Od wojny do Wi-Fi: Cyfrowy świt w Afganistanie. Kable, które pokonały konflikt: Historia odważnego połączenia.

Walka Afganistanu o dostęp do internetu jest spleciona z fabułą jego burzliwej historii, w której dziesięciolecia zamieszek politycznych i konfliktów zbrojnych zagrażały aspiracjom kraju na polu cyfrowym. Jednak za nagłówkami przemocy zdeterminowana ludność i odporna społeczność techniczna cicho posuwały się naprzód, tworząc nowe możliwości dla biznesu, edukacji i zaangażowania obywatelskiego.

Trudno wywalczony świt

Pod koniec lat 90., pod rządami Talibów, usługi internetowe były praktycznie nieistniejące. Informacje płynęły powoli przez audycje radiowe i tajne anteny satelitarne, pozostawiając Afgańczyków głównie odciętymi od świata. Po 2001 roku organizacje pomocowe i firmy telekomunikacyjne zaczęły budować pierwszą nowoczesną infrastrukturę — małą, rozproszoną i często narażoną na sabotaż. Mimo wyzwań, te wczesne kroki zasadziły ziarna dla dopiero rozwijającego się ekosystemu internetowego, który wkrótce zacznie kwitnąć w centrach miejskich, takich jak Kabul, Herat i Mazar-i-Szarif.

Rosnące fale

Do połowy lat 2000-nych operatorzy sieci komórkowych, tacy jak Roshan, Etisalat, MTN i Afghan Wireless, weszli na rynek, wprowadzając połączenia 2G, a następnie wchodząc w obszar 3G i 4G. Mieszkańcy Kabulu zyskali nowe połączenia, co pozwoliło im eksplorować media społecznościowe, e-commerce i platformy edukacji online. W tym samym czasie przedsiębiorcy zaczęli zakładać kawiarnie internetowe w bocznych uliczkach i blokach mieszkalnych, przekształcając je w tętniące życiem mikrocentra łączności, w których młodsi Afgańczycy odkrywali e-maile, strumieniowanie muzyki i możliwość globalnego zasięgu.

Wyzwania w cieniu

W bardziej odległych regionach wszystko, od trudnego terenu po zakorzenione zagrożenia bezpieczeństwa, sprawiało, że rozszerzenie infrastruktury było trudne. Położenie linii światłowodowych było kosztowne — i narażone na uszkodzenia w wyniku ataków powstańców lub lokalnych sporów — podczas gdy przerwy w dostawie prądu sprawiały, że zapewnienie ciągłych usług było ciągłym bólem głowy. Przystępność cenowa stanowiła kolejny problem, a pakiety danych były poza zasięgiem społeczności o niskich dochodach. Tymczasem surowe normy społeczne, niepewności polityczne i obawy przed cenzurą pod różnymi reżimami sprawiały, że wielu Afgańczyków obawiało się działalności online, która mogłaby przyciągnąć niechcianą uwagę.

Niepewna teraźniejszość — i pojawiające się jutro

Powrót kontroli Talibów w 2021 roku wywołał wstrząsy w afgańskich sektorach telekomunikacyjnym i internetowym. Obawy o inwigilację i represje wobec wolności cyfrowych powróciły, nawet gdy lokalni operatorzy telekomunikacyjni starają się utrzymać stabilność sieci. Pomimo tych trudności małe startupy technologiczne, oddolne szkoły kodowania i kreatywne społeczności online nadal działają — testament na rzecz silnego nurtu innowacji.

Droga Afganistanu do pełnej łączności pozostaje obciążona komplikacjami, ale istnieje poczucie zbiorowego rozpędu wśród obywateli pragnących dzielić się pomysłami, sprzedawać produkty online i kształtować swoje własne narracje. Krajowa sieć światłowodowa — wciąż w budowie — obiecuje połączyć więcej prowincji, podczas gdy internet satelitarny oferuje nadzieję w obszarach poza zasięgiem tradycyjnych sieci. W tej krainie, gdzie kable dosłownie rozciągają się przez strefy konfliktu, każde nowe połączenie jest iskrą odporności, otwierającą okno na szerszy świat i tworzącą więzi, których nawet wojna nie może łatwo zerwać.