Satelliet-IoT-boom: Ruimtenetwerken staan klaar om de ongeconnecteerden te verbinden tegen 2029

• Wereldmarkt staat op het punt te exploderen: De inkomsten uit satelliet-IoT-connectiviteit zullen naar verwachting €1,58 miljard bereiken in 2029, tegenover slechts een paar honderd miljoen nu ^[1]. Dit betekent een jaarlijkse groei van ongeveer 36%, veel sneller dan traditionele IoT-sectoren, aangezien het aantal satelliet-verbonden apparaten stijgt van ongeveer 5,8 miljoen in 2024 naar 32,5 miljoen in 2029 ^[2].
• Drijvende behoefte – de andere 90% verbinden: Slechts ongeveer 10% van het aardoppervlak heeft terrestrische connectiviteit, waardoor uitgestrekte afgelegen gebieden offline blijven ^[3]. Satelliet-IoT komt op om de resterende 90% te verbinden – van oceanen en woestijnen tot landelijke boerderijen – en vult kritieke dekkingsgaten die mobiele of wifi-netwerken niet kunnen bereiken ^[4].
• Aanvulling, geen vervanging: Satelliet-IoT vult terrestrische IoT-netwerken aan, vervangt ze niet. In 2024 was het slechts 3,8% van de omzet van mobiele IoT ^[5], maar met nieuwe standaarden en dalende kosten groeit het snel. Hybride oplossingen maken het mogelijk dat IoT-apparaten mobiel gebruiken waar beschikbaar en overschakelen op satelliet in dode zones, waardoor echt wereldwijde dekking mogelijk wordt.
• Nieuwe technologieën verlagen de kosten drastisch: Vooruitgang in lagebaan-nanosatellieten (LEO) en de integratie van 5G NTN (Non-Terrestrial Networks) drukken de prijzen. Standaard 3GPP-protocollen (bijv. NB-IoT via satelliet) laten betaalbare, kant-en-klare chips met satellieten communiceren ^[6], waardoor dure, propriëtaire hardware overbodig wordt. Tientallen goedkope LEO-minisats kunnen nu met één raket worden gelanceerd, wat de lanceer- en connectiviteitskosten drastisch verlaagt ^{[7] [8]}.
• Exploderende praktijktoepassingen: Satelliet-IoT transformeert nu al landbouw, logistiek, energie, maritiem en meer. Het maakt precisielandbouw op afgelegen landbouwgrond mogelijk, volgt zeecontainers over oceanen, monitort pijpleidingen en mijnen in real time, en verbindt schepen, vrachtwagens en wilde dieren in gebieden zonder mobiel bereik ^{[9] [10]}. Deze ruimte-ondersteunde sensoren kunnen miljarden besparen (bijv. tot $47 miljard aan efficiëntie in de scheepvaart) door data te leveren van voorheen niet-verbonden activa ^[11].
• Dynamische sector met nieuwe spelers: Een golf van nieuwe toetreders (meer dan 100 bedrijven) heeft zich bij de gevestigde operators gevoegd in de satelliet-IoT-race ^[12]. Bestaande marktleiders zoals Iridium, Inmarsat (Viasat), ORBCOMM en Globalstar (die samen >80% van de markt in 2024 in handen hadden ^[13]) worden nu uitgedaagd door wendbare startups (bijv. Swarm/SpaceX, Astrocast, Sateliot, Skylo). Concurrentie stimuleert innovatie, samenwerkingen en lagere prijzen in de hele sector.

Wereldwijde marktgroei: Van niche naar €1,6 miljard

Nog maar een paar jaar geleden was satelliet-IoT een niche-segment – maar dat duurt niet lang meer. Analisten voorspellen exponentiële groei dit decennium. Het nieuwste rapport van Berg Insight schat de omzet uit satelliet-IoT-connectiviteit op €1,58 miljard in 2029 (36,4% CAGR vanaf 2024) ^[14]. Het aantal abonnees zal naar verwachting vervijfvoudigen, tot 32,5 miljoen IoT-apparaten op satellietnetwerken in 2029 ^[15]. Een andere analyse van IoT Analytics vindt 7,5 miljoen actieve satelliet-IoT-verbindingen in 2024, waarbij de totale markt (connectiviteit + hardware) jaarlijks met 26% stijgt tot $4,7 miljard in 2030 ^[16]. Kortom, satelliet-IoT maakt de overgang van vroege adoptie naar grootschalige toepassing.

Deze toename vindt plaats ondanks een dalende ARPU (gemiddelde opbrengst per apparaat) – een teken dat de prijzen betaalbaarder worden. De maandelijkse IoT-connectiviteitskosten via satelliet zullen naar verwachting dalen tot ongeveer €4 per apparaat in 2029 ^[17] (voorheen lagen deze historisch gezien veel hoger bij satelliet). Ter vergelijking: satelliet-IoT vraagt nog steeds een premie – traditionele satellietabonnementen kostten vaak $40–70 per apparaat/maand, bijna 15× de ARPU van cellulair IoT ^[18] – maar dat verschil wordt snel kleiner. Met nieuwe goedkope constellaties drukken sommige diensten de kosten naar het enkelcijferige dollarbereik. (Zo bood het Swarm-netwerk van SpaceX (overgenomen in 2021) wereldwijde IoT-connectiviteit voor ~$5 per maand per apparaat ^[19], met behulp van handpalmgrote “SpaceBEE”-satellieten. SpaceX integreert nu de technologie van Swarm in zijn grotere direct-to-cell-initiatief ^{[20] [21]}.)

Wat drijft deze groei? Voor een groot deel is dat opgekropte vraag naar connectiviteit op plekken waar terrestrische netwerken niet kunnen komen. Naar schatting heeft 90% van de planeet geen mobiele of glasvezel-dekking ^[22], waardoor enorme aantallen sensoren en activa niet verbonden zijn. “Het rapport benadrukt een aanzienlijke kans voor satelliet-IoT… aangezien slechts ongeveer 10% van het aardoppervlak toegang heeft tot terrestrische connectiviteit,” merkt TechAfrica News op, waarbij de rol van satelliet als aanvulling op grondnetwerken in afgelegen gebieden ^[23] wordt benadrukt. Nu industrieën wereldwijd digitaliseren en real-time data uit veldoperaties willen, loopt de IoT-adoptie tegen de grenzen van terrestrische netwerken aan. Satelliet springt bij om het Internet of Things tot in de verste uithoeken uit te breiden – of het nu gaat om offshore windparken, regenwoudmonitoringstations of grensoverschrijdende wereldwijde toeleveringsketens.

Belangrijkste groeifactoren: LEO, 5G NTN en dalende drempels

Verschillende samenkomende trends stuwen de snelle opkomst van satelliet-IoT:

• LEO-constellaties & nanosatellieten: De verschuiving van enkele zware satellieten naar zwermen van mini-satellieten in een lage baan om de aarde (LEO) heeft de kosten drastisch verlaagd en de dekking verbeterd. Traditioneel lanceerden satellietoperatoren GEO-satellieten van 1 ton, die honderden miljoenen kostten. Nu bouwen bedrijven tientallen nanosats van 10–100 kg. Zo produceert OneWeb twee satellieten van 147 kg per dag op een assemblagelijn ^[24]. Startups zoals FOSSA bieden pico-satellieten aan voor slechts €100k ^[25]. Deze lichte LEO-satellieten profiteren van goedkopere lanceringen (mede dankzij rideshare-lanceringen) en kunnen wereldwijde dekking met lage latentie bieden door op enkele honderden kilometers hoogte te draaien. 98% van de nieuwe IoT-satellieten die in de komende 5 jaar worden gelanceerd, zal LEO zijn volgens Juniper Research ^{[26] [27]}, wat deze branchebrede verschuiving weerspiegelt. Kortom, ruimte wordt toegankelijker en betaalbaarder, waardoor zelfs kleinere landen en bedrijven IoT-gerichte satellieten kunnen lanceren.
• Gestandaardiseerde 5G NTN (Non-Terrestrial Networks): Een game-changer voor apparaatcompatibiliteit, de nieuwe 3GPP NTN-standaarden (afgerond in Release 17) maken het mogelijk voor reguliere cellulaire IoT-apparaten (zoals NB-IoT- of LTE-M-modules) om direct via satelliet te verbinden. Dit elimineert de noodzaak voor propriëtaire, satellietspecifieke radio’s, waardoor het ecosysteem van apparaten enorm wordt uitgebreid en de kosten dalen. “Het partnerschap maakt gebruik van 3GPP-gestandaardiseerde 5G direct-to-device technologie, waardoor sensoren, voertuigen en machines kunnen verbinden via zowel satelliet- als terrestrische netwerken zonder propriëtaire hardware,” aldus Deutsche Telekom over zijn nieuwe satelliet-IoT-onderneming ^[28]. Nu kan een sensor in een tractor of pijpleiding een standaard NB-IoT-modem gebruiken en toch via satelliet uitzenden wanneer er geen mobiel bereik is – geen speciale dure transceiver nodig. Sateliot (Spanje) is hier een pionier, en lanceerde de eerste LEO-nanosatellieten die het standaard NB-IoT-protocol volledig in de ruimte implementeren. Na de lancering van de nieuwste batch satellieten in 2024 verklaarde Sateliot dat de lancering “de revolutie van de 5G NB-IoT NTN-standaard vertegenwoordigt… ongeacht locatie of infrastructuur, zullen connectiviteitsblinde vlekken tot het verleden behoren” ^[29]. Tegelijkertijd bereidt Iridium “Iridium NTN Direct” voor, een 5G NTN-dienst waarmee NB-IoT-apparaten wereldwijd kunnen roamen op het LEO-netwerk ^[30]. De conclusie: satelliet-IoT is niet langer een gesloten, op maat gemaakte club – het versmelt met de gangbare draadloze standaarden, waardoor adoptie veel eenvoudiger wordt.
• Hybride en Multi-Orbit Netwerken: In plaats van te vertrouwen op één type satelliet, combineren operators de sterke punten van verschillende banen. Multi-orbit strategieën gebruiken vloten van LEO-satellieten (voor lage latency en capaciteit) samen met GEO-satellieten (voor brede dekking en uitzending) in één naadloze dienst ^[31]. Deze aanpak levert “de lage latency en hoge doorvoersnelheid van LEO plus de uitgebreide geografische dekking van GEO” in één pakket ^[32] – ideaal om aan diverse IoT-behoeften te voldoen. Het wint aan populariteit nu gevestigde spelers zich aanpassen: legacy-operators zoals Inmarsat, EchoStar en Thuraya (GEO-spelers) vullen hun dekking aan met LEO-partnerschappen of dochterondernemingen, terwijl nieuwere LEO-constellaties GEO-samenwerkingen verkennen voor backhaul. Juniper Research spoort aan dat satelliet-IoT-aanbieders moeten investeren in zulke multi-orbit oplossingen om het volledige spectrum van IoT-toepassingen te bedienen, van “nomadische” asset trackers tot vaste sensoren ^{[33] [34]}.
• Kosten dalen & efficiëntie neemt toe: Naast dalende lanceerkosten worden de netwerken zelf efficiënter. Massa-geproduceerde satelliethardware, herbruikbare raketten, gedeelde lanceringen en cloud-gebaseerde grondinfrastructuur (bijv. satellietoperators die AWS/Azure gebruiken voor missiecontrole) verlagen allemaal de kosten per IoT-verbinding. Nieuwe satellietprotocollen zijn ook bandbreedte-efficiënter. Zo maakt Viasat’s nieuwe “IoT Nano”-dienst gebruik van ORBCOMM’s next-gen (OGx) protocol om grotere, snellere tweerichtingsberichten met lager energieverbruik op L-band satellieten mogelijk te maken ^{[35] [36]} – waardoor rijkere IoT-data (afbeeldingen, sensorbatches) mogelijk worden die voorheen onpraktisch waren via satelliet. Tegelijkertijd bestaan er ultra-narrowband opties voor kleine payloads: Viasat test ook een 3GPP NB-IoT NTN-dienst voor “massale” ultra-laagvermogen apparaten die slechts dagelijkse metingen versturen ^[37]. Kortom, of de toepassing nu een paar bytes of een uitbarsting van kilobytes nodig heeft, satellietnetwerken stemmen hun aanbod af om meer data-efficiënt en energie-efficiënt te zijn, en halen zo meer uit beperkte spectrumruimte.
• Overheids- en industrieondersteuning: Er groeit erkenning dat space-based IoT kritieke infrastructuur is. Overheden investeren in satelliet-IoT-projecten en passen regelgeving aan. Zo hebben toezichthouders in de VS en EU stappen gezet om vergunde frequentiebanden open te stellen voor satelliet-IoT-integratie (zodat satellieten mobiele gebruikers kunnen bedienen zonder interferentie), en initiatieven zoals de FCC’s 2023 “Supplemental Coverage from Space”-regels stimuleren samenwerking tussen mobiele providers en satellietbedrijven. Ruimtevaartorganisaties en defensieafdelingen financieren ook IoT-constellaties voor milieumonitoring, slimme landbouw en beveiligingstoepassingen – vaak via publiek-private samenwerkingen met startups. In opkomende markten zien overheden satelliet-IoT als een manier om connectiviteitskloven te overbruggen voor ontwikkeling (meer over regio’s hieronder). Al deze steun verlaagt de toetredingsdrempels voor nieuwe satellietinitiatieven en stimuleert meer uitrol.
• Stijgende vraag in belangrijke sectoren: Bepaalde sectoren stimuleren de adoptie in het bijzonder. Automotive & transport is er één van – van vrachtwagenvloten die overal telematica vereisen, tot connected cars die binnenkort mogelijk satellietverbindingen gebruiken voor nood- of navigatiegegevens buiten het bereik van het netwerk. Logistiek en asset tracking is een andere grote drijfveer: bedrijven willen zendingen “overal op aarde, van pool tot pool” kunnen volgen. Landbouw en energie moeten apparatuur monitoren die verspreid is over duizenden afgelegen hectaren. Deze sectoren zien satelliet-IoT inmiddels niet meer als laatste redmiddel, maar als een must-have om moderne, datagedreven operaties mogelijk te maken. Uit een recent brancheonderzoek van Viasat bleek dat 85% van de organisaties moeite had om IoT-oplossingen uit te rollen vanwege connectiviteitsproblemen in doelgebieden ^[38] – wat de latente vraag onderstreept die satelliet kan invullen. Nu het IoT-rendement in goed verbonden omgevingen is bewezen, willen bedrijven die voordelen nu graag uitbreiden naar de overige ¾ van de planeet.

Toepassingen: Boerderijen, schepen, netwerken en meer verbinden

De praktijktoepassingen van satelliet-IoT omvatten elk scenario waarin assets verspreid zijn buiten betrouwbare terrestrische netwerken. Enkele van de meest impactvolle use cases zijn:

• Precisielandbouw & veeteelt: Boerderijen liggen vaak buiten het bereik van breedbandinternet – zo heeft in Brazilië slechts ongeveer 19% van het landbouwgebied toegang tot snel internet ^[39]. Satelliet-IoT overbrugt die kloof door landbouwmachines, sensoren en dieren te verbinden. In een initiatief werkt Intelsat samen met landbouwmachinefabrikant CNH Industrial om satellietterminals te installeren op tractoren op afgelegen boerderijen in Brazilië, waardoor datagedreven precisielandbouw mogelijk wordt, zelfs in the middle of nowhere ^{[40] [41]}. Bodemvochtsensoren, weerstations, gewasgezondheidsmonitors en slimme irrigatiecontrollers kunnen nu gegevens via satelliet verzenden, wat de opbrengst en efficiëntie verhoogt. Veeboeren voorzien hun vee van satelliet-IoT-halsbanden om kuddes te volgen over uitgestrekte graslanden. In Afrika en Zuid-Azië helpen satelliet-verbonden agro-weersensoren boeren zich aan te passen aan klimaatcondities. Het resultaat is meer verbonden, klimaat-slimme landbouw die niet afhankelijk is van het bereik van zendmasten.
• Logistiek & asset tracking: Of het nu gaat om een zeecontainer midden op de oceaan, een spoorwagon in de wildernis of bouwmachines op een afgelegen locatie, satelliet-IoT biedt een levenslijn om waardevolle bezittingen wereldwijd te volgen en beheren. Maritieme en supply chain-bedrijven rusten containers en schepen uit met satelliettags, zodat ze regelmatig locatie en status (temperatuur, schokken, enz.) doorgeven. Uit een onderzoek van Sateliot bleek dat het verbinden van de wereldwijd niet-getraceerde zeecontainers via oceanen tot wel $47 miljard per jaar kan besparen door optimalisatie van operaties en het verminderen van verliezen ^[42]. In de luchtvaart zorgen satelliet-IoT-trackers op kleinere vliegtuigen of drones voor constante zichtbaarheid buiten radarbereik. Humanitaire logistiekers gebruiken satelliet-verbonden sensoren om de integriteit van de koelketen te monitoren (bijvoorbeeld vaccins onderweg naar afgelegen klinieken). In de mijnbouw en olie/gas kunnen voertuigen en apparatuur met satelliet-IoT worden gevolgd voor veiligheid en operationele gegevens op uitgestrekte locaties.
• Energie & Nutsvoorzieningen: Veel energie-infrastructuren strekken zich uit tot afgelegen of offshore gebieden – pijpleidingen, hoogspanningslijnen, oliebronnen, windturbines, pompstations. Satellite IoT is van cruciaal belang voor het monitoren van kritieke infrastructuur waar glasvezel of mobiel netwerk niet beschikbaar is. Zo installeren energiebedrijven satelliet-IoT-sensoren op verre hoogspanningslijnen en transformatoren om storingen of diefstal in realtime te detecteren. (De Zweedse netbeheerder Sentrisense test Sateliot’s NB-IoT-satellieten voor dit doel ^[43]). In de olie- en gassector kunnen bronnen in woestijnen of op diepwaterplatforms productiedata en apparatuurwaarschuwingen via satelliet versturen, waardoor kostbare stilstand wordt voorkomen. Evenzo melden pijpleidingsdruksensoren direct lekken of afwijkingen. Zelfs duurzame energie is afhankelijk van satcom: afgelegen zonneparken en windparken gebruiken satellietverbindingen om prestatiegegevens terug te sturen naar de exploitanten. Door SCADA en telemetrie uit te breiden naar de moeilijkst bereikbare assets, helpt satelliet-IoT milieuproblemen te voorkomen en verbetert het onderhoud door constante zichtbaarheid.
• Maritiem & Visserij: De oceaan was een van de eerste domeinen voor satellietdata (denk aan GPS en scheepssatelliettelefoons), en blijft van vitaal belang. Satelliet-IoT moderniseert de visserij en maritieme operaties, waardoor zelfs kleine vissersboten of boeien verbonden kunnen zijn. IoT-transponders op vissersvaartuigen kunnen hun vangsten en routes rapporteren voor naleving van regelgeving en veiligheid, zelfs ver uit de kust. Milieu- en onderzoeksboeien die midden in de Stille Oceaan drijven, sturen nu oceanografische data terug via goedkope nanosatellietconstellaties. De maritieme transportsector gebruikt satelliet-IoT voor alles van motordiagnostiek op vrachtschepen tot het volgen van autonome oppervlakte-drones. Nu de IMO meer digitale rapportage en monitoring voor schepen verplicht stelt, biedt satelliet-IoT het enige middel om te voldoen wanneer men buiten het bereik van kustzenders is.
• Milieu & Natuurbehoud: Door de afhankelijkheid van lokale netwerken weg te nemen, heeft satelliet-IoT wereldwijde milieumonitoring mogelijk gemaakt. In Afrika en Azië bevestigen anti-stroperijteams satellietzenders aan bedreigde dieren (olifanten, neushoorns) en zelfs aan illegale vissersboten, om bewegingen in realtime te volgen en natuurbeschermingspatrouilles te ondersteunen. Klimaat- en geologiesensoren zijn geplaatst in afgelegen regenwouden, vulkanen en poolgebieden – en sturen via satellieten essentiële data terug over ontbossing, seismische activiteit, gletsjersmelt, enzovoort. NGO’s maken gebruik van zwermen kleine sat-IoT-apparaten om bosbranden in bossen, overstromingen in onbewoonde gebieden en waterstanden in afgelegen stroomgebieden te monitoren. Dit alles levert vroege waarschuwingen voor rampen en rijkere data voor klimaatwetenschap op, ver buiten het bereik van zendmasten. Sateliot promoot zijn dienst zelfs als een manier voor NGO’s om “kostbare ecosystemen te monitoren en beschermen” via wereldwijde IoT-connectiviteit ^[44].
• Noodhulp & Zorg op Afstand: In door rampen getroffen gebieden waar de infrastructuur is uitgevallen, kan satelliet-IoT kritische apparaten online houden. Zo kunnen draagbare satelliet-IoT-units de koelopslag van vaccins of voedsel in rampgebieden monitoren, of generatoren en hulpgoederen volgen. Afgelegen medische klinieken met via satelliet verbonden gezondheids-IoT-kits (voor patiëntwaarden, diagnostiek) kunnen functioneren zelfs als telecomnetwerken uitvallen. Noodteams gebruiken satelliet-GPS-trackers en sensoren om te coördineren in gebieden zonder mobiele dekking (bijv. brandweerlieden bij bosbranden, bergreddingsteams). Terwijl consumentensatellietberichten (zoals Apple’s Emergency SOS via Globalstar) de krantenkoppen halen, zijn het de minder glamoureuze IoT-sensoren (generatoren, opvanglocaties, weerstations) die stilletjes via satelliet werken en zo enorm bijdragen aan humanitaire inspanningen achter de schermen.

Kortom, elke industrie of missie die buiten het bereik van zendmasten opereert, kan profiteren van satelliet-IoT. Door connectiviteit te brengen naar afgelegen boerderijen, schepen op zee, installaties in de toendra en vrij rondtrekkende wilde dieren, verbindt satelliet-IoT werkelijk de ongeconnecteerden – en ontsluit zo efficiënties en inzichten die voorheen onmogelijk waren.

Satelliet-IoT vs Terrestrische IoT vs LPWAN: Hoe ze zich tot elkaar verhouden

Nu satelliet-IoT aan kracht wint, is een logische vraag hoe het zich verhoudt tot gevestigde IoT-connectiviteitsopties op de grond – van cellulair IoT (NB-IoT, LTE-M, 5G) tot niet-gelicentieerde low-power netwerken (LoRaWAN, Sigfox, enz.). Het korte antwoord: ze hebben elk hun sterke punten, en satelliet-IoT is grotendeels aanvullend, het vult dekkingsgaten op in plaats van terrestrische oplossingen te vervangen. Hier is een snelle vergelijking:

• Dekking: Dit is waar satelliet onmiskenbaar wint. Terrestrische netwerken (cellulair, LPWAN, WiFi) dekken steden en dorpen, maar verdwijnen in landelijke en afgelegen gebieden. Zelfs de beste mobiele netwerken dekken slechts ~95% van de bevolking, wat neerkomt op <20% van het landoppervlak van de aarde (en 0% van de oceanen). Daarentegen kan een satellietconstellatie bijna 100% geografische dekking bieden – echt wereldwijde reikwijdte, inclusief polen, oceanen, luchtruim en woestijnen. Zo dekt het LEO-netwerk van Iridium elke vierkante centimeter van de planeet (“pool-tot-pool”), een belangrijke reden waarom het vooroploopt in aantal abonnees ^{[45] [46]}. LPWAN-technologieën (zoals LoRa) reiken doorgaans enkele kilometers vanaf elke gateway – prima voor IoT op campus- of stadsniveau, maar nutteloos in de wildernis tenzij je overal je eigen gateways plaatst. Kortom: als je connectiviteit nodig hebt waar dan ook op aarde, dan kan alleen satelliet of satelliet-ondersteunde IoT dat leveren.
• Stroomverbruik & apparaatgrootte: Terrestrische LPWAN-protocollen zijn ontworpen voor ultralaag stroomverbruik: een LoRa- of Sigfox-sensor kan jarenlang op een AA-batterij werken en af en toe kleine datapakketjes verzenden. Cellular IoT (LTE-M, NB-IoT) is ook geoptimaliseerd voor laag stroomverbruik, hoewel het in veel gevallen niet zo zuinig is als LoRa. Historisch gezien waren satellietterminals energieverslindend en groot (denk aan satelliettelefoons met grote antennes). Ook dat verandert. Moderne sat-IoT-apparaten zoals Astrocast- of Swarm-modems zijn ongeveer handpalmgroot en kunnen werken op kleine zonnepanelen of batterijen, waarbij ze een paar berichten per dag verzenden. De modem van Swarm, bijvoorbeeld, kan een jaar lang werken op twee AA-batterijen als er dagelijks één bericht wordt verzonden ^[47]. Toch hebben deze apparaten meer stroom nodig om direct 1.000+ km naar de ruimte te zenden dan een kortbereik LoRa-signaal. Daarom kan voor extreem stroomgevoelige toepassingen (bijv. kleine draadloze sensoren) puur terrestrische LPWAN de voorkeur hebben als er dekking is. Maar in veel gevallen hebben slimme duty-cycling en verbeterde satellietlinkbudgetten batterijgevoede satelliet-IoT zeer haalbaar gemaakt. Kortom, het stroomverbruikverschil wordt kleiner naarmate satelliettechnologie verbetert.
• Bandbreedte & datavolume: Als je video wilt streamen of telemetrie met hoge datasnelheid nodig hebt, zijn noch terrestrische LPWAN noch de meeste satelliet-IoT-verbindingen voldoende – dat is een taak voor cellulair 4G/5G of high-throughput satellietbreedband. Satelliet-IoT-diensten zijn tegenwoordig typisch smalbandig, ontworpen voor intermitterende berichten en sensordata (bytes tot kilobytes). NB-IoT via satelliet heeft een vergelijkbare doorvoersnelheid als NB-IoT op land (tientallen kbps maximaal). Proprietaire systemen zoals ORBCOMM’s OGx (nu Viasat’s IoT Nano) staan berichten tot 1 MB en snellere levering toe ^{[48] [49]}, maar dit zijn uitzonderingen gericht op geavanceerdere toepassingen. Ter vergelijking: terrestrische IoT-opties variëren: LoRa/Sigfox zijn extreem laag in datarate (zoals satelliet), terwijl LTE-M matige data aankan, en volledige 5G real-time breedband voor IoT-camera’s, enz. Dus, satelliet-IoT is ideaal voor kleine uitbarstingen van telemetrie, niet voor grote datavolumes. Toch zijn hybride opstellingen denkbaar – bijvoorbeeld HD-beelden verzamelen via een lokale drone en een gecomprimeerd rapport via satelliet-IoT verzenden als er geen andere verbinding is. En als er echt veel data off-grid nodig is, kan traditionele VSAT of opkomende LEO-breedband (Starlink, OneWeb) als backhaul worden gebruikt.
• Latentie: De meeste IoT-toepassingen (sensorwaarden elke paar minuten of uren verzenden) zijn tolerant voor hoge latentie, dus de latentie van satellieten is geen groot nadeel. Een LEO-satellietverbinding kan 50–500 ms eenrichtingslatentie toevoegen; GEO-satellieten ~600 ms. Ter vergelijking: een landelijke cellulair/cloud-verbinding kan ~50–100 ms zijn. Voor command-and-control of tijdgevoelige data is de lagere latentie van LEO-satellieten een voordeel ten opzichte van GEO. Maar opnieuw, voor typische IoT (monitoring, logging, drempelwaarschuwingen) is een paar honderd milliseconden of zelfs enkele seconden vertraging onbeduidend. Samengevat, latentie is een kleine factor voor de meeste IoT-toepassingen, en LEO-netwerken hebben de satellietlatentie behoorlijk acceptabel gemaakt.
• Kosten (Apparaat & Service): Terrestrische IoT wint qua pure goedkoopte in gebieden met dekking – modules kosten een paar dollar, en connectiviteit kan een dollar of twee per maand zijn voor NB-IoT of zelfs gratis voor community LoRaWAN. Satelliet-IoT-hardware is in prijs gedaald (soms modules onder de $50), maar is vaak nog steeds duurder vanwege complexere radio’s en antennes. De servicekosten voor satelliet-IoT zijn historisch gezien het grootste nadeel – vaak $5 tot $15 per maand of meer, tegenover centen tot dollars voor terrestrisch. Echter, zoals opgemerkt, verlagen nieuwe aanbieders de satellietkosten drastisch: bijvoorbeeld $5/maand wereldwijde abonnementen (Swarm) ^[50], en de trend richting ~$4/maand gemiddeld tegen 2029 ^[51]. Voor veel industriële toepassingen is een paar dollar per maand een kleine prijs voor connectiviteit die zorgt voor continuïteit van operationele data. Ook moet men de kosten van het ontbreken van connectiviteit meerekenen – als een asset cruciaal is, kan de uitgave aan satellietverbindingen triviaal zijn vergeleken met de waarde van data of het voorkomen van uitval. Toch blijft voor grootschalige uitrol (tien- tot honderdduizenden sensoren) puur terrestrische IoT goedkoper als er dekking is. We zullen waarschijnlijk veel dual-mode IoT-apparaten zien die goedkope terrestrische netwerken gebruiken wanneer dat kan, en alleen overschakelen op satelliet (en dus kosten maken) als het echt nodig is – zo worden de uitgaven geoptimaliseerd terwijl bijna 100% uptime behouden blijft.

Samengevat zijn satelliet-IoT en terrestrische IoT (cellulair/LPWAN) complementaire onderdelen van de connectiviteitspuzzel. Terrestrische netwerken bedienen dichtbevolkte stedelijke en voorstedelijke IoT uitstekend, tegen lage kosten en hoge snelheden. Satellietnetwerken vullen de lege plekken op de kaart in – de afgelegen snelwegen, oceanen, luchtcorridors en wildernis – zij het tegen hogere kosten en lagere bandbreedte. De nieuwe trend van geïntegreerde apparaten en roamingovereenkomsten betekent dat gebruikers binnenkort misschien niet eens meer hoeven te kiezen: dezelfde IoT-sensor kan het terrestrische signaal gebruiken wanneer mogelijk en automatisch overschakelen naar satellietmodus wanneer hij de dekking verliest. Deze convergentie is al aan de gang: bijvoorbeeld, Deutsche Telekom en Iridium’s partnerschap in 2025 zal het mogelijk maken dat DT’s cellulair-IoT-klanten naadloos kunnen roamen op Iridium’s satellietnetwerk, en zo “pool-tot-pool dekking” bieden voor NB-IoT-apparaten met één enkele SIM ^{[52] [53]}. Zoals Iridium’s CEO Matt Desch het verwoordde, “Iridium NTN Direct is ontworpen om terrestrische netwerken aan te vullen… naadloze wereldwijde dekking te bieden, en het bereik van hun infrastructuur uit te breiden” ^[54]. Met andere woorden, de toekomst is niet satelliet versus terrestrisch – het is een alles-in-één netwerk waarbij apparaten altijd de best beschikbare verbinding gebruiken om verbonden te blijven.

De Spelers: Gevestigde Titanen vs Nieuwe Ruimteverstoorders

Het satelliet-IoT-landschap ontwikkelt zich snel, met traditionele zwaargewichten en opkomende constellaties die strijden om delen van een groeiende markt. Volgens IoT Analytics zijn er in 2024 zeven bedrijven (de gevestigde partijen) die nog steeds goed zijn voor meer dan 80% van de markt ^[55], maar tegen 2030 zal de lijst van toppers waarschijnlijk verschillende nieuwkomers bevatten doordat het speelveld versnipperd raakt. Hier volgt een overzicht van de belangrijkste kanshebbers en hun strategieën:

• Iridium Communications: Vaak bestempeld als de leider in satelliet-IoT, exploiteert Iridium een LEO-constellatie van 66 satellieten in de L-band die werkelijk wereldwijde dekking biedt (inclusief de polen). Het bedrijf heeft meer dan 2 miljoen actieve gebruikers, waarvan ongeveer 1,7 miljoen IoT-apparaten zijn ^[56] – het meeste van alle satcom-aanbieders. Het netwerk van Iridium staat bekend om zijn betrouwbaarheid (signaal dringt door weersomstandigheden, matige datasnelheden) en wordt veel gebruikt in maritieme, luchtvaart- en overheids-IoT (bijv. scheepstrackers, vliegtuigberichten, militaire middelen). De IoT-diensten van Iridium (zoals Short Burst Data) kenden historisch gezien hoge ARPU’s, maar het bedrijf schakelt nu om het gebruik uit te breiden via standaardtechnologie. Het ontwikkelt Iridium NTN Direct (introductie in 2026), een dienst waarmee standaard NB-IoT-apparaten direct kunnen verbinden, in samenwerking met Deutsche Telekom ^{[57] [58]}. Dit zou Iridium in feite kunnen maken tot een roamingpartner voor terrestrische providers wereldwijd, waarbij het zijn nieuwe Certus-terminals en bestaande satellieten inzet om IoT-data te vervoeren. Omdat er geen nieuwe constellatie nodig is (Iridium NEXT werd voltooid in 2019), ligt de focus op ecosysteemintegratie. Iridium’s concurrentievoordeel blijft zijn wereldwijde L-band dekking en gevestigde klantenbasis – maar het krijgt concurrentie van nieuwere LEO’s op prijs. CEO Matt Desch benadrukt het complementaire karakter: “Deze samenwerking [met DT] onderstreept de kracht van een eenvoudige, schaalbare oplossing die voortbouwt op bestaande technologie om wereldwijde service mogelijk te maken” ^[59], waarmee Iridium’s strategie wordt benadrukt om op te gaan in het bredere IoT-ecosysteem in plaats van het alleen te doen.
• Inmarsat (Viasat): Het in het VK gevestigde Inmarsat was een pionier op het gebied van GEO-satellieten met een sterke IoT-aanwezigheid (vooral in maritieme en luchtvaarttracking). In 2023 werd het overgenomen door Viasat, een Amerikaans bedrijf, waarmee een krachtpatser werd gecreëerd die Viasat’s breedbandsatellieten combineert met Inmarsat’s L-band netwerk. Onder Viasat is het IoT-portfolio opnieuw gelabeld en uitgebreid. Viasat IoT biedt een gelaagd dienstenaanbod: van NB-NTN (narrowband NB-IoT-standaard) voor kleine berichten, tot “IoT Nano” (een nieuwe dienst die gebruikmaakt van ORBCOMM’s OGx-protocol) voor grotere tweerichtingsberichten, en verder tot IoT Select/Pro/VSAT voor hoge databehoeften ^{[60] [61]}. Deze breedte betekent dat Viasat kan inspelen op verschillende IoT-toepassingen met “het juiste gereedschap voor de klus,” zoals VP Simon Hawkins uitlegde ^{[62] [63]}. Bijvoorbeeld, batterijgevoede veldsensor? – gebruik NB-NTN. Een foto versturen vanaf een externe camera? – gebruik IoT Nano. Door gebruik te maken van Inmarsat’s robuuste L-band GEO-netwerk (99,5% uptime) en ORBCOMM’s technologie ^{[64] [65]}, positioneert Viasat zich als een alles-in-één IoT-aanbieder voor bedrijven, vooral in afgelegen sectoren zoals mijnbouw, landbouw, transport en nutsvoorzieningen ^[66]. Opvallend is dat Viasat’s IoT Nano draait op Inmarsat’s bestaande satellieten (dus geen wachttijd voor een nieuw sterrenstelsel) en werkt met bestaande ORBCOMM- en IDP-hardware in het veld ^{[67] [68]} – wat het een direct klantenbestand geeft. Viasat breidt ook de distributie uit via groothandelaars en integrators (het ELEVATE partnerprogramma ^[69]). Met deze fusie hebben traditionele GEO-spelers laten zien dat ze zich kunnen heruitvinden en concurreren: Viasat bezit nu effectief ORBCOMM’s IoT-diensten en heeft deze geïntegreerd, in plaats van dat ORBCOMM een zelfstandige concurrent blijft. Het onderstreept een industrie teinde van consolidatie en synergie tussen oud en nieuw.
• Globalstar: Globalstar, een langdurige LEO-operator in de L-band, heeft een kleinere constellatie en richtte zich traditioneel op niche-IoT (zoals persoonlijke SPOT-trackers en simplex asset-trackers). De grote doorbraak kwam met Apples beslissing in 2022 om samen te werken met Globalstar voor de Emergency SOS-functie op iPhones, waarbij Globalstar-satellieten worden gebruikt om nood-sms’jes te versturen wanneer gebruikers buiten bereik zijn. Deze deal bracht financiering (Apple beloofde honderden miljoenen voor nieuwe satellieten) en zette Globalstar in de schijnwerpers. Hoewel noodberichten niet precies IoT zijn, zal de upgrade van Globalstars netwerk en grondstations voor Apple ook ten goede komen aan de IoT-diensten. Globalstar bezit ook terrestrische spectrumrechten (Band n53, 2,4 GHz), die het in licentie geeft voor private LTE/5G-netwerken – bijvoorbeeld in 2024 is Globalstar een samenwerking aangegaan met Liquid Intelligent Technologies om Band n53 en mogelijk het satellietnetwerk te gebruiken voor private 5G in de Afrikaanse mijnbouw ^[70]. Op het gebied van IoT zijn de diensten van Globalstar wat eenvoudiger (lagere datasnelheden), maar het bedrijf zou zijn nieuwe banden met consumententoestellen kunnen benutten om het IoT-gebruik te verbreden (stel je toekomstige wearables of voertuigen voor die Globalstar pingen voor data). Met nieuwe financiering lanceert Globalstar meer satellieten (2025+) om zijn constellatie aan te vullen en zo de groei van de dienstverlening te waarborgen. De concurrentieniche is laagvermogen, eenrichtingsdata (de SPOT-tags) en nu mogelijk ook directe integratie met apparaten via grote merken. Als een van de kleinere gevestigde spelers laat het traject van Globalstar zien hoe één enkel partnerschap (met Apple) het lot van een satelliet-IoT-aanbieder kan herdefiniëren.
• ORBCOMM: Een pionier op het gebied van satelliet M2M/IoT, ORBCOMM exploiteerde een vloot van VHF-band LEO-satellieten en bouwde een solide bedrijf op in asset tracking (vrachtwagens, containers, zwaar materieel). In de afgelopen jaren is ORBCOMM verschoven van uitsluitend satellietoperator naar een end-to-end IoT-oplossingsprovider, waarbij het gebruikmaakt van netwerken die het meest geschikt zijn (satelliet, mobiel, dual-mode) voor een bepaalde klant. Opmerkelijk is dat ORBCOMM een langetermijnovereenkomst sloot om Inmarsat’s L-band te gebruiken voor zijn next-gen diensten (OGx), en vervolgens in 2021 werd overgenomen door GI Partners. In 2022 waren de satellietactiviteiten van ORBCOMM feitelijk geïntegreerd met partners. Nu, in 2025, met de overname van Inmarsat door Viasat, is het lot van ORBCOMM verder verweven – zoals blijkt uit het feit dat Viasat de technologie van ORBCOMM gebruikt in IoT Nano ^[71]. In het TechAfrica-rapport wordt ORBCOMM genoemd als een leider die de overstap maakt van het exploiteren van satellieten naar het focussen op oplossingen ^[72]. ORBCOMM biedt tegenwoordig inderdaad IoT-apparaten, softwareplatforms en beheerde diensten aan ondernemingen (voor wagenparkbeheer, vrachtmonitoring, enz.), waarbij de onderliggende connectiviteit vaak wordt geabstraheerd. Het heeft roamingovereenkomsten met andere satellietaanbieders om dekking te garanderen. Het verhaal van ORBCOMM benadrukt een segment van de industrie dat “hoger in de stack” beweegt – in plaats van alleen connectiviteit te verkopen, bieden ze een volledige oplossing (hardware+app+connectiviteit) op maat van sectoren. Deze aanpak kan zeer bindend zijn voor klanten, hoewel dit betekent dat ORBCOMM meer concurreert met telematicabedrijven dan met pure satcoms. Naarmate het concurrentielandschap verschuift, kan het merk ORBCOMM minder zichtbaar worden (vooral als de technologie wordt voorzien van een white label door Viasat of anderen), maar de invloed blijft aanzienlijk gezien de grote geïnstalleerde basis van ORBCOMM-apparaten in wereldwijde vloten.
• Nieuwe LEO-constellaties: De afgelopen 3–4 jaar is er een explosie geweest van startup-constellaties die zich richten op IoT. Veel daarvan zijn smallsat LEO-constellaties, soms met gebruik van niet-gelicentieerde banden of nieuwe technieken voor frequentiedeling. Opvallende namen zijn onder andere Astrocast (Zwitserland), Kineis (Frankrijk), Swarm (VS, overgenomen door SpaceX), Lacuna Space (VK), Sateliot (Spanje), OQ Technology (Luxemburg), Myriota (Australië), NanoAvionics/het cosmos (Litouwen, voor IoT), Skylo (VS/India, hoewel het meeliftt op GEO-satellieten). Elk heeft een unieke invalshoek:
  • Astrocast exploiteert 10+ cubesats in de L-band en haalde zelfs het nieuws door samen te werken met Airbus en Thuraya om diensten uit te breiden ^{[73] [74]}. Het biedt modules voor zaken als wildlife- en milieumonitoring, en had een beursgang in 2021 (hoewel het onlangs besloot weer privé te gaan vanwege financieringsuitdagingen).
  • Kineis (afgesplitst van het decennia-oude Argos-systeem dat wordt gebruikt voor wildtracking) lanceert 25 nanosatellieten, met als doel wereldwijde tracking- en milieudataservices te bieden.
  • Lacuna Space gebruikt LoRaWAN – functioneert feitelijk als op de ruimte gebaseerde LoRa-gateways om data te verzamelen van off-grid LoRa-sensoren (zeer lage datasnelheden, maar ultralaag stroomverbruik, zodat apparaten zoals weersensoren data naar de ruimte kunnen sturen).
  • OQ Technology richt zich op 5G NB-IoT via satelliet voor industrieel gebruik, en beweert een groeiende constellatie in gebruik te hebben.
  • Sateliot bespraken we al – het werkt nauw samen met telecomoperators (Telefónica-proeven, anderen in de pijplijn) om op te treden als de “satelliet-roamingpartner” voor mobiele providers, met gebruik van de 5G NB-IoT-standaard zodat apparaten naadloos tussen netwerken kunnen schakelen ^{[75] [76]}. Sateliot heeft al 5 satellieten gelanceerd en plant er 100 tegen 2028 ^[77], gericht op sectoren zoals landbouw, logistiek en kritieke infrastructuur ^{[78] [79]}. Het heeft ook aanzienlijke financiering binnengehaald (streeft naar een serie B van €30 miljoen) en beweert 8 miljoen apparaten onder contract te hebben voor toekomstige connectiviteit ^[80] – wat op sterke vraag wijst als het kan leveren.
  • Swarm (SpaceX) was uniek vanwege zijn ultra-goedkope aanpak met 150 piepkleine satellieten (elk minder dan 1 kg). Na de overname door SpaceX bleef de dienst van Swarm doorgaan voor $5/maand/apparaat en trok het hobbyisten en IoT-knutselaars aan, maar sinds 2023 heeft SpaceX de verkoop van nieuwe abonnementen stopgezet en werkt het aan de integratie van Swarm in het Starlink’s direct-to-cell systeem ^{[81] [82]}. Dit suggereert dat SpaceX een grotere kans ziet door IoT te combineren met standaard mobiele connectiviteit vanuit de ruimte, in plaats van een op zichzelf staand IoT-netwerk. Het is een herinnering dat grote spelers soms kleinere spelers kunnen opslokken.
  • Skylo kiest een andere benadering: in plaats van zelf satellieten te bouwen, gebruikt het bestaande GEO-satellietcapaciteit (van partners zoals Inmarsat of Intelsat) en heeft het een softwaregedefinieerd radiosysteem ontwikkeld dat IoT-signalen van standaardapparaten kan ontvangen. Skylo is een samenwerking aangegaan met mobiele operators in India en elders, en onlangs kondigde Soracom (een IoT-connectiviteitsplatform) de integratie aan van Skylo’s satelliet-NTN in zijn IoT-SIM-beheer – waardoor IoT-apparaten satelliet kunnen gebruiken wanneer ze buiten bereik zijn ^[83]. Dit soort samenwerking brengt satelliet-IoT naar mogelijk miljoenen apparaten via een eenvoudige platformschakelaar, en laat zien hoe software- en service-integratie adoptie kan stimuleren zonder dat elke aanbieder een eigen constellatie hoeft te lanceren.

Gezamenlijk maken deze nieuwe toetreders de satelliet-IoT-arena zeer dynamisch en gefragmenteerd. Hoewel elk afzonderlijk een kleiner netwerk heeft vergeleken met Iridium of Inmarsat, vormen ze samen een ontwrichtende kracht. IoT Analytics merkte op dat de markt fragmenteert, waarbij het aandeel van de top 7 operators naar verwachting zal afnemen tegen 2030 doordat nieuwkomers marktaandeel veroveren ^{[84] [85]}. We zouden zelfs niet-traditionele spelers zoals Starlink (SpaceX) en Amazons Project Kuiper tegen het einde van het decennium de IoT-markt kunnen zien betreden ^[86]. Beide bouwen enorme LEO-breedbandconstellaties; hoewel hun primaire doel internetdienstverlening is, is de IoT-kans te groot om te negeren ($4–5 miljard tegen 2030). Starlink’s geplande direct-to-cell-dienst impliceert dat een standaard smartphone of IoT-module verbinding zou kunnen maken met Starlink-satellieten via gewone mobiele frequentiebanden. Als dit gerealiseerd wordt, zou Starlink direct tot de grootste IoT-aanbieders kunnen behoren, puur door schaalgrootte (elke Starlink-satelliet zou IoT-apparaten én telefoons kunnen bedienen). Amazon’s Kuiper zou op vergelijkbare wijze kunnen samenwerken met bedrijven of MVNO’s om IoT-databackhaul aan te bieden. Hun mogelijke toetreding onderstreept dat het concurrentielandschap in 2029 mogelijk zowel techgiganten als gespecialiseerde IoT-constellaties omvat – een recept voor felle concurrentie, maar ook voor meer bekendheid en marktgroei.

Een bemoedigende trend is partnerschap en consolidatie: grote telecomoperators werken samen met satellietbedrijven in plaats van direct te concurreren. We zagen dit bij DT + Iridium, bij proefprojecten van Telefónica + Sateliot, bij Vodafone + AST SpaceMobile (voor directe telefoon/satellietdienst, een gerelateerd gebied), bij Orange + Lacuna (LoRaWAN-satellietproeven), enzovoort. Zelfs regionaal werken bedrijven als Liquid Intelligent Technologies in Afrika samen met satellietaanbieders (Globalstar) om geïntegreerde oplossingen aan klanten te bieden ^[87]. Deze samenwerkingen geven aan dat satelliet-IoT wordt geïntegreerd in het bredere telecom-ecosysteem, in plaats van een geïsoleerd domein te blijven. Voor de belangrijkste bedrijven betekent dit dat toekomstig succes kan afhangen van de allianties die ze smeden – of het nu gaat om satellietoperators die samenwerken om multi-orbit-dekking te bieden, of met telecombedrijven en cloudproviders om klanten op schaal te bereiken.

Regionaal vooruitzicht: Opkomende markten & mondiale impact

Een van de meest opwindende aspecten van de satelliet-IoT-boom is de potentiële impact op opkomende markten en afgelegen regio’s. Terwijl IoT in ontwikkelde landen zich vaak richt op stedelijke smart cities en fabrieken (goed bediend door 5G en glasvezel), is in grote delen van Afrika, Latijns-Amerika, Zuid- en Zuidoost-Azië de fundamentele uitdaging connectiviteit. Satelliet-IoT zou in deze contexten echt transformerend kunnen zijn:

• Sub-Sahara Afrika: Afrika heeft momenteel het laagste percentage internet- en IoT-connectiviteit – grote delen van de bevolking en het landoppervlak hebben zelfs geen basis 3G-dekking. Dit belemmert alles, van landbouw en wildbeheer tot infrastructuurontwikkeling. Satelliet-IoT biedt een sprongvoorwaarts. Zo gebruiken Afrikaanse wildreservaten satelliet-halsbanden en sensoren om dierbewegingen te volgen en stropers op te sporen in parken waar honderden kilometers geen mobiel bereik is. In Oost-Afrika sturen weerstations en waterpompen met sensoren in landelijke dorpen onderhoudswaarschuwingen via satelliet, waardoor nutsbedrijven en NGO’s essentiële infrastructuur kunnen onderhouden. De mijnbouw- en energiesectoren in Afrika zijn ook belangrijke begunstigden: mijnen in Congo of Namibië kunnen satelliet-IoT gebruiken om apparatuur en de veiligheid van werknemers in realtime te monitoren; olieactiviteiten in de Nigerdelta of Sahara kunnen hun velden uitrusten zonder te hoeven wachten op terrestrische netwerken. Lokale integrators spelen hierop in – zo hebben Kenia en Rwanda IoT-nanosatellieten gelanceerd of gepland ter ondersteuning van landbouw- en milieumonitoring in hun landen, wat de interesse van de overheid in inheemse sat-IoT-capaciteiten aantoont. De kosten blijven een aandachtspunt in regio’s met een lager inkomen, maar naarmate de prijzen dalen (en met creatieve bedrijfsmodellen zoals gemeenschaps-/gedeelde apparaten), kan satelliet-IoT helpen bij het aanpakken van dringende kwesties zoals oogstopbrengsten, natuurbehoud en rampenbestrijding in Afrika. Er wordt vaak gezegd dat Afrika “de vaste lijn heeft overgeslagen en direct naar mobiel is gegaan”; met IoT kan het op vergelijkbare wijze de grootschalige uitrol van terrestrische IoT overslaan en direct overstappen op hybride terrestrisch-satellietoplossingen om het platteland van Afrika te verbinden.
• Latijns-Amerika: Van het Amazone regenwoud tot de Andes en Patagonië, de geografie van Latijns-Amerika brengt uitdagingen op het gebied van connectiviteit met zich mee. Toch zijn het juist deze omgevingen waar IoT een enorme impact kan hebben – het monitoren van de gezondheid van het bos en illegale houtkap in het Amazonegebied, het volgen van kuddes en watervoorraden op de uitgestrekte vlaktes (Llanos, Pantanal), of het beheren van pijpleidingen en mijnen in afgelegen bergen. De Braziliaanse agribusiness is een goed voorbeeld: het is een wereldleider in grondstoffen, maar slechts 19% van het Braziliaanse landbouwgrond heeft connectiviteit ^[88]. Satelliet-IoT wordt nu ingezet om tractoren, oogstmachines en bodemsensoren op Braziliaanse megaboerderijen te verbinden, waardoor precisielandbouwtechnieken verder landinwaarts mogelijk worden gemaakt ^{[89] [90]}. Op de grote Argentijnse ranches monitoren satelliettags de gezondheid van het vee en graaspatronen. In de hele regio gebruiken rampgevoelige gebieden (vulkaanregio’s, orkaangebieden, overstromingsvlaktes in het regenwoud) satellietsensoren om vroegtijdige waarschuwingen te geven – een door IoT ondersteunde overstromingssensor in een afgelegen rivier in Peru kan via satelliet stroomafwaarts waarschuwingen activeren, wat mogelijk levens kan redden. Zelfs stedelijke nutsbedrijven in Latijns-Amerika gebruiken satellietverbindingen als back-up – bijvoorbeeld, als een glasvezellijn uitvalt, kan een satelliet-IoT-terminal ervoor zorgen dat een kritische dam of energiecentrale toch nog waarschuwingen verstuurt. Regionale satcom-aanbieders zoals Embratel/Star One in Brazilië of ARSAT in Argentinië zijn ook IoT als groeimarkt gaan zien, vaak in samenwerking met wereldwijde spelers voor capaciteit. Nu de satellietkosten dalen, kan Latijns-Amerika profiteren van een robuuste IoT-laag die niet afhankelijk is van het doortrekken van terrestrische infrastructuur tot in elke jungle of berg – en zo effectief de “laatste kilometer” vanuit de lucht dekt.
• Zuid-Azië & Zuidoost-Azië: Deze regio’s omvatten zowel dichtbevolkte centra als uiterst afgelegen gebieden (de Himalaya, uitgestrekte archipels). In landen als India, Pakistan, Bangladesh kan satelliet-IoT de landbouw ondersteunen (waar miljoenen plattelandsboeren werken) door irrigatiesystemen te verbinden en tijdige weersinformatie te leveren via externe sensoren. De Indiase overheid heeft gesproken over het gebruik van satellieten voor slimme landbouw en visserij; ISRO (het Indiase ruimteagentschap) heeft IoT-ladingen getest op kleine satellieten. Ondertussen hebben de eilandstaten van Zuidoost-Azië, zoals Indonesië, de Filipijnen en de Pacifische eilandstaten, duizenden eilanden waar connectiviteit schaars is. Hier is satelliet-IoT van onschatbare waarde voor beheer van visserijen en maritieme veiligheid – Indonesië heeft bijvoorbeeld satellietvolgsystemen op vissersboten getest om illegale visserij tegen te gaan en de veiligheid te verbeteren voor kleine vissers die ver uit de kust varen. In de Filipijnen, na supertyfoon Yolanda, hebben autoriteiten satellietgebaseerde overstromings- en weersensoren ingezet om rampen beter te voorspellen en voor te bereiden, aangezien grondnetwerken waren vernietigd. Daarnaast is milieumonitoring van koraalriffen, vulkanen (Indonesië heeft er veel actieve), en beschermde regenwouden in deze regio sterk afhankelijk van satelliet-IoT-telemetrie. Zuidoost-Azië herbergt ook enorme plantages (palmolie, rubber) in afgelegen Borneo en Papoea – satelliet-IoT helpt bij het monitoren van plantagecondities en logistiek. Er is veel interesse in deze landen om IoT te gebruiken voor ontwikkeling, en satellietconnectiviteit zorgt voor inclusiviteit – d.w.z. dat IoT-voordelen zelfs de afgelegen dorpen en eilanden bereiken. Sommige ASEAN-telecombedrijven beginnen satelliet-IoT te bundelen voor zakelijke klanten in mijnbouw of landbouw, gezien de vraag.
• Poolgebieden en afgelegen Oceanië: Hoewel het minder om opkomende markten gaat, is het de moeite waard om regio’s als het Noordpoolgebied, Antarctica en de Pacifische eilanden te noemen. Klimaatonderzoek in poolgebieden maakt gebruik van honderden satellietverbonden sensoren om ijsbewegingen, permafrost en dieren in het wild te volgen – een cruciaal IoT-netwerk dat anders onmogelijk zou zijn. Kleine Pacifische eilandstaten, verspreid over oceaanuitgestrektheden, gebruiken satelliet-IoT om visserijen te monitoren (een belangrijke inkomstenbron) en om de schaarse communicatie aan te vullen – het fungeert feitelijk als een levenslijn voor hun economische activiteiten.

In al deze regio’s is een gemeenschappelijk thema het ontsluiten van economische en sociale vooruitgang door connectiviteit te brengen naar plaatsen die eerder werden buitengesloten. Satelliet-IoT kan zorgen voor productiviteitswinst in de landbouw, veiligere en efficiëntere logistiek, betere rampenbestendigheid en verbeterd hulpbronnenbeheer in opkomende economieën. Het kan ook sociale doelen ondersteunen – bijvoorbeeld satelliet-gekoppelde telemetrie voor afgelegen waterpompen kan zorgen voor een consistente toevoer van schoon water in Afrikaanse dorpen door te melden wanneer onderhoud nodig is; of het verbinden van off-grid gezondheidsklinieken om patiëntgegevens naar stadsziekenhuizen te sturen. Deze effecten sluiten aan bij wereldwijde ontwikkelingsdoelstellingen.

Natuurlijk blijven er uitdagingen: betaalbaarheid (satellietdiensten moeten goedkoop genoeg zijn voor grootschalig gebruik in ontwikkelingsregio’s), bewustwording (industrieën informeren over de voordelen van IoT), en lokale capaciteit (mensen opleiden om deze systemen te gebruiken en te onderhouden). Maar de koers is positief. Zoals een leidinggevende uit de sector het verwoordde, is het doel om satelliet-IoT “democratisch en toegankelijk te maken… ontworpen om de dekking van mobiele operators uit te breiden tot 100% van de planeet” ^[91]. We zien die visie nu al vorm krijgen via pilotprojecten en samenwerkingen gericht op opkomende markten.

Recente ontwikkelingen (2024–2025): Lanceringen, partnerschappen en beleid

De afgelopen twee jaar waren grootse jaren voor satelliet-IoT, met een golf aan nieuwe activiteiten. Hier zijn enkele hoogtepunten die illustreren hoe snel de sector zich ontwikkelt:

• Constellatie-uitbreidingen: Tal van spelers lanceerden satellieten om de capaciteit te vergroten. In augustus 2024 bracht Sateliot vier nieuwe NB-IoT-microsatellieten in een SpaceX Falcon 9 in een baan als onderdeel van zijn “5G-constellatie” en bereidde zich voor op commerciële dienstverlening ^[92]. Het bedrijf meldde 8 miljoen apparaten vooraf gecontracteerd te hebben voor zijn dienst – een enorm aantal – en voorspelt gedurfd €1 miljard aan omzet in 2030 ^[93]. Ook Astrocast bleef satellieten uitrollen (met lanceerovereenkomsten via SpaceX en anderen ^[94]), met als doel een vloot van 100 satellieten. In 2025 is de race in volle gang: een Juniper Research-studie voorspelde 15.000 satellieten die IoT ondersteunen in 2029, een stijging van 150% ten opzichte van de ~10.000 in 2024 ^{[95] [96]} – wat wijst op nog veel meer lanceringen in de toekomst. Zelfs OneWeb, dat net zijn breedbandconstellatie heeft voltooid, toonde interesse in IoT door samen te werken met bedrijven om diensten met lage bitsnelheid aan te bieden via zijn netwerk (en IoT Analytics verwacht dat OneWeb tegen 2030 tot de top-IoT-spelers zal behoren ^[97]).
• Nieuwe diensten & producten: Bestaande operators introduceerden nieuwe IoT-aanbiedingen. In juli 2025 introduceerde Viasat “IoT Nano”, zoals besproken, waarbij ORBCOMM’s next-gen technologie werd herverpakt om snellere, tweerichtings-IoT aan te bieden op zijn L-band satellieten ^[98]. Het richt zich specifiek op afgelegen sectoren zoals mijnbouw, landbouw, transport en energie ^[99] met beloften van een betere batterijduur en grotere berichtgroottes dan diensten van de vorige generatie. Ook in 2025 kondigde Iridium plannen aan voor “Project Stardust”, de codenaam voor het uitrollen van direct-naar-smartphone en IoT-mogelijkheden in de volgende upgrades, met focus op 5G-berichten en zelfs nood-SOS voor consumententoestellen ^[100]. Aan de apparaatkant produceren meer fabrikanten dual-mode (cellulair + satelliet) IoT-modules. Zo maakten Qualcomm en andere chipsetleveranciers eind 2024 plannen bekend voor NTN-capabele IoT-chipsets die satellietverbindingen ondersteunen volgens 3GPP-standaarden. Dit betekent dat in 2025/26 IoT-modulecatalogi van grote leveranciers (Quectel, Sierra Wireless, enz.) opties bevatten die ontwikkelaars kunnen integreren, wetende dat ze werken met satellieten zoals Iridium, Thuraya, Intelsat, enz., via gestandaardiseerde protocollen.
• Telecom-partnerschappen: Zoals vermeld, omarmen grote telecombedrijven satelliet-IoT via samenwerkingen. Een opvallend voorbeeld is de Deutsche Telekom–Iridium-deal (aangekondigd september 2025) om Iridium’s aankomende 5G NTN-dienst te integreren met DT’s terrestrische IoT-platform ^[101]. Dit zal Deutsche Telekom’s klanten (en roamingpartners) in staat stellen om naadloos toegang te krijgen tot echt wereldwijde IoT-dekking. “Door Iridium’s LEO-satellieten te integreren met DT’s netwerk, zal de samenwerking klanten en assets verbonden houden ‘van pool tot pool’,” aldus de bedrijven ^[102]. Ze plannen een commerciële lancering in 2026 met focus op logistiek, landbouw, noodhulp en nutsvoorzieningen ^{[103] [104]}. We zagen ook Telefónica (Spanje) Sateliot’s dienst testen voor uitbreiding van zendmastbereik ^[105]; MTN (Zuid-Afrika) samenwerken met satellietaanbieders voor dekking op het platteland; en Vodafone investeren in AST SpaceMobile (dat, hoewel gericht op telefoons, uiteindelijk ook NB-IoT-apparaten zou kunnen ondersteunen). Deze samenwerkingen onderstrepen dat satelliet onderdeel wordt van de standaard toolkit voor MNO’s om IoT-connectiviteit te bieden.
• Fusies & Overnames: De Viasat-Inmarsat-fusie (afgerond mei 2023) was de grote, die het concurrentielandschap heeft veranderd. Maar er zijn meer ontwikkelingen: Eutelsat’s fusie met OneWeb (afgerond 2023) creëerde een multi-orbit speler die mogelijk OneWeb LEO met Eutelsat GEO-assets kan combineren voor IoT-oplossingen (Eutelsat had ook zijn “ELO” IoT-cubesats). Kleinere overnames zijn onder meer satellietoperator EchoStar die Orbital Micro Systems (een weer-IoT-cubesatbedrijf) en TerraBella’s assets overnam – wat wijst op interesse in IoT-datadomeinen. Aan de andere kant bereikte SpaceX’s integratie van Swarm (2021) zijn voltooiing in 2023, waarbij Swarm’s diensten werden opgenomen. We zagen ook UnaBiz (dat nu Sigfox-technologie bezit) interesse tonen in satellietconnectiviteit om zijn terrestrische LPWAN-netwerk aan te vullen – een teken dat zelfs grondgebonden IoT-bedrijven mogelijk satellietcapaciteiten willen verwerven of partnerschappen aangaan. Al met al vervagen de grenzen tussen satelliet- en terrestrische connectiviteitsbedrijven door fusies en overnames.
• Regelgevende Vooruitgang: Toezichthouders zijn begonnen met het leggen van de basis voor mainstream satelliet-IoT. In 2024 verleende de Amerikaanse FCC licenties aan meerdere bedrijven (Lynk, AST SpaceMobile, enz.) om directe satellietdiensten naar de telefoon te testen op mobiele frequentiebanden – wat indirect de regelgevende acceptatie van satelliet-IoT op gedeeld spectrum bevordert. De FCC heeft ook regels opgesteld om “aanvullende satellietdekking” voor mobiele operators te stroomlijnen, wat IoT-toepassingen op die netwerken ten goede zal komen. Internationaal zorgt de coördinatie tussen de ITU en 3GPP ervoor dat frequenties voor NTN (vooral S-band, L-band en delen van mobiele banden voor satelliet) wereldwijd geharmoniseerd worden, zodat apparaten regio-overstijgend kunnen werken. Sommige landen zijn gestart met nationale satelliet-IoT-initiatieven – bijvoorbeeld, de Indonesische toezichthouder heeft enkele nanosatellieten ingezet voor IoT-pilots in landelijke connectiviteit, en de Indiase TRAI heeft een consultatie uitgebracht over het bevorderen van satellietconnectiviteit voor IoT en 5G-backhaul ^[106]. Deze beleidsmaatregelen en proeven geven aan dat overheden satelliet willen integreren in hun connectiviteitsstrategieën, en het niet als een buitenbeentje zien. Op termijn kunnen we verwachten dat de licentieverlening voor gebruikersterminals wordt vereenvoudigd en de kosten (zoals spectrumvergoedingen) dalen, wat de adoptie verder zal stimuleren.
• Opmerkelijke Lanceringen & Mijlpalen: Enkele andere interessante mijlpalen: Lynk Global (dat zich richt op direct-to-phone en IoT via satelliet met standaard GSM/NB-IoT) heeft in 2024 met succes test-sms’jes verstuurd vanaf standaardtelefoons in afgelegen gebieden, waarmee de haalbaarheid van satelliet-naar-normale-telefoon IoT-berichten wordt aangetoond (stel je voor: boeren in afgelegen gebieden ontvangen marktprijzen via satelliet-sms op een eenvoudige telefoon). AST SpaceMobile’s BlueWalker 3-satelliet heeft een enorme antenne uitgerold en in 2023 het eerste directe satelliet 4G-telefoongesprek mogelijk gemaakt – hoewel gericht op spraak/data, kan de technologie met kleine aanpassingen ook worden toegepast op IoT-eindpunten zoals voertuigen. In juli 2025 kreeg Amazon’s Project Kuiper goedkeuring van de FCC om zijn eerste productiesatellieten te lanceren, en hoewel het primair voor breedband bedoeld is, heeft Amazon gehint op IoT- en cloudintegratie-toepassingen in de toekomst (AWS IoT zou op een dag data via Kuiper kunnen routeren). Ondertussen lanceerden traditionele satellietoperators nieuwe hardware: Iridium begon met de planning van zijn volgende-generatie constellatie (waarschijnlijk begin jaren 2030), die ongetwijfeld een nog grotere IoT-capaciteit zal hebben en mogelijk cross-links met terrestrische netwerken.

Al deze ontwikkelingen schetsen een beeld van een sector die zich snel aan het ontwikkelen is. Slechts een paar jaar geleden klonk “satelliet-IoT” misschien nog futuristisch of beperkt tot nichetoepassingen zoals wildtracking. Nu, in 2025, staat het midden in de discussies over connectiviteit, met aanzienlijke kapitaalinvesteringen, mediabelangstelling en interesse vanuit het bedrijfsleven. Als bewijs hiervan haalde satelliet-IoT zelfs de recente technieuws-headlines in opkomende markten – bijvoorbeeld, TechAfrica News belichtte de omzetprognoses en kansen van satelliet-IoT in Afrika ^{[107] [108]}, en branche-experts bespreken actief hoe IoT via satellieten het “last-mile” connectiviteitsprobleem voor IoT kan oplossen.

Conclusie: De hemel is niet langer de limiet

De satelliet-IoT-markt staat op het punt om explosief te groeien in omvang en belang in de komende 5+ jaar. Wat ooit het domein was van gespecialiseerde volgapparatuur, ontwikkelt zich tot een wereldwijd interoperabel netwerk van netwerken, waarin miljarden sensoren, machines en voertuigen overal op aarde verbonden kunnen blijven. Tegen 2029, als de huidige prognoses uitkomen, zal satelliet-IoT een industrie van meer dan €1,5 miljard zijn, met tientallen miljoenen actieve apparaten van pool tot pool. Belangrijker nog, het zal nauw verweven zijn met terrestrische connectiviteit – een normaal onderdeel van het connectiviteitsaanbod voor zowel bedrijven als consumenten, in plaats van een nicheverschijnsel.

Voor het grote publiek en techliefhebbers betekent dit een aantal spannende mogelijkheden. We zullen meer verhalen zien over technologie die helpt om wilde dieren te redden, voedselproductie te optimaliseren of te reageren op rampen, mogelijk gemaakt door satellieten. Je volgende auto of smartphone gebruikt misschien ongemerkt satellietverbindingen wanneer je buiten het bereik van mobiele netwerken rijdt, zodat je kaarten up-to-date blijven of er een SOS wordt verstuurd als dat nodig is. Afgelegen uithoeken van de ontwikkelingslanden, die voorheen afgesloten waren, zullen sensoren en apparaten hebben die kunnen deelnemen aan het “Internet of Things” – en zo alles aandrijven van microkrediet-IoT-weerstations voor boeren tot telemedicine-kits in afgelegen dorpen.

Industrie-experts zijn optimistisch. “Connectiviteits-zwarte vlekken zullen tot het verleden behoren,” verkondigde het team van Sateliot na hun recente satellietlancering ^[109], waarmee ze de visie van alomtegenwoordige dekking onderstrepen. En dit sentiment wordt gedeeld door telecomreuzen die in dit veld samenwerken. Zoals Jens Olejak, hoofd Satellite IoT bij Deutsche Telekom, opmerkte over het samenvoegen van satelliet en mobiel: “Door onze klanten toegang te geven tot het uitgebreide LEO-netwerk van Iridium, profiteren zij van een bredere wereldwijde dekking om sensoren, machines en voertuigen betrouwbaar te verbinden. Deze convergentie is nu mogelijk dankzij betaalbare, 3GPP-gestandaardiseerde apparaten die functioneren op zowel terrestrische als niet-terrestrische netwerken.” ^[110]

Er zullen ongetwijfeld uitdagingen zijn – technische obstakels, concurrentie die sommige ondernemingen uit de markt drijft, en de taak om al deze netwerken veilig en storingsvrij te houden. Maar het momentum is onmiskenbaar. In de wereld van connectiviteit is ruimte niet langer de laatste grens, maar juist de volgende grens voor het Internet of Things. Satellite IoT is aan het opstijgen, en het traject wijst op een toekomst waarin geen enkel apparaat te afgelegen is, geen enkele regio te geïsoleerd, om deel uit te maken van onze verbonden wereld.

Bronnen: De inzichten en gegevens in dit rapport zijn gebaseerd op een reeks recente publicaties en expertanalyses, waaronder TechAfrica News’ “Global Satellite IoT Revenues Projected to Reach €1.58 Billion by 2029” ^{[111] [112]}, industrieel onderzoek van Berg Insight en IoT Analytics ^{[113] [114]}, nieuws van RCR Wireless over ontwikkelingen bij Sateliot, Iridium/DT en Viasat ^{[115] [116] [117]}, bevindingen van Juniper Research via Computer Weekly ^[118], en verklaringen van belangrijke bedrijven en leidinggevenden in de satelliet-IoT-sector ^{[119] [120]}. Deze bronnen benadrukken gezamenlijk de snelle groei, technologische drijfveren en samenwerkingsinspanningen die de satelliet-IoT-markt in 2024–2025 en daarna vormgeven.

References

1. techafricanews.com, 2. techafricanews.com, 3. techafricanews.com, 4. techafricanews.com, 5. iot-analytics.com, 6. www.rcrwireless.com, 7. iot-analytics.com, 8. iot-analytics.com, 9. techafricanews.com, 10. www.rcrwireless.com, 11. www.rcrwireless.com, 12. iot-analytics.com, 13. iot-analytics.com, 14. techafricanews.com, 15. techafricanews.com, 16. iot-analytics.com, 17. techafricanews.com, 18. iot-analytics.com, 19. techcrunch.com, 20. techcrunch.com, 21. techcrunch.com, 22. techafricanews.com, 23. techafricanews.com, 24. iot-analytics.com, 25. iot-analytics.com, 26. www.computerweekly.com, 27. www.computerweekly.com, 28. www.rcrwireless.com, 29. www.rcrwireless.com, 30. www.rcrwireless.com, 31. www.computerweekly.com, 32. www.computerweekly.com, 33. www.computerweekly.com, 34. www.computerweekly.com, 35. www.rcrwireless.com, 36. www.rcrwireless.com, 37. www.rcrwireless.com, 38. iot-analytics.com, 39. www.computerweekly.com, 40. www.computerweekly.com, 41. www.computerweekly.com, 42. www.rcrwireless.com, 43. www.rcrwireless.com, 44. sateliot.space, 45. www.rcrwireless.com, 46. www.rcrwireless.com, 47. www.reddit.com, 48. www.rcrwireless.com, 49. www.rcrwireless.com, 50. techcrunch.com, 51. techafricanews.com, 52. www.rcrwireless.com, 53. www.rcrwireless.com, 54. www.rcrwireless.com, 55. iot-analytics.com, 56. www.rcrwireless.com, 57. www.rcrwireless.com, 58. www.rcrwireless.com, 59. www.rcrwireless.com, 60. www.rcrwireless.com, 61. www.rcrwireless.com, 62. www.rcrwireless.com, 63. www.rcrwireless.com, 64. www.rcrwireless.com, 65. www.rcrwireless.com, 66. www.rcrwireless.com, 67. www.rcrwireless.com, 68. www.rcrwireless.com, 69. www.rcrwireless.com, 70. www.rcrwireless.com, 71. www.rcrwireless.com, 72. techafricanews.com, 73. www.astrocast.com, 74. www.computerweekly.com, 75. www.rcrwireless.com, 76. www.rcrwireless.com, 77. www.rcrwireless.com, 78. www.rcrwireless.com, 79. www.rcrwireless.com, 80. www.rcrwireless.com, 81. techcrunch.com, 82. techcrunch.com, 83. www.computerweekly.com, 84. iot-analytics.com, 85. iot-analytics.com, 86. iot-analytics.com, 87. www.rcrwireless.com, 88. www.computerweekly.com, 89. www.computerweekly.com, 90. www.computerweekly.com, 91. www.rcrwireless.com, 92. www.rcrwireless.com, 93. www.rcrwireless.com, 94. www.astrocast.com, 95. www.computerweekly.com, 96. www.computerweekly.com, 97. iot-analytics.com, 98. www.rcrwireless.com, 99. www.rcrwireless.com, 100. investor.iridium.com, 101. www.rcrwireless.com, 102. www.rcrwireless.com, 103. www.rcrwireless.com, 104. www.rcrwireless.com, 105. www.rcrwireless.com, 106. www.trai.gov.in, 107. techafricanews.com, 108. techafricanews.com, 109. www.rcrwireless.com, 110. www.rcrwireless.com, 111. techafricanews.com, 112. techafricanews.com, 113. techafricanews.com, 114. iot-analytics.com, 115. www.rcrwireless.com, 116. www.rcrwireless.com, 117. www.rcrwireless.com, 118. www.computerweekly.com, 119. www.rcrwireless.com, 120. www.rcrwireless.com