LIM Center, Aleje Jerozolimskie 65/79, 00-697 Warsaw, Poland
+48 (22) 364 58 00

Wpływ ekonomiczny lotów kosmicznych Blue Origin

Wpływ ekonomiczny lotów kosmicznych Blue Origin

The Economic Impacts of Blue Origin’s Spaceflights

Blue Origin to prywatna firma z branży kosmicznej założona przez Jeffa Bezosa w 2000 roku, której misją jest umożliwienie komercyjnych lotów kosmicznych z udziałem ludzi. Jej suborbitalna rakieta New Shepard realizuje załogowe loty turystyczne od 2021 roku, a ciężka rakieta orbitalna New Glenn odbyła swój pierwszy udany start w styczniu 2025 roku en.wikipedia.org. Działania te przyniosły efekty gospodarcze w takich dziedzinach jak turystyka, produkcja zaawansowanych technologii, rozwój regionalny oraz inwestycje. Poniżej analizujemy te wpływy szczegółowo, ze szczególnym naciskiem na suborbitalną turystykę kosmiczną Blue Origin i powiązane inwestycje.

Turystyka kosmiczna i komercyjne loty kosmiczne

Suborbitalna turystyka Blue Origin (New Shepard) jest skierowana do rynku ultra-premium. Oficjalne ceny biletów nie są publikowane, ale jeden z raportów podał, że makler zapłacił 2,575 miliona dolarów za dwa miejsca (czyli ok. 1,3 mln USD za miejsce) na ostatnim locie nasdaq.com. Jest to znacznie więcej niż ceny biletów Virgin Galactic (~250–600 tys. USD za miejsce) nasdaq.com en.wikipedia.org. Jeff Bezos twierdził, że sprzedano niemal 100 milionów dolarów wartości biletów New Shepard do połowy 2021 roku businessinsider.com, co wskazuje na silny popyt ze strony zamożnych klientów. Analitycy prognozują dynamiczny wzrost rynku turystyki kosmicznej: według jednego z badań światowy rynek turystyki kosmicznej miał wartość ok. 888 milionów USD w 2023 roku i może przekroczyć 10 miliardów USD w 2030 (CAGR ok. 45%) grandviewresearch.com. Niemal połowa tego rynku prognozowana jest jako podróże suborbitalne (jak loty Blue Origin).

Rakieta New Shepard Blue Origin startuje z obiektu w zachodnim Teksasie podczas załogowej misji suborbitalnej space.com. Takie loty turystyczne trwają ok. 10–12 minut (z kilkoma minutami nieważkości) i wymagają przygotowawczego szkolenia. Poza przychodami z biletów, wydatki konsumenckie obejmują koszty podróży, zakwaterowania i szkoleń dla pasażerów. Szacuje się, że całkowity koszt (podróż + szkolenie + bilet) może wynosić nawet 2 miliony dolarów na osobę. W dłuższej perspektywie, jeśli wzrośnie częstotliwość lotów, lokalne gospodarki wokół miejsc startowych (Teksas i potencjalnie inne porty kosmiczne) będą korzystać na wydatkach odwiedzających w hotelach, restauracjach i powiązanych usługach.

  • Ceny biletów i przychody: Blue Origin nie podał publicznie stałej ceny, ale odnotowano wysokie ceny sprzedaży. Za jedno miejsce w New Shepard płacono nawet ok. 1,3 mln USD nasdaq.com, podczas gdy Virgin Galactic kosztuje ok. 450 tys. USD nasdaq.com. Wypowiedź Bezosa o „100 mln USD sprzedanych biletów” businessinsider.com sugeruje popyt rzędu kilkudziesięciu lotów.
  • Popyt na loty i lista oczekujących: Na połowę 2025 New Shepard zrealizował ok. 32 loty (12 załogowych) en.wikipedia.org, przewożąc ponad 60 osób. Dla porównania, Virgin Galactic przewiozło ok. 20 osób w 7 lotach, lecz ma setki klientów na liście oczekujących (zgłoszono ponad 600 rezerwacji en.wikipedia.org, wkłady ok. 80 mln USD). Blue Origin nie publikuje danych o liczbie rezerwacji, ale silna sprzedaż biletów businessinsider.com sugeruje stałe zainteresowanie.
  • Wzrost rynku: Globalny sektor turystyki kosmicznej dynamicznie się rozwija. Szacowana wartość rynku w 2023 to 888 mln USD grandviewresearch.com, a do 2030 ma wzrosnąć do 10 mld USD. Blue Origin i Virgin razem mają ok. połowę tego rynku (segment suborbitalny) grandviewresearch.com. Cała „gospodarka kosmiczna” (wszystkie sektory) osiągnęła ok. 570 mld USD w 2023 pwc.com, a systemy wielokrotnego użytku jak New Shepard obniżają koszty (analizy wskazują, że koszt wyniesienia 1 kg może spaść z kilku tysięcy do ok. 100 USD global-aero.com), co dodatkowo powiększy rynek (patrz Wpływy globalne i długoterminowe poniżej).

Zatrudnienie i tworzenie miejsc pracy

Blue Origin stało się znaczącym pracodawcą w branży kosmicznej. Na początku 2025 roku firma miała podobno ponad 10 000 pracowników na całym świecie (przed redukcją zatrudnienia o ok. 10%) techcrunch.com. Około 5 000 osób pracuje w stanie Waszyngton (siedziba w Kent, WA) commerce.senate.gov. To czyni Blue jednym z największych pracodawców w sektorze kosmicznym w regionie Seattle. Dla porównania, SpaceX zatrudniał ok. 13 000 osób w 2023 roku, a Virgin Galactic ok. 744 pod koniec 2024 r.

Wpływy na zatrudnienie w regionach są znaczące:

  • Kent / Seattle, WA: Siedziba główna Blue Origin i główny ośrodek produkcji znajduje się w Kent. Ostatni raport stanowy wskazuje, że Blue uzyskało ponad 275 mln USD kontraktów NASA w stanie Waszyngton (połowa wydatków NASA – 427 mln USD w stanie Waszyngton za rok budżetowy 2021) geekwire.com. Wedle tej analizy, działalność Blue wspiera tysiące wysokospecjalistycznych miejsc pracy w stanie. Blue bardzo szybko rozbudowuje swoje struktury w Kent: zatrudnienie wzrosło z ok. 600 w 2017 do ok. 2 500 w 2020 roku choosewashingtonstate.com, a powierzchnia produkcyjno-badawcza powiększyła się o dziesiątki tysięcy stóp kwadratowych choosewashingtonstate.com. Tworzy to bezpośrednie miejsca pracy (inżynierowie, technicy, operatorzy maszyn) oraz wspiera wiele pośrednio poprzez lokalne firmy budowlane, dostawców i usługi (restauracje, itd.).
  • Zachodni Teksas (Van Horn): Obiekt startowy Blue Origin niedaleko Van Horn w Teksasie zatrudniał ok. 275 osób w 2021 roku geekwire.com. W powiecie liczącym zaledwie ok. 1 900 mieszkańców, te „stosunkowo wysoko płatne miejsca pracy” mocno wpływają na lokalną gospodarkę geekwire.com. Blue jest jednym z największych płatników podatków w hrabstwie Culberson i pobudza rozwój towarzyszący: firma współpracuje z deweloperami przy budowie mieszkań, a jej inżynierowie prowadzą zajęcia z robotyki w lokalnych szkołach geekwire.com.
  • Cape Canaveral, FL: W 2015 roku władze Florydy ogłosiły, że Blue Origin zainwestuje 200 milionów dolarów w nowy kompleks startowy i zakład montażowy w Cape Canaveral, tworząc ok. 330 miejsc pracy spaceflorida.gov. Blue buduje fabrykę o powierzchni 70 000 m² (750 000 stóp kw.) w hrabstwie Brevard na potrzeby rakiet New Glenn choosewashingtonstate.com. Dzięki temu Floryda staje się „ważnym ośrodkiem produkcji zaawansowanego sprzętu kosmicznego” spaceflorida.gov i poszerza strukturę zatrudnienia poza tradycyjną bazę rządową.
  • Huntsville, AL: Blue Origin przeniosło produkcję silników rakietowych do Alabamy, częściowo dzięki ok. 38 milionów dolarów zachęt stanowych bizjournals.com. Obiekt ten (ukończony ok. 2020) miał zapewnić ok. 342 miejsca pracy bizjournals.com. (Wsparcie Alabamy przyciągnęło 200 mln dolarów inwestycji oraz 342 miejsca pracy, które pierwotnie miały powstać w stanie Waszyngton bizjournals.com.)
  • Wpływy w łańcuchu dostaw: Poza bezpośrednimi zatrudnieniami, projekty Blue tworzą miejsca pracy w całym łańcuchu zaopatrzenia. Np. Blue współpracuje za specjalistycznymi producentami: Constellium dostarcza stop aluminium do rakiet New Glenn (zakłady w Wirginii Zachodniej i Francji) constellium.com. Setki mniejszych firm dostarcza podzespoły, systemy, usługi (elementy napędu, awioniki, materiały kompozytowe, sprzęt naziemny). Każdy projekt Blue multiplikuje zatrudnienie poprzez lokalne zamówienia, budowę obiektów oraz umowy serwisowe (co widać np. w mnożniku wydatków NASA dla miejsc pracy w Seattle geekwire.com).

Efekty technologiczne i innowacyjne

Programy badawczo-rozwojowe Blue Origin zaowocowały powstaniem technologii odgrywających szeroką rolę w przemyśle. Głównym przykładem jest zaawansowany napęd: metanowo-tlenowy silnik rakietowy BE-4 Blue Origin (opracowany w Alabamie) przyczynił się do rozwoju nowej generacji wysoko wydajnych silników. BE-4 jest wykorzystywany w rakiecie Vulcan United Launch Alliance i wpisuje się w trend silników metanowych, jak SpaceX Raptor. Prace nad BE-4 przyczyniły się do rozwoju nowych materiałów i metod produkcji, co wzmacnia amerykański łańcuch dostaw wysokosprawnych silników.

Kolejnym przełomem jest in-situ resource utilization (ISRU) — wykorzystanie zasobów na miejscu. Projekt Blue Blue Alchemist (w partnerstwie z NASA) opracowuje proces przetwarzania księżycowego regolitu na ogniwa słoneczne, aluminium i tlen. Firma zaprezentowała ogniwa słoneczne wykonane z symulantów gleby księżycowej blueorigin.com. W 2023 roku NASA przyznała Blue Origin 34,7 miliona dolarów na rozwój tej technologii ogniw słonecznych na Księżyc geekwire.com. Blue podkreśla, że ich proces nie wykorzystuje wody ani toksycznych chemikaliów, a ma „ekscytujący potencjał dla bezpośrednich korzyści dla Ziemi” blueorigin.com. Takie zrównoważone metody produkcji mogą przenieść się na ziemskie branże (np. niskoodpadowa obróbka krzemu lub wydobycie metali).

Inne skutki innowacyjne obejmują:

  • Kompozyty i materiały: Rozwój dużych, wielorazowych rakiet sprzyja postępom w lekkich konstrukcjach i materiałach odpornych na temperaturę (osłony powrotnych pojazdów atmosferycznych). Blue inwestowało w specjalistyczne formy kompozytów węglowych oraz techniki spawania zbiorników. Dostawcy materiałów na całym świecie (np. zaawansowane stopy Constellium constellium.com) zyskują zlecenia i ulepszają procesy dzięki kontraktom Blue.
  • Automatyka i robotyka: Produkcja rakiet na dużą skalę (zakład New Glenn) wymaga automatycznego montażu i kontroli. Wiedza z zakresu automatyki lotniczej często przenika do innych dziedzin (np. robotyka precyzyjna w motoryzacji czy produkcji medycznej).
  • Oprogramowanie i systemy sterowania: Wielorazowe boostery wymagają zaawansowanego naprowadzania, algorytmów lądowania i narzędzi symulacyjnych. Choć w tej dziedzinie dominuje SpaceX, wysiłki Blue (dla New Shepard i New Glenn) również wzbogacają szerszy ekosystem oprogramowania lotniczego.

Ogólnie rzecz biorąc, intensywne prace badawczo-rozwojowe Blue Origin posuwają naprzód stan techniki rakietowej i kosmicznej. Wiele z tych osiągnięć (od silników wysokiej wydajności po zrównoważoną produkcję) może „przenieść się” do innych sektorów gospodarki, wspierając innowacje poza sektorem kosmicznym.

Łańcuch dostaw i rozwój regionalny

Działania Blue Origin ożywiły gospodarki lokalne wokół swoich zakładów dzięki budowie, infrastrukturze i sieciom dostawców:

  • Kent, Waszyngton: Kampus Blue w Kent (setki tysięcy stóp kwadratowych fabryk i biur) tworzy klaster lotniczy na południe od Seattle. Bezpośrednio zatrudnia ok. 5 000 osób w stanie Waszyngton commerce.senate.gov. Ostatnia rozbudowa (~31 000 m² budynku B+R/produkcji) choosewashingtonstate.com nie tylko stworzyła miejsca pracy przy budowie, ale wesprze stałą produkcję lotniczą. Firmy z regionu dostarczają części maszyn, sprzęt lotniczy i usługi inżynieryjne Blue, wzmacniając łańcuch dostaw lotniczych stanu Waszyngton (oprócz obecności Boeinga i SpaceX). Przyległe zakłady silników rakietowych Boeinga i Aerojet Rocketdyne mogą także współpracować z projektami Blue (np. wymiana kadr, obiektów).
  • Hrabstwo Brevard, Floryda: Na terenie Launch Complex 36 w Cape Canaveral, orbitalna baza startowa i fabryka Blue wprowadziły wysokotechnologiczne miejsca pracy i inwestycje kapitałowe na Wybrzeżu Kosmicznym spaceflorida.gov choosewashingtonstate.com. Obiekt wart 200 mln dolarów i 330 ogłoszonych miejsc pracy spaceflorida.gov są wspierane przez lokalnych podwykonawców (firmy budowlane, elektryczne, hydrauliczne itd.). Montując rakiety na Florydzie, Blue korzysta z bazy produkcji lotniczej stanu. Obecność ta uzupełnia istniejącą infrastrukturę startową na Florydzie (dla SpaceX i ULA) i wspiera lokalną kadrę lotniczą.
  • Van Horn / hrabstwo Culberson, Teksas: Pustynny obszar startowy miał minimalną infrastrukturę, więc LS1 Blue zapoczątkowało większy rozwój lokalny. Poza zatrudnieniem, inwestycje Blue (pas startowy, stanowiska testowe, hangary itd.) zostały częściowo sfinansowane przez stan Teksas (dotacja stanowa 7 mln dolarów w 2025 roku senate.texas.gov) i przyniosły korzyści lokalnym wykonawcom. Według relacji Blue pomagało Van Horn w rozwoju mieszkalnictwa (nowa zabudowa dla pracowników) i partnerstwach edukacyjnych geekwire.com. Takie inwestycje społeczne mają wielokrotny, pozytywny wpływ na małą gospodarkę.
  • Alabama (Huntsville): Zakład produkcji silników Blue przyniósł prawie 342 miejsca pracy bizjournals.com i niemal 200 mln dolarów inwestycji kapitałowej do Alabamy (stan ten ostro konkurował o miejsca pracy w branży lotniczej bizjournals.com). Łańcuch dostaw zakładu sięga po lokalny przemysł obróbki i materiałów.
  • Dostawcy i powiązania globalne: Produkcja Blue obejmuje wiele lokalizacji i dostawców. Przykładowo, Constellium (producent aluminium z zakładem w Wirginii Zachodniej) dostarcza Blue blachy lotnicze constellium.com. Pozwala to powiązać obszary wiejskie/przemysłowe z najnowszą techniką lotniczą. Na arenie międzynarodowej Blue importuje część komponentów (np. francuska dostawa Constellium), a tym samym w pewnym stopniu wpływa na globalny handel lotniczy.

Podsumowując, gdziekolwiek działa Blue Origin, często inicjuje projekty budowlane (fabryki, stanowiska testowe, platformy startowe), tworzy dobrze płatne miejsca pracy oraz napędza sprzedaż lokalnych firm. Agencje stanowe wskazują, że każdy dolar Blue Origin często przyciąga kolejne prywatne inwestycje i generuje wpływy podatkowe (np. teksańscy urzędnicy wyliczyli ponad 1 miliard dolarów inwestycji Blue lokalnie senate.texas.gov).

Prywatne inwestycje i finansowanie publiczne

Finanse Blue Origin obejmują mieszankę prywatnego finansowania Jeffa Bezosa oraz kontraktów/subsydiów rządowych:

  • Finansowanie prywatne: Firma jest w pełni prywatna (bez zewnętrznego kapitału inwestycyjnego ani giełdy). Jeff Bezos przeznaczył ogromne własne środki na Blue Origin. Media szacują, że zainwestował ok. 7–8 miliardów dolarów do tej pory inequality.org. W Teksasie samo Blue deklarowało inwestycje lokalne przekraczające „1 miliard dolarów” senate.texas.gov. Prywatny kapitał pokrywa kosztowne B+R (opracowanie rakiet, loty testowe), które nie przynoszą szybkiego zwrotu. Brak ujawniania danych oznacza, że przychody Blue są nieprzejrzyste; w przeciwieństwie do SpaceX czy Virgin Galactic, Blue nigdy nie opublikowało pełnego sprawozdania finansowego.
  • Kontrakty rządowe: Pomimo prywatnego statusu, Blue otrzymało duże amerykańskie kontrakty rządowe. W 2023 roku NASA przyznała Blue stały kontrakt na 3,4 miliarda dolarów na opracowanie Human Landing System (HLS) dla misji Artemis V nasa.gov. Przebija to wczesne kontrakty Commercial Crew NASA; dla porównania, NASA przyznała SpaceX ok. 2,9 mld dolarów (2021) na ich lądownik HLS patentpc.com. W zamówieniach wojskowych (U.S. Space Force NSSL) Blue otrzymało ok. 8 miliardów dolarów (Space Force Phase 3): ok. 5,6 mld w kontraktach Lane 1 oraz 2,4 mld w kolejnej turze Lane 2 geekwire.com geekwire.com. Dzięki tym środkom Blue finansuje rozwój rakiet orbitalnych (New Glenn) i zyskuje kluczowych klientów (obrona narodowa, NASA). Blue otrzymało też mniejsze granty B+R NASA, np. 34,7 mln dolarów w programie Tipping Point na projekt księżycowy Blue Alchemist geekwire.com.
  • Wsparcie stanowe i lokalne: Instytucje publiczne aktywnie zabiegały o Blue Origin. Alabama zaoferowała ok. 38 mln dolarów zachęt, by zdobyć zakład silników bizjournals.com. Floryda ułatwiła budowę obiektu za 200 mln dolarów i prowadziła działania wsparcia stanowego (program Space Florida spaceflorida.gov). W 2025 roku teksańska komisja kosmiczna przyznała Blue do 7 mln dolarów na rozwój ośrodka testów boosterów senate.texas.gov. Stan Waszyngton posiada ulgi podatkowe dla lotnictwa, z których korzysta Blue (Subsidy Tracker wykazuje ok. 1,3 mln dolarów rocznie dla Blue w latach 2022–23). Choć te zachęty są mniejsze w skali, ich celem jest przyciąganie miejsc pracy i kapitału.
  • Implikacje gospodarcze: Prywatne finansowanie Bezosa oznacza, że podatnicy de facto nie pokrywają bezpośrednio kosztów rozwojowych Blue. Jednak kontrakty rządowe i zachęty angażują środki publiczne w projekty Blue (z oczekiwaniem zwrotu ekonomicznego w postaci miejsc pracy i strategicznych możliwości). Analitycy zauważają, że Blue konkuruje o te środki z innymi firmami (np. SpaceX dla startów, Lockheed/Dynetics dla lądowników). Nagroda 3,4 mld USD za HLS dla Blue (po złożeniu protestu prawnego) była ogromnym zastrzykiem finansowym, pokazując, jak finansowanie publiczne może zarówno przyspieszać, jak i czasem zniekształcać komercyjny rynek kosmiczny.

Porównanie z konkurencją

Blue Origin działa w konkurencyjnym otoczeniu dostawców usług startowych i firm turystyki kosmicznej. Kluczowe różnice wobec SpaceX i Virgin Galactic to:

  • Skala i udział w rynku: SpaceX dominuje na rynku startów kosmicznych. W 2023 roku SpaceX wykonał prawie 100 startów orbitalnych spaceinsider.tech, podczas gdy Blue nie wykonał żadnego (pierwszy start orbitalny rakiety New Glenn nastąpił w styczniu 2025 en.wikipedia.org). SpaceX prognozuje 15,5 miliarda dolarów przychodu w 2025 roku reuters.com, głównie z wynoszenia satelitów oraz Starlink, przyćmiewając nieujawnione przychody Blue (przychody SpaceX w 2025 roku to rząd wielkości wyższy niż ok. 7 mln dolarów Virginu w 2024 roku investors.virgingalactic.com oraz wszelkie publicznie znane dane dotyczące Blue).
  • Zakres usług: Niszowym obszarem Blue jest suborbitalna turystyka i rozwój ciężkich rakiet nośnych. Virgin Galactic również celuje w suborbitalnych turystów, podczas gdy SpaceX skupia się na klientach orbitalnych. Na początku 2025 roku Blue New Shepard wykonał ok. 32 misje z 64 pasażerami ogółem blueorigin.com, a Unity Virginu przewiozło ok. 20 osób w 7 misjach. Virgin ma dużą kolejkę klientów (~700+) i planuje statki klasy Delta na 2026 rok. W tym czasie SpaceX rozpoczął misje orbitalne z prywatnymi klientami (np. Axiom, Polaris) w cenach ok. 50–72 mln dolarów za miejsce nasdaq.com.
  • Cena dla klienta: Miejsca suborbitalne w Blue Origin lub Virgin kosztują setki tysięcy do ponad miliona dolarów. Miejsce w Virgin Galactic reklamowano za 250 tys. dolarów (obecnie ok. 450 tys.) nasdaq.com, a jedno pośredniczone miejsce w Blue Origin ok. 1,3 mln dolarów nasdaq.com. Dla porównania, loty orbitalne SpaceX (Crew Dragon) kosztują dziesiątki milionów dolarów za jednego pasażera nasdaq.com, co odzwierciedla dużo dłuższy czas trwania i wyższą wysokość misji.
  • Pracownicy i inwestycje: Zespół Blue (~10 000 osób) techcrunch.com jest mniejszy od SpaceX (~13 000+), ale znacznie większy od Virginu (744). Jeśli chodzi o finansowanie, SpaceX zebrał dziesiątki miliardów dolarów od funduszy private equity i rynków kapitałowych (m.in. debiut Starlink), podczas gdy Blue finansowane jest niemal wyłącznie przez Bezosa (kilka miliardów rocznie) inequality.org. Kapitalizacja giełdowa Virginu jest niewielka (0,5 mld dolarów), odzwierciedlając jego mniejszą skalę i brak znaczących komercyjnych przychodów investors.virgingalactic.com.
  • Perspektywy rozwoju: SpaceX nadal agresywnie się rozwija (Starship, Starlink, kontrakty załogowe/towarowe) z wysoką częstotliwością startów spaceinsider.tech reuters.com. Wzrost Blue Origin jest bardziej umiarkowany; dopiero niedawno wznowiono loty New Shepard w 2024 roku i wiele oczekiwań wiąże się z sukcesem New Glenn (niczym z debiutem giełdowym). Virgin, po przerwie na budowę nowego pojazdu, planuje wznowienie turystyki kosmicznej do 2026 roku. Analitycy rynku generalnie oceniają, że to SpaceX ma największy wpływ ekonomiczny, podczas gdy Blue również jest istotny, ale znacznie odstaje skalą od SpaceX spaceinsider.tech reuters.com.

Tabela porównawcza: Poniższa tabela podsumowuje kluczowe wskaźniki każdej firmy.

FirmaZakres działańPracownicy (szac.)Przychód 2024/2025Najważniejsze kontrakty / zasoby
Blue OriginSuborbitalna turystyka, starty orbitalne New Glenn, lądownik księżycowy („Blue Moon”)~10 000 techcrunch.comNieujawnione (prywatne) – Bezos podał ok. 100 mln USD ze sprzedaży biletów businessinsider.comNASA Artemis HLS 3,4 mld USD nasa.gov; Space Force NSSL ~8 mld USD geekwire.com; Silniki BE-4 (dla ULA)
SpaceXStarty orbitalne (Falcon, Starship), internet Starlink, transport załóg~13 000 (szacunki na 2023)ok. 15,5 mld USD (prognoza na 2025) reuters.comNASA Commercial Crew (ponad 4 mld USD) patentpc.com; przychody ze Starlink; kontrakty militarne USA
Virgin GalacticSuborbitalna turystyka (SpaceShipTwo)~744 (2024)7 mln USD (2024) investors.virgingalactic.com(Brak dużych rządowych kontraktów; budowa nowego pojazdu klasy Delta)

Tabela pokazuje, że liczba startów i przychody SpaceX znacząco przewyższają Blue i Virgin w krótkim okresie. Przychód Virginu jest minimalny (głównie depozyty), co odzwierciedla fakt, że loty komercyjne dopiero się rozpoczęły investors.virgingalactic.com. Rządowe kontrakty Blue (HLS, NSSL) są wysokie na papierze, lecz realizowane będą w kolejnych latach, a sprzedaż biletów (~100 mln USD) pozostaje niewielka w porównaniu do pozycji rynkowej SpaceX. Podsumowując, Blue Origin to ważny gracz w kosmicznej gospodarce, jednak obecnie pozostaje w cieniu skalą działalności SpaceX i konkuruje bezpośrednio z Virginem głównie w wąskiej niszy suborbitalnej turystyki nasdaq.com nasdaq.com.

Globalne i długoterminowe skutki

Patrząc w przyszłość, wielokrotnego użytku rakiety i komercyjna infrastruktura kosmiczna mają potencjał, by zrewolucjonizować globalną gospodarkę. Analitycy branżowi zauważają, że w pełni wielokrotnego użytku rakiety (np. Starship od SpaceX lub przyszłe wersje New Glenn) mogą obniżyć koszty wynoszenia o rzędy wielkości global-aero.com. Przykładowo, ponowne użycie Falcona 9 już obniżyło koszt SpaceX do ok. 2700–3000 USD za kilogram na niską orbitę okołoziemską global-aero.com (wobec ponad 10 000 USD/kg dla starszych rakiet jednorazowych). Teoretycznie, w pełni i szybko wielokrotnego użytku systemy mogłyby zepchnąć koszt poniżej 100 USD za kg global-aero.com – to ok. 100× obniżka. Tak głębokie spadki kosztów otworzyłyby kosmos dla znacznie większej liczby klientów (małe firmy, uniwersytety, operatorzy turystyczni) i umożliwiłyby powstanie nowych branż (np. wielkoskalowa produkcja czy wydobycie w kosmosie).

Te zmiany są już widoczne: globalne tempo startów eksplodowało. W 2023 roku odnotowano 2 664 starty na całym świecie pwc.com (ponad 2 100 wyłącznie z firm amerykańskich), w porównaniu do mniej niż 170 rocznie przed rokiem 2012 pwc.com. SpaceX i inni pionierzy technologii wielokrotnego użycia są często uznawani za motor tego wzrostu. Według analizy PwC, cała globalna gospodarka kosmiczna osiągnęła w 2023 roku około 570 mld USD i może wzrosnąć do 1–2 bilionów dolarów do 2040 roku pwc.com. Co ważne, działalność komercyjna (niepaństwowa) stanowi dziś około 80% przychodów branży pwc.com, a technologia wielokrotnego użycia (rozwijana przez SpaceX, Blue, ULA) jest kluczowym czynnikiem tej hossy pwc.com.

Rola Blue Origin: Technologie Blue Origin wpisują się w te długoterminowe trendy. Ich New Glenn, ciężka rakieta (z dwoma wielokrotnie używanymi stopniami) ma zapewnić tani dostęp na orbitę dla dużych ładunków. Trwające prace badawczo-rozwojowe nad stopniami do wielokrotnego użycia i odzyskiwaniem ładunków przyczynią się do „rewolucji ponownego użycia”. Planowany przez Blue lądownik Blue Moon (dla misji Artemis NASA) może pobudzić powstanie gospodarki księżycowej (wydobycie helu-3, wody itp.) i jeszcze bardziej obniżyć koszty operacji na Księżycu. Kontrakt Artemis wart 3,4 mld dolarów nasa.gov oraz inne projekty oznaczają, że Blue pomaga budować infrastrukturę (lądowniki, habitaty powierzchniowe), która w przyszłości może otworzyć branżę wydobycia na Księżycu, turystykę czy przemysł produkcji paliw.

Szersze korzyści gospodarcze: Niższe koszty startów i wzrost aktywności kosmicznej mają pozytywny wpływ także na Ziemię. Przykładowo, tańsze wynoszenie satelitów umożliwia powszechny dostęp do internetu szerokopasmowego (Starlink od SpaceX) i nowe usługi zdalnego monitoringu. Innowacje w zakresie podtrzymywania życia oraz materiałów (pochodzące z programów kosmicznych) często znajdują potem zastosowania na Ziemi (zaawansowane urządzenia medyczne, sensory do monitoringu klimatu). Blue Origin podkreśla, że jego technologia produkcji na Księżycu jest przyjazna dla środowiska (bez użycia wody i toksycznych chemikaliów) blueorigin.com, sugerując potencjalne „zielone” zastosowania także na Ziemi.

Podsumowując, działania Blue Origin w zakresie pojazdów wielokrotnego użytku i systemów księżycowych wpisują się w dynamicznie rozwijającą się „kosmiczną rewolucję przemysłową” pwc.com global-aero.com. Choć rzeczywisty globalny wpływ komercyjnych lotów kosmicznych dopiero się ujawnia, panuje powszechna opinia, że obniżenie barier kosztowych (dzięki wielokrotności użycia) otworzy nowe rynki w nauce, komunikacji, produkcji i eksploracji. Dzisiejsze inwestycje Blue Origin – w większości prywatne i długoterminowe – są zatem częścią szerszej fali gospodarczej, która najprawdopodobniej przeobrazi technologię i handel na całym świecie.

Źródła: Niniejsze opracowanie powstało w oparciu o publikacje branży kosmicznej, materiały firmowe i raporty rządowe zawierające najnowsze dane (patrz przypisy). Wszystkie liczby i cytaty pochodzą z podanych źródeł.

Tags: , ,