Πρόσβαση στο Διαδίκτυο στη Ρωσία

Γλώσσα: elΠεριεχόμενο για μετάφραση:

Επισκόπηση Εθνική και Υποδομή Διαδικτύου

Η Ρωσία έχει μια μεγάλη βάση χρηστών διαδικτύου και μια καλά ανεπτυγμένη κεντρική υποδομή. Από τις αρχές του 2025, περίπου 133 εκατομμύρια άνθρωποι στη Ρωσία ήταν χρήστες διαδικτύου, εκπροσωπώντας ένα ποσοστό διείσδυσης στο διαδίκτυο της τάξης του 92,2% του πληθυσμού datareportal.com pulse.internetsociety.org. Αυτή η διείσδυση έχει αυξηθεί σταθερά από περίπου 85% το 2020 σε πάνω από 92% έως το 2023 pulse.internetsociety.org. Σε απόλυτους όρους, η Ρωσία βρίσκεται ανάμεσα στις κορυφαίες χώρες σε αριθμό χρηστών διαδικτύου. Η βασική υποδομή της χώρας περιλαμβάνει πολυάριθμα κέντρα δεδομένων και σημεία ανταλλαγής – πάνω από 100 κέντρα δεδομένων και 38 Σημεία Ανταλλαγής Διαδικτύου (IXPs) λειτουργούν σε όλη τη Ρωσία, συμβάλλοντας στην αποτελεσματική δρομολόγηση της κυκλοφορίας pulse.internetsociety.org. Μεγάλες πόλεις όπως η Μόσχα και η Αγία Πετρούπολη λειτουργούν ως κέντρα ανταλλαγών διαδικτύου, ενώ οι γραμμές κορμού οπτικών ινών συνδέουν τη γεωγραφικά εκτεταμένη χώρα συνδέοντας ακόμη και απομακρυσμένες περιοχές.

Το διαδίκτυο στη Ρωσία παρέχεται μέσω ενός συνδυασμού σταθερών και κινητών δικτύων. Από την πλευρά των σταθερών δικτύων, η συνδεσιμότητα ευρυζωνικότητας (μέσω οπτικών ινών, DSL, καλωδίου κ.λπ.) φτάνει στην πλειονότητα των νοικοκυριών (περίπου το 86,6% των νοικοκυριών είχε πρόσβαση στο διαδίκτυο μέχρι το τέλος του 2022 freedomhouse.org). Από την πλευρά της κινητής, η συνδεσιμότητα κινητής είναι ενοχλητική – υπήρχαν 216 εκατομμύρια ενεργές συνδέσεις κινητής τηλεφωνίας στη Ρωσία το 2025, που αντιστοιχούν στο 150% του πληθυσμού (πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν πολλαπλά SIMs ή συσκευές) datareportal.com. Σημαντικά, το 95% αυτών των κινητών συνδέσεων είναι “ευρυζωνικές” (3G/4G/5G), που σημαίνει ότι η πλειονότητα των χρηστών έχει πρόσβαση σε κινητά δεδομένα αντί μόνο για φωνή/SMS datareportal.com. Το 2023, η Ρωσία είχε περίπου 110 συνδρομές κινητής ευρυζωνικότητας ανά 100 άτομα (απεικονίζοντας πολλούς χρήστες σε 3G/4G) και 24,6 συνδρομές σταθερής ευρυζωνικότητας ανά 100 άτομα freedomhouse.org. Αυτό υποδεικνύει ότι το κινητό διαδίκτυο είναι ο κύριος τρόπος πρόσβασης για πολλούς Ρώσους, αν και η σταθερή ευρυζωνικότητα εξακολουθεί να παίζει κρίσιμο ρόλο, ειδικά σε σπίτια και επιχειρήσεις.

Υποδομή κορμού και διεθνής συνδεσιμότητα: Η γεωγραφική έκταση της Ρωσίας σημαίνει ότι διαθέτει πολλαπλές διεθνείς πύλες διαδικτύου. Τα καλώδια οπτικών ινών συνδέουν τη Ρωσία δυτικά στην Ευρώπη, νότια στον Καύκασο και στην Κεντρική Ασία, και ανατολικά στην Ασία-Ειρηνικό. Υπάρχουν υψηλής χωρητικότητας χερσαίες συνδέσεις με χώρες όπως τη Φινλανδία, την Εσθονία, την Ουκρανία (αν και η συνδεσιμότητα με την Ουκρανία έχει επηρεαστεί από πολιτικές συγκρούσεις), την περιοχή του Καυκάσου, και πρόσβαση σε υποθαλάσσιο καλώδιο μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Επιπρόσθετα, οι διαδρομές οπτικών ινών της Τρανς-Σιβηρίας συνδέουν την ευρωπαϊκή Ρωσία με το Άπω Ανατολή και τελικά με ασιατικά δίκτυα, καθιστώντας τη Ρωσία ενδεχομένως χώρα διέλευσης μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Εγχώρια, η πρωτοβουλία “Κυρίαρχο Διαδίκτυο” (που ψηφίστηκε το 2019) οδήγησε στην οικοδόμηση περισσότερων κρατικά ελεγχόμενων διαδρομών και υποδομών ανταλλαγής, θεωρητικά επιτρέποντας στο Runet (το ρωσικό διαδίκτυο) να λειτουργεί απομονωμένα αν χρειαστεί themoscowtimes.com. Στην πράξη, η Ρωσία παραμένει συνδεδεμένη με το παγκόσμιο διαδίκτυο, αλλά η κυβέρνηση έχει εγκαταστήσει εξοπλισμό σε κύρια σημεία ανταλλαγής για την παρακολούθηση και τον έλεγχο της κυκλοφορίας (βλέπε Κανονισμός Διαδικτύου παρακάτω).

Διαθεσιμότητα Σταθερής Ευρυζωνικότητας (Οπτική ίνα, DSL, Καλώδιο)

Ευρυζωνικότητα με Οπτικές Ίνες: Η οπτική ίνα είναι ο ακρογωνιαίος λίθος για την σταθερή παροχή διαδικτύου στις αστικές περιοχές της Ρωσίας. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, η Ρωσία ανέπτυξε ταχύτατα την τεχνολογία οπτικής ίνας στο σπίτι/κτίριο (FTTH/B) στις πόλεις, που τώρα αντιστοιχεί στην πλειονότητα των σταθερών ευρυζωνικών συνδέσεων. Συγκεκριμένα, αναλυτές εκτιμούν ότι FTTH/FTTB αποτελούν άνω του 90% όλων των σταθερών ευρυζωνικών συνδέσεων σε ορισμένες περιοχές της Ρωσίας blog.telegeography.com ppc-online.com. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι οι περισσότεροι Ρώσοι στις πόλεις ζουν σε πολυκατοικίες, όπου οι πάροχοι εφάρμοσαν οπτική ίνα σε κάθε κτίριο (και συχνά σε κάθε διαμέρισμα). Ως αποτέλεσμα, μέχρι το 2022 η Ρωσία είχε πάνω από 31 εκατομμύρια συνδρομητές ευρυζωνικής οπτικής ίνας, σχεδόν διπλάσιους από το 2013 statista.com. Η ευρυζωνική σύνδεση με οπτικές ίνες είναι διαθέσιμη σε όλες τις μεγάλες πόλεις και πολλούς μικρότερους δήμους, προσφέροντας υψηλές ταχύτητες (τα προγράμματα 100 Mbps έως 1 Gbps είναι κοινά στις πόλεις). Για παράδειγμα, στη Μόσχα και στην Αγία Πετρούπολη, οι κάτοικοι μπορούν εύκολα να αποκτήσουν GPON υπηρεσία οπτικής ίνας με ταχύτητες από 100 Mbps έως 500 Mbps ή και περισσότερα. Οι εγκαταστάσεις οπτικών ινών επεκτείνονται επίσης σε πολλές περιφερειακές πρωτεύουσες και μεσαίες πόλεις σε όλη τη χώρα.

DSL και Καλώδιο: Οι παλαιότερες τεχνολογίες όπως το DSL (μέσω τηλεφωνικών γραμμών) και η καλωδιακή ευρυζωνικότητα (μέσω δικτύων ομοαξονικών καλωδίων τηλεόρασης) εξακολουθούν να υπάρχουν αλλά μειώνονται σε μερίδιο. Το DSL ήταν διαδεδομένο στη δεκαετία του 2000 μέσω των τηλεφωνικών δικτύων του incumbent, αλλά οι πάροχοι έχουν μεταφέρει τους πελάτες τους από το DSL στην οπτική ίνα με την πάροδο του χρόνου ppc-online.com. Σε αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές όπου η ανάπτυξη οπτικής ίνας δεν είναι ακόμη οικονομικά εφικτή, το ADSL ή το VDSL μπορεί ακόμα να παρέχει διαδίκτυο μέσω χαλκού τηλεφωνικών γραμμών (συχνά με σε μετριοπαθείς ταχύτητες μιας χαμηλής Mbps). Η καλωδιακή ευρυζωνικότητα (DOCSIS) προσφέρεται από ορισμένες εταιρείες καλωδιακής τηλεόρασης (για παράδειγμα, η υπηρεσία Dom.ru της ER-Telecom και τοπικοί πάροχοι καλωδιακής σε διάφορες πόλεις). Το καλωδιακό διαδίκτυο παραμένει σε χρήση σε ορισμένες αστικές κατοικημένες περιοχές, αν και πολλοί παρόχοι καλωδίων έχουν επίσης στραφεί σε οπτική ίνα ή Ethernet σε κτίρια. Από το 2024, η οπτική ίνα απέχει μακράν από το να είναι το κυρίαρχο μέσο σταθερής ευρυζωνικότητας, ενώ το DSL και το καλώδιο αντιστοιχούν σε ένα μικρό μειοψηφικό ποσοστό των γραμμών blog.telegeography.com blog.telegeography.com. Η Σταθερή Ασύρματη Πρόσβαση (FWA) και το δορυφορικό (που θα συζητήσουμε αργότερα) καλύπτουν ορισμένα κενά για τοποθεσίες δύσκολης πρόσβασης.

Ποιότητα της σταθερής ευρυζωνικότητας: Η ποιότητα της σταθερής ευρυζωνικότητας στη Ρωσία είναι αρκετά υψηλή, ειδικά στις πόλεις. Οι μέσες ταχύτητες λήψης της σταθερής γραμμής είναι περίπου 87-89 Mbps από το 2024 freedomhouse.org datareportal.com, που αντανακλούν την εκτεταμένη συνδεσιμότητα με οπτική ίνα. Πολλοί αστικοί χρήστες απολαμβάνουν χαμηλή υστέρηση (~10-20 ms εσωτερικά) και απεριόριστα καπάκια δεδομένων σε προσιτές τιμές. Ακόμα και σε μικρότερες πόλεις, εάν είναι διαθέσιμη η οπτική ίνα ή το καλώδιο, οι ταχύτητες των 20-50 Mbps είναι συνηθισμένες, αρκετές για streaming και απομακρυσμένη εργασία. Το κύριο κενό ποιότητας βρίσκεται σε χωριά ή απομακρυσμένους οικισμούς: εκεί, οι DSL γραμμές μπορεί να παρέχουν μόνο μονοψήφιες ταχύτητες Mbps ή να βασίζονται σε 4G κινητά μοντέλα για το σπίτι. Σε ορισμένα πολύ απομακρυσμένα χωριά (π.χ., στη Σιβηρία ή το Άπω Ανατολή), η σταθερή ευρυζωνικότητα μπορεί να λείπει εντελώς, καθιστώντας αναγκαίους δορυφορικούς συνδέσμους ή μακρινές ασύρματες λύσεις. Το κυβερνητικό πρόγραμμα «Γέφυρα Ψηφιακού Χάσματος» (ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 2010) έχει χρηματοδοτήσει την παροχή σε ορισμένου είδους διαδίκτυο (συχνά μέσω αγωγού με οπτική ίνα και Wi-Fi ή LTE) σε χιλιάδες χωριά. Μεχρι το 2024, οι υπηρεσίες επικοινωνίας επεκτάθηκαν σε πολλές αγροτικές τοποθεσίες υπό αυτή την πρωτοβουλία csr2018.rostelecom.ru company.rt.ru, αν και το τελευταίο ποσοστό του πληθυσμού παραμένει εκτός σύνδεσης ή συνδεδεμένο με πολύ αργές συνδέσεις.

Δίκτυα Κινητών Δεδομένων (3G, 4G, 5G)

Το κινητό διαδίκτυο είναι κρίσιμο στη Ρωσία και ευρέως διαθέσιμο. Η χώρα έχει εκτεταμένη κάλυψη 3G και 4G LTE σε κατοικημένες περιοχές και εισάγει σταδιακά το 5G σε επιλεγμένες πόλεις.

• 4G (LTE): Τα δίκτυα 4G της Ρωσίας είναι καλά ανεπτυγμένα. Όλοι οι μεγάλοι πάροχοι έχουν αναπτύξει LTE σε πόλεις και χωριά σε όλη τη χώρα από τις αρχές της δεκαετίας του 2010. Ως αποτέλεσμα, σχεδόν το 75% των συνδρομών κινητής τηλεφωνίας το 2023 χρησιμοποιούσε 4G LTE statista.com. Στις πόλεις, η κάλυψη 4G είναι ουσιαστικά παγκόσμια και ακόμα και στις αγροτικές περιοχές οι περισσότερες κύριες οδούς και οικισμοί έχουν σήμα LTE (αν και μερικές φορές μόνο εξωτερικά ή μέσω εξωτερικών κεραιών σε πολύ απομακρυσμένα σημεία). Οι ταχύτητες LTE στην πράξη μπορεί να κυμαίνονται από 10–50 Mbps σε αγροτικές περιοχές έως 50–150+ Mbps σε πόλεις, ανάλογα με την φόρτωση του δικτύου. Η μέση ταχύτητα λήψης κινητού εθνικά είναι περίπου 25-26 Mbps freedomhouse.org datareportal.com, που υποδεικνύει μια ισχυρή εμπειρία κινητής ευρυζωνικότητας για τους περισσότερους χρήστες. Τα LTE δίκτυα λειτουργούν σε πολλαπλές συχνότητες (800 MHz, 1800 MHz, 2600 MHz, κ.λπ.) για ισορροπία κάλυψης και χωρητικότητας. Περιέργως, η κάλυψη κατά μήκος της Σιδηροδρομικής Τρανς- Σιβηρίας και των αυτοκινητοδρόμων είναι καλή, εξασφαλίζοντας πρόσβαση σε κινητά δεδομένα ακόμη και σε ταξίδια μεγάλων αποστάσεων (αν και μπορεί να υπάρχουν νεκρές ζώνες σε πολύ αραιοκατοικημένα κομμάτια).
• 3G (UMTS/HSPA): Τα δίκτυα 3G (στα 2100 MHz και 900 MHz) λειτουργούν ως εφεδρεία ή συμπλήρωμα στο LTE. Το 3G είναι διαθέσιμο πρακτικά παντού όπου υπάρχει κυψέλη κινητής – ήταν το κύριο δίκτυο δεδομένων στα τέλη του 2000 και στις αρχές του 2010. Σήμερα το 3G χρησιμοποιείται σε περιοχές όπου το 4G δεν έχει φτάσει πλήρως ή σε παλαιότερες συσκευές. Αυτό παρέχει βασικό διαδίκτυο (λίγα Mbps). Ωστόσο, δεδομένης της υψηλής διείσδυσης του LTE, η χρήση του 3G μειώνεται. Ορισμένοι πάροχοι έχουν ακόμη και απομακρύνει το φάσμα του 3G για το 4G σε αστικές κέντρα. Παρά ταύτα, το 3G παραμένει σημαντικό σε πολύ απομακρυσμένες περιοχές ή βαθιά μέσα σε αγροτικά σπίτια όπου οι χαμηλής συχνότητας 3G σήματα μπορεί να διεισδύουν καλύτερα από το LTE.
• 5G: Η εισαγωγή του 5G στη Ρωσία έχει αντιμετωπίσει καθυστερήσεις, αλλά υπάρχει πρόοδος σε περιορισμένο βαθμό. Η κυβέρνηση αρχικά στόχευε για το 5G στη Μόσχα μέχρι το 2020 και ευρύτερη εφαρμογή μέχρι το 2021, αλλά αυτό το χρονοδιάγραμμα καθυστέρησε freedomhouse.org. Μέχρι το 2025, το 5G είναι διαθέσιμο μόνο σε πιλοτικές ζώνες και δοκιμαστικές εγκαταστάσεις σε λίγες μεγάλες πόλεις. Για παράδειγμα, η Μόσχα έχει κάποια 5G σημεία – μία από τις πρώτες συνεχόμενες 5G ζώνες καλύπτει την οδό Τβερσκάγια στο κέντρο της Μόσχας telecomtv.com, και ο πάροχος MTS άνοιξε περίπου 14 δοκιμαστικά 5G σημεία γύρω από τουριστικά τοποθεσίες στη Μόσχα themoscowtimes.com. Οι πιλοτικά 5G δίκτυα ή δοκιμές αναφέρονται επίσης ή προγραμματίζονται στο Κράσνογκαρντ, το Καζάν, το Νοβοσιμπίρσκ, και σε μικρό αριθμό άλλων μεγάλων πόλεων tadviser.com. Αυτές είναι συνήθως περιορισμένες εξωτερικές ζώνες ή συγκεκριμένες περιοχές με 5G σε μεσαίου συχνότητας συχνότητες. Η ευρύτερη εμπορική υπηρεσία 5G έχει καθυστερήσει λόγω πολλών παραγόντων: κανονιστικά ζητήματα σχετικά με τις συχνότητες (ο ρωσικός στρατός ελέγχει την ιδανική συχνότητα 3,4–3,8 GHz, αναγκάζοντας τους παρόχους να εξετάσουν μια υψηλότερη συχνότητα 4,4–4,99 GHz) freedomhouse.org, καθώς επίσης κυρώσεις και προκλήσεις εξοπλισμού (οι δυτικοί προμηθευτές άφησαν την αγορά, και ο εγχώριος εξοπλισμός 5G αναπτύσσεται ακόμη) freedomhouse.org. Στα τέλη του 2023, η κυβέρνηση ενέκρινε μια νέα στρατηγική τηλεπικοινωνιών έως το 2035 που απαιτεί ρωσικό εξοπλισμό 5G και κάλυψη όλων των πόλεων άνω των 100,000 ατόμων έως το 2030–2035 freedomhouse.org. Για τώρα, οι κύριες καταναλωτές στη Ρωσία εξακολουθούν να βασίζονται στο 4G, με τις συσκευές 5G να επιστρέφουν στο LTE στις περισσότερες περιοχές. Αναμένουμε ότι η κάλυψη του 5G θα επεκταθεί σταδιακά τα επόμενα χρόνια καθώς ο ρωσικός ή ο κινέζικος εξοπλισμός καλύπτει το χάσμα.

Ποιότητα δικτύου κινητής: Γενικά, τα ρωσικά δίκτυα κινητής προσφέρουν καλή ποιότητα. Στα μεγάλα αστικά κέντρα, οι χρήστες βλέπουν συνήθως ταχύτητες λήψης από 20-100+ Mbps και λογικές καθυστερήσεις (~30 ms) στο LTE, που υποστηρίζουν streaming, βιντεοκλήσεις και άλλες εφαρμογές βαρέων δεδομένων. Ακόμα και σε μικρότερες πόλεις, το LTE συχνά παρέχει δέκα Mbps. Ωστόσο, κενά κάλυψης σε αγροτικές περιοχές πράγματι υπάρχουν σε πολύ απομακρυσμένες περιοχές – π.χ., μέρη της Σιβηρίας, του Άπω Βορρά, ορεινές περιοχές – όπου μπορεί να υπάρχει μόνο 2G/3G ή αδύναμα σήματα. Στις αρτηρίες μεταξύ πόλεων, η κάλυψη μπορεί να μειωθεί σε πολύ απομονωμένα τμήματα. Ωστόσο, το 88,7% του πληθυσμού είχε πρόσβαση τουλάχιστον σε δίκτυο 3G έως το 2022 freedomhouse.org, και αυτό το ποσοστό είναι πιθανώς πλέον ακόμα υψηλότερο όταν υπολογίζει κανείς το σήμα 2G για φωνή/κείμενο. Η διαθεσιμότητα του κινητού διαδικτύου στην Ρωσία κατατάσσεται σχετικά υψηλά παγκοσμίως, και η προσιτότητα (όπως θα συζητήσουμε) επιτρέπει την ευρεία χρήση.

Κύριοι Πάροχοι Υπηρεσιών Διαδικτύου (ISPs)

Η αγορά τηλεπικοινωνιών της Ρωσίας διαθέτει έναν συνδυασμό μεγάλων εθνικών παρόχων και μικρότερων τοπικών παικτών. Η βιομηχανία είναι κάπως χωρισμένη σε παρόχους σταθερής ευρυζωνικότητας και χειριστές δικτύων κινητής τηλεφωνίας, αν και ορισμένες εταιρείες δραστηριοποιούνται και στα δύο πεδία. Παρακάτω είναι μια επισκόπηση των κύριων ISPs:

Κύριοι Πάροχοι Σταθερής Ευρυζωνικότητας

• Rostelecom: Η Rostelecom είναι ο μεγαλύτερος πάροχος σταθερής τηλεπικοινωνίας στη Ρωσία. Η εν μέρει κρατική πρώην ενασχόληση, κληρονόμησε το εθνικό τηλεφωνικό δίκτυο και από τότε έχει αναπτύξει εκτεταμένη ευρυζωνικότητα μέσω οπτικών ινών. Η Rostelecom προσφέρει υπηρεσίες DSL, οπτικής ίνας (FTTH/B) και ασύρματων σταθερών δικτύων σε όλες τις περιοχές – συχνά είναι ο μοναδικός πάροχος σε πολλές αγροτικές περιοχές. Κατέχει το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς στην ευρυζωνικότητα (το 2020, η Rostelecom είχε περίπου 41% μερίδιο) company.rt.ru. Μέσω περιφερειακών θυγατρικών της, καλύπτει τα πάντα από μεγάλες πόλεις μέχρι χωριά. Η Rostelecom λειτουργεί επίσης δημόσια Wi-Fi hotspots και διαθέτει μετοχές στον φορέα κινητής τηλεφωνίας Tele2 για συγχωνευμένες υπηρεσίες.
• ER-Telecom (Dom.ru): Η ER-Telecom είναι ένας κύριος ιδιωτικός πάροχος ευρυζωνικότητας, γνωστός για το Dom.ru εμπορικό σήμα (και κάποια άλλα). Ξεκίνησε με καλωδιακά δίκτυα τηλεόρασης σε πολλές πόλεις και τα αναβάθμισε για να παρέχει καλωδιακό διαδίκτυο και τώρα οπτική ίνα. Η ER-Telecom είναι η #2 εταιρεία σταθερής ευρυζωνικότητας από άποψη συνδρομητών. Είναι ισχυρή στις περιφερειακές πόλεις, συχνά ο κύριος ανταγωνιστής της Rostelecom τοπικά. Η ER-Telecom έχει περίπου ~10–15% της αγοράς ευρυζωνικότητας.
• MTS (MGTS): Η MTS, γνωστή κυρίως ως φορέας κινητής τηλεφωνίας, έχει επίσης σημαντικό κλάδο σταθερής ευρυζωνικότητας. Στη Μόσχα, η θυγατρική της MGTS μετατράπηκε στο τηλεφωνικό δίκτυο της πόλης σε GPON οπτική ίνα, κάνοντας την MTS έναν από τους κορυφαίους πάροχους ISP στη Μόσχα. Η MTS έχει επίσης εξαγοράσει περιφερειακούς ISPs σε άλλες πόλεις, επεκτείνοντας το φάσμα της σταθερής ευρυζωνικότητας. Προσφέρει συνδυασμένα πακέτα κινητής, τηλεόρασης και οικιακού διαδικτύου. Το μερίδιο της MTS στην σταθερή ευρυζωνικότητα έχει αυξηθεί σε περίπου 11% της αγοράς company.rt.ru.
• VimpelCom (Beeline): Η VimpelCom, η οποία λειτουργεί υπό το εμπορικό σήμα Beeline, παρέχει σταθερή ευρυζωνικότητα εκτός από υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας. Η Beeline κληρονόμησε μερικά αστικά ευρυζωνικά δίκτυα (π.χ. μετά την εξαγορά της Golden Telecom τη δεκαετία του 2000) και προσφέρει ευρυζωνικότητα στη Μόσχα και άλλες πόλεις, συχνά μέσω FTTB (οπτική ίνα στο κτίριο με Ethernet σε διαμερίσματα). Το μερίδιο αγοράς της είναι λίγο μικρότερο (περίπου 7–9 %) company.rt.ru. Τα τελευταία χρόνια, η μητρική εταιρία της VimpelCom, VEON, πούλησε τη ρωσική επιχείρηση, οπότε η Beeline (PJSC VimpelCom) είναι πλέον μια πλήρης εγχώρια ιδιοκτησία.
• Άλλοι: Μετά από τους τέσσερις πρώτους (που μαζί αντιπροσωπεύουν περίπου το 69% των συνδρομητών) tadviser.com, υπάρχει μια μεγάλη ουρά περιφερειακών ISPs. Αυτά περιλαμβάνουν το TransTeleCom (TTK) – έναν πάροχο που ανήκει στα σιδηροδρομικά δίκτυα με ένα δίκτυο κορμού και κάποια λιανική ευρυζωνικότητα (ιδιαίτερα σε πόλεις της Σιβηρίας/Άπω Ανατολής), το LANLine/Enforta, το Tattelecom (στην Ταταρστάν), το Volga Telecom και πολλούς τοπικούς ISPs σε πόλεις. Ορισμένες δημοτικές αρχές ή υπόδομες εκτελούν επίσης τοπικά δίκτυα. Στη Μόσχα, εκτός από τη MGTS και τη Beeline, υπάρχουν μικρότεροι παίκτες όπως η Akado (καλώδιο) και άλλοι που εξυπηρετούν εξειδικευμένα τμήματα της αγοράς. Γενικά, οι περισσότεροι κάτοικοι αστικών περιοχών έχουν επιλογή από 2-3 σταθερούς ISPs, ενώ οι αγροτικοί κάτοικοι μπορεί να έχουν μόνο τη Rostelecom.

Κύριοι Πάροχοι Δικτύων Κινητής Τηλεφωνίας

Ο τομέας της κινητής τηλεφωνίας της Ρωσίας κυριαρχείται από τέσσερις μεγάλους φορείς, συχνά τους αποκαλούμενους “Big Four”:

• MTS: Η Mobile TeleSystems (MTS) είναι η μεγαλύτερη εταιρεία κινητής τηλεφωνίας της Ρωσίας, με περίπου 81+ εκατομμύρια συνδρομητές το 2023 statista.com. Η MTS έχει πανεθνική κάλυψη και ισχυρή παρουσία τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές. Ήταν πρωτοπόρος στο LTE και έχει συμμετάσχει σε δοκιμές 5G. Η MTS προσφέρει επίσης σταθερή ευρυζωνικότητα (όπως σημειώθηκε) και ψηφιακές υπηρεσίες. Είναι γνωστή για την γενικά καλή ποιότητα του δικτύου της και έχει ένα δημοφιλές εμπορικό σήμα με εκτεταμένα καταστήματα λιανικής.
• MegaFon: Η MegaFon είναι η δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία, εξυπηρετώντας περίπου 77 εκατομμύρια συνδρομητές (από το 2024) en.wikipedia.org. Η MegaFon δραστηριοποιείται σε ολόκληρη τη χώρα (85 περιοχές). Ήταν η πρώτη που κυκλοφόρησε εμπορικό LTE στη Ρωσία (στην αρχή της διάδοσης του 4G) και έχει φήμη για γρήγορο διαδίκτυο σε πολλές περιοχές. Η MegaFon κατέχει το εμπορικό σήμα Yota – η Yota άρχισε ως πάροχος με προσανατολισμό στα δεδομένα και τώρα λειτουργεί ως εικονικός φορέας στο δίκτυο της MegaFon, συχνά χρησιμοποιούνται για απεριόριστα πακέτα δεδομένων. Η MegaFon έχει επενδύσει ενεργά σε αναβαθμίσεις δικτύου και, από το 2023, υπέγραψε ακόμη και συμβάσεις με εγχώριους κατασκευαστές για χιλιάδες νέους σταθμούς βάσης για την ενίσχυση της κάλυψης 4G/5G freedomhouse.org.
• Beeline (VimpelCom): Η Beeline είναι η τρίτη μεγαλύτερη εταιρεία, με περίπου 44–50 εκατομμύρια κινητούς συνδρομητές (44 εκατομμύρια αναφέρθηκαν στα μέσα του 2023) statista.com. Η Beeline διαθέτει εκτεταμένη κάλυψη, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει ελαφρώς μείνει πίσω από την MTS και τη MegaFon στο αριθμό συνδρομητών και, υποτίθεται, στην ποιότητα κάλυψης 4G σε ορισμένες περιοχές. Η εταιρεία έχει επικεντρωθεί στη βελτίωση του δικτύου και ψηφιακές υπηρεσίες για να καλύψει το χαμένο έδαφος. Το εμπορικό σήμα της Beeline είναι πολύ αναγνωρίσιμο (το λογότυπο με το κίτρινο και μαύρο ριγέ) και παραμένει ένας σημαντικός παίκτης, ιδιαίτερα στις πόλεις.
• Tele2 Russia: Η Tele2 είναι η τέταρτη πανεθνική εταιρεία, αρχικά προσηλωμένη σε μικρότερες αγορές, αλλά πλέον παρούσα σε ολόκληρη τη χώρα. Η Tele2 έχει περίπου 45–48 εκατομμύρια συνδρομητές (48,1 εκατομμύρια ενεργές SIMs στο τέλος του 2023) telecompaper.com. Η Rostelecom κατέχει την Tele2 και οι δύο έχουν συγχωνεύσει κάποιες λειτουργίες. Η Tele2 είναι γνωστή για ανταγωνιστική τιμολόγηση και έχει επεκτείνει ραγδαία την κάλυψη 4G. Δεν διαθέτει 2G σε ορισμένες περιοχές (δεν έχει αναπτυχθεί νωρίτερα), αλλά προσφέρει 3G/4G και κατατάσσεται με απλά και προσιτά πακέτα. Το μερίδιο της Tele2 στην αγορά έχει αυξηθεί την τελευταία δεκαετία από τότε που η εξέταση από τοπικός πάροχος σε εθνικό (η Rostelecom συγχώνευσε τα κινητά της ακίνητα με την Tele2 γύρω στο 2014).

Μαζί, αυτοί οι τέσσερις πάροχοι καλύπτουν ουσιαστικά ολόκληρο τον πληθυσμό. Συχνά έχουν συμφωνίες περιαγωγής για να καλύψουν μακρινές εκτάσεις, ώστε ο χρήστης να έχει συνήθως κάποιο σήμα από τουλάχιστον έναν πάροχο σε οποιοδήποτε κατοικημένο μέρος. Η αγορά κινητής είναι πολύ ανταγωνιστική, οδηγώντας σε χαμηλές τιμές (βλέπε Τιμολόγηση παρακάτω) και συνεχή επένδυση στα δίκτυα. Υπάρχουν επίσης διάφοροι MVNOs (εικονικοί φορείς κινητής τηλεφωνίας) που εκμισθώνουν χωρητικότητα – π.χ., κάποιες τράπεζες και καταστήματα λιανικής προσφέρουν ειδικές κινητές υπηρεσίες, και υπάρχουν εξειδικευμένοι MVNOs για IoT, αλλά το μερίδιό τους στην αγορά είναι μικρό σε σύγκριση με τους Μεγάλους Τέσσερις.

Περιφερειακά Κενά Συνδεσιμότητας: Αστικές vs. Αγροτικές Περιοχές

Παρά την υψηλή συνολική διείσδυση, η Ρωσία αντιμετωπίζει μια αξιοσημείωτη ψηφιακή διαφορά μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών λόγω της τεράστιας γεωγραφίας και της ανισότητας στην ανάπτυξη. Περίπου το 75% των Ρώσων ζει σε αστικές περιοχές (πόλεις και κωμοπόλεις) ενώ το 25% βρίσκεται σε αγροτικές περιοχές datareportal.com, και η συνδεσιμότητα είναι σημαντικά καλύτερη στις πόλεις.

Στις μητροπολιτικές περιοχές όπως η Μόσχα, η Αγία Πετρούπολη, το Καζάν, η Ευκαταρίνα, και άλλες περιφερειακές πρωτεύουσες, οι κάτοικοι απολαμβάνουν εξαιρετικές επιλογές διαδικτύου – πολλαπλοί ISPs, ταχείες συνδέσεις οπτικής ίνας, πυκνή κάλυψη 4G (ακόμη και το σύνολο του μετρό της Μόσχας έχει κάλυψη LTE και Wi-Fi), και άφθονο δημόσιο Wi-Fi. Για παράδειγμα, η Μόσχα και η γύρω περιοχή Μόσχας έχουν ποσοστά χρήσης διαδικτύου πάνω από το 95% του πληθυσμού ceicdata.com. Η διείσδυση της σταθερής ευρυζωνικότητας είναι η υψηλότερη σε αυτά τα κέντρα; Στην πόλη της Μόσχας, κάθε σπίτι έχει πρακτικά καλωδιωθεί με οπτική ίνα ή καλώδιο. Οι ταχύτητες διαδικτύου στις αστικές περιοχές είναι συγκρίσιμες με αυτές της Δυτικής Ευρώπης – διατίθενται προγράμματα Gigabit, και τα κινητά δίκτυα έχουν υψηλή χωρητικότητα. Επιπλέον, οι πόλεις επωφελούνται από καλύτερη πλεοναστική υποδομή (π.χ., αρκετά backbone links και data centers στη Μόσχα διασφαλίζουν αξιόπιστη υπηρεσία).

Αντίθετα, οι αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές έχουν χαμηλότερες αναλογίες συνδεσιμότητας και ποιότητας. Από το 2023, περίπου το 83% των αγροτικών νοικοκυριών είχε πρόσβαση στο διαδίκτυο (έναντι ~88% εθνικά) statista.com. Το χάσμα έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια (χάρη στην επέκταση του 3G/4G και σε κυβερνητικά προγράμματα), αλλά παραμένουν κάποιες προκλήσεις:

• Μειωμένη διαθεσιμότητα ευρυζωνικότητας: Πολλά μικρά χωριά (ειδικά αυτά με μόνο λίγες εκατοντάες κατοίκους) μπορεί να μη διαθέτουν επιλογές οπτικής ίνας ή καλωδίου. Η Rostelecom έχει επεκτείνει το DSL ή την οπτική ίνα σε πολλά κεντρικά σημεία, αλλά το “τελευταίο μίλι” προς πολύ απομονωμένες “γωνιές” μπορεί να λείπει. Σε τέτοιους τόπους, οι κατοικοδομημένο μπορεί να βασίζονται αποκλειστικά σε φορητά δίκτυα εάν υπάρχει κάλυψη, ή στα παλαιότερα dial-up/δορυφορικά για βασική πρόσβαση. Μια μελέτη σημείωσε ότι μόνο μερικά χρόνια πριν, μόνο το ~65,8% των αγροτικών κατοίκων είχε πρόσβαση σε υψηλής ταχύτητας διαδίκτυο σε σύγκριση με το 81% των αστικών κατοίκων, κάτι που δείχνει το χάσμα ssoar.info.
• Περιφερειακές ανισότητες: Ορισμένες περιοχές έχουν ιστορικά καθυστερήσει στην τηλεπικοινωνιακή υποδομή. Για παράδειγμα, η διείσδυση της σταθερής ευρυζωνικότητας είναι η υψηλότερη στη Μόσχα και η χαμηλότερη στη Δημοκρατία της Τσετσενίας en.wikipedia.org. Οι Δημοκρατίες του Βόρειου Καυκάσου, η Σιβηρία, όπως η Τουβά ή οι απομακρυσμένες περιοχές όπως η Τσουκότκα και η Καμτσάτκα, έχουν λιγότερες επιλογές σε υψηλές ταχύτητες σε σύγκριση με τις πιο πλούσιες δυτικές περιοχές. Η Άπω Ανατολή επίσης αντιμετωπίζει υψηλά κόστη και αραιοκατοικημένη πληθυσμιακή πυκνότητα, καθιστώντας τη συνδεσιμότητα πιο δύσκολη. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμη και σε τέτοιες περιοχές, η κάλυψη με 4G φτάνει συχνά στους κύριους οικισμούς.
• Μειονοτικές κοινότητες: Ιθαγενικά χωριά στην Αρκτική, απομακρυσμένα νησιά, ή ορεινές περιοχές μπορεί να έχουν μόνο δορυφορικές ή πολύ βασικές ραδιοφωνικές συνδέσεις. Το Ταμείο Υπηρεσιών Καθολικής Υπηρεσίας της κυβέρνησης έχει εγκαταστήσει Wi-Fi πρόσβαση με δορυφορική στήριξη σε ορισμένα χωριά (συχνά προσφέροντας 512 kbps έως 2 Mbps κοινη όφελος). Αυτά είναι ζωτικής σημασίας αλλά χονδρικά υπό την ποιότητα ευρυζωνικότητας των αστικών κέντρων.

Για την αντιμετώπιση αυτών των διαφορών, τα έργα υποδομής είναι σε εξέλιξη. Το πρόγραμμα Εξάλειψης Ψηφιακών Ανισοτήτων (EDI) (ονομάζεται επίσης Γέφυρα Ψηφιακού Χάσματος) χρηματοδότησε οπτικές ίνες κορμου σε χιλιάδες χωριά και εγκατάσταση σταθμών βάσης LTE ή Wi-Fi hotspots εκεί csr2018.rostelecom.ru company.rt.ru. Μέχρι το 2024, αυτό το έργο συνέδεσε πολλούς αγροτικούς οικισμούς των 250–500 ατόμων τουλάχιστον με συνδέσεις 10 Mbps. Επιπλέον, οι πάροχοι έχουν χρησιμοποιεί την Συνδυασμένη Κινητή Σταθερή Σύνδεση: προσφέροντας λύσεις οικιακών δρομολογητών που χρησιμοποιούν 4G/5G δίκτυα για την παράδοση ευρυζωνικότητας σε αγροτικά σπίτια. Για παράδειγμα, σε ορισμένες περιοχές εξοχικών εκτός πόλεων, οι άνθρωποι εγκαθιστούν 4G δρομολογητές με εξωτερικές κεραίες για να έχουν αξιοπρεπές διαδίκτυο χωρίς καλώδια. Αυτό έχει βελτιώσει σημαντικά τις ταχύτητες διαδικτύου στις αγροτικές περιοχές με την ύπαρξη κάλυψης κινητής.

Συνοπτικά, οι αστικοί Ρώσοι απολαμβάνουν σχεδόν παγκόσμια υψηλής ταχύτητας πρόσβαση στο διαδίκτυο, ενώ οι αγροτικοί Ρώσοι συχνά έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο αλλά με χαμηλότερες ταχύτητες ή μέσω ασύρματων μέσων. Το κενό κλείνει σταδιακά: μια εκτιμώμενη ποσοστιαία διαφορά 83% στη χρήση διαδικτύου μεταξύ αγροτικών και 90%+ αστικών νοικοκυριών statista.com είναι καλύτερη αναλογία από πριν από μία δεκαετία. Παρ’ όλα αυτά, η γεωγραφία εξασφαλίζει ότι οι απομακρυσμένες περιοχές θα είναι πάντα πιο προκλητικές. Η συνεχιζόμενη κυκλοφορία του 4G/5G και η μελλοντική δορυφορική ευρυζωνικότητα (βλέπε επόμενη ενότητα) επιδιώκουν να εξασφαλίσουν ότι ακόμη και οι πιο απομονωμένες περιοχές της Ρωσίας θα μπορούν να συνδεθούν διαδικτυακά τα ερχόμενα χρόνια.

Διαθεσιμότητα Δορυφορικού Διαδικτύου

Το δορυφορικό διαδίκτυο διαδραματίζει ένα σημαντικό αλλά σημαντικό ρόλο στη Ρωσία, δεδομένων των εκτενών εδαφών με χαμηλή πυκνότητα πληθυσμού (π.χ., Σιβηρία, Αρκτικό). Υπάρχουν δύο πτυχές προς εξέταση: οι παραδοσιακές γεωστατικές δορυφορικές υπηρεσίες και νέες δορυφορικές ευρυζωνικές συστήματα χαμηλής τροχιάς (LEO).

Γεωστατικές δορυφορικές υπηρεσίες: Η Ρωσία εδώ και καιρό χρησιμοποιεί γεωστατικούς δορυφόρους για να εξυπηρετεί απομακρυσμένες περιοχές. Η Gazprom Space Systems (ένας δορυφορικός πάροχος) παρέχει ευρυζωνική σύνδεση μέσω της σειράς δορυφόρων Yamal. Για παράδειγμα, ο δορυφόρος Yamal-601 (εκτοξεύθηκε το 2019) προσφέρει ακτίνες Ka-band που καλύπτουν την ρωσική επικράτεια για πρόσβαση στο διαδίκτυο prnewswire.com. Εταιρείες ή κρατικά γραφεία σε απομακρυσμένα πεδία πετρελαίου, χωριά του Άπω Βορρά, ή θέλει της Σιβηρίας συχνά χρησιμοποιούν τερματικά VSAT στραμμένα σε δορυφόρους όπως οι Yamal ή οι Express-AM για σύνδεση. Αυτοί οι συνδέσμοι παρέχουν συνήθως λίγα Mbps κάτω, και η καθυστέρηση του δορυφόρου (~600–700 ms) είναι υψηλή λόγω της απόστασης 36,000 km της τροχιάς. Το κόστος είναι επίσης σχετικά υψηλό ανά MB, οπότε το γεωστατικό δορυφορικό διαδίκτυο δεν είναι ευρέως διαδεδομένο μεταξύ των μέσων καταναλωτών – κυρίως χρησιμοποιείται από επιχειρήσεις, τον στρατό, ή ως τελευταία λύση σε περιοχές χωρίς άλλη συνδεσιμότητα. Παρόλα αυτά, είναι διαθέσιμο παντού στη Ρωσία με θέα στον νότιο ουρανό, και υπάρχουν πάροχοι υπηρεσιών που μπορούν να εγκαταστήσουν ένα δορυφορικό πιάτο για το διαδίκτυο αν κάποιος είναι διατεθειμένος να πληρώσει το τίμημα. Κανονιστικά, οι ρωσικές δορυφορικές υπηρεσίες είναι νόμιμες και αδειοδοτημένες; οι χρήστες πρέπει να δηλώσουν το τερματικό τους στις αρχές.

LEO δορυφορικό διαδίκτυο και Starlink:​​ Οι χαμηλής τροχιάς αστερισμοί, όπως το Starlink της SpaceX, υπόσχονται πολύ ταχύτερο και με χαμηλή καθυστέρηση διαδίκτυο από το διάστημα. Ωστόσο, το Starlink δεν επιτρέπεται επίσημα να λειτουργεί στη Ρωσία. Στην πραγματικότητα, η ρωσική κυβέρνηση κινήθηκε να απαγορεύσει τη χρήση του Starlink – προτάθηκε νόμος για την επιβολή προστίμων σε άτομα 10,000–30,000 RUB για τη χρήση του Starlink (≈ $135–$400), και έως 1 εκατομμύριο RUB για εταιρείες που προσπαθούν να το χρησιμοποιήσουν techtimes.com. Αυτό έγινε σε μια προσπάθεια να αποτραπεί η ανεξέλεγκτη, παρεχόμενη από ξένους, διαδικτύου στη Ρωσία. Ως αποτέλεσμα, ο χάρτης κάλυψης του Starlink δεν περιλαμβάνει τη Ρωσία (εκτός ίσως από πολύ ζώνες, όπως το Καλίνινγκραντ, και σήματα Starlink που διασχίζουν τα σύνορα). Η χρήση του Starlink εντός της Ρωσίας χωρίς άδεια είναι παράνομη και οι χρήστες έχουν πράγματι προειδοποιηθεί ή επιβληθεί πρόστιμα. Οι αρχές ελέγχουν αυστηρά τα δικαιώματα στη δορυφορική σταθμό γειώματος – για να χρησιμοποιήσει κάποιος μια δορυφορική υπηρεσία νόμιμα, πρέπει να περάσει από κανονισμένες πύλες της Ρωσίας.

Μελλοντικά σχέδια LEO της Ρωσίας: Αντί να βασίζεται στο Starlink, η Ρωσία ανακοίνωσε τη δική της προγραμματισμένη δορυφορική αστερισμό LEO. Το 2024, ο υπουργός Ψηφιακής Ανάπτυξης (Μακσούτ Σαντέγιεφ) αποκάλυψε μια πρωτοβουλία για τη δημιουργία ενός ρωσικού δικτύου δορυφορικού διαδικτύου παρόμοιο με το Starlink defensemirror.com. Μια ιδιωτική εταιρεία που ονομάζεται Bureau 1440 LLC ηγείται αυτού του έργου για την εκτόξευση εκατοντάδων δορυφόρων χαμηλής τροχιάς για την παροχή ευρυζωνικού σε όλη την τεράστια έκταση της Ρωσίας defensemirror.com. Το σχέδιο είναι φιλόδοξο: μέχρι το 2027, να σχηματιστεί η ραχοκοκαλιά μιας αστερισμού για να προσφέρει γρήγορο, προσιτό διαδίκτυο ακόμη και σε κινούμενα αντικείμενα όπως τρένα και αεροπλάνα defensemirror.com. Έχουν ήδη αρχίσει οι δοκιμαστικές εκτόξευσεις – έξι πρωτότυποι δορυφόροι εκτοξεύθηκαν το 2023–2024, και από το 2025 σκοπεύουν να αναπτύσσονται κανονικά ομάδες δορυφόρων defensemirror.com. Ο στόχος είναι να έχει 393 δορυφόρους σε τροχιά μέχρι το 2030 και τελικά πάνω από 900 μέχρι το 2035 για παγκόσμια κάλυψη defensemirror.com defensemirror.com. Η Ρώσικη κυβέρνηση επενδύει βαριά (μέχρι 280 δισ. ρουβλίων ομοσπονδιακής χρηματοδότησης μέχρι το 2030) στο “Sphere” ή “Marathon” πρόγραμμα (διάφορες ονομασίες έχουν χρησιμοποιηθεί) ως μέρος του εθνικού ψηφιακού στρατηγικού σχεδιασμού defensemirror.com. Εάν επιτύχει, αυτό το σύστημα θα βελτιώσει δραματικά τη συνδεσιμότητα σε απομακρυσμένα χωριά της Αρκτικής, τη Σιβηρική ζούγκλα, και τις Άπω Ανατολιτικές περιοχές όπου η κατασκευή οπτικών ινών ή πυργών κινητής δεν είναι πρακτική. Οι ταχύτητες θα μπορούσαν να είναι παρόμοιες με αυτές του Starlink (100+ Mbps) με χαμηλή καθυστέρηση (~20-40 ms), φέρνοντας σύγχρονη ευρυζωνικότητα σε μέρη που σήμερα λειτουργούν με 2G ή καμία υπηρεσία.

Στο μεταξύ, κάποιες ξένες δορυφορικές υπηρεσίες εξακολουθούν να φτάνουν στη Ρωσία: για παράδειγμα, το OneWeb (ένας αστερισμός LEO με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο) είχε συνεργασίες για εξυπηρέτηση της Αρκτικής και εν μέρει εκτοξεύτηκε με ρωσικούς πυραύλους πριν προκύψουν γεωπολιτικά ζητήματα – η κατάσταση της στη Ρωσία είναι τώρα αβέβαιη. Επίσης, η δορυφορική ευρυζωνικότητα από ευρωπαϊκούς πάροχους όπως το Eutelsat Konnect καλύπτει μέρη της Ρωσίας (το Ευρωπαϊκό τμήμα της Ρωσίας είναι εντός του ιχνους κάποιων δορυφόρων του Eutelsat) konnect.com. Αλλά οποιοσδήποτε ξένος πάροχος πρέπει να συνεργαστεί με τους ρώσους κανονιστικούς εκπροσώπους. Μετά το 2022, οι περισσότερες δυτικές εται