تلفنهای ماهوارهای: گزارشی جامع

مقدمه
تلفنهای ماهوارهای (یا ستفون) تلفنهای همراهی هستند که بهطور مستقیم به ماهوارههای در حال گردش در مدار متصل میشوند و نه به دکلهای سلولی زمینی. این دستگاهها با انتقال سیگنال از طریق ماهوارهها، خدمات تماس صوتی، ارسال پیامک و داده با سرعت پایین را فراهم میکنند تا به شبکه تلفن معمولی برسند en.wikipedia.org en.wikipedia.org. در عمل، زمانی که با یک تلفن ماهوارهای تماس میگیرید، دستگاه شما سیگنال رادیویی را مستقیماً به ماهوارهای که بالای سر است ارسال میکند و ماهواره آن را بازتاب میدهد به یک ایستگاه زمینی یا یک ستفون دیگر، و ارتباط با گیرنده برقرار میشود dhs.gov. بهلطف این ساختار، تلفنهای ماهوارهای تقریباً در هر نقطهای از زمین کار میکنند – از اقیانوس باز گرفته تا یخهای قطبی – به شرط آن که کاربر دید مستقیم به آسمان و مسیر باز به ماهواره داشته باشد en.wikipedia.org dhs.gov. این یعنی آنها وابسته به زیرساختهای محلی مانند سایتهای سلولی یا خطوط تلفن نیستند و در نتیجه در مناطق دورافتاده یا مناطق آسیبدیده از بلایا که ارتباطات عادی وجود ندارد یا قطع شدهاند، بسیار باارزش هستند. با این حال، نیاز به چشمانداز باز آسمان سبب میشود تلفنهای ماهوارهای برای دریافت سیگنال در مکانهای داخلی، شهرهای متراکم یا زیر پوشش انبوه درختان دچار ضعف شوند dhs.gov.
در خلاصه، تلفن ماهوارهای به عنوان یک طناب نجات ارتباطی فراتر از محدوده شبکههای سلولی عمل میکند. با بهرهگیری از ماهوارههای مدارگرد، به کاربران امکان اتصال در سراسر بیابانها، کوهها، اقیانوسها و دیگر مناطق دورافتادهای را میدهد که تلفنهای همراه معمولی در آنها بههیچوجه کار نمیکنند electronics.howstuffworks.com en.wikipedia.org. گزارش پیش رو به انواع تلفنهای ماهوارهای، فناوریها و شبکههای پشتیبان آنها، دستگاهها و سازندگان پیشرو، کاربردهای معمول، مزایا و معایب، هزینهها، ملاحظات قانونی و روندهای نوظهور که آینده ارتباطات ماهوارهای را شکل میدهند، میپردازد.
انواع تلفنهای ماهوارهای
تلفنهای ماهوارهای در انواع مختلفی برای نیازهای گوناگون عرضه میشوند. دستهبندی اصلی آنها به دستی، ثابت و دریایی/هوانوردی تقسیم میشود:
- تلفن ماهوارهای دستی: اینها دستگاههای قابل حملی هستند که از نظر اندازه و شکل شبیه تلفنهای همراه قدیمیاند، اما معمولاً با بدنهای مقاوم و آنتنی بزرگ جهت دریافت سیگنال ماهواره. مدلهای ابتدایی ستفون به بزرگی گوشیهای دهه ۱۹۸۰ با آنتنهای کشویی بودند، اما مدلهای امروزی جمعوجورتر و مقاومتر شدهاند – برخی حتی خیلی بزرگتر از یک گوشی هوشمند نیستند en.wikipedia.org. ستفونهای دستی (مانند مدلهای Iridium، Inmarsat یا Thuraya) برای استفاده میدانی طراحی شدهاند: بدنه مقاوم، باتری بادوام و رابط کاربری سادهای دارند تا کاربران بتوانند از تقریباً هر نقطه جهان تماس بگیرند یا پیام بفرستند. آنها دستگاههای مستقل هستند که توسط مسافران، کاوشگران، نظامیان و … حمل و نقل میشوند و در عوض سرعت داده کمتر و نیز نیاز به حضور در فضای باز برای دریافت سیگنال را دارند.
- تلفن ماهوارهای ثابت: این دستگاهها به طور دائم در یک ساختمان یا محل دورافتاده نصب میشوند. سیستم ستفون ثابت اغلب از یک گوشی رومیزی یا داکینگ استیشن در داخل ساختمان و یک آنتن بیرونی بر روی سقف یا نقطه مرتفع سازه تشکیل شده است outfittersatellite.com. آنتن خارجی مسأله دید به ماهواره را حل میکند و اجازه میدهد گوشی درون ساختمان به صورت پایدار کار کند. تلفنهای ماهوارهای ثابت غالباً در کلبههای دورافتاده، ایستگاههای تحقیقاتی، مراکز عملیات اضطراری و شرکتها یا ادارات دولتی به عنوان پشتیبان ارتباطی استفاده میشوند. در صورت خرابی شبکه تلفن سلولی (مثلاً به علت بلایا)، تلفن ماهوارهای ثابت تضمین میکند که یک خط ارتباطی حیاتی همچنان در دسترس است outfittersatellite.com outfittersatellite.com. همچنین، برای اماکن روستایی یا خارج از شبکه با پوشش ضعیف تلفن همراه توصیه میشوند زیرا میتوانند اتصال پیوسته صوتی و داده کمسرعت را فراهم کنند.
- تلفن ماهوارهای دریایی/هوانوردی: دستگاههای ارتباط ماهوارهای تخصصی برای کشتیها، قایقها و هواپیماها طراحی شدهاند. این سیستمها به گونهای ساخته میشوند که در برابر محیطهای سخت (آب شور، رطوبت، لرزش) مقاوم باشند و معمولاً با مجموعۀ ارتباطی شناور یا هواپیما یکپارچه میشوند outfittersatellite.com. ستفونهای دریایی اغلب شامل یک واحد داکینگ با آنتن مستقر بر روی دکل بر روی کشتی و گوشی یا کنسول داخل کابین هستند outfittersatellite.com. این امکان را فراهم میکند که خدمه از هر نقطهای در دریا، حتی بسیار دورتر از سیگنال رادیویی ساحلی یا سلولی، تماس بگیرند یا پیام ارسال کنند. برای مثال، قایقرانان در مسابقات اقیانوسی معمولاً ستفونهای دستی Iridium یا Inmarsat را با آنتن خارجی به عنوان ابزار ایمنی همراه دارند yachtingworld.com. در هوانوردی، ارتباط ماهوارهای برای خلبانان پرواز در مناطق دورافتاده یا ارتفاع بالا که سیگنال زمینی وجود ندارد حیاتی است. هواپیماها ممکن است مجهز به ترمینالهای مخصوص ستفون یا واحدهای قابل حمل شوند که از طریق ماهوارهها (معمولاً با آنتن خارجی یا نصب بر پنجره) به تماس کابین و زمین کمک کند satmodo.com satmodo.com. این تلفنهای هوانوردی ایمنی را با امکان بهروزرسانی لحظهای پرواز و تماس اضطراری از هر نقطه آسمان افزایش میدهند. (قابل ذکر است سیگنال ماهوارهای اگر از آنتن خارجی یا سیستم بازتاب داخلی استفاده شود، قادر است ساختار هواپیما را نفوذ کند – کیتهای مدرن هوانوردی برای این طراحی شدهاند که حتی از میان بدنه فلزی هواپیما، ارتباط برقرار باشد satmodo.com.) به طور کلی، تلفنهای ماهوارهای دریایی و هوانوردی گستره ارتباط را به تقریباً هر اقیانوس یا حریم هوایی بسط میدهند و امکان اتصال کشتیها و هواپیماها را زمانی که دور از شبکههای زمینی هستند، فراهم میکنند.
تکنولوژیهای کلیدی و شبکههای ماهوارهای
سامانههای تلفن ماهوارهای از منظر پیکربندی مداری و ساختار شبکه متفاوتاند. دو رویکرد اصلی عبارتند از شبکههای مدار زمینثابت (GEO) و شبکههای مدار پایین زمین (LEO) که هرکدام ویژگیهای خاص خود را دارند:
ماهوارههای GEO در مقابل LEO: ماهوارههای مدار زمینثابت در ارتفاع تقریبی ۳۵۷۸۶ کیلومتر در بالای استوا قرار دارند و از دید ناظر زمینی همیشه در یک نقطه آسمان ثابت به نظر میرسند. یک ماهواره GEO بخش بزرگی از زمین را پوشش میدهد؛ در واقع فقط ۳ یا ۴ ماهواره زمینثابت کافی است تا بیشتر نقاط کره زمین بین ۷۰ درجه شمالی و ۷۰ درجه جنوبی را پوشش دهند dhs.gov dhs.gov. این یعنی سیستمهای تلفن ماهوارهای مبتنی بر GEO میتوانند با تعداد اندکی ماهواره، پوشش منطقهای یا تقریباً جهانی پیوسته ارائه دهند و چینش صورت فلکی ماهوارهها را سادهتر میسازد. با این حال، ارتفاع بسیار بالای GEO تأخیری محسوس (تقریباً ۰.۶ ثانیه در یک مسیر) در سیگنال ایجاد میکند که ممکن است توسط تماسگیرنده به صورت تأخیر یا پژواک در تماس صوتی احساس شود en.wikipedia.org en.wikipedia.org. ستفونهای GEO همچنین نیازمند دید باز آسمان به سمت استوا هستند؛ در عرضهای بسیار بالا (نزدیک قطبها) یا مناطق کوهستانی، ماهواره روی افق پایین قرار گرفته و سیگنال ممکن است توسط موانع طبیعی سد شده یا دچار تداخل شود en.wikipedia.org en.wikipedia.org. اگر کاربر ستفون GEO پشت کوه یا در شهر متراکم قرار گیرد، تماس ممکن است به علت عدم دید به ماهواره قطع شود (زیرا ماهواره ثابت است). در عوض، ماهوارههای GEO معمولاً ظرفیت پهنای باند بیشتری دارند – آنها با استفاده از ترانسپاندرهای بزرگتر و ترمینالهای زمینی، میتوانند نرخ داده بالاتر (صدها کیلوبیت بر ثانیه) را پشتیبانی کنند en.wikipedia.org. شبکههای GEO محبوب برای تلفنهای ماهوارهای شامل Inmarsat و Thuraya هستند که در ادامه توضیح داده میشوند.
ماهوارههای مدار نزدیک زمین (LEO)، بر خلاف آنها، تنها چند صد تا هزار کیلومتر بالاتر از زمین میچرخند. ماهوارههای LEO با سرعت زیادی در آسمان حرکت میکنند (یک مدار را در حدود ۱.۵ ساعت کامل میکنند) en.wikipedia.org. یک ماهواره LEO تنها برای مدت کوتاهی (معمولاً ۴ تا ۱۵ دقیقه) در معرض دید یک موقعیت مشخص قرار دارد en.wikipedia.org، بنابراین برای پوششدهی پیوسته باید یک صورت فلکی متشکل از دهها ماهواره وجود داشته باشد en.wikipedia.org en.wikipedia.org. همانطور که یک ماهواره LEO از دید در غرب خارج میشود، ماهواره دیگری از شرق طلوع میکند تا تماس را بهطور بینقص منتقل کند. مزیت LEO، پوششدهی جهانی ازجمله مناطق قطبی و تأخیر بسیار کمتر است (فاصله تقریباً ۲۰ تا ۵۰ برابر کمتر از GEO است). تماسهای صوتی از طریق LEO تقریباً بدون تأخیر محسوس هستند و افت سیگنال کمتر بوده و امکان استفاده از دستگاههای دستی با آنتن کوچکتر را فراهم میکند. همچنین، اگر یک مانع دید یک ماهواره را مسدود کند، بهزودی ماهواره دیگری در دید قرار میگیرد و به کاربر فرصت دیگری برای تکمیل تماس میدهد en.wikipedia.org. نقطه ضعف این راهکار، پیچیدگی و هزینه نگهداری ناوگان بزرگ ماهوارههاست. صورتهای فلکی LEO برای تلفن ماهوارهای (مانند Iridium و Globalstar) معمولاً شامل ۴۰ تا ۷۰ ماهواره فعال هستند تا اطمینان حاصل شود که همواره دستکم یک ماهواره در بالای سر قرار دارد en.wikipedia.org. ماهوارههای LEO معمولاً از پیوند داخلی بین ماهوارهای یا شبکه متراکم ایستگاههای زمینی برای مسیریابی تماسها استفاده میکنند. پهنای باند این ماهوارهها برای هر کاربر معمولاً پایینتر است – گوشیهای سنتی تلفن ماهوارهای LEO فقط سرعتهای داده بین ۲.۴ تا ۹.۶ کیلوبیت بر ثانیه ارائه میدهند en.wikipedia.org – هرچند سیستمهای جدید این رقم را بهبود میبخشند. بهطور خلاصه، سیستمهای LEO کمیت را فدای تأخیر کم میکنند؛ یعنی تعداد زیادی ماهواره اما با پوشش سریع و واقعاً جهانی، در برابر ماهوارههای GEO که تعدادشان کمتر است و محدودیتهایی در پوشش و تأخیر دارند dhs.gov en.wikipedia.org.شبکههای اصلی تلفن ماهوارهای: تعداد محدودی از اپراتورهای ماهوارهای ستون فقرات خدمات تلفن ماهوارهای در سراسر جهان را تشکیل میدهند:- Iridium: ایریدیوم یک صورت فلکی LEO است که به دلیل پوشش ۱۰۰٪ جهانی ازجمله مناطق قطبی شناخته میشود. این شرکت با ۶۶ ماهواره فعال و متصل به یکدیگر در مدارهای قطبی فعالیت میکند، به این معنی که هنگام حرکت ماهوارهها در مسیرهای شمال-جنوب، تماسها را منتقل کرده و حتی دادهها را بین یکدیگر در فضا مبادله میکنند en.wikipedia.org. این معماری پیوند داخلی این امکان را میدهد که تماسی از مثلاً وسط قطب جنوب بین ماهوارهها منتقل شده و به یک ایستگاه زمینی واحد برسد، بدون نیاز به گیتوی محلی. ایریدیوم از سال ۱۹۹۸ شروع به ارائه خدمات کرد و پس از ورشکستگی (به علت هزینه بالا و تعداد کم مشترکین)، احیا شد و امروز یک سرویس حیاتی برای دولتها، دریانوردی و کاربران مناطق دورافتاده است en.wikipedia.org en.wikipedia.org. در سال ۲۰۱۹، ایریدیوم نسل دوم ماهوارههای خود (Iridium NEXT) را کامل کرد که خدمات و سرعتها را ارتقاء داد en.wikipedia.org. گوشیهای ایریدیوم واقعاً دسترسی جهانی دارند – در هر نقطه از زمین و هر زمان که دید به آسمان داشته باشید، اغلب یک گوشی ایریدیوم میتواند وصل شود. بهای این مزیت، قیمت بالاتر تجهیزات و تعرفه است (ایریدیوم بهطورمعمول ازنظر قیمت تجهیزات و تماس گرانترین است؛ در بخشهای بعدی بیشتر توضیح داده خواهد شد) و همچنین سرعت پایین داده (دستگاههای استاندارد ایریدیوم فقط سرعتی حدود ۲.۴ کیلوبیت بر ثانیه دارند، البته ترمینالهای جدیدتر Iridium Certus به صدها کیلوبیت میرسند). کد کشوری ایریدیوم +۸۸۱۶ است و خدماتش شامل تماس صوتی، پیامک (SMS)، SOS اضطراری و داده اینترنت اشیا میباشد. Iridium Communications (اپراتور آمریکایی) به توسعه خود ادامه میدهد (اخیراً برای ارسال پیامک مستقیم به گوشیهای همراه همکاریهایی انجام داده است که در بخش روندهای بازار توضیح داده شده است).
- Globalstar: گلوبالاستار نیز یک شبکه تلفن ماهوارهای LEO است که در اواخر دهه ۹۰ میلادی راهاندازی شد. این شبکه متشکل از ۴۸ ماهواره (۲۴ ماهواره نسل دوم تا سال ۲۰۱۳) در مدارهای مایل با زاویه ۵۲ درجه است – به این معنی که گلوبالاستار اکثر عرضهای جغرافیایی مسکونی را پوشش میدهد اما به مناطق قطبی نمیرسد en.wikipedia.org. برخلاف ایریدیوم، ماهوارههای گلوبالاستار فاقد پیوند inter-satellite هستند و مانند تکرارکنندههای “bent pipe” عمل میکنند – تماس از گوشی به ماهواره و فوراً به نزدیکترین گیتوی زمینی گلوبالاستار که در دید است ارسال میشود en.wikipedia.org en.wikipedia.org. این یعنی اگر شما در وسط اقیانوس و دور از هر گیتوی هستید، حتی اگر ماهواره بالای سر باشد، ممکن است سیگنال نداشته باشید چون ماهواره باید همزمان یک ایستگاه زمینی قابل دسترسی را ببیند. در عمل، گلوبالاستار بیشتر مناطق خشکی را در بیشتر قارهها پوشش میدهد ولی بر روی اقیانوسهای دور و عرضهای جغرافیایی بالا ضعف دارد en.wikipedia.org. پس از برخی شکستهای اولیه (ازجمله دورهای در اواخر دهه ۲۰۰۰ که بسیاری از ماهوارههای گلوبالاستار قادر به پشتیبانی صوتی دوطرفه نبودند)، این شبکه با پرتاب ماهوارههای جدید تا ۲۰۱۳ بازسازی شد en.wikipedia.org. گلوبالاستار تماس صوتی، داده دوطرفه و یکطرفه ارائه میدهد و بهویژه برای دستگاههایی مانند SPOT استفاده شده است. کیفیت تماس گلوبالاستار (در مناطق تحت پوشش) بسیار خوب و تأخیر پایین است، زیرا LEO است و سختافزار آن (مثلاً گوشی GSP-1700) معمولاً ارزانتر از ایریدیوم است. شبکه گلوبالاستار همچنین در قلب ویژگی تماس اضطراری اپل قرار دارد – اپل برای پیام اضطراری روی آیفون ۱۴ از ۸۵٪ ظرفیت شبکه گلوبالاستار استفاده میکند appleinsider.com appleinsider.com. در مجموع، اگر ناحیه شما تحت پوشش گیتویهای گلوبالاستار باشد و به پوشش قطبی نیاز نداشته باشید، این گزینهای کمهزینه است. کد کشوری گلوبالاستار +۸۸۱۸ است.
- Inmarsat: اینمارسَت یک شرکت مخابرات ماهوارهای بریتانیایی و پیشگام خدمات موبایل ماهوارهای است که از سال ۱۹۷۹ فعالیت دارد. این شرکت یک ناوگان ماهواره GEO در سراسر جهان راهاندازی کرده است. اینمارست در گذشته ترمینالهای بزرگ ثابت برای کشتیها ارائه میداد (همان دیشهای بزرگ روی پل کشتی)، اما اکنون وارد بازار گوشیهای دستی هم شده است en.wikipedia.org. ماهوارههای فعلی اینمارست (مانند سری I-4) از خدمات گوشی دستی IsatPhone، ترمینالهای پرتابل پهنباند BGAN و انواع سرویسهای دریایی و هوایی پشتیبانی میکنند. با حدود ۱۱ ماهواره ثابت، اینمارست تقریباً تمام سطح زمین بهجز مناطق قطبی را پوشش میدهد en.wikipedia.org. یک گوشی دستی اینمارست (مثل IsatPhone 2) بر روی تمام قارهها (تقریباً تا ~۸۰ درجه عرض) قابل استفاده است و مزیت بارز آن نیاز به فقط یک پرش ماهوارهای است (بدون تحویل تماس بین ماهوارهها). کیفیت تماس پایدار و سرعت داده تا ۲۰ تا ۱۰۰ کیلوبیت بر ثانیه در برخی خدمات قابل دسترسی است. چون ماهواره GEO ثابت است، کاربر باید آنتن را به سمت موقعیت ماهواره بچرخاند و پس از قفل شدن سیگنال، اتصال پایدار باقی میماند. گوشیهای اینمارست با کد کشوری +۸۷۰ کار میکنند و تعرفه تماس آنها معمولاً کمتر از ایریدیوم است. گوشی IsatPhone 2 به خاطر عمر باتری بالا و عملکرد قابل اعتماد در تقریبا سراسر جهان معروف است osat.com. اخیراً شرکت آمریکایی Viasat اینمارست را خرید (۲۰۲۳) که ممکن است باعث توسعه و ادغام بیشتر سرویسهای ماهوارهای شود. اینمارست همچنان در حال پرتاب ماهوارههای جدید (مثل سری I-6 با هر دو باند L و Ka) برای افزایش ظرفیت و ارائه نسل بعدی خدمات است.
- Thuraya: تریا (ثریا) یک شرکت مخابرات ماهوارهای در امارات متحده عربی است و ماهواره GEO را برای منطقه وسیعی از اروپا، آفریقا، خاورمیانه و بخش بزرگی از آسیا و استرالیا راهاندازی کرده است en.wikipedia.org. دو ماهواره فعال ثریا (در موقعیت ثابت بر بالای نیمکره شرقی) پوشش قابل اعتمادی در سطح منطقهای دارند اما آمریکای شمالی و جنوبی را پوشش نمیدهند osat.com. ثریا با معرفی گوشیهای کوچکتر و شبیهتر به تلفن همراه در دهه ۲۰۰۰ و قیمتگذاری مقرون به صرفه برای کاربران در منطقه خود، جایگاه ویژهای کسب کرد. دستگاههای آن اغلب دوحالته هستند و قابلیت استفاده از شبکههای محلی GSM را نیز دارند (مثلاً گوشی Thuraya XT-PRO DUAL و گوشی فعلی Thuraya X5-Touch اندرویدی هر دو میتوانند همزمان روی ماهواره و شبکههای سلولی کار کنند) thuraya.com kageddoventures.com. ثریا یکی از نخستین ارائهدهندگان گوشی هوشمند ماهوارهای بود: گوشی X5-Touch که در سال ۲۰۱۸ معرفی شد و با سیستمعامل اندروید و صفحهلمسی دارد و میتواند همزمان از شبکههای GSM 2G/3G/4G هم استفاده کند osat.com thuraya.com. خدمات ماهوارهای ثریا با کد کشوری +۸۸۲۱۶ ارائه میشود. برای افرادی که در منطقه پوششدهی ثریا سفر میکنند، گوشیها و طرحهای تعرفه آن معمولاً مقرون به صرفهتر از ایریدیوم است – اما باید توجه داشت که خارج از منطقه EMEA/APAC غیرقابل استفاده خواهد بود. (شرکت مادر ثریا یعنی Yahsat برنامههایی برای ماهوارههای نسل بعدی جهت افزایش خدمات دارد؛ از جمله ماهواره Thuraya-4 NGS که انتظار میرود در سالهای آینده ظرفیت و شاید پوشش را افزایش دهد.)
برترین تولیدکنندگان و مدلها
چندین شرکت تلفن ماهوارهای تولید میکنند یا دستگاههایی با برند خود برای شبکههای اصلی ارائه میدهند. اغلب اپراتور شبکه نیز تولیدکننده دستگاه است (مثلاً Iridium خودش گوشیهایش را تولید میکند)، هرچند برخی مدلهای تخصصی توسط تولیدکنندگان شخص ثالث طراحی میشوند (مثلاً Cobham و Beam داکینگ استیشنها و دستگاههای ثابت را میسازند). در زیر مقایسهای از چند دستگاه اصلی تلفن ماهوارهای موجود در بازار آمده است:
دستگاه (شبکه) | پوششدهی | زمان مکالمه | استندبای | درجه مقاومت | حدود قیمت |
---|---|---|---|---|---|
Iridium Extreme 9575(Iridium) | کاملاً جهانی (قطب تا قطب) en.wikipedia.org | حدود ۴ ساعت satellitephonestore.com | حدود ۳۰ ساعت satellitephonestore.com | MIL-STD 810F، IP65 (ضد آب با فشار) satellitephonestore.com | حدود ۱۳۰۰ دلار آمریکا (پرمقاومت) osat.com |
Inmarsat IsatPhone 2(Inmarsat) | جهانی به جز مناطق قطبی en.wikipedia.org | حدود ۸ ساعت satellitephonestore.com | حدود ۱۶۰ ساعت satellitephonestore.com | IP65 (ضد گرد و غبار، مقاوم در برابر آب پر فشار) satellitephonestore.com | حدود ۷۰۰ دلار آمریکا (اغلب با برنامههای اعتباری ارزانتر) |
Thuraya X5-Touch(Thuraya) | ناحیهای (اروپا، خاورمیانه، آفریقا، آسیا، استرالیا) en.wikipedia.org | حدود ۹ ساعت satellitephonestore.com | حدود ۱۶۰ ساعت satellitephonestore.com | IP67 (کاملاً ضد آب)، نمایشگر Gorilla Glass | حدود ۱۳۰۰ دلار آمریکا (گوشی اندرویدی) osat.com |
Globalstar GSP-1700(Globalstar) | ناحیهای (سطوح خشکی زمین، حدوداً تا ۷۰ درجه عرض جغرافیایی) en.wikipedia.org | حدود ۴ ساعت satellitephonestore.com | حدود ۳۶ ساعت satellitephonestore.com | IPX7 (مقاوم در برابر آب) | حدود ۵۰۰ دلار آمریکا (مقرون به صرفه) satellitephonestore.com |
جدول: مشخصات کلیدی چند نمونه از گوشیهای تلفن ماهوارهای. Iridium Extreme 9575 یک گوشی بسیار مقاوم با GPS و قابلیت ارسال سیگنال SOS است؛ این گوشی پوشش جهانی حقیقی ارائه میدهد و از این رو محبوب ماجراجویان و نظامیانی است که نیاز به ارتباط در هر نقطهای از زمین دارند. Inmarsat IsatPhone 2 به خاطر سرویس قابلاعتماد تقریبا سراسری (بهجز مناطق قطبی) و عمر باتری عالیاش – بیش از ۱۶۰ ساعت استندبای – مشهور است که برای کار میدانی دورافتاده ایدهآل است satellitephonestore.com. Thuraya X5-Touch اولین تلفن ماهوارهای هوشمند اندرویدی است که قابلیت دو سیمکارت (ماهوارهای و GSM) دارد و امکان ارتباط دائم در منطقه پوشش Thuraya را فراهم میکند thuraya.com. این گوشی امکانات پیشرفته اسمارتفون (نمایشگر لمسی، دوربین، اپلیکیشنها) را با اتصال ماهوارهای تلفیق کرده و مورد توجه کاربران فناوریدوست در اروپا، آفریقا، خاورمیانه و بخشی از آسیا-اقیانوسیه است osat.com. سرانجام، Globalstar GSP-1700 یکی از کوچکترین و سبکترین گوشیهای ماهوارهای است که تماس صوتی و پیامک را در شبکه Globalstar میسر میسازد؛ معمولاً مقرونبهصرفهترین گوشی است و خدمات صوتی ماهوارهای را برای کاربران با بودجه کمتر فراهم میکند (در صورتی که در نواحی با پوشش Globalstar فعالیت دارند) satellitephonestore.com.
علاوه بر اینها، Iridium مدل 9555 را هم ارائه میکند (مدل کامپکتتر قبل از Extreme) و دستگاههای تخصصی مثل Iridium GO! هاتاسپات (که اسمارتفون را با وایفای به ارتباط ماهوارهای تبدیل میکند). Thuraya نیز مدلهایی مثل XT-PRO (دارای GPS و GLONASS و دکمه S.O.S) و XT-LITE (یک گوشی ماهوارهای ساده و مقرونبهصرفه) دارد – که XT-LITE بهخصوص از ارزانترین گوشیهای ماهوارهای بازار به قیمت حدود ۵۰۰ دلار است osat.com. این مدلهای Thuraya با هدف گروههای کاربری مختلف عرضه شدهاند اما همگی نیاز دارند که شما در محدوده پوشش منطقهای ماهواره Thuraya باشید.
از لحاظ تامینکنندگان شبکه، Iridium Communications و Thuraya (Yahsat) اکثر گوشیهای خود را تولید یا با برند مشترک ارائه میدهند؛ Inmarsat با سازندگانی مانند Beam/Cobham برای سری IsatPhone همکاری کرده است؛ گوشی Globalstar در اصل توسط Qualcomm توسعه داده شد. همچنین شرکتهایی مثل ICOM یک رادیوی PTT ماهوارهای (پوش-تو-تاک) به نام IC-SAT100 با شبکه Iridium ارائه میکنند که برای ارتباط گروهی (نه گوشی تلفن به معنای سنتی، بلکه رادیوی امور اضطراری و دولتی بهصورت یکبهچند) ساخته شده است.
شایان ذکر است که روند تولید گوشیهای دوحالته رونق گرفته است: محصولات Thuraya مدتهاست اجازه نصب سیمکارت GSM در کنار حالت ماهوارهای را دارند و حتی در بعضی مدلهای مبتنی بر Iridium نسل جدید (مانند سرویس Bullitt Satellite Connect روی بعضی گوشیهای اندرویدی)، امکان همزمانی شبکه ماهوارهای و سلولار در یک دستگاه فراهم شده است. در این مدلها کاربر میتواند در مناطق دارای آنتن موبایل، از سرویس GSM استفاده کند و به محض نبود سیگنال بهصورت خودکار به حالت ماهوارهای سوئیچ کند – بهترین حالت از هر دو دنیا dhs.gov dhs.gov. گوشی Thuraya X5-Touch نمونه بارز این فناوری است که دو درگاه سیم دارد (یکی برای سیمکارت ماهوارهای و دیگری سیمکارت موبایل 4G معمولی) و میتواند روی هر دو شبکه ثبت باشد kageddoventures.com. انتظار میرود این کارایی ترکیبی با محصولات آینده (همانطور که در روندهای بازار میآید) گسترش یابد.
بهطور خلاصه، کسی که نیازمند تلفن ماهوارهای است باید دستگاه و شبکه را بر اساس موقعیت جغرافیایی و نیازهای خود انتخاب کند: Iridium برای پوشش واقعاً جهانی و مقاوم (با قیمت بالاتر)، Inmarsat برای پوشش وسیع و عمر باتری عالی، Thuraya برای گزینهای اقتصادیتر و امکانات اسمارتفونی در محدوده پوشش خودش، و Globalstar برای تماس صوتی در مناطق پشتیبانیشده با هزینه پایینتر. هر یک از مدلهای اصلی فوق در عمل کیفیت خود را اثبات کردهاند – از ماجراجویان قطبی که با Iridium به خانه زنگ میزنند iridium.com iridium.com، تا امدادگران بلایای طبیعی که به Inmarsat تکیه میکنند و رانندگان رالی که برای ایمنی گوشی ماهوارهای همراه دارند iridium.com iridium.com.
کاربردها و موارد استفاده
تلفنهای ماهوارهای در موقعیتهایی به کار میروند که سایر روشهای ارتباطی از کار میافتند یا در دسترس نیستند. توانایی آنها برای فعالیت مستقل از زیرساختهای محلی، آنها را به ابزارهایی غیرقابل جایگزین برای برخی صنایع و موقعیتها تبدیل کرده است. کاربردها و موارد مصرف کلیدی عبارتند از:
- خدمات اضطراری و واکنش به بلایا: تلفنهای ماهوارهای ابزارهایی حیاتی برای نیروهای امدادگر، تیمهای کمکرسان بشردوستانه و آژانسهای دولتی در زمان بلایای طبیعی یا بحرانها هستند. زمانی که طوفان، زلزله، آتشسوزی یا سیل دکلهای تلفن همراه و برق را قطع میکند، یک تلفن ماهوارهای میتواند تنها راه هماهنگی فعالیتهای امدادی و دریافت یا ارسال اطلاعات به/از منطقه آسیبدیده باشد epwired.com dhs.gov. هماهنگکنندگان اضطراری از تلفنهای ماهوارهای برای حفظ فرماندهی و کنترل زمانی که ارتباطات عادی قطع شدهاند استفاده میکنند dhs.gov. برای مثال، پس از وقوع زلزلههای بزرگ، سازمانهای امدادی تلفن ماهوارهای را در مناطق حادثه توزیع میکنند تا تیمهای پزشکی و رهبران جامعه بتوانند برای کمک تماس بگیرند یا شرایط را گزارش دهند. برخلاف شبکههای زمینی، ماهوارهها با آسیب به زیرساختهای محلی از کار نمیافتند، بنابراین تلفنهای ماهوارهای حتی در زمان قطعی گسترده کار میکنند epwired.com. این پایداری، آنها را برای آمادگی در برابر بلایا نیز ضروری میکند – بسیاری از مراکز پلیس، آتشنشانی و عملیات اضطراری یک تلفن ماهوارهای به عنوان راه ارتباطی پشتیبان نگه میدارند.
- کاوشهای دورافتاده و ماجراجوییهای فضای باز: کاوشگران، کوهنوردان، ملوانان اقیانوسی، پیادهرویهای طولانی و پژوهشگران میدانی همگی برای ارتباط با پایگاه یا درخواست کمک در مواقع نیاز به تلفن ماهوارهای وابسته هستند. در کوهستانهای دورافتاده، بیابانها، مناطق قطبی یا اقیانوس باز که خارج از محدوده شبکههای تلفن همراه هستند، این تلفنها به افراد امکان میدهند روزانه با عزیزان یا ستاد عملیات ارتباط گرفته و در صورت اورژانس درخواست امداد کنند epwired.com epwired.com. به عنوان نمونه، تیمهای صعود به قلههای بلند تلفن ماهوارهای حمل میکنند تا اخبار هواشناسی بگیرند و عملیات را هماهنگ کنند. ملوانان تنهای شرکتکننده در مسابقات دور دنیا معمولاً ملزم به داشتن تلفن ماهوارهای هستند – همانگونه که حضور متداول تلفنهای Iridium در قایقهایی که مطابق مقررات دریانوردی دوربرد تجهیز شدهاند دیده میشود yachtingworld.com. حتی در ماراتنهای سخت یا رالیهای کویری، به شرکتکنندگان تلفن ماهوارهای داده میشود تا در هر شرایطی کمک طلب کنند. به طور خلاصه، برای هر کسی که در مناطق دورافتاده یا خارج از شبکه کار میکند، تلفن ماهوارهای آرامش خاطری است که فقط یک تماس تا دریافت کمک فاصله دارند. این ابزار، شبکه ایمنی مهمی است که شانس نجات بهموقع در صورت حوادث یا بیماری را در مناطق دورافتاده به طور قابل توجهی افزایش میدهد.
- ارتباطات نظامی و امنیتی: نیروهای مسلح و سازمانهای حفاظتی به طور گستردهای از تلفنهای ماهوارهای (و سایر دستگاههای ارتباطی ماهوارهای) برای حفظ ارتباطات امن و راهدور نیروهای مستقر در مناطق فاقد زیرساخت مناسب استفاده میکنند. واحدهای نظامی در گشت یا تیمهای عملیات ویژه در خطوط دشمن ممکن است تلفن ماهوارهای ضدضربه همراه داشته باشند تا اطلاعات و دستورات را صرفنظر از موقعیت مکانی دریافت و ارسال کنند. این دستگاهها میتوانند با ماژول رمزگذاری برای انتقال امن صوت و داده تجهیز شوند تا محرمانگی اطلاعات حساس حفظ شود epwired.com epwired.com. به عنوان نمونه، در جنگ افغانستان و عراق، تلفنهای ماهوارهای (به ویژه مدلهای Iridium) تجهیز استاندارد برای سربازان و نیروهای پیشرو جهت ارتباط زمانی که سایر سامانههای رادیویی خارج از برد بودند محسوب میشدند. فراتر از میدان جنگ، نیروهای حافظ صلح و امنیت مرزی نیز در مناطق با زیرساخت ضعیف از این تلفنها استفاده میکنند. دولتها نیز تلفن ماهوارهای را به مسئولان کلیدی به عنوان بخشی از جعبهابزار اضطراری میدهند – تا حین بحران یا سفر به مناطق دورافتاده ارتباط برقرار باشد. جنبه دیگر، روحیه است: گاهی تلفن ماهوارهای بهعنوان خط ارتباط رفاهی برای نیروها به کار میرود و به پرسنل مستقر در پایگاههای دور یا کشتیها امکان تماس با خانواده را میدهد تا روحیه آنها حفظ شود epwired.com epwired.com. به طور کلی، برای نهادهای نظامی و امنیتی، تلفنهای ماهوارهای تضمین میکنند که ارتباطات استراتژیک و شخصی در هر کجای جهان و مستقل از شبکههای محلی برقرار بماند.
- ارتباطات دریایی و هوایی: تلفنهای ماهوارهای نقش حیاتی در ارتباط در دریا و هوا ایفا میکنند. کاربردهای دریایی گسترده است: کشتیهای تجاری مجهز به ترمینالهای ماهوارهای برای ارتباطات عملیاتی و تماسهای اضطراری (مانند رعایت قواعد ایمنی GMDSS) هستند. قایقهای کوچکتر، قایقهای تفریحی شخصی و کشتیهای تحقیقاتی نیز برای تماس صوتی و دریافت اطلاعات هواشناسی حین دریانوردی از تلفن ماهوارهای استفاده میکنند. یک ملوان در وسط اقیانوس میتواند از طریق تلفن ماهوارهای پیشبینیهای حیاتی هواشناسی را دریافت یا در شرایط پزشکی اضطراری با پزشک تماس بگیرد. دریانوردان شرکتکننده در مسابقات اقیانوسنوردی و پاروزنان اقیانوس اغلب میگویند که تلفن ماهوارهای، تنها راه اتصال آنها به جهان است در حالی که هفتهها از خشکی دور هستند. در واقع، برخی بیمهها یا مقررات رویدادها داشتن تلفن ماهوارهای در کشتی را برای سفرهای خارج از یک محدوده خاص اجباری کردهاند. در کاربردهای هوانوردی نیز تجهیز هواپیماهای کوچک یا هلیکوپترها که بر فراز مناطق دوردست پرواز میکنند به تلفن ماهوارهای مرسوم است تا در صورت سانحه یا فرود اضطراری، خلبان بتواند درخواست امداد کند. علاوه بر این، خطوط هوایی تجاری و جتهای تجاری سالهاست که از ارتباطات ماهوارهای برای خدمات تلفن پروازی و ارتباط کابین خلبان (سیستمهای SATCOM مانند Inmarsat) استفاده میکنند. برای هوانوردی عمومی، یک تلفن ماهوارهای دستی میتواند پشتیبان مهمی باشد تا خلبان بتواند بروز رسانیها را دریافت یا در صورت قطع ارتباط رادیویی اطلاعرسانی کند. در یک نمونه قابل توجه، ارتباطات ماهوارهای امکان تغییر مسیر آنی و اطلاعرسانی ایمنی را در پروازهای قطبی که پوشش رادیویی وجود نداشت فراهم نمود. در مجموع، در هر دو حوزه دریایی و هوایی، تلفنهای ماهوارهای (و لینکهای داده ماهوارهای) دامنه ارتباط را به شدت گسترش داده و ایمنی و قابلیت عملیاتی را برای وسایل نقلیه و هواپیماهایی که از شبکههای زمینی دور هستند، افزایش میدهند satmodo.com yachtingworld.com.
- معدن، انرژی و زیرساخت در مناطق دورافتاده: صنایعی مانند نفت و گاز، معدن، جنگلداری و ساختوساز اغلب در مناطق بسیار دورافتاده فعالیت میکنند – سکوهای دریایی، دکلهای حفاری بیابانی، معادن واقع در کوهستان یا جنگل، مسیرهای خط لوله و … . تلفنهای ماهوارهای ابزار استاندارد برای این عملیات محسوب میشود تا هماهنگی لجستیک و ایمنی کارکنان تضمین شود. یک سرپرست حفاری در یک میدان نفتی دورافتاده میتواند از طریق تلفن ماهوارهای به ستاد برای گزارش روزانه یا درخواست قطعات ضروری تماس بگیرد. در صورت حادثه در یک معدن بدون پوشش مخابراتی، اعضای تیم میتوانند فوراً با نیروهای امدادی از طریق تلفن ماهوارهای تماس بگیرند. حتی وظایف روزمره مانند ارسال ایمیل یا گزارش از کمپ دورافتاده با خدمات داده ماهوارهای ممکن است. شرکتها اغلب به مهندسان و تیمهای عملیاتی تلفن ماهوارهای میدهند تا هم با همکاران و هم خانواده خود در ارتباط باشند که این کار به جذب نیرو در پستهای دشوار نیز کمک میکند. در پروژههای زیرساختی (مانند ساخت جاده، سد یا خطوط برق در دل طبیعت) تلفن و اینترنت ماهوارهای نقش هاب ارتباطی در محل را ایفا میکند. آنها در واقع ارتباطات را به هر نقطهای از دنیا میآورند و این پروژهها را با کارآمدی بیشتری ممکن میسازند. تقاضا برای تلفن ماهوارهای در این صنایع با گسترش به مناطق دورتر و افزایش الزامات ایمنی برای کارکنان تنها یا گروهها به شدت افزایش یافته است.
- ژورنالیسم و رسانهها در مناطق بحران یا سرکوب: خبرنگاران جنگی و روزنامهنگارانی که از مناطق درگیری یا کشورهای خودکامه گزارش تهیه میکنند، اغلب برای ارسال اخبار و حفظ ارتباط با سردبیران بدون سانسور به تلفن ماهوارهای تکیه میکنند. زیرا تلفن ماهوارهای مستقیماً به ماهواره متصل میشود و از شبکههای مخابراتی محلی که ممکن است توسط حکومتها کنترل یا قطع شوند، عبور میکند. نمونههایی از این کار شامل استفاده خبرنگاران در مناطق جنگزدهای مانند سوریه یا افغانستان از تلفنهای Thuraya و Iridium برای ارسال اخبار زمانی که اینترنت و تلفن قطع بود است. با این حال، این استفاده بدون ریسک نیست – استفاده از تلفن ماهوارهای میتواند توجه ناخواسته دولتها را جلب کند (برخی دارای دستگاههای آشکارسازی سیگنال تلفن ماهوارهای هستند) و برای همین خبرنگاران باید با احتیاط از آن بهره بگیرند. با این وجود، توانایی ارتباط مستقل برای آزادی مطبوعات و همچنین امدادگران در مناطق سرکوبگر حیاتی است. در همین راستا، سازمانهای غیردولتی و دیپلماتها در کشورهای دارای شبکههای نامعتبر نیز همواره تلفن ماهوارهای همراه دارند. آنها همچنین برای هماهنگی عملیات مخفیانه یا گفتوگوهای محرمانه بهدور از نظارت نیز کاربرد دارند. تلفنهای ماهوارهای بدین ترتیب نیازهای ارتباطی اساسی را در یکی از دشوارترین محیطهای جهان برطرف میکنند.
در همه این موارد، وجه اشتراک برقراری ارتباط قابل اعتماد زمانی و مکانی است که هیچ راه دیگری وجود ندارد. از تماسهای اورژانسی حیاتی حین یک فاجعه تا اطمینان خاطر یک کوهنورد برای خبر گرفتن از خانواده در دل طبیعت، تلفن ماهوارهای یک جایگاه مهم را پر میکند. اغلب این وسایل بهعنوان راه آخر تلقی میشوند – شاید تا زمانی که کاملاً مجبور نشوید از آنها استفاده نکنید – اما زمانی که آن لحظه فرا میرسد، داشتن یک تلفن ماهوارهای میتواند واقعاً نجاتبخش زندگی باشد. همانطور که یک مدیر اجرایی به زیبایی بیان کرد: «شما به تلفن ماهوارهای نیاز ندارید… تا زمانی که واقعاً به آن نیاز پیدا کنید.»
مزایا و معایب
استفاده از تلفن ماهوارهای مزایای منحصربهفردی را در کنار معایب قابل توجهی نسبت به تلفنهای همراه معمولی ارائه میدهد. در ادامه خلاصهای از مزایا و معایب استفاده از تلفن ماهوارهای آمده است:
مزایا:
- پوشش جهانی و استقلال: بزرگترین مزیت، قابلیت اتصال در جاهایی است که هیچ تلفن دیگری کار نمیکند. تلفنهای ماهوارهای امکان ارتباط را تقریباً در هر نقطه از زمین از بیابانهای دورافتاده تا مناطق بحرانزده فراهم میکنند، زیرا به زیرساختهای زمینی محلی وابسته نیستند. en.wikipedia.org این پوشش جهانی و استقلال از شبکههای زمینی یعنی شما میتوانید حتی زمانی که برجهای موبایل، خطوط تلفن ثابت و اینترنت وجود ندارند یا قطع شدهاند، تقاضای کمک کنید یا در تماس بمانید. در شرایط اضطراری انسانی یا سفرهای دورافتاده، این قابلیت میتواند نجاتبخش باشد. epwired.com
- اطمینان در بحرانها: تلفنهای ماهوارهای در برابر اختلالات محلی مقاوم هستند. قطع برق، طوفان، زلزله یا جنگ میتواند شبکههای موبایل را از کار بیندازد، اما تلفن ماهوارهای معمولاً تا زمانی که دید مستقیم به آسمان داشته باشد، کار میکند. en.wikipedia.org این تلفنها کارایی خود را برای خدمات اضطراری و نهادهای دولتی هنگام اخلال در سیستمهای سنتی ارتباطی نشان دادهاند. en.wikipedia.org dhs.gov این پایداری به کاربران تلفنهای ماهوارهای آرامش خاطر میدهد که میتوانند در مواقع بحران، زمانی که سایر روشها در دسترس نیستند، ارتباط برقرار کنند.
- پوشش مناطق وسیع: تعداد کمی ماهواره GEO میتوانند یک قاره را پوشش دهند، و صورتهای فلکی LEO تمام کره زمین را پوشش میدهند. بنابراین، تلفنهای ماهوارهای برای پوشش مناطق دورافتاده — اقیانوسها، کوهها، بیابانها، نواحی قطبی — ایدهآلاند و برای ارتباطات دریایی و هوایی، اکتشافات و عملیات روستایی حیاتی هستند. حتی در کشورهای در حال توسعه با ارتباطات ضعیف، تلفن ماهوارهای میتواند راه ارتباطی با دنیای خارج باشد (مثلاً یک درمانگاه روستایی آفریقایی ممکن است فقط تلفن ماهوارهای داشته باشد چون برای صدها کیلومتر اطرافش هیچ تلفنی نیست).
- طراحی مقاوم و تخصصی: دستگاههای ماهوارهای معمولاً با استانداردهای مقاوم در برابر محیطهای سخت ساخته میشوند. بسیاری از آنها ضد آب یا مقاوم به رطوبت، مقاوم در برابر گرد و غبار و ضربه هستند و برای استفاده کاشفان، سربازان و محققان میدانی طراحی شدهاند. این دستگاهها اغلب در دمای بسیار بالا یا بسیار پایین (گرمای کویر تا سرمای قطب) کار میکنند. satellitephonestore.com طراحی ساده و بادوامشان باعث میشود در شرایطی که گوشیهای هوشمند حساس از کار میافتند، قابل اطمینان باشند. آنها همچنین باتریهای پر ظرفیت دارند تا روزها در حالت آمادهباش باشند و رابط کاربریشان آنقدر ساده است که حتی زیر فشار یا با دستکش هم قابل استفادهاند. osat.com خلاصه اینکه تلفنهای ماهوارهای برای دوام و سادگی کاربری مهندسی شدهاند و این یک مزیت بزرگ در شرایط بحرانی است.
- ویژگیهای اختصاصی اضطراری: بسیاری از تلفنهای ماهوارهای جدید دارای عملکردهای اضطراری SOS هستند که با فشردن یک دکمه، موقعیت GPS و پیام اضطراری شما را از طریق ماهواره به مراکز هماهنگی امداد ارسال میکنند. این میتواند جستجو و نجات را بسیار سریعتر کند. به عنوان مثال، مدل Iridium Extreme دکمه SOS اختصاصی متصل به خدمات امداد جهانی دارد. دانستن اینکه در هر نقطه مستقیماً به نیروهای امدادی وصل میشوید، مزیت بزرگ روانی و عملی برای ماجراجویان و کارکنان دورافتاده است.
- بدون نگرانی از رومینگ: تلفن ماهوارهای در اصل رومینگ را حذف میکند — همان دستگاه و شماره در هر کشور یا منطقه (در صورت داشتن مجوز قانونی، بخش بعد را ببینید) کار میکند. لازم نیست سیمکارت عوض کنید یا نگران سازگاری با شبکههای محلی باشید؛ تلفن ماهوارهای واقعاً جهانی است. این موضوع برای اکتشافات بینالمللی یا کسب و کارهای جهانی بسیار راحت است، چون شماره تلفن و سرویس در سراسر دنیا تغییر نمیکند؛ بر خلاف گوشیهای معمولی که ممکن است سیمکارت متفاوت بخواهند یا هزینه رومینگ داشته باشند.
معایب:
- هزینه بالای تجهیزات و سرویس: بزرگترین ایراد، هزینه است. تلفنهای ماهوارهای و هزینه مکالمه آن بسیار گرانتر از خدمات موبایل عادی است. خود دستگاه ممکن است از چند صد تا بیش از هزار دلار قیمت داشته باشد (مثلاً حدود ۱۲۰۰ دلار برای مدل متوسط Iridium 9555 و حدود ۱۵۰۰ دلار یا بیشتر برای مدل پیشرفته Iridium Extreme) osat.com. طرحهای اشتراک ماهانه نیز گران است: اغلب بین ۴۰ تا ۱۰۰ دلار به بالا فقط برای حداقل دقایق و بستههای پیشپرداخت نرخ دقیقهای بالایی دارند. osat.com osat.com نرخ معمول هر دقیقه تماس یک دلار یا بیشتر است dhs.gov dhs.gov، یعنی یک تماس ده دقیقهای ممکن است ۱۰ تا ۱۵ دلار هزینه داشته باشد. مصرف دیتا (در صورت وجود) نیز محدود و بسیار گران است. این هزینههای مکرر، تلفن ماهوارهای را به گزینهای لوکس تبدیل میکند. خلاصه اینکه قیمت بالا یک مانع است — برای بسیاری از کاربران معمولی به سختی توجیه میشود مگر در شرایط ضروری. (البته اجاره کوتاهمدت برای سفرهای خاص در دسترس است.) slashgear.com
- اندازه بزرگتر و طراحی کمجذابتر: نسبت به گوشیهای هوشمند باریک، تلفنهای ماهوارهای بزرگتر و ارگونومی کمتری دارند. برای اطمینان از ارتباط با ماهواره به آنتن بزرگ نیاز دارند — معمولاً یک آنتن جمع و جور تا ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر یا آنتن تاشوی جهتدار. این دستگاهها معمولاً سنگینتر و ظاهری خشنتر دارند و دارای صفحهکلید فیزیکی و نمایشگر کوچک هستند؛ بازتابگر تمرکز آنها بر کارایی نه زیبایی است. این وزن و حجم اضافی برای کسانی که سبک سفر میکنند (کولهگردها، کوهنوردها و …) ناراحتکننده است. epwired.com یک وسیله اضافی برای حمل است و اغلب یک باتری اضافی نیاز است. طراحیها در حال پیشرفت است (مانند Thuraya X5-Touch که شبیه یک گوشی هوشمند ضخیم است)، اما به طور کلی تلفنهای ماهوارهای از نظر قابل حمل بودن و جذابیت ظاهری عقبتر از موبایلهای روز هستند. epwired.com
- نیاز به دید مستقیم به آسمان: تلفنهای ماهوارهای حتماً باید دید مستقیم به آسمان داشته باشند تا خوب کار کنند. ساختمانها، کوهها، جنگلهای انبوه یا حتی باران شدید میتواند سیگنال را تضعیف یا قطع کند. این دستگاهها معمولاً داخل ساختمان یا زیر زمین قابل استفاده نیستند (مگر با نصب آنتن یا تکرارکننده خارجی). یعنی شاید مجبور شوید بیرون بروید، روی تپهای بایستید یا به فضای باز برسید تا تماس بگیرید. استفاده از تلفن ماهوارهای در مناطق شهری پرجمعیت آزاردهنده است چون آسمانخراشها مسیر ماهواره را میبندند — سیگنال میتواند در شهرها گاهبهگاه قطع شود. حتی روی کشتی اگر زیر عرشه بروید، مگر با آنتن خارجی، اتصال قطع میشود. در اصل پوشش جغرافیایی جهانی است، اما نه از نظر محیطی همهجا در دسترس — باید بتوانید آسمان را ببینید. این محدودیت میتواند بسیار آزاردهنده باشد و یک تضاد بنیادین با ارتباطات ماهوارهای است. dhs.gov
- کیفیت تماس و تأخیر: کیفیت تماس تلفنهای ماهوارهای معمولاً خوب است اما به شفافیت و پایداری تماسهای موبایلی امروزی نیست. احتمال تأخیر (لاتنسی) در صدا وجود دارد، به ویژه در سیستمهای ژئواستیشنری (تا نیم ثانیه تأخیر میتواند باعث صحبت همزمان دو نفر شود) en.wikipedia.org en.wikipedia.org. حتی سیستمهای LEO تا حدی تاخیر (~۵۰ تا ۱۰۰ میلیثانیه) دارند، اگرچه کمتر است. صدای تماس ممکن است به علت نویز یا قطع و وصلی ناشی از مشکلات سیگنال (مثلاً موانع محیطی یا شرایط جوی) کاهش یابد. علاوه بر این، کدکهای صوتی استفاده شده روی ماهواره برای صرفهجویی در پهنای باند کیفیت صدا را کم میکنند. عوامل محیطی مثل باران شدید (تضعیف بارانی) میتواند شفافیت تماس را در برخی فرکانسها پایین بیاورد. کاربران باید به تاخیر صحبت عادت کنند تا پرت شدن صدا در طول ارتباط. به طور کلی، تماسهای تلفن ماهوارهای ممکن است به شفافیت تماس موبایل نباشد و افت سیگنال بیشتری نسبت به تماس موبایل با آنتن قوی داشته باشد. epwired.com هرچند در مناطق دورافتاده این موضوع برای اکثر کاربران قابل قبول است، اما باز هم یک نقطه ضعف به شمار میآید.
- سرعت پایین دیتای: تلفنهای ماهوارهای سنتی ارتباط دادهای فوقالعاده کندی دارند. مثلاً دستگاههای دستی کلاسیک Inmarsat و Iridium سرعت ۲٫۴ کیلوبیت تا حدود ۲۰ کیلوبیت دارند (بدون آداپتورهای خاص) en.wikipedia.org. این سرعت هزاران برابر کندتر از اینترنت 4G است — اساساً فقط برای ایمیل متنی یا اطلاعیههای آب و هوا به درد میخورد. شبکهها و دستگاههای جدیدتر (مثل Iridium Certus یا ترمینالهای BGAN Inmarsat) سرعت بالاتری دارند، اما به آنتن یا ترمینال بزرگتر نیاز دارند و برای دستگاههای دستی مناسب نیستند. بنابراین اگر نیاز به تبادل داده زیاد (وبگردی، ارسال فایل یا ویدئو) دارید، تلفن ماهوارهای دستی مناسب نیست. این تلفنها اصولاً برای تماس صوتی و پیامک ساخته شدهاند. قابلیت دیتای محدود یک ضعف جدی است در زمانی که اکثر مردم به اینترنت سریع در گوشی عادت دارند. (یک راه حل موقت دستگاههایی مثل Iridium GO! است که حداقل ارسال ایمیل کوتاه یا توییت با سرعت پایین را ممکن میکند، ولی همچنان کاملاً محدود باقی میماند.)
- محدودیتهای قانونی: در برخی کشورها استفاده از تلفن ماهوارهای واقعاً غیرقانونی است یا نیاز به مجوز دارد (بخش بعدی را ببینید). این مشکل مرتبط با شرایط محیطی و دستگاه نیست، اما قابلیت استفاده را تحت تأثیر قرار میدهد. مسافرانی که تلفن ماهوارهای همراه دارند ممکن است آن را در گمرک مصادره کنند یا اگر بدون مجوز استفاده کنند با جریمه یا زندان روبرو شوند. slashgear.com slashgear.com بنابراین، همیشه نمیتوانید مطمئن باشید تلفن ماهوارهای خود را در هر جا استفاده کنید. این یک اشکال برای مسافران بینالمللی است که باید قوانین متغیر را دنبال کنند.
- مصرف برق بالاتر: وقتی تلفن ماهوارهای فعال است، مقدار زیادی انرژی مصرف میکند (معمولاً با توان ۱ تا ۲ وات برای ارتباط با ماهوارهها ارسال میکند). بنابراین مدت زمان صحبت محدود است (اغلب حداکثر ۴ تا ۸ ساعت گفتگو در هر بار شارژ کامل) satellitephonestore.com. حمل باتری یدکی برای ماموریتهای طولانی مهم است. اگرچه زمان آمادهباش طولانیتر است، اما استفاده سنگین سریعتر از باتری موبایل عادی باتری را خالی میکند؛ زیرا دستگاه با قدرت رادیویی بیشتری کار میکند.
در جمعبندی، تلفنهای ماهوارهای در پوشش و پایداری برتری دارند و در برخی کاربردها غیرقابل جایگزیناند، اما با هزینه و معایب قابل توجهی در راحتی و عملکرد روبرو هستند. برای بسیاری از کاربران، تلفن ماهوارهای جایگزین موبایل معمولی نیست بلکه صرفاً یک پشتیبان تخصصی است که در شرایط اضطراری استفاده میشود. باید این مزایا و معایب را با دقت سنجید — برای ارتباطات حیاتی، مزایا بسیار بیشتر از معایباند اما برای استفاده عادی خصوصاً هزینه و حجم زیاد میتواند مانع شود. epwired.com epwired.com.
بررسی اجمالی هزینهها
قیمتگذاری دستگاه: تلفنهای ماهوارهای معمولاً سختافزاری گرانقیمت هستند. بیشتر گوشیهای دستی تلفن ماهوارهای بین ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ دلار آمریکا فقط برای دستگاه قیمت دارند dhs.gov. مدلهای ابتدایی (مانند Globalstar GSP-1700 یا Thuraya XT-LITE) ممکن است در بازه ۴۰۰ تا ۶۰۰ دلار باشند، در حالی که مدلهای ممتاز (مانند Iridium Extreme یا Thuraya X5-Touch smartphone) میتوانند بالای ۱۰۰۰ دلار قیمت داشته باشند osat.com osat.com. بهعنوان مثال، مدل مقاوم Iridium Extreme 9575 حدود ۱۵۰۰ دلار قیمت دارد و مدل پایهتر Iridium 9555 معمولاً بالای ۱۲۰۰ دلار است osat.com. Inmarsat IsatPhone 2 اغلب حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ دلار (گاهی با تخفیف هنگام خرید بسته هوایی) به فروش میرسد. Thuraya X5-Touch در حدود ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ دلار قیمت دارد، در حالی که مدل ساده Thuraya XT-LITE حدود ۵۰۰ دلار است osat.com. این قیمتهای بالا بازتابدهنده حجم تولید اندک و فناوری تخصصی تلفنهای ماهوارهای (آنتنهای مقاوم، رادیوهای پرقدرت و غیره) هستند. لازم به ذکر است که گاهی میتوانید دستگاه را با تخفیف یا حتی رایگان بهعنوان بخشی از قرارداد خدمات دریافت کنید – برای مثال، برخی فروشندگان IsatPhone 2 را با پرداخت اولیه ۰ دلار ارائه میدهند اگر به یک طرح هوایی چندماهه متعهد شوید satellitephonestore.com satellitephonestore.com. همچنین امکان اجاره نیز وجود دارد: میتوانید تلفن ماهوارهای را برای مأموریتهای کوتاهمدت اجاره کنید، که معمولاً ۵۰ تا ۱۰۰ دلار در هفته هزینه دارد و اگر فقط مدت کوتاهی نیاز دارید بهمراتب ارزانتر از خرید خواهد بود slashgear.com. واحدهای ثابت و خودرویی (به همراه کیتهای اسکله و آنتن خارجی) به هزینه اضافه میکنند – یک کیت نصب ثابت ممکن است چند هزار دلار هزینه داشته باشد که شامل آنتن و سیمکشی است. در مجموع، تهیه تلفن ماهوارهای سرمایهگذاری قابلتوجهی نسبت به تلفن همراه معمولی بهشمار میرود.
برنامههای خدمات و هزینه تماس: هزینههای عملیاتی استفاده از تلفن ماهوارهای به طور قابل توجهی بالاست. دو راه اصلی برای پرداخت هزینه خدمات وجود دارد: زمان مکالمه پیشپرداخت یا طرحهای پسپرداخت (اشتراکی).
- پیشپرداخت: شما مجموعهای از دقایق یا واحدهای ماهوارهای را خریداری و آن را روی یک سیم کارت شارژ میکنید. به عنوان مثال، Inmarsat اعتبارهای پیشپرداخت مانند کارت ۵۰ واحدی ارائه میدهد (که حدود ۳۳ دقیقه مکالمه صوتی است) با قیمت تقریبی ۵۰ تا ۶۰ دلار osat.com. برخی گزینههای پیشپرداخت Iridium ممکن است برای کارت یکماهه ۷۵ دقیقهای، ۲۰۰ تا ۲۵۰ دلار قیمت داشته باشد osat.com. Thuraya هم کارتهای واحدی پیشپرداخت دارد (مثلاً ۵۰ واحد معادل ۳۳ دقیقه مکالمه استاندارد) osat.com satphonestore.com. معمولاً هر واحد معادل یک دقیقه تماس صوتی با خط ثابت/همراه است (گرچه تماس با سایر شبکههای ماهوارهای چند واحد هزینه دارد). عموماً دقایق پیشپرداخت، محدودیت زمانی دارند (۳۰ روز، ۹۰ روز، ۱ سال و …)، و بعد از اعتبار زمانی، دقایق بلااستفاده منقضی میشوند. پیشپرداخت برای مصرفهای پراکنده یا پروژههای کوتاهمدت بدون هزینه ماهانه مناسب است. با این حال، هزینه هر دقیقه بر اساس پیشپرداخت اغلب حدود ۱ تا ۱.۵ دلار است. مثلاً تماسهای پیشپرداخت Thuraya حدود ۱.۴۹ واحد (۱.۴۹ دلار) برای هر دقیقه به مقصدهای استاندارد و حدود ۰.۹۹ واحد (۰.۹۹ دلار) برای تماس Thuraya به Thuraya هزینه دارد satellitephonestore.com. Iridium و Inmarsat نیز به طور مشابه معمولاً هر دقیقه بالای ۱ دلار هزینه دارند. تماسهای ورودی معمولاً برای کاربر رایگان است اما برای تماسگیرنده گران خواهد بود (که در ادامه توضیح داده میشود).
- پسپرداخت (قرارداد ماهانه): مانند یک طرح تلفن همراه، شما هزینه ماهانه میپردازید که شامل مقداری دقایق رایگان است و برای مصرف بیشتر صورتحساب جداگانه دریافت میکنید. طرحهای پایه: Iridium طرحی با ۵۰ تا ۶۰ دلار در ماه با ۱۰ دقیقه تماس رایگان دارد و سپس برای هر دقیقه اضافی تقریباً ۱.۵۰ دلار دریافت میکند osat.com. طرحهای ماهانه Inmarsat از حدود ۴۵ دلار برای ۱۰ دقیقه رایگان شروع میشود osat.com. طرحهای سطح بالاتر با دقایق بیشتر (مثلاً ۱۰۰ دقیقه ماهانه یا مصرف نامحدود روی برخی شبکهها) میتواند چند صد دلار در ماه هزینه داشته باشد. به عنوان نمونه، Globalstar گاهی در آمریکا طرح “نامحدود” را حدود ۱۵۰ دلار در ماه ارائه داده که تماس صوتی نامحدود روی شبکه خودش را فراهم میکند – گزینهای رقابتی برای کاربران پرمصرف در آمریکای شمالی. البته نامحدود معمولاً محدودیتهای مصرف منصفانه دارد. برای اکثر شبکهها، تقریباً ۱ دلار برای هر دقیقه (یا کمی بیشتر) نرخ مطلوبی است. برخی شرکتها همچنین هزینهای ماهانه به عنوان “هزینه شبکه” یا قرارداد سالانه طلب میکنند. خدمات داده، در صورت استفاده، غالباً بر اساس دقیقه یا مگابایت و معمولاً بسیار گران هستند. پیامک روی ماهواره ممکن است حدود ۰.۵۰ دلار باشد (Iridium/Thuraya و …).
- دریافت تماس و هزینههای دیگر: یکی از ویژگیهای جالب این است که شمارههای تلفنهای ماهوارهای معمولاً با کد کشور ویژه (مثلاً Iridium با +۸۸۱۶، Inmarsat با +۸۷۰) صادر میشوند. زمانی که کسی از خط عادی با شماره ماهوارهای تماس میگیرد، تماسگیرنده تقریباً با نرخ بالای بینالمللی (خارجی) روبروست (ممکن است ۵ تا ۱۰ دلار هر دقیقه هزینه شود، مگر اینکه طرح مناسبی داشته باشد). برخی کاربران برای کاهش هزینه تماس دیگران، از سرویس “شماره دسترسی محلی” استفاده میکنند. اما مهمتر اینکه روی بسیاری از شبکههای ماهوارهای، تماس ورودی نیز دقایق شما را مصرف میکند یا برای شما هزینه دارد، مگر اینکه به طور مشخص تحت پوشش طرح قرار بگیرد. مثلاً Iridium بابت تماس ورودی از صاحب خط هزینه میگیرد مگر اینکه از سرویس شمارهگیری دو مرحلهای استفاده کنید. همچنین تماس میان شبکههای مختلف ماهوارهای (مثلاً تماس Iridium به Inmarsat) بسیار گران است – اغلب بالای ۵ دلار هر دقیقه dhs.gov. این هزینههای بالا برای تماس بین شبکهها و تماسهای ورودی نکاتی هستند که باید برای جلوگیری از صورتحسابهای غیرمنتظره بدانید. دریافت پیام صوتی هم گاهی یک تماس محسوب میشود.
- تفاوت منطقهای: هزینه خدمات بسته به منطقه و ارائهدهنده متغیر است. Thuraya، برای مثال، روی مناطق مشخص متمرکز است و نرخ پایینتری برای تماس در آن مناطق ارائه میدهد (حتی سیم کارت NOVA مخصوص برخی کشورها با دقیقههای تخفیفی هم دارد). اما اگر به نوعی با Thuraya در خارج از حوزه (مثلاً شبکه شریک) رومینگ کنید، هزینه بشدت افزایش مییابد. Inmarsat و Iridium قیمتگذاری جهانی و تقریباً ثابت دارند اما نمایندگان محلی ممکن است در برخی کشورها قیمت بهتری به شما بدهند. برخی کشورها شما را ملزم به خرید سرویس از ارائهدهنده محلی میکنند (مثلاً در هند، خدمات Inmarsat باید از اپراتور مجاز دولت تهیه شود و آنها قیمت را تعیین میکنند). همچنین هزینه پروانه در برخی کشورها وجود دارد: مثلاً هند پیشتر بابت مجوز استفاده از Inmarsat، مبلغ هنگفتی دریافت میکرد و این هم هزینه کاربران را افزایش میداد. خلاصه، جزئیات منطقهای را بررسی کنید – ممکن است بسته هوایی بهصرفهتری بسته به محل استفاده اصلی پیدا کنید.
برای مقایسه طرحها، در اینجا نگاهی اجمالی به هزینههای پایه در شبکههای اصلی داریم:
شبکه | نمونه طرح ماهانه | نمونه پیشپرداخت | نرخ مکالمه صوتی |
---|---|---|---|
Iridium(سراسری) | ۶۰$/ماه با ۱۰ دقیقه رایگان osat.com؛ هر دقیقه اضافه تقریباً ۱.۵۰$ | ۲۱۰ دلار یکبار برای ۷۵ دقیقه، معتبر برای ۳۰ روز osat.com | حدود ۱.۰۰–۱.۵۰ دلار برای هر دقیقه dhs.gov |
Inmarsat(سراسری به جز قطبین) | ۴۵$/ماه با ۱۰ دقیقه رایگان osat.com؛ هر دقیقه اضافه حدود ۱.۰–۱.۳$ | ۵۰$ برای ۳۳ دقیقه، معتبر برای ۳۰ روز osat.com | حدود ۰.۸۰–۱.۲۵ دلار هر دقیقه (کمی ارزانتر از Iridium) osat.com |
Thuraya(منطقهای) | ۳۰ تا ۵۰ دلار ماهانه بسته به منطقه | ۷۰ دلار برای ۵۰ واحد (~۳۳ دقیقه)، معتبر تا ۱ سال satphonestore.com | ۰.۹۹–۱.۴۹ دلار برای هر دقیقه (درون شبکه یا خارج آن) satellitephonestore.com |
Globalstar(منطقهای) | ۶۵$/ماه نامحدود (طرح داخلی آمریکا) یا ۴۰$/ماه برای ۱۰۰ دقیقه (نمونه) | ۱۰۰ دلار برای ۵۰ دقیقه، معتبر ۶۰ روز (نمونه) | ۰.۷۵–۱.۵۰ دلار هر دقیقه (بسته به منطقه، معمولاً در صورت وجود گیتوی محلی ارزانتر) |
جدول: نمونه هزینه خدمات برای مقایسه. ارائههای واقعی به طور پیوسته تغییر میکنند و بستههای تشویقی یا خرید عمده زمان میتواند نرخ دقیقهای مؤثر را کاهش دهد. به عنوان مثال، خرید کارت پیشپرداخت بزرگتر اغلب هزینه هر دقیقه را کمی کمتر میکند (مثلاً یک اعتبار ۵۰۰ دقیقهای Iridium ممکن است نهایتا ۰.۸۰ دلار برای هر دقیقه، در برابر ۱.۲۰ دلار برای کارت ۵۰ دقیقهای هزینه داشته باشد). همچنین توجه کنید که مصرف داده اگر بر حسب دقیقه محاسبه شود، به سرعت دقایق شما را مصرف میکند در حالی که تنها حجم کمی داده منتقل میشود و آن را برای هر چیزی غیر از ایمیل متنی ساده بسیار گران میکند. برخی شبکهها (مانند Iridium Certus و Inmarsat BGAN) بستههای داده جدا با صورتحساب بر اساس هر مگابایت یا با نرخ ثابت دارند اما اینها معمولاً روی ترمینالهای اختصاصی و نه گوشی صوتی کاربرد دارند.
در نهایت، لازم است به مجوزها و مالیاتها اشاره کنیم: برخی کشورها عوارض واردات بر گوشیهای ماهوارهای وضع میکنند یا فعالسازی سیمکارت محلی را الزام میدانند که میتواند هزینه را افزایش دهد. همچنین اگر بدون مجوز در بعضی کشورها از تلفن ماهوارهای استفاده کنید، ممکن است با ضبط شدن دستگاه مواجه شوید (و سرمایهتان را کاملاً از دست بدهید). در ادامه، به این ملاحظات قانونی میپردازیم.
به طور خلاصه، برنامهریزی بودجه برای یک تلفن ماهوارهای باید هزینه اولیه نسبتاً بالا و هزینههای جاری استفاده را که چندین برابر قبضهای معمول موبایل است، در نظر داشته باشد. برای کاربر عادی، تلفن ماهوارهای معمولاً فقط در مواقع اضطراری یا برای تماسهای از پیش تعیینشده روشن میشود تا هزینهها قابل مدیریت باشد. سازمانهایی که به تلفن ماهوارهای وابستهاند (مثلاً شرکتهای کشتیرانی، تیمهای تحقیقاتی دورافتاده) هزینه را با تماسهای کوتاه و زمانبندیشده، ارسال پیامک در صورت امکان، و استفاده از قابلیت فشتو تالک یا انتقال داده به صورت burst به جای تماس صوتی طولانی کاهش میدهند. راهکارهای ترکیبی جدید و افزایش رقابت ممکن است به تدریج هزینهها را پایین بیاورد، اما فعلاً خدمات تلفن ماهوارهای همچنان یک سرویس لوکس باقی مانده است.
ملاحظات قانونی و مقرراتی
هرچند تلفنهای ماهوارهای آزادی ارتباط جهانی را ارائه میدهند، کاربران باید از محدودیتهای قانونی که در برخی کشورها وجود دارد، آگاه باشند. در بسیاری از کشورها داشتن یا استفاده از تلفن ماهوارهای تحت کنترل یا ممنوع است که معمولاً دلایل امنیتی و نگرانیهای جاسوسی دارند. مسافران باید همیشه قوانین مربوط به تلفن ماهوارهای در کشورهای مقصد خود را تحقیق کنند، زیرا ناآگاهی میتواند به پیامدهای جدی (ضبط، جریمه، حتی زندان) منجر شود.
در اینجا چند نمونه قابل توجه از قوانین خاص کشورها آورده شده است:
- هند: هند قوانین سختگیرانهای در ممنوعیت تلفن ماهوارهای بدون مجوز دارد. طبق قانون تلگراف هند، اشخاص خصوصی (از جمله توریستها) فقط در صورت اجازه صریح از دپارتمان ارتباطات میتوانند از تلفن ماهوارهای استفاده کنند slashgear.com. حتی با اجازه، هند در حال حاضر فقط به تلفنهای شبکه Inmarsat اجازه میدهد – دستگاههای Iridium و Thuraya به طور کامل ممنوع هستند slashgear.com slashgear.com. این قوانین پس از آن سختتر شد که تروریستها در حملات بمبئی ۲۰۰۸ از تلفن Thuraya استفاده کردند slashgear.com. در سال ۲۰۱۱، پس از حوادث بیشتر، هند به طور رسمی استفاده از Iridium و Thuraya را ممنوع کرد و محدودیت را فقط به Inmarsat تقویت نمود slashgear.com. نقض این قوانین (مثلاً آوردن یک تلفن ماهوارهای بدون مجوز از گمرک یا استفاده پنهانی از آن) میتواند منجر به دستگیری و ضبط دستگاه شود slashgear.com. گردشگران در فرودگاههای هند به خاطر داشتن تلفن ماهوارهای بدون مجوز بازداشت شدهاند. اگر نیاز به ارتباط ماهوارهای در هند دارید، باید یک دستگاه Inmarsat را از ارائهدهنده مجاز (تاتا کامیونیکیشنز) تهیه و مجوز دریافت کنید که فرایندی دشوار است. خلاصه اینکه، هند تلفن ماهوارهای بدون مجوز را غیرقانونی تلقی میکند و علت اصلی نگرانیهای امنیتی و دشواری کنترل دولتی است.
- چین: چین نیز تلفنهای ماهوارهای را به شدت محدود کرده است. بیش از دو دهه، استفاده خصوصی از تلفن ماهوارهای در چین ممنوع بود و حتی سامانههای اختلال سیگنال ماهوارهای در مناطق حساس اجرا شد slashgear.com. دولت چین تلفن ماهوارهای بدون نظارت را مظنون میداند چون سد فایروال بزرگ و مخابرات دولتی را دور میزند و نگرانیهایی در مورد انتقالات غیرقانونی وجود دارد. در سال ۲۰۱۶ چین به Inmarsat اجازه فروش برخی دستگاهها برای کاربران مجاز را داد slashgear.com. این یعنی امکان قانونی برای برخی دستگاههای Inmarsat (مثل IsatPhone) به افراد یا سازمانهای مجاز چینی وجود دارد. اتباع خارجی، اما، نمیتوانند تلفن ماهوارهای خود را وارد کنند – مثلا یک توریست یا خبرنگار که با Iridium یا Thuraya وارد چین شود، ممکن است با اقدام قانونی یا حداقل ضبط دستگاه مواجه شود slashgear.com slashgear.com. اجرای قانون به خصوص در مناطق مرزی (مانند تبت و سینکیانگ) سختگیرانه است و مقامات جستجوی فعال برای چنین دستگاههایی دارند. گزارش شده برخی مدلهای آیفون ۱۴ فروخته شده در چین، قابلیت SOS ماهوارهای اضطراری را طبق مقررات غیرفعال دارند slashgear.com. خلاصه: در چین، استفاده از تلفن ماهوارهای بدون تأیید دولت عموماً غیرقانونی است و نباید اقدام به این کار کرد.
- میانمار (برمه): میانمار سالهاست که ابزارهای ارتباطی بدون مجوز از جمله تلفن ماهوارهای و رادیوهای موج کوتاه را ممنوع کرده و آنها را با فعالیت غیرقانونی و انتقال غیر مجاز اطلاعات مرتبط میداند slashgear.com. از اواخر ۲۰۲۳، شورای دولت اعلام کرده که استفاده از دستگاه ارتباطات ماهوارهای بدون مجوز یا مجوز واردات میتواند تا یک سال زندان طبق قانون مخابرات به دنبال داشته باشد slashgear.com. در اصل، حمل یا استفاده مخفیانه از تلفن ماهوارهای در میانمار خطر زندان دارد. این اقدامات بخشی از سرکوب وسیعتر ارتباطات به دنبال ناآرامیهای سیاسی است. توریست یا اعضای نهادهای امدادی باید حتماً تلفن ماهوارهای خود را با مقامات میانمار (از طریق سفارت) هماهنگ کنند اگر واقعاً به آن نیاز دارند slashgear.com. در غیر این صورت بهترین کار این است که تلفن را اصلاً همراه نبرید. حتی داشتن آن هم از دیدگاه رژیم محل تردید است.
- کوبا: در کوبا مالکیت تجهیزات ارتباطی مصرفی (حتی موبایل) تا سال ۲۰۰۸ ممنوع بود. جای تعجب ندارد که تلفنهای ماهوارهای نیز بدون مجوز دولتی در کوبا غیرقانونیاند slashgear.com slashgear.com. اگر با تلفن ماهوارهای در کوبا دستگیر شوید، احتمال دارد به جاسوسی متهم شوید – اتهامی بسیار جدی – چرا که تصور میشود با آن میتوان شبکههای دولتی را دور زد slashgear.com. توریستها باید پیشاپیش از وزارت انفورماتیک و ارتباطات کوبا مجوز ورود تلفن ماهوارهای بگیرند، که این مجوز معمولاً فقط برای استفادههای رسمی یا علمی داده میشود slashgear.com. امنترین کار این است که هیچ تلفن ماهوارهای وارد کوبا نکنید. سابقه ضبط تجهیزات تلفن ماهوارهای خبرنگاران خارجی در فرودگاه وجود دارد. ریسک (اتهام به «ارتباط دشمن») به هیچ وجه ارزشش را ندارد. خلاصه اینکه، کوبا تلفنهای ماهوارهای بدون مجوز را ممنوع میداند و آنها را ابزاری برای تهدید کنترل اطلاعات دولت تلقی میکند.
- کره شمالی: تعجبی ندارد که کره شمالی به طور کامل استفاده از تلفن ماهوارهای را برای عموم ممنوع کرده است. مسافران در تورهای کنترلشده حتی GPS و تلفن ماهوارهای را باید هنگام ورود تحویل دهند. دولت روی امواج رادیویی نظارت دارد و هرگونه استفاده غیرمجاز را جاسوسی تلقی میکند. عملاً هیچ راه قانونی برای استفاده شخصی از تلفن ماهوارهای در کره شمالی وجود ندارد. حتی معدود نهادهای انساندوست مجوزدار نیز بدون توافق قبلی از این دستگاهها استفاده نمیکنند. وزارت خارجه آمریکا نیز به این ممنوعیت هشدار داده است. بنابراین، کره شمالی کاملاً منطقه ممنوعه برای تلفن ماهوارهای محسوب میشود apollosat.com.
- روسیه: روسیه بیشتر استفاده کنترلشده را اعمال میکند تا ممنوعیت مطلق. استفاده از تلفن ماهوارهای در روسیه قانونی است، اما باید دستگاه را ثبت کرده و از پیش از مقامات مجوز بگیرید slashgear.com. دولت نگران است که تلفن ماهوارهای ارتباطات غیرقابل کنترل برای اعتراضات یا جاسوسی خارجی فراهم کند slashgear.com. در ۲۰۱۴، روسیه سرکوب را با غیرفعال کردن سیمکارتهای ثبتنشده (احتمالاً با همکاری اپراتورها یا نظارت محلی سیگنال) آغاز کرد slashgear.com. بازدیدکنندگان باید مجوز Roskomnadzor (سازمان فدرال نظارت بر ارتباطات) را بگیرند و هنگام ورود تلفن را در گمرک اعلام کنند slashgear.com. مجوز ممکن است تا ۶ ماه برای یک دستگاه/سیم مشخص اعتبار داشته باشد slashgear.com. بدون این مراحل، اگر بخواهید در روسیه از تلفن ماهوارهای استفاده کنید و شناسایی شوید، امکان غیرفعال شدن سیم و مواجهه با جریمه وجود دارد. در عمل، بیشتر مرزها و حوزه قفقاز هدف اجرای قانون بودهاند. با این حال برای رعایت قانون باید دستگاه خود را ثبت کنید و پیشاپیش با مقامات روسیه هماهنگ سازید. این فرایند اداری استفاده تفریحی را دشوار کرده است.
- کشورهای دیگر (خاورمیانه و آفریقا): در چند کشور دیگر محدودیتهایی وجود دارد:
- بنگلادش داشتن تلفن ماهوارهای را غیرقانونی اعلام کرده است (گزارشهایی از زندانی کردن افراد به خاطر داشتن چنین دستگاهی وجود دارد) apollosat.com.
- چاد در آفریقای مرکزی استفاده از تلفن ماهوارهای را کاملاً ممنوع اعلام کرده؛ هیچ مجوزی صادر نمیشود و داشتن چنین دستگاهی موجب دستگیری خواهد شد apollosat.com.
- سودان کنترل شدیدی بر الکترونیک دارد؛ تلفن ماهوارهای احتمالاً نیاز به مجوز ویژه دارد و در گمرک بدون اعلام ضبط میشود apollosat.com.
- لیبی و سوریه در برخی مقاطع (به ویژه در دورههای جنگ) استفاده از تلفن ماهوارهای را برای جلوگیری از ارتباط مخالفان یا شورشیان ممنوع کردهاند. مثلاً در جنگ داخلی لیبی، تلفنهای Thuraya خبرنگاران هدف شلیک توپخانه با ردیابی سیگنال قرار گرفت – که علاوه بر بحث قانونی، مشکل امنیتی هم وجود داشته است.
- نیجریه زمانی در ایالت بورنو شمالی استفاده از تلفن ماهوارهای را به علت استفاده گروههای مسلح از آن برای هماهنگی حملات ممنوع کرد؛ در سایر نقاط قانون نامشخص است اما باید احتیاط کرد apollosat.com.
- سریلانکا برای استفاده از تلفن ماهوارهای نیاز به دریافت مجوز از رگولاتور مخابرات دارد؛ خبرنگاران باید از قبل این مجوز را بگیرند apollosat.com.
- اتیوپی در حدود سال ۲۰۱۲ فردی را به علت برقراری تماس VOIP با Thuraya به اتهام کلاهبرداری مخابراتی دستگیر کرد؛ این پیام میدهد که تلفن ماهوارهای همچنان با سوءظن نگریسته میشود. شاید وضعیت فعلی آسانتر باشد، ولی باید قوانین جاری بررسی شوند.
در مجموع، بسیاری از این محدودیتها ناشی از تمایل دولتها برای کنترل اطلاعات است و آنها نگراناند که تلفن ماهوارهای ارتباطات پنهان و غیرقابل ردگیری را تسهیل میکند (تروریسم، شورش، یا حتی اخبار بدون سانسور). به عنوان کاربر تلفن ماهوارهای، رعایت قوانین مسئولیت شماست. چند توصیه عملی: همیشه قبل از سفر با تلفن ماهوارهای، سایت سفارت یا سازمان ارتباطات کشور مقصد را بررسی کنید. اگر نیاز به مجوز هست، آن را کتبی دریافت کنید. اگر کشوری ممنوع کرده، دستگاه را در خانه یا نزد فرد مورد اعتماد در کشور همسایه بگذارید. چنانچه در کشورهایی که تلفن ماهوارهای قانونی اما حساس است هستید، دستگاه را با احتیاط و به دور از توجه عمومی یا پست نظامی استفاده کنید.
در نهایت، توجه داشته باشید حتی در کشورهایی که استفاده از تلفنهای ماهوارهای مجاز است، ممکن است مجبور باشید از ارائهدهندگان خدمات مورد تأیید یا باندهای فرکانسی خاص استفاده کنید. (برای مثال، برخی از کشورها فقط استفاده از Inmarsat را مجاز میدانند، زیرا با آنها موافقتنامههای پایش دارند، همانند هند و تا حدودی چین.) همچنین، عکسبرداری از تأسیسات خاص هنگام استفاده از تلفن ماهوارهای میتواند جلب توجه کند—پس به نگرشهای محلی دقت داشته باشید.
واردات/صادرات: برخی کشورها هنگام ورود، اظهار تلفن ماهوارهای در فرمهای گمرکی را الزامی میدانند. عدم اظهار، حتی اگر مالکیت آن قانونی باشد، میتواند تخلف محسوب شود. همواره اگر پرسیده شد، اظهار کنید. معمولاً کنترل صادرات مشکلی ایجاد نمیکند، به جز اینکه آمریکا صادرات تلفنهای ماهوارهای به کشورهای تحت تحریم (مانند کره شمالی، ایران) را محدود میکند—اما این بیشتر مشکل شرکتهاست تا مسافران فردی.
خلاصه اینکه، تلفنهای ماهوارهای در بسیاری از نقاط جهان در یک منطقه خاکستری قانونی قرار دارند. بسته به رژیم حاکم، میتوانند به عنوان ابزار آزادی یا ابزار خرابکاری تلقی شوند. نکته کلیدی این است: قبل از سفر تحقیق کنید. تلفن ماهوارهای میتواند ناجی شما باشد، اما در کشوری نامناسب میتواند شما را راهی زندان کند. به عنوان مرجع، منابعی مانند هشدارهای سفر وزارت امور خارجه آمریکا یا لیست کشورهایی با ممنوعیت تلفن ماهوارهای (مثلاً لیست Apollo Satellite apollosat.com americansatellite.us) نقاط شروع خوبی هستند. در صورت تردید، اجازه رسمی بگیرید یا تا ورود به قلمرو بینالمللی از استفاده خودداری کنید. وضعیت این قوانین پویا است—تغییرات سیاسی میتواند قواعد را عوض کند—پس بهروز ماندن بخشی از مسئولیت مالکیت تلفن ماهوارهای است.
روندهای بازار و نوآوریها
صنعت تلفن ماهوارهای، اگرچه نسبتاً بازار محدودی دارد، اما در پاسخ به پیشرفتهای فناوری و افزایش نیاز به ارتباط مداوم، در حال تحول است. چند روند کلیدی و نوآوری اخیر آینده ارتباطات ماهوارهای را شکل میدهند:
افزایش تقاضا و رشد بازار: نیاز به ارتباط قابلاطمینان در مناطق دورافتاده به طور پیوسته در حال افزایش است. عواملی مانند افزایش گردشگری ماجراجویانه، رخدادهای شدید آبوهوایی بیشتر (که منجر به آمادگی بهتر در برابر بحران میشود)، گسترش پروژههای معدنی و انرژی به مناطق دور و حتی افزایش دورکاری در محیطهای بدون شبکه، همگی به تقاضای پایدار برای راهکارهای ارتباط ماهوارهای کمک کردهاند en.wikipedia.org en.wikipedia.org. تحقیقات بازار نشان میدهد بازار تلفن ماهوارهای در مسیر رشد ملایم قرار دارد. تا سال ۲۰۲۴، اندازه بازار جهانی تلفن ماهوارهای تقریباً ۰.۹۶ میلیارد دلار بود و پیشبینی میشود تا ۲۰۳۳ به حدود ۱.۳ میلیارد دلار برسد (نرخ رشد سالانه ترکیبی تقریباً ۳.۵٪) businessresearchinsights.com. این رشد، اگرچه انفجاری نیست، اما برای یک صنعت تخصصی قابل توجه بوده و نشان میدهد تلفنهای ماهوارهای همچنان در برخی بخشها مرتبط و حتی رایجتر خواهند شد. جالب است بدانید، بزرگترین دسته مشتریانی که موتور این رشد هستند دولتها، نظامیان، و کاربران دریاییاند (که به قابلیت اطمینان نیاز دارند). همچنین، روند تقاضا به سمت تلفنهای مبتنی بر LEO (ماهواره با مدار پایین زمین) به دلیل پوششدهی جهانی و تأخیر پایین افزایش یافته است businessresearchinsights.com. به طور خلاصه، چشمانداز بازار سالم است، زیرا این باور تقویت شده که بدون توجه به میزان پیشرفت شبکههای زمینی، همواره مناطق و شرایطی وجود دارد که ارتباط ماهوارهای ضروری است.
ادغام با گوشیهای هوشمند—سرویسهای ترکیبی ماهوارهای/سلولی: شاید هیجانانگیزترین تحول، گنجاندن قابلیت پیامرسانی ماهوارهای در گوشیهای هوشمند مصرفی باشد. در سال ۲۰۲۲، اپل سرویس “Emergency SOS via satellite” را در سری آیفون ۱۴ معرفی کرد که اساساً تلفن را به یک ارتباطدهنده ساده ماهوارهای برای ارسال پیام اضطراری در خارج از پوشش سلولی تبدیل میکند appleinsider.com. این سرویس از شبکه ماهوارهای Globalstar استفاده میکند—اپل ۸۵٪ ظرفیت شبکه Globalstar را برای پشتیبانی از کاربران آیفون رزرو کرد appleinsider.com. آیفون ۱۴ دارای قطعات اختصاصی است که به کاربر اجازه میدهد تلفن را به سمت ماهواره نشانهگیری کرده و پیام درخواست کمک و موقعیت خود را به یک مرکز انتقال دهد. این سرویس فقط برای موقعیتهای اضطراری (و تنها پیام متنی، نه صوتی، به دلیل محدودیت پهنای باند) طراحی شده است appleinsider.com، اما گزارش شده که جان افرادی مانند کوهنوردان و رانندگان گیر افتاده را نجات داده است. اپل در واقع مفهوم ارتباط ماهوارهای بازار انبوه را تأیید کرد و سایر سازندگان تلفن نیز به سرعت پیروی کردند.
در اوایل ۲۰۲۳، کوالکام سرویس “Snapdragon Satellite” را با مشارکت Iridium معرفی کرد تا امکان ارسال پیام دوطرفه ماهوارهای را در گوشیهای اندرویدی فراهم کند theverge.com theverge.com. گوشیهای اندرویدی پیشرفته با تراشه Snapdragon 8 Gen 2 (و سختافزار RF مناسب) قادر خواهند بود پیامک و احتمالاً سایر پیامها را مستقیماً از طریق منظومه ماهوارهای Iridium از قطب شمال تا قطب جنوب ارسال کنند. برخلاف رویکرد اپل که صرفاً مواد اضطراری را پوشش میدهد، کوالکام/ایریدیوم هدف دارند که در نهایت پیامرسانی منظم برای مصرفکنندگان (احتمالاً با پرداخت هزینه یا اشتراک) فراتر از حالت اضطراری را نیز فراهم کنند theverge.com theverge.com. انتظار میرود این سرویس از اواخر ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۴ در برخی دستگاهها عرضه شود. کاربردهای اولیه نیز عمدتاً برای پیام اضطراری است (با استفاده از مرکز امداد Garmin برای مدیریت ۲۴ ساعته فوریتها)، اما بستر آن برای استفاده گستردهتر فراهم شده و با بلوغ اکوسیستم (اپها، مدلهای قیمتگذاری، و غیره) قابل توسعه است theverge.com theverge.com. در اصل، تلفن هوشمند بعدی شما ممکن است این امکان را داشته باشد که در کمپینگ یا حوادث طبیعی پیام ارسال کنید—بدون نیاز به تلفن ماهوارهای جداگانه. این ترکیب سلولی و ماهوارهای روندی عمده است که مرز میان تلفنهای ماهوارهای و عادی را محو میکند و میتواند تعداد کاربران دارای حداقل امکان پیامرسانی ماهوارهای را بهشدت افزایش داده و ایمنی و ارتباطات را بهبود بخشد.
سازندگانی مانند موتورولا (در همکاری با Bullitt) نیز دستگاهها و لوازم جانبی برای پیامرسانی ماهوارهای عرضه کردهاند. در سال ۲۰۲۳، گروه Bullitt دستگاه Motorola Defy Satellite Link را معرفی کرد که یک وسیله بلوتوثی است و هر گوشی هوشمندی را به سرویس ماهوارهای جیوسنکرون برای پیام متنی متصل میکند. آنها برای ارسال پیامهای ذخیره و ارسال، از شبکههای Inmarsat و Echostar بهره میبرند. به طور مشابه، برخی گوشیهای اندرویدی (مثلا CAT S75) هماکنون با پیامرسانی ماهوارهای Bullitt داخلی عرضه میشوند. این خدمات عموماً تعداد مشخصی پیام در ماه را با اشتراک (مثلاً ۵ دلار برای ۳۰ پیام) ارائه میدهند. اگرچه کندترند (ارسال پیام گاهی چند دقیقه طول میکشد)، اما راهی مقرونبهصرفه برای دسترسی به پیام اضطراری و پیامک ماهوارهای برای مصرفکنندگان عادی با دستگاههای کوچک جانبی به حساب میآیند.
در حوزه حرفهای، گوشیهای دوحالته مانند Thuraya X5-Touch که پیشتر به آن پرداختیم همچنان اهمیت دارند و احتمالاً شاهد ادغام بیشتر Iridium یا سایرین با شبکههای زمینی خواهیم بود. مفهوم “رومینگ یکپارچه” میان سلولی و ماهوارهای در مراجع استاندارد در دست بررسی است (3GPP در حال توسعه استاندارد NTN – شبکههای غیرزمینی – برای ساخت گوشیهایی است که بتوانند ماهواره را به عنوان یک شبکه رومینگ دیگر استفاده کنند) en.wikipedia.org en.wikipedia.org. در واقع، نسخه ۱۷ استاندارد 3GPP (پشتوانه 5G) پشتیبانی از دسترسی ماهوارهای در گوشیهای عادی را نیز دربر میگیرد. همه اینها به آیندهای اشاره دارد که تلفن شما هنگام نیاز به طور نامحسوس از ماهواره استفاده خواهد کرد، بدون اینکه چیزی بیش از شاید سرعت کمتر را متوجه شوید.
شبکههای ماهوارهای مستقیم به گوشی: همزمان با یکپارچگی تلفن، توسعه شبکههای ماهوارهای که مستقیماً با گوشیهای عادی (بدون سختافزار خاص) تعامل کنند نیز پیشرفت داشته است. چند شرکت در خط مقدم این حوزه قرار دارند:
- AST SpaceMobile– شرکتی نوآور در حال ساخت منظومهای از ماهوارههای BlueBird که مانند “دکل تلفن همراه در فضا” عمل میکنند. در آوریل ۲۰۲۳، ماهواره آزمایشی AST با نام BlueWalker 3 با موفقیت تماس صوتی دوطرفهای را میان یک گوشی معمولی روی زمین و ماهواره برقرار کرد (در اصل تماس ۴G فضایی) en.wikipedia.org en.wikipedia.org. راهکار AST استفاده از باندهای سلولی استاندارد 3GPP و ماهوارههای با آنتن بزرگ است تا گوشیهای عادی ۴G/5G بتوانند بدون هیچ سختافزار ویژه متصل شوند. آنها با اپراتورهایی همچون AT&T و Vodafone همکاری دارند. در صورت تحقق، چیزی مانند AST SpaceMobile میتواند اینترنت و صوت را به هر نقطه جهان با تلفن معمولی برساند—نوعی تحقق آرزوی ترکیب ماهواره و شبکه زمینی. نخستین ماهوارههای تجاری بزرگ آنها برای اواخر ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۵ برنامهریزی شدهاند.
- Lynk Global– یک استارتاپ که ماهوارههای کوچک LEO را به فضا فرستاده و در سال ۲۰۲۲ ارسال پیامک مستقیم به تلفنهای عادی روی زمین را نمایش داد. مدل Lynk همکاری با اپراتورهای موبایل برای پوشش مناطق مرده است (گوشی فکر میکند در حال رومینگ روی شبکه شریک است). تا کنون در چند ده کشور برای ارتباط اضطراری مجوز گرفته و آزمایشها را ادامه میدهد.
- SpaceX Starlink “Direct to Cell”– اسپیس ایکس در سال ۲۰۲۲ همکاری با T-Mobile را برای استفاده از نسل دوم ماهوارههای Starlink (مجهز به آنتن بزرگتر) به منظور ارتباط مستقیم با گوشیهای موبایل اعلام کرد en.wikipedia.org. برنامهشان آغاز با پیامرسانی در ۲۰۲۴ در سراسر آمریکا با استفاده از باند PCS میانی T-Mobile است و سپس گسترش به صوت و دیتا en.wikipedia.org en.wikipedia.org. از آنجا که استارلینک یک منظومه بسیار بزرگ است (و SpaceX توان فنی بالایی دارد)، این پروژه به دقت رصد میشود. ماهوارههای Starlink V2 Mini که در ۲۰۲۳ پرتاب شدند، ظاهراً بخشی از سختافزار لازم را دارند. هدف این است که مشتری T-Mobile حتی در پارک ملی دورافتاده هم بتواند بدون دکل سلولی پیام ارسال کند، چون گوشی مستقیماً با ماهواره استارلینک که نقش دکل سلولی را دارد ارتباط برقرار خواهد کرد. این سرویس تمام گوشیهای T-Mobile را بدون نیاز به تغییر (جز شاید یک بروزرسانی نرمافزاری) به نوعی تلفن ماهوارهای برای ارتباط پایه تبدیل میکند. انتظار میرود استفاده اضطراری رایگان باشد و شاید برای مصرف معمولی در مناطق مرده اشتراک داشته باشد. SpaceX حتی به سایر اپراتورهای جهان نیز دعوت همکاری داده تا این سیستم واقعاً جهانی شود en.wikipedia.org en.wikipedia.org.
این شبکههای ماهوارهای مستقیم به گوشی دسترسیپذیری را متحول میکنند. اگر هر گوشی معمولی برخی قابلیتهای ماهوارهای را داشته باشد، تهدیدی جدی برای بازار سنتی تلفنهای ماهوارهای خواهد بود. البته این فناوری هنوز در مراحل اولیه است؛ محدودیتهای مهمی چون پهنای باند اندک (برنامه Starlink برای پیامرسانی برآورد میکند که فقط ۲ تا ۴ مگابیت بین کاربران زیاد یک منطقه بزرگ به اشتراک گذاشته میشود—یعنی فقط چند تماس صوتی یا چند هزار پیامک همزمان) en.wikipedia.org، و چالش گرفتن مجوز استفاده از طیف فرکانسی زمینی از فضا وجود دارد. با این حال، شاید تا چند سال آینده، دنیایی را ببینیم که با این سرویسها خطر گمشدن یا قطع ارتباط تقریباً رفع شده باشد.
ماهوارهها و خدمات بهبود یافته: در بخش عرضه، اپراتورهای ماهوارهای در حال مدرنسازی هستند:
- ایریدیوم صورت فلکی NEXT خود را تکمیل کرد و به همراه آن، Iridium Certus را راهاندازی نمود؛ یک پلتفرم چندخدمتی جدید. سرویس Certus در ابتدا تا ۷۰۴ کیلوبیت بر ثانیه اینترنت را از طریق ترمینالهای خاص (برای دریا، و غیره) ارائه میدهد، اما ایریدیوم اخیراً دستگاههای کوچکتری (مانند Iridium GO! exec) معرفی کرده که میتوانند حدود ۸۸ کیلوبیت بر ثانیه را ارائه داده و از اپها و حتی دسترسی محدود به وب پشتیبانی کنند yachtingworld.com yachtingworld.com. این جهشی بزرگ نسبت به سرعتهای ۲.۴ کیلوبیتبرثانیه قدیمی است. ایریدیوم همچنین در زمینه گوشیها متوقف نشده است – اگرچه از زمان مدل ۹۵۷۵A (مدلی خاص دولت آمریکا) گوشی جدیدی معرفی نشده، اما میتوان انتظار داشت که تلفن نسل بعدیای ارائه شود که از پهنای باند بیشتر Certus برای داده سریعتر بهره میبرد. در سال ۲۰۲۴، ایریدیوم از “پروژه استارداست” رونمایی کرد که هدفش اتصال مستقیم NB-IoT (اینترنت اشیای باند باریک) از طریق دستگاههای 5G استاندارد به ماهوارههای ایریدیوم از حدود سال ۲۰۲۶ است en.wikipedia.org en.wikipedia.org. این نشاندهنده قصد ایریدیوم برای حضور در اکوسیستم 5G (برای خودروهای متصل، سنسورها و غیره) و نه صرفاً گوشیهای مستقل است.
- اینمارست که اکنون زیرمجموعه ویاسات است، ماهوارههای Inmarsat-6 را با محمولههای پیشرفته باند L برای شبکه ELERA (قابل استفاده توسط تلفنهای دستی و IoT) و باند پرسرعت Ka برای Global Xpress به فضا میفرستد. این میتواند به این معنا باشد که تلفنهای دستی یا خدمات اینمارست در آینده کارایی بیشتری خواهند داشت (مثلاً شاید داده بالاتر یا ظرفیت بیشتر برای خدمات پیامک/SOS). اینمارست همچنین قابلیتهایی مانند ویژگیهای ردیابی IsatPhone Pro را راهاندازی کرده و با توجه به نیاز بازار، احتمالاً قابلیتهای بیشتری برای IoT اضافه خواهد کرد.
- ثریا (یاهست) ماهواره نسل بعدی خود با عنوان Thuraya 4-NGS را در دست ساخت دارد (ایرباس سازنده آن است) که تا حدود ۲۰۲۴ پرتاب میشود. این ماهواره پوشش و ظرفیت مناطق خدمتی را افزایش داده و شاید پوشش را به مناطق جدیدی هم گسترش دهد. همچنین به دستگاههای جدید اشاره کردهاند؛ مثلاً دستگاه Thuraya “WE” که ترکیبی از هاتاسپات Wi-Fi و گوشی ماهوارهای است، و MarineStar برای قایقها که ترمینال صوتی/داده کمهزینه است. ثریا به عنوان یک ارائهدهنده منطقهایتر، ممکن است با قیمت گذاری جذاب در بازارهایش رقابت کند.
- گلوبالاستار، جدا از همکاری با اپل، سفارش ماهوارههای جدیدی داده تا منظومهاش را تا اواخر دهه ۲۰۲۰ حفظ و گسترش دهد. آنها همچنین در ردیابی دارایی و اینترنت اشیا فعالند. از نظر مالی، سرمایهگذاری اپل (برای کمک به تأمین مالی این ماهوارهها) آینده گلوبالاستار را تضمین میکند. شاید شاهد گوشی صوتی جدیدی از گلوبالاستار نباشیم (GSP-1700 نسبتاً قدیمی است) تا زمان راهاندازی ماهوارههای جدید، اما تمرکز آنها ممکن است بیشتر بر همکاری با دیگران برای استفاده از شبکه (مانند اپل یا دیگر شرکتهای IoT) باشد.
دستگاههای ترکیبی و خاص در حال ظهور: اکوسیستم دستگاههای ارتباط ماهوارهای در حال متنوع شدن است:
- هاتاسپات ماهوارهای Wi-Fi: دستگاههایی مثل Iridium GO، Thuraya SatSleeve و مدلهای جدیدتر (برخی شرکتهای چینی نسخههای کپی شده هاتاسپات ثریا ساختهاند) به شما اجازه میدهند گوشی هوشمند خود را از طریق Wi-Fi یا بلوتوث به فرستنده/گیرنده ماهوارهای متصل کنید. این یعنی میتوانید با استفاده از اپلیکیشن، پیام ارسال یا حتی تماس بگیرید و از محیط گوشی خود استفاده کنید. این رویکرد کاربرپسند بوده و قدرت گوشیهای هوشمند (دفترچه تلفن، رابط کاربری) را با پوشش ماهوارهای تلفیق میکند. انتظار میرود این پلهای ارتباطی بیشتر شوند، خصوصاً اگر همه مایل به داشتن یک گوشی ماهوارهای حجیم نباشند اما نیاز به ارتباط داشته باشند.
- پیامرسانهای شخصی ماهوارهای: اگرچه «گوشی» نیستند، اما ابزارهایی مانند Garmin inReach, SPOT X, ZOLEO و … بین طبیعتگردان و علاقهمندان به فضای باز بسیار محبوب شدهاند. اینها امکان پیامرسانی دوطرفه و SOS را میدهند اما تماس صوتی ندارند. آنها از شبکههایی مانند ایریدیوم و گلوبالاستار استفاده میکنند (Garmin inReach از Iridium و SPOT از Globalstar). گارمین حتی inReach را در برخی دستگاههای GPS و ساعتهای هوشمند خود نیز تعبیه کرده که نشانگر روند ادغام پیامرسانی ماهوارهای در تجهیزات دیگر است. رشد این دستگاهها نشان میدهد نیاز به ارتباط ماهوارهای فراتر از حرفهایها گسترش یافته – افراد عادی هم دنبال ابزارهای ایمنی مقرون به صرفه هستند. اشتراکهای inReach گارمین هر سال در حال افزایش است و دیگران هم وارد این بازار شدهاند. این بازار مکمل گوشیهای ماهوارهای و گاهی همپوشان با آنهاست و احتمالاً اپراتورهای ماهوارهای را به ارائه طرحهای پیامرسان ارزانتر وادار کرده (به همین دلیل شاهد همکاری ایریدیوم با گوشیهای هوشمند هستیم).
- ارتباط فشار-برای-صحبت (Push-to-Talk) و گروهی: سرویس PTT ایریدیوم (با گوشی Extreme 9575P یا دستگاههای اختصاصیتر مانند IVG برای وسایل نقلیه) مختص سازمانهایی است که به تماس گروهی به سبک «واکی تاکی» روی ماهواره نیاز دارند (مناسب کاروانها، NGOها و غیره). به طور مشابه، ثریا سرویس MSAT (مشترک با SkyTerra) را برای فشار-برای-صحبت در آمریکای شمالی راهاندازی کرده است. این تخصصیسازی نشان میدهد فناوری ماهوارهای فراتر از تماس تلفنی، به سمت راهکارهای خاصتری حرکت کرده – مثل رادیوی دیسپاچ، لینک داده IoT و غیره. برای بازار هم تنوع درآمد و کاربرد را در پی دارد.
- هزینه کمتر و دسترسیپذیری بالاتر: روند تدریجی کاهش هزینهها یا قیمتگذاری منعطفتر دیده میشود. مثلاً برخی اپراتورها اکنون طرحهای ساعتی یا روزانه برای اجاره ارائه میدهند یا اجازه تجمیع دقیقه بین دستگاهها در شرکتها را میدهند. هرچند هزینه دقیقهای معمولاً حدود ۱ دلار است، اما رقابت بازیگران جدید (مثل احتمال ورود استارلینک) میتواند اپراتورهای سنتی ماهوارهای را وادار به بازنگری قیمتها کند. حتی گلوبالاستار جایی که ظرفیت دارد، طرحهای نامحدود رقابتی ارائه داده است. با گذشت زمان، ارتباط ماهوارهای ممکن است دیگر یک لوکس تلقی نشود. حضور غولهای فناوری مصرفی (اپل، کوالکام) در این حوزه قطعاً نشانه مقیاسپذیری و بهبود هزینههاست.
چشمانداز آینده: پنج تا ده سال آینده ارتباطات ماهوارهای آماده تحول تجربه کاربری است. احتمالاً شاهد همگرایی فناوری ماهوارهای و همراه زمینی خواهیم بود؛ جایی که کاربر معمولی الزاماً گوشی ماهوارهای جداگانه ندارد، بلکه همان گوشی معمولی در مواقع نیاز بهصورت یکپارچه از ماهواره استفاده میکند. گوشیهای اختصاصی ماهوارهای همچنان باقی خواهند ماند – همیشه نیاز به دستگاههای فوقالعاده مقاوم برای حرفهایها یا مناطق خاص مثل قطبها که سرویسهای ماهوارهای جدید روی موبایل در آغاز پوشش نمیدهند (گرچه ایریدیوم و چندی دیگر پوشش قطبین دارند) وجود خواهد داشت. اما نوآوری، مرز ورود را پایین آورده است.
افزون بر این، ظرفیت بیشتر ماهوارهای (صورتهای فلکی جدید، GEOهای پرظرفیتتر) میتواند خدمات داده را بهبود بخشد. محتمل است در عرض یک دهه، تماس گوشی ماهوارهای همانند سایر تماسها شفاف باشد و شاید حتی وبگردی مناسبی از طریق شبکههای نسل آینده را پشتیبانی کند. ادغام با اینترنت اشیا (IoT) یعنی ممکن است گوشی ماهوارهای شما همزمان وظیفه ردیاب یا مرکز حسگر برای سیستمهای پایش از راه دور را نیز انجام دهد.
همچنین باید توجه داشت که مقررات میتواند تغییر کند – اگر نیمی از تلفنهای مردم بتوانند با ماهواره تماس بگیرند، کشورهایی که اکنون استفاده از گوشی ماهوارهای را ممنوع کردهاند شاید مجبور به بازنگری قوانین یا حداقل اجازه استفاده اضطراری شوند، بدون آنکه از نظر امنیتی عقب نشینی کنند. احتمالاً سازمانهای بینالمللی توافقاتی برای استفاده از SOS ماهوارهای جهت کمک به گردشگران و … منعقد خواهند کرد، که باید دید چگونه پیش خواهد رفت.
خلاصه اینکه، صنعت گوشی ماهوارهای در چندین جبهه نوآوری میکند: از فضا (ماهوارهها و صورتهای فلکی جدید) تا زمین (دستگاههای دوحالته، ادغام در فناوری مصرفی). روند غالب دسترسیپذیرتر، مقرون به صرفهتر و کاربرپسندتر شدن ارتباط ماهوارهای است، درحالیکه ارزش اصلی اتصال همهجا را حفظ میکند. روند بازار رشد پیوستهای نشان میدهد چون بخشهای بیشتری متکی به گوشی ماهوارهای هستند و ورود فناوریهای رایج قالب سنتی را شکستهاند. به عصری وارد میشویم که تمایز میان «گوشی ماهوارهای» و «گوشی با قابلیت ماهواره» در حال حذف شدن است – تحقق رؤیای اینکه هیچ فردی، مهم نیست مکانش چقدر دورافتاده باشد، غیرقابل دسترسی نباشد en.wikipedia.org en.wikipedia.org. چالش صنعت مدیریت طیف فرکانسی، تضمین کیفیت سرویس با افزایش کاربران و ادامه کاهش هزینهها خواهد بود. اگر موفق شوند، گوشی ماهوارهای (در هر شکل) به بخشی رایج از ارتباطات جهانی تبدیل خواهد شد، نه فقط ابزاری مخصوص شرایط اضطراری.
جمعبندی
گوشیهای ماهوارهای راهی طولانی از تجهیزات سنگین و گرانقیمت اواخر سده بیستم پیمودهاند. آنها اکنون به بخشی حیاتی از ارتباطات جهانی بدل شدهاند و شکافها را پر میکنند جایی که شبکههای سنتی دسترسی ندارند. در این گزارش بررسی کردیم که گوشی ماهوارهای چیست و چگونه کار میکند، انواع مختلف آن برای سناریوهای گوناگون را شناختیم و شبکههای بزرگ (ایریدیوم، گلوبالاستار، اینمارست، ثریا) را که اتصال گوشه و کنار کره زمین را ممکن میکنند معرفی نمودیم. همچنین مدلهای پیشرو از گوشیهای دستی مستحکم تا هیبرید ماهواره-گوشیهای هوشمند را دیدیم و دریافتیم چگونه گروههای مختلف – از امدادگران و نیروهای نظامی تا دریانوردان، هوانوردان، کارکنان مناطق دور و ماجراجویان – به گوشی ماهوارهای برای ارتباط حیاتی وابستهاند.
مزایای واضح گوشیهای ماهوارهای (پوشش سراسری، قابلیت اطمینان، و استقلال از زیرساخت محلی) را در مقابل معایب آنها (هزینه بالا، حجیم بودن، و محدودیتهای عملیاتی مثل نیاز به دید مستقیم ماهواره) سنجیدیم. بررسی هزینهها نشان داد که اگرچه ارتباط ماهوارهای ارزان نیست، اما با طرحهای متنوع و حتی همکاریهایی که قابلیت ماهواره را در وسایل روزمره ادغام میکنند، منعطفتر شده است. ملاحظات مقرراتی یادآوری میکند که فناوری در خلأ وجود ندارد – عوامل سیاسی میتوانند تعیین کنند کجا و چگونه از گوشی ماهوارهای میتوان بهره برد و اهمیت آگاهی از قوانین را نشان میدهد.
بخش روندهای بازار و نوآوریها تصویر هیجانانگیزی از آینده ترسیم کرد: آیندهای که در آن فاصله بین «تلفن ماهوارهای» و «گوشی هوشمند» کمتر میشود، به لطف خدمات ماهوارهای مستقیم به سلول و پذیرش گسترده پیامرسانی ماهوارهای برای مواقع اضطراری. ورود شرکتهایی مانند اپل، کوالکام، اسپیسایکس و دیگران به این حوزه، موج جدیدی از فناوری را به راه انداخته که میتواند اتصال ماهوارهای را به یک ویژگی استاندارد برای مصرفکنندگان بدل کند، نه فقط ابزاری تخصصی برای کاشفان. این اتفاق نویدبخش ایمنی و ارتباط بهتر است زیرا مناطق دورافتاده جهان نیز کمکم از نظر دیجیتال از انزوا خارج میشوند.
در پایان، تلفنهای ماهوارهای در سال ۲۰۲۵ همچنان به همان اندازه گذشته ارزشمند هستند و حتی اهمیت آنها رو به افزایش است. نیاز بنیادین انسان به ارتباط برقرار کردن، صرف نظر از مکان، همواره وجود دارد — و تلفنهای ماهوارهای این نیاز را در جاهایی که هیچ ابزار دیگری کارایی ندارد، به طور بیمانندی برآورده میکنند. آنها یک خط نجات در زمان بلایا فراهم میآورند، امکان توسعه و امنیت در مناطق دورافتاده را مهیا میسازند و به ماجراجویان اعتمادبهنفس میدهند تا مرزها را جابهجا کنند، چون میدانند کمک تنها یک تماس فاصله دارد. با نگاه به آینده، میتوان انتظار داشت ارتباطات ماهوارهای بیشازپیش یکپارچه، کاربرپسند و فراگیر شود. این به معنای ناپدید شدن گوشیهای زرد یا مشکی قدیمی نیست — بلکه احتمالاً تکامل خواهند یافت یا در کنار خود، دستگاههای ماهوارهای جدیدی را خواهند دید.
چشمانداز آینده این است که ارتباطات ماهوارهای بیش از پیش به عنوان امتدادی طبیعی از شبکه جهانی ما تلقی خواهد شد، با راهکارهای هیبریدی که حتی اگر از شبکه سلولی خارج شوی، حقیقتاً قطع ارتباط نشوی. برای کسبوکارها و دولتها، نوآوریها کاربردهای جدیدی همچون اتصال حسگرهای اینترنت اشیا در آمازون یا ارائه پهنایباند به هواپیماها را فراهم خواهد کرد. برای کاربران عادی نیز، موانع هزینهای به تدریج کاهش خواهد یافت و داشتن پیامرسان ماهوارهای روی گوشی میتواند به اندازه GPS رایج شود.
در نهایت، مأموریت اصلی تلفنهای ماهوارهای — حفظ ارتباط ما در هر زمان و هر مکان — با قابلیتهای حتی بیشتر در آینده ادامه خواهد یافت. چه در برجهای بلند شهری باشید، چه بر فراز کوههای بلند، چه در بیابان، چه در منطقه بحران، این اطمینان که «تلفن کار خواهد کرد» بسیار ارزشمند است. تلفنهای ماهوارهای، در هر شکلی که باشند، همچنان ستون فقرات ارتباطات جهانی و نگهبان ایمنی برای کسانی خواهند بود که فراتر از پوشش شبکههای رایج قرار دارند. با پیشرفت فناوری و ماهوارهها، جهان به چشماندازی نزدیکتر میشود که هیچ مکانی بیش از حد دورافتاده نیست و هیچ فریاد کمکی بیپاسخ نمیماند.
منابع:
- ویکیپدیا – نمای کلی تلفن ماهوارهای en.wikipedia.org en.wikipedia.org
- یادداشت فناوری وزارت امنیت داخلی آمریکا – تلفنهای ماهوارهای سیار (ژوئن 2015) dhs.gov dhs.gov
- وبلاگ Outfittersatellite – تلفنهای ماهوارهای ثابت مکان outfittersatellite.com
- Outfitter Satellite – خلاصه راهحلهای دریایی outfittersatellite.com
- Satmodo – تلفن ماهوارهای برای هوانوردی satmodo.com satmodo.com
- ویکیپدیا – تفاوتهای GEO در برابر LEO dhs.gov en.wikipedia.org
- ویکیپدیا – جزئیات شبکه Iridium و Globalstar en.wikipedia.org en.wikipedia.org
- ویکیپدیا – جزئیات شبکه Inmarsat و Thuraya en.wikipedia.org en.wikipedia.org
- وبلاگ OrbitalSat (OSAT) – مقایسه قیمت تلفنهای ماهوارهای osat.com osat.com
- SatellitePhoneStore – مقایسه ۴ تلفن برتر satellitephonestore.com satellitephonestore.com
- EP Wired – توضیح تلفنهای ماهوارهای (کاربرد و معایب) epwired.com epwired.com
- ویکیپدیا – مزایای تلفنهای ماهوارهای در مناطق دور/بحرانی en.wikipedia.org en.wikipedia.org
- Yachting World – تلفن ماهوارهای برای دریانوردان yachtingworld.com
- Apollo Satellite – فهرست محدودیتهای کشوری apollosat.com apollosat.com
- SlashGear – کشورهایی که تلفن ماهوارهای در آنها غیرقانونی است (هند، چین و غیره) slashgear.com slashgear.com
- SlashGear – مقررات کوبا و روسیه slashgear.com slashgear.com
- ویکیپدیا – توسعههای ماهوارهای به سلولی en.wikipedia.org en.wikipedia.org
- The Verge – Qualcomm Snapdragon Satellite theverge.com theverge.com
- AppleInsider – قابلیت اشتراکگذاری اضطراری اپل با استفاده از Globalstar appleinsider.com appleinsider.com
- BusinessResearchInsights – اندازه و رشد بازار businessresearchinsights.com