Tilstand for internettilgang i Angola: Frå bysentra til satellittlivliner

Angola har teke store steg dei siste tiåra for å auke tilgangen til internett, men tilkoplinga er framleis svært ujamn mellom urbane sentre og distrikta på landsbygda. Med ei befolkning på om lag 37 millionar datareportal.com – dei fleste unge, og over to tredelar bur i byane datareportal.com – veks den digitale infrastrukturen i Angola raskt. Ved starten av 2025 var det rundt 17,2 millionar angolarar som brukte internett, noko som tilsvarar ein internettpenetrasjon på 44,8% datareportal.com. Dette er ein markant auke frå 32,6% i 2023 satelliteprome.com og viser jamn vekst. Det betyr likevel at meir enn halvparten av befolkninga framleis ikkje er på nett. Til samanlikning var den samla internettbruken i Afrika berre 38% i 2024, langt under det globale snittet på 68% techafricanews.com. Sjølv om Angola no ligg litt over snittet i Afrika, heng landet etter leiarnasjonar – til dømes har Marokko over 92% internettpenetrasjon i 2025 statista.com. Å bryte denne kløfta vil krevje tiltak mot økonomiske, infrastrukturelle og politiske utfordringar som gjer at landsbygda og marginaliserte grupper har dårleg tilgang.

Denne rapporten gir ein heilskapleg oversikt over internett-tilgangen i Angola, vurderer noverande situasjon for dekning og bruk, status for mobil og fast infrastruktur, pris og fart, myndigheitspolitikk, utfordringar, satsinga på satellittinternett i utkantane, og framtidsmoglegheiter. Målgruppe – utviklingsaktørar, telekom-investorar og politiske forskarar – vil få innsikt i både framskritt og kortane på vegen vidare for å få alle innbyggjarane i Angola på nett.

Internettpenetrasjon og brukarstatistikk

Internettbruken i Angola har auka betydeleg, men det er framleis mykje å gå på. Som nemnd var 44,8% av angolarane på nett i januar 2025 datareportal.com. Dette tilsvarar 17,2 millionar brukarar, opp frå 14,6 millionar året før (39,3% dekning) datareportal.com datareportal.com. Med andre ord er om lag 60% av befolkninga framleis offline datareportal.com. Veksten er positiv – internettbrukarar har auka med omlag 3% frå 2024 til 2025 – men fleirtalet er framleis ikkje kopla til, særleg på landsbygda og blant låginntektsgrupper. Offisielle tal frå telekomtillsynet i Angola viser same trend: President João Lourenço melde at i midten av 2024 hadde talet på internettabonnentar nådd 11,2 millionar (rundt 33% dekning), ein stor auke frå året før menosfios.com menosfios.com. (Forskjellar mellom offisielle og utanlandske tal skuldast metode, men alle viser vekst i bruk.)

Demografisk er Angolas befolkning svært ung (medianalder ~16,6 år) datareportal.com, og hovudsakleg urban (om lag 69% bur i byar) datareportal.com. Det er ikkje overraskande at dei fleste internettbrukarar finst i urban sentra som Luanda, der tilkoplinga er best. Det er stor skilnad på by og land: internettbruk er mykje lågare på landsbygda grunna dårleg infrastruktur. Det er også vanleg å ha fleire SIM-kort i Angola – det var om lag 28,7 millionar mobile SIM-koplingar i bruk tidleg i 2025 (74,6% av befolkninga) datareportal.com datareportal.com. Mange har fleire SIM (til dømes for ulike operatørar jobb/privat), så det er fleire koplingar enn unike brukarar. Når det gjeld kjønn og alder er det lite detaljerte data, men det er openbert at det er dei unge som står for mykje etterspurnad av sosiale medium og digitale tenester. (Det var om lag 5 millionar brukarar på sosiale medium i 2024, ca. 13% av befolkninga, hovudsakleg unge vaksne datareportal.com datareportal.com.) Når denne digitale generasjonen veks opp, vil presset for betre spelar tilgang på internett berre auke.

Samla sett betyr Angolas internettpenetrasjon – rundt 40–45% i 2024/25 – at landet ligg i midtsjiktet mellom afrikanske land, langt bak Marokko eller Sør-Afrika, men like over snittet for subsaharisk Afrika techafricanews.com statista.com. Dei fleste online er urbane, relativt høgt utdanna og nyttar mobilnettet som sin hovudtilgang. Å utvide bruken til resten av innbyggjarane, særleg på landsbygda, er hovudutfordringa vidare.

Mobil- og fastnett-infrastruktur

Mobilnett er ryggrada i Angolas internettilgang, slik som i dei fleste afrikanske land. Angola har tre mobiloperatørar: Unitel, Movicel og Africell. Unitel – etablert i 2001 – har vore marknadsleiar og hadde lenge nærmast monopol på mobil-internett. Movicel starta som statleg mobildivisjon, vart den andre aktøren. I 2022 kom Africell inn som ny konkurrent og braut duopolet. I 2023 stod Unitel og Africell for om lag 65,7% og 27,8% av mobil breiband-marknaden freedomhouse.org. Movicel utgjer resten (omtrent 6–7%). Africell (pan-afrikansk aktør) sitt inntog har vore ei markant endring – dei fekk telekomlisens i 2020 og starta tenester i april 2022, og sikta mot full nasjonal dekning i 2025 budde.com.au budde.com.au. Konkurransen har ført til oppgraderingar og press på pris, men Unitel har framleis breiast dekning.

Mobilteknologi og dekning: Angolas mobilnett nyttar i dag ein miks av 2G, 3G, 4G LTE, og tidlege 5G-pilotar. 3G-dekninga er nesten landsdekkjande – om lag 90–92% av befolkninga har 3G-signal freedomhouse.org. Dette betyr at enkel mobil-internett (og tale/SMS) er tilgjengeleg i dei fleste byar og langs hovudvegar. 4G LTE har derimot utvikla seg sakte. Unitel og Movicel starta 4G i urbane område alt i 2012 samenacouncil.org, men utbreiinga stoppa opp i lang tid. I 2022 hadde berre 44% 4G-dekning freedomhouse.org. I 2023 stod 4G-dekning rundt 34%, men styresmaktene venta 48% innan utgangen av 2023 og 85% innan 2027 samenacouncil.org. I praksis finst 4G mest i Luanda og larger byar, og blir gradvis rulla ut på langs storvegar og i sekundærbyar. Det er mykje klager over overbelasta og ustabile 3G/4G-nett samenacouncil.org.

I mellomtida er 5G introdusert i liten skala. Unitel lanserte den første kommersielle 5G-tenesta i desember 2022 sentralt i Luanda freedomhouse.org. I innleiande fase var 5G berre tilgjengeleg enkelte stader i hovudstaden, med hastigheiter mellom 10–200 Mbps og premium-priser (15 000 til 125 000 Kwanza, eller $30–245/mnd) freedomhouse.org. I 2023 utvida Unitel 5G-dekninga til to fylker freedomhouse.org. Tilsynet (INACOM) delte ut spekter (3.3–3.7 GHz) til alle tre operatørar – Unitel, Movicel og Africell – og alle har begynt med småskalautrulling av 5G budde.com.au budde.com.au. Men per slutten av 2024 forventast berre 2% av befolkninga å ha 5G-dekning (mest urbane forretningsområde) samenacouncil.org. Vidare utbygging vil krevje store investeringar. Myndigheitene har som mål 21% 5G-dekning innan 2027 globalvalidity.com – eit ambisiøst mål som krev storstilt nettverksutbygging.

Alle operatørar støttar seg tungt til 2G/3G på landsbygda, med 3G som backup der 4G manglar. Både Unitel og Movicel har fått kritikk for å henge etter med LTE/4G og for lenge bruke eldre teknologi budde.com.au. No går utviklinga fortare, også grunna Africell. Styresmaktene bad i 2023 Unitel rydde opp i «konstante nettfeil», brukarar var plaga av dropp på samtalar og treigt data grunna overbelastning – Unitel sa dei sleit med å få nytt utstyr pga. valuta-mangel samenacouncil.org freedomhouse.org. Infrastrukturkvalitet er altså ein bekymring også der det faktisk er dekning – dekning betyr ikkje alltid stabilt nett.

Positivt er det at Angola har investert i nasjonal ryggradsinfrastruktur for å understøtte mobilnetta. Eit stort prosjekt er Unitel North Submarine Cable som opna februar 2023 og knytter exclaven Cabinda til resten av Angola med fiber under havet freedomhouse.org freedomhouse.org. Dette gir rask tilkopling og kan betre tenester i nord. Departementet for telekom har òg slått fast «Ilumina Angola»-prosjektet for delt infrastruktur og nasjonal roaming, slik at operatørar kan bruke kvarandres master i utkantane globalvalidity.com globalvalidity.com.

Fastnett- og breibandinfrastruktur: Utover mobil har Angola dårleg utbygd fastnett, mest i nokre få byar. Statlege Angola Telecom var monopolleverandør til marknaden blei opna på 2000-talet en.wikipedia.org. I dag driftar Angola Telecom ein nasjonal fiber-ryggrad på ca. 12 000 km (av totalt 22 000 km fiber i landet) freedomhouse.org, men har lenge slite økonomisk. I 2023 valde regjeringa å restrukturere (framfor å privatisere), og ga 15-års konsesjon til Gemcorp for drift og oppgradering freedomhouse.org. Full privatisering vart stoppa, men selskapet blir overhalt freedomhouse.org.

I fast-marknaden er det fleire private internettlevarandørar og dotterselskap, særleg for bedrifter og ressurssterke private i Luanda: MSTelcom (oljebolag), Multitel (datterselskap av Angola Telecom), TV Cabo Angola (kabelbredband), ITA, Net One og fleire en.wikipedia.org. Tilboda er fiber i dei rikaste bydelane til trådlaus breiband/kabel. Brukarbasen på fast breiband er likevel liten – i 2022 var det berre ca 740 000 faste breibandsabonnentar freedomhouse.org. Det er berre rundt 2% av befolkninga. (Til samanlikning hadde mobilnettet over 9 millionar abonnement på same tid freedomhouse.org.) Dei aller fleste fast-linjer er i hovudstaden, utanfor Luanda og eit par større byar er fast nett sjeldan eller ikkje-eksisterande.

Internasjonalt er Angola godt kopla til sjøkabelar og brukar Atlanterhavskysten sin strategisk. Viktige fiberkablar til landet: WACS (drifta av Angola Cables), SAT-3/WASC (Angola Telecom), ACE og SACS – den første transatlantiske kabelen mellom Afrika (Angola) og Sør-Amerika (Brasil) freedomhouse.org. Frå juli 2023 kom 2Africa-kabelen, noko som utvida tilgangen på internasjonal kapasitet og avslutta monopolet til Angola Telecom freedomhouse.org freedomhouse.org. Samla er det rikeleg med kapasitet ut av landet. Angola Cables har også ANGONIX, eitt av dei største internettnavpunkta i Afrika freedomhouse.org.

Enda betre regional kopling kom i 2023 med ny fiberlinje mellom Luanda og Johannesburg i samarbeid mellom Angola Telecom og Liquid Dataport. Denne 1980 km lange fiberen bind Angola med DR Kongo, Zambia, Zimbabwe og Sør-Afrika, og gjer Angola til del av Liquid sitt 110 000 km-afrikanske nett liquid.tech. Denne ruta gir betre robustheit og lågare pris for kopling til kontinentale knutepunkt liquid.tech. Minister Oliveira understreka at Angola har investerte tungt i telekom over 25 år, og ser det som avgjerande for økonomisk utvikling liquid.tech.

Samla har Angolas internettinfrastruktur både styrkar og svakheiter. Mobilnett dekker mesteparten av folket, men høghastigheit (4G/5G) finst hovudsakleg i byar. Fiber- og internasjonale liner er relativt sterke, men “siste biten” til innbyggjaren skjer mest via mobil, for fast breiband er dyrt og sjeldan for folk flest. Dei neste avsnitta dekkjer korleis dette påverkar brukarkvalitet og pris.

Pris, tilgjenge og fart på internett

Sjølv med betre infrastruktur er internett dyrt for mange angolarar, og farta ligg bak det globale snittet. Høg pris og avgrensa kjøpekraft hindrar brei tilgong, særleg på bygda og hos låginntektsgrupper.

Kostnad: Internettprisane i Angola er høge samanlikna med regionen. I 2023 var snittprisen for fast breiband om lag $78,50/mnd – ein av dei høgaste i Sør-Afrika freedomhouse.org. I 2024 hadde denne snittprisen falt til om lag $47,50/mnd freedomhouse.org, men er framleis høg – snittinntekt per innbyggjar er berre rundt $3 000 i året. Mobildata er billegare, men ikkje billeg: snittpris 1GB mobildata var $2,33 i april 2022, og falt til $1,01 per GB i august 2023 freedomhouse.org. Men berre omtrent 4% av angolarane har råd til 1GB per månad (målestokken er at 1GB ikkje bør koste meir enn 2% av månadsinntekta), mot 23% i Afrika gjennomsnitt freedomhouse.org. For dei fleste er sjølv ei enkel datapakke dyrt. A4AI og FN tilrår at 1GB bør koste under 2% av inntekt – Angola er langt over. Mange må rasjonere databruken eller stole på gratis WiFi (der det finst).

Myndigheiter og privat sektor har prøvd å betre tilgongen: gratis Wi-Fi-soner (“Angola Online”) er sett opp i enkelte byparkar, torg og skuler freedomhouse.org. Desse vert mykje brukt, ofte så mykje at det vert overbelasta. Men straumbrot, hærverk og driftsproblem gjer at tilbodet ikkje alltid er til å stola på freedomhouse.org. Nokre mobiloperatørar tilbyr “sosialpakker” eller gratis tilgang til visse offentlege/utdanningsnettsider. For avsidesliggande strok finst korkje mobil- eller WiFi-dekning – der vert satellitt prøvd ut.

Internettfart og kvalitet: Angola sine internettfartar betrast sakte, men er framleis låge. Ved byrjinga av 2024 var median mobildata-nedlastingsfart 13,99 Mbps datareportal.com, som hadde gått ned til om lag 12,7 Mbps tidleg i 2024 freedomhouse.org. Opplasting låg rundt 8–9 Mbps. Fast breiband var betre med ~19,6 Mbps i januar 2024 datareportal.com, og 23,2 Mbps i januar 2025 datareportal.com. Dette held til enkel surfing og streaming, men er godt under det globale snittet (Angolas mobil-median er under halvparten av verdas, fastnett mindre enn ein tidel freedomhouse.org). Fartene reflekterer mykje 3G og overbelasta 4G, og få har fiber-heime. Fastnett-fart auka +18% på eit år grunna meir fiber i byane, men mobilsurfing fekk nedgang på 28% i 2023 datareportal.com, kanskje på grunn av fleire brukarar på same nett eller tekniske problem.

Urban brukarar i Luanda har best fart. I starten på 2023 målte ein gjennomsnittleg mobilnedlasting i Luanda på 22,4 Mbps freedomhouse.org. Men på bygda rapporterer folk mykje lågare fart og ofte utfall. Landsbygda slit med dårleg infrastruktur: få master (berre 2G/3G), ustabil straum for drift og lading, og mikrobølgjelenker som er ustabile. Freedom House rapporterer om «hyppige utfall og ekstremt sakte fart» på bygda – berre 7,3% av hushalda hadde straum i 2018, mot 75% i byane freedomhouse.org. Utan straum, ingen nett.

Pris vs. kvalitet: Høge prisar gjer at dei fleste vel billegare pakkar som dessverre har sterke avgrensingar. Billige pakkar (frå knapt Movicel eller NetOne) har låg datakvote eller prioritet, dvs. brukaren får «dårlegare fart og lågare kvalitet» freedomhouse.org. Det oppstår altså digitalt skilje også blant dei som er på nett – få har råd til uavgrensa fart, dei fleste får nøye seg med treigt og avgrensa bruk. Regjeringa håpar konkurranse vil presse prisane ned: Africell har allereie medført kampanjeprisar fleire stader. Ny infrastruktur (2Africa-kabelen, Angosat-2-satellitten) vil også gje meir kapasitet og venteleg billigare tenester freedomhouse.org dei næraste åra.

Samla sett er tilgjenge i Angola ikkje berre eit spørsmål om dekning på kartet – men om økonomisk moglegheit. Kombinasjonen av høg pris, ujamn kvalitet og låg fart betyr at sjølv der det er dekning, er det ikkje sikkert folk har råd. Tiltak for å gjere internett billegare er kritisk for at vanlege folk skal få nytte av infrastrukturen.

Styrepolitikk og investering i utvida nettilgang

Angolas stat har ein nøkkelrolle innan telekom – som lovgjevar, tilsyn, investorar, og eigar. Nyleg har regjeringa køyrd ein to-delt strategi: offentleg infrastrukturbygging og marknadsreform. Målet er å spreie dekninga til underbetente område og samtidig få inn konkurranse og effektivitet i ein sektor som var statstyrt.

Nasjonal digital strategi: Under Nasjonal utviklingsplan 2023–2027 lanserte Angola ein ambisiøs plan for digital inkludering. På telekom-forum i 2025 la offisielle fram ei rekke program globalvalidity.com:

• Conecta Angola – byggje ut telekom-infrastruktur og offentlege netttilgangspunkt, særleg i avsides strok.
• Angola Online – betre tilgong for skular, offentlege kontor, offentlege rom (gratis WiFi).
• Ilumina Angola – fremje delt infrastruktur og nasjonal roaming (operatørane kan bruke kvarandres master i utkantane).
• Ngola Digital – meir digitale offentlege tenester (e-government).
• Breibandsnettverk – byggje fiber-ryggrad på tvers av landet.
• Digital.AO – utvikle digitale tenesteplattformar i staten (offentleg skytjenester).
• Nasjonalt romprogram – bruke satellitt (t.d. Angosat) for å koppela områder utan bakkenett. globalvalidity.com globalvalidity.com

Regjeringa skal ha sett av 50 milliardar Kwanza til desse tiltaka globalvalidity.com. Konkrete mål for 2027: over 90% 3G-dekning, kraftig auke på 4G og 5G (i ein plan vart det nemnt berre 32% for 4G og 21% for 5G globalvalidity.com, men andre kjelder seier 85% 4G samenacouncil.org.) Hovudsaka er å kopla distrikta og oppgradera teknologien. Breibandsprosjektet inneber nesten 2000 km ny fiber til utkantane globalvalidity.com. «Gov Cloud» skal samle staten sine tenester og kopla alle kommunar via fiber.

Offentlege investeringar og utanlandssamarbeid: Myndigheitene har aktivt skaffa finansiering og partnerar til infrastruktur. I januar 2023 blei det teikna kontrakt med kinesiske Sinohydro (og lån frå Exim Bank China) for å rulle ut nasjonalt fiberbreiband freedomhouse.org. Nye 248 millionar dollar blei lånt i slutten av 2023 for å kjøpe utstyr freedomhouse.org. Målet er å betra fart og senka pris i distrikta ved nasjonale baknett, slik at ein ikkje treng dyre satellitt- eller utanlandskanal freedomhouse.org. Samarbeidet med Liquid om grensekryssande fiber er også døme på internasjonal samordning, og ministeren har peika på at nye lover motiverer slike offentleg-private partnarskap liquid.tech.

Liberaliserings- og privatiseringspolitikk: Tidlegare var telekom prega av stat og politisk eigarskap. No opnar staten meir opp, og sel seg ned. Eit program frå 2019 la opp til sal av aksjar: Multitel, Net One, Unitel, TV Cabo, MSTelcom freedomhouse.org. Utviklinga:

• Unitel hadde tidlegare eigarskap fordelt mellom dos Santos-familien og allierte. I 2022 tok myndigheitene over 25% av Unitel frå ein dos Santos-alliert og 25% frå Isabel dos Santos freedomhouse.org. Planen var deretter å notere Unitel på børsen (IPO) freedomhouse.org. I starten av 2024 blei IPOen førebudd freedomhouse.org – ei mogleg opning for meir openheit og kapitaltilgang, samstundes som direkte stats- og politisk styring blir fjerna. Privat eiga Unitel kan gje betre konkurranse.
• Angola Telecom skulle delprivatiserast, men planen blei endra. Etter at Gemcorp tok over drift i 2022 freedomhouse.org, annullerte styresmaktene salet sommaren 2023, og bomma heile styret tidleg i 2024 freedomhouse.org. Selskapet vert halde att som strategisk ressurs, men skal strammast opp driftsmessig.
• Andre tilbydarar: Multitel (dotterselskap av Angola Telecom) og TV Cabo låg an til børsnotering i 2023–2024 freedomhouse.org. Ein del av Multitel, Angola Telecom og TV Cabo skulle seljast i løpet av 2023 freedomhouse.org. MSTelcom skulle børsnoterast i 2024 freedomhouse.org. Sonangol har eigarskap både i Unitel, MSTelcom og fleire, staten skal gradvis selje seg ut for å betre konkurransen.

Styrepolitikken balanseførar mellom offentleg utbygging og liberalisering. Tilsynet INACOM har m.a. lagt til rette for 5G, set krav til dekning m.m. Ein ny nasjonal tryggingslov (2024) gir moglegheit til å strupa mobil/internett i “ekstraordinære situasjonar” freedomhouse.org, noko som har fått kritikk – det er frykt for politisk sensur freedomhouse.org. Slik makt har IKKJE vore brukt til nasjonale “blackouts”. Internett er “delvis fritt” ifølgje Freedom House. Håpet er at privat aktørskap og uavhengig regulering held fram.

Praktiske døme på politikk: Eit synleg resultat er Conecta Angola. Lansert i 2023 (MINTTICS) – gratis internetttilgang via satellitt i område utan bakkenett. Presidenten melde i 2024 at 366 000 personar i distrikta (i 14 fylke) har fått dekning via Conecta Angola spaceinafrica.com. Dette skjer saman med lokale mikro-ISP-ar og Angosat-2-satellitten. Også Angola Online har gitt gratis wifi på plassar som ungdom og studentar nyttar. Desse tiltaka, saman med økonomiske reformer, viser at staten ser internett som avgjerande for utvikling, e-læring, e-helse, e-handel osv.

Oppsummert har Angola digital inkludering som høg politisk prioritet. Ved å sleppe til fleire aktørar og investere i fiber/satellitt vil sjølv utkantane etter kvart få internett. Suksessen kjem an på kort veg mellom politikk og gjennomføring, investeringstakt og at tilknyting er overkommeleg for folk flest.

Hovudutfordringar: geografisk, økonomisk og regulativt

Trass i betringane, har Angola store utfordringar om målet er universell, rimeleg internett-tilgang. Utfordringane er mange:

• Geografiske og demografiske skilnader: Angola er svært stort (1,25 mill km² – like stort som Texas eller Frankrike + Spania) og har krevjande terreng. Folket bur tett i enkelte byområde, men spreidd i det indre. Fiber eller master i distrikta (t.d. Cuando Cubango, Moxico) gir liten økonomisk gevinst på kort sikt. Landsbyar kan vera isolerte av dårlege vegar og tidlegare minefelt frå borgarkrigen. Resultatet er klassisk by-land-skilje, og utbygging av desse områda krev store investeringar og ofte særs dyre løysingar som satellitt, då ingen vanleg marknad vil bygge nett til ein landsby langt inne i skogen med 3000 personar.
• Økonomiske barrierar og pris: Nær halvparten av angolarane lever under fattigdomsgrensa. Sjølv der det finst mobildekning, har mange ikkje råd til smarttelefon eller datapakkar. Prisen heng saman med fattigdom, inflasjon og valutakurs. Unitel har peika på valutamangel som hinder for kjøp av utstyr freedomhouse.org. For den vanlege brukar er sjølve ein 4G-ruter eller smarttelefon dyrt. Staten må subsidiere utstyr, eller fjerne avgifter, om det skal bli masseutbreidd. Prisen må også ned.
• Infrastruktur og kraft: I tillegg til telekom, slit Angola med ustabil straumforsyning, særleg på landsbygda freedomhouse.org. Utan straum fell nettverk ut; i Luanda brukar telekombaser aggregat, noko som kostar. Ryggradsfiber har einskilde punkt der alt fell ut om ein kabel blir kutta. I 2023 blei alle tre sjøkablane nordover brotne av undervassstraumar i Kongo-elva – resultatet var dårleg nett heile landet i ein månad freedomhouse.org. Trafikken vart midlertidig ruta til SACS Brasil og satellitt. Statsfiberen skal etterkvart byggje ringstruktur og fleire vegval for å unngå slike totalbrott.
• Regulative og institusjonelle utfordringar: Sjølv med reformar eig staten (eller Sonangol) framleis store delar av operatørane freedomhouse.org, noko som kan gjere konkurransen dårlegare og stoppe folkefordelar. INACOM har styrka seg, men den gamle nærleiken mellom politikk og næring gir ein viss skepsis. Det tek tid å få inn fleire aktørar. Digital kompetanse er også dilemma: eldre/landfolk manglar både kunnskap og forståing for verdien av internett, her må staten satse på opplæring og lokalinnhald.
• Avhengigheit og ytre sjokk: Angola er oljeavhengig. Om oljeprisen fell, får staten mindre å bruke på utbygging. Covid-19 synte at internett var avgjerande for beredskap – men at Angola sto tilbake utanfor byane. Skular og elevar fekk ikkje delta i digital fjernundervisning, og likskapen blei dårlegare. Dette har auka presset på å bygge ut meir robust nett.

Samla er utfordringane for Angola geografiske (storleik, avstandar), økonomiske (fattigdom, pris) og institusjonelle (regulering, marknad). Myndigheitene har program mot kvar del, men spesielt dei siste prosentane i avsidesliggende område krev løysingar som ikkje er kommersielt lønnsame, som satellitt, sjå neste del.

Satellittinternett: Kople dei avsidesliggande

For å kople område som aldri vil få fiber eller mobilmast, har satellittinternett blitt avgjerande i Angola sin strategi. Bakkenetta veks frå byane, men satellittar hoppar over gammal infrastruktur og gir tilgang direkte til landsbyar.

Angosat-2 – Angolas kommunikasjonssatellitt: I oktober 2022 blei Angosat-2 sendt opp en.wikipedia.org. Denne russisk-bygde geostasjonære satellitten har både C-, Ku- og Ka-band (for telekommunikasjon/breiband) en.wikipedia.org. Frå 2023 har Angosat-2 blitt brukt for å gje gratis internett til offentlege institusjonar i minst 7 fylke spaceinafrica.com. Skular, sjukehus og offentlege kontor fekk satellittmottakarar og glede seg over nett for første gong. Dette går direkte på nasjonal romstrategi si mål om å lukke det digitale gapet for utkantbygda spaceinafrica.com. Eit døme: eit landbruksinstitutt i Moxico fekk e-læring for første gong.

Ved slutten av 2023 melde statlege styresmakter at Angosat-2 hadde kopla over 150 utkantlokasjonar satelliteprome.com. Ekstra kapasitet kom då Angola fekk landbasert gateway for Ka-band i Luanda satelliteprome.com.

Conecta Angola og satellitt-ISP-ar: Prosjektet Conecta Angola (2023) er i praksis utplassering av VSAT (Very Small Aperture Terminal)-internett via Angosat-2. Minst to aksesspunkt i kvart fylke, spesielt for avsides område telecompaper.com. I oktober 2024 hadde Conecta Angola nådd 366 000 innbyggjarar spaceinafrica.com. Modellen er at små lokale bedrifter kan drifte aksesspunkta og selje tilgang, slik får også næringslivet fleire bein å stå på spaceinafrica.com.

Frå 2023 blei Angosat-2 opna for kommersiell bruk: operatørar kan leige kapasitet, til dømes for baknett til mobilmaster i distrikta eller tilby nett der det ikkje finst fiber. MSTelcom (datterselskap av Sonangol) var først ut, i partnarskap med ST Engineering iDirect. Dei fekk i gang Ku- og Ka-band beam og VSAT-tenester for bedrifter satelliteprome.com. Teknisk løyste dei utfordringar, og ny plattform gjer det lettare for fleire operatørar å bestille satellittkapasitet satelliteprome.com.

Eit stort pluss er at Angosat-2 sel kapasitet i lokal valuta (Kwanza) satelliteprome.com. Dermed er heller ikkje valutaturbulens hinder for ISP-ar, og brukarprisen kan bli lågare enn hos utanlandske konkurrentar. Myndigheitene meiner Angosat-2 vil bidra til “meir konkurransedyktige prisar” og rettferdig tilgang for alle spaceinafrica.com. Beam dekkjer heile landet.

Starlink og andre LEO-konstellasjonar: Angola ser også mot globale LEO-satellittnøysingar. SpaceX Starlink har ekspandert raskt i Afrika og var per tidleg 2025 live i ca. 20 land – Angola er venta å få Starlink i 2025, under føresetnad av løyve frå INACOM mybroadband.co.za. SpaceX skal ha oppretta “Starlink Angola” og søkt løyve reddit.com, men godkjenninga har trekt ut – truleg av omsyn til Angosat-2 sin posisjon, eller for å halde skjerpa kontroll facebook.com. Likevel er det truleg at Starlink til slutt får innpass, for Angola vil ikkje stå att når naboland (Mosambik, Zambia, Zimbabwe) alt har lansert mybroadband.co.za. Når det skjer, vil både forretningsdrivande, skular og tettstader kunne få 100+ Mbps internett med satelittskål. Starlink er dyrt per i dag (antenne og abonnement), men kan revolusjonere fråkopla område, viss ein får støtteordningar/kollektiv køyremodell.

Andre satellittløysingar finst også: OneWeb (LEO), Viasat (MEOSAT), SES O3b for baknett i utkantane, og tradisjonell VSAT: t.d. YahClick kom alt i 2013 i Angola, med mål å gje rimeleg satellittbredband for folk flest appablog.wordpress.com. Desse tenestene er ofte dyre, men “overalt der folk vil kopla seg”.

Roller for satellitt i Angolas framtid: Kort sagt gir satellittinternett “livline” til dei siste 20–30% av Angola si befolkning utanfor fiber/mobil. Staten har klokt nok valt å inkludere satellitt (gjennom romprogrammet), ikkje sjå det som konkurrent. Angosat-2 gir t.d. telehelse i distrikta, e-læring i småskular og administrasjon som elles ville vore isolert. Privat sektor (t.d. mobiloperatørar) kan bruke satellitt som baknett og for draum om full dekning.

Samarbeid gir nye hybridløysingar: ein mast på landsbygda kopla via Angosat eller Starlink kan gje 4G-signal til området. Eller WiFi-hotspot for ei heil bygd. Når terminalar blir billigare, vil også prisen falle.

Satellitt har sitt: GEO (Angosat-2) har 600ms forsinkelse, LEO (Starlink) ~50ms men er dyrare og krev fleire satellittar. Men satellitt er einaste vegen for mange utkantstrøk i dag; den gir også backup dersom fiberen går ned (t.d. uvêr eller sabotasje).

Samla sett er Angolas satsing på både Angosat-2 og tenester som Starlink eit avgjerande grep for å nå alle. Det viser ein pragmatisk tilnærming: bruk alle teknologiar frå fiber til satelitt – heilt ut på landsbygda.

Moglegheiter for framtidig utvikling og investering

Framover finst fleire lovande spor for hurtig utvikling av nett i Angola: teknologisk fornying, privatinvestering og regional samordning:

1. Oppfølging av igangsette prosjekt: På kort sikt ligg det mykje potensial i ferdigstilling og utnytting av infrastruktur under bygging. Det nasjonale fiberbreibandet finansiert av Kina vil kople hovudbyane, og gjer at ISP-ar kan gi rimelegare tenester lokalt. Samtidig vil 2Africa-sjøkabelen og dei nye routane via nabolanda gje store fordelar. Overflod av kapasitet og konkurranse kan presse prisen. Angola Cables utvidar datasenter-kapasitet og posisjonerer Luanda som regionens knutepunkt mellom Afrika og Sør-Amerika – attraktivt for globale skyaktørar. Med god geografi og kablar kan Angola tene pengar på transitt og bli sør-afrikansk “internettkryss”.

2. 5G og teknologisk sprang: Med aukande 5G-dekning ligg det til rette for teknologisk sprang. Olje/gassektoren eller hamner kan brukar 5G for IOT/automatisering, og staten kan bruke 5G/FWA for raskt å gi mange hushald og bedrifter breiband utan å legge ny fiber. Africell vil truleg satse hardt på slike løysingar, noko som også pressar dei andre. Utrustningsleverandørar (Huawei, Nokia, Ericsson) vil investere i opplæring og teknikarkompetanse.

3. Privatinvestering og utanlandskapital: Vidare liberalisering og privatisering vil dra til seg investering. Planlagde IPO-ar (Unitel, Multitel, TV Cabo mfl.) kan gje nytt blod og erfaring. Internasjonale telekomselskap kan melde seg på. Ein eventuell fjerde mobiloperatør (samt fleire ISP-løyve) vil auke konkurransen – og tårndeling (deler mast og site) kan utvide dekninga til lågkost per operatør, slik ein har lukkast med i nabolanda globalvalidity.com).

I tillegg finst vekst i digital teknologi og tenester på brukarnivå: aukande internettbruk gir etterspurnad for lokalt innhald, e-tenester og finans. Det er fleire grøderike mobile pengar-løysingar (f.eks. AfriMoney frå Africell budde.com.au), og etter kvart som bytala aukar kan det vera store moglegheiter innan fintech, e-medisinske tenester og digital utdanning. Den digitale sektoren kan bli ein viktig arbeidsplass for den unge befolkninga.

4. Regional integrering og læring: Angola kan sjå til suksess i nabolanda, som Rwandas offentlege/privat samarbeid eller Kenyas mobile pengar og tech-startup-miljø. Betre samarbeid i regionen (felles SIM/eitt prissystem over grenser) kan pressa prisane ned og betre tilgangen. Allereie er Angola kopla til naboland – djupare samarbeid kan gje betre konkurranse. Angola kan stole på eit regionalt marknadstankesett når fiber, standardar og lover blir meir like.

På satellittsida kunne Angola inngå partnarskap (t.d. med Starlink) for å kopla alle skular/klinikkar til subsidiert nett. Andre aktørar som Verdensbanken kan finansiere slike løft for e-læring og digital opplæring av ei heil ny generasjon.

5. Betre vilkår for utvikling: Til sist kan Angola satsa på mjuk infrastruktur – kompetanseheving. Sats på IKT-utdanning, kodeakademi, universitetsalliansar, slik Ghana og Senegal har lukkast med. Eit sterkt kompetansemiljø tiltrekk outsourcingsbedrifter og tech-selskap. Å forbetre det digitale klimaet gjer at også investorar får meir tru på landet.

Konklusjon: Angola er i eit avgjerande augeblikk der smarte investeringar og politikk kan løfte internettilgangen og vekst betrakteleg. Kombinasjonen av ein engasjert stat, meir konkurranse, ny infrastruktur og satellittar gir optimismen grobotn. For utviklingsaktørar betyr det moglegheiter til å støtte program for digital inkludering (telemedisin, digital opplæring i distrikta, mm). For telekom-investorar er Angola ein marknad der titals millionar enno ikkje er online – men dei må forstå lokalsamfunnet og rammevilkåra. For forskarar er Angola eit medrivande case – korleis eit ressursterkt land gjer både offentlege og private grep for å bygge digital nasjon.

Samanlikning: Mange land i Afrika har hatt liknande utfordringar og løfta seg raskt gjennom innovasjon og politikk: Afrika sin bruk av internett har dobla seg på fem år ecofinagency.com. Angola har òg dobla dekninga si og kan auke tempoet. Kenya, Nigeria og Sør-Afrika har vist kor fort endringar skjer når mobilnett og pris faktisk fungerer. Samtidig har Angola unike fortrinn – til dømes SACS-kabelen til Brasil – og kan bli eit digitalt knutepunkt, ikkje berre sluttbrukarmarknad.

Samla er situasjonen for internett i Angola prega av jamn men markant forbetring. Byane blir stadig meir kopla både med mobil og fiber; distrikta avheng av innovative løysingar som satellitt. Statleg vilje og private initiativ møtest for å fylle gapet. Held momentet fram, kan Angola ende opp med at «frå bysentrum til satellittlivliner» ikkje er eit gap, men eit sømløst nettverk over heile landet – til beste for økonomien, samfunnet og eit meir inkluderande digitalt samfunn.

Kjelder: Informasjonen i denne rapporten er henta frå offisielle og truverdige kjelder, inkl. DataReportal digitale rapportar datareportal.com datareportal.com, Freedom House/World Bank freedomhouse.org freedomhouse.org, bransjenett (TeleGeography, SAMENA osv.) samenacouncil.org liquid.tech, og frå styresmaktene menosfios.com spaceinafrica.com. Desse gir siste nytt og statistikk per 2024–2025, stadfesta i analysen ovanfor. Afrikansk samanheng frå ITU mm. techafricanews.com. Alle referansar ligg inline.