چشم‌انداز بازار جهانی پهپاد (۲۰۲۵–۲۰۳۰)

بررسی بازار

بازار جهانی پهپاد در سال‌های اخیر به سرعت رشد کرده و انتظار می‌رود این رشد تا سال ۲۰۳۰ ادامه داشته باشد. در سال ۲۰۲۴، کل صنعت پهپاد (شامل سیستم‌های مصرفی، تجاری و نظامی) حدود ۷۳ میلیارد دلار برآورد شده است grandviewresearch.com. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد این بازار می‌تواند تا سال ۲۰۳۰ تقریباً به ۱۶۳ تا ۱۶۵ میلیارد دلار برسد (یک سناریوی میانگین با نرخ رشد مرکب سالانه حدود ۱۴٪) grandviewresearch.com. برخی تحلیل‌های خوش‌بینانه‌تر رشد بالاتری را پیش‌بینی می‌کنند – مثلاً یک پیش‌بینی از رشد بازار از حدود ۳۰ میلیارد دلار در ۲۰۲۲ تا ۲۶۰.۵ میلیارد دلار تا ۲۰۳۰ خبر می‌دهد zionmarketresearch.com (که بیانگر رشد سالانه ۲۷ تا ۳۹٪ است). ارقام دقیق با توجه به تعریف متفاوت “بازار پهپاد” نزد هر منبع متغیر است، اما همه تحلیل‌گران بر روی رشد قوی دو رقمی مبتنی بر افزایش کاربردها و پیشرفت‌های فناورانه توافق دارند.

جدول ۱ – اندازه بازار جهانی پهپاد بر اساس بخش‌ها (کنونی در مقابل پیش‌بینی‌شده):

منابع: Grand View Research، Drone Industry Insights، Fortune Business Insights، و غیره. (توضیح: *ارزش‌های پیش‌بینی‌شده ۲۰۳۰ برای تجاری و نظامی تقریبی بوده و بر اساس نرخ رشد مرکب سالانه گزارش‌شده محاسبه شده‌اند.)

همان‌طور که در بالا مشاهده می‌شود، پهپادهای نظامی در حال حاضر دارای بزرگ‌ترین سهم درآمدی هستند، اما نیچ‌های با رشد بالا مانند پهپادهای تحویل و کشاورزی در حال گسترش سریع از یک پایه کوچک‌تر هستند. پهپادهای تجاری (برای مصارف کسب‌وکاری) نیز حجم قابل توجهی را تشکیل می‌دهند، در حالی که پهپادهای مصرفی (مصرف شخصی و سرگرمی) از نظر ارزش بازار نسبتاً کوچک‌تر هستند globenewswire.com globenewswire.com. بخش‌های زیر هر یک از این بخش‌های اصلی را به طور جزئی تشریح می‌کنند.

پهپادهای مصرفی

پهپادهای مصرفی به وسایل پرنده بدون سرنشینی گفته می‌شود که به صورت آماده و تجاری توسط علاقه‌مندان، عکاسان و کاربران برای اهداف شخصی یا تفریحی استفاده می‌شود. این بخش با ارزان‌تر شدن و کاربری آسان‌تر پهپادها به طور پیوسته رشد کرده است. بازار جهانی پهپاد مصرفی در حدود ۴ تا ۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ ارزش‌گذاری شده است grandviewresearch.com و انتظار می‌رود تا ۱۱.۶ میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۰ برسد grandviewresearch.com، یعنی با نرخ رشد مرکب سالانه تقریباً ۱۳٪ grandviewresearch.com. عوامل اصلی رشد، محبوبیت تصویربرداری/فیلم‌برداری هوایی، مسابقات پهپاد و دیگر کاربری‌های تفریحی است. پیشرفت‌های فناورانه مانند دوربین‌های بهتر، قابلیت اجتناب از موانع و حالت‌های پرواز خودکار “دنبال‌کننده من” باعث جذابیت بیشتر پهپادهای مصرفی برای طیف گسترده‌تری از کاربران شده‌اند.

بازیگران اصلی: بازار پهپادهای مصرفی عمدتاً تحت سلطه شرکت چینی DJI است که تا میانه ۲۰۲۴ بیش از ۹۰٪ فروش پهپادهای مصرفی جهان را به خود اختصاص داده است grandviewresearch.com. سری Phantom و Mavic شرکت DJI استاندارد این بازار را با کیفیت بالا و کاربری آسان تعیین کرده‌اند. دیگر سازندگان قابل توجه Parrot (فرانسه)، Autel Robotics ، Skydio (برندی آمریکایی با تمرکز بر پیگیری خودکار) و انواع برندهای کوچک‌تر هستند که اغلب برای بازار اسباب‌بازی یا مبتدی فعالیت می‌کنند. با این حال، هیچ‌یک به مقیاس DJI نزدیک نیستند – برتری بازار DJI چنان قوی است که در برخی کشورها مورد بازبینی‌های امنیتی قرار گرفته است grandviewresearch.com. پهپادهای مصرفی به طور فزاینده‌ای مقرون‌به‌صرفه شده‌اند (برخی مدل‌های محبوب تنها چند صد دلار قیمت دارند) و سد ورود برای علاقه‌مندان را پایین آورده و پذیرش را افزایش داده است. رشد این بخش انتظار می‌رود همچنان ادامه داشته باشد و پهپاد تبدیل به وسیله‌ای رایج در عکاسی و سرگرمی شود، البته این بخش به اندازه بخش تجاری صنعت سریع یا پرمنفعت نیست globenewswire.com.

پهپادهای تجاری (شرکتی و صنعتی)

پهپادهای تجاری توسط کسب‌وکارها و سازمان‌های دولتی در طیف گسترده‌ای از کاربردهای حرفه‌ای استفاده می‌شوند: نقشه‌برداری و پایش هوایی، بازرسی زیرساخت، مشاهده سایت‌های ساختمانی، پایش خطوط انتقال نفت و گاز، بررسی معادن، عکاسی املاک، فیلم‌سازی، ایمنی عمومی (پلیس و آتش‌نشانی) و موارد دیگر. این بخش همه کاربردهای صنعتی و سازمانی پهپادهای غیرنظامی و غیرتفریحی را شامل می‌شود، همچنین زیر بخش‌های خاصی مانند تحویل و کشاورزی (که به علت اهمیت، جداگانه بررسی می‌شوند).

بازار جهانی پهپادهای تجاری (در تعریف گسترده) تقریباً ۳۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ بوده است grandviewresearch.comو انتظار می‌رود که در اواخر دهه ۲۰۲۰ با نرخ ۱۰–۱۱٪ در سال رشد کند grandviewresearch.com. تا سال ۲۰۳۰، بخش تجاری (در مجموع) می‌تواند به ۵۰ تا ۶۰+ میلیارد دلار درآمد سالانه نزدیک شود (بسته به رشد زیر بخش‌ها). چندین عامل باعث این توسعه شده‌اند:

• پذیرش صنعتی در حوزه‌های مختلف: کسب‌وکارها در ساختمان، کشاورزی، انرژی، لجستیک و رسانه به دلیل کارآمدی و قابلیت‌های جمع‌آوری داده پهپادها را پذیرفته‌اند grandviewresearch.com. برای مثال، شرکت‌های ساختمانی و املاک برای بررسی سایت‌ها و رصد پیشرفت کار از پهپادها استفاده می‌کنند که ایمنی را بهبود بخشیده و هزینه‌ها را کاهش می‌دهد grandviewresearch.com. شرکت‌های خدمات عمومی و نفت و گاز برای بازرسی‌های روتین خطوط لوله، خطوط برق و سکوها از پهپاد استفاده می‌کنند و بدین وسیله از بازرسی‌های دستی پرخطر اجتناب می‌کنند. در رسانه و سرگرمی، پهپادها به تجهیزاتی استاندارد برای فیلم‌برداری هوایی بدل شده‌اند.
• قابلیت‌های بهبود یافته: پهپادهای تجاری مدرن هر روز پیچیده‌تر می‌شوند. آن‌ها حامل دوربین‌های با رزولوشن بالا و سنسورهای LiDAR هستند، برای پرواز خودکار و تحلیل داده از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند و با برد و دوام پروازی بیشتر فعالیت می‌کنند. ادغام فناوری‌هایی نظیر هوش مصنوعی و یادگیری ماشین پردازش داده آنی را ممکن می‌سازد (مانند نقشه‌برداری یا تشخیص ناهنجاری به صورت فوری) grandviewresearch.com. پلتفرم‌های پهپادی اکنون ویژگی‌هایی نظیر تصویربرداری حرارتی برای بازرسی، سنسورهای چند طیفی برای تحلیل محصولات کشاورزی و حتی طرح‌های هیبریدی برای افزایش زمان پرواز ارائه می‌دهند grandviewresearch.com. رشد نرم‌افزارها و خدمات پهپادی (برای مدیریت ناوگان، پردازش داده و غیره) نیز استقرار پهپاد در مقیاس سازمانی را برای شرکت‌ها آسان‌تر کرده است.
• مدل‌های “پهپاد به عنوان خدمت” (DaaS): بسیاری از شرکت‌هایی که به داده‌های پهپادی نیاز دارند (مثلاً برای نقشه‌برداری یا تحویل)، به جای عملیات مستقل، از ارائه‌دهندگان خدمات پهپادی استفاده می‌کنند. خدمات پهپادی اکنون به بخش عمده‌ای از صنعت بدل شده است – به طوری که از نظر درآمدی، خدمات به بزرگ‌ترین بخش بازار پهپادهای تجاری (بزرگتر از فروش سخت‌افزار) تبدیل شده‌اند، طبق داده‌های Drone Industry Insights globenewswire.com. این خدمات طیفی از عکاسی هوایی (مثل عروسی‌ و رویدادها) تا قراردادهای پیشرفته نقشه‌برداری و بازرسی را در بر می‌گیرد. مدل DaaS به سازمان‌ها امکان بهره‌برداری از مزایای پهپاد را بدون سرمایه‌گذاری اولیه سنگین می‌دهد و همین امر به پذیرش بیشتر کمک می‌کند grandviewresearch.com.

بازیگران اصلی: DJI همچنان سهم بزرگی از بازار سخت‌افزار پهپادهای تجاری را در اختیار دارد (بسیاری از کاربران سازمانی از پهپادهای نیمه‌حرفه‌ای DJI مانند سری Phantom یا Matrice استفاده می‌کنند). با این حال، بخش سازمانی پراکنده‌تر از بخش مصرف‌کننده است. پَرُت (فرانسه) پهپادهای حرفه‌ای (سری ANAFI) و راهکارهای نقشه‌برداری (Pix4D) ارائه می‌دهد grandviewresearch.com. اسکای‌دیو (آمریکا) با پهپادهای خودران برای مشتریان سازمانی و دولتی مورد توجه واقع شده است. شرکت‌های چینی غیر از DJI (مانند یونیک، اوتل) نیز پهپادهای تجاری عرضه می‌کنند. در صنایع خاص، ارائه‌دهندگان تخصصی موفق هستند – مانند senseFly (متعلق به پَرُت) برای نقشه‌برداری، Wingtra برای پهپادهای نقشه‌برداری بال ثابت، و Freefly Systems برای پهپادهای سنگین سینمایی.

نکته مهم این است که یک اکوسیستم کامل از شرکت‌های نرم‌افزاری پشتوانه استفاده تجاری از پهپادهاست: شرکت‌هایی مانند DroneDeploy، Pix4D، PrecisionHawk و Airware نرم‌افزار تحلیل داده، برنامه‌ریزی پرواز و مدیریت ناوگان ارائه می‌دهند. این ارائه‌دهندگان نرم‌افزار/خدمات بازیگران کلیدی در پیاده‌سازی‌های سازمانی هستند، حتی اگر خود پهپادها را نسازند. تا اواسط دهه ۲۰۲۰، نقشه‌برداری و بررسی اصلی‌ترین کاربرد تجاری پهپادها در سراسر جهان است و پس از آن بازرسی و عکاسی/فیلم‌برداری قرار دارند giiresearch.com. در حال حاضر بخش انرژی بزرگ‌ترین صنعت مصرف‌کننده پهپاد است، و لجستیک (تحویل بار) سریع‌ترین حوزه کاربردی نوظهور در پهپادهای تجاری به شمار می‌رود giiresearch.com.

پهپادهای نظامی

بخش پهپادهای نظامی/پهپاد رزمی بدون سرنشین (UCAV) سهم قابل توجهی از هزینه‌های جهانی برای پهپادها را به خود اختصاص می‌دهد. پهپادهای نظامی دامنه‌ای از پهپادهای تاکتیکی کوچک مورد استفاده نیروهای زمینی برای شناسایی تا پهپادهای MALE/HALE (متوسط یا بلندبرد ارتفاع بالا، دوام زیاد) مانند MQ-9 Reaper که برای نظارت و مأموریت‌های تهاجمی به کار می‌رود، را در بر می‌گیرند. در سال ۲۰۲۴، بازار جهانی پهپادهای نظامی حدود ۳۶ تا ۳۷ میلیارد دلار برآورد شده است grandviewresearch.com که آن را به بزرگ‌ترین بخش منفرد از نظر درآمد بدل می‌کند. پیش‌بینی‌ها رشد پایدار (~۷ تا ۱۴ درصد CAGR) را نشان می‌دهد و ممکن است تا سال ۲۰۳۰ این بازار به حدود ۸۰ تا ۹۰+ میلیارد دلار برسد grandviewresearch.com.

عوامل کلیدی این حوزه شامل برنامه‌های نوسازی دفاعی و اهمیت فزاینده پهپاد در نقش‌های رزمی و اطلاعاتی است. نیروهای مسلح سراسر جهان برای ISTAR (اطلاعات، نظارت، تعیین هدف، شناسایی) و همچنین رزمی (پهپادهای مسلح) و پشتیبانی لجستیکی روی پهپادها سرمایه‌گذاری می‌کنند. درگیری‌های اخیر ارزش آن‌ها را نشان داده‌اند – برای مثال پهپادهای کوچک به طور گسترده در جنگ اوکراین برای شناسایی و حتی به عنوان مهمات سرگردان بداهه استفاده شده‌اند که نقش رو به رشد سیستم‌های بدون سرنشین در میدان نبرد را برجسته می‌کند globenewswire.com. در عین حال، پهپادهای رزمی پیشرفته (UCAV) توانایی‌های تهاجم و شناسایی دوربرد را بدون به‌خطر افتادن جان خلبانان به ارتش‌های پیشرفته می‌دهد.

روندهای فناورانه: توسعه پهپادهای نظامی بر برد، محموله، پنهانکاری و خودگردانی متمرکز است. پیشرفت در مواد و پیشرانه (شامل باتری‌های بهتر و سلول‌های سوختی هیدروژنی برای دوام بیشتر) پهپادهایی را ممکن کرده که زمان پرواز طولانی‌تر و توان حمل بار بیشتر دارند grandviewresearch.com. ویژگی‌های پنهانکار و ضدالکترونیک مقاومت پهپادها در میدان نبرد را افزایش داده است. همچنین، گرایشی به سمت خودگردانی و عملیات جمعی وجود دارد – یعنی استفاده از پهپادهایی که می‌توانند با حداقل دخالت انسانی یا به صورت جمعی “گله‌ای” عمل کنند. ارتش‌ها در حال آزمایش پهپادهای خودران مبتنی بر هوش مصنوعی برای مأموریت‌های پیچیده و نیز یکپارچه‌سازی پهپاد با سایر نیروها (جنگ مبتنی بر شبکه) برای عملیات هماهنگ هستند grandviewresearch.com grandviewresearch.com.

بازیگران اصلی: صنعت پهپادهای نظامی توسط پیمانکاران بزرگ دفاعی و شرکت‌های تخصصی هدایت می‌شود. در ایالات متحده (بزرگ‌ترین بازار پهپاد نظامی)، تولیدکنندگان کلیدی شامل جنرال اتمیکس (سازنده سری Predator/Reaper)، نورثروپ گرومان (پهپادهای شناسایی ارتفاع بالای Global Hawk)، بوئینگ/Insitu (پهپاد دریایی ScanEagle و MQ-25 Stingray) و لاکهید مارتین (انواع پهپادهای تاکتیکی) هستند. اسرائیل در پهپادهای نظامی پیشگام است – شرکت‌هایی مانند Israel Aerospace Industries (IAI) و Elbit Systems پهپادهای متعددی را به سراسر جهان صادر می‌کنند (مانند Heron محصول IAI و سری Hermes محصول Elbit). چین نیز یکی از بازیگران اصلی است؛ تولیدکنندگان وابسته به دولت مثل AVIC/CASC پلتفرم‌هایی مانند سری Wing Loong و CH را برای ارتش چین و صادرات تولید می‌کنند و شرکت‌های جدید چینی در حال توسعه گله‌های پهپاد مسلح کوچک هستند. ترکیه نیز به عنوان صادرکننده پهپادهای رزمی (خصوصا بایکار با پهپاد Bayraktar TB2 که در چندین درگیری به کار رفته) مطرح شده است. از آنجا که عمده خرید پهپاد نظامی توسط دولت‌ها انجام می‌شود، سهم بازار معمولاً برحسب کشور یا برنامه نظامی سنجیده می‌شود نه صرفاً شرکت – برای مثال، صنایع آمریکا و اسرائیل تاریخی در زمینه صادرات پهپادهای پیشرفته داشته‌اند، هرچند پهپادهای چینی و ترکی هم‌اکنون به سرعت در بازار جهانی دفاعی سهم می‌گیرند.

به طور کلی، تقاضای نظامی ستون فقرات پایداری برای بازار پهپاد فراهم می‌کند، اما رشد آن نسبت به بخش تجاری کمی کندتر است. چالش‌هایی مانند محدودیت‌های صادراتی، یکپارچه‌سازی پهپادها با هواپیماهای سرنشین‌دار در حریم هوایی و دفاع ضدهوشمند پهپادی این بخش را محدود می‌کنند. با این حال، تنش‌های مداوم جهانی و اثربخشی اثبات‌شده پهپادها در جنگ‌های مدرن تضمین می‌کند که هزینه‌های دفاعی برای پهپادها تا سال ۲۰۳۰ بالا باقی بماند.

پهپادهای تحویلی

پهپادهای تحویلی یکی از سریع‌ترین بخش‌های در حال رشد هستند که تمرکز آن‌ها بر انتقال بسته‌ها، تجهیزات پزشکی و سایر محموله‌ها با استفاده از پهپادهای خودران یا کنترل از راه دور است. اگرچه هنوز این بخش نوپا است، اما علاقه زیادی را به خود جلب کرده چرا که شرکت‌ها به دنبال تحول در تحویل آخرین مایل با وسایل نقلیه هوایی هستند. بازار جهانی تحویل پهپادی در اوایل ۲۰۲۰ فقط چند صد میلیون دلار ارزش داشت (تقریباً ۰/۵۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ grandviewresearch.com)، اما پیش‌بینی می‌شود تا بیش از ۱۰ میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۰ grandviewresearch.com برسد — رشدی شگفت‌آور با نرخ سالانه حدود ۴۰٪ و حتی بیشتر. بر اساس برخی برآوردها، با رفع موانع مقرراتی، تحویل پهپادی می‌تواند حتی بیشتر رشد کند و در سناریوهای خوش‌بینانه تا ۲۷ تا ۲۸ میلیارد دلار در جهان تا سال ۲۰۳۰ برسد market.us businesswire.com.

موارد کاربرد: شناخته‌شده‌ترین مورد استفاده، تحویل خرده‌فروشی و تجارت الکترونیک است — به عنوان مثال, Prime Air آمازون در حال توسعه پهپادهایی است که بسته‌های کوچک را زیر ۳۰ دقیقه به مشتریان می‌رساند. Wing (شرکت آلفابت/گوگل) هزاران تحویل غذا، دارو و سایر اقلام را در بازارهای آزمایشی انجام داده است. فراتر از کالاهای مصرفی، کاربردی بسیار تاثیرگذارتر تحویل پزشکی و بشردوستانه است: برای مثال، Zipline (استارتاپ آمریکایی) شبکه‌های پهپادی در رواندا و غنا راه‌اندازی کرده تا خون و واکسن را به درمانگاه‌های دورافتاده تحویل دهد که اغلب به عنوان اولین سرویس تحویل پهپادی ملی در جهان مطرح شده است time.com. پهپادها می‌توانند از زیرساخت جاده‌ای ضعیف عبور کرده و در موقعیت‌های حساس زمانی تجهیزات حیاتی را سریع‌تر برسانند؛ این قابلیت اکنون در حال گسترش به سایر کشورهاست. شرکت‌های لجستیک نیز در حال بررسی کاربرد پهپاد برای اینتر-لجستیک (انتقال قطعات داخل کارخانه‌های بزرگ یا میان سایت‌های نزدیک) هستند و در کشورهای مختلف نیز خدمات پستی آزمایش‌های تحویل مرسوله به روستاها با پهپاد را انجام داده‌اند.

روندها و چالش‌ها: بخش پهپادهای تحویلی با تقاضا برای تحویل سریع‌تر و بر اساس تقاضا و پتانسیل صرفه‌جویی در هزینه و کاهش انتشار کربن (پهپادهای برقی در مقایسه با خودروها) رشد می‌کند grandviewresearch.com. از نظر فنی، پیشرفت در برد و ظرفیت حمل بار امکان حمل چند کیلوگرم بار در چند کیلومتر را فراهم ساخته است. بسیاری از پهپادهای تحویلی به صورت هیبرید VTOL (پرواز و فرود عمودی) طراحی می‌شوند — ترکیبی از بلند شدن با چند پروانه و پرواز افقی بال ثابت برای افزایش راندمان. علی‌رغم نوآوری سریع، همچنان چالش‌هایی باقی است: مجوز مقرراتی برای پروازهای تحویلی روتین و خودران هنوز محدود است. قوانین حریم هوایی (خصوصاً در مناطق شهری) و نگرانی‌های ایمنی باید حل شود؛ تا سال ۲۰۲۵، بیشتر تحویل‌ها یا در آزمون‌های کنترل‌شده انجام می‌شود یا در مناطق کم‌جمعیت. قبول عمومی، سروصدا و حریم خصوصی نیز هنگام پرواز در ارتفاع پایین بالای خانه‌ها باید در نظر گرفته شود. با تطبیق مقررات (مثلاً برنامه‌های آزمایشی مورد تأیید FAA آمریکا و نهادهای مشابه در سایر کشورها)، انتظار می‌رود صنعت شاهد رشد سریع این بخش باشد.

بازیگران اصلی: حوزه پهپادهای تحویلی مجموعه‌ای از غول‌های فناوری، شرکت‌های هوافضا و استارتاپ‌ها را در برمی‌گیرد. بازیگران شاخص شامل آمازون (توسعه ناوگان پهپادی Prime Air)، Wing شرکت آلفابت (پیشرو در اجرای آزمایشی واقعی تحویل)، و Zipline (متمرکز بر لجستیک پزشکی) هستند. شرکت‌های سنتی حمل‌ونقل نیز حضور دارند: UPS با Flight Forward به حوزه پهپاد ورود کرده، FedEx در پروژه‌های آزمایشی شریک شده و DHL در اروپا «parcelcopter» را آزمایش کرده است. ایرباس و بوئینگ نیز برای حمل بارهای سنگین بر روی هواپیماهای بدون سرنشین سرمایه‌گذاری می‌کنند. سازندگان تخصصی پهپاد مانند Matternet، Wingcopter، Flytrex و Drone Delivery Canada پلتفرم‌ها و پهپادهای تحویلی خود را توسعه داده‌اند و غالباً با پیک‌ها یا دولت‌های محلی همکاری می‌کنند grandviewresearch.com grandviewresearch.com. بازار رقابتی هنوز در حال شکل‌گیری است – هیچ شرکت منفردی بر آن تسلط ندارد و بسیاری از پروژه‌ها مرحله آزمایشی هستند. با توجه به علاقه شدید، تجمیع و شراکت میان شرکت‌ها رایج است: برای مثال، خرده‌فروشان ممکن است با استارتاپ‌های پهپادی همکاری کنند و سازندگان پهپاد نیز با شرکت‌های لجستیک تیم تشکیل دهند grandviewresearch.com grandviewresearch.com. تا سال ۲۰۳۰، اگر مقررات امکان فعالیت گسترده را فراهم سازد، شاید شاهد شبکه‌های تثبیت‌شده‌ای از پهپادهای تحویلی در هوای شهرها به ویژه برای تحویل‌های پزشکی حیاتی باشیم.

پهپادهای کشاورزی

پهپادهای کشاورزی (که به آنها آگریدِرون نیز گفته می‌شود) در کشاورزی و جنگلداری برای بهبود پایش محصولات، کشاورزی دقیق و مدیریت زمین استفاده می‌شوند. این بخش با استقبال کشاورزی از فناوری دیجیتال برای بهبود بهره‌وری و بازده به سرعت رشد کرده است. از پهپادهای کشاورزی برای پایش و رصد محصولات (با دوربین‌های چند طیفی برای تشخیص تنش یا آفات)، سم‌پاشی دقیق سموم یا کودها، مدیریت آبیاری، کاشت بذر (مانند بذرپاشی هوایی پوشش گیاهی) و پایش دام استفاده می‌شود. این پهپادها عملاً چشم و ابزاری در آسمان به کشاورزان می‌دهند تا مواد را با دقت به‌کار گیرند.

در سال ۲۰۲۳، بازار جهانی پهپادهای کشاورزی حدود ۴ تا ۵ میلیارد دلار ارزش‌گذاری شد fortunebusinessinsights.com. انتظار می‌رود این رقم تا حدود ۱۴ میلیارد دلار meticulousresearch.com و حتی بیش از ۲۲–۲۴ میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۰ (بسته به بازه و مفروضات پیش‌بینی) رشد کند globenewswire.com fortunebusinessinsights.com. آخرین تحلیل بازار ارقامی نزدیک به ۲۲/۵ میلیارد دلار تا ۲۰۳۰ (از ۳/۸ میلیارد دلار در ۲۰۲۳) پیش‌بینی می‌کند که به معنی نرخ رشد مرکب سالانه ~۲۹٪ است globenewswire.com. محرک‌های رشد شامل میل به کشاورزی دقیق – بهره‌گیری از داده برای بهینه‌سازی ورودی و بازده — و کمبود نیروی کار که اتوماسیون را جذاب می‌کند است. دولت‌ها نیز از طریق یارانه و سیاست از آگریدِرون‌ها حمایت کرده‌اند، چون آن‌ها را ابزاری برای افزایش پایدار تولید غذا می‌دانند globenewswire.com globenewswire.com. پهپادها قادرند در مدت کوتاه زمین‌های وسیع را پوشش دهند، مصرف مواد شیمیایی را با هدف قرار دادن نقاط نیاز کاهش دهند و تصمیمات کشاورزان را داده‌محور سازند.

بازیگران اصلی: بازار پهپاد کشاورزی با صنعت پهپاد گسترده‌تر همپوشانی دارد اما بازیگران تخصصی خود را نیز دارد. DJI (با سری Agras در زمینه پهپادهای سم‌پاش) رهبر جهانی این بخش است و تقریباً ۳۰٪ بازار جهانی پهپاد کشاورزی را در اختیار دارد yicaiglobal.com. شرکت Yamaha ژاپن – قدیمی‌ترین تولیدکننده هلی‌کوپترهای بی‌سرنشین RMAX برای سمپاشی – حدود ۱۱٪ سهم دارد yicaiglobal.com. شرکت XAG چین (متمرکز بر UAV کشاورزی و سیستم‌های سمپاشی) یکی دیگر از بازیگران کلیدی با ~۹٪ سهم جهانی است yicaiglobal.com و حضور بین‌المللی خود را تقویت می‌کند. دیگر شرکت‌های مطرح شامل PrecisionHawk (آمریکا، ارائه آنالیز مزرعه با پهپاد)، DroneDeploy (آمریکا، نرم‌افزار محبوب نقشه‌برداری محصول)، Trimble (آمریکا، شرکت فناوری کشاورزی با ادغام پهپاد)، Parrot (پهپادهای نقشه‌برداری eBee شرکت senseFly)، و AeroVironment (آمریکا – شناخته‌شده در بخش نظامی اما دارنده پهپاد Quantix و شرکت‌های تحلیلی کشاورزی) fortunebusinessinsights.com هستند. بازار چین بسیار قوی است – سازندگان چینی (DJI و XAG) مجموعاً حدود ~۸۰٪ بازار داخلی پهپاد کشاورزی چین را در اختیار دارند factmr.com.

الگوهای استفاده: پهپادها به ابزاری روزمره برای مزارع بزرگ تبدیل شده‌اند. به عنوان مثال، در اروپا (که در سال ۲۰۲۳ با حدود ۳۰٪ سهم، پیشرو بازار پهپادهای کشاورزی بود) fortunebusinessinsights.com، پهپادها به کاهش کمبود نیروی کار و رعایت قوانین زیست‌محیطی سخت‌گیرانه با پایش دقیق محصولات کمک می‌کنند. در آسیا (به ویژه چین، هند، ژاپن)، رشد سریعی در حال وقوع است زیرا میلیون‌ها کشاورز شروع به به‌کارگیری پهپادها برای سم‌پاشی و تصویربرداری کرده‌اند. ژاپن دهه‌هاست از پهپادهای اسپری (یا هلیکوپترهای کوچک بدون سرنشین) در شالیزارهای برنج استفاده می‌کند. در آمریکای شمالی، شرکت‌های بزرگ کشاورزی از پهپادها در مزارع وسیع ذرت و گندم برای شناسایی سریع مشکلات و مصرف بهینه‌تر مواد شیمیایی یا آب استفاده می‌کنند. چالش اصلی همچنان آموزش و تربیت کشاورزان برای استفاده از این ابزارها و اطمینان از قابلیت اطمینان پهپادها در شرایط روستایی است. با این وجود، پهپادهای کشاورزی به عنوان تغییردهنده بازی در کشاورزی دقیق در نظر گرفته می‌شوند و به افزایش بازدهی همراه با کاهش هزینه‌ها و آثار زیست‌محیطی کمک می‌کنند globenewswire.com globenewswire.com.

روندها و نوآوری‌های کلیدی

در تمامی بخش‌های بازار پهپاد، چند روند کلیدی فناوری و صنعتی آینده را شکل می‌دهند:

• خودمختاری و هوش مصنوعی: پهپادها با پیشرفت در هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و پردازش داخلی بهتر، روز به روز خودمختارتر می‌شوند. این امکان را برای پروازهای کاملاً خودران برای کارهایی همچون نظارت، نقشه‌برداری یا تحویل بدون کنترل مستقیم خلبان فراهم می‌کند. فناوری ازدحامی (Swarm) نیز در حال ظهور است و به گروهی هماهنگ از پهپادها امکان می‌دهد ماموریت‌هایی را با هم انجام دهند. تشخیص شیء مبتنی بر هوش مصنوعی و ممانعت از برخورد با موانع باعث افزایش ایمنی و قابلیت اطمینان پهپادها شده و استفاده آن‌ها را در محیط‌های پیچیده گسترش داده است. این گرایش به سوی خودمختاری، هم در بخش‌های تجاری و هم نظامی مشهود است – مثلاً تاکسی‌های خودران هوایی در حال آزمایش برای حمل و نقل هوایی شهری (گرچه پهپادهای مسافربر معمولاً جزو بازار پهپادهای سنتی به شمار نمی‌آیند) و نظامیان نیز در حال آزمایش پهپادهای loyal wingman مبتنی بر هوش مصنوعی برای کمک به جنگنده‌های سرنشین‌دار هستند.
• بهبود منابع انرژی و پایداری پرواز: محدودیت مداوم پهپادها (به ویژه مالتی‌روتورها) مدت پرواز و برد آن‌هاست. نوآوری‌ها در فناوری باتری – باتری‌های لیتیومی با چگالی انرژی بالاتر، شارژ سریع و ترکیبات شیمیایی جدید – به تدریج پایداری پهپادها را افزایش می‌دهند. همچنین جایگزین‌هایی برای باتری رایج می‌شود: سلول سوختی هیدروژنی امکان پروازهای بسیار طولانی‌تر و سوخت‌گیری سریع‌تر را وعده می‌دهد. برای مثال، همکاری‌هایی مانند سیستم سلول سوخت هیدروژنی کارتریجی NREL و Honeywell در سال ۲۰۲۳ به پهپادها اجازه داده بار سنگین‌تر را برای مدت طولانی‌تری حمل کنند grandviewresearch.com grandviewresearch.com. پهپادهای خورشیدی و موتورهای هیبریدی (گاز-برق) نیز برای نقش‌های تخصصی با ماندگاری بالا استفاده می‌شوند. این پیشرفت‌ها به پهپادها اجازه خواهند داد ماموریت‌های دشوارتری مانند بازرسی خطوط طولانی یا ماموریت‌های چندساعته نظارت یا تحویل انجام دهند.
• پیشرفت حسگرها و بارهای مفید: پهپادها اساساً سکویی برای حمل حسگرها/بار هستند و این حسگرها هر روز بهتر و سبک‌تر می‌شوند. حسگرهای تصویربرداری با وضوح بالا، دوربین‌های حرارتی، سنسورهای چندطیفی برای کشاورزی، واحدهای لیدار برای نقشه‌برداری و حتی بارهای رادار و سیگینت (در بخش نظامی) increasingly ادغام می‌شوند. حسگرهای پیشرفته‌تر به معنای داده‌های غنی‌تر از پهپادهاست – از مدل‌های سه‌بعدی دقیق زیرساخت‌ها تا برآوردهای دقیق سلامت محصول – که موجب تقاضا در صنایعی با وابستگی به تحلیل داده شده است grandviewresearch.com. همزمان، ظرفیت حمل بار روی بسیاری از پلتفرم‌ها افزایش یافته و پهپادها قادرند دوربین‌های سنگین‌تر یا چند حسگر را در یک پرواز حمل کنند و پهپادهای تحویلی، بسته‌های بزرگ‌تری را منتقل نمایند.
• طراحی‌های هیبریدی و انواع جدید پهپاد: بازار شاهد نوآوری در شکل و ساخت پهپاد است. اگرچه پهپادهای مالتی‌روتور (کوادکوپترها، هگزاكوپترها و غیره) به دلیل انعطاف‌پذیری و توانایی نشست و برخاست عمودی رایج‌تر هستند، اما استفاده از پهپادهای بال‌ثابت (پرواز شبیه هواپیما) برای ماموریت‌های مسافت بلند و طراحی‌های هیبریدی VTOL که بهترین ویژگی‌های هر دو را ترکیب می‌کنند، در حال رشد است. پهپاد هیبریدی می‌تواند عمودی بلند شود اما برای کارایی در مسیر به پرواز بال‌ثابت تبدیل شود – ایده‌آل برای تحویل و نقشه‌برداری طولانی. تخصصی شدن بیشتر نیز مشاهده می‌شود: پهپادهای زیرآبی (برای بررسی دریایی)، پهپادهای متصل به کابل (برای نظارت پایدار بر بسترهای انرژی) و حتی پهپادهای الهام‌گرفته از پرندگان برای کاربری‌های خاص. این نوآوری‌ها دامنه کاربرد وسایل بدون سرنشین را گسترش داده‌اند.
• پهپاد به عنوان سرویس & ادغام در کسب‌وکار: از نظر تجاری، گرایش قابل توجه افزایش مدل‌های خدماتی و یکپارچه‌سازی پهپادها در فرآیندهای سازمانی است. بسیاری شرکت‌ها اکنون عملیات پهپادی خود را به شرکت‌های خدماتی تخصصی واگذار می‌کنند، همانطور که اشاره شد، تا از مدیریت سخت‌افزار و آموزش خلبان جلوگیری کنند. این مسئله منجر به پیدایش تعداد زیادی استارتاپ خدمات پهپادی شده است. علاوه بر این، پهپادها با فناوری اینترنت اشیا و نرم‌افزارهای سازمانی ادغام می‌شوند. به عنوان مثال، یک پهپاد می‌تواند داده‌ها را به طور خودکار به پلتفرم ابری شرکت برای تحلیل لحظه‌ای ارسال کند. همچنین ادغام با شبکه‌های ۵G در افق است که اتصال کم تأخیر برای کنترل از راه دور و انتقال داده‌های پهپادها را نوید می‌دهد – شرکت‌های مخابراتی در حال گسترش زیرساخت برای پشتیبانی از ترافیک پهپادی شهری و حتی استفاده از خود پهپاد به عنوان رله سیگنال ۵G در مناطق صعب‌الوصول هستند grandviewresearch.com.
• ضدپهپاد و تدابیر امنیتی: با گسترش پهپادها، نوآوری‌هایی در فناوری ضدپهپاد (C-UAS) برای شناسایی و خنثی‌سازی پهپادهای متخاصم یا ناخواسته نیز رخ می‌دهد. این امر به ویژه برای امنیت فرودگاه‌ها، زیرساخت‌های حیاتی و میدان‌های نبرد مهم است. اگرچه بخشی از بازار پهپاد محسوب نمی‌شود، توسعه جمرهای پهپاد، پهپادهای رهگیر و فناوری ژئوفنسینگ بر نحوه استفاده از پهپادها تأثیرگذار است. تولیدکنندگان ویژگی‌هایی چون ژئوفنسینگ (ممانعت از پرواز در مناطق محدود شده) و ارسال شناسه از راه دور را برای رفع نگرانی‌های امنیتی و مقرراتی به کار می‌گیرند. این اقدامات با فراهم کردن عملیات ایمن‌تر و پاسخگوتر پهپادها، بازار را گسترش داده و مشوق قانون‌گذاران برای باز کردن فضای هوایی به روی مصارف تجاری می‌شوند.

به طور خلاصه، نوآوری پیوسته باعث هوشمندتر، امن‌تر و توانمندتر شدن پهپادها شده است که همین امر کاربردهای جدید را گشوده و رشد بازار را سرعت می‌بخشد. همگرایی پهپاد با فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، مخابرات (۵G) و تولید پیشرفته تا سال ۲۰۳۰ تداوم یافته و پهپادهایی چندمنظوره‌تر و با طیف کاربران گسترده‌تر به بار خواهد آورد.

چشم‌انداز رقابتی و بازیگران کلیدی

چشم‌انداز رقابتی صنعت پهپاد متنوع است و در هر بخش رهبری متفاوت دارد:

• بخش مصرف‌کننده: همان طور که اشاره شد، DJI (چین) بر بازار پهپادهای مصرفی/تفریحی مسلط است و برآورد می‌شود بیش از ۷۰–۸۰٪ سهم بازار جهانی (و در برخی زیربخش‌ها بالای ۹۰٪) را دارد grandviewresearch.com. چند رقیب کوچک‌تر حضور دارند، اما مزیت اولین بودن، تنوع بالای محصولات و صرفه‌جویی مقیاس DJI جایگزینی آن را دشوار کرده است. شرکت آمریکایی Skydio با فناوری اجتناب از برخورد مبتنی بر هوش مصنوعی خود شناخته شده و یکی از معدود سازندگان پهپاد آمریکایی در مقیاس بالاست (تا حدی با قراردادهای دولتی به دلیل نگرانی‌های امنیتی پیرامون پهپادهای چینی حمایت می‌شود). Parrot (فرانسه) عمدتاً تمرکز خود را بر بازار حرفه‌ای گذاشته اما هنوز برخی مدل‌های مصرفی را عرضه می‌کند. برندهای کوچک چینی (Hubsan, Autel و غیره) و سیلی از تولیدکنندگان پهپاد اسباب‌بازی این بخش را کامل می‌کنند. این بازار در سال‌های اخیر فشرده‌تر شده (مثلاً 3DR و GoPro سال‌ها پیش از بازار سخت‌افزار خارج شدند) و اکنون DJI و چند شرکت دیگر تولیدکنندگان اصلی هستند.
• بخش تجاری (سازمانی): این بخش پراکنده‌تر و خاص‌تر بر اساس کاربرد است. DJI از لحاظ تعداد واحد مورد استفاده تجاری نیز پیشتاز است (بسیاری کسب‌وکارها به سادگی از پهپادهای DJI استفاده می‌کنند)، اما برندها و شرکت‌های نرم‌افزاری متمرکز بر حوزه سازمانی نقش مهمی دارند. Parrot و زیرمجموعه‌هایش (senseFly, Pix4D) نیازهای نقشه‌برداری، بررسی و کشاورزی را پوشش می‌دهند. Autel Robotics (چین) پهپادهای نیمه‌حرفه‌ای و سازمانی ارائه می‌دهد و به ویژه برای سازمان‌های ایمنی عمومی آمریکا که به دنبال گزینه‌ای غیر از DJI هستند محبوب است. Skydio برای بخش نظامی و ایمنی عمومی از بابت پهپادهای نظارتی و اتوماسیون مشهور است. از نظر نرم‌افزار و خدمات، بازیگران کلیدی DroneDeploy (پیشرو نرم‌افزار داده پهپاد برای سازمان‌ها)، PrecisionHawk (تحلیل داده در انرژی و کشاورزی)، Aerodyne Group (ارائه خدمات پهپادی با حضور جهانی در بازرسی زیرساخت) و Cypher Environmental/Kespry (نقشه‌برداری معادن و مواد معدنی) هستند. این بخش همچنین استارتاپ‌های بسیاری را شامل می‌شود که به صورت تخصصی بر بخش‌هایی معین تمرکز دارند (مثلاً American Robotics بر پهپادهای تمام‌خودران برای کشاورزی، Airobotics با سیستم‌های پهپاد در جعبه برای سایت‌های صنعتی). سهم بازار در بخش تجاری معمولاً بر اساس موارد استفاده و منطقه تقسیم می‌شود نه یک عدد جهانی– اما روشن است که هیچ شرکتی مانند DJI در مصرف‌کننده، این بخش را در اختیار ندارد، به ویژه با توجه به تنوع تامین‌کنندگان برای دلایل امنیتی grandviewresearch.com.
• بخش نظامی: بازار پهپاد نظامی توسط پیمانکاران بزرگ هوافضا/دفاعی (معمولاً به صورت کشوری) رهبری می‌شود. در آمریکا، General Atomics و Northrop Grumman برای پهپادهای بزرگ و AeroVironment برای پهپادهای سبک دستی (مانند Raven و Switchblade) مهم هستند – پهپادهای AeroVironment به طور گسترده توسط نیروهای آمریکا و متحدان (از جمله در اوکراین برای شناسایی خط مقدم) استفاده می‌شوند. Lockheed Martin و Boeing نیز انواع پهپاد یا سامانه‌های مرتبط تولید می‌کنند. IAI و Elbit اسراییل سهم زیادی در صادرات پهپادهای شناسایی دارند. Baykar ترکیه طی چند سال اخیر با صادرات پهپاد مسلح TB2 خود به کشورهای مختلف، سهم قابل توجهی از این بازار را به دست آورده است. در چین، چندین شرکت دولتی پهپادهای نظامی را برای کاربرد داخلی و صادرات (سری CH شرکت CASC، سری Wing Loong شرکت AVIC و غیره) تولید می‌کنند. به سبب محرمانگی بسیاری قراردادهای نظامی، تعیین دقیق سهم بازار دشوار است، اما به طور کلی، آمریکا و سامانه‌های ساخت اسراییل سهم بزرگی از هزینه‌های پهپادهای پیشرفته داشته‌اند و چین و سایر کشورها نیز سهم خود را تا سال ۲۰۲۵ در بازار جهانی افزایش داده‌اند. شایان ذکر است که پهپادهای تجاری آماده مصرف (در درجه اول DJI) نیز توسط نظامیان و گروه‌های مسلح برای مقاصد تاکتیکی به کار می‌رود، اما این فروش‌ها در آمار تجاری ثبت می‌شود. بنابراین چشم‌انداز رقابتی بخش نظامی به دو طبقه سیستم‌های پیشرفته پیمانکاران دفاعی و پهپادهای ارزان آماده مصرف که برای مصارف نظامی استفاده ثانویه می‌شوند، تقسیم می‌گردد.
• بخش تحویل: این بخش هنوز در حال پیدایش است و اغلب بیشتر مشارکت‌ها وجود دارد تا رقبای مستقل. Amazon Prime Air و Alphabet Wing مورد توجه‌اند اما هنوز عملیات در مقیاس بزرگ ندارند. Zipline شاید بیشترین تجربه عملیاتی را دارد و هزاران مأموریت پزشکی را در آفریقا انجام داده– این شرکت به مناطق دیگری (از جمله پروژه‌های آزمایشی در آمریکا و ژاپن) نیز گسترش یافته و غالباً به عنوان رهبر لجستیک پهپادی نام برده می‌شود. Wingcopter (آلمان) و Matternet (آمریکا) استارتاپ‌های مشهوری‌اند که پهپادهایی را در نمونه‌های آزمایشی تحویل مستقر کرده‌اند (مت‌نت با UPS برای تحویل در کمپوس بیمارستانی آمریکا همکاری داشته است). شرکت‌های لجستیک سنتی (UPS, DHL, FedEx) خود پهپاد نمی‌سازند (به جز چند مدل آزمایشی DHL) بلکه عمدتاً با شرکت‌های فناوری پهپادی شراکت یا سرمایه‌گذاری می‌کنند grandviewresearch.com grandviewresearch.com. Airbus پروژه Skyways و Boeing سرمایه‌گذاری در توسعه پهپادهای باری را دارد – این غول‌های هوافضا اگر بازار بالغ شود، می‌توانند تاثیرگذار شوند. فعلاً سهم بازار برای تحویل پهپادی تعریف دقیقی ندارد و بیشتر بر اساس پروژه‌های آزمایشی و مجوزهای مقرراتی اندازه‌گیری می‌شود تا درآمد. می‌توان گفت “بازیگران اصلی” کسانی هستند که پروژه‌های آزمایشی و فناوری برجسته دارند– آمازون، Wing، Zipline، Matternet، Wingcopter، Flytrex، Drone Delivery Canada و چند شرکت دیگر – اما احتمالاً تا ۲۰۳۰ و با تجاری شدن خدمات، شاخص‌ها شفاف‌تر خواهد شد.
• بخش کشاورزی: همان طور که اشاره شد، DJI و XAG (چین) و Yamaha (ژاپن) رهبران جهانی پهپاد کشاورزی هستند yicaiglobal.com. مدل‌های کشاورزی DJI (مانند سری سم‌پاش Agras T) در آسیا و به طور فزاینده در سایر نقاط رایج‌اند. یاماها از دهه ۱۹۹۰ با هلیکوپترهای بدون سرنشین خود در ژاپن پیشگام بوده و حضور قدرتمندی در آن بازار دارد. PrecisionHawk و Trimble پهپاد تولید نمی‌کنند اما در ارائه نرم‌افزار کشاورزی و یکپارچه‌سازی داده‌های پهپاد برای مدیریت مزرعه، با سازندگان سخت‌افزار شراکت دارند. DroneDeploy نیز توسط بسیاری از شرکت‌های بزرگ کشاورزی برای تحلیل تصویربرداری پهپادی استفاده می‌شود. Agribotix (توسط AgEagle خریداری شد) و Sentera نمونه‌هایی از تامین‌کنندگان بسته‌های سنسوری پهپاد و تحلیل داده برای کشاورزان هستند. این بخش همچنین بازیگران منطقه‌ای فراوانی را در بر دارد که راهکارهای سازگار با محصولات بومی ارائه می‌دهند (مثلاً شرکت‌هایی در هند با تمرکز بر پهپاد برای شالیزار و پنبه و غیره). با توجه به سهم بازار و توانمندی تولید گسترده DJI، انتظار می‌رود این شرکت در زمینه سخت‌افزار همچنان پیشتاز بماند. با این حال شرکت‌‌های داخلی (نظیر ideaForge در هند یا Harwar در چین) نیز در بازارهای داخلی خود و در صورت وجود مشوق‌های دولتی برای خرید داخلی، رقابت می‌کنند.

در مجموع، چشم‌انداز رقابتی پویا است – DJI حلقه اتصال مشترک به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده سخت‌افزاری در بازار غیرنظامی است اما در سایر بخش‌ها بازیگران پیشرو حسب تخصص فرق دارند. همچنین ورود استارتاپ‌های جدید و برخی ادغام‌ها (خرید/ادغام) همزمان با بلوغ بازار دیده می‌شود. به عنوان مثال شرکت‌های دفاعی بزرگ برای تقویت فناوری خود استارتاپ‌های پهپادی را خریداری کرده و نرم‌افزارهای سازمانی نیز ترکیب شده‌اند تا پلتفرم‌های داده مبتنی بر پهپاد یکپارچه عرضه کنند. سرمایه‌گذاران همچنان منابع مالی چشمگیری را وارد شرکت‌های حوزه پهپاد می‌کنند و انتظار رشد بالا به ویژه در زمینه‌های تحویل، حمل و نقل هوایی شهری و خدمات نرم‌افزاری دارند.

تحلیل منطقه‌ای

پذیرش پهپادها بر اساس نیازهای صنعتی، محیط مقرراتی و تولیدکنندگان محلی در هر منطقه متفاوت است. در ادامه مرور کلی بر مناطق اصلی آورده شده است:

آمریکای شمالی: این منطقه (به رهبری ایالات متحده) بزرگترین بازار پهپادها از نظر درآمد بوده و حدود ۳۹٪ از درآمد جهانی پهپادها در سال ۲۰۲۴ را به خود اختصاص داده است grandviewresearch.com. پذیرش بالا در آمریکای شمالی ناشی از استفاده تجاری و سرمایه‌گذاری نظامی است. خرید گسترده پهپاد توسط ارتش آمریکا (به طور مثال ایالات متحده سهم بزرگی از هزینه‌های دفاعی پهپاد در جهان را دارد) اندازه بازار این منطقه را افزایش می‌دهد. در بخش غیرنظامی، آمریکا و کانادا پهپادها را به طور گسترده در کشاورزی، ساخت و ساز، تولید فیلم و ایمنی عمومی به کار گرفته‌اند. بسیاری از بزرگ‌ترین شرکت‌های خدمات پهپادی و نوآوران جهان (شامل چندین استارت‌آپ) در ایالات متحده هستند، حتی اگر ساخت سخت‌افزار اغلب در چین انجام شود. مقررات در آمریکا نسبتاً حمایتی بوده است: قوانین قسمت ۱۰۷ اداره هوانوردی فدرال که در سال ۲۰۱۶ معرفی شد، چارچوبی برای عملیات قانونی پهپادهای تجاری ایجاد کرد (مانند ضرورت گواهی‌نامه خلبانی و مجوزهای فضای هوایی) grandviewresearch.com. ابتکارات جاری درباره BVLOS (فراتر از خط دید) و مدیریت ترافیک پهپادها نشان می‌دهد ایالات متحده به سوی استفاده لیبرال‌تر از پهپاد حرکت می‌کند، هرچند به آرامی. همچنین قانون شناسایی از راه دور (Remote ID) در سال ۲۰۲۳/۲۴ در آمریکا اجرا شد که پهپادها را ملزم به پخش اطلاعات هویتی می‌کند و هدف آن امنیت و پاسخ‌گویی است. کانادا نیز سیستم مجوز برای خلبانان پهپاد دارد و از نخستین کشورهایی بود که اجازه برخی پروازهای BVLOS را در مناطق کم‌جمعیت صادر کرد. پیش‌بینی می‌شود بازار پهپادهای آمریکای شمالی به رشد خود ادامه دهد (~۱۳٪ رشد سالانه مرکب در آمریکا grandviewresearch.com) و عمدتاً در حوزه‌های سازمانی و نظامی قوی باقی بماند. وسعت زیاد کشاورزی و زیرساخت‌های آمریکا موجب ادامه تقاضا برای پهپادها در نقش‌های نقشه‌برداری و بازرسی خواهد شد و شرکت‌هایی مانند آمازون به احتمال زیاد از آمریکا به عنوان بازار اولیه راه‌اندازی خدمات تحویل پهپادی استفاده خواهند کرد، زمانی که مقررات اجازه دهند.

اروپا: اروپا نیز بازار مهمی برای پهپاد است و با پذیرش تجاری گسترده و تمرکز بر استانداردسازی مقرراتی شناخته می‌شود. اتحادیه اروپا از طریق سازمان ایمنی هوانوردی اتحادیه اروپا (EASA) از سال ۲۰۲۱ مقررات یکپارچه‌ای برای پهپادها در سراسر کشورهای عضو اجرایی کرد strucinspect.com. این قوانین عملیات پهپادها را بر اساس ریسک (دسته‌های باز، ویژه، تایید شده) تقسیم‌بندی کرده و استفاده از پهپاد را در سراسر اروپا یکپارچه ساخته است و چارچوبی منسجم به جای مجموعه قوانین ملی پراکنده ارائه داده است. بنابراین، یک اپراتور که در یکی از کشورهای عضو ثبت شده باشد می‌تواند بر اساس همان قوانین در سایر کشورها نیز پرواز کند، که عملیات پهپادی را در سراسر اروپا آسان‌تر و ایمن‌تر می‌کند strucinspect.com. بازار اروپا عمدتاً با کاربردهایی در کشاورزی (کشاورزی دقیق) پیش می‌رود – به عنوان مثال، اروپا با سهم تقریبی ۳۰ درصدی در سال ۲۰۲۳ پیشتاز پذیرش پهپاد کشاورزی بود fortunebusinessinsights.com – همچنین بازرسی زیرساخت‌های قدیمی (جاده‌ها، ریل‌ها، پل‌هایی که نیاز به پایش دارند) و ایمنی عمومی/واکنش اضطراری (بسیاری از واحدهای آتش‌نشانی و پلیس اروپایی از پهپادها برای آگاهی محیطی استفاده می‌کنند). کشورهایی مانند فرانسه، آلمان و بریتانیا صنایع پهپادی فعالی دارند. فرانسه موطن پاروت و دلر، آلمان دارای میکرودروز و وینگ‌کوپتر است، و در بریتانیا نوآوری‌هایی در تکنولوژی رادار پهپاد/مدیریت ترافیک پهپاد و آزمایش‌هایی مانند تحویل پزشکی به مناطق دورافتاده (مثلاً جزایر اسکاتلند) مشاهده شده است. رشد اروپا تثبیت‌شده است (~۱۳٪ رشد سالانه مرکب پیش‌بینی شده است) grandviewresearch.com، اگرچه از لحاظ اندازه کل کمی عقب‌تر از آمریکای شمالی است. یکی از محدودیت‌ها در اروپا قوانین سختگیرانه حریم خصوصی است که می‌تواند برخی فعالیت‌های پهپادی را محدود کند (نگرانی درباره عکس‌برداری از افراد/اموال)، اما در مجموع رویکرد فعالانه اتحادیه اروپا در ایجاد بازار واحد برای پهپادها به نفع رشد صنعت است. همچنین می‌بینیم شرکت‌های لجستیک و تجارت الکترونیک اروپایی (مانند DHL و شرکت‌های کوچک‌تر) آزمایش‌هایی برای تحویل پهپادی در مقیاس محدود انجام می‌دهند. روند کلیدی منطقه: اروپا به ایمنی و ادغام ارزش می‌دهد که در پروژه‌هایی چون چارچوب U-space برای مدیریت ترافیک پهپاد و سرمایه‌گذاری در سیستم‌های تشخیص و اجتناب مشهود است. تا سال ۲۰۳۰، اروپا یکی از مناطق پیشتاز پهپاد باقی خواهد ماند، به ویژه در فناوری‌های کشاورزی و کاربردهای دولتی غیرنظامی.

آسیا-اقیانوسیه: منطقه آسیا-اقیانوسیه (APAC) سریع‌ترین بازار در حال رشد پهپاد است و انتظار می‌رود در چندین زمینه پیشتاز جهان شود. پیش‌بینی می‌شود صنعت پهپاد این منطقه تا سال ۲۰۳۰ رشد سالانه‌ای بیش از ۱۵٪ داشته باشد grandviewresearch.com grandviewresearch.com که بالاترین میزان در بین مناطق است. این رشد ناشی از ترکیبی از عوامل است: سلطه چین در تولید پهپاد، پذیرش رو‌به‌رشد در کشورهای در حال توسعه و افزایش خرید نظامی در آسیا. چین شایان توجه ویژه است – این کشور نه تنها میزبان DJI (بزرگترین سازنده پهپاد جهان) بلکه ده‌ها تولیدکننده دیگر پهپاد نیز است. بیش از ۷۰٪ از عرضه جهانی پهپادهای غیرنظامی از چین می‌آید unmannedairspace.info و چین را به مرکز تولید این صنعت بدل ساخته است. بازار داخلی پهپاد چین بزرگ و همچنان در حال رشد است؛ پهپادها در همه چیز از کشاورزی (که ده‌ها هزار پهپاد سم‌پاش در مزارع چینی فعال هستند) تا تحویل در تجارت الکترونیک (شرکت‌هایی مانند JD.com و Meituan آزمایش‌های تحویل شهری انجام داده‌اند) تا پایش کاربرد دارند. دولت چین از توسعه فناوری پهپاد حمایت کرده و اگرچه مقررات وجود دارد، عمدتاً به منظور تشویق صنعت تنظیم شده‌اند (مثل مناطق آزمایشی برای پرواز فراتر از خط دید). ژاپن بازیگر کلیدی دیگر است – این کشور پذیرنده اولیه پهپاد در کشاورزی بود و اکنون برای بازرسی زیرساخت به دلیل نیروی کار سالخورده اقدام به سرمایه‌گذاری در پهپادها کرده است. ژاپن همچنین به شهرنشینی هوایی علاقه‌مند است و آزمایش‌هایی برای تحویل پهپادی و حتی مفاهیم خودروی پرنده در جریان دارد. هند نیز بازار رو به رشدی دارد، به ویژه پس از آزادی‌بخشی مقررات پهپادی در سال ۲۰۲۱ (کاهش الزامات پیچیده). استارت‌آپ‌های هندی اکنون از پهپاد برای نقشه‌برداری روستاها، پایش محصولات و حتی تحویل دارو در مناطق دورافتاده استفاده می‌کنند. کره جنوبی و استرالیا نیز جوامع پهپادی فعالی دارند – استرالیا عرصه آزمایش تحویل‌های Wing گوگل بوده و شرکت‌های معدنی به طور گسترده از پهپادها استفاده می‌کنند، در حالی که کره جنوبی پهپادها را در برنامه‌های شهر هوشمند گنجانده و شرکت‌های محلی مانند Doosan پیشتاز توسعه پهپادهای پیل سوختی هستند. در جنوب شرق آسیا، از پهپادها برای کشاورزی (مانند ویتنام و اندونزی برای پایش مزارع نخل) و مدیریت بحران در مناطق طوفان‌خیز استفاده می‌شود. در مجموع، سرآمد بازار آسیا-اقیانوسیه از نظر اندازه چین و ژاپن هستند giiresearch.com و تا سال ۲۰۳۰ این منطقه به احتمال زیاد با آمریکا در حوزه پهپادهای تجاری برابری یا حتی پیشی خواهد گرفت. اگرچه منطقه خاورمیانه و آفریقا (که بعداً بحث می‌شود) سریع‌ترین نرخ رشد درصدی را دارد، اما پایه بازار آن بسیار کوچک‌تر است giiresearch.com.

آمریکای لاتین: بازار پهپاد در آمریکای لاتین هرچند کوچک‌تر است اما به طور پیوسته در حال رشد می‌باشد. برزیل بزرگ‌ترین بازیگر این منطقه است – بخش کشاورزی وسیع آن (سویا، نیشکر و…) از پهپاد برای پایش و سم‌پاشی محصولات استفاده می‌کند و دولت برزیل برای نظارت بر جنگل آمازون و مقابله با جنگل‌زدایی از پهپاد بهره می‌برد. کشورهایی مانند مکزیک، آرژانتین و کلمبیا مصرف تجاری رو به رشدی در حوزه کشاورزی و معدن دارند. همچنین پهپادها در اجرای قانون و امنیت مرزی استفاده می‌شوند (مثلاً مکزیک برای نظارت برخی مناطق پهپاد به کار می‌گیرد). استارت‌آپ‌هایی در آمریکای لاتین ظهور کرده‌اند که خدمات نقشه‌برداری برای برنامه‌ریزی شهری ارائه می‌دهند یا از پهپاد برای تحویل دارو به مناطق دوردست آند استفاده می‌کنند. روند قابل توجه استفاده از پهپاد برای بازرسی زیرساخت‌ در کشورهایی با صنعت نفت و گاز قابل توجه است (مکزیک، ونزوئلا – اگرچه مشکلات اقتصادی در ونزوئلا پذیرش فناوری را محدود کرده است). مقررات در آمریکای لاتین متفاوت است: برخی کشورها سیاست‌های بازتری دارند و برخی دیگر هنوز چارچوب‌های لازم را توسعه می‌دهند، اما علاقه کلی به استفاده از پهپاد برای توسعه و خدمات عمومی وجود دارد. تا سال ۲۰۳۰ انتظار می‌رود آمریکای لاتین شاهد پذیرش بیشتری به ویژه در کشاورزی (با توجه به اهمیت کسب‌وکارهای کشاورزی) و حل چالش‌هایی چون ترافیک سنگین شهری (مثلاً می‌توان از پهپادها برای تحویل شهری یا پایش ترافیک در کلانشهرهایی چون سائو پائولو یا مکزیکوسیتی بهره برد) باشد، هرچند سهم کلی این منطقه نسبت به آمریکا شمالی، اروپا یا آسیا-اقیانوسیه احتمالاً اندک‌تر خواهد ماند.

خاورمیانه و آفریقا: این منطقه ترکیبی در حال حاضر کوچک‌ترین بازار است اما دارای موارد استفاده منحصربه‌فرد و پتانسیل رشد قوی در آینده است (بر اساس برخی تحلیل‌ها سریع‌ترین رشد درصدی منطقه‌ای پیش‌بینی شده است: giiresearch.com). در خاورمیانه، کشورهایی ثروتمند مانند امارات متحده عربی، عربستان سعودی و اسرائیل به شدت در حوزه پهپادها سرمایه‌گذاری می‌کنند. امارات متحده عربی رویکردی آینده‌نگر اتخاذ کرده است – دبی برنامه‌هایی برای تاکسی‌های پرنده اعلام کرده و مسابقات پهپاد برگزار می‌کند تا نوآوری را تقویت کند؛ همچنین این کشور از پهپادها برای ابتکارات دولت شهر هوشمند استفاده می‌نماید (مانند بازرسی زیرساخت‌ها با پهپاد، آزمایش‌های ارسال اسناد با پهپاد). عربستان سعودی هم در قالب برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰، استفاده از پهپادها را برای پروژه‌های بزرگ (مانند شهر هوشمند نئوم) و بازرسی صنعت نفت مورد بررسی قرار داده است. اسرائیل موردی خاص است: این کشور رهبر جهانی پهپادهای نظامی است و همچنین دارای اکوسیستم استارتاپ پویا در حوزه پهپادها است (از جمله کاربری‌های غیرنظامی مانند تحویل؛ اسرائیل پروژه‌های آزمایشی ارسال غذا و دارو به برخی شهرها از طریق پهپاد را انجام داده است). آفریقا در عوض، در برخی حوزه‌ها از پله‌های توسعه پرش کرده است: همکاری رواندا و غنا با Zipline برای ارسال اقلام پزشکی، مدلی برای استفاده از پهپاد در حل مشکلات واقعی حوزه سلامت است. کشورهای دیگری در آفریقا (مانند کنیا، نیجریه، آفریقای جنوبی، مالاوی و غیره) اکنون کاربردهای پهپاد در حمل نمونه‌های پزشکی، پایش حیات وحش و شکار غیرقانونی، سمپاشی مزارع و نقشه‌برداری مناطق فاقد نقشه دقیق را بررسی می‌کنند. نهادهای تنظیم‌گر در آفریقا با احتیاط اما پیشرو عمل کرده‌اند – برای مثال، رواندا یک محیط آزمون مبتنی بر عملکرد ساخت که به اجرای عملیات Zipline مجوز داد (با رعایت استانداردهای ایمنی اما انعطاف برای نوآوری). آفریقای جنوبی چارچوبی برای پهپادهای تجاری دارد و شرکت‌های محلی در حوزه نقشه‌برداری هوایی معدن فعال هستند. چالش آفریقا مربوط به زیرساخت و هزینه است، اما پهپادها فرصتی برای عبور از شکاف‌های زیرساختی ایجاد می‌کنند (همانطور که در ارسال خون به درمانگاه‌های دورافتاده دیده‌ایم). تا سال ۲۰۳۰ انتظار می‌رود شاهد گسترش دالان‌های پهپادی در آفریقا (فضای هوایی اختصاصی برای پهپادهای تحویل، همانند طرح‌های مالاوی و تانزانیا) باشیم. منطقه خاورمیانه و آفریقا احتمالاً همچنان از نظر ارزش دلاری کوچک‌تر باقی می‌ماند، اما می‌تواند کانون‌هایی از یکپارچه‌سازی فناوری پیشرفته پهپادی ارائه دهد، مانند شهرهای هوشمند کشورهای حوزه خلیج فارس یا شبکه‌های لجستیکی انسان‌دوستانه در آفریقا.

در مجموع، آسیا-اقیانوسیه و آمریکای شمالی تا سال ۲۰۳۰ از نظر اندازه بازار پهپاد پیشتاز خواهند بود و اروپا نیز فاصله زیادی نخواهد داشت. پیشتازی آمریکای شمالی متکی بر بخش دفاعی و بازار تجاری بزرگ است؛ رشد خیره‌کننده آسیا-اقیانوسیه ناشی از قدرت تولیدی و گسترش کاربردهای مصرفی و تجاری است. سایر مناطق سهم‌های کوچک‌تری اما رو به رشد دارند که اغلب بر کاربری‌های خاص متناسب با نیازهای محلی تمرکز یافته‌اند (کشاورزی در آمریکای لاتین، ارسال‌های پزشکی در آفریقا و غیره). این گستره جهانی به این معناست که صنعت پهپاد تا سال ۲۰۳۰ کاملاً ماهیت جهانی می‌یابد، اما همچنین شرکت‌ها باید با چارچوب‌های مقرراتی و شرایط بازار متفاوت در هر منطقه تطبیق یابند.

شکل ۱: آمریکای شمالی حدود ۳۹٪ از درآمد بازار جهانی پهپاد را در سال ۲۰۲۴ به خود اختصاص داد grandviewresearch.com. به طور خاص آمریکا تقاضای این منطقه را پیش می‌برد، با استفاده گسترده از پهپادها در صنایعی مانند کشاورزی، ساخت‌وساز، نفت و گاز و همچنین هزینه‌های بالای بخش نظامی. (تصویر: Grand View Research)

چارچوب‌های قانونی و تنظیم‌گری

تنظیم مقررات عامل کلیدی شکل‌دهنده بازار پهپاد است؛ قوانین می‌توانند امکان عملیات‌های جدیدی همچون پروازهای خارج از خط دید، تحویل با پهپاد در شهرها را فراهم یا درصورت سخت‌گیری زیاد، رشد را محدود کنند. در اینجا مهم‌ترین چارچوب‌های تنظیم‌گری و روندهای اصلی را مرور می‌کنیم:

• ایالات متحده (FAA): FAA نهاد اصلی تنظیم فضای هوایی آمریکا است و رویکردی تدریجی در یکپارچه‌سازی پهپادها داشته است. مقررات بخش ۱۰۷ (قانون پهپادهای کوچک) که در سال ۲۰۱۶ ایجاد شد، چارچوب پایه را فراهم می‌کند: پهپادهای زیر ۵۵ پوند می‌توانند برای اهداف تجاری توسط خلبان مجاز، زیر ارتفاع ۴۰۰ فوت و در محدوده دید مستقیم پرواز کنند (سایر محدودیت‌ها هم اعمال می‌شود). پرواز شبانه، بالای سر مردم یا خارج از خط دید نیازمند اخذ مجوزهای اضافی یا قوانین خاص است اما FAA تدریجاً برخی مجوزها را گسترش داده (مثلاً از ۲۰۲۱، برای برخی پهپادهای دارای چراغ و بدون به خطر انداختن مردم، پرواز شبانه و بالای سر افراد مجاز شده است). الزام مهم اخیر شناسه از راه دور (Remote Identification) است: از ۲۰۲۴، اکثر پهپادهای آمریکا باید طی پرواز سیگنال هویتی (مانند پلاک دیجیتال) ارسال کنند. این اقدام با هدف افزایش ایمنی و پاسخگویی و هموار کردن مسیر عملیات پیچیده‌تر انجام شده است. FAA همچنین برنامه‌های خلبان ادغام (IPP) و برنامه BEYOND را برای همکاری با دولت‌های محلی و شرکت‌ها در آزمایش ارسال‌های پهپادی، بازرسی زیرساخت خارج از خط دید و… اجرا کرده است تا داده‌هایی برای قانون‌گذاری در مقیاس وسیع‌تر جمع‌آوری کند. تا ۲۰۲۵، FAA روی قانون پیشنهادی برای اجرای روتین عملیات BVLOS (خارج از خط دید) کار می‌کند که برای گسترش تحویل‌ها و بازرسی‌های بلندمدت حیاتی است. همچنین، مدیریت فضای هوایی پهپادها (UTM) با همکاری ناسا در حال توسعه است – سیستمی برای هماهنگی ترافیک پهپادی به‌ویژه در ارتفاع پایین. در مجموع، مقررات آمریکا محتاطانه اما رو به پیشرفت بوده؛ صنعت معمولاً از رویکرد FAA در حفظ ایمنی تمجید می‌کند اما گاهی خواستار تسریع تصمیم‌گیری برای جلوگیری از کند شدن نوآوری است. قوانین فدرال و ایالتی هم به حفظ حریم خصوصی می‌پردازند (مثلاً برخی ایالت‌ها کاربری پهپاد برای پایش یا پلیس را محدود کرده و برای برخی عملیات مجوز قضایی می‌خواهند). محدودیت قانونی مهم در بازار آمریکا، ممنوعیت استفاده دولت فدرال از پهپادهای ساخت چین (به دلیل نگرانی‌های امنیت سایبری) است – برای مثال، DJI عملاً برای بخش نظامی و برخی نهادهای دولتی ممنوع شده است. این اقدام فرصت‌هایی برای تولیدکنندگان داخلی ایجاد کرده و می‌تواند در آینده انتخاب‌های دولتی را تحت تأثیر قرار دهد.
• اتحادیه اروپا (EASA): همانطور که اشاره شد، اروپا با هماهنگ‌سازی مقررات پهپاد میان اعضای اتحادیه strucinspect.com گام بلندی برداشت. از سال ۲۰۲۱ به بعد، پهپادها در اتحادیه اروپا تحت قوانین واحد فعالیت می‌کنند: دسته Open برای پروازهای کم‌ریسک (با زیرگروه‌هایی بر اساس وزن و فاصله)، دسته Specific برای ریسک متوسط (نیازمند ارزیابی ریسک عملیاتی یا مجوز سناریوی استاندارد)، و دسته Certified برای ریسک بالا (مشابه مقررات هواپیمای سرنشین‌دار، مختص تاکسی‌های پرنده و ستون‌های آینده). خلبانان و اپراتورها باید در سامانه ثبت‌نام یکپارچه اتحادیه ثبت شوند (تا سال ۲۰۲۳ بیش از ۱.۶ میلیون اپراتور پهپاد در اروپا easa.europa.eu ثبت شده‌اند). پهپادها مشمول استانداردهای جدید CE و رده‌بندی کلاس (C0 تا C6) هستند که مشخصات فنی مثل شناسه از راه دور، آگاهی جغرافیایی و… را تعیین می‌کند. EASA دائماً مقررات را به‌روزرسانی می‌کند – اخیراً روی قوانین مربوط به گروه‌های پهپادی (drone swarms) و عملیات خودران در دسته Specific و همچنین قانون U-space برای مدیریت ترافیک پهپادی در مناطق تعیین‌شده فعالیت می‌کند. حفاظت حریم خصوصی در اروپا جدی است بنابراین اپراتورها هنگام استفاده از دوربین موظف به رعایت GDPR هستند. برخی کشورها قوانین تکمیلی (مثلاً فرانسه محدوده روشنایی و تصویربرداری از مردم را محدود می‌کند) وضع کرده‌اند. اما اتحادیه اروپا به طور کلی یکی از جامع‌ترین چارچوب‌های نظارتی پهپاد را دارد که برای تولیدکنندگان و ارائه‌دهندگان خدمات، شفافیت بازار بزرگی را فراهم می‌کند. بریتانیا پس از خروج از اتحادیه اروپا، چارچوبی مشابه تحت CAA در دست دارد که تا ۲۰۲۵ عملاً همچنان هم‌راستا با مقررات اتحادیه خواهد ماند.
• چین: فضای مقرراتی چین برای پهپادها تا حدودی سخت‌گیرانه اما حمایتگر صنعت است. پروازهای سرگرمی در شهرها بدون مجوز ممنوع است و چین سامانه ثبت‌نام با هویت واقعی برای پهپادهای سنگین‌تر دارد. مناطق پرواز ممنوع ژئوفنس شده‌اند (مخصوصاً اطراف فرودگاه‌ها، پایگاه‌های نظامی و مناطق حساس – نرم‌افزار DJI به طور پیش‌فرض مناطق ممنوع پروازی چین را شامل می‌شود). با این حال دولت پایلوت برنامه‌هایی برای کاربردهای پیشرفته اجرا کرده: برای مثال شهرهایی دارای مناطق آزمایشی اختصاصی هستند که شرکت‌هایی مانند JD.com می‌توانند پرواز خارج از خط دید انجام دهند. چین از پهپادها در خدمات عمومی به شکل گسترده استفاده کرده است (مثلاً در زمان قرنطینه‌های کرونایی، برای پایش و ضدعفونی کردن محیط‌ها از پهپاد بهره برد). صادرات پهپادهای نظامی‌قابلیت دارای کنترل است اما اغلب مدل‌های تجاری را آزادانه صادر می‌کند. نکته جالب اینکه سلطه چین در تولید، ابتدا ناشی از نبود محدودیت‌های صادراتی و حمایت پژوهشی بود؛ اکنون با بلوغ فناوری، توجه دولت به ایمنی فضای هوایی داخلی (مانند الزام گواهینامه برای خلبانان پهپادهای سنگین‌تر) بیشتر شده است. تا ۲۰۲۵، قوانین چین همچنان پرواز آزاد روی مناطق پرجمعیت را بدون مجوز ممنوع می‌کند اما در جهت یکپارچه‌سازی پهپادها با طرح‌های حمل‌ونقل هوایی شهری، حرکت وجود دارد (شهرهای فناوری چون گوانگژو و شنژن برنامه‌هایی در این زمینه راه‌انداخته‌اند). انتظار می‌رود چین به تدریج سامانه ملی مدیریت ترافیک پهپادی را به ویژه با توسعه 5G راه‌اندازی کند.
• سایر مناطق: بسیاری کشورها در جهان مقررات پهپادی را با الگو گرفتن از مدل‌های آمریکایی یا اروپایی تدوین کرده‌اند یا در حال تدوین هستند. کانادا دارای سیستم مجوزدهی با دو دسته عملیات پایه و پیشرفته است (مشابه دسته‌بندی اروپا بر اساس ریسک). استرالیا نسبتاً زودتر مقررات پهپادی را (در قالب CASA) اجرا کرد که امکان عملیات تجاری با مجوز و الزامات ساده‌تر برای پهپادهای زیر ۲ کیلوگرم را فراهم کرده است. ژاپن اخیراً قانون پهپاد را به گونه‌ای توسعه داده که پرواز BVLOS در مناطق مسکونی برای پهپادهای تحویل (عملیات دسته چهارم) مجاز شود – گامی بزرگ برای سرویس‌دهی روتین به جوامع سالمند ژاپن. هند در سال ۲۰۲۱ قوانین پهپادی را اصلاح و بسیاری رویه‌های دست‌وپاگیر مجوزدهی را حذف و پلتفرم مجوز آنلاینی تحت عنوان Drone Digital Sky راه‌اندازی کرد؛ در ۲۰۲۲ همچنین واردات پهپاد خارجی را برای حمایت از تولید داخلی ممنوع نمود. کشورهای خاورمیانه‌ای مانند امارات نیز مقررات دارند (دبی ثبت‌نام و مناطق پروازی خاص را الزامی کرده؛ عربستان هم مجوز پرواز لازم دارد). کشورهای آفریقایی هم پیشرفت‌هایی داشته‌اند: رواندا و مالاوی پیشگام مقررات مبتنی بر عملکرد برای عملیات انسان‌دوستانه بوده‌اند؛ آفریقای جنوبی پهپادها را مشابه هواپیماهای سرنشین‌دار مقررات‌گذاری می‌کند (نیاز به گواهینامه خلبانی که نسبتاً سختگیرانه است؛ قوانین در حال بازبینی برای تسهیل صنعت هستند).

در مجموع روند جهانی مقررات به سمت فراهم کردن امکان عملیات‌های پیچیده‌تر پهپادی البته با ملاحظات ایمنی است. این شامل الزاماتی مثل شناسه از راه دور، اجتناب از برخورد و آموزش اپراتور می‌شود. همچنین همکاری‌های بین‌المللی رو به رشد است – برای مثال ایکائو (ICAO) روی مدل مقررات و استانداردهای مدیریت ترافیک پهپادی کار می‌کند که قابل اقتباس بسیاری کشورها خواهد بود. تا سال ۲۰۳۰ انتظار می‌رود مقررات به اندازه‌ای تکامل یابد که تحویل روتین با پهپاد، ماموریت‌های نقشه‌برداری بلندپرواز و حتی پرواز پهپادهای مسافربری در برخی مناطق ممکن شود که این امر بازار را به طور قابل توجهی گسترش خواهد داد. با این حال، اگر روند مقررات کمتر از انتظار پیش برود، برخی حوزه‌ها (مانند تحویل) ممکن است با کندی بیشتری مقیاس پیدا کنند.

در نهایت، چارچوب‌های حقوقی مربوط به مسئولیت و بیمه نیز در حال شکل‌گیری هستند. بسیاری از کشورها اکنون الزام کرده‌اند که اپراتورهای پهپاد، به ویژه برای پروازهای تجاری، بیمه مسئولیت داشته باشند. پرسش‌های حقوقی پیرامون حریم خصوصی (مثلاً آیا فردی می‌تواند یک پهپاد را بر فراز ملک خود ساقط کند؟ معمولاً به لحاظ قانونی مجاز نیست، اما چنین اتفاقاتی رخ داده است) با تصویب قوانین شفاف‌تر مورد توجه قرار گرفته‌اند – مانند قوانین منع خشونت ضد پهپاد و روشن‌سازی این نکته که مدیریت حریم هوایی به صورت فدرال انجام می‌شود. تمام این اجزای مقرراتی – ایمنی، حریم خصوصی، دسترسی به حریم هوایی، و مسئولیت – بر میزان راحتی ادغام پهپادها در کسب‌وکار و زندگی روزمره تاثیرگذار خواهند بود.

فرصت‌ها و چالش‌ها

بازار جهانی پهپادها فرصت‌های فوق‌العاده‌ای ارائه می‌دهد، اما همزمان با رشد خود با چالش‌های مهمی نیز روبه‌روست:

فرصت‌ها:

• گسترش به صنایع جدید: بسیاری از بخش‌ها تازه در حال کشف قابلیت‌های بالقوه پهپادها هستند. فرصت‌هایی برای گسترش استفاده از پهپادها در بیمه (بازرسی خسارات)، مخابرات (بازرسی دکل‌ها یا حتی ایفای نقش به‌عنوان دکل مخابراتی پرنده)، مدیریت موجودی انبار خرده‌فروشی (استفاده از پهپادهای داخلی برای اسکن موجودی انبارها)، حفاظت محیط زیست (پایش حیات وحش، گشت ضد شکار غیرمجاز) و غیره وجود دارد. هر کاربرد جدید می‌تواند تقاضای بازار بیشتری برای پهپادها و خدمات مربوطه ایجاد کند.
• بازارهای نوظهور و مناطق در حال توسعه: در کشورهای در حال توسعه، پهپادها می‌توانند از زیرساخت‌های سنتی عبور کنند. مثلاً در مناطقی که جاده ندارند، پهپادهای تحویلی می‌توانند مستقیماً به مردم خدمات برسانند. این امر فرصت کسب‌وکار و تأثیر اجتماعی ایجاد می‌کند (مانند خدمات تحویل پزشکی در آفریقا). با تکامل قوانین در این مناطق، کارآفرینان محلی می‌توانند کسب‌وکارهای خدمات پهپاد (سم‌پاشی مزارع، نقشه‌برداری و …) راه‌اندازی کنند و به رشد بازاری که پیش از این کوچک بود کمک نمایند. سازمان‌های توسعه بین‌المللی و دولت‌ها نیز سرمایه‌گذاری بیشتری روی پروژه‌های پهپادی (در پاسخ به بحران، کشاورزی، سلامت و غیره) انجام می‌دهند؛ این فرصتی برای شرکت‌های پهپادی است تا ارزش خود را اثبات کنند و راه‌حل‌های خود را در این مناطق گسترش دهند.
• ادغام فناورانه و خدمات: بزرگ‌ترین فرصت مالی پهپادها شاید نه در فروش سخت‌افزار خود پهپاد، بلکه در خدمات و داده‌های ارزش افزوده باشد. شرکت‌هایی که می‌توانند پهپادها را در راه‌حل‌های جامع‌تر ادغام کنند – مثلاً ترکیب پهپاد با تحلیل‌های هوشمند مصنوعی برای ارائه “بینش به عنوان سرویس” – سود قابل توجهی خواهند برد. مفهوم «سکوی داده پهپاد» به معنای درآمد دوره‌ای است که برای سرمایه‌گذاران جذاب است. همچنین با پیشرفت خودران بودن پهپادها، مدل «پهپاد به عنوان سرویس» می‌تواند مقیاس پذیر باشد (یک اپراتور مدیریت ناوگانی از پهپادهای خودران را از راه دور برعهده بگیرد)، که خدماتی مانند نظارت مستمر یا شبکه‌های تحویل خودکار ایجاد می‌کند. این موضوع فرصت مدل‌های اشتراکی و نرم‌افزار ابری را نیز در اکوسیستم پهپادها به وجود می‌آورد.
• صرفه‌جویی و بازگشت سرمایه برای مشتریان: پهپادها اغلب می‌توانند کارها را ارزان‌تر، سریع‌تر و ایمن‌تر از روش‌های سنتی انجام دهند – مثلاً بررسی یک توربین بادی توسط پهپاد در چند دقیقه امکان‌پذیر است در حالی که تیم‌های صخره‌نوردی ساعت‌ها زمان نیاز دارند. برجسته‌کردن این مزیت‌های هزینه‌ای به ادامه پذیرش پهپادها کمک خواهد کرد. با افزایش مطالعات موردی که بازگشت سرمایه (ROI) قوی نشان می‌دهد – مانند کشاوری که با سم‌پاشی دقیق پهپادی مصرف آفت‌کش را ۳۰٪ کاهش داده، یا شهری که زیرساخت‌های خود را در ظرف چند روز به جای چند ماه نقشه‌برداری کرده – صنعتی که تاکنون تردید داشت، به استفاده از این فناوری تمایل نشان خواهد داد. این پذیرش زنجیره‌ای، رشد بازار را برای فروشندگان پهپاد به همراه خواهد داشت.
• هم‌افزایی با روندهای دیگر فناورانه: پهپادها با سایر فناوری‌های نوین تلاقی دارند و فرصت‌های هم‌افزایی ایجاد می‌کنند. برای نمونه، اوج‌گیری شهرهای هوشمند (با حسگرهای اینترنت اشیاء در همه‌جا) می‌تواند پهپاد را در برنامه‌ریزی شهری برای نظارت و تحویل به‌کار بگیرد. شبکه‌های ۵G امکان کنترل پهپادها و ارسال داده با پهنای باند بالا و تأخیر کم را فراهم می‌کند و کاربردهای جدیدی مانند دسته‌جات پهپادی با ارتباط فوری را ممکن می‌سازد. پیشرفت‌های هوش مصنوعی در بینایی کامپیوتری موجب بهبود ناوبری و پردازش داده در پهپاد می‌شود. حتی فراتر از آن، مفاهیمی مانند متاورس می‌تواند داده سه‌بعدی جمع‌آوری‌شده توسط پهپاد را برای ایجاد دوقلوهای دیجیتال دنیای واقعی وارد نماید. شرکت‌هایی که در این نقطه‌های تلاقی قرار بگیرند، می‌توانند خدمات نوآورانه‌ای ارائه دهند (مثلاً هولوگرام زنده از سایت‌های ساخت‌وساز توسط اسکن پهپادی).

چالش‌ها:

• موانع مقرراتی: همان‌طور که توضیح داده شد، مقررات می‌تواند دو لبه داشته باشد. علی‌رغم پیشرفت، بسیاری از کاربردهای سودآور (مانند تحویل‌های منظم شهری یا پروازهای دوربرد) هنوز کاملاً از لحاظ قانونی مجاز نیستند و پیچیدگی‌های اداری برای اخذ مجوزها، اجرای پروژه‌ها را کند می‌کند. اگر نوسازی مقررات به دلیل نگرانی‌های ایمنی یا ملاحظات سیاسی متوقف شود، رشد بازار کندتر از انتظار خواهد بود. شرکت‌ها اغلب در فعالیت بین‌المللی باید مجموعه‌ای از مقررات متفاوت را مدیریت کنند. رعایت مقررات (مانند شناسه از راه دور، مجوز خلبانی، اجازه پرواز) هزینه و پیچیدگی را برای اپراتورها افزایش می‌دهد. تا زمانی که مجوز گسترده مقرراتی برای پروازهای خودکار فراتر از خط دید صادر نشود، برخی چشم‌اندازهای بزرگ اقتصاد پهپاد (مانند شبکه‌های تحویل پهپادی در سراسر شهر) تحقق نمی‌یابد.
• ایمنی، امنیت و نگرش عمومی: هر فناوری جدید با چالش‌های نگرش عمومی مواجه است و پهپادها نیز مستثنی نیستند. نگرانی‌ها شامل ایمنی (آیا پهپاد سقوط می‌کند و به مردم یا هواپیماها آسیب می‌زند؟)، حریم خصوصی (آیا بدون رضایت من را فیلم‌برداری می‌کند؟) و امنیت (آیا می‌توان از پهپادها برای مقاصد شوم استفاده کرد؟) است. رویدادهای مورد توجه رسانه‌ها – مانند مشاهده پهپادها نزدیک باند فرودگاه و تعطیلی فرودگاه، یا استفاده از پهپاد برای قاچاق به زندان‌ها – تیترساز شده است. این رویدادها موجب وضع مقررات سخت‌گیرانه‌تر یا حتی ممنوعیت کامل (مانند ممنوعیت پهپاد در پارک‌های برخی شهرها) می‌شود. صنعت باید دائماً قابلیت‌های ایمنی را ارتقاء دهد (مانند زمین‌گیر کردن مناطق حساس، تضمین امنیت پرشمار، چتر نجات برای پهپادهای بزرگ و غیره) و با نهادها برای اقدامات ضدپهپاد همکاری کند تا کاربردهای مخرب را کاهش دهد. اطلاع‌رسانی عمومی نیز برای جلب اعتماد ضروری است (مثلاً نشان دادن اینکه پهپادهای تحویلی ایمن هستند و به حیاط‌های خصوصی سرک نمی‌کشند). بدون پذیرش عمومی، ادغام آسان پهپادها در زندگی روزمره دشوار خواهد بود.
• محدودیت‌های فنی: باوجود پیشرفت‌ها، پهپادهای فعلی همچنان با محدودیت‌های فنی روبه‌رو هستند که می‌تواند کاربرد آن‌ها را محدود کند. عمر باتری کوتاه (معمولاً ۲۰ تا ۴۰ دقیقه برای یک پرواز چندچرخ) نیازمند چرخه‌های توقف و شارژ متعدد یا شبکه متراکم ایستگاه‌های شارژ برای عملیات پیوسته است. ظرفیت حمل بار در بیشتر پهپادهای کوچک محدود است (در بهترین حالت چند کیلوگرم) و این امر اندازه محموله یا حسگرها را محدود می‌کند. حساسیت به شرایط آب‌وهوایی نیز مساله دیگری است – پهپادهای کوچک معمولاً در باد شدید، باران سنگین یا یخ‌زدگی قادر به پرواز نیستند که کاربرد آن‌ها را در آب‌وهوا یا فصل‌های خاص محدود می‌کند. پهنای باند و ارتباطات: کنترل پهپادها از طریق مسافت زیاد یا در محیط‌های شهری مستلزم پیوند ارتباطی قدرتمند است؛ تداخل یا نبود پوشش می‌تواند مشکل‌ساز شود (هرچند در آینده ۵G می‌تواند کمک کند). این چالش‌ها محور پژوهش و توسعه فعال هستند و پیشرفت‌ها در آینده انتظار می‌رود اما فعلاً محدودیت عملیاتی ایجاد می‌کنند.
• رقابت بازار و فشار قیمت: بازار سخت‌افزار پهپاد، به ویژه در حوزه مصرفی و تجاری سطح پایین، شاهد رقابت شدید و کاهش قیمت‌ها بوده است. تولیدکنندگان چینی به رهبری DJI قیمت‌ها را پایین آورده‌اند و همزمان ویژگی‌های بیشتری به دستگاه‌ها اضافه کرده‌اند، که رقابت برای تازه‌واردها را دشوار می‌سازد. بسیاری از شرکت‌های پهپادی نتوانسته‌اند با سرعت نوآوری هماهنگ شوند یا به سودآوری عملیاتی برسند و شکست خورده یا ادغام شده‌اند. در خدمات سازمانی نیز رقابت رو به افزایش است – خدمات پایه‌ای مانند عکاسی هوایی یا نقشه‌برداری ساده به مرور کالایی شده و قیمت‌ها را کاهش داده است. بنابراین شرکت‌های پهپادی باید به بالاترین سطح ارزش (ارائه تحلیل‌های تخصصی یا راه‌حل‌های جامع) حرکت کنند تا حاشیه سود خود را حفظ کنند. چالش برای سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها این است که پهپاد را یک مد زودگذر تلقی نکنند؛ باید از “چرخه هیجان” عبور کرده و مدل کسب‌وکار پایداری بسازند (همان‌طور که برخی استارتاپ‌های اولیه به سختی آموخته‌اند).
• مسائل اخلاقی و حقوقی (نظامی و مدنی): در زمینه نظامی، پهپادها پرسش‌های اخلاقی در خصوص سلاح‌های خودران و نظارت ایجاد می‌کنند. بحث بین‌المللی درباره محدودیت سلاح‌های خودران کشنده وجود دارد. هرگونه حادثه عمده (مثلاً قربانی شدن غیرعمدی افراد به‌وسیله پهپاد یا هک و سوءاستفاده از آن) می‌تواند موجب واکنش سیاسی یا معاهده‌هایی شود که بر صنعت پهپاد به طور وسیع اثر بگذارد (مثلاً ممنوعیت صادرات). حتی در بخش غیرنظامی، شکایت‌های مرتبط با حریم خصوصی یا مزاحمت می‌تواند مسئولیت حقوقی جدیدی برای اپراتورهای پهپاد ایجاد کند. پیش‌تر برخی افراد به دلیل نگرانی درباره حریم خصوصی پهپادها را ساقط کرده‌اند – حوزه‌ای خاکستری از لحاظ حقوقی. شرکت‌هایی که از پهپاد استفاده می‌کنند باید با مقررات حفاظت از داده‌ها (مانند عدم ذخیره بدون رضایت اطلاعات شخصی از تصاویر پهپادی) مطابقت داشته باشند. محیط حقوقی پیرامون پهپادها با توسعه پرونده‌های قضایی به تکامل ادامه خواهد داد و پیمایش این مسیر به ویژه برای عرضه‌کنندگان خدمات حساس (مانند استفاده پلیس از پهپاد که پرسش‌هایی درباره آزادی‌های مدنی ایجاد می‌کند) چالش‌برانگیز خواهد بود.

با تمام این چالش‌ها، روند کلی بازار پهپاد بسیار مثبت است. پهپادها ارزش خود را در طیف وسیعی از کاربردهای واقعی اثبات کرده‌اند و اغلب موجب صرفه‌جویی در وقت، هزینه یا حتی نجات جان می‌شوند، که این امر دلایل محکمی برای پذیرش بیشتر فناوری ایجاد می‌کند. احتمالاً در دهه آینده شاهد خواهیم بود پهپادها به ابزارهای رایج در آسمان ما تبدیل شوند: به کشاورزان کمک کنند، زیرساخت‌ها را بازرسی کنند، کالاها را تحویل دهند، در واکنش به بحران کمک رسانی کنند و مواردی دیگر. شرکت‌هایی که نوآوری مسئولانه داشته باشند، با قانون‌گذاران همکاری کنند و به روشنی مزایای پهپاد را نشان دهند، در موقعیت مناسبی برای بهره‌برداری از این موج رشد در بازار جهانی پهپادها قرار دارند.

منابع:

1. Grand View Research – اندازه بازار و روندهای پهپاد، ۲۰۲۴-۲۰۳۰ grandviewresearch.com grandviewresearch.com
2. Zion Market Research – اندازه بازار پهپاد، ۲۰۲۲ در مقابل پیش‌بینی ۲۰۳۰ zionmarketresearch.com
3. Grand View Research – بازار پهپادهای تجاری، برآورد ۲۰۲۴ grandviewresearch.com
4. Grand View Research – بازار پهپادهای مصرفی، نرخ رشد مرکب سالانه و پیش‌بینی ۲۰۳۰ grandviewresearch.com grandviewresearch.com
5. Grand View Research – بازار پهپادهای نظامی، اندازه و رشد ۲۰۲۳ grandviewresearch.com
6. Grand View Research – بازار پهپادهای تحویلی، پایه ۲۰۲۲ و پیش‌بینی ۲۰۳۰ grandviewresearch.com grandviewresearch.com
7. ResearchAndMarkets via GlobeNewswire – بازار پهپاد کشاورزی ۲۰۲۳-۲۰۳۰ (پیش‌بینی R&M) globenewswire.com
8. Yicai Global – سهم بازار جهانی پهپاد کشاورزی (DJI 30٪ و غیره) yicaiglobal.com
9. Drone Industry Insights – گزارش بازار پهپاد ۲۰۲۵-۲۰۳۰ (گزیده‌ها) globenewswire.com giiresearch.com
10. Grand View Research – بررسی‌های منطقه‌ای (آمریکای شمالی ۳۹٪ سهم در ۲۰۲۴) grandviewresearch.com
11. Grand View Research – سهم DJI در بازار مصرفی grandviewresearch.com
12. StrucInspect – مقررات متحد اتحادیه اروپا (EASA، سال ۲۰۲۱) strucinspect.com
13. Drone Industry Insights – رهبران منطقه‌ای (آسیا پیشتاز در تجارت، رشد سریع در خاورمیانه و آفریقا) giiresearch.com
14. GlobeNewswire (FN Media) – ارزش و روندهای صنعت پهپاد (خدمات پهپاد در مقابل سخت‌افزار، استفاده در اوکراین) globenewswire.com globenewswire.com
15. UnmannedAirspace.info – گردآوری پیش‌بینی‌ها (۷۰٪ تولید پهپاد غیرنظامی در چین) unmannedairspace.info unmannedairspace.info
16. Statista/DroneII – پیش‌بینی بازار جهانی پهپاد globenewswire.com (به نقل از گزارش مطبوعاتی DroneII)
17. Grand View Research – موارد کاربرد و روندها (ساخت‌وساز، پایش و…) grandviewresearch.com grandviewresearch.com
18. Grand View Research – پیشرفت در پهپادهای سلول سوختی هیدروژنی grandviewresearch.com
19. Grand View Research – روندهای منطقه‌ای آمریکا، اروپا (کشاورزی، تحویل) grandviewresearch.com grandviewresearch.com
20. FlyZipline/Time – تحویل پهپادی زیپلاین در رواندا (اولین سرویس ملی تحویل پهپادی)