پرسش‌های متداول اینترنت ماهواره‌ای

مقدمه‌ای بر اینترنت ماهواره‌ای

س: اینترنت ماهواره‌ای چیست؟
ج: اینترنت ماهواره‌ای نوعی دسترسی بی‌سیم به اینترنت است که از طریق ماهواره‌هایی که به دور زمین می‌چرخند ارائه می‌شود. برخلاف اینترنت کابلی یا DSL که داده‌ها را از طریق سیم‌های زیرزمینی منتقل می‌کنند، اینترنت ماهواره‌ای داده‌ها را از ایستگاه‌های زمینی به ماهواره‌ها در فضا و سپس به یک دیش در محل کاربر ارسال می‌کند satelliteinternet.com. این بدین معناست که شما می‌توانید در مناطقی که اینترنت زمینی موجود نیست، به اینترنت متصل شوید. اینترنت ماهواره‌ای در سراسر کشور و بسیاری از مناطق دورافتاده در دسترس است و راهی قابل اطمینان برای خانه‌ها و کسب‌وکارهای روستایی جهت اتصال به اینترنت فراهم می‌کند (البته با برخی محدودیت‌های عملکرد که در ادامه بحث خواهد شد) satelliteinternet.com.

س: اینترنت ماهواره‌ای چگونه کار می‌کند؟
ج: اینترنت ماهواره‌ای با استفاده از امواج رادیویی برای ارسال داده بین مکان شما و یک ماهواره عمل می‌کند. این فرآیند مجموعه‌ای از مراحل را در یک شبکه رله دربر می‌گیرد satelliteinternet.com:

1. دستگاه شما ← مودم: هنگامی که به اینترنت می‌روید (مثلاً روی لینکی کلیک می‌کنید یا ایمیل می‌فرستید)، رایانه یا دستگاه شما درخواست را به مودم/روتر ماهواره‌ای در منزل می‌فرستد. مودم داده دیجیتال را به سیگنال رادیویی تبدیل می‌کند.
2. مودم → دیش ماهواره‌ای: مودم سیگنال را به دیش ماهواره‌ای (آنتن) بیرونی در ملک شما می‌فرستد که آن را به سمت ماهواره ارسال می‌کند.
3. دیش → ماهواره: سیگنال تقریباً ۲۲٬۰۰۰ مایل به سمت یک ماهواره در فضا (برای ماهواره‌های ژئوایستایی سنتی) حرکت می‌کند satelliteinternet.com.
4. ماهواره → ایستگاه زمینی: ماهواره سیگنال شما را دریافت و آن را به یک ایستگاه زمینی (مرکز عملیات شبکه یا NOC) روی زمین که به شبکه اصلی اینترنت متصل است بازمی‌گرداند satelliteinternet.com. این ایستگاه به عنوان یک مرکز تبادل بین لینک ماهواره‌ای و اینترنت جهانی عمل می‌کند.
5. پاسخ اینترنتی از طریق ماهواره به عقب: سپس ایستگاه زمینی داده درخواست شده (مثلاً یک صفحه وب یا ویدیو) را مجدداً به ماهواره ارسال می‌کند، که آن را به دیش منزل شما منتقل می‌کند. دیش داده را به مودم و در نهایت به دستگاه شما ارسال می‌کند و چرخه کامل می‌شود.

تمام این سفر تا فضا و بازگشت، تنها در کسری از ثانیه رخ می‌دهد، اما به دلیل فاصله زیاد، تأخیر بیشتری نسبت به اینترنت زمینی دارد.

س: آیا اینترنت ماهواره‌ای همه جا در دسترس است؟
ج: پوشش یکی از بزرگ‌ترین مزایای اینترنت ماهواره‌ای است. این سرویس عملاً در هر نقطه از زمین که دید مستقیمی به آسمان داشته باشید قابل دسترسی است. در واقع، در بسیاری از مناطق روستایی یا دورافتاده معمولاً تنها گزینه اینترنت محسوب می‌شود، چرا که به زیرساخت محلی کابل یا تلفن وابسته نیست satelliteinternet.com. سیگنال از فضا ارسال می‌شود، پس اگر بتوانید یک دیش را به سمت ماهواره نصب کنید، معمولاً قادر به دریافت سرویس خواهید بود. ارائه‌دهندگانی مانند HughesNet و Viasat بیشتر نقاط آمریکا (و فراتر از آن) را پوشش می‌دهند و خدمات جدیدتری مانند Starlink نیز پوشش خود را به بیشتر نقاط جهان گسترش می‌دهند. البته، مناطق قطبی بسیار دور یا مناطقی با موانع دید به آسمان ممکن است تا قبل از پوشش بیشتر ماهواره‌ها، با محدودیت‌هایی روبرو باشند. به طور کلی، اگر خارج از شبکه یا دور از شهرها هستید، اینترنت ماهواره‌ای تقریباً همیشه در هر جایی که بتوانید تجهیزات را نصب کنید در دسترس است.

ارائه‌دهندگان و دسترسی

س: ارائه‌دهندگان اصلی اینترنت ماهواره‌ای چه کسانی هستند؟
ج: ارائه‌دهندگان اصلی اینترنت ماهواره‌ای خانگی (تا سال ۲۰۲۵) شامل:

• HughesNet: ارائه‌دهنده‌ای باسابقه که از ماهواره‌های ژئوایستایی استفاده می‌کند. تقریباً در تمام نقاط آمریکا در دسترس است. طرح‌های HughesNet سرعت دانلود حدود ۲۵ مگابیت بر ثانیه (و آپلود حدود ۳ مگابیت) دارند rsinc.com. به خاطر سقف مصرف داده کم‌تر (مثلاً ۱۰ تا ۵۰ گیگابایت در ماه با سرعت بالا) شناخته می‌شود اما معمولاً مقرون‌به‌صرفه‌ترین گزینه است و در مناطق بسیار دورافتاده کار می‌کند.
• Viasat (نام قبلی Exede): دیگر شرکت ژئوایستایی که اکثر مناطق را پوشش می‌دهد. Viasat طرح‌هایی با سرعت دانلود از حدود ۱۲ تا نزدیک ۱۰۰ مگابیت در برخی مناطق (آپلود حدود ۳ مگابیت) ارائه می‌دهد rsinc.com. معمولاً سقف مصرف و سرعت بالاتری نسبت به HughesNet دارد اما هزینه آن هم بیشتر است. اگر به سرعت یا داده بیشتر نیاز دارید و هزینه بالاتر برایتان مشکلی نیست، Viasat گزینه خوبی است.
• Starlink: سرویسی جدیدتر از شرکت SpaceX که از منظومه ماهواره‌ای مدار پایین زمین (LEO) استفاده می‌کند. Starlink سرعت بسیار بالاتری ارائه می‌دهد (معمولاً ۵۰ تا ۲۰۰ مگابیت دانلود، ۲۰ تا ۴۰ آپلود) rsinc.com و تأخیر بسیار کم‌تری نسبت به ارائه‌دهندگان GEO دارد. در حال حاضر سقف مصرف سختگیرانه ندارد. معایب: هزینه ماهانه بالاتر (۱۱۰ تا ۱۲۰ دلار برای استفاده خانگی) و خرید اولیه تجهیزات. پوشش Starlink با پرتاب بیشتر ماهواره‌ها افزایش می‌یابد و برای کسانی که به عملکرد بالاتر در مناطق روستایی نیاز دارند گزینه‌ای ایده‌آل است.

(به زودی:) پروژه Kuiper آمازون – آمازون در حال ساخت منظومه ماهواره‌ای اختصاصی خود (Project Kuiper) است که انتظار می‌رود به زودی راه‌اندازی شود satelliteinternet.com. سایر پروژه‌های جهانی مانند OneWeb (یک منظومه LEO دیگر که فعلاً بر مصارف شرکتی و پشتیبانی موبایل تمرکز دارد) و سرویس‌های منطقه‌ای نیز وجود دارند اما برای مصرف‌کنندگان، نام‌های مطرح Starlink، HughesNet و Viasat هستند.

س: پروژه Kuiper آمازون چیست؟
ج: پروژه Kuiper شبکه اینترنت ماهواره‌ای برنامه‌ریزی‌شده آمازون است که رقیب سرویس‌هایی مانند Starlink خواهد بود. این پروژه شامل منظومه‌ای متشکل از ۳٬۲۳۶ ماهواره مدار پایین زمین برای ارائه پوشش پهن‌باند جهانی خواهد بود en.wikipedia.org. هدف آمازون با Kuiper، ارائه اینترنت سریع و کم‌تأخیر به میلیون‌ها نفری است که به اینترنت قابل اعتماد دسترسی ندارند، به ویژه در مناطق محروم en.wikipedia.org. این پروژه در سال ۲۰۲۰ تأییدیه FCC را دریافت کرد و آمازون بیش از ۱۰ میلیارد دلار برای راه‌اندازی آن متعهد شده است en.wikipedia.org. تا سال ۲۰۲۵، آمازون چند ماهواره نمونه پرتاب کرده است و قصد دارد از ۲۰۲۴–۲۰۲۵ ماهواره‌های تولیدی را پرتاب کند. سرویس هنوز فعال نشده، اما وقتی تعداد کافی ماهواره Kuiper در مدار قرار بگیرند، آمازون طرح‌های اینترنت ماهواره‌ای مشابه Starlink ارائه خواهد داد. خلاصه، پروژه Kuiper رقیب آینده اینترنت ماهواره‌ای است – در حال حاضر برای مشتریان قابل استفاده نیست اما به زودی خواهد بود.

تجهیزات و نصب

س: برای اینترنت ماهواره‌ای به چه تجهیزاتی نیاز است؟
ج: برای دریافت اینترنت ماهواره‌ای، به چند قطعه تجهیزات اساسی (معمولاً توسط ارائه‌دهنده خدمات تأمین می‌شود) نیاز دارید:

• دیش ماهواره‌ای (آنتن): یک دیش نصب شده در بیرون خانه شما که به سوی ماهواره نشانه‌گیری شده است. معمولاً برای سیستم‌های GEO (HughesNet/Viasat) قطر آن ۲ تا ۳ فوت، یا برای Starlink نوعی آنتن تخت phased-array است. دیش سیگنال‌ها را ارسال و دریافت می‌کند و باید دید روشنی به آسمان داشته باشد (بدون پوشش سنگین درخت یا موانع).
• مودم ماهواره‌ای: مودم ویژه‌ای که به دیش (از طریق کابل هم‌محور) و به شبکه داخلی شما متصل می‌شود. سیگنال ماهواره‌ای را به داده اینترنتی تبدیل و بالعکس می‌کند. مودم برای شبکه هر ارائه‌دهنده منحصر به فرد است (باید از مودم ارائه شده یا مورد تأیید آنها استفاده کنید) rsinc.com. اغلب، مودم نقش روتر را نیز ایفا می‌کند.
• روتر وای‌فای (یا واحد ترکیبی): اکثر مودم‌های ماهواره‌ای مدرن یک روتر وای‌فای داخلی دارند. در غیر این صورت، می‌توانید روتر خود را برای دسترسی بی‌سیم شبکه خانگی متصل کنید. این امکان را فراهم می‌کند که چندین دستگاه (تلفن، لپ‌تاپ، تلویزیون هوشمند و غیره) از اتصال ماهواره‌ای بهره ببرند. (HughesNet و Viasat معمولاً مودم/روتر یکپارچه ارائه می‌دهند؛ کیت Starlink هم روتر دارد.)
• تجهیزات نصب و کابل‌ها: دیش همراه با پایه نصب (براکت یا سه‌پایه) و کابل ارائه می‌شود. ممکن است روی پشت بام، پایه‌ای در زمین یا دیوار بیرونی نصب شود. تجهیزات مناسب نصب، باعث می‌شوند دیش به‌درستی و با استحکام نگه داشته شود و جهت‌گیری آن صحیح باشد. معمولاً سیم ارت نیز برای حفاظت در برابر صاعقه نصب می‌شود.

س: نصب اینترنت ماهواره‌ای چگونه است؟
ج: فرآیند نصب بسته به ارائه‌دهنده متفاوت است، اما به طور کلی:

• برای سرویس‌های ماهواره‌ای ژئو استیشنری مانند HughesNet یا Viasat، معمولاً یک تکنسین حرفه‌ای به محل شما می‌آید تا دیش و مودم را نصب کند. تکنسین یک نقطه بهینه با دید بدون مانع به آسمان جنوبی (در نیمکره شمالی) پیدا کرده و دیش را آنجا نصب می‌کند (مثلاً روی پشت بام یا پایه). سپس دیش را با دقت به سمت موقعیت ماهواره در مدار تنظیم می‌کند و کابل را به خانه شما و مودم ماهواره‌ای می‌کشاند rsinc.com. تنظیم حرفه‌ای مهم است زیرا حتی کمی انحراف می‌تواند سیگنال را تضعیف کند. نصب اغلب یا در هزینه‌های اولیه گنجانده شده یا به صورت یک‌باره دریافت می‌شود و گاهی با قرارداد، هزینه نصب بخشیده می‌شود.
• برای سرویس‌های جدیدتر مدار پایین LEO مانند Starlink، نصب معمولاً به صورت DIY (نصب توسط خودتان) است. استارلینک یک کیت شامل دیش، سه‌پایه یا پایه نصب، منبع تغذیه و روتر وای‌فای برای شما ارسال می‌کند. شما دیش را بیرون خانه (مثلاً روی زمین یا پشت بام/پایه با لوازم اختیاری) در جایی با دید باز به آسمان نصب می‌کنید و دیش به طور خودکار ماهواره‌ها را پیدا و دنبال می‌کند. فرآیند نصب بسیار ساده طراحی شده است – اساساً “وصل کن و استفاده کن” – و نیازی به تنظیم دستی توسط کاربر ندارد rsinc.com. بسیاری از کاربران در یک بعدازظهر استارلینک را خودشان نصب می‌کنند. (کیت‌های نصب جانبی برای کاروان‌ها، قایق‌ها و غیره نیز وجود دارد، در صورت نیاز.) با استارلینک، مالک تجهیزات خود هستید و هزینه اجاره ماهیانه ندارید، اما هزینه سخت‌افزار را یک‌جا پرداخت می‌کنید.

صرف‌نظر از ارائه‌دهنده، خط دید مستقیم به ماهواره بسیار مهم است. نصب ممکن است نیازمند کمی آزمایش و خطا برای دوری از موانعی چون درخت یا ساختمان باشد. بعد از نصب و تراز دیش، سیستم پیکربندی شده و سرویس اینترنت شما از سوی ارائه‌دهنده فعال می‌شود.

عملکرد و محدودیت‌ها

سوال: سرعت اینترنت ماهواره‌ای چقدر است؟
پاسخ: سرعت‌ها در طول زمان بهبود یافته‌اند، اما به ارائه‌دهنده و نوع طرح بستگی دارند:

• برنامه‌های سنتی ISPهای ماهواره‌ای (HughesNet, Viasat) سرعتی در حدود ۱۰ تا ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه برای دانلود ارائه می‌دهند. مثلاً HughesNet سرعت دانلود تا ~۲۵ مگابیت (و حدود ۳ مگابیت آپلود) را در طرح‌های خانگی تبلیغ می‌کند rsinc.com. Viasat طبقات مختلفی دارد که از حدود ۱۲ مگابیت در طرح‌های پایین تا ۵۰ یا حتی ۱۰۰ مگابیت در بالاترین طرح‌ها در برخی مناطق می‌رسد rsinc.com.
• سرویس‌های جدید مدار پایین استارلینک سرعت بسیار بالاتری دارند – معمولاً ۵۰ تا ۲۰۰ مگابیت دانلود و ۱۰ تا ۴۰ مگابیت آپلود rsinc.com. بسیاری از کاربران سرعت واقعی دانلود استارلینک را حدود ۱۰۰ مگابیت گزارش می‌دهند که جهش بزرگی نسبت به ماهواره‌های قدیمی است. در برخی شرایط، سرعت دانلود استارلینک حتی می‌تواند از ۲۰۰ مگابیت هم بیشتر شود rsinc.com.
• به یاد داشته باشید این سرعت‌ها ممکن است نوسان داشته باشند. عواملی مانند شلوغی شبکه (ساعات اوج مصرف)، موقعیت جغرافیایی شما نسبت به پوشش‌دهی، و آب و هوا می‌تواند بر عملکرد اثر بگذارد. پینگ (تاخیر) ماهواره‌ای بیشتر از اینترنت زمینی است (که در ادامه توضیح داده می‌شود)، اما سرعت دانلود خام می‌تواند با سرویس‌های کابلی یا DSL پایه قابل مقایسه باشد، به‌ویژه با استارلینک. عموماً برنامه‌های قدیمی‌تر GEO برای مرور وب، ایمیل و پخش ویدیو تا کیفیت HD کافی هستند اما سرعت بیشتر استارلینک فعالیت‌های پرمصرف داده (پخش ۴K، دانلودهای بزرگ و غیره) را راحت‌تر پشتیبانی می‌کند.

سوال: تاخیر ماهواره‌ای چقدر است و چرا؟
پاسخ: تاخیر (پینگ) در اینترنت ماهواره‌ای به‌طور قابل توجهی بیشتر از شبکه‌های سیمی است، به‌خاطر فاصله زیادی که سیگنال باید طی کند. در سیستم‌های ژئو استیشنری سنتی، تاخیر معمولاً حدود ۶۰۰ تا ۸۰۰ میلی‌ثانیه (۰.۶ تا ۰.۸ ثانیه) برای مسیر رفت و برگشت است rsinc.com. این تاخیر به این دلیل است که سیگنال باید حدود ۲۲ هزار مایل به ماهواره برود و همین مقدار برگردد – در کل حدود ۴۴ هزار مایل (حتی با سرعت نور هم این فاصله زمان‌بر است). در مقایسه، یک اینترنت زمینی ممکن است تاخیری حدود ۲۰ تا ۴۰ میلی‌ثانیه داشته باشد. تاخیر بالای GEO باعث لگ محسوس در کاربردهای دوطرفه مثل تماس ویدئویی یا بازی آنلاین می‌شود.

ماهواره‌های مدار پایین تاخیری بسیار کمتر دارند. مثلاً تاخیر استارلینک در مدار پایین حدود ۲۰ تا ۴۰ میلی‌ثانیه اندازه‌گیری شده که مشابه DSL یا اینترنت کابلی است rsinc.com. زیرا این ماهواره‌ها تنها چند صد مایل بالاتر از سطح زمین هستند و نه ده‌ها هزار مایل. خلاصه اینکه تاخیر عمدتاً به ارتفاع مدار بستگی دارد: هرچه ماهواره دورتر باشد، زمان رفت و برگشت بیشتر خواهد بود. GEO = تاخیر بالا (~۰.۵ ثانیه یا بیشتر) telarus.com، LEO = تاخیر پایین (چند ده میلی‌ثانیه) telarus.com. راهی برای حذف این محدودیت فیزیکی وجود ندارد جز اینکه از ماهواره‌های مدار پایین‌تر استفاده شود. (برای جزئیات بیشتر بخش LEO در برابر GEO را در ادامه ببینید.)

سوال: آیا آب و هوا روی اینترنت ماهواره‌ای تأثیر می‌گذارد؟
پاسخ: بله. آب و هوای شدید می‌تواند بر سیگنال‌های اینترنت ماهواره‌ای تأثیر بگذارد. باران و برف عاملان اصلی هستند – پدیده‌ای با عنوان “کم شدن سیگنال به خاطر باران” – که رطوبت جو باعث تضعیف (کم شدن) سیگنال رادیویی می‌شود. باران یا طوفان سنگین ممکن است باعث کندی یا حتی قطع موقت سرویس شود starlink.com. همچنین، برف سنگین روی دیش می‌تواند جلوی سیگنال را بگیرد. معمولاً باران یا برف سبک تأثیر خاصی ندارد اما طوفان یا بوران می‌تواند اتصال را تا پایان آن مختل کند. ارائه‌دهندگان با استفاده از فرستنده‌های قدرتمند و فرکانس‌های مقاوم سعی بر کاهش این مشکل دارند، اما در هوای شدید ممکن است کاهش سرعت یا قطعی کوتاه را تجربه کنید starlink.com.

علاوه بر این، عوامل محیطی مانند انباشت برف یا یخ روی دیش نیز می‌تواند دریافت سیگنال را متوقف کند (تمیز کردن دیش در صورت ایمنی توصیه می‌شود). بعضی از دیش‌ها (مانند استارلینک) گرمکن داخلی برای آب کردن برف دارند. باد نیز می‌تواند در صورت حرکت یا تغییر جهت دیش باعث مشکل شود – پس مطمئن شوید دیش محکم نصب شده است. خبر خوب این است که این قطعی‌های مرتبط با آب و هوا معمولاً کوتاه و کم هستند: بعد از پایان طوفان، سرویس به حالت عادی بازمی‌گردد. اما اگر اتصال اینترنت برای امور بسیار ضروری دارید، بهتر است یک برنامه پشتیبان داشته باشید تا در صورت بروز مشکل به خاطر آب و هوای شدید، دچار قطعی نشوید.

استفاده از اینترنت ماهواره‌ای برای استریم، بازی و کار

سوال: آیا اینترنت ماهواره‌ای برای استریم ویدئو (نتفلیکس، یوتیوب) خوب است؟
پاسخ: استریم با اینترنت ماهواره‌ای ممکن است مشکلی نداشته باشد، اما باید به محدودیت‌های طرح خود توجه کنید. از نظر سرعت خام، اغلب اتصالات ماهواره‌ای توانایی استریم ویدئو را دارند: استریم SD و HD به ترتیب حدود ۳–۵ مگابیت و ۵–۸ مگابیت نیاز دارد که حتی حداقل سرعت ۲۵ مگابیت HughesNet هم کافی است. سرویس‌های جدیدتری مانند استارلینک با سرعت ۵۰ مگابیت و بالاتر، برای استریم هیچ مشکلی از لحاظ پهنای باند ندارد. تاخیر برای استریم مهم نیست، زیرا بافر شدن تاخیر را جبران می‌کند. اما نکته مهم، محدودیت حجم طرح شما است. استریم ویدئو حجم زیادی مصرف می‌کند – برای مثال، یک ساعت ویدئوی HD ممکن است بیش از ۳ گیگابایت مصرف کند. در طرح‌های سنتی ماهواره‌ای که حجم ماهانه محدودی دارند، استریم زیاد باعث می‌شود خیلی زود به انتهای حجم پرسرعت خود برسید و سرعت شما به ۱ تا ۳ مگابیت کاهش پیدا کند که این موضوع استریم بیشتر یا پخش بدون وقفه را سخت می‌کند satelliteinternet.com rsinc.com. یعنی ممکن است با تماشای چند فیلم، سرعت شما کاهش پیدا کند.

اگر طرح اینترنت ماهواره‌ای شما “نامحدود” با قوانین استفاده منصفانه داشته باشد (مانند طرح‌های بالای Viasat یا سرویس استارلینک)، آزادی بیشتری برای استریم بدون نگرانی از قطع‌شدن دارید. استارلینک در حال حاضر محدودیت حجمی سخت‌گیرانه ندارد، پس کاربران می‌توانند تقریباً آزادانه استریم کنند. در عمل، اینترنت ماهواره‌ای به‌راحتی استریم نتفلیکس، یوتیوب و غیره را پشتیبانی می‌کند، به‌خصوص روی سیستم‌های مدرن – فقط مراقب مصرف داده باشید و شاید در صورت امکان با رزولوشن SD استریم کنید تا داده کمتری مصرف شود. بسیاری از کاربران روستایی برای دیدن ویدئوهای حجیم، دانلود نمایش‌ها (یا استفاده از تلویزیون ماهواره‌ای) را ترجیح می‌دهند تا حجم خود را حفظ کنند. اما استریم گهگاه به‌خوبی با مدیریت درست قابل انجام است.

س: آیا می‌توانید بازی‌های آنلاین را با اینترنت ماهواره‌ای انجام دهید؟
ج: بازی آنلاین یکی از سخت‌ترین فعالیت‌ها برای اینترنت ماهواره‌ای سنتی به خاطر تأخیر زیاد (latency) است. انجام بازی ممکن است، اما بازی‌های چندنفره سرعتی (مانند شوترهای اول‌شخص یا عناوین رقابتی eSports) دچار مشکل می‌شوند. با تأخیر ماهواره GEO که اغلب ۶۰۰ میلی‌ثانیه یا بیشتر است، تاخیر (لگ) محسوس خواهد بود – اعمال شما در بازی ممکن است نیم‌ثانیه بعد پاسخ دهند که این یک عیب بزرگ است rsinc.com. بازی‌های بلادرنگ که نیاز به عکس‌العمل سریع دارند (مانند Fortnite، Call of Duty و غیره) در اتصال با تأخیر بالا آزاردهنده خواهند بود. بازی‌های نوبتی یا کندتر (بازی‌های معمایی، استراتژی، MMOهای غیررقابتی) قابل تحمل‌تر هستند چون زمان‌بندی بحرانی ندارند.

با این حال، سرویس با تأخیر پایین استارلینک (۲۰–۴۰ میلی‌ثانیه) به طرز چشمگیری امکان بازی را با اینترنت ماهواره‌ای ارتقا داده است rsinc.com. بسیاری از کاربران گزارش داده‌اند که با استارلینک، تجربه بازی آنلاین شبیه به اینترنت کابلی/DSL معمولی است – می‌توانید شوترها، بازی‌های مسابقه‌ای و غیره را با تفاوت‌های جزئی بازی کنید. پهنای باند ماهواره‌ای به طور کلی برای گیم مناسب است (مصرف داده بازی نسبتاً کم است)، مشکل اصلی همان پینگ است. بنابراین اگر به ماهواره GEO محدود هستید، هنوز می‌توانید از برخی بازی‌ها (RPG، بازی‌های نوبتی، بازی‌های آنلاین تک‌نفره) لذت ببرید اما بازی‌های سرعتی رقابتی ایده‌آل نخواهد بود. اگر بازی کردن اولویت شماست و به استارلینک یا گزینه‌های تأخیر پایین دسترسی دارید، آن گزینه به مراتب بهتر است. در غیر این صورت، بعضی گیمرهای HughesNet/Viasat راه‌حل‌هایی مثل دانلود پیشاپیش آپدیت‌ها و استفاده از مودهای کمتر حساس به تأخیر را به کار می‌برند. خلاصه: بازی با ماهواره‌های قدیمی = قابل بازی ولی با لگ برای بازی‌های اکشن؛ اما اینترنت ماهواره‌ای LEO جدید، بازی آنلاین را در مناطق روستایی کاملاً عملی کرده است.

س: آیا اینترنت ماهواره‌ای برای دورکاری (تماس ویدیویی و VPN) مناسب است؟
ج: دورکاری با اینترنت ماهواره‌ای کاملاً ممکن است – هزاران نفر این کار را می‌کنند – اما تجربه شما به نوع اتصال ماهواره و فعالیت‌های کاری بستگی دارد. برای کارهای معمولی مانند ایمیل، استفاده از برنامه‌های دفتری، سرویس‌های ابری و مرور وب عادی، اینترنت ماهواره‌ای (حتی GEO با تأخیر بالا) عملکرد خوبی دارد، فقط با کمی تاخیر بارگذاری صفحات. چالش‌ها در مورد ابزارهای تعاملی بلادرنگ به وجود می‌آید: مثلاً ویدیوکنفرانس و برخی تنظیمات VPN در ماهواره سنتی کُند می‌شود. اگر روی ماهواره GEO باشید (HughesNet/Viasat)، تأخیر ۶۰۰ میلی‌ثانیه یعنی مکث قابل توجهی در ارتباط دوطرفه ایجاد می‌شود. در جلسه Zoom یا Teams، باید مراقب باشید حرف دیگران را قطع نکنید، چون همان تاخیر نیم‌ثانیه‌ای می‌تواند همپوشانی ناخوشایند ایجاد کند. قابل مدیریت است – افراد به ریتم تاخیر کوتاه عادت می‌کنند – اما به روانی فیبر یا کابل نیست. ارتباطات VPN (شبکه خصوصی مجازی) نیز اغلب در لینک‌های تاخیر بالا کند است؛ برخی VPNهای سازمانی حتی ممکن است تایم‌اوت یا مشکل داشته باشند چون تأخیر ماهواره و نرخ از دست رفتن بسته ممکن است آن‌ها را مختل کند. تکنیک‌های بهینه‌سازی وجود دارد (و HughesNet برای بعضی موارد شتاب‌دهی مخصوص VPN ارائه می‌دهد)، اما سرعت محدود خواهد بود. ارسال فایل‌های بزرگ (مثل ضمیمه‌های گنده) نیز به خاطر پهنای باند پایین آپلود در ماهواره‌های کلاسیک کند است.

در مقابل، پهن‌باند تأخیر پایین استارلینک کار از راه دور را با ماهواره بسیار روان‌تر کرده است. با تأخیری در حد چند ده میلی‌ثانیه، استارلینک شبیه به یک اتصال زمینی است – تماس‌های Zoom و تصویری بسیار طبیعی‌تر و بلادرنگ‌تر هستند rsinc.com و VPNها عموماً بدون مشکل و با سرعت قابل قبول کار می‌کنند. پهنای باند بیشتر نیز به کار با برنامه‌های ابری، همگام‌سازی فایل‌های بزرگ و غیره کمک می‌کند. بسیاری از کارکنان دورکار با موفقیت جلسات ویدیویی، توسعه نرم‌افزار (استفاده از سرورهای راه دور)، و کارهای با مصرف بالای پهنای باند را با استارلینک انجام داده‌اند. با این حال باید برای بعضی وقفه‌های کوتاه آماده باشید – مثلاً قطع اتصال چندثانیه‌ای که اگر دست به دست شدن ماهواره به‌خوبی انجام نشود یا مانعی سر راه باشد پیش می‌آید – اما این موارد نادر است. به‌طور کل، برای نیازهای پایه دورکاری هر نوع لینک ماهواره‌ای به شما اجازه انجام کارتان را می‌دهد (فقط باید تاخیر را لحاظ کنید) و برای کارهای مشارکتی فشرده، خدمات جدید LEO تجربه را بسیار بهبود داده‌اند.

نکته: اگر برای کار به اینترنت ماهواره‌ای وابسته‌اید، بهتر است به‌روزرسانی‌های بزرگ یا بکاپ ابری را شب هنگام برنامه‌ریزی کنید و به همکارانتان اطلاع دهید ممکن است در تماس‌ها تاخیر کوتاه صدا داشته باشید. هرجا ممکن بود برای رایانه کاری از اتصال Ethernet یا ارتباط مستقیم استفاده کنید تا تاخیر اضافه از Wi-Fi را حذف کنید. در شرایط حساس (مثلاً وبینار زنده) شاید بد نباشد یک پشتیبان مثل هات‌اسپات گوشی هم داشته باشید تا اگر دقیقاً همان لحظه شرایط جوی روی ماهواره تأثیر گذاشت، دچار مشکل نشوید – البته این وقایع معمولاً نادر هستند.

طرح‌ها و قیمت‌ها

س: اینترنت ماهواره‌ای چقدر هزینه دارد؟
ج: هزینه‌های اینترنت ماهواره‌ای معمولاً بالاتر از کابل/فیبر شهری است و این منعکس‌کننده زیرساخت گران آن هستند. قیمت‌ها بنابر ارائه‌دهنده و طرح متفاوت است، اما تقریباً: طرح‌های HughesNet بین ۵۰ تا ۱۰۰ دلار در ماه برای خدمات خانگی متغیر است satelliteinternet.com (اختلاف قیمت اصلی بر اساس میزان داده دریافتی است، چون تمام طرح‌های HughesNet حداکثر سرعت ۲۵ مگابیت بر ثانیه دارند). طرح‌های Viasat معمولاً گران‌ترند – اغلب حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ دلار یا بیشتر در ماه برای طرح‌هایی با سرعت یا داده بالاتر satelliteinternet.com. سرویس استارلینک حدود ۱۲۰ دلار در ماه برای طرح استاندارد خانگی است satelliteinternet.com. (استارلینک گزینه‌های ویژه مثل طرح سیار/RV و تجاری هم دارد که می‌تواند بسیار گران‌تر باشد – از ۱۵۰ تا ۵۰۰ دلار در ماه بسته به سطح سرویس satelliteinternet.com.) این قیمت‌ها پیش از هرگونه هزینه تجهیزات یا مالیات هستند. به طور خلاصه، انتظار هزینه سالیانه‌ای بین ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ دلار برای یک اشتراک معمولی اینترنت ماهواره‌ای را داشته باشید.

هزینه تجهیزات و نصب: علاوه بر مبلغ ماهانه، باید هزینه تجهیزات را نیز لحاظ کنید. ارائه‌دهندگان ماهواره‌ای سنتی اغلب تجهیزات (دیش و مودم) را اجاره می‌دهند (تقریباً ماهی ۱۰-۱۵ دلار) یا امکان خرید نقدی مهیا است. گاهی نصب با قرارداد رایگان است؛ وگرنه ممکن است هزینه نصب دریافت شود. HughesNet و Viasat معمولاً به قرارداد ۲۴ ماهه نیاز دارند و اغلب تجهیزات متعلق به شرکت باقی می‌ماند (در صورت لغو باید آن را برگردانید). استارلینک برخلاف این دو، تجهیزات را نقداً به فروش می‌رساند – فعلاً حدود ۵۹۹ دلار برای کیت استاندارد (دیش، روتر، کابل‌ها) – بدون نیاز به قرارداد بلندمدت satelliteinternet.com. شما مالک تجهیزات استارلینک هستید و سرویس ماه‌به‌ماه است. بنابراین هزینه اولیه استارلینک بیشتر است اما هزینه‌های ماهانه فقط مبلغ سرویس خواهد بود. در طرح‌های مرسوم ماهواره‌ای هزینه اضافه برای مصرف داده اعمال نمی‌شود (معمولاً به ازای هر GB هزینه دریافت نمی‌شود؛ فقط در صورت عبور از سقف، سرعت کاهش پیدا می‌کند). همواره به پروموشن‌ها دقت کنید: گاهی HughesNet یا Viasat نرخ ویژه آغازین (مثلاً ۵۰ دلار در ماه برای ۶ ماه اول) یا نصب رایگان ارائه می‌دهند. اما از قیمت standard پس از اتمام دوره پروموشن و هرگونه جریمه لغو زودهنگام آگاه باشید.

س: آیا طرح‌های اینترنت ماهواره‌ای محدودیت یا سقف مصرف داده دارند؟
ج: سقف مصرف داده در طرح‌های ماهواره‌ای رایج است، هرچند جزئیات آن بسته به ارائه‌دهنده متفاوت است:

• HughesNet: بله، طرح‌های HughesNet میزان مشخص داده پرسرعت ماهانه دارند (۱۰ گیگ، ۲۰ گیگ، ۳۰ گیگ یا ۵۰ گیگ حسب طرح). اگر از این مقدار در یک ماه عبور کنید، قطع نمی‌شوید اما سرعت شما برای بقیه ماه به حدود ۱ تا ۳ مگابیت بر ثانیه کاهش می‌یابد rsinc.com. این سیاست دسترسی منصفانه یا Fair Access Policy نام دارد. در صورت نیاز می‌توانید «توکن داده» بخرید تا داده کامل بیشتری به دست آورید یا منتظر باشید تا ماه جدید سهمیه شما را ریست کند. همچنین یک منطقه جایزه (Bonus Zone) شبانه وجود دارد که مصرف در آن ساعت‌ها جزو سقف حساب نمی‌شود و برای دانلودهای حجیم مناسب است.
• Viasat: Viasat در طرح‌های جدیدتر خود غالباً سقف «نرم» مصرف دارد. ممکن است طرح را به عنوان «نامحدود» تبلیغ کنند اما با یک آستانه (مثلاً ۱۰۰گیگ، ۱۵۰گیگ و …) که پس از آن اتصال شما اولویت پایین پیدا می‌کند. در عمل، اگر بیش از این مقدار مصرف داشته باشید، سرعت شما در ساعات شلوغی شبکه کاهش می‌یابد (اگر شبکه شلوغ باشد) rsinc.com. شدت این کاهش سرعت متغیر است؛ در ساعات خلوت شاید متوجه نشوید، اما در اوج مصرف اول از همه شما محدود می‌شوید. طرح‌های قدیمی Viasat سقف سخت مشابه HughesNet داشت اما جدیدها بیشتر روی داده اولویت‌دار مقابل داده استاندارد تاکید دارند.
• استارلینک: در حال حاضر هیچ سقف مصرف سفت و سختی روی سرویس عادی خانگی استارلینک نیست rsinc.com. استارلینک ابتدا کاملاً بدون سقف بود و از ۲۰۲۳-۲۰۲۴ راهنمای استفاده ۱ترابایت «داده اولویت‌دار» را در بعضی مناطق معرفی کرد (یعنی اگر کاربری در ماه بیش از ۱ترابایت مصرف کند، ممکن است در شلوغی نسبت به دیگران اولویت پایین‌تری داشته باشد). اما برای کاربران عادی، استارلینک عملاً نامحدود است – هیچ هزینه اضافه و قطعی بابت مصرف بالا وجود ندارد rsinc.com. شما می‌توانید به‌راحتی استریم و دانلود داشته باشید بدون نگرانی از سهمیه، که تفاوت بزرگی با ارائه‌دهندگان GEO است. طرح‌های تجاری و سیار استارلینک ممکن است مقدار مشخص داده اولویت‌دار داشته باشند و بعد به داده استاندارد تبدیل شود، اما باز هم قطع سفت و سختی وجود ندارد.

در مجموع، طرح‌های ماهواره‌ای قدیمی‌تر نسبت به داده بسیار محدودکننده هستند اما طرح‌های جدیدتر سخاوتمندانه‌ترند. همیشه با ارائه‌دهنده شفاف باشید: «نامحدود» ممکن است حرف اضافه داشته باشد. اگر طرح شما محدودیت دارد، باید مصرفتان را مدیریت کنید (مثلاً دانلودهای حجیم را در ساعات جایزه انجام دهید یا اگر مدام به سقف می‌خورید طرح بالاتر بگیرید). عبور از سقف معمولاً موجب کاهش سرعت است نه هزینه اضافی، اما این سرعت پایین (مثلاً ۱مگابیت) بسیاری از کارها را آنلاین تقریباً ناممکن می‌کند rsinc.com. سیاست استارلینک در این زمینه فعلاً کاربرپسندتر است: کاربران معمولی فعلاً نیازی به نگرانی درباره سقف مصرف در استارلینک ندارند.

مقایسه با سایر گزینه‌های اینترنت

سؤال: اینترنت ماهواره‌ای چگونه با DSL، کابل، فیبر نوری و اینترنت سلولی مقایسه می‌شود؟
پاسخ: اینترنت ماهواره‌ای در مقابل سایر فناوری‌های اینترنت: هر نوع اینترنت دارای مزایا و معایبی است، به ویژه در زمینه سرعت، تأخیر، دسترسی و اطمینان. در اینجا یک مقایسه سریع آورده شده است:

• اینترنت ماهواره‌ای: بزرگترین مزیت آن قابلیت دسترسی است – می‌تواند مناطق روستایی و دورافتاده را پوشش دهد که هیچ اینترنت پهن‌باند دیگری نیست getinternet.com. نیازی به خطوط تلفن یا کابل نیست؛ اگر آسمان را ببینید، اغلب می‌توانید اینترنت ماهواره‌ای داشته باشید. پوشش واقعاً در سطح ملی (و جهانی) وجود دارد. با این حال، اینترنت ماهواره‌ای تأخیر بالاتری نسبت به هر سرویس سیمی دارد (به علت مسافت طولانی سیگنال) و معمولاً دارای سرعت پایین‌تر و محدودیت شدید داده بوده است broadbandnow.com. سرویس‌های ماهواره‌ای جدیدتر (استارلینک) سرعت و تأخیر را به طور قابل توجهی بهبود داده‌اند، اما به طور کلی اینترنت ماهواره‌ای همچنان در هر ماه گران‌تر است و می‌تواند تحت تأثیر آب و هوا قرار گیرد. اینترنت ماهواره‌ای راه‌حل خوبی است زمانی که هیچ گزینه دیگری کار نمی‌کند، اما اگر گزینه‌های زمینی وجود داشته باشد، معمولاً عملکرد بهتری ارائه می‌دهند.
• DSL (خط اشتراک دیجیتال): DSL از طریق خطوط تلفن کار می‌کند. در بسیاری از مناطق (از جمله بعضی مناطق روستایی) قابل دسترسی است، اما سرعت بستگی به فاصله شما از مرکز مخابرات دارد. سرعت‌های معمولی DSL از چند مگابیت تا حدود ۱۰۰ مگابیت (برای VDSL جدید یا خطوط کوتاه)، ولی در مناطق روستایی بسیاری از خطوط DSL سرعتی بین ۵ تا ۲۰ مگابیت دارند. تأخیر در DSL کم است (پینگ ۲۰ تا ۵۰ میلی‌ثانیه، مناسب برای بازی). DSL معمولاً ارزان‌تر از اینترنت ماهواره‌ای است و تحت تأثیر آب و هوا قرار نمی‌گیرد. اما اگر فاصله شما زیاد باشد، عملکرد DSL ضعیف می‌شود (شاید به سختی به حداقل سرعت پهن‌باند برسد) و برخی مناطق دور افتاده اصلاً زیرساخت لازم را ندارند.
• اینترنت کابلی: اینترنت کابلی (از شرکت‌های تلویزیون کابلی) در مناطق شهری و حومه رایج است. از کابل هم‌محور استفاده می‌کند و سرعت بسیار بیشتری نسبت به DSL ارائه می‌دهد – معمولاً ۱۰۰ تا ۳۰۰ مگابیت، و در سیستم‌های جدید DOCSIS تا ۱ گیگابیت. تأخیر کم است (اغلب ۱۰ تا ۳۰ میلی‌ثانیه). در اکثر مناطق روستایی به جز شهرها، کابلی در دسترس نیست، زیرا نیاز به زیرساخت کابل دارد. در صورت وجود، معمولاً از نظر سرعت و پایداری از ماهواره بهتر است. یک ایراد احتمالی این است که شبکه کابلی بین همسایه‌ها به اشتراک گذاشته می‌شود و در ساعات اوج، سرعت ممکن است کم شود (البته در سیستم‌های مدرن این کمتر اتفاق می‌افتد). معمولاً محدودیت داده بالاتر یا هیچ محدودیتی ندارد و هزینه‌ها متوسط است (معمولاً در محدوده ۵۰ تا ۱۰۰ دلار در ماه). خلاصه اینکه اگر اینترنت کابلی دارید، معمولاً تقریباً در همه موارد بهتر از ماهواره است – اما پوشش کابلی به مناطق واقعاً دوردست نمی‌رسد.
• اینترنت فیبر نوری: فیبر نوری بهترین استاندارد ارتباط اینترنت است. با استفاده از کابل‌های فیبر نوری، اینترنت گیگابیتی (۱۰۰۰ مگابیت یا بالاتر، با آپلود و دانلود متقارن) ارائه می‌دهد. تأخیر در فیبر بسیار کم است (گاهی کمتر از ۱۰ میلی‌ثانیه). همچنین بسیار پایدار بوده و به تداخل الکتریکی یا آب و هوا حساس نیست. عیب آن محدودیت دسترسی است – فیبر عمدتاً در شهرها یا مناطق متراکم راه‌اندازی شده و بسیاری از مناطق روستایی فیبر ندارند getinternet.com. هر جا که در دسترس باشد، فیبر معمولاً بهترین گزینه برای کارکرد (عالی برای استریم، بازی، کار و همه چیز) است. نسبت به امکاناتی که ارائه می‌دهد، اغلب قیمت مناسبی دارد (برخی طرح‌های فیبر شهری یا گوگل فایبر ۷۰ دلار در ماه برای ۱ گیگابیت است). اما کمترین احتمال دسترسی را در مناطق خارج از شهر دارد. اینترنت ماهواره‌ای می‌تواند جاهایی را پوشش دهد که فیبر به علت هزینه نمی‌تواند برسد.
• اینترنت سلولی / بی‌سیم: شامل اینترنت خانگی مبتنی بر 4G LTE و 5G یا هات‌اسپات موبایل می‌شود. این سرویس‌ها از شبکه تلفن همراه استفاده می‌کنند. در برخی مناطق روستایی، اینترنت بی‌سیم ثابت یا مبتنی بر سلولی ممکن است توسط شرکت‌هایی مانند Verizon، T-Mobile یا شرکت‌های محلی ارائه شود. سرعت‌ها بسیار متغیر است – 4G LTE قدیمی ممکن است ۱۰ تا ۵۰ مگابیت باشد، در حالی که 5G در شرایط خوب به ۱۰۰ تا ۳۰۰ مگابیت یا بیشتر می‌رسد. تأخیر کم است (قابل مقایسه با DSL/کابل در سیگنال خوب). دسترسی در حال گسترش است، اما باید در محدوده برج سلولی باشید و ظرفیت وجود داشته باشد؛ مناطق واقعاً دورافتاده ممکن است سیگنال ضعیف یا نداشته باشند یا طرح‌های داده محدود باشد. بسیاری از طرح‌های اینترنت سلولی حجم داده بیشتری نسبت به ماهواره دارند، اما برخی پس از حجم معین (مثلاً ۱۰۰ گیگابایت) سرعت را کاهش می‌دهند یا کیفیت استریم ویدئو را محدود می‌کنند. یک مزیت این است که اگر سرویس تلفن همراه دارید، راه‌اندازی آسان است (فقط یک مودم یا هات‌اسپات موبایل). ایراد آن این است که عملکرد آن ممکن است ناپایدار باشد – ممکن است در صورت شلوغ بودن برج یا قرار داشتن در حاشیه پوشش سرعت کاهش یابد. هزینه آن بسته به شرکت ممکن است مشابه ماهواره یا کمتر باشد (برخی طرح‌های اینترنت خانگی LTE/5G حدود ۵۰–۷۰ دلار در ماه با داده “نامحدود” (البته با توضیحات ریز در مورد اولویت پایین‌تر)). در کل اگر سیگنال 4G/5G قوی است، اینترنت بی‌سیم خانگی می‌تواند جایگزین خوبی برای ماهواره با تأخیر کمتر و بدون مشکل آب‌وهوا باشد. اما دسترسی آن در مناطق کاملاً دورافتاده تصادفی است – اغلب مناطق نزدیک شهر یا جاده را پوشش می‌دهد نه جنگل عمیق.

خلاصه: نقطه قوت منحصر به فرد اینترنت ماهواره‌ای، دسترسی به جاهایی است که گزینه‌های دیگر نمی‌توانند getinternet.com. از نظر عملکرد: فیبر نوری > کابل > سلولی > DSL > ماهواره (به طور سنتی)، اگرچه سرویس ماهواره‌ای استارلینک اکنون با سرعت DSL/سلولی رقابت می‌کند و حتی در برخی موارد به کابل نزدیک می‌شود. همچنان تأخیر و معمولاً سیاست‌های داده سخت‌تر، نقطه‌ضعف ماهواره است. هر وقت ممکن بود، ارزش دارد که قبل از انتخاب اینترنت ماهواره‌ای بررسی کنید آیا سرویس زمینی (فیبر، کابل، DSL یا بی‌سیم ثابت) وجود دارد، زیرا معمولاً تجربه کاربری بهتری نسبت به قیمت ارائه می‌دهند. اما اگر ماهواره تنها چاره باشد، راه‌حلی کارآمد است که با گذشت زمان بهتر شده است.

تاریخچه و آینده اینترنت ماهواره‌ای

سؤال: اینترنت ماهواره‌ای چه زمانی اختراع شد و چگونه در طول زمان تحول یافته است؟
پاسخ: ایده اینترنت ماهواره‌ای به اواسط تا اواخر قرن بیستم بازمی‌گردد. آزمایش‌های استفاده از ماهواره برای انتقال داده‌ها در دهه ۱۹۷۰ و با شروع استفاده از ماهواره‌ها برای شبکه‌های مخابراتی آغاز شد rsinc.com. تلاش‌های اولیه به علت هزینه بالا و پهنای باند کم محدود بود. نخستین خدمات مصرف‌کننده اینترنت ماهواره‌ای در دهه ۱۹۹۰ ظاهر شد. به طور خاص، در ۱۹۹۶ شرکت Hughes Network Systems، سرویس DirecPC را که اولین اینترنت ماهواره‌ای خانگی در دنیا بود راه‌اندازی کرد hughesnet.com. آن سرویس‌های اولیه از استانداردهای امروزی بسیار کند بودند – اغلب باید برای آپلود از دایل‌آپ و برای دانلود از ماهواره استفاده می‌کردید و عملاً صدها کیلوبیت در ثانیه به دست می‌آمد. در سراسر اواخر دهه ۹۰، اینترنت ماهواره‌ای سرعت کمی داشت و تجهیزات آن گران بود و با گسترش کابل و DSL، به عنوان آخرین انتخاب تلقی می‌شد.

با این حال، فناوری به طور مداوم پیشرفت کرد. در اوایل دهه ۲۰۰۰، ارائه‌دهندگان ماهواره‌های بهبودیافته مخصوص اینترنت راه‌اندازی کردند (مانند DirecWay شرکت Hughes و بعداً ماهواره‌های Spaceway و WildBlue که بعدها Viasat شد). سرعت‌ها به محدوده مگابیت تک‌رقمی رسید. نقطه عطفی در ۲۰۰۷ رخ داد، زمانی که Astra (یک ماهواره اروپایی) توانست خدمات ۲۰ مگابیت ارائه دهد – یکی از اولین دفعاتی که اینترنت ماهواره‌ای به سرعتی رسید که می‌شد به آن اینترنت پهن‌باند گفت broadbandnow.com. در آمریکا، ViaSat-1 (در سال ۲۰۱۱) و Jupiter 1 شرکت HughesNet (در سال ۲۰۱۲) ماهواره‌های با ظرفیت بالا بودند که طرح‌هایی با سرعت حدود ۱۲–۱۵ مگابیت را ممکن ساختند. تا اواخر دهه ۲۰۱۰، Jupiter 2/Echostar XIX و ViaSat-2 سرعت‌ها را بیشتر کردند. در واقع، در ۲۰۱۸ سرویس Gen5 شرکت HughesNet (ماهواره Jupiter 2) سرعت ۲۵ مگابیت را ارائه داد که بالاخره با تعریف اینترنت پهن‌باند توسط FCC مطابقت داشت broadbandnow.com. سهمیه داده هم با گذشت زمان کمی افزایش یافت، اما همچنان محدودیت به شمار می‌آمد.

یک تحول اساسی در اینترنت ماهواره‌ای در دهه ۲۰۲۰ با ورود منظومه‌های ماهواره‌ای مدار پایین (LEO) و ماهواره‌های با ظرفیت بسیار بالا در مدار ثابت (GEO) در حال وقوع است. استارلینک شرکت SpaceX، که بتای عمومی خود را در سال ۲۰۲۰ آغاز کرد، با استقرار هزاران ماهواره مدار پایین پوشش جهانی را ارائه می‌دهد. این رویکرد جدید تاکنون سرعت‌هایی بالای ۱۰۰ مگابیت و تأخیر بسیار کاهش‌یافته را فراهم کرده و نگاه‌ها به اینترنت ماهواره‌ای را متحول ساخته است telarus.com. شرکت‌های دیگری همچون OneWeb (با تمرکز بر ارتباطات سازمانی) و منظومه در حال برنامه‌ریزی Kuiper آمازون نیز همین مسیر را دنبال می‌کنند، که نشانه‌ی گذر به اینترنت ماهواره‌ای پرسرعت و کم‌تأخیر در ابعاد وسیع است. در زمینه GEO نیز، Viasat ماهواره ViaSat-3 با ظرفیت بسیار بالا را راه‌اندازی کرده و Hughes هم در حال عرضه ماهواره Jupiter 3 است؛ هر دو با هدف افزایش سرعت و ظرفیت داده (حتی طرح‌های بالای ۱۰۰ مگابیت و شرایط داده سخاوتمندانه‌تر برای این شبکه‌ها).

در خلاصه، اینترنت ماهواره‌ای از آغازهای بسیار کند خود (خدمات دهه ۱۹۹۰ که فقط کمی بهتر از اینترنت دیال‌آپ بودند) تا سیستم‌های مدرن امروزی که در برخی موارد با سرعت‌های DSL یا کابل رقابت می‌کنند، تکامل یافته است. نقاط کلیدی تاریخی: اولین سرویس مصرفی در سال ۱۹۹۶ hughesnet.com، پیشرفت تدریجی در طول دهه ۲۰۰۰ برای رسیدن به سرعت‌های دو رقمی مگابیت بر ثانیه، و انقلاب اخیر LEO که عملکردی در سطح پهن‌باند را از ماهواره‌ها ارائه می‌دهد telarus.com. این داستان غلبه بر چالش‌های فنی بزرگ بوده است – تأخیر، پهنای باند محدود، پرتاب‌های گران‌قیمت – و هر دهه، بهبودهایی را به همراه داشته است. کاربران امروزی گزینه‌هایی دارند که زمانی علم تخیلی به حساب می‌آمدند و روند به سوی ظرفیت بیشتر، تأخیر کمتر و استفاده گسترده‌تر است که به از بین بردن شکاف دیجیتالی برای کسانی که دور از هرگونه اتصال سیمی هستند کمک می‌کند.

س: چگونه می‌توانم سرعت اینترنت ماهواره‌ای را افزایش داده یا تأخیر را کاهش دهم؟
ج: چند قدم وجود دارد که می‌توانید برای بهینه‌سازی تجربه اینترنت ماهواره‌ای خود (در محدوده محدودیت‌های فناوری) انجام دهید:

• تنظیم بهینه دیش: اطمینان حاصل کنید که دیش ماهواره‌ای شما به درستی نصب و جهت‌دهی شده است. اگر توسط یک کارشناس نصب شده باشد، باید به درستی تراز شده باشد؛ اما با گذشت زمان عواملی مانند باد یا طوفان ممکن است آن را جابجا کنند. مطمئن شوید که دیش دید مستقیم به آسمان دارد (در صورت امکان، رشد جدید درختان را که ممکن است آن را مسدود کند، هرس کنید). دیش با تراز درست قوی‌ترین سیگنال را دریافت می‌کند که به حفظ بهترین سرعت‌ها کمک می‌کند. اگر مشکوک به عدم تراز هستید (مثلاً اتصال با گذشت زمان کاهش یافته است)، با ارائه‌دهنده خود تماس بگیرید – ممکن است دیش را دوباره تنظیم کنند.
• کاهش گلوگاه‌های داخلی: برای دستگاه‌هایی که به بیشترین سرعت یا کمترین تأخیر نیاز دارید (مثلاً تماس ویدیویی یا بازی کردن بر روی رایانه)، از اتصال سیمی اترنت استفاده کنید. این کار هرگونه تأخیر اضافی یا تداخل Wi-Fi را حذف می‌کند. اگر از Wi-Fi استفاده می‌کنید، مودم/روتر خود را نزدیک محل کار اصلی قرار دهید و از تداخل (مانند قرار دادن آن در کابینت فلزی) خودداری کنید.
• محدود کردن دستگاه‌ها و استفاده‌های غیرضروری: پهنای باند ماهواره‌ای محدود است؛ بنابراین اگر چندین دستگاه به طور همزمان در حال پخش یا دانلود باشند، تجربه شما کند خواهد شد. دستگاه‌هایی را که استفاده نمی‌کنید از شبکه خاموش یا جدا کنید satelliteinternet.com. از دانلود فایل‌های بزرگ یا به‌روزرسانی‌ها در زمانی که اتصال را برای وظایف حیاتی نیاز دارید، خودداری کنید. بسیاری از روترها اجازه اولویت‌بندی ترافیک یا دستگاه‌های خاص را می‌دهند – با استفاده از تنظیمات QoS (کیفیت سرویس) می‌توان اطمینان حاصل کرد که مثلاً لپ‌تاپ کاری شما در طول روز کاری نسبت به پخش ویدیوی کودک اولویت دارد.
• مراقبت از مصرف داده: اگر پلن شما دارای محدودیت یا سقف داده است، مدیریت داده برای حفظ سرعت حیاتی است. پس از عبور از داده اولویت، سرعت به شدت کاهش می‌یابد satelliteinternet.com. برای جلوگیری از این اتفاق، مصرف ماهانه خود را از طریق اپلیکیشن یا متر مصرف ارائه‌دهنده کنترل کنید. اگر همیشه به سقف می‌رسید، ارتقاء به پلن با داده بیشتر یا بررسی مناطق جایزه (بازه‌های رایگان داده خارج از ساعات اوج مصرف) برای دانلودهای بزرگ را در نظر بگیرید. در مواقع ضروری، ارائه‌دهندگانی مانند HughesNet و Viasat به شما اجازه می‌دهند توکن‌های داده اضافی خریداری کنید تا سرعت کامل خود را بازیابی کنید اگر دچار کاهش سرعت شده‌اید satelliteinternet.com – این یک هزینه اضافی است اما در شرایط اضطراری ممکن است به کار بیاید. (در حال حاضر کاربران Starlink نیازی به نگرانی درباره سقف داده ندارند، اما کاربران پلن‌های سقف‌دار باید پخش و پشتیبان‌گیری ابری خود را بودجه‌بندی کنند.)
• کاهش تأخیر (Latency): در سیستم‌های GEO تقریباً کار زیادی برای بهبود تأخیر ذاتی نمی‌توان انجام داد – نمی‌توانید قوانین فیزیک را تغییر دهید. استفاده از پروکسی‌های افزایش‌دهنده عملکرد یا شتاب‌دهی TCP (که برخی ارائه‌دهندگان ماهواره‌ای در مودم خود تعبیه می‌کنند) می‌تواند کمی سرعت بارگذاری صفحات را بهبود بخشد، اما آستانه پایه ۶۰۰+ میلی‌ثانیه همچنان باقی می‌ماند. اگر تأخیر پایین برای شما حیاتی است (مثلاً برای بازی یا معاملات آنی بورس و …)، تنها راه، تغییر به ارائه‌دهنده مدار پایین زمین (LEO) است اگر موجود باشد (مانند Starlink) که ذاتاً زمان پینگ پایین‌تری دارد. در شبکه محلی، مطمئن شوید چیزی مانند یک آپلود بزرگ اتصال شما را اشباع نکرده باشد (که باعث افزایش تأخیر می‌شود). همچنین برخی پروتکل‌های VPN سربار اضافی دارند – اگر باید از VPN روی اینترنت ماهواره‌ای استفاده کنید، انتخاب پروتکل سریع‌تر (مانند WireGuard) می‌تواند کمی کمک کند.

به طور خلاصه، نصب را درست انجام دهید، منابع قابل اجتناب کندی را حذف کنید و در محدوده پلن خود فعالیت کنید. هرچند نمی‌توانید پینگ یک ماهواره GEO را به سرعت فیبر برسانید، اما می‌توانید از حداکثر عملکردی که سرویس شما اجازه می‌دهد بهره‌مند شوید. و با ظهور گزینه‌های جدید ماهواره‌ای، اگر به سرعت/تأخیر بهتر نیاز دارید، ارتقاء به آن‌ها را در نظر بگیرید.

س: آیا می‌توانم اینترنت ماهواره‌ای را رایگان دریافت کنم؟
ج: خیر، در حال حاضر هیچ سرویس اینترنت ماهواره‌ای رایگانی برای مصرف‌کنندگان وجود ندارد. تمام ارائه‌دهندگان اصلی به اشتراک پولی و تجهیزات تخصصی خود نیاز دارند – مدیریت ماهواره‌ها و زیرساخت‌های زمینی هزینه‌بر است، بنابراین سرویس به صورت رایگان قابل ارائه نیست. مراقب تبلیغ‌های “اینترنت ماهواره‌ای رایگان” باشید؛ احتمالاً با کلاهبرداری یا اطلاعات نادرست روبه‌رو هستید discussions.apple.com. حداقل لازم است تجهیزات و پلن خدماتی را خریداری کنید. نزدیک‌ترین چیز به “اینترنت ماهواره‌ای رایگان” فقط در شرایط خاص رخ داده است: مثلاً در جنگ اوکراین، اسپیس‌ایکس پایانه‌ها و سرویس استارلینک را به طور رایگان به مناطقی که اینترنت خود را از دست داده بودند اهدا کرد discussions.apple.com و برخی عملیات امداد یا برنامه‌های دولتی برای جوامع نیازمند، اینترنت ماهواره‌ای را تأمین کرده‌اند. اما این موارد خاص هستند. همچنین سرویسی به نام Outernet/Othernet وجود دارد که مقداری داده را به صورت یکطرفه (اخبار یا محتوای آموزشی) از طریق ماهواره به صورت رایگان پخش می‌کند، اما ارتباط اینترنتی کامل نیست. بنابراین به طور عملی، اگر اینترنت ماهواره‌ای خانگی می‌خواهید باید انتظار هزینه‌های عادی را داشته باشید. اگر هزینه برای شما مانع است، بررسی کنید آیا مشمول یارانه‌های دولتی می‌شوید یا یک هات‌اسپات سلولار (با پلن ارزان‌تر داده) می‌تواند نیازهای شما را تامین کند. اما در حال حاضر هیچ شرکت ماهواره‌ای برای عموم اینترنت رایگان ارائه نمی‌دهد – حتی هزینه تجهیزات صدها دلار است و پرتاب و بهره‌برداری ماهواره‌ها میلیون‌ها دلار هزینه دارد، پس هزینه‌ها را از طریق اشتراک دریافت می‌کنند.

س: آیا می‌توانم در کاروان (RV) یا قایق از اینترنت ماهواره‌ای استفاده کنم؟
ج: بله، امکان دریافت اینترنت ماهواره‌ای در حرکت وجود دارد – خصوصاً امروزه با فناوری‌های جدید – اما چند نکته را باید در نظر گرفت. به طور سنتی، اینترنت ماهواره‌ای فقط برای مکان‌های ثابت بود. خدماتی مانند HughesNet و Viasat نیازمند ثبت آدرس سرویس و هدف‌گیری به سمت یک پرتو ماهواره خاص بودند؛ اگر زیاد از آن نقطه دور می‌شدید، سرویس بدون هدف‌گذاری و تأیید مجدد کار نمی‌کرد و تنظیم دوباره دیش‌ها به سادگی نبود. برخی علاقمندان RV دیش‌های قابل حمل را در کمپ‌ها نصب می‌کردند، اما هر بار باید دیش به صورت دستی تنظیم می‌شد و در حرکت امکان استفاده وجود نداشت satelliteinternet.com. برای قایق‌ها نیز راه‌حل‌های سنتی شامل آنتن‌های بسیار گران‌قیمت پایدارکننده جهت ماهواره‌ای برای استفاده از GEOها بود که معمولاً فقط روی کشتی‌ها یا قایق‌های لوکس توجیه اقتصادی داشت.

امروزه اینترنت ماهواره‌ای سیار به لطف استارلینک و نوآوری‌های مرتبط بسیار قابل دسترس‌تر شده است. استارلینک سرویسی مخصوص RV/گردش (“Starlink Roam”) ارائه می‌دهد. با استارلینک، می‌توانید دیش را با خود ببرید و هر جا که پوشش‌دهی باشد اینترنت داشته باشید – دیگر با یک پرتو خاص محدود نیستید. می‌توانید دیش استارلینک را در کمپ نصب کنید و به طور خودکار وصل خواهد شد. حتی یک دیش استارلینک تخت و پرقدرت معرفی شده که می‌توانید آن را روی RV یا قایق نصب و در حال حرکت هم از آن استفاده کنید (قابلیت ردیابی ماهواره در حرکت دارد). کاربران گزارش داده‌اند که حتی در حال حرکت در بزرگراه یا قایقرانی با این تجهیزات، موفق به کار، پخش ویدیو و … شده‌اند. دقت کنید که تجهیزات و پلن‌های سیار گران‌تر هستند (دیش حرکت‌پذیر حدود ۲۵۰۰ دلار و پلن‌های دریایی چند صد دلار در ماه است)، اما پلن‌های RV معمولی (برای استفاده ثابت) معمولاً نزدیک به ۱۲۰ دلار در ماه است.

برای کاروان (RV) اکنون این امکان وجود دارد که هر جا پارک کنید پهن‌باند داشته باشید که این مسئله‌ای مهم برای عشایر دیجیتال است. فقط به یاد داشته باشید که موانعی مانند درختان یا دیواره‌های دره حتی استارلینک را هم مسدود می‌کنند – هنوز هم باید دید مستقیم به آسمان داشته باشید. برای قایق‌ها، به‌ویژه استفاده‌های ساحلی یا دریاچه‌ای، استارلینک اگر در محدوده حدود ۱۰۰ مایل از ساحل باشید کار می‌کند (برای کشتی‌های اقیانوس‌پیما، سرویس دریایی استارلینک جداگانه است). اینترنت ماهواره‌ای دریایی سنتی (از Inmarsat، KVH و …) نیز وجود دارد اما بسیار پرهزینه و کند است (بیشتر برای ایمیل یا تماس ساده در دریا به کار می‌رود). استارلینک به سرعت به انتخاب اول قایقرانان برای اینترنت واقعی در آب تبدیل می‌شود.

در جمع‌بندی، استفاده از اینترنت ماهواره‌ای روی RV/قایق قابل انجام است:

• اگر به اتصال در حالت ثابت (پارک یا لنگر انداخته) نیاز دارید، می‌توانید از گزینه‌های مصرفی ماهواره‌ای استفاده کنید (برخی افراد در هر توقف یک دیش معمولی استارلینک نصب می‌کنند).
• اگر به اتصال در حین حرکت نیاز دارید، به تجهیزات تخصصی (مانند دیش حرکت‌پذیر استارلینک یا آنتن اتوماسیون حرفه‌ای برای ماهواره‌های GEO) احتیاج دارید.
• همواره دیش را ایمن کنید و مقررات ارائه‌دهنده را رعایت کنید (مثلاً Starlink Roam اجازه استفاده در مناطق مختلف را می‌دهد اما در صورت ترک طولانی کشور یا ورود به کشورهای غیرپشتیبانی، محدودیت‌هایی وجود دارد).

نتیجه: عصر اینترنت قابل اعتماد در کاروان یا قایق فرا رسیده است، عمدتاً به لطف خدمات جدید ماهواره‌ای مدار پایین (LEO). دیگر محدود به استفاده ثابت یا سیستم‌های دریایی با قیمت فوق‌العاده نیست. برای هر کسی که دور از شبکه‌های اصلی سفر می‌کند، اینترنت ماهواره‌ای می‌تواند تا زمانی که تجهیزات و اشتراک را به درستی مدیریت کند، اتصال را حفظ نماید.

س: تفاوت ماهواره‌های LEO و GEO در خدمات اینترنتی چیست؟

• نمودار مقایسه موقعیت ماهواره‌های مدار پایین زمین (LEO) در برابر موقعیت ماهواره‌های مدار ثابت زمین (GEO).
  ماهواره‌های مدار ثابت زمین (GEO) تقریباً در ارتفاع ۲۲٬۰۰۰ مایل بالای استوای زمین قرار دارند و نسبت به یک نقطه روی زمین ثابت می‌مانند (آن‌ها با همان سرعت چرخش زمین، در مدار حرکت می‌کنند). یک ماهواره GEO اساساً روی یک نقطه “پارک” می‌کند. به دلیل این ارتفاع زیاد، هر ماهواره GEO محدوده وسیعی را پوشش می‌دهد – تنها سه ماهواره GEO می‌توانند بیشتر سطح زمین (به جز مناطق قطبی) را پوشش دهند. مثلاً یک ماهواره GEO می‌تواند کل آمریکا را پوشش دهد. بنابراین برای پوشش جهانی به ماهواره‌های زیادی نیاز ندارید (شرکت‌ها معمولاً از تعداد کمی ماهواره بزرگ استفاده می‌کنند) telarus.com. اما ایراد اصلی، فاصله زیاد است: سیگنال‌ها حدود ۰.۲۵ ثانیه زمان نیاز دارند تا به ماهواره برسند یا بازگردند، که منجر به تأخیری در حدود ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلی‌ثانیه برای یک رفت و برگشت می‌شود telarus.com. همچنین ظرفیت (پهنای باند) هر ماهواره GEO بین تمام کاربران آن منطقه بزرگ تقسیم می‌شود، بنابراین سرعت به ازای هر کاربر پایین‌تر بوده است (هرچند ماهواره‌های جدیدتر با توان بسیار بالاتر عرضه شده‌اند). نمونه‌ها: HughesNet و Viasat از ماهواره‌های GEO استفاده می‌کنند، همان طور که سرویس‌های تلویزیون ماهواره‌ای نیز اینگونه‌اند. بشقاب ماهواره‌ای شما برای GEO به یک نقطه ثابت در آسمان اشاره می‌کند. ماهواره‌های GEO بزرگ، گران (هر کدام بیش از ۱۰۰ میلیون دلار) هستند، اما فقط به چند عدد برای شبکه‌ای جهانی نیاز دارید (البته ظرفیت می‌تواند محدودیت ایجاد کند چون هر ماهواره تعداد زیادی کاربر را پوشش می‌دهد).
• ماهواره‌های مدار پایین زمین (LEO) بسیار نزدیک‌تر به زمین، معمولاً بین ۳۰۰ تا ۱۲۰۰ مایل بالاتر از سطح زمین در مدار هستند broadbandnow.com. از آنجا که این ماهواره‌ها روی یک نقطه ثابت نمی‌مانند، به سرعت در آسمان حرکت می‌کنند. از دید کاربر، یک ماهواره LEO فقط برای چند دقیقه دیده می‌شود و سپس ماهواره دیگری جایگزین آن می‌شود. برای تامین پوشش مستمر، سیستم‌های LEO به صورت مجموعه هماهنگ شده‌ای از ماهواره‌های متعدد نیاز دارند telarus.com. مزیت مهم این مدار، فاصله کوتاه است: تأخیر می‌تواند تا حد ۲۰ تا ۴۰ میلی‌ثانیه پایین بیاید، تقریباً هم‌سطح اینترنت زمینی telarus.com. همچنین هر ماهواره فقط یک منطقه کوچک را در هر لحظه پوشش می‌دهد، که می‌تواند منجر به پهنای باند بیشتر به ازای هر کاربر گردد (و شبکه می‌تواند فرکانس‌ها را به طور مکانی مجدداً استفاده کند). ماهواره‌های LEO اتصال را زمانی که یکی از دید خارج می‌شود و دیگری وارد دید می‌گردد، به صورت خودکار بین همدیگر منتقل می‌کنند – همه این فرآیندها به کمک نرم‌افزار و آنتن‌های کاربر که آن‌ها را رهگیری می‌کنند انجام می‌شود. نمونه‌ها: SpaceX Starlink (برنامه‌ریزی برای بیش از ۱۲٬۰۰۰ ماهواره)، OneWeb (۶۴۸ ماهواره برنامه‌ریزی شده) مجموعه‌های LEO برای اینترنت هستند. ماهواره‌های LEO کوچک‌تر و ارزان‌تر از GEO‌اند، اما تعداد زیادی لازم دارند. همچنین شبکه پرپشت ایستگاه‌های زمینی و نرم‌افزارهای پیشرفته‌ای برای مدیریت شبکه متحرک نیاز است. پیچیدگی بالاتر است، اما کارایی بهتر است (تأخیر پایین، سرعت بالا) و پوشش در نهایت می‌تواند کاملاً جهانی باشد (حتی مناطق قطبی که GEO به خوبی پوشش نمی‌دهد).

خلاصه GEO در برابر LEO: ماهواره‌های GEO = ارتفاع بسیار زیاد، ثابت نسبت به زمین، نیاز به تعداد کمی ماهواره و آنتن‌های کاربر ساده و ثابت، اما با تأخیر بالا و احتمال محدودیت ظرفیت. ماهواره‌های LEO = ارتفاع پایین، متحرک در آسمان، نیاز به تعداد زیادی ماهواره و آنتن‌های رهگیر، اما با تأخیر پایین و قابلیت خدمت رسانی به کاربران بیشتر با ظرفیت بالاتر به ازای هر نفر. همچنین سیستم‌های MEO (مدار متوسط زمین) نیز وجود دارد که در ارتفاعات میانی (مثلاً حدود ۵٬۰۰۰ تا ۱۲٬۰۰۰ کیلومتر) قرار دارند و تلاش می‌کنند این عوامل را متعادل کنند – نمونه‌اش شبکه O3b در ارتفاع حدود ۸٬۰۰۰ کیلومتر است که تأخیر تقریباً ۱۵۰ میلی‌ثانیه دارد و برای پشتیبانی مخابراتی مناطق دورافتاده استفاده می‌شود. اما برای اینترنت مصرف‌کننده، رویکردهای اصلی در سال ۲۰۲۵ GEO (قدیمی و غالب) و LEO (نوظهور) هستند. هر مدار جایگاه خودش را دارد: GEO برای پوشش گسترده اثبات شده و قابل اعتماد است (و برای پخش تلویزیونی عالی است)، در حالی که LEO پیشگام در اتصال با تأخیر کم و سرعت بالا است. شبکه‌های آینده حتی ممکن است این دو را ترکیب کنند تا بهترین‌های هر دو را داشته باشند telarus.com telarus.com.