Jak pokazuje tabela, chińskie firmy szybko rozwijają swoje strategie AI. Ugruntowani giganci internetowi (Baidu, Alibaba, Tencent) inwestują ogromne środki w badania i rozwój AI oraz dostosowują się do zwinnych nowicjuszy. Firmy telekomunikacyjne i sprzętowe (Huawei) inwestują w infrastrukturę obliczeniową, niezbędną do budowy niezależności w dziedzinie AI. Wyspecjalizowane firmy AI (SenseTime, iFlytek, High-Flyer AI) wprowadzają innowacje zarówno w oprogramowaniu, jak i w aplikacjach branżowych. Warto odnotować trend otwartości: stawianie na open-source i współpracę – np. Baidu i Alibaba udostępniają swoje modele na otwartych zasadach lub bezpłatnie, a nawet konkurenci zaczynają korzystać nawzajem ze swoich modeli – co stanowi odejście od zamkniętego rozwoju sprzed lat. Tę koleżeńską ekosystemową postawę wspiera polityka państwa – wszystko to może pomóc w standaryzacji narzędzi AI w całym chińskim sektorze technologicznym i przyspieszyć komercjalizację technologii.

Kontekst geopolityczny: relacje USA–Chiny w dziedzinie AI

Rozwój chińskiej sceny AI w czerwcu 2025 roku nie może być oddzielony od szerszej geopolitycznej rywalizacji technologicznej między Chinami a Stanami Zjednoczonymi. Sztuczna inteligencja stała się kluczowym polem konfrontacji USA–Chiny, przy czym obie strony postrzegają dominację w AI jako strategiczną dla gospodarki i bezpieczeństwa narodowego. Kluczowe elementy tego kontekstu to:

• Kontrola eksportu i niezależność technologiczna: USA nałożyły szeroko zakrojone restrykcje eksportowe, by ograniczyć dostęp Chin do zaawansowanych układów AI i narzędzi do produkcji półprzewodników. Od zakazania współpracy z Huawei w 2019 roku po zaostrzone sankcje w październiku 2022 i 2023 (zakaz sprzedaży nowoczesnych układów Nvidia AI GPU, takich jak A100/H100 do Chin), działania te stworzyły wąskie gardło obliczeniowe dla chińskich firm AI weforum.org weforum.org. W odpowiedzi chińskie firmy zaczęły gromadzić zapasy układów i inwestować w efektywność. Efekt do 2025 roku: chińskie modele (np. DeepSeek) dorównały zachodnim pomimo korzystania z mniej zaawansowanych lub mniej licznych układów, optymalizując architekturę i metody trenowania weforum.org. Urzędnicy USA przyznali, że Chiny robią postępy – w czerwcowej analizie zaznaczono, że chipy Ascend AI Huaweia radzą sobie coraz lepiej, choć próbowano zbagatelizować skalę (prognozując ograniczoną produkcję) reuters.com. Na dyplomatycznym poziomie, urzędnicy USA i Chin spotkali się w czerwcu w Londynie, by wznowić rozmowy handlowe, gdzie temat restrykcji technologicznych był na agendzie reuters.com. Chiny konsekwentnie krytykują te ograniczenia jako próbę zahamowania rozwoju. Pekin mocno stawia na samowystarczalność technologiczną, finansuje krajowe projekty półprzewodnikowe i rusza z inicjatywami takimi jak „Dane ze Wschodu, Moc z Zachodu”, budując narodową infrastrukturę obliczeniową. W połowie 2025 r. zdolność Chin do tworzenia konkurencyjnych systemów AI głównie na bazie krajowych lub nieamerykańskich technologii jest już wyraźna – to strategiczny sukces w ramach programu Made in 2025 mimo rosnącego nacisku USA.
• Środki odwetowe i ochrona rynku: Wojna technologiczna nie jest jednostronna. Chiny także podejmują działania chroniące przed presją USA. Na przykład w maju 2023 r. chińskie władze ograniczyły stosowanie układów firmy Micron (amerykański producent) w krytycznej infrastrukturze, tłumacząc to kwestiami bezpieczeństwa. W 2024 r. wprowadziły pozwolenia eksportowe na kluczowe materiały półprzewodnikowe (gall i german), w których Chiny mają monopol. Choć w czerwcu 2025 r. nie ogłoszono nowych jawnych chińskich sankcji odwetowych, Pekin sygnalizuje, że może ograniczyć eksport ważnych komponentów AI, jeśli separacja się nasili. W kraju Chiny także dążą do zmniejszenia zależności od zagranicznego oprogramowania AI: projektowana przez USA ustawa No Adversarial AI Act (zakazująca chińskich modeli w USA) stanowi lustrzane odbicie wcześniejszych działań Chin zniechęcających sektor rządowy i militarny do używania zagranicznego oprogramowania. Obie strony coraz bardziej rozdzielają swoje ekosystemy AI – rodzi się trend „technologicznych sfer wpływów”. Międzynarodowe korporacje muszą się dostosowywać do tych ograniczeń; np. Nvidia produkuje zubożone wersje układów (A800/H800) na rynek chiński, a i one mogą zostać objęte kolejnymi sankcjami USA. Cień geopolityki kładzie się więc mocno na współpracę i łańcuchy dostaw w sektorze AI.
• AI jako priorytet bezpieczeństwa narodowego: Amerykańscy urzędnicy ds. obrony często ostrzegają, że dominacja w AI przełoży się na przyszłą równowagę sił militarnych. AI jest stosowana w analizie wywiadu, autonomicznych pojazdach, cyberwojnie itd. Czerwcowe przesłuchanie w Kongresie wyraźnie postawiło pytanie: Czy przyszłość AI poprowadzą wolne demokracje czy reżimy autorytarne jak KPCh? voachinese.com. Narracja „nowej zimnej wojny” i AI jako decydującej technologii dominowała w Waszyngtonie voachinese.com. Chiny publicznie mówią na ten temat z większą powściągliwością, jednak wyraźnie wdrażają AI do modernizacji militarnej (np. w armii istnieją jednostki zajmujące się „usprytnieniem” wojskowości). Docierają też informacje o pracach nad rojami dronów i systemami nadzoru opartymi o AI w Chinach (podobnie Amerykanie inwestują w AI dla obronności). Ten strategiczny wymiar sprawia, że polityki obu stron (finansowanie, restrykcje, sojusze) coraz bardziej koncentrują się na zdobyciu przewagi AI. Na przykład USA pracują nad dodatkowymi kontrolami eksportu oraz ścisłą kontrolą inwestycji amerykańskich w chińskie firmy AI (by blokować transfer kapitału i know-how). Chiny przyspieszają badania własne w newralgicznych dziedzinach (AI-chipy, algorytmy o potencjale militarnym). Rywalizacja technologiczna narasta: np. po sukcesach DeepSeek analitycy amerykańscy opisali to jako „moment Sputnika”, wywołujący alarm weforum.org. Obie potęgi mobilizują teraz zasoby: USA przez m.in. ustawę CHIPS Act i granty badawcze AI, a Chiny poprzez państwowe programy wsparcia – tak, by nie pozostać w tyle w wyścigu AI.
• Globalne konsekwencje: Rywalizacja USA–Chiny w AI wpływa na inne państwa i globalne regulacje. W czerwcu 2025 Europa kończyła prace nad swoim AI Act, pierwszym na świecie szerokim prawem dotyczącym AI, które zacznie obowiązywać pod koniec 2025 blog.moontak.com. Europejscy regulatorzy, zatroskani o kwestie etyki i bezpieczeństwa AI, obawiają się także o możliwość pozostania w tyle pod względem innowacji. Chińskie firmy technologiczne rozwijają ekspansję AI w Azji, na Bliskim Wschodzie i w Afryce (często oferując rozwiązania tańsze niż Zachód), co oznacza potencjalnie upowszechnienie się chińskich standardów AI. Geopolityczne podziały mogą skutkować rozchodzeniem się norm AI – osobno dla Zachodu, osobno dla Chin – zwłaszcza w dziedzinach takich jak rozpoznawanie twarzy, nadzór, zarządzanie danymi. Część sojuszników USA niepokoi się chińskim AI (np. w kontekście wymiany wywiadowczej) i zbliża się do strategii amerykańskiej, inni bez przeszkód współpracują z chińskimi dostawcami. W ONZ i innych forach debaty nad normami AI często dzielą delegacje USA i Chin (np. co do nadzoru nad internetem czy wykorzystania AI w wojsku). W czerwcu 2025 r. rosła świadomość, że ten, kto wyznaczy tempo rozwoju AI, zdecyduje także o międzynarodowych regułach gry. Dlatego chińskie postępy i amerykańskie reakcje to nie tylko kwestia bilateralna, lecz część wielkiej rywalizacji wpływającej na globalne ekosystemy technologiczne.

Badania, patenty i przełomy naukowe

Chińskie instytuty badawcze i firmy osiągnęły znaczące kamienie milowe w badaniach nad AI do czerwca 2025 r., podkreślając coraz większy wkład kraju w naukę o sztucznej inteligencji i własność intelektualną:

• Publikacje naukowe i przełomy: Współpraca szpitali powiązanych z Uniwersytetem Zhejiang oraz Alibaby nad modelem AI do wykrywania raka żołądka to doskonały przykład synergii nauki i przemysłu, przynoszącej światowej klasy rezultaty finance.sina.com.cn. W robotyce chińscy naukowcy zaprezentowali czworonożnego robota, który potrafi grać w badmintona z ludźmi, używając czujników wizyjnych i AI podejmującego decyzje w czasie rzeczywistym, aby odbijać i dostosowywać strategie. To eksperymentalne środowisko – choć żartobliwe – pokazało postępy w dynamicznym sterowaniu robotami i interakcji człowiek-maszyna, zapowiadając przyszłe zastosowania typu „AI + sport/edukacja” blog.moontak.com. Chińskie uniwersytety były również widoczne na czołowych konferencjach AI (CVPR 2025 w czerwcu – silne zgłoszenia m.in. z Tsinghua, PKU itd.). W dziedzinach takich jak rozpoznawanie mowy chińskie laboratoria (np. iFlytek) ogłosiły modele dorównujące człowiekowi w transkrypcji po mandaryńsku. Takie przełomy trafiają do produktów i wzmacniają reputację Chin w badaniach nad AI.
• Przewaga patentowa: Chiny ugruntowały pozycję światowego lidera pod względem liczby patentów powiązanych z AI. Do 2025 roku Chiny odpowiadają za ok. 60–70% światowych zgłoszeń patentowych w AI arapackelaw.com arapackelaw.com – co jest zdumiewającą liczbą, odzwierciedlającą strategie patentowe zarówno firm, jak i instytucji badawczych. Tylko w 2024 roku podmioty z Chin złożyły ok. 300 000 zgłoszeń patentowych dotyczących AI, więcej niż reszta świata razem wzięta arapackelaw.com arapackelaw.com. Większość patentów składanych jest lokalnie (zaledwie ok. 7% chińskich patentów z obszaru generatywnego AI jest składanych międzynarodowo, co wskazuje na skupienie na rynku krajowym) techinasia.com. Chociaż patenty z USA są nadal częściej cytowane (co oznacza wyższy wpływ), sama skala chińskich zgłoszeń pokazuje szeroką bazę innowacji. Patenty obejmują algorytmy AI i projekty chipów po zastosowania w transporcie, finansach czy przemyśle. Chińska Akademia Nauk i uczelnie takie jak Tsinghua znacząco zwiększyły liczbę patentów na własne algorytmy, zachęcane przez rządowe inicjatywy IP. Ten boom patentowy ma znaczenie, bo daje chińskim podmiotom ogromne portfele technologii, które mogą być wykorzystane do cross-licencjonowania lub obrony własnych rozwiązań za granicą. To także sygnał, że ekosystem R&D w Chinach jest bardzo aktywny – w latach 2014–2023 Chiny zgłosiły ponad 38 000 patentów dotyczących samych technologii generatywnej AI taskvirtual.com. Dla porównania, USA złożyły ok. 8 600 patentów AI w ostatnim roku, co oznacza, że Chiny dystansują je pod względem wolumenu, nawet jeśli część zgłoszeń to innowacje przyrostowe ipcloseup.com. Podsumowując, patentowa dominacja Chin podkreśla ich determinację do przejmowania własności intelektualnej w obszarze AI.
• Wkład w open source: Ważnym zjawiskiem w chińskiej kulturze badań nad AI jest otwartość na udostępnianie open source. Najbardziej znanym przykładem jest DeepSeek-R1 – jego kod i wagi modelu zostały publicznie udostępnione, pozwalając naukowcom na całym świecie badać i rozwijać to rozwiązanie techxplore.com techxplore.com. Podobnie firmy jak MiniMax (startup z Szanghaju) udostępniły open source swój nowy duży model „M1” w czerwcu, deklarując wiodące osiągi przy ułamku wymagań sprzętowych, na licencji Apache 2.0 blog.moontak.com. Również model Qwen Alibaby został upubliczniony w 2024 roku i jest nadal rozwijany techxplore.com. Takie działania oznaczają, że chińskie badania nad AI nie są „zamkniętym silosem” – modele i kod z Chin trafiają do globalnej społeczności open source. Taka strategia może przyspieszyć postęp (wiele krajowych firm czy agencji rządowych szybko zaadoptowało otwarty model DeepSeek techxplore.com) i pełni także funkcję geopolityczną: zwiększa wykorzystanie chińskich frameworków AI na świecie. Do czerwca 2025 r. Chiny hostowały wiele projektów open source na platformach takich jak GitHub czy Gitee, od narzędzi do przetwarzania języka naturalnego po frameworki ML (np. PaddlePaddle Baidu). Etos open source zyskuje na znaczeniu, bo chińscy naukowcy dostrzegają, że szeroka adopcja i opinie społeczności poprawiają ich modele, a także stanowią wyzwanie dla Zachodnich korporacji (jak Google czy OpenAI, które preferują zamknięte modele), oferując transparentne alternatywy.
• Współpraca nauka-przemysł: Boom AI w Chinach cechuje silna integracja nauki z przemysłem. Wielu naukowców obejmuje podwójne stanowiska – badawcze na uczelni i w firmach. Przykładowo profesorowie z Tsinghua i CAS doradzali przy rozwoju chipów i modeli AI Baidu i Huawei. W czerwcu Nankin gościł szczyt Cross-Intelligence Frontier 2025 z udziałem Turing AI Institute i licznych laboratoriów uniwersyteckichjs.news.cn, poświęcony interdyscyplinarnym badaniom AI. Widać także, jak chińskie firmy technologiczne sponsorują badania akademickie: laboratorium AI Tencent funduje nagrody dla prac naukowych z AI, Alibaba współpracuje z uniwersytetami nad wytycznymi dotyczącymi etyki AI itd. Patenty i publikacje są często współautorstwem przedstawicieli uczelni i firm – to znak głębokiej integracji. Dzięki temu naukowe przełomy (nowe architektury sieci, innowacyjne metody uczenia) mogą być szybko wdrażane do przemysłu – co jest dużą przewagą konkurencyjną.

Podsumowując, chińska produkcja naukowa i potencjał innowacyjny AI osiągnęły bezprecedensowy poziom. Połączenie dużych nakładów na R&D, szerokiego zaplecza wykwalifikowanych specjalistów STEM, przyjaznych polityk oraz otwartości na świat nauki (poprzez open source i publikacje) sprawiło, że Chiny do połowy 2025 roku dorównały albo i prześcignęły kraje Zachodu na kilku polach AI. Oczywiście wyzwania pozostają (np. jakość vs liczba patentów czy potrzeba oryginalnych fundamentalnych przełomów), ale wydarzenia z czerwca 2025 r. pokazują dojrzewający ekosystem innowacji. Chiny nie tylko naśladują AI – w obszarach takich jak wydajność modeli, adaptacja do ograniczeń sprzętowych i wybrane zastosowania wyznaczają własne ścieżki weforum.org weforum.org. Ta solidna podstawa w badaniach i własności intelektualnej będzie motorem chińskich aspiracji w AI w kolejnych latach.

Wnioski i perspektywy

Na czerwiec 2025 roku chiński sektor AI charakteryzuje się gwałtownym postępem, intensywną konkurencją i strategicznym wsparciem państwa, a wszystko to dzieje się pod czujnym okiem światowych potęg. W ciągu jednego miesiąca obserwowaliśmy, jak chińskie firmy w zawrotnym tempie wprowadzały na rynek najnowocześniejsze modele i narzędzia AI, badacze osiągnęli przełomowe, światowe wyniki w dziedzinie medycznych rozwiązań AI, a decydenci polityczni wyostrzali regulacje mające kształtować tę transformacyjną technologię. Eksperci przewidują, że tempo wdrażania AI w Chinach jeszcze przyspieszy w ciągu najbliższych 1–2 lat finance.sina.com.cnchinanews.com, potencjalnie wynosząc chiński przemysł na nowe poziomy produktywności dzięki integracji „AI+”.

Jednak tłem jest rywalizacja USA–Chiny, która wprowadza niepewność. Napięcia geopolityczne mogą kształtować trajektorię AI w Chinach równie mocno, jak sama innowacyjność. Jeśli kontrole eksportu zostaną jeszcze bardziej zaostrzone lub globalna współpraca w dziedzinie AI się rozpadnie, Chiny będą jeszcze bardziej polegać na swoim potężnym rynku wewnętrznym oraz talencie krajowym, aby napędzać dalszy postęp. Wszystkie sygnały z czerwca 2025 roku wskazują, że Chiny są na to przygotowane – czego dowodem są rozbudowująca się krajowa infrastruktura AI, ogromne zasoby patentowe i hasła wybrzmiewające podczas forów takich jak Letnie Davos, że połączenie danych, mocy obliczeniowej (sprzęt Huawei) i oprogramowania (otwarte modele, jak DeepSeek) to silnik wzrostu weforum.org weforum.org.

Dla profesjonalistów z branży technologii, polityki i biznesu kluczowym wnioskiem z czerwcowych wydarzeń w chińskiej AI w 2025 roku jest, że Chiny w pełni wyłoniły się jako światowe centrum innowacji AI, kształtując je według własnych zasad. Firmy i inwestorzy będą musieli coraz uważniej śledzić chińskie przełomy w dziedzinie AI (od nowych modeli po chipy), które coraz częściej dorównują zachodnim odpowiednikom. Decydenci na całym świecie uczą się nawigować zarówno szanse, jak i ryzyka związane z chińską AI – niezależnie od tego, czy chodzi o współpracę przy globalnych wyzwaniach, takich jak bezpieczeństwo AI, czy strategiczne konsekwencje supremacji technologicznej.

W przyszłości najprawdopodobniej zobaczymy w Chinach kontynuację dwutorowego postępu: z jednej strony zaawansowane przełomy technologiczne (być może chiński odpowiednik GPT-5 czy przełomy w AI dla autonomicznej jazdy), z drugiej zaś dalsze zacieśnianie reżimu regulacyjnego (np. doprecyzowanie wytycznych etycznych, wzmacnianie zarządzania danymi). Czerwiec 2025 roku dał przedsmak tej dynamiki: błyskawiczne innowacje równoważone są przez zarządzanie i regulacje, a całość rozgrywa się w konkurencyjnym otoczeniu międzynarodowym. Wszystko to sprawia, że ewolucja AI w Chinach jest dziś jedną z najważniejszych historii w technologicznym świecie – a jej rozwój warto śledzić w kolejnych miesiącach i latach.

Źródła: Informacje zawarte w tym raporcie pochodzą z autorytatywnych serwisów informacyjnych oraz analiz ekspertów w języku angielskim i chińskim, w tym Reuters, Xinhua/China News Service, Sina Finance/Tech, Voice of America, raportów World Economic Forum i innych. Kluczowe odniesienia zostały przytoczone w tekście (np. finance.sina.com.cn), a pełna lista źródeł jest dostępna na życzenie. Dla czytelników pragnących zgłębić tematykę, źródła te oferują dodatkowe szczegóły i pogłębione analizy każdego z opisanych powyżej wydarzeń.