Η ευρυζωνική έκρηξη στο Βέλγιο: Η εκπληκτική αλήθεια για την πρόσβαση στο διαδίκτυο το 2025

Το τοπίο του διαδικτύου στο Βέλγιο το 2025 είναι μια ιστορία αντιθέσεων και ραγδαίας αλλαγής. Η χώρα απολαμβάνει σχεδόν καθολική κάλυψη ευρυζωνικότητας και από τις ταχύτερες ταχύτητες internet στην Ευρώπη, ωστόσο υστερεί στην πλήρη υιοθέτηση οπτικών ινών point-topic.com en.wikipedia.org. Οι αστικές περιοχές διαθέτουν συνδεσιμότητα gigabit μέσω αναβαθμισμένων καλωδιακών δικτύων, ενώ κάποιες αγροτικές κοινότητες ακόμη περιμένουν την έλευση των οπτικών ινών. Η είσοδος ενός νέου ανταγωνιστή με εξαιρετικά χαμηλές τιμές έχει προκαλέσει αναταράξεις σε μια αγορά που κυριαρχούνταν για καιρό από λίγους παίκτες, και κυβερνητικές πρωτοβουλίες βρίσκονται σε εξέλιξη για την άρση των τελευταίων ψηφιακών ανισοτήτων. Αυτή η έκθεση παρέχει μια ολοκληρωμένη εικόνα της πρόσβασης στο διαδίκτυο στο Βέλγιο – από οπτικές ίνες, DSL, καλώδιο και κινητή ευρυζωνικότητα ως το δορυφορικό internet – και εξετάζει τα κενά στην κάλυψη, την απόδοση, τις τιμές, τους παίκτες της αγοράς και τις τάσεις έως το 2024–2025, με ματιά στο μέλλον της συνδεδεμένης Βελγικής κοινωνίας.

Τύποι Υποδομών Διαδικτύου στο Βέλγιο

Κάλυψη σταθερής ευρυζωνικότητας ανά τεχνολογία (μέσα του 2023). Τα δίκτυα DSL και καλωδίου καλύπτουν σχεδόν κάθε βελγικό νοικοκυριό, ενώ η πλήρης κάλυψη με οπτική ίνα (FTTP) παραμένει σχετικά χαμηλή point-topic.com point-topic.com.
Το Βέλγιο διαθέτει ένα ποικίλο μείγμα υποδομών διαδικτύου, συμπεριλαμβανομένων σύγχρονων δικτύων οπτικής ίνας μαζί με παλαιωμένες χάλκινες γραμμές και εκτεταμένα καλωδιακά συστήματα. Η ασύρματη ευρυζωνικότητα μέσω των δικτύων κινητής 4G/5G είναι πανταχού παρούσα, ενώ ακόμη και το δορυφορικό internet εμφανίζεται ως επιλογή. Παρακάτω ακολουθεί μια ανάλυση κάθε βασικής τεχνολογίας πρόσβασης:

Ευρυζωνικότητα Οπτικής Ίνας (FTTH/B)

Η σύνδεση οπτικής ίνας μέχρι το σπίτι/επιχείρηση (FTTH/B) είναι η νεότερη και ταχύτερη τεχνολογία σταθερής πρόσβασης στο Βέλγιο, προσφέροντας συμμετρικές ταχύτητες έως και αρκετά gigabit ανά δευτερόλεπτο. Ο κυρίαρχος πάροχος Proximus έχει επενδύσει σημαντικά στην ανάπτυξη οπτικών ινών (πρόγραμμα “Fibre for Belgium” €3 δισ.) και ξεκίνησε να επιταχύνει τις εγκαταστάσεις τα τελευταία χρόνια budde.com.au proximus.be. Ως τα μέσα του 2023, αμιγή δίκτυα οπτικών ινών περνούσαν από περίπου 25,0% των βελγικών σπιτιών – τη χαμηλότερη κάλυψη οπτικών ινών στην ΕΕ point-topic.com brusselstimes.com. Η κάλυψη είναι υψηλότερη σε πόλεις όπως οι Βρυξέλλες (57% των νοικοκυριών) και σε περιφερειακά κέντρα όπως η Μπριζ (47%) και η Αμβέρσα (40%+), όμως πολλές περιοχές – ειδικά στη Βαλλονία – έχουν ελάχιστη παρουσία οπτικών ινών point-topic.com. Ως τις αρχές του 2025 η κάλυψη με οπτική ίνα έφτασε στο ~43% των σπιτιών finance.yahoo.com, ενώ ο στόχος της Proximus είναι να φτάσει το 50% έως τέλος 2025 και 70% (4,2 εκατ. εγκαταστάσεις) έως το 2028, με τελικό στόχο το 95% έως το 2032 proximus.be gurufocus.com. Οι οπτικές ίνες προσφέρουν την καλύτερη απόδοση (π.χ. η υπηρεσία Proximus 8,5 Gbps είναι διαθέσιμη σε ορισμένες περιοχές proximus.be), αλλά η επέκταση αυτή έχει ακόμα δρόμο για να φτάσει την σχεδόν καθολική κάλυψη των παλαιότερων δικτύων. Σημαντικό είναι ότι η Proximus δημιούργησε τις κοινοπραξίες Fiberklaar (Φλάνδρα) και Unifiber (Βαλλονία) για να επιταχύνει το FTTH, στοχεύοντας σε 1,5 εκατομμύριο και 0,6 εκατ. συνδέσεις αντίστοιχα έως το 2028 proximus.com proximus.com. Και άλλοι πάροχοι προσεκτικά φέρνουν τη δική τους οπτική ίνα: π.χ. η Telenet (ο καλωδιακός πάροχος) και η Fluvius (εταιρεία ενέργειας/κοινής ωφέλειας) δημιούργησαν την “NetCo” (Wyre) για σταδιακή ανάπτυξη οπτικής ίνας στη Φλάνδρα, με αναβάθμιση του καλωδιακού δικτύου σε βάθος χρόνου, ενώ η Orange Belgium (που εξαγόρασε την καλωδιακή εταιρεία VOO στην Βαλλονία) αναμένεται να μετατρέψει το δίκτυό της σε οπτική ίνα ή επόμενης γενιάς καλώδιο στα επόμενα χρόνια. Εν συντομία, οι οπτικές ίνες αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς και θα αποτελέσουν τη ραχοκοκαλιά του μέλλοντος της ευρυζωνικότητας στο Βέλγιο – αλλά το 2025 ακόμα συμπληρώνουν και δεν αντικαθιστούν πλήρως το αποτύπωμα DSL/καλωδιακού.

Ευρυζωνικότητα DSL (Χαλκός)

Το DSL χρησιμοποιεί χάλκινες τηλεφωνικές γραμμές και ιστορικά παρείχε ευρυζωνικότητα πανελλαδικά μέσω του δικτύου του εθνικού παρόχου. Η διαθεσιμότητα DSL είναι σχεδόν καθολική – το 99,9% των σπιτιών καλύπτεται από υπηρεσίες xDSL point-topic.com. Την τελευταία δεκαετία η Proximus αναβάθμισε το μεγαλύτερο μέρος του χαλκού της με τεχνολογίες VDSL2 και vectoring, πετυχαίνοντας πολύ υψηλές ταχύτητες σε μικρές αποστάσεις: στα μέσα του 2023, το VDSL κάλυπτε το 96,5% των νοικοκυριών (και το 43,8% με vectoring για ακόμα μεγαλύτερες ταχύτητες) point-topic.com. Αυτό υπερβαίνει κατά πολύ τον μέσο ευρωπαϊκό όρο για την κάλυψη των DSL point-topic.com. Στην πράξη, το vectored VDSL στο Βέλγιο μπορεί να δώσει 70–100 Mbps σε κοντινές γραμμές, ενώ το παλαιότερο ADSL έχει σχεδόν καταργηθεί. Ωστόσο, οι ταχύτητες DSL μειώνονται όσο αυξάνεται η απόσταση και οι αγροτικές γραμμές ενδέχεται να λαμβάνουν μόνο λίγες δεκάδες Mbps. Καθώς προχωρούν οι επενδύσεις στις οπτικές ίνες, η Proximus έχει αρχίσει να καταργεί τις χάλκινες γραμμές σε περιοχές που καλύπτονται από ίνες (οι πελάτες μετεγκαθίστανται στην οπτική ίνα) point-topic.com. Οι συνδρομές σε DSL μειώνονται σταδιακά καθώς οι χρήστες επιλέγουν ταχύτερες επιλογές καλωδίου ή οπτικής ίνας. Ωστόσο, το 2024, το DSL παραμένει η εναλλακτική που εξασφαλίζει ότι πρακτικά κάθε σπίτι μπορεί να έχει τουλάχιστον βασική ευρυζωνικότητα (η εθνική κάλυψη NGA (≥30 Mbps) φτάνει το 99,6% χάρη σε VDSL και καλώδιο point-topic.com). Συνοπτικά, το DSL αποτέλεσε κάποτε τη ραχοκοκαλιά του διαδικτύου στο Βέλγιο και, αν και σταδιακά αντικαθίσταται από οπτικές ίνες, συνεχίζει να προσφέρει κάλυψη όπου ακόμα δεν το κάνουν οι οπτικές ίνες ή το καλώδιο.

Ευρυζωνικότητα Καλωδιακού (HFC)

Η καλωδιακή ευρυζωνικότητα στο Βέλγιο παρέχεται μέσω υβριδικών δικτύων οπτικής ίνας και ομοαξονικού καλωδίου (HFC) που κατασκευάστηκαν αρχικά για την καλωδιακή τηλεόραση. Αυτό αποτέλεσε βασικό πυλώνα της βελγικής ευρυζωνικότητας, ιδίως στη Φλάνδρα και τις Βρυξέλλες. Οι καλωδιακοί πάροχοι επένδυσαν στα πιο σύγχρονα πρότυπα DOCSIS: μέχρι τα μέσα του 2023, το 95,6% των νοικοκυριών μπορούσε να έχει internet μέσω καλωδίου (DOCSIS 3.0) και το 95,4% είχε πρόσβαση σε gigabit δίκτυα με DOCSIS 3.1 point-topic.com. Στην πραγματικότητα, σχεδόν όλα τα βελγικά καλωδιακά δίκτυα έχουν αναβαθμιστεί σε DOCSIS 3.1, πολύ πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο ~33,6% για την κάλυψη gigabit μέσω ομοαξονικού point-topic.com. Ο κυρίαρχος πάροχος καλωδίου Telenet καλύπτει σχεδόν όλη τη Φλάνδρα και τμήματα των Βρυξελλών, προσφέροντας έως 1 Gbps download (και περίπου 40–50 Mbps upload) μέσω ομοαξονικού. Στη Βαλλονία και μέρη των Βρυξελλών, το δίκτυο καλωδίου λειτουργεί η VOO (στην οποία απέκτησε τον έλεγχο η Orange), με αντίστοιχες δυνατότητες (το δίκτυο VOO καλύπτει περίπου το 50% της χώρας agoria.be). Κατά συνέπεια, το καλώδιο προσφέρει υψηλές ταχύτητες στα περισσότερα βελγικά σπίτια και για πολλά χρόνια κάλυπτε το κενό καθώς οι οπτικές ίνες ήταν σπάνιες – βασικός λόγος που η συνολική κάλυψη ταχείας ευρυζωνικότητας στο Βέλγιο είναι εξαιρετική, παρά τη χαμηλή διείσδυση FTTH. Το καλωδιακό internet προσφέρεται συνήθως σε πακέτα triple-play (internet + TV + τηλέφωνο). Με το DOCSIS 3.1, οι πελάτες έχουν συνήθως εκατοντάδες Mbps, ενώ τα κορυφαία πλάνα “Giga” της Telenet αγγίζουν το 1 Gbps down. Μελλοντικά, οι πάροχοι σκοπεύουν να ενισχύσουν τις επιδόσεις μέσω DOCSIS 4.0 ή περαιτέρω οπτικοποίησης των κόμβων: το NetCo των Telenet/Fluvius σκοπεύει σταδιακά να μεταβεί σε ακόμη περισσότερη οπτική ίνα έως το τελικό τμήμα, με στόχο “μετάβαση στην οπτική ίνα” στη Φλάνδρα ως το 2038 www2.telenet.be (μια σταδιακή στρατηγική). Προς το παρόν, το καλώδιο παραμένει η κυρίαρχη πλατφόρμα σταθερής ευρυζωνικότητας στο Βέλγιο (ξεπερνώντας DSL και οπτικές ίνες σε συνδρομητές) και αποτελεί βασικό παράγοντα της εκτεταμένης διαθεσιμότητας gigabit στη χώρα.

Κινητή Ευρυζωνικότητα (4G/5G Ασύρματο)

Το Βέλγιο διαθέτει ανεπτυγμένη υποδομή κινητής ευρυζωνικότητας, με τρεις εδραιωμένους παρόχους κινητής τηλεφωνίας (Proximus, Orange Belgium και Telenet/Base) και έναν νέο ανταγωνιστή (Digi Belgium). Η κάλυψη 4G LTE είναι ουσιαστικά πανεθνική (≈100% του πληθυσμού) tradingeconomics.com, εξασφαλίζοντας ότι σχεδόν οπουδήποτε στο Βέλγιο, τα smartphones και οι 4G routers έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο. Από το 2025, το Βέλγιο βρίσκεται βαθιά στη διαδικασία ανάπτυξης δικτύων 5G: και οι τρεις κύριοι πάροχοι έχουν λανσάρει υπηρεσίες 5G μετά από μια καθυστερημένη δημοπρασία φάσματος στα μέσα του 2022 budde.com.au. Αρχικά, η υιοθέτηση του 5G ήταν αργή λόγω αυστηρών ορίων ακτινοβολίας (ιδίως στις Βρυξέλλες) και καθυστερημένης κατανομής φάσματος, αλλά αυτά τα εμπόδια έχουν αντιμετωπιστεί – οι περιφέρειες χαλάρωσαν τα όρια ΗΜΑ για να διευκολύνουν το 5G κατά τα έτη 2022–2023 digital-strategy.ec.europa.eu. Ως τα μέσα του 2023, τα σήματα 5G έφταναν περίπου το 40,4% του πληθυσμού point-topic.com, αν και η κάλυψη στη βασική ζώνη των 3,5 GHz ήταν μόνο ~14% point-topic.com. Η ανάπτυξη επιταχύνθηκε το 2024· η Proximus ανέφερε 75% κάλυψη πληθυσμού για το 5G ως τις αρχές του 2025 finance.yahoo.com, και όλες οι αστικές περιοχές έχουν πλέον τουλάχιστον βασική κάλυψη 5G. Οι ταχύτητες κινητής ευρυζωνικότητας είναι υψηλές: οι μέσες ταχύτητες λήψης 4G/5G ξεπερνούν τα 100 Mbps στο ταχύτερο δίκτυο (Proximus) ookla.com ookla.com. Πολλοί καταναλωτές χρησιμοποιούν εκτεταμένα δεδομένα κινητής στα smartphones (η διείσδυση κινητής ευρυζωνικότητας είναι ~90% του πληθυσμού en.wikipedia.org), αλλά γενικά, η κινητή λειτουργεί συμπληρωματικά στη σταθερή ευρυζωνικότητα και όχι ως υποκατάστατο για το οικιακό διαδίκτυο στο Βέλγιο. Η Σταθερή Ασύρματη Πρόσβαση (FWA) μέσω 4G/5G ακόμα δεν είναι διαδεδομένη, δεδομένων των σχεδόν καθολικών ενσύρματων επιλογών, αν και οι πάροχοι έχουν δοκιμάσει το 5G FWA ως μελλοντική ανταγωνιστική εναλλακτική λύση reportlinker.com. Συνολικά, τα κινητά δίκτυα προσθέτουν ένα πανταχού παρόν επίπεδο πρόσβασης στο διαδίκτυο, με το 5G έτοιμο να ενισχύσει το ασύρματο εύρος ζώνης και τις εφαρμογές χαμηλής καθυστέρησης (όταν η κάλυψη γίνει καθολική κατά μήκος των μεγάλων οδικών αξόνων και αγροτικών περιοχών σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς στόχους για το 2025).

Δορυφορικό Διαδίκτυο

Το δορυφορικό ευρυζωνικό διαδίκτυο έχει μια εξειδικευμένη αλλά αξιοσημείωτη παρουσία στο Βέλγιο. Παραδοσιακά, οι γεωστατικές υπηρεσίες δορυφόρου (π.χ. ViaSat/KA-SAT ή Eutelsat Konnect) ήταν διαθέσιμες για αγροτικούς χρήστες, αλλά η υψηλή καθυστέρηση (~600–700 ms) και οι περιορισμένες ταχύτητες τις καθιστούσαν έσχατη λύση. Η μεγάλη αλλαγή ήρθε με το SpaceX Starlink, τον αστερισμό δορυφόρων χαμηλής τροχιάς (LEO). Το Starlink είναι διαθέσιμο στο Βέλγιο από τον Μάιο του 2021 worldpopulationreview.com και μπορεί να προσφέρει 100–200 Mbps λήψη (20–40 Mbps αποστολή) με καθυστερήσεις γύρω στα 45 ms – πολύ πιο κοντά στις γήινες ευρυζωνικές υποδομές ookla.com. Μάλιστα, στο Q4 2024 η μέση καθυστέρηση του Starlink στο Βέλγιο μετρήθηκε στα 46 ms, μία από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη (παρόμοια με το Λουξεμβούργο) ookla.com. Η απόδοση έχει βελτιωθεί καθώς η SpaceX αύξησε των αριθμό δορυφόρων και σταθμών βάσης στην Ευρώπη. Ωστόσο, το Starlink είναι σχετικά ακριβό (περίπου €65–€100 το μήνα συν ~€450 για τον εξοπλισμό), γι’ αυτό συνήθως χρησιμοποιείται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις: απομακρυσμένα σπίτια ή αγροκτήματα εκτός εμβέλειας οπτικών ινών/καλωδίου, πελάτες δυσαρεστημένους με το τοπικό μονοπώλιο ή ως εφεδρική λύση για επιχειρήσεις που χρειάζονται εφεδρικές συνδέσεις. Η υιοθέτηση στο Βέλγιο είναι μέτρια σε σύγκριση με χώρες με φτωχά επίγεια δίκτυα (η υψηλή κάλυψη καλωδίου/VDSL καθιστά το δορυφορικό λιγότερο κρίσιμο εδώ) ookla.com. Ωστόσο, το Starlink και παρόμοιες υπηρεσίες LEO προσφέρουν μια νέα επιλογή για «παντού» διασύνδεση. Πέρα από το Starlink, λίγοι άλλοι δορυφορικοί πάροχοι στοχεύουν την καταναλωτική αγορά του Βελγίου – μια εξαίρεση είναι το OneWeb, που (σε συνεργασία με τον δορυφορικό πάροχο Nortlink) ξεκίνησε να προσφέρει εταιρικά LEO ευρυζωνικά προϊόντα στη Δυτική Ευρώπη το 2023 (στοχεύοντας επαγγελματική χρήση, π.χ. ναυτιλία ή εταιρική εφεδρεία). Συνοψίζοντας, το δορυφορικό διαδίκτυο στο Βέλγιο είναι διαθέσιμο και τεχνικά εντυπωσιακό, αλλά παραμένει εξειδικευμένη λύση λόγω των ισχυρών επίγειων δικτύων. Εξυπηρετεί ως πολύτιμο εργαλείο για «τρύπες» που καλύπτονται δύσκολα, κινητά σημεία (π.χ. τροχόσπιτα ή θαλάσσια χρήση) ή ως εφεδρεία για την ανθεκτικότητα. Η κυβέρνηση δεν έχει χρειαστεί να επιδοτήσει σημαντικά το δορυφορικό για αγροτικές περιοχές, αφού ουσιαστικά όλα τα βελγικά νοικοκυριά έχουν κάποια ενσύρματη ευρυζωνική πρόσβαση point-topic.com, παρόλα αυτά τα δορυφορικά LEO προσθέτουν ένα επιπλέον επίπεδο συνδεσιμότητας για όσους το επιθυμούν.

Κάλυψη και Προσβασιμότητα: Αστικές vs. Αγροτικές Περιοχές

Το Βέλγιο απολαμβάνει εκτεταμένη κάλυψη ευρυζωνικών δικτύων τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές, αν και κάποιες ανισότητες επιμένουν όσον αφορά τη διαθεσιμότητα υπερ-ταχυτήτων. Σχεδόν κάθε νοικοκυριό (≈100%) μπορεί να έχει πρόσβαση τουλάχιστον σε βασικό σταθερό ευρυζωνικό διαδίκτυο, και επόμενης γενιάς πρόσβαση (NGA ≥30 Mbps μέσω VDSL, καλωδίου ή οπτικής ίνας) φτάνει το 99,6% των νοικοκυριών εθνικά point-topic.com. Ακόμη και στις αγροτικές περιοχές, η κάλυψη NGA φτάνει περίπου στο 93,6%, πολύ πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο αγροτικών περιοχών (~78,7%) point-topic.com. Αυτό σημαίνει ότι η συντριπτική πλειονότητα των αγροτικών χωριών διαθέτει τουλάχιστον VDSL ή καλωδιακό ίντερνετ. Η κάλυψη κινητής 4G καλύπτει και τα τελευταία κενά, σε ποσοστό σχεδόν 100% του πληθυσμού tradingeconomics.com, εξασφαλίζοντας πως καμία κατοικημένη περιοχή δεν μένει εντελώς εκτός διαδικτύου.

Ωστόσο, όσον αφορά την υπερταχεία ευρυζωνικότητα (100 Mbps και πάνω, ή «Δίκτυα Πολύ Υψηλής Χωρητικότητας – VHCN»), οι αστικές περιοχές υπερτερούν των αγροτικών. Χάρη στα δίκτυα καλωδίου και οπτικών ινών, το 96,0% των βελγικών νοικοκυριών έχει κάλυψη από δίκτυο ικανό για ταχύτητες gigabit (καλώδιο DOCSIS 3.1 ή FTTP) point-topic.com – ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη point-topic.com. Όμως στις αγροτικές περιοχές η κάλυψη VHCN είναι μόνο 51,4% point-topic.com, δηλαδή σχεδόν τα μισά αγροτικά νοικοκυριά στερούνται ακόμα πρόσβασης σε ταχύτητες gigabit. Στη Φλάνδρα (βόρειο Βέλγιο), ακόμα και αγροτικές κωμοπόλεις έχουν συχνά καλωδιακό ίντερνετ (η αγροτική VHCN στη Φλάνδρα είναι πολύ υψηλότερη, φτάνοντας το ~80–100% σε κάποιες περιοχές point-topic.com point-topic.com), ενώ στη Βαλονία (νότιο Βέλγιο) πολλές αγροτικές περιοχές δεν έχουν ούτε καλώδιο ούτε οπτική ίνα (σε κάποιες αγροτικές περιοχές της Βαλονίας το <3% έχουν κάλυψη gigabit) point-topic.com. Για παράδειγμα, η περιοχή του Nivelles (Βαλονία) έχει ~79,5% αγροτική κάλυψη gigabit – μάλλον λόγω καλωδίου – αλλά άλλες αγροτικές περιοχές στη Βαλονία βασίζονται σχεδόν αποκλειστικά στο VDSL point-topic.com. Αντιθέτως, σχεδόν όλες οι αστικές γειτονιές, είτε στις Βρυξέλλες, την Αμβέρσα ή μικρότερες πόλεις, έχουν τουλάχιστον μία επιλογή gigabit (καλώδιο ή οπτική ίνα). Η κάλυψη με οπτικές ίνες αναδεικνύει περαιτέρω το χάσμα, αφού το FTTP καλύπτει πάνω από το μισό των Βρυξελλών αλλά μόνο 7,3% των αγροτικών οικιών είχε οπτική ίνα έως τα μέσα του 2023 point-topic.com. Οι αγροτικοί χρήστες χωρίς καλώδιο/οπτική ίνα βασίζονται σε αναβαθμισμένο DSL (πολλές αγροτικές γραμμές έχουν VDSL – 84,1% αγροτική κάλυψη VDSL point-topic.com – που συχνά αγγίζει τα 30–50 Mbps). Σε πραγματικά απομονωμένα σημεία, το 4G/5G ή το δορυφορικό μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες για ευρυζωνικότητα, με κάποιο τεχνικό συμβιβασμό στην απόδοση.

Για παράδειγμα, εδώ είναι μερικά μετρικά κάλυψης (δεδομένα μέσα 2023):

• DSL: Το 99,9% των νοικοκυριών (αγροτικές περιοχές 97,4%) έχουν πρόσβαση σε δίκτυο χαλκού/DSL point-topic.com point-topic.com.
• VDSL: 96,5% των νοικοκυριών (αγροτικές περιοχές 84,1%) – πολύ διαδεδομένες αναβαθμίσεις VDSL point-topic.com point-topic.com.
• Καλωδιακό (Docsis 3.1): 95,4% των νοικοκυριών (αγροτικές περιοχές 49,0%) – σχεδόν όλες οι πόλεις και πολλοί οικισμοί, λιγότερο σε απομονωμένα χωριά point-topic.com point-topic.com.
• Οπτική ίνα (FTTP): 25,0% των νοικοκυριών (αγροτικές περιοχές 7,3%) – έντονη εστίαση στα αστικά κέντρα, ελάχιστη στην ύπαιθρο μέχρι στιγμής point-topic.com point-topic.com.
• VHCN (FTTP + Docsis3.1): 96,0% των νοικοκυριών (αγροτικές περιοχές 51,4%) έχουν πρόσβαση σε δίκτυο gigabit point-topic.com point-topic.com.
• Κινητό: 4G ~100% πληθυσμού, 5G ~40% πληθυσμού το 2023 που αυξάνεται σε ~75% το 2024 point-topic.com finance.yahoo.com (με εστίαση αρχικά σε πόλεις/περιοχές υψηλής κυκλοφορίας).

Τέτοια στοιχεία τοποθετούν το Βέλγιο ανάμεσα στις κορυφαίες ευρωπαϊκές χώρες στην ευρεία κάλυψη, εκτός της καθαρής οπτικής ίνας όπου υστερούσε. Το ψηφιακό χάσμα μεταξύ πόλης και υπαίθρου στο Βέλγιο είναι μικρότερο από ό,τι σε πολλές χώρες (κάλυψη 30 Mbps σε αγροτικές περιοχές 93,6% έναντι περίπου 79% της ΕΕ point-topic.com). Παρ’ όλα αυτά, η διαφορά στην πρόσβαση gigabit είναι αξιοσημείωτη – ένα αγροτικό σπίτι μπορεί να μείνει με 50 Mbps DSL, ενώ ένας κάτοικος πόλης απολαμβάνει 1 Gbps μέσω καλωδίου/οπτικής ίνας. Η κυβέρνηση το έχει αναγνωρίσει αυτό και έχει λάβει μέτρα για να κλείσει τα κενά. Το ομοσπονδιακό σχέδιο ανάκαμψης διέθεσε 41 εκατ. ευρώ για την επέκταση του γρήγορου διαδικτύου σε “λευκές ζώνες” (υποεξυπηρετούμενες αγροτικές περιοχές) τα επόμενα χρόνια digital-strategy.ec.europa.eu. Στη Βαλλονία, οι περιφερειακές αρχές επενδύουν πάνω από 70 εκατ. ευρώ για τη σύνδεση επιχειρηματικών πάρκων και σχολείων με οπτική ίνα, διασφαλίζοντας πως τα αγροτικά οικονομικά κέντρα δεν θα μείνουν πίσω digital-strategy.ec.europa.eu. Η μικρή γερμανόφωνη κοινότητα της ανατολικής Βελγίου διασφάλισε 19,5 εκατ. ευρώ για ανάπτυξη FTTH στα χωριά της digital-strategy.ec.europa.eu. Επιπλέον, η ρυθμιστική αρχή BIPT διατηρεί ένα σύστημα χαρτογράφησης που εντοπίζει τη διαθεσιμότητα ευρυζωνικότητας ανά τοποθεσία, ώστε να εντοπίζονται οι απομένουσες λευκές περιοχές και να κατευθύνεται η δημόσια παρέμβαση digital-strategy.ec.europa.eu. Αυτές οι προσπάθειες, σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη εμπορική ανάπτυξη οπτικής ίνας και 5G, βελτιώνουν σταθερά τη συνδεσιμότητα στην ύπαιθρο. Μέχρι το 2025, πολλές παλαιότερα υποεξυπηρετούμενες περιοχές βλέπουν αναβαθμίσεις – είτε λόγω τοποθέτησης καλωδίων οπτικών ινών στα περίχωρα, είτε με τη χρήση σταθερής ασύρματης πρόσβασης 5G ως ενδιάμεση λύση reportlinker.com. Συμπερασματικά, οι αστικές περιοχές του Βελγίου απολαμβάνουν ήδη σχεδόν καθολικό ταχύτατο διαδίκτυο, και ενώ οι αγροτικές περιοχές υστερούν κάπως στις ταχύτερες τεχνολογίες, το χάσμα μειώνεται. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν θέσει ως σαφή στόχο το “100 Mbps με δυνατότητα αναβάθμισης σε 1 Gbps για όλα τα νοικοκυριά” (ο στόχος Gigabit Society 2025 της ΕΕ), αν και το Βέλγιο αρχικά είχε χαμηλή πιθανότητα πλήρους επίτευξης ως το 2025 λόγω καθυστερημένης προώθησης της οπτικής ίνας table.media table.media. Η προοπτική μέχρι το 2030 είναι πολύ πιο αισιόδοξη, με την καθολική πρόσβαση gigabit να διαφαίνεται στον ορίζοντα μέσω συνδυασμού οπτικής ίνας, καλωδίου και 5G.

Ταχύτητες Διαδικτύου, Καθυστέρηση (Latency) και Ποιότητα Υπηρεσιών

Το διαδίκτυο στο Βέλγιο συγκαταλέγεται στους καλύτερους επιδόσεις της Ευρώπης, χάρη στην επικράτηση ταχυτήτων σε καλωδιακά δίκτυα και το αυξανόμενο αποτύπωμα οπτικής ίνας. Οι μέσες ταχύτητες της χώρας είναι σταθερά υψηλές. Στις αρχές του 2023, ο διάμεσος ρυθμός λήψης σταθερού ευρυζωνικού έφτασε τα 86,7 Mbps datareportal.com (αύξηση ~+12% έναντι προηγούμενου έτους), και έως τα τέλη του 2024 πιθανότατα ξεπέρασε τα τριψήφια νούμερα. Σε κινητές συνδέσεις, η διάμεσος ταχύτητα λήψης ήταν 56 Mbps σε 4G/5G στις αρχές του 2023 datareportal.com, επίσης με ετήσια άνοδο. Αυτές οι διάμεσες τιμές περιλαμβάνουν όλες τις τεχνολογίες (ακόμη και αργές γραμμές DSL), έτσι οι χρήστες καλωδίου ή οπτικής ίνας βλέπουν συνήθως πολύ υψηλότερες επιδόσεις. Πραγματικά, τα πιο γρήγορα πακέτα στο Βέλγιο ανήκουν στην παγκόσμια ελίτ: η Proximus προσφέρει μέχρι 8,5 Gbps σε επιλεγμένες περιοχές proximus.be και τόσο η Proximus όσο και η Telenet διαθέτουν πακέτα κοντά στο 1 Gbps για καταναλωτές.Σε αναφορές απόδοσης δικτύου, το Βέλγιο παρουσιάζει ισχυρά αποτελέσματα. Στο Speedtest Intelligence της Ookla για το β’ εξάμηνο του 2024, η Proximus Fiber βαθμολογήθηκε το γρηγορότερο σταθερό ISP με διάμεσο λήψης ~302 Mbps και αποστολής ~178 Mbps και υποδειγματικά χαμηλό latency 9 ms ookla.com. Οι αμέσως επόμενοι πιο γρήγοροι ήταν καλωδιακοί πάροχοι (Telenet ~176 Mbps, VOO ~167 Mbps στη διάμεσο λήψη) ookla.com – ένδειξη πως αρκετοί συνδρομητές διατηρούν μεσαία πακέτα παρόλο που τα δίκτυα υποστηρίζουν ~1 Gbps. Το σταθερό latency σε καλωδιακά δίκτυα και οπτική ίνα είναι γενικά χαμηλό (συνήθως 5–20 ms), κατάλληλο για gaming και VoIP. Οι χρήστες DSL έχουν μεγαλύτερη καθυστέρηση (20–40 ms+) και χαμηλότερες ταχύτητες, όμως όπως αναφέρθηκε, ο αριθμός τους μειώνεται. Στον κινητό τομέα, η Proximus ηγήθηκε με ~101 Mbps διάμεσο λήψης σε 4G/5G στα τέλη του 2024 ookla.com ookla.com, ενώ ακολουθούν οι Orange (~81 Mbps) και Telenet/Base (~73 Mbps). Οι ταχύτητες αυτές αντικατοπτρίζουν τη μαζική χρήση 4G+ και την εμφάνιση του 5G. Το latency στις κινητές υπηρεσίες βελτιώθηκε επίσης: η Proximus πέτυχε το χαμηλότερο latency 4G/5G με 39 ms ookla.com. Με την επέκταση του 5G, το latency κινητής προβλέπεται να πέσει ακόμη περισσότερο στην περιοχή των ~20 ms τα επόμενα χρόνια, ωφελώντας εφαρμογές σε πραγματικό χρόνο.Όσον αφορά την ποιότητα υπηρεσίας, οι Βέλγοι πάροχοι έχουν καλές επιδόσεις. Για παράδειγμα, οι αξιολογήσεις συνέπειας της Speedtest (δείγματα με ελάχιστο 25/3 Mbps) δείχνουν την οπτική ίνα της Proximus πάνω από 92% συνέπεια ookla.com, που σημαίνει ότι οι χρήστες σχεδόν πάντα απολαμβάνουν εμπειρία “broadband” ή και καλύτερη. Η εμπειρία βίντεο streaming είναι συγκρίσιμη μεταξύ παρόχων, χωρίς σημαντικές στατιστικές διαφορές ookla.com – γενικά ομαλό βίντεο HD/4K λόγω επαρκούς εύρους ζώνης. Στα gaming η Βέλγιο έχει επίσης πολύ καλές επιδόσεις· η οπτική ίνα της Proximus σημείωσε ~98,8 (σε κλίμακα 0–100 για ποιότητα εμπειρίας gaming) και ηγήθηκε στην αγορά ookla.com, υποδεικνύοντας ελάχιστο jitter και lag στα ενσύρματα δίκτυα. Γενικά, το τελικό αίσθημα των καταναλωτών είναι θετικό – οι πελάτες έδωσαν στην οπτική ίνα Proximus βαθμολογία 3,63 στα 5 (την υψηλότερη μεταξύ παρόχων) σε σχετική έρευνα χρηστών της Speedtest ookla.com, αντανακλώντας ικανοποιητική εμπειρία.Ένα σημαντικό σημείο είναι η εξάρτηση του Βελγίου από το καλωδιακό δίκτυο για υψηλές ταχύτητες: ενώ το καλώδιο προσφέρει εξαιρετικές ταχύτητες λήψης (συχνά 500 Mbps έως 1 Gbps), οι ταχύτητες αποστολής είναι χαμηλότερες (π.χ. 20–50 Mbps στο DOCSIS 3.1). Αυτή η ασυμμετρία μπορεί να επηρεάσει απαιτητικούς χρήστες ή μικρές επιχειρήσεις που χρειάζονται υψηλότερη χωρητικότητα ανάντη. Η οπτική ίνα λύνει το πρόβλημα με συμμετρικές ταχύτητες (π.χ. στη fiber της Proximus η μέση ταχύτητα αποστολής είναι περίπου 178 Mbps ookla.com). Με την αύξηση του δικτύου οπτικής ίνας, η μέση απόδοση αποστολής βελτιώνεται. Ένα ακόμη θέμα είναι η συμφόρηση δικτύου: το καλωδιακό δίκτυο, επειδή είναι κοινόχρηστο, μπορεί να παρουσιάζει πτώση ταχύτητας σε ώρες αιχμής σε ορισμένες περιοχές, αλλά οι Telenet και VOO έχουν ως επί το πλείστον αντιμετωπίσει αυτό το ζήτημα με αναβαθμίσεις και διαμερισματοποίηση του δικτύου. Η εκτεταμένη χρήση της τεχνολογίας vectoring στο VDSL έχει αποσπάσει υψηλές αποδόσεις από το χαλκό, αλλά όσο παλιώνουν οι γραμμές και περισσότεροι χρήστες απαιτούν υπερυψηλές ταχύτητες, η μετάβαση στην οπτική ίνα θα είναι κρίσιμη για τη διατήρηση της ποιότητας.Σε διεθνές επίπεδο, το διαδίκτυο του Βελγίου κατατάσσεται ψηλά στους δείκτες ταχύτητας – συνήθως εντός των 20–30 κορυφαίων χωρών όσον αφορά την ταχύτητα σταθερής ευρυζωνικότητας, και παρόμοια και για τα κινητά. Ο Δείκτης Ψηφιακής Οικονομίας & Κοινωνίας (DESI) του 2022 ανέφερε ότι το Βέλγιο είχε 67% των ευρυζωνικών συνδέσεων σε ≥100 Mbps, πολύ πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ en.wikipedia.org, δείχνοντας την αποδοχή των γρήγορων πακέτων (κυρίως μέσω καλωδίου). Παρομοίως, η Ookla ανέδειξε πως η καθυστέρηση (latency) του Starlink στο Βέλγιο (46 ms) σήμερα δεν απέχει πολύ από τον μέσο όρο της επίγειας σύνδεσης, χάρη σε βελτιώσεις ookla.com – ένδειξη ότι ακόμη και η τεχνολογία αιχμής βρίσκει πρόσφορο έδαφος σε αυτή την αγορά απαιτητικών χρηστών. Συνοψίζοντας, οι Βέλγοι χρήστες απολαμβάνουν γενικά γρήγορες και αξιόπιστες υπηρεσίες: επιλογές gigabit είναι συνηθισμένες, οι καθημερινές ταχύτητες για τους περισσότερους επαρκούν πλήρως για απαιτητικές διαδικτυακές εφαρμογές, και η καθυστέρηση είναι αρκετά χαμηλή ακόμη και για πραγματικό χρόνο. Με τη συνεχή ανάπτυξη οπτικών ινών και 5G, αναμένεται ότι το Βέλγιο θα ενισχύσει περαιτέρω τη θέση του ως χώρα με εξαιρετική ποιότητα διαδικτύου, ίσως μετατρέποντας την τρέχουσα υστέρησή του στις ίνες σε ιστορία ταχείας εκσυγχρονισμού.

Τιμολόγηση και Μοντέλα Συνδρομής

Η τιμολόγηση του διαδικτύου στο Βέλγιο ήταν ιστορικά υψηλότερη συγκριτικά με ορισμένες γειτονικές χώρες, κυρίως λόγω της συγκέντρωσης της αγοράς. Για πολλά χρόνια, το δίπολο Proximus και Telenet (συν τη VOO στο νότο) σήμαινε περιορισμένο ανταγωνισμό στις τιμές και οι συνδρομές ευρυζωνικότητας συχνά προσφέρονταν μαζί με τηλεόραση ή τηλέφωνο ως πακέτα. Ως αποτέλεσμα, το τυπικό μηνιαίο κόστος για ένα απεριόριστο πρόγραμμα υψηλής ταχύτητας κυμάνθηκε γύρω στα 50–70 €. Για παράδειγμα, το 2023 ένα μεμονωμένο πρόγραμμα οπτικής ίνας της Proximus (500 Mbps λήψη/100 Mbps αποστολή) κόστιζε περίπου 65 €/μήνα proximus.com, και το bundle “One Up” της Telenet 1 Gbps (μαζί με κινητό και TV) ήταν περίπου 90 €/μήνα reddit.com. Το μέσο κόστος για ένα βασικό πακέτο ευρυζωνικής (60 Mbps ή και άνω, απεριόριστα δεδομένα) ήταν περίπου 50 € σύμφωνα με έρευνες κόστους διαβίωσης numbeo.com. Οι τιμές αυτές είναι σημαντικά υψηλότερες από ό,τι στη Γαλλία ή τη Γερμανία, κάτι που αποτελεί συχνό παράπονο των καταναλωτών reddit.com. Μέχρι πρόσφατα, ανακούφιση προσέφεραν μόνο τα οικονομικά brands ή προσφορές: η Scarlet, οικονομικό παρακλάδι της Proximus, προσφέρει απεριόριστο διαδίκτυο (DSL/VDSL) περίπου 34 €/μήνα proximus.com, και περιστασιακά Proximus/Telenet κάνουν εισαγωγικές εκπτώσεις (π.χ. 6 μήνες με εκπτωση). Τα όρια δεδομένων στη σταθερή ευρυζωνικότητα πρακτικά έχουν εξαφανιστεί – όλοι οι μεγάλοι πάροχοι δίνουν απεριόριστα δεδομένα (αν και υπάρχει όριο 150 GB/μήνα στα 30 Mbps στο νέο κοινωνικό τιμολόγιο proximus.com, αναφέρεται παρακάτω). Συνοψίζοντας, οι Βέλγοι καταναλωτές πληρώνουν συνήθως ακριβότερα για το internet, όμως απολαμβάνουν υψηλές ταχύτητες και γενναιόδωρη (απεριόριστη) χρήση.Τα μοντέλα συνδρομής περιλαμβάνουν συχνά bundles: μια πολύ συνηθισμένη προσφορά είναι το triple-play (internet + TV + σταθερό τηλέφωνο) ή το quad-play (συν προσθήκη κινητού). Οι πάροχοι δίνουν κίνητρα για bundling με εκπτώσεις. Π.χ. τα πακέτα Proximus Flex συνδυάζουν οπτική ίνα, ψηφιακή TV και κινητό, με το πακέτο 1 Gbps ινών + κινητό περίπου 84 €/μήνα (μετά τις προσφορές) reddit.com. Τα bundles Telenet One επίσης συνενώνουν την καλωδιακή ευρυζωνικότητα, TV και κινητό. Ωστόσο, οι ρυθμιστικές αρχές εξασφαλίζουν ότι διατίθεται και απλό internet για όσους δεν θέλουν τηλεόραση – αυτά τα μεμονωμένα προγράμματα, αν και λίγο φθηνότερα, παραμένουν σχετικά ακριβά.Μια μείζονα ανατροπή σημειώθηκε στα τέλη του 2024: η DIGI Belgium, ο νέος παίκτης, μπήκε στην αγορά με απίστευτα χαμηλές τιμές για τα δεδομένα του Βελγίου. Η DIGI (μέλος του ρουμανικού ομίλου Digi Communications) προσφέρει ίντερνετ οπτικής ίνας με 10 €/μήνα για 500 Mbps, 15 € για 1 Gbps και 20 € για 10 Gbps – όλα απεριόριστα, συμμετρικά και με δωρεάν εγκατάσταση csimagazine.com. Αυτές οι τιμές είναι κλάσμα των τιμών των παλαιών παρόχων και αμέσως έθεσαν νέο σημείο αναφοράς. Το μειονέκτημα είναι ότι το δίκτυο της DIGI είναι εντελώς καινούριο και αρχικά περιορισμένο (ξεκινώντας από περιοχές των Βρυξελλών το 2024, με σταδιακή επέκταση) csimagazine.com. Παρ’ όλα αυτά, η είσοδός της αναμένεται να αυξήσει την ανταγωνιστική πίεση. Πράγματι, Βέλγοι καταναλωτές που ζήλευαν τις χαμηλές τιμές broadband της Γαλλίας, έμειναν έκπληκτοι όταν είδαν gigabit στα 15 €. Και τα κινητά της Digi δίνουν ανταγωνιστικές τιμές (π.χ. 5 € για 15 GB δεδομένα csimagazine.com). Αναμένεται ότι οι παλιοί πάροχοι θα απαντήσουν με νέα προωθητικά πακέτα ή budget brands, όπου εμφανίζεται η Digi.Άλλη εξέλιξη στην τιμολόγηση αποτελεί η εισαγωγή του «κοινωνικού τιμολογίου» για το ίντερνετ. Το 2024, η κυβέρνηση διεύρυνε τα δικαιώματα για το κοινωνικό διαδίκτυο, ώστε να βοηθηθούν χρήστες χαμηλού εισοδήματος και ευάλωτες ομάδες να αποκτήσουν πρόσβαση telecompaper.com. Το νέο κοινωνικό πακέτο κοστίζει 19 €/μήνα για σταθερό internet (150 GB δεδομένων με τουλάχιστον 30 Mbps) proximus.com, ή 40 € για bundle internet+TV ombudsmantelecom.be. Η Proximus, η Telenet και η VOO υποχρεούνται να προσφέρουν αυτά τα μειωμένα προγράμματα ombudsmantelecom.be. Αρχικά η απορρόφηση ήταν χαμηλή (ίσως λόγω έλλειψης ενημέρωσης ή του ορίου των 150 GB), με αποτέλεσμα οι αρχές να εξετάζουν προσαρμογές telecompaper.com. Πάντως, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για βελτίωση της προσβασιμότητας και της ψηφιακής συμπερίληψης, ώστε η τιμή να μην αποτελεί εμπόδιο στην βασική συνδεσιμότητα.Στα κινητά, οι τάσεις τιμολόγησης είναι λίγο φιλικότερες προς τον καταναλωτή. Ένα παράδειγμα: τα φθηνότερα πακέτα δεδομένων κινητής για 1–5 GB έχουν διατηρηθεί περίπου στα 15 €/μήνα reddit.com, και τα bundles περιλαμβάνουν συχνά απεριόριστες κλήσεις/μηνύματα. Ωστόσο, μεγάλα πακέτα δεδομένων (π.χ. απεριόριστο 5G) παραμένουν ακριβά (συχνά 30–40 +€). Η άφιξη της Digi με 14 € για απεριόριστες κλήσεις/SMS και φθηνά δεδομένα ίσως επιφέρει μειώσεις στις τιμές. Το 2025 οι Βέλγοι καταναλωτές βλέπουν επιτέλους ανταγωνισμό: η εξαγορά της VOO από την Orange Belgium την κάνει ισχυρότερο συνδυαστικό πάροχο, και η Telenet/BASE ήδη ταράσσει την αγορά κινητής μετά την είσοδο ως MNO. Για τη σταθερή ευρυζωνική, όμως, οι τιμές παραμένουν πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ – κάτι που παρακολουθεί η ρυθμιστική αρχή BIPT μέσω συγκριτικών διεθνών μελετών τιμών κάθε χρόνο bipt.be. Η γενική εικόνα είναι ότι η broadband στο Βέλγιο είναι υψηλής ποιότητας αλλά ακριβή· η ελπίδα είναι ότι ο νέος ανταγωνισμός στη δικτυακή υποδομή (οptική ίνα Digi, πιθανή συνεργασία Proximus-Orange στις ίνες κ.ά.) θα περιορίσει σταδιακά τις τιμές.

Όσον αφορά τα μοντέλα συνδρομής, σχεδόν όλα τα σταθερά ευρυζωνικά προγράμματα στο Βέλγιο είναι flat-rate/απεριόριστα δεδομένα (η εποχή των μηνιαίων ορίων και των τελών υπέρβασης έχει τελειώσει εδώ και περίπου μια δεκαετία για τα βασικά προγράμματα). Τα συμβόλαια συνήθως διαρκούν 1 ή 2 χρόνια, αλλά οι ρυθμιστικές αρχές έχουν επιβάλει ευκολότερες διαδικασίες αλλαγής παρόχου και έχουν τερματίσει τις αυτόματες ανανεώσεις, έτσι ώστε οι πελάτες να μπορούν να αλλάξουν πάροχο με προειδοποίηση ενός μήνα μετά την αρχική περίοδο. Πολλοί συνδρομητές νοικιάζουν modem/router του παρόχου διαδικτύου (συχνά συμπεριλαμβάνεται στην τιμή). Οι Wi-Fi hotspots και το δημόσιο Wi-Fi έχουν προσφερθεί από ορισμένους ISP (π.χ. Telenet Homespots, Proximus Public Wi-Fi) ως πρόσθετες υπηρεσίες. Μια άλλη τάση είναι η OTT TV έναντι παραδοσιακής καλωδιακής TV – καθώς αυξάνεται το streaming, κάποιοι χρήστες επιλέγουν μόνο internet και καταργούν τα πακέτα TV. Οι ISP έχουν ανταποκριθεί με ευέλικτα πακέτα (π.χ. πακέτα “μόνο internet + κινητό”).

Συνοψίζοντας, η τιμολόγηση του διαδικτύου στο Βέλγιο το 2025 αντικατοπτρίζει μια κληρονομιά περιορισμένου ανταγωνισμού, αλλά τώρα βρίσκεται σε καμπή. Ενώ οι περισσότεροι εξακολουθούν να πληρώνουν περίπου €50–€70 για το οικιακό τους internet, νέες πολύ οικονομικές προσφορές και ρυθμιστικές κινήσεις διευρύνουν τις επιλογές τόσο στη χαμηλή κατηγορία (κοινωνικό τιμολόγιο, Digi) όσο και στην υψηλή (προσιτές τιμές για gigabit ταχύτητες). Οι καταναλωτές ωφελούνται από αυτές τις εξελίξεις, ελπίζοντας να βλέπουν περισσότερο «value for money» τα επόμενα χρόνια – μια θετική αλλαγή σε μια χώρα που για χρόνια πλήρωνε ακριβότερα για τη συνδεσιμότητα.

Διείσδυση Αγοράς και Υιοθέτηση από τους Χρήστες

Το Βέλγιο είναι μια ιδιαίτερα συνδεδεμένη κοινωνία, με τη χρήση του διαδικτύου και την υιοθέτηση ευρυζωνικών συνδέσεων να έχει φτάσει σε κορεσμό σε πολλά τμήματα του πληθυσμού. Στις αρχές του 2023, υπήρχαν 11,03 εκατομμύρια χρήστες internet, αντιπροσωπεύοντας μια διείσδυση internet της τάξης του 94,5% του πληθυσμού datareportal.com. Μέχρι το 2025, η ατομική χρήση διαδικτύου είναι περίπου 95% – ουσιαστικά σχεδόν κάθε ενήλικος στο Βέλγιο είναι online με κάποιον τρόπο. Αυτό είναι πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ και στο κορυφαίο επίπεδο των κρατών της ΕΕ ως προς τη χρήση του διαδικτύου en.wikipedia.org. Ο υπόλοιπος offline πληθυσμός ανήκει κυρίως στους ηλικιωμένους ή σε ορισμένες ομάδες χαμηλού εισοδήματος, στους οποίους στοχεύουν κυβερνητικά προγράμματα ένταξης (π.χ. με εκπαίδευση ψηφιακού αλφαβητισμού και οικονομική πρόσβαση).

Όσον αφορά τις συνδέσεις νοικοκυριών, περίπου 94–95% των βελγικών νοικοκυριών έχουν συνδρομή internet statista.com. Αυτό έχει αυξηθεί από ~90% πριν μια δεκαετία στο mid-90s σήμερα, αφήνοντας μια μικρή μειοψηφία νοικοκυριών (συχνά ηλικιωμένοι μόνοι τους) χωρίς οικιακό internet. Αξιοσημείωτο είναι ότι μια έρευνα της Statbel το 2023 έδειξε ότι το 94,8% των νοικοκυριών στα προάστια είχε πρόσβαση στο internet statista.com, δείχνοντας συνέπεια σε όλους τους τύπους κοινοτήτων. Πρακτικά 100% των επιχειρήσεων στο Βέλγιο έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο, και ακόμα και το 97%+ των μικρών επιχειρήσεων χρησιμοποιούν ευρυζωνικό internet (όσες δεν έχουν είναι συνήθως πολύ μικρές ή σε ειδικές περιπτώσεις). Το ευρυζωνικό internet θεωρείται βασική υπηρεσία για τις επιχειρήσεις – από καταστήματα με online συστήματα πληρωμών μέχρι μεγάλες εταιρείες με multi-gigabit συνδέσεις. Πολλές επιχειρήσεις επιλέγουν ανώτερα πακέτα (fiber ή εξειδικευμένες γραμμές) για αξιοπιστία.

Όσον αφορά τους αριθμούς ευρυζωνικών συνδρομών, το Βέλγιο είχε περίπου 5,32 εκατομμύρια σταθερές ευρυζωνικές συνδρομές το 2024 reportlinker.com. Με περίπου 4,8 εκατομμύρια νοικοκυριά, αυτό δείχνει ένα μέσο όρο περίπου 1,1 συνδρομών ανά νοικοκυριό (συμπεριλαμβανομένων επιχειρήσεων και νοικοκυριών με πολλές γραμμές). Η διείσδυση σταθερού ευρυζωνικού είναι περίπου 43,7 συνδρομές ανά 100 άτομα en.wikipedia.org (World Bank 2023), μια από τις υψηλότερες στην Ευρώπη, δείχνοντας πόσο κοινό είναι το ευρυζωνικό στις οικίες. Η σύνθεση αυτών των συνδρομών αλλάζει: καλώδιο και οπτική ίνα αυξάνονται ενώ το DSL φθίνει σταδιακά. Το 2022, το 67% των σταθερών ευρυζωνικών συνδρομών ήταν τουλάχιστον 100 Mbps en.wikipedia.org, δείχνοντας ισχυρή υιοθέτηση των γρήγορων πακέτων. Μέχρι το 2025 αυτό το ποσοστό είναι πιθανόν ακόμα μεγαλύτερο καθώς αυξάνονται οι αναβαθμίσεις σε gigabit και οι συνδέσεις μέσω οπτικής ίνας.

Η χρήση του mobile broadband είναι επίσης ευρεία. Υπήρχαν περίπου 11,28 εκατομμύρια mobile συνδέσεις στο Βέλγιο το 2023 (97% του πληθυσμού) datareportal.com, δείχνοντας ότι πολλοί έχουν περισσότερες από μία SIM (π.χ. τηλέφωνο εργασίας και προσωπικό). Η διείσδυση των smartphones είναι υψηλή (περίπου 80–85% του πληθυσμού χρησιμοποιεί smartphone). Η διείσδυση του mobile internet (όσοι χρησιμοποιούν mobile data) έφτασε ~90% μέχρι το 2021 en.wikipedia.org και συνεχίζει να αυξάνεται καθώς και οι τελευταίοι (όπως μερικοί ηλικιωμένοι) πλέον αποκτούν smartphone. Όλο και περισσότεροι Βέλγοι χρησιμοποιούν mobile internet για καθημερινές δραστηριότητες εν κινήσει, αλλά η πλειονότητα βασίζεται στο σταθερό Wi-Fi στο σπίτι για βαριές χρήσεις. Ένα ακόμη ενδιαφέρον στατιστικό: η χρήση social media ήταν 80,9% του συνολικού πληθυσμού το 2023 datareportal.com, δίνοντας μια εικόνα της ισχυρής παρουσίας online και, έμμεσα, της ευρείας διαθεσιμότητας του διαδικτύου.

Αξίζει επίσης να δούμε την υιοθέτηση ανά πληθυσμιακή κατηγορία: οι νεότεροι Βέλγοι (κάτω των 55) φτάνουν σχεδόν στον καθολικό βαθμό χρήσης διαδικτύου (98–99%), ενώ στους ηλικιωμένους (65+) η χρήση είναι χαμηλότερη (αλλά αυξάνεται, περίπου 70–80%). Το κράτος και οι ΜΚΟ υλοποιούν προγράμματα ψηφιακών δεξιοτήτων για ηλικιωμένους και ευάλωτες ομάδες. Όπως σημειώνει η Wikipedia, το επίπεδο των ψηφιακών δεξιοτήτων στο Βέλγιο είναι αντίστοιχο του ευρωπαϊκού μέσου όρου, με 54% να έχουν τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες en.wikipedia.org – δείγμα ότι υπάρχει περιθώριο βελτίωσης, παρότι η πρόσβαση είναι εκτεταμένη.

Οικιακοί vs Επαγγελματικοί Χρήστες: Στον οικιακό τομέα, τα νοικοκυριά με περισσότερα από ένα άτομα σχεδόν πάντα διατηρούν συνδρομή internet καθώς η εργασία, η εκπαίδευση και η ψυχαγωγία την απαιτούν. Η μέση ταχύτητα σταθερού ευρυζωνικού στους οικιακούς πελάτες αυξάνεται συνεχώς (οι πάροχοι καταργούν τα χαμηλότερης ταχύτητας πακέτα ή τα αναβαθμίζουν αυτόματα – π.χ. η Scarlet αύξησε τη βασική ταχύτητα στα 50 Mbps στα €34 χωρίς αύξηση τιμής proximus.com). Στις επιχειρήσεις, ειδικά στις ΜμΕ, τα δίκτυα υψηλής ποιότητας στο Βέλγιο έχουν επιτρέψει σχεδόν καθολική υιοθέτηση: σχεδόν όλες χρησιμοποιούν cloud υπηρεσίες, VoIP, κ.ά., που απαιτούν ευρυζωνικό. Η πανδημία COVID-19 ανέδειξε επίσης την ανάγκη για αξιόπιστο διαδίκτυο – ως το 2025 η τηλεργασία παραμένει συχνή και τα νοικοκυριά φροντίζουν να έχουν το απαραίτητο bandwidth (μερικές φορές αναβαθμίζονται σε ανώτερα πακέτα αν τα μέλη κάνουν ταυτόχρονα teleconferencing).

Ένας δείκτης ενδιαφέροντος είναι η διείσδυση ευρυζωνικότητας ανά νοικοκυριό. Συνυπολογίζοντας σταθερό και mobile, ουσιαστικά κάθε νοικοκυριό έχει τουλάχιστον έναν τύπο σύνδεσης. Σταθερή ευρυζωνικότητα ανά νοικοκυριό είναι στα μέσα του 90%. Όσοι δεν έχουν σταθερή σύνδεση, συχνά χρησιμοποιούν mobile (μερικοί νέοι επιλέγουν μόνο πρόγραμμα mobile 4G/5G αν επαρκεί). Ωστόσο, τα απεριόριστα mobile δεδομένα είναι ακριβά, επομένως τα αμιγώς mobile-only νοικοκυριά παραμένουν σπάνια (~5% ή λιγότερο).

Συνοψίζοντας, τα ποσοστά υιοθέτησης στο Βέλγιο είναι πολύ υψηλά: περίπου 95% των νοικοκυριών online, 93–94% των ατόμων κάνουν τακτική χρήση διαδικτύου en.wikipedia.org, και εκτεταμένη χρήση γρήγορων συνδέσεων. Το μικρό ψηφιακό χάσμα αφορά περισσότερο το επίπεδο της υπηρεσίας (οπτική ίνα έναντι DSL) παρά την ίδια τη βασική πρόσβαση. Με συνεχιζόμενες επενδύσεις και πτωτικές τιμές, ακόμα και οι τελευταίοι που μένουν έξω (συνήθως για λόγους κόστους ή δεξιοτήτων) εντάσσονται σταδιακά. Μέχρι το 2025, το Βέλγιο είναι ουσιαστικά πλήρως συνδεδεμένη κοινωνία, ανταποκρινόμενο στη φήμη του ως ένας από τους πρώτους της Ευρώπης με καλωδιακό internet και DSL από τα τέλη της δεκαετίας του 1990. Η πρόκληση πλέον δεν είναι η βασική υιοθέτηση αλλά η αναβάθμιση όλων σε τεχνολογίες νέας γενιάς και η διασφάλιση ότι κανείς δεν μένει με χαμηλότερης ποιότητας πρόσβαση.

Κύριοι Πάροχοι Υπηρεσιών Διαδικτύου (ISP)

Η αγορά internet του Βελγίου εξυπηρετείται από μια χούφτα βασικών παικτών, καθένας με δική του υποδομή, και μερικές δεκάδες μικρότερους ή εικονικούς παρόχους. Παρακάτω παρουσιάζονται οι κύριοι ISPs και πάροχοι που προσφέρουν πρόσβαση στο διαδίκτυο:

• Proximus (Belgacom) – Ο ιστορικός τηλεπικοινωνιακός πάροχος. Η Proximus λειτουργεί το εθνικό χάλκινο δίκτυο τηλεφώνου και ηγείται της ανάπτυξης του fiber. Παρέχει DSL/VDSL και FTTH, καθώς και mobile (είναι ο μεγαλύτερος mobile πάροχος). H Proximus έχει τη μεγαλύτερη κάλυψη σταθερού δικτύου (όπου υπάρχει τηλεφωνική γραμμή) και περίπου 45% μερίδιο στην ευρυζωνικότητα. Προσφέρει ενοποιημένες υπηρεσίες (internet, ψηφιακή TV, σταθερή, κινητή) υπό το brand Proximus και ανήκει επίσης η Scarlet, ένας οικονομικός ISP. Το fiber της Proximus είναι open-access, οπότε άλλοι πάροχοι μπορούν να το εκμεταλλεύονται (ο ρυθμιστής έχει επιβάλει «unbundling» στο fiber bipt.be όπως γινόταν στο DSL). Το 2024, η Proximus πήρε βραβεία για το ταχύτερο σταθερό δίκτυο (οπτική ίνα) στο Βέλγιο ookla.com. Η εταιρεία ανήκει και στο κράτος και παραμένει κυρίαρχος παίκτης.
• Telenet – Ο κορυφαίος καλωδιακός πάροχος στη Φλάνδρα. Η Telenet λειτουργεί το εκτεταμένο καλωδιακό HFC δίκτυο στη Φλάνδρα (και σε τμήματα των Βρυξελλών/ολίγης Βαλλονίας). Προσφέρει ευρυζωνικό internet μέσω καλωδίου (ως 1 Gbps), ψηφιακή TV, και πρόσφατα κινητή (καθώς απέκτησε την BASE το 2016 και έγινε ολοκληρωμένος πάροχος). Η Telenet ανήκει στη Liberty Global, που το 2023 έγινε αποκλειστικός ιδιοκτήτης αγοράζοντας όλα τα μερίδια budde.com.au budde.com.au. Η Telenet έχει περίπου 30% μερίδιο στην ευρυζωνικότητα. Είναι ιστορικά ισχυρή στη Φλάνδρα, με ανταγωνισμό «κεφάλι με κεφάλι» με την Proximus (DSL) – ο ανταγωνισμός μεταξύ καλωδίου και DSL πιστώνεται για την υψηλή ευρυζωνικότητα στο Βέλγιο budde.com.au. Το δίκτυο Telenet χρησιμοποιείται και από τρίτους μέσω wholesale (π.χ. η Orange έχει συμφωνία να προσφέρει internet μέσω του δικτύου Telenet). Με το joint venture NetCo (Wyre) με τη Fluvius, η Telenet οδεύει προς περαιτέρω χρήση οπτικής ίνας. Το brand Telenet είναι ισχυρό στη Φλάνδρα, με φήμη για υπηρεσίες υψηλής ποιότητας (συχνά στις μετρήσεις ταχύτητας βρίσκεται μόνη πίσω από το fiber).
• Orange Belgium – Mobile provider που έγινε convergent πάροχος. Η Orange (πρώην Mobistar) είναι ο #2 πάροχος κινητής στο Βέλγιο. Χωρίς δική της σταθερή υποδομή, η Orange ξεκίνησε υπηρεσίες “Orange Love” (internet/TV) ενοικιάζοντας θέσεις στα δίκτυα καλωδιακά (υποχρεωτικό wholesale). Το 2021–2023, η Orange απέκτησε το 75% της VOO, του καλωδιακού παρόχου της Βαλλονίας και μέρους των Βρυξελλών brusselstimes.com. Αυτή η εξαγορά (ολοκληρώθηκε το 2023) της έδωσε έλεγχο σε καλωδιακό δίκτυο που καλύπτει ~1,8 εκατομμύρια σπίτια στη Βαλλονία/Βρυξέλλες. Τώρα η Orange προσφέρει internet μέσω του δικτύου VOO (και ακόμη μέσω Telenet στη Φλάνδρα, μέχρι να καλυφθούν αυτές οι περιοχές με fiber). Με τη VOO, η Orange έγινε εθνικός convergent πάροχος δίπλα στη Proximus και την Telenet. Αναμένεται να επενδύσει στην αναβάθμιση του δικτύου της VOO (ίσως σε DOCSIS 4.0 ή FTTH). Στο mobile, η Orange έχει ισχυρό δίκτυο 4G και λάνσαρε 5G το 2022. Συνεργάζεται με την Proximus σε κοινοπραξία RAN ονόματι MWingz για ταχύτερη ανάπτυξη 5G proximus.com. Η παρουσία της Orange είναι καθοριστική για την αύξηση του ανταγωνισμού, ειδικά τιμολογιακά (θέτει συχνά τιμές ελάχιστα χαμηλότερες από Proximus/Telenet για ανάλογα πακέτα).
• VOO – Καλωδιακός πάροχος στη Βαλλονία. Η VOO προέκυψε από συγχώνευση καλωδιακών εταιρειών της γαλλόφωνης περιοχής (ιδιοκτησία Nethys/Enodia και Brutélé). Προσφέρει καλωδιακό internet (ως 1 Gbps με τις αναβαθμίσεις) και συνδρομητική TV, κυρίως στη Βαλλονία και τμήμα των Βρυξελλών. Ιστορικά είχε περίπου 0,5 εκατομμύρια πελάτες. Μετά την εξαγορά, η VOO είναι πρακτικά κάτω από την Orange και το brand ίσως μελλοντικά καταργηθεί (προς το παρόν, το 2024, λειτουργεί με το ίδιο όνομα). Το δίκτυο VOO καλύπτει περίπου 90% των νοικοκυριών στη Βαλλονία (οι καλωδιακές καλύψεις στη Βαλλονία είναι μικρότερες από της Φλάνδρας, αλλά η VOO είναι παντού σε μεγάλες πόλεις). Ενδιαφέρον: προ εξαγοράς VOO και Telenet ήταν εντελώς χωριστά, τώρα η Orange (VOO) και η Telenet είναι άμεσοι ανταγωνιστές εκεί που επικαλύπτονται (π.χ. προάστια Βρυξελλών όπου υπάρχουν και τα δύο δίκτυα).
• Digi Belgium / Citymesh – Ο νέος παίκτης. Η Digi Belgium είναι συνεργασία της ρουμανικής Digi Communications και της βελγικής Citymesh. Στη δημοπρασία φάσματος του 2022, το consortium απέκτησε φάσμα και έγινε τέταρτος mobile provider του Βελγίου budde.com.au. Μετά από προετοιμασία, η Digi λάνσαρε καταναλωτικές υπηρεσίες στα τέλη του 2024. Μοναδικό πλεονέκτημα: δεν είναι μόνο mobile – ξεκίνησε και rollout δικού της δικτύου οπτικής ίνας (αρχικά στις Βρυξέλλες) csimagazine.com. Η Citymesh έχει εμπειρία σε B2B τηλεπικοινωνίες και ιδιωτικά δίκτυα 4G, και με τα κεφάλαια και το know-how της Digi (φημισμένη για τις ultra-low τιμές στη Ρουμανία και αλλού) φέρνουν ανταγωνισμό. Η επίδραση της Digi: προσφέρει τα φθηνότερα mobile και fiber πακέτα που έχει δει το Βέλγιο csimagazine.com. Το fiber αφορά αρχικά περιορισμένες περιοχές (μερικοί δήμοι Βρυξελλών, με στόχο 2 εκατ. σπίτια σε 5 έτη csimagazine.com), και στο mobile θα χρειαστεί δικό της δίκτυο (προσωρινά με roaming σε άλλο δίκτυο). Η Citymesh συνεχίζει να εξυπηρετεί επιχειρήσεις (π.χ. διασυνδέσεις για drones, βιομηχανικό IoT, υπεράκτια αιολικά πάρκα). Για τους καταναλωτές, η Digi είναι το brand που πρέπει να προσέχουν – αν αναπτυχθεί, η αγορά ίσως μεταλλαχθεί από τριπώλιο σε τετραπώλιο.
• Άλλοι ISP και MVNOs: Πέρα από τα μεγάλα ονόματα υπάρχουν μικρότεροι παίκτες. Η EDPnet είναι ένας ανεξάρτητος ISP που προσφέρει DSL/fiber (σε γραμμές Proximus) σε λίγο χαμηλότερες τιμές· επιβίωσε σχεδόν χρεοκοπίας το 2022 (η Proximus τη στήριξε για να μη χάσει πελάτη wholesale). Η Mobile Vikings είναι MVNO γνωστό για νεανικά mobile προγράμματα· αγοράστηκε από την Proximus το 2021, αλλά συνεχίζει ως brand (προς το παρόν). Υπάρχουν και μερικές περιφερειακές fiber πρωτοβουλίες (Fastfiber ή διαδημοτικές υποδομές σε βιομηχανικά πάρκα), αλλά μικρής εμβέλειας. Οι ρυθμιστικές αρχές έχουν εξασφαλίσει το άνοιγμα των δικτύων σε εναλλακτικούς – wholesale σε fiber και καλώδιο – επομένως υπάρχουν και μεταπωλητές (όπως Nextel, Destiny στο B2B). Όμως στη λιανική, περίπου το 95% των συνδρομητών ευρυζωνικού είναι σε Proximus, Telenet/VOO/Orange, ή Scarlet. Στο mobile επίσης, Proximus, Orange και Telenet/Base έχουν τη συντριπτική πλειοψηφία, με MVNO μόνο σε niche αγορές.

Συνοψίζοντας, Proximus, Telenet και Orange/VOO είναι οι βασικοί πάροχοι σταθερού, καλύπτοντας σχεδόν όλο το Βέλγιο, ενώ Proximus, Orange, Telenet/Base και Digi είναι οι πάροχοι κινητής. Ο ανταγωνισμός ήταν βασισμένος στην υποδομή (τηλεπικοινωνίες vs καλώδιο). Τώρα με συγχωνεύσεις (Orange+VOO) και τον νέο παίκτη (Digi), η αγορά αλλάζει. Κάθε μεγάλος πάροχος παίζει το ρόλο του: η Proximus προωθεί το fiber, η Telenet αξιοποιεί καλώδιο και κινείται και αυτή σταδιακά σε fiber, η Orange ενσωματώνει τη VOO για άμεσο ανταγωνισμό, και η Digi/Citymesh εισφέρουν νέο ανταγωνισμό. Για τους καταναλωτές, αυτό σημαίνει περισσότερες επιλογές και καλύτερες τιμές· για το Βέλγιο, ταχύτερη μετάβαση σε δίκτυα υψηλής απόδοσης παντού.

Κυβερνητικές Πρωτοβουλίες και Στρατηγική Ευρυζωνικότητας

Η βελγική κυβέρνηση (σε ομοσπονδιακό και περιφερειακό επίπεδο) ήταν δραστήρια στην προώθηση της ψηφιακής συνδεσιμότητας και της κοινωνικής ένταξης, ευθυγραμμιζόμενη με τους στόχους ευρυζωνικότητας της ΕΕ. Θεμέλιος λίθος αποτελεί το σχέδιο “Digital Belgium” και σχετικές στρατηγικές (π.χ. Digital Wallonia) που θέτουν στόχους για επέκταση ευρυζωνικών δικτύων και 5G. Ακολουθούν βασικές πρωτοβουλίες και πολιτικές που διαμορφώνουν την πρόσβαση στο διαδίκτυο:

• Εθνικό Σχέδιο Ευρυζωνικότητας & Στόχοι: Το Βέλγιο ακολουθεί τους στόχους της Ευρωπαϊκής Gigabit Society (100 Mbps με δυνατότητα αναβάθμισης σε 1 Gbps για όλους έως το 2025, και gigabit για όλους έως το 2030). Το εθνικό σχέδιο ευρυζωνικότητας (“Breedbandplan”) συντονίζει τις προσπάθειες για να φτάσει αυτούς τους στόχους digital-strategy.ec.europa.eu. Αν και μεγάλο μέρος των υποδομών υλοποιείται από ιδιωτικούς παρόχους, το κράτος θεσπίζει το πλαίσιο και παρεμβαίνει σε περιπτώσεις αποτυχίας της αγοράς. Οι ομοσπονδιακές αρχές, μέσω της BIPT και του Broadband Competence Office, αξιολογούν τακτικά την κάλυψη και εντοπίζουν τις “λευκές περιοχές” όπου λείπει το γρήγορο διαδίκτυο digital-strategy.ec.europa.eu. Αυτοί οι χάρτες έχουν καθοδηγήσει δημόσιες επενδύσεις όπως τα 41 εκατ. ευρώ που αναφέρθηκαν παραπάνω για την αγροτική ευρυζωνικότητα.
• Επιδοτήσεις για αγροτική ευρυζωνικότητα: Χρησιμοποιώντας τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ, το Βέλγιο διέθεσε σημαντικά κεφάλαια για τη βελτίωση της συνδεσιμότητας σε αγροτικές περιοχές. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση επένδυσε 41 εκατ. ευρώ (τα επόμενα χρόνια) για την ανάπτυξη οπτικών ινών ή ταχύτατων ασύρματων δικτύων σε περιοχές όπου οι πάροχοι τα θεωρούν μη βιώσιμα (δηλ. πολύ αραιοκατοικημένα χωριά) digital-strategy.ec.europa.eu. Αυτό γίνεται συχνά μέσω διαγωνισμών ή συνεργασιών με παρόχους, ώστε οι περιοχές αυτές να μην μένουν πίσω. Επίσης, οι περιφέρειες συμπληρώνουν αυτά τα μέτρα: η Φλάνδρα, με εκτενέστατες υποδομές, έχει λιγότερες λευκές ζώνες, ενώ η Βαλλονία εντόπισε αγροτικούς δήμους για αναβαθμίσεις. Η Γερμανόφωνη Κοινότητα της Ανατολικής Βελγίου έλαβε 19,5 εκατ. ευρώ για να εγκαταστήσει FTTH στις μικρές πόλεις και στις “λευκές ζώνες” digital-strategy.ec.europa.eu, κάτι που αποτελεί καινοτόμο δημόσιο/ιδιωτικό έργο οπτικών ινών (η Proximus ίδρυσε κοινοπραξία “Glasfaser Ostbelgien” για την υλοποίησή του proximus.com). Αυτές οι προσπάθειες θα αυξήσουν σταδιακά την κάλυψη υπερυψηλών ταχυτήτων στην ύπαιθρο πάνω από το σημερινό 51%.
• Διευκόλυνση της ανάπτυξης 5G: Η έναρξη των υπηρεσιών 5G στο Βέλγιο καθυστέρησε εν μέρει λόγω αυστηρών περιφερειακών ορίων ακτινοβολίας (στις Βρυξέλλες υπήρχαν εξαιρετικά χαμηλά όρια που ουσιαστικά μπλόκαραν την πλήρη ισχύ 4G/5G). Η κυβέρνηση έλαβε μέτρα για να εναρμονίσει και να χαλαρώσει αυτούς τους κανόνες. Μέχρι το 2021-2022, και οι τρεις περιφέρειες (Φλάνδρα, Βαλλονία, Βρυξέλλες) συμφώνησαν να αυξήσουν τα επιτρεπτά όρια ΗΜΑ ώστε να επιτρέπονται κεραίες 5G χωρίς παραβίαση των κανονισμών digital-strategy.ec.europa.eu. Αυτό ήταν καθοριστικό για το 5G σε πυκνοκατοικημένες περιοχές όπως οι Βρυξέλλες. Η δημοπρασία φάσματος τον Ιούνιο του 2022 προσέφερε νέες ζώνες (700 MHz, 3600 MHz, 1400 MHz) για το 5G, συμπεριλαμβανομένου και του νέου παρόχου (Citymesh/Digi) budde.com.au. Η κυβέρνηση επίσης προώθησε το 5G κατά μήκος των διαμετακομιστικών διαδρόμων – μια προτεραιότητα της ΕΕ (αδιάλειπτο 5G σε κύριους δρόμους και σιδηρόδρομους έως το 2025). Παρότι οι πάροχοι διαχειρίζονται την ανάπτυξη, η βελγική στρατηγική περιλαμβάνει την απλοποίηση των αδειοδοτικών διαδικασιών για κεραίες και ενδεχομένως τη χρήση δημόσιων υποδομών (π.χ. φωτιστικά οδών) για μικροκεραίες. Δημιουργήθηκε εθνική επιτροπή για το 5G ώστε να υπάρξει συντονισμός σε θέματα όπως η ενημέρωση του κοινού (για την άρση ανησυχιών περί 5G). Με την αντιμετώπιση των ρυθμιστικών δυσκολιών, οι πρωτοβουλίες αυτές επέτρεψαν στο Βέλγιο να ξεπεράσει την αρχική καθυστέρηση, με την κάλυψη να επιταχύνεται πλέον.
• Ρύθμιση & Ανταγωνισμός: Το Βελγικό Ινστιτούτο Ταχυδρομείων και Τηλεπικοινωνιών (BIPT) εφαρμόζει μέτρα προώθησης του ανταγωνισμού. Επέβαλε το “άνοιγμα” των καλωδιακών δικτύων (ένα από τα λίγα κράτη που το έκαναν), επιτρέποντας στην Orange να παρέχει υπηρεσίες στα δίκτυα Telenet/VOO budde.com.au. Επίσης, επέβαλε ρύθμιση πρόσβασης σε οπτική ίνα το 2021–2022, απαιτώντας από την Proximus (και τις κοινοπραξίες της Fiberklaar/Unifiber) να προσφέρουν χονδρική πρόσβαση FTTH σε ανταγωνιστές με δίκαιες τιμές depp.oecd.org bipt.be. Αυτές οι πολιτικές αποσκοπούν στην αποτροπή δημιουργίας μονοπωλίων στα νέα δίκτυα. Το Βέλγιο έχει δεχθεί θετικά σχόλια για την ισορροπημένη του προσέγγιση – ανταγωνισμός στις υποδομές όπου είναι βιώσιμος, και ρυθμιζόμενη πρόσβαση όπου χρειάζεται. Η κυβέρνηση επέβλεψε επίσης ρυθμίσεις κοινής χρήσης φάσματος (π.χ. το κοινόχρηστο δίκτυο MWingz μεταξύ Proximus και Orange για το 5G εγκρίθηκε, καθώς αυξάνει την αποδοτικότητα χωρίς να σκοτώνει τον ανταγωνισμό στις υπηρεσίες proximus.com).
• Δράσεις για την Ψηφιακή Ένταξη: Τα υψηλά ποσοστά πρόσβασης δεν σημαίνουν πολλά αν οι πολίτες δεν έχουν τα μέσα ή τις δεξιότητες να χρησιμοποιήσουν το διαδίκτυο. Το Βέλγιο διαθέτει αρκετά προγράμματα ένταξης:
  • Ο Κοινωνικός Τιμοκατάλογος Διαδικτύου (όπως αναφέρθηκε, πρόγραμμα 19€/μήνα) ξεκίνησε το 2024 για να καταστήσει την ευρυζωνικότητα προσιτή στα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα proximus.com. Η κυβέρνηση διεύρυνε την επιλεξιμότητα του τιμολογίου (π.χ. και για άτομα που λαμβάνουν ορισμένα κοινωνικά επιδόματα), περίπου διπλασιάζοντας τα δικαιούχα νοικοκυριά telecompaper.com. Υπάρχει συνεχής αξιολόγηση ώστε το πακέτο να είναι ελκυστικό (ενδέχεται να προσαρμοστεί το όριο δεδομένων για να αυξηθεί η συμμετοχή telecompaper.com).
  • Επιχορηγήσεις για υπολογιστές & συσκευές: Ορισμένα περιφερειακά προγράμματα προσφέρουν φθηνούς υπολογιστές ή tablets σε μαθητές ή ευάλωτες ομάδες. Για παράδειγμα, το Digital Wallonia έχει τρέξει προγράμματα ανακατασκευής φορητών για μαθητές με χαμηλό εισόδημα.
  • Ψηφιακή εγγραμματοσύνη και δεξιότητες: Πρωτοβουλίες όπως το BeCentral (ψηφιακή πανεπιστημιούπολη στον Σταθμό Βρυξελλών) και άλλα εκπαιδευτικά προγράμματα έχουν στήριξη. Σύμφωνα με αναφορές, πάνω από 425.000 μαθητές εκπαιδεύτηκαν σε ψηφιακές δεξιότητες από το 2017 μέσω αυτών των δράσεων en.wikipedia.org. Η κυβέρνηση συνεργάζεται με ΜΚΟ και βιβλιοθήκες για να προσφέρει βασικά μαθήματα πληροφορικής σε ηλικιωμένους, μετανάστες κ.ά., ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούν με ασφάλεια τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες και το διαδίκτυο.
  • Δημόσιο Wi-Fi & συλλογική πρόσβαση: Μέσω του προγράμματος WiFi4EU της ΕΕ, δεκάδες βελγικοί δήμοι εγκατέστησαν δωρεάν Wi-Fi σε δημόσιους χώρους. Ακόμα, ορισμένοι δήμοι (π.χ. Γάνδη, Σαρλερουά) διατηρούν δωρεάν Wi-Fi στα κέντρα των πόλεων. Αυτό εξασφαλίζει ότι ακόμα και όσοι δεν έχουν ιδιωτική σύνδεση μπορούν να έχουν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες (όπως ιστοσελίδες εύρεσης εργασίας, κρατικές υπηρεσίες) σε δημόσιους χώρους.
• Συντονισμός Υποδομών Ευρυζωνικότητας: Επειδή το Βέλγιο είναι ομοσπονδιακό κράτος με περιφέρειες, ο συντονισμός είναι σημαντικός. Δημιουργήθηκαν πύλες όπως το KLIP (Φλάνδρα) και το Osiris (Βρυξέλλες) για τον συντονισμό των εργασιών κοινής ωφέλειας, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης οπτικών ινών, ώστε να μη σκάβονται οι δρόμοι επανειλημμένα digital-strategy.ec.europa.eu digital-strategy.ec.europa.eu. Αυτός ο συντονισμός μειώνει το κόστος εξάπλωσης και επιταχύνει την υλοποίηση μέσω κοινής χρήσης υποδομών (π.χ. τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι εγκαθιστούν ίνες μαζί με έργα ύδρευσης ή ενέργειας). Η κυβέρνηση θέσπισε και νόμο για την ευκολότερη πρόσβαση σε υπάρχοντες αγωγούς/πόλους (σύμφωνα με την οδηγία της ΕΕ για μείωση του κόστους ευρυζωνικότητας), διευκολύνοντας για παράδειγμα την Proximus και Telenet να χρησιμοποιούν αγωγούς αποχέτευσης ή κοινόχρηστους στύλους σε αγροτικές διαδρομές, εξοικονομώντας χρόνο και χρήμα.
• Παρακολούθηση & Μελλοντική Στρατηγική: Η κυβέρνηση παρακολουθεί την πρόοδο μέσα από τους δείκτες DESI και εθνικές αναφορές. Βλέποντας ότι η οπτική ίνα υστερούσε, το γραφείο του Πρωθυπουργού συγκάλεσε ακόμα και συζητήσεις για το πώς να “επιταχυνθεί το 5G και η οπτική ίνα στο Βέλγιο” το 2023 agoria.be, με συμμετοχή της Agoria. Οι συστάσεις περιλάμβαναν την άρση διοικητικών φραγμών και ενδεχομένως κίνητρα για ίνες σε αραιά κατοικημένες ζώνες. Ως το 2024, το Βέλγιο βρέθηκε στην 6η θέση συνολικά στον DESI (Δείκτης Ψηφιακής Οικονομίας & Κοινωνίας) λόγω της καλής ανόδου στη συνδεσιμότητα, αλλά απαιτούνταν περαιτέρω βελτίωση στην κάλυψη 5G & FTTH dig.watch. Η στρατηγική της κυβέρνησης δεν είναι να κατασκευάσει απευθείας τα δίκτυα (αφού η αγορά ήδη επενδύει σημαντικά), αλλά να διευκολύνει και να συμπληρώνει: διευκόλυνση με ευνοϊκή ρύθμιση και πολιτική φάσματος, συμπλήρωση με στοχευμένη χρηματοδότηση όπου η αγορά δεν φτάνει. Στο μέλλον, το Βελγικό Σχέδιο Ανάκαμψης θεωρεί ρητά τον ψηφιακό μετασχηματισμό βασικό πυλώνα, πράγμα που σημαίνει συνεχιζόμενη στήριξη ευρυζωνικότητας, 5G στη βιομηχανία και κυβερνοασφάλειας.

Συνοψίζοντας, οι βελγικές αρχές έχουν αναλάβει ενεργό ρόλο στην εξασφάλιση γρήγορου, αξιόπιστου διαδικτύου για όλους τους πολίτες. Χρησιμοποιούν συνδυασμό πολιτικών – επενδύσεις, ρύθμιση και εκπαίδευση – ώστε να μεγιστοποιήσουν την ιδιωτική επέκταση, αλλά και να παρέμβουν εκεί που χρειάζεται για να επιτύχουν την καθολικότητα. Καθώς πλησιάζει το 2025, αυτές οι πρωτοβουλίες βοήθησαν το Βέλγιο να καλύψει το χαμένο έδαφος σε οπτική ίνα, να ξεκινήσει το 5G σε εθνικό επίπεδο, να κρατήσει τις τιμές υπό έλεγχο και να προωθήσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό, διασφαλίζοντας ότι η χώρα ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες συνδεσιμότητας της οικονομίας και της κοινωνίας.

Δορυφορικό Διαδίκτυο στο Βέλγιο: Διαθεσιμότητα, Πάροχοι και Περιπτώσεις Χρήσης

Αν και το μικρό μέγεθος του Βελγίου και τα εξαιρετικά επίγεια δίκτυα σημαίνουν ότι το δορυφορικό διαδίκτυο δεν είναι η κυρίαρχη επιλογή, εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό κομμάτι του συνολικού τοπίου διασυνδεσιμότητας για συγκεκριμένα σενάρια. Εδώ παρουσιάζουμε την τρέχουσα κατάσταση της δορυφορικής ευρυζωνικότητας στο Βέλγιο:

Διαθεσιμότητα & Πάροχοι: Όλες οι μεγάλες διεθνείς υπηρεσίες δορυφορικού διαδικτύου που καλύπτουν την Ευρώπη είναι διαθέσιμες στο Βέλγιο. Ξεχωρίζει η Starlink (η LEO δορυφορική συστοιχία της SpaceX), η οποία λειτουργεί στο Βέλγιο από τα μέσα του 2021 worldpopulationreview.com. Πελάτες οπουδήποτε στο Βέλγιο (με καθαρή θέα στον ουρανό) μπορούν να παραγγείλουν Starlink. Η υπηρεσία δεν έχει ζητήματα τοπικής προσαρμογής – είναι ουσιαστικά “plug and play” σε εθνικό επίπεδο. Η Starlink επί του παρόντος κυριαρχεί στη συζήτηση για το δορυφορικό ίντερνετ λόγω της υψηλής διαμεταγωγής και της χαμηλής καθυστέρησης. Εκτός από τη Starlink, παραδοσιακοί πάροχοι γεωστατικών (GEO) δορυφόρων εξυπηρετούν το Βέλγιο: η Viasat (που απέκτησε το ευρωπαϊκό σύστημα KA-SAT από την Eutelsat) προσφέρει πακέτα έως ~50–100 Mbps, και η SES Astra (μέσω των ASTRA2Connect/FLYsat) είχε προσφορές γύρω στα 20 Mbps. Υπάρχει επίσης η Inmarsat/Global Xpress για ανάγκες κινητής ευρυζωνικότητας. Ωστόσο, αυτές οι GEO υπηρεσίες έχουν καθυστέρηση άνω των 600 ms, κάνοντάς τις λιγότερο ελκυστικές για γενική χρήση διαδικτύου τώρα που υπάρχουν λύσεις LEO.

Απόδοση: Η απόδοση της Starlink στο Βέλγιο είναι αρκετά εντυπωσιακή – οι χρήστες συχνά αναφέρουν ταχύτητες λήψης 100–200 Mbps και 15–30 Mbps αποστολής, με καθυστέρηση στην περιοχή των 30–50 ms. Αυτό επιβεβαιώνεται από τα δεδομένα: το 4o τρίμηνο 2024, η μέση καθυστέρηση Starlink στη Δυτική Ευρώπη ήταν από τις χαμηλότερες στο Βέλγιο (~46 ms) ookla.com, χάρη στην εγγύτητα της χώρας σε αρκετούς επίγειους σταθμούς και στην υψηλή πυκνότητα δορυφόρων από πάνω. Αυτή η καθυστέρηση είναι μόνο ~20 ms χειρότερα από την ενσύρματη ευρυζωνικότητα – τεράστια βελτίωση σε σύγκριση με το παλιό δορυφορικό ίντερνετ. Οι ταχύτητες Starlink ποίκιλλαν καθώς μεγάλωσε η συστοιχία· υπήρχαν αναφορές επιβράδυνσης στα μέσα του 2022 λόγω χωρητικότητας, αλλά οι πολλές νέες εκτοξεύσεις δορυφόρων στα τέλη του 2024 ενίσχυσαν και πάλι τις ταχύτητες ookla.com. Γενικά, οι χρήστες Starlink στο Βέλγιο μπορούν να κάνουν streaming HD/4K video, βιντεοκλήσεις και ακόμα και gaming (χαλαρά) χωρίς σοβαρά θέματα. Τα παραδοσιακά δορυφορικά (Viasat, κ.ά.) έχουν πολύ μεγαλύτερη καθυστέρηση (~0.6 s), που δυσχεραίνει τη ζωντανή χρήση (όπως βιντεοκλήσεις ή online gaming), αν και για απλό browsing ή streaming με buffer είναι ΟΚ. Οι ταχύτητες λήψης στους GEO δορυφόρους μπορεί να είναι καλές (έως 50 Mbps), αλλά η υψηλή καθυστέρηση και συχνά αυστηρά όρια δεδομένων (π.χ. 100 GB/μήνα) το καθιστούν επιλογή ανάγκης.

Κόστος: Το δορυφορικό διαδίκτυο είναι επίσης σχετικά ακριβό. Η Starlink στο Βέλγιο κοστίζει περίπου €65 το μήνα για την βασική οικιακή υπηρεσία (η τιμή αυτή μειώθηκε το 2022 σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες ώστε να διευρυνθεί η υιοθέτηση). Το αρχικό κόστος για το κιτ Starlink (πιάτο + router) είναι ~€450–€500. Υπάρχει και επιλογή φορητότητας για αυτοκινούμενα/τροχόσπιτα με παρόμοια ή ελαφρώς υψηλότερη μηνιαία χρέωση. Παραδοσιακοί πάροχοι σαν τη Viasat προσφέρουν πακέτα από ~€70–€100 το μήνα για περιορισμένες ποσότητες δεδομένων (συν εγκατάσταση & ενοικίαση εξοπλισμού). Έτσι, το δορυφορικό διαδίκτυο είναι γενικά ακριβότερο από την επίγεια ευρυζωνικότητα (όπου €50–€60 εξασφαλίζουν απεριόριστες ταχύτητες fiber/cable). Για όσους όμως δεν έχουν άλλες επιλογές, η προθυμία πληρωμής είναι δεδομένη. Αξίζει να αναφερθεί ότι σε κάποιες χώρες της ΕΕ, οι κυβερνήσεις επιδοτούν το hardware για αγροτικούς χρήστες – στο Βέλγιο δεν υπήρξε ευρεία επιδότηση, αφού ελάχιστες ζώνες χρειάζονται πραγματικά δορυφορικό (σχεδόν όλοι έχουν DSL ή 4G). Μεμονωμένες περιπτώσεις (π.χ. μια απομακρυσμένη φάρμα) ίσως λαμβάνουν επαρχιακή υποστήριξη, δεν υφίσταται όμως μαζική πολιτική.

Περιπτώσεις Χρήσης στο Βέλγιο: Ποιος χρησιμοποιεί δορυφορικό ίντερνετ σε μια τόσο καλά ενσύρματη χώρα; Υπάρχουν ορισμένα σενάρια:

• Απομακρυσμένες Αγροικίες: Ένας μικρός αριθμός σπιτιών στις Αρδέννες ή σε άλλα απομονωμένα σημεία που είναι υπερβολικά μακριά για αξιοπρεπές DSL και εκτός κάλυψης καλωδιακού προτιμούν την Starlink αντί για sub-10 Mbps DSL. Για παράδειγμα, η αγροτική Βαλλονία έχει περιοχές όπου το DSL φτάνει το πολύ τα ~5 Mbps· για αυτούς η Starlink είναι “game-changer”, έστω και ακριβή. Ουσιαστικά φέρνει την “πραγματική ευρυζωνικότητα” στο αγρόκτημα.
• Κινητοί/Ναυτικοί Χρήστες: Το Βέλγιο έχει πολλά άτομα που ταξιδεύουν με αυτοκινούμενα ή σκάφη (η βόρεια θαλάσσια ακτή είναι κοντά). Η φορητότητα Starlink ελκύει “digital nomads” ή εξοπλισμό για γιοτ κ.λπ. Ένας Βέλγος κατασκηνωτής που περιοδεύει στην Ευρώπη μπορεί να χρησιμοποιήσει Starlink για off-grid διαδίκτυο. Παρόμοια, έχει παρατηρηθεί Starlink για θαλάσσια χρήση στη Βόρεια Θάλασσα. Μάλιστα, το λιμάνι της Αμβέρσας-Μπριζ μελέτησε την Starlink για καλύτερη συνδεσιμότητα σε ρυμουλκά και υπεράκτιες πλατφόρμες.
• Backup Διαδίκτυο για Επιχειρήσεις: Ορισμένες επιχειρήσεις ή κρατικοί φορείς απαιτούν εφεδρική συνδεσιμότητα (για ανθεκτικότητα σε αποτυχίες των επίγειων δικτύων). Ένα πιάτο Starlink μπορεί να λειτουργεί ως εφεδρικός σύνδεσμος για κρίσιμες εγκαταστάσεις. Έχοντας αξιοπρεπή καθυστέρηση, ένα failover από fiber σε Starlink επιτρέπει λειτουργίες όπως VPN, κάτι που δεν ήταν εφικτό με τις παλιές δορυφορικές συνδέσεις. Οι υπηρεσίες εκτάκτου ανάγκης στο Βέλγιο (π.χ. Πολιτική Προστασία) έχουν δοκιμάσει Starlink για σενάρια καταστροφής όπου η τοπική υποδομή μπορεί να έχει καταρρεύσει.
• Τεχνολογικοί Enthusiasts: Υπάρχει κοινότητα hobbyists που απέκτησαν Starlink απλά επειδή είναι νέα τεχνολογία. Το σχετικά υψηλό εισόδημα του Βελγίου ενθαρρύνει τους “early adopters” που δοκιμάζουν Starlink από περιέργεια ή για ευελιξία (internet σε εξοχικό, κ.λπ.). Σε forums (π.χ. Reddit r/belgium), κάποιοι ανέφεραν μεταπήδηση στη Starlink λόγω εκνευρισμού με την διπλωματική πολιτική τιμών ή τη φτωχή εξυπηρέτηση των κυρίαρχων παρόχων – κάτι σαν διαμαρτυρία + καινοτομία. Παρόλα αυτά, λόγω κόστους, αυτό είναι μειοψηφία.

Ρύθμιση & Μελλοντικές Προοπτικές: Το Βέλγιο αντιμετώπισε ελάχιστα ρυθμιστικά εμπόδια για τη Starlink· η BIPT την αδειοδότησε γρήγορα χωρίς σημαντικές αντιρρήσεις (σε αντίθεση με χώρες ανήσυχες για πιθανούς ηλεκτρομαγνητικούς παρεμβολές). Κοιτώντας μπροστά, άλλες LEO συστοιχίες ετοιμάζονται: το Project Kuiper της Amazon σχεδιάζει έναρξη υπηρεσίας στην Ευρώπη ~2025–26, κάτι που θα φέρει ανταγωνισμό στη Starlink στη δορυφορική αγορά. Η ευρωπαϊκή συστοιχία LEO IRIS² πιθανότατα επίσης θα έχει ρόλο αργότερα, αρχικά σε κρατικές εφαρμογές. Για τους καταναλωτές στο Βέλγιο, περισσότερος ανταγωνισμός μπορεί να σημαίνει χαμηλότερες τιμές ή καλύτερα πακέτα. Μία πρόκληση είναι ότι καθώς fiber και 5G καλύπτουν σχεδόν τα πάντα έως το 2030, το niche του δορυφόρου περιορίζεται. Παρόλα αυτά, τα δορυφορικά μπορεί να ενσωματωθούν με 5G (π.χ. απευθείας satellite-to-mobile για απομακρυσμένες περιοχές ή IoT). Το Βέλγιο θα μπορούσε να αξιοποιήσει τέτοιες τεχνολογίες, π.χ. για αγροτική παρακολούθηση ή για αρκετά cross-border 5G corridors.

Συνοψίζοντας, το δορυφορικό διαδίκτυο στο Βέλγιο είναι ένα μικρό αλλά σημαντικό κομμάτι του πάζλ συνδεσιμότητας – εξυπηρετώντας κυρίως όσους βρίσκονται εκτός ακτίνας των κατά τα άλλα εξαιρετικών επίγειων δικτύων, ή με ειδικές ανάγκες φορητότητας. Η παρουσία της Starlink εξασφαλίζει ότι ακόμα κι αν ζείτε σε φάρμα στα Υψίπεδα Fens χωρίς ίχνος fiber στο οπτικό πεδίο, μπορείτε να έχετε γρήγορη σύνδεση που συναγωνίζεται τις αστικές ευρυζωνικές (με κάποιο κόστος…). Είναι σημείο των καιρών ότι κανείς δε χρειάζεται πλέον να είναι “offline”, ούτε καν στις Αρδέννες, αρκεί να υπάρχει καθαρός ουρανός και τροφοδοτούμενο πιάτο!

Σημαντικές Τάσεις & Εξελίξεις (2024–2025) και Προοπτικές

Η περίοδος 2024–2025 είναι δυναμική για το οικοσύστημα διαδικτύου του Βελγίου, με ταχείες αναβαθμίσεις υποδομών, ανακατατάξεις στην αγορά και μεταβαλλόμενες ανάγκες χρηστών. Αυτές είναι ορισμένες αξιοσημείωτες τάσεις και το τι προμηνύουν για το μέλλον:

• Επιτάχυνση Οπτικών Ινών (Fiber Acceleration): Μετά από χρόνια καθυστέρησης στις οπτικές ίνες, το Βέλγιο διανύει φάση boom στις οπτικές ίνες. Από ~17% κάλυψη το 2022 έφτασε ~43% στις αρχές του 2025 finance.yahoo.com. Η Proximus, έχοντας ήδη εγκαταστήσει οπτικές ίνες σε 2,3 εκατ. νοικοκυριά proximus.be, συνδέει νέα σπίτια με ρυθμό ένα ανά 15 δευτερόλεπτα proximus.be. Μέχρι τα τέλη 2025, περίπου το μισό των βελγικών νοικοκυριών θα είναι έτοιμα για fiber, σηματοδοτώντας το σημείο καμπής όπου το fiber ξεπερνά το DSL. Βλέπουμε έντονη δραστηριότητα εγκατάστασης όχι μόνο σε αστικά κέντρα αλλά και σε μικρότερες πόλεις. Η επανένταξη της Fiberklaar στην Proximus το 2024 (εξαγορά ποσοστού της EQT) proximus.com πιθανόν θα διευκολύνει την εξάπλωση στη Φλάνδρα. Προοπτική: ως το 2030, οι οπτικές ίνες θα καλύπτουν ~90% του Βελγίου εάν συνεχιστεί ο ρυθμός (Proximus + εταίροι στο 70% το 2028, με συμμετοχή Telenet/Orange). Αυτό θα επιτρέψει τη σταδιακή κατάργηση του DSL (η Proximus σχεδιάζει κατάργηση χαλκού 2025–2030 όπου υπάρχει fiber). Θα φέρει και πρόκληση για τα καλωδιακά – η Telenet μάλλον θα αναβαθμίσει σε DOCSIS 4.0 (πολλαπλά gigabit μέσω coaxial) ή θα βάλει FTTH στα ακριβά τμήματα της αγοράς. Για τον καταναλωτή, περισσότερες ίνες θα σημαίνουν ταχύτερες συμμετρικές ταχύτητες και πιο ανταγωνιστικές προσφορές καθώς όλοι θα στηρίζονται σε ίδια υποδομή (π.χ. η Orange θα μπορεί να χρησιμοποιεί το δίκτυο της Proximus στη Φλάνδρα, αντί του καλωδιακού της Telenet).
• Επέκταση 5G και Νέες Υπηρεσίες: Μέχρι το 2025, τα δίκτυα 5G στο Βέλγιο θα καλύπτουν σχεδόν όλη τη χώρα. Η Proximus ανέφερε 75% το Q1 2025 finance.yahoo.com; το 2026 αναμένουμε σχεδόν 99% κάλυψη του πληθυσμού με την ολοκλήρωση των υπολοίπων σταθμών. Παράλληλα αυξάνεται η δυναμικότητα – η μπάντα 3.6 GHz, αρχικά περιορισμένη, θα αξιοποιηθεί πλήρως με την εγκατάσταση περισσότερων κεραιών και με την αντικατάσταση των παλιών αδειών 5G (χαμηλής ισχύος) με πλήρεις άδειες. Το 5G ανοίγει το δρόμο για fixed wireless access (FWA) σε ζώνες χωρίς fiber. H Telenet, για παράδειγμα, μπορεί να προσφέρει 5G FWA στους αγροτικούς πελάτες ως μεταβατική λύση μέχρι το fiber, ενώ η Proximus ίσως διαθέσει FWA σε “λευκές ζώνες”. Επίσης, το 5G standalone (SA) αναμένεται 2024–25, με πολύ χαμηλή καθυστέρηση και δυνατότητα “network slicing”. Αυτό είναι χρήσιμο στη βιομηχανία (λιμάνια, εργοστάσια της Αμβέρσας ήδη κάνουν pilot ιδιωτικών 5G) και ίσως σε απαιτητικές καταναλωτικές υπηρεσίες όπως cloud gaming ή AR/VR. Το Βέλγιο συμμετέχει επίσης σε πανευρωπαϊκούς 5G διαδρόμους (για διασύνδεση οχημάτων στους αυτοκινητόδρομους), π.χ. ο Ε40 και άλλες διαδρομές θα δεχτούν στοχευμένες ενισχύσεις κάλυψης 5G.
• Αναταράξεις Ανταγωνισμού – Το “Digi Effect”: Η είσοδος της Digi/Citymesh είναι ίσως η σημαντικότερη εξέλιξη στην αγορά. Ξεκίνησαν το 2024, αλλά το πραγματικό τους αποτύπωμα θα φανεί το 2025 και μετά καθώς επεκτείνουν το δίκτυό τους. Οι εξαιρετικά χαμηλές τιμές Digi (π.χ. €15 για gigabit fiber csimagazine.com) πιθανόν θα προκαλέσουν “price war” ή τουλάχιστον τοπικές προσφορές από incumbents για να κρατήσουν πελάτες στις περιοχές που επεκτείνεται η Digi. Ίσως δούμε τη Proximus και την Orange/VOO να δημιουργούν νέα φθηνότερα brands ή προσφορές περιορισμένου χρόνου. Η Telenet/Liberty Global μπορεί επίσης να αλλάξει στρατηγική (αν και παραδοσιακά η Liberty δεν ανταγωνίζεται σε τιμή, ίσως προσθέσει επιπλέον αξία αλλιώς). Επιπλέον, convergence bundles εντείνονται: και οι τέσσερις μεγάλοι (Proximus, Telenet, Orange, Digi) έχουν fixed & mobile· όλοι θα προσπαθούν να “δέσουν” τους πελάτες σε πολλαπλές υπηρεσίες. Π.χ., η Proximus λανσάρει Flex bundles με περισσότερο περιεχόμενο, η Telenet δέσμες με streaming, η Orange πωλεί VOO καλωδιακό μαζί με mobile, και η Digi πιθανόν θα κάνει γελοία φθηνό mobile με το fiber (ήδη έχει mobile στα €5, θα μπορούσε να είναι δωρεάν ως add-on!). Το τελικό αποτέλεσμα αναμένεται να ωφελήσει τον καταναλωτή μέσω είτε χαμηλότερων τιμών είτε καλύτερων δεσμών. Όμως, για τους incumbents πιέζεται η κερδοφορία – ίσως οδηγώντας σε περαιτέρω σύμπτυξη δικτύου, περικοπές κόστους, ή ακόμα και συγχωνεύσεις στο απώτερο μέλλον (αν και μεταξύ των “μεγάλων 3” κάτι τέτοιο θα ήταν δύσκολο ρυθμιστικά).
• Συγχωνεύσεις & Συνεργασίες: Είδαμε την εξαγορά της VOO από την Orange να ολοκληρώνεται, τη Liberty Global να αποκτά την Telenet εξολοκλήρου, και την Proximus να συνεργάζεται για fiber JVs. Προσεχώς θα δούμε πιθανότατα κι άλλες συνεργασίες: μια (επιβεβαιωμένη ως διαπραγμάτευση) φήμη ήταν Proximus & Orange για κοινή δράση σε αγροτικές ίνες telcotitans.com – ίσως συνεταιρισμοί ή αμοιβαίες χονδρικές συμφωνίες. Στη νέα εποχή, όπου όλοι “τρέχουν” οπτικές, οι παραδοσιακές διαφορές “καλώδιο εναντίον telco” σβήνουν, ίσως δούμε ακόμη και κοινή εκμετάλλευση υποδομών ή συγχώνευση εταιρειών δικτύου (π.χ. η NetCo της Fluvius θα μπορούσε θεωρητικά να συγχωνευθεί με τις fiber JVs της Proximus σε κάποιο απώτερο σενάριο για την αποφυγή overlap). Στη mobile πλευρά, Citymesh & Digi ίσως συνεργαστούν περαιτέρω (η Citymesh στο enterprise, η Digi στου ιδιώτες, αλλά κοινό rollout). Αν η Digi υπο-αποδώσει, δεν αποκλείεται να αγοραστεί στα επόμενα χρόνια, αν και προς το παρόν στοχεύει κυρίως σε αύξηση μεριδίου.
• Τάσεις Συμπεριφοράς Χρηστών: Η κίνηση δεδομένων στη βελγική αγορά αυξάνεται κάθε χρόνο διψήφια. Η ροή video (Netflix, YouTube, Disney+, κ.λπ.) κυριαρχεί – οι βελγικοί ISPs δηλώνουν ότι πάνω από το 60% του βραδινού downstream είναι streaming. Η υψηλότερη ταχύτητα σημαίνει εύκολο 4K/8K streaming, cloud gaming και μεγάλα download patches/updates. Ο μέσος βέλγος σταθερός χρήστης καταναλώνει πιθανότατα εκατοντάδες GB το μήνα (~250–300 GB κατά μέσο όρο, με “βαριούς” χρήστες να αγγίζουν τα TB), χωρίς ακριβή στοιχεία. Cord-cutting είναι τάση υπό παρακολούθηση: Telenet & Proximus παρατηρούν ότι κάποιοι πελάτες ζητούν καθαρά internet ή internet+mobile, εγκαταλείποντας την TV. Αυτό ίσως οδηγήσει τους ISPs σε πιο “λεπτές” δέσμες ή σε pure OTT TV (η Proximus ήδη προσφέρει TV app μεμονωμένα). Η εργασία από το σπίτι παραμένει σημαντική μετά την πανδημία, άρα ανεβαίνουν οι απαιτήσεις για αξιόπιστο upload & latency (video calls) – αυτός είναι ένας λόγος που η Proximus διπλασίασε τα upload σε πολλούς fiber πελάτες, και ακόμα και οι καλωδιακοί αναβαθμίζουν (π.χ. mid-split) για καλύτερες ταχύτητες αποστολής. Μέχρι το 2025, αναμένεται πλέον και οι ISPs να δίνουν στάνταρ Wi-Fi 6/6E routers (Proximus Wi-Fi 6, Telenet Wi-Fi 6 pods κ.λπ.), για καλύτερο “gigabit σπίτι”.
• Μελλοντικές Τεχνολογίες & Μετά το 2025: Κοιτώντας ελαφρώς πιο μπροστά, το Βέλγιο προετοιμάζεται για DOCSIS 4.0 δοκιμές στα καλωδιακά (έως 5 Gbps+ down και πολύ αυξημένα upload) – η Telenet σχεδιάζει πιλοτικές δοκιμές 2025–26 ως “γέφυρα” μέχρι να περάσει εξ ολοκλήρου σε fiber. Η XGS-PON 10 Gbps fiber ήδη εγκαθίσταται σε νέα έργα από την Proximus, και έχουν δοκιμαστεί ακόμη και τα 25 Gbps (παγκοσμίως πρώτο demo στο Antwerp το 2021) proximus.com proximus.com. Τα ultrafast υπάρχουν: το ζήτημα είναι πότε θα γίνουν ευρέως εμπορικά διαθέσιμα. Ίσως δούμε niche προσφορές 10 Gbps για ιδιώτες (η Digi το προσφέρει ήδη με €20, αλλά λίγοι θα το εκμεταλλευτούν άμεσα)· αυτό ίσως ωθήσει και την Proximus να λανσάρει premium 10 Gbps για λόγους “show-off”, τουλάχιστον σε πυκνές αστικές ζώνες. Στο mobile, επόμενος σταθμός το 5G Advanced & 6G σε βάθος χρόνου (οι 6G συζητήσεις έχουν ξεκινήσει με προοπτική 2030+). Η αρχική επιφύλαξη του Βελγίου απέναντι στο 5G ίσως δώσει τη θέση της σε ενθουσιασμό – πανεπιστήμια και εταιρείες συμμετέχουν σε έρευνα για 6G.
• Προκλήσεις: Παρά τη θετική δυναμική, υπάρχουν προκλήσεις: να καλυφθούν πλήρως οι αγροτικές περιοχές (ο τελευταίος 10% μπορεί να είναι πολύ δαπανηρός). Επίσης, συγκράτηση τιμών· το Βέλγιο δεν θέλει να διατηρήσει φήμη ακριβού ίντερνετ. Η διεθνής τιμολογιακή μελέτη BIPT 2023 έδειξε το Βέλγιο να είναι ακριβότερο από τους γείτονες σε πολλά σενάρια χρήσης bipt.be· ελπίζεται ότι ως το 2025–2026 αυτό θα βελτιωθεί λόγω αυξημένου ανταγωνισμού. Άλλη πρόκληση, η κυβερνοασφάλεια – τα δίκτυα γίνονται κρίσιμες υποδομές, οπότε επενδύονται κεφάλαια για την ασφάλισή τους (π.χ. αποκλεισμός υψηλού κινδύνου προμηθευτών στα 5G cores). Τέλος, παραμένουν θέματα ιδιωτικότητας και ουδετερότητας διαδικτύου (το Βέλγιο γενικά σέβεται την ουδετερότητα, οι πάροχοι δεν κάνουν throttle πέρα από fair-use σε κινητό μετά από κάποιο όριο).

Συνοψίζοντας, οι προοπτικές για το βελγικό internet το 2025 και μετά είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρες. Το “broadband boom” ισχύει απόλυτα: οι οπτικές ίνες εκτοξεύονται, το 5G το ίδιο, ο ανταγωνισμός “βράζει” μετά από χρόνια στασιμότητας. Μέχρι το τέλος του 2025, το Βέλγιο μάλλον δεν θα είναι πια τελευταίο στην Ευρώπη στις ίνες – ίσως σκαρφαλώσει ψηλά καθώς τα deployment curves συχνά γίνονται εκθετικά. Οι χρήστες μπορούν να περιμένουν περισσότερες επιλογές: gigabit από πολλούς παρόχους, νέα πακέτα, και πιθανώς μικρότερο οικονομικό βάρος χάρη στη Digi και άλλους. Μέχρι το 2030, το όραμα είναι όλοι να απολαμβάνουν gigabit συνδεσιμότητα, είτε μέσω ινών σε χωριά των Αρδεννών είτε next-gen καλωδιακού σε πύργους των Βρυξελλών ή 5G σε απομονωμένες φάρμες. Η χώρα κινείται γοργά προς αυτό, μετατρέποντας τον άλλοτε “ουραγό στις ίνες” σε ηγέτη στη συνολική ψηφιακή συνδεσιμότητα. Η “εκπληκτική αλήθεια” είναι ότι το διαδίκτυο του Βελγίου το 2025 είναι ιστορία ταχείας προόδου και αισιοδοξίας – μπορεί να άργησε να μπει στο πάρτι των ινών, αλλά πλέον τρέχει στο φινάλε των στόχων Gigabit Society table.media, με δόση ανταγωνισμού και καινοτομίας που μάλλον τελικά θα ωφελήσει όλους τους Βέλγους χρήστες διαδικτύου.

Πηγές: Πρόσφατες αναφορές και δεδομένα για τους τομείς ευρυζωνικών και κινητής τηλεφωνίας στο Βέλγιο χρησιμοποιήθηκαν για τη σύνταξη αυτής της έκθεσης, συμπεριλαμβανομένων των εκθέσεων συνδεσιμότητας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής point-topic.com point-topic.com, εθνικών στατιστικών datareportal.com, αναλύσεων απόδοσης Speedtest και OpenSignal ookla.com ookla.com, ειδήσεων από δημοσιεύματα τηλεπικοινωνιών csimagazine.com budde.com.au, και επίσημων δηλώσεων από παρόχους και ρυθμιστικές αρχές proximus.be proximus.com. Αυτές αναφέρονται σε όλο το κείμενο για αναφορά.