Bahrein’s internetgeheimen onthuld: Wat ze je niet vertellen over je verbinding!

Bahrain is een van de meest verbonden landen ter wereld, met bijna universele internettoegang en ultramoderne digitale infrastructuur. Dit Golfkoninkrijk heeft zwaar geïnvesteerd in glasvezelnetwerken en de nieuwste mobiele breedband (inclusief 5G), waardoor snelle connectiviteit de norm is in plaats van de uitzondering. Met 99% internetpenetratie en concurrerende telecomaanbieders genieten de inwoners van Bahrain van snelle downloads, wijdverspreide dekking en een reeks betaalbare databundels datareportal.com freedomhouse.org. Maar er is meer aan het verhaal – van overheidscontrole op content tot initiatieven om iedereen online te krijgen. In dit rapport onthullen we het volledige beeld van internettoegang in Bahrain, van de kabels en netwerken die het land verbinden tot het beleid dat bepaalt hoe Bahreini het web ervaren.

Hieronder ontleden we het internetlandschap van Bahrain:

• Infrastructuur: Hoe glasvezel, mobiele breedband en andere technologieën het land verbinden.
• Dienstaanbieders: De belangrijkste internetproviders en telecombedrijven die met elkaar concurreren om klanten.
• Prijzen & Betaalbaarheid: Wat internetdiensten kosten en hoe toegankelijk ze zijn.
• Gebruik & Demografie: Wie is online in Bahrain, en hoe gebruiken zij het internet?
• Regulering & Digitale rechten: Overheidstoezicht, censuur en de staat van online vrijheid.
• Digitale Inclusie: Initiatieven om eventuele resterende digitale kloof te overbruggen.
• Satellietinternet: De rol van satellietdiensten (zoals Starlink) in Bahrain.
• Regionale & Wereldwijde Vergelijking: Hoe Bahrain zich verhoudt tot buurlanden en internationale standaarden.
• Trends & Toekomstperspectief: Recente ontwikkelingen en wat de toekomst brengt voor de connectiviteit van Bahrain.

Laten we erin duiken en de geheimen achter Bahreins internet blootleggen – de feiten en cijfers die je niet in de reclamefolders zult vinden!

Internet Infrastructuur: Glasvezel, Mobiel en Vaste Netwerken

De internetinfrastructuur van Bahrain is modern en robuust, en vormt de basis van de indrukwekkende connectiviteitscijfers van het land. Het koninkrijk heeft krachtig ingezet op zowel snelle glasvezelkabels als geavanceerde mobiele breedbandnetwerken, zodat bijna iedere inwoner toegang heeft tot snel internet. Hier volgt een overzicht van de verschillende onderdelen van de infrastructuur:

• Glasvezel-breedband: Bahrain heeft geïnvesteerd in een landelijk dekkend glasvezelnetwerk, met een speciaal groothandelbedrijf (BNET) dat als taak heeft om woningen en bedrijven aan te sluiten. Hierdoor bereikt glasvezelinternet nu de meerderheid van de huishoudens – ongeveer 60% van de Bahreinse huishoudens had glasvezel-internet medio 2024 tra-website-prod-01.s3-me-south-1.amazonaws.com. Er waren ongeveer 171.000 glasvezelabonnementen in Q2 2024, een enorme sprong ten opzichte van een paar jaar geleden tra-website-prod-01.s3-me-south-1.amazonaws.com. Glasvezel biedt snelheden tot gigabitniveau; topabonnementen bieden downloadsnelheden tot 2 Gbps batelco.com batelco.com. De overstap van oude koperen lijnen naar glasvezel is in volle gang, met als doel van BNET en partners om binnen enkele jaren 100% glasvezelbereik te realiseren developingtelecoms.com. Deze glasvezelruggengraat voorziet niet alleen huishoudens van breedband, maar verstevigt ook Bahreins positie als regionaal dataknooppunt.
• Mobiele Breedband (3G/4G/5G): Mobiel internet is alomtegenwoordig in Bahrain. Het land was een van de eerste gebruikers van 4G LTE en heeft snel de overstap naar 5G gemaakt. Alle drie de grote telecomoperators (Batelco, STC en Zain) hebben 5G-diensten gelanceerd en realiseren meer dan 98% bevolkingsdekking met hun netwerken bahrainesim.com. Dit betekent dat praktisch iedereen, ook onderweg, een snelle verbinding kan krijgen. De voordelen zijn duidelijk in de cijfers: de mediane mobiele downloadsnelheid in Bahrain was begin 2024 ongeveer 119 Mbps datareportal.com – aanzienlijk hoger dan het wereldgemiddelde en tot de snelste ter wereld behorend. (Bahrain staat zelfs in de top 15 landen wereldwijd voor mobiele internetsnelheid, naast veel grotere landen datareportal.com.) Het aantal mobiele aansluitingen is hoger dan het aantal inwoners: met 2,34 miljoen mobiele verbindingen (156% van de bevolking) datareportal.com, want veel gebruikers hebben dual SIM of aparte datatoestellen. Vooral via geavanceerde 4G/5G-netwerken wordt mobiele breedband nu geleverd – in 2024 had 88% van alle mobiele abonnementen actieve dataservice, tegen 75% in 2018 tra-website-prod-01.s3-me-south-1.amazonaws.com. Door deze decentrale mobiele infrastructuur kan vrijwel iedereen – zelfs waar geen glasvezel is – via smartphone of draadloze modem op respectabele snelheid verbinding maken.
• Vast internet en legacy-netwerken: Traditionele vaste telefonie en oudere DSL-internetverbindingen zijn aan het verdwijnen in het digitale tijdperk van Bahrain. In 2023 bedroeg de penetratie van vaste telefoonlijnen nog maar 13–14% van de bevolking tra-website-prod-01.s3-me-south-1.amazonaws.com; zoveel mensen zijn volledig overgestapt naar mobiel of VoIP voor spraak. Van de circa 261.000 vaste telefoonaansluitingen (inclusief ISDN) tra-website-prod-01.s3-me-south-1.amazonaws.com is een groot deel vermoedelijk voor bedrijven of instellingen. Klassiek DSL-internet (over koperen telefoonlijnen) is grotendeels vervangen door glasvezel tot aan huis en 5G draadloos thuisinternet. De overgebleven vaste infrastructuur wordt vaak gebruikt om glasvezel te leveren (“last mile” fiber naar het pand) of als backup. De Telecommunications Regulatory Authority (TRA) heeft deze transitie begeleid door de infrastructuurtak van Batelco af te splitsen (BNET) zodat alle providers toegang hebben tot het glasvezelnetwerk en het koper geleidelijk wordt uitgefaseerd developingtelecoms.com. Het gevolg is dat de kwaliteit van vast internet in Bahrain hoog is – de mediaan vaste breedbandsnelheid was begin 2024 80,8 Mbps download datareportal.com, en stijgt snel (een toename van +67% in één jaar) naarmate steeds meer gebruikers overstappen naar glasvezel. Voor internationale connectiviteit is Bahrain verbonden met meerdere onderzeese glasvezelkabels die internetverkeer wereldwijd doorgeven. Het land investeert bovendien in nieuwe kabelprojecten zoals SEA-ME-WE 6 en 2Africa Pearls, die vanaf 2025–2026 Bahreins buitenlandse bandbreedte en netwerkstabiliteit enorm zullen versterken beyon.com beyon.com. Kortom: knelpunten in de infrastructuur zijn zo goed als afwezig – Bahrain heeft een digitale snelweg aangelegd die moeiteloos streaming, gamen, videobellen en meer aankan. Het CIA World Factbook noteert zelfs dat er “geen infrastructurele beperkingen” zijn voor de snelheid/kwaliteit van internettoegang in Bahrain vandaag de dag freedomhouse.org.

Belangrijkste ISP’s en Telecombedrijven in Bahrain

Ondanks de kleine omvang is Bahrain een concurrerende telecommarkt met tal van gelicentieerde internetproviders. Toch leveren drie dominante bedrijven – vaak aangeduid als de “grote drie” – het gros van de internet- en mobiele diensten voor consumenten:

• Batelco (Bahrain Telecommunications Company): Het voormalige staatsmonopolie en de grootste telecomoperator van Bahrein, Batelco, maakt nu deel uit van een grotere groep genaamd Beyon. Batelco biedt vaste lijnen, glasvezelbreedband, mobiele diensten en zakelijke connectiviteit. Het bedrijf heeft zijn bestaande infrastructuur benut om glasvezel landelijk uit te rollen en blijft marktleider. Batelco’s mobiele netwerk wordt algemeen beschouwd als het snelste in Bahrein en wint consequent prijzen voor beste downloadsnelheden bahrainesim.com. De 5G-dekking is uitgebreid en er zijn diverse thuis-glasvezelpakketten (tot 2 Gbps). Batelco heeft ook geïnvesteerd in internationale onderzeese kabels om de wereldwijde connectiviteit te versterken beyon.com. Met zijn lange historie (opgericht in 1981) en voortdurende innovatie blijft Batelco een begrip in het Bahreinse internetlandschap.
• STC Bahrain (voorheen VIVA Bahrain): STC Bahrain is een dochteronderneming van Saudi Telecom Company (STC). Het betrad de markt in 2010 als “VIVA” en werd later omgedoopt tot STC. In korte tijd wist STC Bahrain een groot aandeel van de mobiele abonnees te veroveren door agressieve promoties en sterke netwerkprestaties. Het bedrijf biedt zowel mobiele- als thuisbreedbanddiensten (waaronder glasvezel en 5G draadloos). STC loopt voorop met 5G Home Broadband – met draadloze 5G-router abonnementen als alternatief voor bekabeld internet. Zo biedt het 5G Home 22 abonnement van STC 200 Mbps onbeperkt data voor ongeveer BD22/maand stc.com.bh, terwijl het goedkopere 5G Home 11 abonnement 50 Mbps met 1000 GB data biedt voor BD11 stc.com.bh. STC nam ook Menatelecom (een voormalige WiMAX-operator) over om haar breedbandportfolio te vergroten samenacouncil.org. Bekend om de vele extra’s en ruime databundels is STC populair onder jongeren en grootgebruikers van streaming, al ervaren sommige klanten inconsistentie in netwerkprestaties in bepaalde gebieden (de concurrentie kan kwaliteitsverschillen tussen locaties betekenen).
• Zain Bahrain: Onderdeel van de regionale Zain Group, Zain Bahrain is actief sinds 2003 (toen onder de naam MTC-Vodafone). Zain biedt mobiele diensten en heeft zich ook op vaste draadloze en glasvezel breedband gestort. Het bedrijf staat bekend om innovatieve abonnementen – zo biedt Zain een thuisbreedbandpakket van 300 Mbps met 1,1 TB (1100 GB) maandelijkse data voor circa BD32 broadband.asia. Het mobiele netwerk van Zain is qua dekking vergelijkbaar met die van concurrenten (meer dan 98% van de bevolking) bahrainesim.com en 5G wordt gestaag uitgerold in het hele land. In bepaalde snelheidsrapporten scoort Zain misschien net iets lager dan Batelco of STC, maar het blijft concurrerend en heeft regelmatig voordelige bundels met scherpe prijzen. Door de aanwezigheid van Zain blijven de andere spelers alert, zodat Bahreini’s altijd meerdere keuzemogelijkheden houden.

Naast de “Grote Drie” kent de telecomsector van Bahrein nog diverse andere ISPs en niche-aanbieders. De TRA had eind 2010 meer dan 20 internetproviders gecertificeerd en.wikipedia.org, al richten velen zich op zakelijke klanten of specifieke diensten. Zo is Kalaam Telecom een bekende, op bedrijven gerichte ISP voor zakelijke internettoegang, cloud en wholesale connectiviteit. Etisalcom, Infonas, VIA Bahrain en anderen zijn eveneens actief, vaak via wederverkoop van connectiviteit of door niches te bedienen. Deze kleinere spelers zorgen voor een gezonde concurrentie, vooral in het zakelijk segment en bij internationale verbindingen. Ondertussen faciliteert de Bahrain Internet Exchange (BIX) lokaal peeren, zodat binnenlands verkeer efficiënt in het land blijft en.wikipedia.org en.wikipedia.org. Door deze concurrentie profiteren de gebruikers van Bahrein – zoals een lokale analyse stelt: “de concurrentiedynamiek op de markt zorgt ervoor dat gebruikers uitstekende diensten krijgen tegen betaalbare tarieven van alle toonaangevende aanbieders.” bahrainesim.com

Regulering: Al deze bedrijven staan onder toezicht van de Telecommunications Regulatory Authority (TRA), een onafhankelijke toezichthouder die in 2002 is opgericht om de markt te liberaliseren en.wikipedia.org. De TRA verstrekt vergunningen, bevordert eerlijke concurrentie en controleert de kwaliteit van dienstverlening (ze publiceren bijvoorbeeld Quality of Service-rapporten waarin netwerken worden gebenchmarkt tra.org.bh). Nummerbehoud (het behouden van je telefoonnummer bij overstappen) is mogelijk, en dankzij infrastructuurdeling via BNET kunnen ook kleine aanbieders glasvezel aanbieden door capaciteit te huren. Dit pro-concurrentie beleid heeft de dominante positie van Batelco doorbroken en zorgde voor de innovatie die we nu zien.

Prijzen en Betaalbaarheid van Internetdiensten

Een van de best bewaarde geheimen van het Bahreinse internet is dat de prijzen relatief betaalbaar zijn, zeker gezien de hoge snelheden en onbeperkte datamogelijkheden. Bahrein behoort zelfs tot de landen met de laagste breedbandkosten in de Golfregio freedomhouse.org. Zowel mobiele data als vaste breedband is geprijsd om toegankelijk te zijn voor een breed publiek – inclusief de grote gemeenschap van expat-werknemers met vaak lagere inkomens. Laten we de prijsstructuur verder toelichten:

• Mobiele Dataprijzen: De prijzen voor mobiel internet in Bahrein zijn onder de laagste van het Midden-Oosten freedomhouse.org. Bijvoorbeeld, Batelco biedt een royale 200 GB mobiele databundel voor slechts BD 9.90 per maand freedomhouse.org – dat is ongeveer $26. Voor lichte gebruikers zijn er nog goedkopere pakketten: 9 GB voor ca. BD 9 (~$20), en dat wordt als betaalbaar gezien voor arbeidsmigranten met lage lonen freedomhouse.org. Prepaid databundels en postpaid-abonnementen van STC en Zain zijn vergelijkbaar geprijsd, en door de concurrerende markt kan geen enkele speler te veel rekenen. Een regionale vergelijking van 2022 toonde aan dat de prijs per GB in Bahrein ruimschoots onder het wereldwijde gemiddelde ligt, dankzij deze concurrentie en de prijsbenchmarks van de TRA. In de praktijk geldt: de meeste Bahreini’s kunnen eenvoudig enkele dinars bij hun telefoonrekening optellen voor tientallen gigabytes data, genoeg voor intensief WhatsApp, YouTube en Instagram-gebruik onderweg. Opmerkelijk: deze basisbundels kennen geen inhoudsrestricties; gebruikers hebben volledige internettoegang. Voor onbeperkte mobiele data zijn er duurdere abonnementen (bijv. STC bood een BD 25 “Unlimited 5G” plan), maar de grote databundels (100+ GB) zijn voor de meesten voldoende gezien het vele Wi-Fi-gebruik thuis en op het werk.
• Thuis (Vaste) Breedbandprijzen: Thuisinternet in Bahrein komt via glasvezel of via draadloze 5G-routers, en beide zijn scherp geprijsd in verhouding tot het inkomen. De instap glasvezel abonnementen van Batelco beginnen bij BD 15 per maand voor 300 Mbps downloadsnelheid batelco.com. Dit basispakket heeft een datalimiet van 1 TB (1000 GB) voor nieuwe abonnees batelco.com – wat in de praktijk zeer ruim is. Voor écht onbeperkt glasvezel kun je kiezen voor BD 18,5/maand met nog steeds 300 Mbps, inclusief een bonus simkaart met 10 GB mobiele data batelco.com. Snellere abonnementen zijn tegen iets hogere tarieven beschikbaar: bijv. BD 30 voor 500 Mbps, BD 44 voor 1 Gbps en BD 110 voor 2 Gbps top-abonnementen batelco.com batelco.com. Elk pakket kent onbeperkt of zeer hoge “fair use” limieten en vaak extra’s zoals Wi-Fi routers (“Red Box” apparaten) of mobiele databonus. Vergeleken met internationaal is betalen van ~$40 (BD15) voor 300 Mbps een goede deal, zeker in een land met hoge GDP per capita. Wie liever draadloos internet thuis heeft kiest voor een 5G vaste draadloze bundel: STC’s onbeperkte 5G voor BD 22 (200 Mbps) is een voorbeeld stc.com.bh, en Zain’s grote 1100 GB bundel voor BD 32 (300 Mbps) is een ander broadband.asia. Belangrijk: de prijzen voor breedband zijn het afgelopen decennium gedaald naarmate er meer aanbieders kwamen en de technologie verbeterde. De TRA vergelijkt regelmatig prijzen met wereldsteden; Bahrein scoort vaak goed op betaalbaarheid, waardoor je meer megabits per euro krijgt dan in veel andere landen.
• Prijs-kwaliteitverhouding: Door de matige prijzen en hoge snelheden/limieten levert internet in Bahrein sterke waarde op. Een gemiddeld gezin betaalt bijvoorbeeld BD 30 (≈ $80) per maand voor een werkelijk onbeperkte glasvezelverbinding van 500 Mbps batelco.com batelco.com. Als tegenprestatie kan dat gezin 4K-video’s streamen, Zoom-vergaderingen houden en grote bestanden downloaden op meerdere apparaten tegelijk, zonder problemen. Zelfs studenten of werknemers met een laag inkomen kunnen met een BD 10–15 databundel toch betrouwbaar e-learning, social media en VoIP-bellen gebruiken. Volgens Freedom House is “internettoegang voor de meeste mensen betaalbaar in Bahrein” freedomhouse.org. Dat is opvallend omdat internet in veel Golfstaten historisch duur was; Bahrein onderscheidt zich doordat kosten geen grote barrière meer zijn. De overheid moedigde af en toe prijsverlagingen aan – bijvoorbeeld tijdens de coronapandemie boden internetproviders extra data en korting voor thuiswerken en onderwijs op afstand. Tegenwoordig besteedt het gemiddelde gezin in Bahrein slechts een klein deel van het inkomen aan internet, en prepaid mobiele data zijn zelfs voor arbeiders met een minimumloon bereikbaar.

Hieronder ter illustratie een snel overzicht van enkele populaire internetpakketten in Bahrein (anno 2024):

Tabel: Voorbeeld van breedbandabonnementen in Bahrein (2024)

Bovenstaande prijzen zijn inclusief btw (5%). BD 1 = circa USD 2,65. Fiber-abonnementen vereisen doorgaans een contract van 12–24 maanden, terwijl 5G-abonnementen vaak een kortere looptijd hebben.

Zoals te zien is, kan een gebruiker in Bahrein al een 50 Mbps-verbinding krijgen voor ongeveer $30, of een razendsnelle 300 Mbps voor minder dan $50, met ruime databundels. Deze prijspunten stimuleren de hoge adoptiegraad in het land. Bovendien houdt concurrentie de prijzen scherp – de kosten van basisabonnementen zijn vergelijkbaar bij Batelco, STC en Zain (niemand kan veel te veel vragen, want dan stappen klanten over) bahrainesim.com. De strikte controle van de TRA voorkomt ook prijsopdrijving en zorgt ervoor dat promoties (zoals extra data, gratis streamingabonnementen, etc.) ten goede komen aan consumenten.

Kortom, internet in Bahrein is niet alleen snel – het is ook relatief betaalbaar. Deze betaalbaarheid is essentieel geweest om het koninkrijk vrijwel universele internettoegang te laten bereiken. Terwijl apparaten (smartphones, laptops) nog altijd geld kosten, zijn de maandelijkse abonnementskosten voor de meesten geen grote drempel. Bahrein laat goed zien hoe een geliberaliseerde telecommarkt zowel hoge kwaliteit als redelijke prijzen kan opleveren, waardoor internet voor álle lagen van de samenleving toegankelijk wordt.

Internetpenetratie en Gebruiksstatistieken

Bahrein heeft een internetpenetratie gerealiseerd waar de meeste landen ter wereld jaloers op zijn. Praktisch iedereen in Bahrein is op de een of andere manier online. Dankzij de uitgebreide infrastructuur en de betaalbare prijzen zoals hierboven beschreven, bereikt internetgebruik alle demografische groepen – jong en oud, man en vrouw, stedelijk en (klein) landelijk. Hier zijn de belangrijkste cijfers en trends van hoe Bahreini’s het internet gebruiken:

• Totale penetratie: In januari 2024 waren er 1,48 miljoen internetgebruikers in Bahrein, wat overeenkomt met 99,0% van de bevolking die online is datareportal.com datareportal.com. Dat is een verbazingwekkend getal – feitelijk universele toegang tot internet. (Ter vergelijking: het wereldwijde gemiddelde internetpenetratie is ongeveer 67% itu.int, en zelfs veel ontwikkelde landen halen Bahreins 99% niet.) De penetratie in Bahrein steeg van ~33% in 2008 naar ~90% in 2015, en nu bijna 99% en.wikipedia.org datareportal.com. De laatste paar procentpunt betreffen vaak jonge kinderen of enkele mensen die niet online zijn, maar in de praktijk is het internet alomtegenwoordig in het dagelijks leven. Het land had in 2024 ook 156,6 mobiele abonnementen per 100 inwoners (veel multi-SIM-gebruikers) datareportal.com, wat onderstreept dat veel Bahreini’s permanent verbonden zijn.
• Demografie van gebruikers: Internetgebruik in Bahrein is hoog onder alle leeftijdsgroepen en beide geslachten, maar zoals verwacht zijn vooral jongeren praktisch 100% online. Jongeren en jongvolwassenen (tieners, twintigers, dertigers) zijn digitaal opgegroeid. Zelfs de 15-24 leeftijdsgroep is wereldwijd meestal het meest verbonden (79% gemiddeld) x.com, en in Bahrein is dat bijna 100%. De bevolking van Bahrein telt veel expats (vaak mannelijke arbeidsmigranten), maar ook zij hebben via goedkope mobiele data toegang. De digitale genderverschillen zijn verwaarloosbaar in Bahrein – in tegenstelling tot sommige landen waar vrouwen achterlopen, zorgen de hoge geletterdheid en verstedelijking ervoor dat mannen en vrouwen in Bahrein evenveel online zijn. (Het nationale portaal spreekt trots van “100% van de individuen gebruikt internet” in Bahrein bahrain.bh – wat licht overdreven is, maar niet veel scheelt.) Bovendien woont 89,9% van de Bahreini’s in stedelijke gebieden datareportal.com, dus bijna iedereen heeft toegang tot toonaangevende netwerken. De kleine landelijke minderheid (10%) is ook door mobiele netwerken gedekt, dus is er nauwelijks kloof tussen stad en platteland. Zelfs onder oudere leeftijdsgroepen (senioren) is het gebruik de afgelopen jaren gestegen dankzij gebruiksvriendelijke apps en initiatieven voor digitale vaardigheden. Veel overheidsdiensten zijn online gegaan, waardoor ook ouderen het internet zijn gaan gebruiken (bijvoorbeeld voor zorg of pensioen).
• Gebruikspatronen: Internetgebruikers in Bahrein zijn zeer actief, vooral op social media en videoplatformen. In begin 2024 waren er 1,45 miljoen socialmedia-gebruikers in het land (97% van de bevolking) datareportal.com, wat betekent dat bijna elke internetgebruiker sociale netwerken gebruikt. Platforms als Facebook (53% penetratie), Instagram (74%), YouTube (97% bereik), TikTok (meer dan 100% van de volwassen bevolking, omdat velen meerdere accounts gebruiken) en Snapchat (69%) zijn enorm populair newsofbahrain.com newsofbahrain.com. Bahreini’s gebruiken social media niet alleen om te socializen, maar ook als voornaamste bron van nieuws en informatie. Volgens DataReportal brengt een gemiddelde gebruiker in Bahrein uren per dag online door, waarvan een groot deel op sociale netwerken. Videostreaming is een andere grote activiteit – met hoge snelheden en onbeperkte data streamen mensen volop YouTube, Netflix, Shahid (een regionale dienst) en meer. Tijdens de pandemie was er ook een enorme toename in het gebruik van remote werken en e-learning, en deze trend houdt deels aan nu velen kiezen voor digitaal gemak (bijvoorbeeld online bankieren, e-overheidsportalen). De online gemeenschap in Bahrein is, hoewel klein in absolute aantallen, erg betrokken en contentgericht. Al in 2008 waren er honderden lokale websites, fora en blogs en.wikipedia.org; tegenwoordig is de contentcreatie op Instagram, TikTok en Twitter (X) springlevend.
• Mobiel versus vast gebruik: Door het hoge aantal mobiele abonnementen vindt veel internetgebruik plaats via smartphones. Toch hebben veel huishoudens ook vast internet (fiber of 5G home routers) – in feite telde het aantal breedbandaansluitingen (mobiel + vast) 2,61 miljoen medio 2024 tra-website-prod-01.s3-me-south-1.amazonaws.com tra-website-prod-01.s3-me-south-1.amazonaws.com, wat betekent dat mensen vaak zowel een mobiel data-abonnement als een vaste breedbandlijn hebben. Veelzeggend: mobiel breedbandverkeer was goed voor circa 44% van al het internetverkeer in 2023, terwijl vaste netwerken 56% vervoerden tra-website-prod-01.s3-me-south-1.amazonaws.com. Dus hoewel iedereen mobiel data heeft, schakelen ze voor zwaar internetgebruik thuis of op het werk vaak over op Wi-Fi/fiber. Gemeten per gebruiker is het datagebruik hoog en groeiende – tussen 2018 en 2023 verdrievoudigde het mobiele dataverbruik in Bahrein tra-website-prod-01.s3-me-south-1.amazonaws.com, dankzij de explosie van videostreaming en andere datavretende toepassingen. Bahreinse gebruikers zijn ook kwaliteit gewend geraakt: volgens rapporten van Speedtest en OpenSignal genieten Bahreini’s van vloeiende HD-video, lage latency bij gaming en snelle laadtijden, dankzij gemiddelde snelheden die ver boven het wereldgemiddelde liggen.
• Internetpenetratie in vergelijking: De bijna 99% internetpenetratie van Bahrein is de hoogste in het Midden-Oosten (alleen geëvenaard door bijvoorbeeld de VAE of Qatar, die eveneens ~99% rapporteren). Het is ook een van de hoogste ter wereld. In de Global Digital Index 2023 stond Bahrein als vrijwel 100% internetgebruik bahrain.bh. De regering van Bahrein heeft actief ingezet op deze connectiviteit, omdat het aansluit bij economische diversificatie en e-overheidsdoelen. Het resultaat is een samenleving waar online informatie vanzelfsprekend is – van arbeidsmigranten die familie bellen, ondernemers die e-commerce bedrijven runnen via Instagram tot scholieren die digitaal huiswerk maken. Het geletterdheidspercentage in Bahrein is rond 95%, wat de digitale adoptie extra ondersteunt; men beschikt over de basisvaardigheden om internet te gebruiken. Ook is het smartphonebezit extreem hoog (een rapport meldde 95% smartphonepenetratie in 2023 verifiedmarketresearch.com), dus de meeste mensen hebben hun toegang tot internet gewoon op zak.

Samengevat is internetgebruik in Bahrein feitelijk universeel en een onlosmakelijk deel van het dagelijks leven. De combinatie van praktisch elke bevolkingsgroep online én het massaal gebruik van digitale diensten maakt Bahrein tot een écht ‘connected’ (én draadloos) land. Het is geen wonder dat Bahrein hoog scoort in internationale ranglijsten voor connectiviteit en digitale paraatheid. Zo plaatsen bijvoorbeeld de Inclusive Internet Index en de ITU ICT Development Index Bahrein in de top wereldwijd voor beschikbaarheid en gebruik van internet bahrain.bh economymiddleeast.com. Van streaming en sociale media tot cloud computing en smart cities – de Bahreinse bevolking benut de connectiviteit optimaal.

Overheidsregulering, censuur en digitale rechten

Hoewel de infrastructuur en toegang tot internet in Bahrein van wereldklasse zijn, staat het digitale vrijhedenklimaat in het land hiermee in scherp contrast. De overheid handhaaft strikte controle over online inhoud en houdt het internetgebruik nauwlettend in de gaten, waardoor organisaties zoals Freedom House het internet in Bahrein beoordelen als “Niet Vrij” (28/100) op het gebied van gebruikersrechten en openheid freedomhouse.org. In dit deel verkennen we hoe overheidsregulering en censuur het internetgebruik in Bahrein vormgeven, en de implicaties ervan voor digitale rechten:

• Internetbeheer en de TRA: De Telecommunications Regulatory Authority (TRA) houdt toezicht op niet alleen de technische en economische regulering, maar voert ook bepaalde overheidsopdrachten uit met betrekking tot online inhoud. Alle internetproviders zijn wettelijk verplicht om websites te blokkeren wanneer Bahraini autoriteiten dat bevelen freedomhouse.org. Er is een officiële lijst met verboden websites die aan dienstverleners wordt verstrekt en naleving daarvan wordt streng gecontroleerd. De wettelijke basis hiervoor komt uit verschillende wetten, waaronder de Pers- en Publicatiewet en cybercriminaliteitswetgeving, die de overheid de macht geven om online inhoud te filteren die in strijd wordt geacht met nationale normen of veiligheid. Zo staat Artikel 23 van de cyberwet van Bahrein het toe om websites te blokkeren die “aanzetten tot geweld of haat”, en andere wetten maken het mogelijk om te blokkeren vanwege vaag omschreven redenen zoals het schaden van de openbare orde of het hebben van banden met vijandige buitenlandse entiteiten freedomhouse.org. In de praktijk betekent dit dat het internet in Bahrein gecensureerd is, vooral als het gaat om politieke en religieuze inhoud.
• Censuur en geblokkeerde websites: Een breed scala aan websites is geblokkeerd in Bahrein, met name sites die kritisch zijn op de regering of gevoelige onderwerpen behandelen. Dit omvat onafhankelijke nieuwssites, websites van mensenrechtenorganisaties, bepaalde oppositieblogs en fora. Bijvoorbeeld, de Bahrain Mirror (een populaire onafhankelijke nieuwssite) is door de jaren heen herhaaldelijk geblokkeerd freedomhouse.org. Andere voorbeelden zijn de websites van het Bahrain Center for Human Rights en online fora uit het protesttijdperk van 2011 – deze blijven ontoegankelijk, tenzij men een VPN gebruikt freedomhouse.org freedomhouse.org. Zelfs sommige internationale mediakanalen en sjiitische religieuze websites zijn gefilterd, vooral tijdens periodes van politieke spanningen. Na de diplomatieke crisis in de Golfregio in 2017 blokkeerden Bahreinse internetproviders ook Qatarese nieuwssites zoals Al Jazeera freedomhouse.org. Zodra een site geblokkeerd is, wordt deze zelden van de zwarte lijst gehaald; het filterbeleid is hardnekkig (sommige sites zijn al meer dan tien jaar geblokkeerd) freedomhouse.org. Livestream-diensten die tijdens protesten werden gebruikt (zoals Bambuser en Ustream) werden afgesloten en bleven geblokkeerd freedomhouse.org. Zelfs de berichtenapp Telegram werd in 2016 geblokkeerd, uit angst van de autoriteiten dat activisten het gebruikten – hoewel de app vanaf 2021 weer “grotendeels toegankelijk” werd, wat wijst op enige versoepeling of succesvolle ontwijking door gebruikers freedomhouse.org. Het is een kat-en-muisspel: als sites zich hernoemen of van URL veranderen, komen de nieuwe domeinen vaak ook op de blokkadelijst freedomhouse.org. Opvallend is dat zelfs VPN-diensten zelf zijn aangepakt; bepaalde VPN-websites zijn geblokkeerd en bekende VPN-eindpunten worden soms afgeremd, omdat de overheid het omzeilen van haar controles wil belemmeren freedomhouse.org.
• Toezicht en monitoring: De regering van Bahrein staat bekend om het uitgebreid surveilleren van online activiteiten. Activisten, bloggers en zelfs gewone socialemediagebruikers opereren met het besef dat hun communicatie kan worden gecontroleerd. Bahrein werd genoemd in het wereldwijde Pegasus-spyware schandaal – rapporten gaven aan dat verschillende Bahreinse mensenrechtenverdedigers en dissidenten de afgelopen jaren met de Pegasus-spyware van NSO Group zijn getarget freedomhouse.org. Deze spyware kan privégegevens aftappen en een telefoon veranderen in een apparaat voor afstandsbewaking. Naast geavanceerde spyware houden de autoriteiten ook openbare socialemediaposts in de gaten. Er zijn speciale cyber-units binnen het ministerie van Binnenlandse Zaken die “elektronische misdrijven” opsporen – wat vaak kritische tweets of Instagramposts zijn. Anonimiteit is moeilijk omdat registratie van simkaarten verplicht is (paspoort/ID vereist voor de aankoop van simkaarten), en veel populaire internetfora zijn gesloten of worden streng gemodereerd. Het resultaat is een sfeer waarin veel Bahreini’s zichzelf censureren online. Freedom House merkt op dat zelfcensuur wijdverbreid is – journalisten en activisten verwijderen berichten of vermijden bepaalde onderwerpen om represailles te voorkomen freedomhouse.org. In een geval verwijderden meerdere lokale journalisten alle mogelijk gevoelige inhoud van hun Twitteraccount, nadat ze zagen dat collega’s gearresteerd werden freedomhouse.org. Zelfs gewone burgers weten dat ze voorzichtig moeten zijn met openlijke kritiek op de koninklijke familie of sektarische zaken op social media, aangezien dit tot juridische problemen kan leiden.
• Arrestaties en juridische acties voor online uitingen: Helaas heeft Bahrein een geschiedenis van het arresteren van mensen vanwege hun online uitingen. Tientallen mensen zijn aangehouden, beboet of gevangen gezet vanwege onder andere tweets, Facebookberichten of YouTube-video’s. Zo werden bekende oppositiefiguren als Ebrahim Sharif (een seculiere politiek activist) en historicus Jassim Hussein al-Abbas gearresteerd voor posts op social media die als kritisch of “opruiend” werden beschouwd freedomhouse.org. Ook gewone burgers zijn vervolgd op beschuldiging van “misbruik van sociale media” of “belediging van de koning” als ze inhoud plaatsen die de overheid niet aanstaat. Deze gevallen hebben een afschrikkend effect. De cybercriminaliteitswet uit 2014 van Bahrein en brede bepalingen uit het strafrecht worden gebruikt om online afwijkende meningen te criminaliseren. De straffen kunnen zwaar zijn – er zijn celstraffen van meerdere jaren opgelegd voor tweets. Daarnaast moeten online nieuwsmedia een vergunning hebben; ongeautoriseerde digitale journalistiek is niet toegestaan en de overheid heeft online kranten en blogs die niet mee willen buigen de mond gesnoerd. In de verslagperiode van een recent rapport van Freedom House zijn verschillende socialemediagebruikers gearresteerd wegens politieke of religieuze uitingen freedomhouse.org, wat onderstreept dat de dreiging van juridische stappen voortduurt.
• Digitale rechten en indexen voor vrijheid: Het repressieve online klimaat in Bahrein komt tot uiting in internationale indexen. Freedom House’s Freedom on the Net 2024 gaf Bahrein slechts een score van 28 uit 100 (0 is het minst vrij), met het label “Niet Vrij” freedomhouse.org. In de detailanalyse scoort Bahrein de hoogste punten bij “Toegang tot infrastructuur” (omdat deze goed is), maar zeer laag bij “Beperkingen van inhoud” en “Schendingen van gebruikersrechten” freedomhouse.org. Bahrein behoort tot de strengst gecontroleerde online omgevingen in het Midden-Oosten (samen met landen als Iran en Saoedi-Arabië). Ook Reporters Without Borders en andere waakhonden noemen Bahrein op lijsten van landen “onder toezicht” vanwege internetcontrole. De regering rechtvaardigt veel van haar acties onder het mom van nationale veiligheid en sociale harmonie – bijvoorbeeld het aanpakken van sektarische haatzaaiende uitingen of het voorkomen van “nepnieuws”. Mensenrechtenorganisaties stellen echter dat Bahrein censuur vooral gebruikt om afwijkende meningen en kritiek het zwijgen op te leggen, en niet om legitieme redenen. De cultuur van zelfcensuur die hiervan het gevolg is, betekent dat het levendige internetgebruik in Bahrein (zoals eerder beschreven) gepaard gaat met een onzichtbaar sterretje: gebruikers moeten door een mijnenveld van rode lijnen navigeren.
• Recente ontwikkelingen: In de afgelopen jaren heeft Bahrein een aantal cyberregelgeving geüpdatet en af en toe sommige blokkades versoepeld (zo werden sommige Qatarese nieuwswebsites tijdelijk weer toegankelijk gemaakt in 2021 tijdens verzoeningsgesprekken, om daarna weer geblokkeerd te worden toen die gesprekken stukliepen freedomhouse.org). De regering doet ook mee aan regionale initiatieven tegen online extremisme, wat soms als rechtvaardiging wordt gebruikt voor bredere verwijderingen van inhoud. Positief is dat Bahrein geen totale internetuitval of complete netwerkblokkades heeft doorgevoerd, in tegenstelling tot sommige andere landen – de verbinding blijft “aan”, maar filtering en toezicht zijn de belangrijkste controlemechanismen. Berichtenapps als WhatsApp, Skype en FaceTime, die in sommige GCC-landen beperkt zijn, zijn meestal beschikbaar in Bahrein (Bahrein hield geen langdurige VoIP-verboden aan zoals de VAE; deze diensten werken, al worden ze vermoedelijk wel gemonitord). De overheid zet ook in op e-government en initiatieven voor de digitale economie, die enigszins paradoxaal floreren naast het censuurregime – zo promoot Bahrein zichzelf als fintech- en ICT-hub (met bedrijven als Amazon Web Services die datacenters openen), terwijl het tegelijkertijd kritische geluiden online tegenhoudt. Deze tegenstelling laat de strategie van Bahrein zien: digitale innovatie en connectiviteit aanmoedigen voor economische groei, maar het politieke narratief in digitale ruimtes streng controleren.

Samenvattend: het internet in Bahrein is zeer geavanceerd, maar zwaar gecontroleerd. Gebruikers beschikken over breedband van wereldklasse en toegang tot de nieuwste technologieën, maar ze kunnen niet vrijelijk alle informatie raadplegen of zich zonder mogelijke gevolgen uiten. Het herinnert eraan dat “internettoegang” en “internetvrijheid” niet hetzelfde zijn. Bahrein is erin geslaagd zijn bevolking te verbinden; de volgende uitdaging, volgens sommige digitale rechtenactivisten, is om de teugels te laten vieren en een vrijere uitwisseling van ideeën online toe te staan. Tot die tijd zullen Bahreini’s voorzichtig blijven navigeren in hun geavanceerde digitale wereld, gebruikmakend van VPN’s en pseudoniemen wanneer nodig, en hopend op hervormingen die meer echte online vrijheid mogelijk maken.

Digitale inclusie en het overbruggen van de digitale kloof

Gezien de indrukwekkende connectiviteitscijfers van Bahrein, zou je je kunnen afvragen of er überhaupt nog sprake is van een digitale kloof in het land. Op het eerste gezicht is de kloof minimaal – vrijwel iedereen heeft toegang tot internet. De Bahreinse overheid werkt echter proactief aan digitale inclusie, met speciale aandacht voor groepen die anders mogelijk buitengesloten zouden raken (zoals ouderen, gezinnen met een laag inkomen of mensen met een beperking) en aan het opbouwen van de digitale vaardigheden die nodig zijn om optimaal gebruik te maken van het internet. Het uitgangspunt: echte inclusie gaat niet alleen over toegang, maar ook over het vermogen om te profiteren van de verbinding. Hieronder de belangrijkste inspanningen en aspecten van digitale inclusie in Bahrein:

• “Internet for All”-initiatief: Bahrein heeft daadwerkelijk een initiatief gelanceerd getiteld “Internet For All”, wat het streven naar universele toegang onderstreept bahrain.bh. Dit programma beoogt niet alleen de verbinding te leveren, maar verhoogt ook de digitale geletterdheid in de samenleving. Het bestaat uit publiek-private samenwerkingen om het netwerk verder uit te breiden (hoewel de dekking al hoog is, kan het toch helpen bij nog onderbedeelde gebieden of arbeiderskampen), en programma’s om apparaten uit te delen of internet te subsidiëren voor mensen die het anders niet kunnen betalen. Zo zijn er bijvoorbeeld gerichte projecten geweest om studenten van tablets en databundels te voorzien, of gratis Wi-Fi te installeren in buurthuizen. Internet for All onderstreept ook het belang van hogesnelheidsdiensten – Bahrein was een van de eerste landen die 5G introduceerde, mede om te voorkomen dat mensen met stijgende databehoefte vast komen te zitten op trage, verouderde verbindingen bahrain.bh.
• Digitale geletterdheid en onderwijs: Iedereen daadwerkelijk het internet kunnen laten gebruiken is een groot aandachtspunt. Bahrein heeft ICT-onderwijs op jonge leeftijd geïntegreerd in het onderwijs bahrain.bh. Coderen, computergeletterdheid en het gebruik van e-diensten worden onderwezen, zodat jonge Bahraini’s van kinds af digital vaardig zijn. De overheid pronkt ermee dat Bahrein in 2021 1e in de Arabische regio was wat betreft programmeertalent bahrain.bh, wat hiervan het bewijs is. Buiten het formele onderwijs zijn er trainingsprogramma’s voor diverse groepen: bijvoorbeeld workshops voor ondernemers en kleine bedrijven over het gebruik van digitale tools (zodat ze hun zaak online kunnen brengen of e-commerce toepassen) bahrain.bh; cursussen voor senioren om te leren videobellen, sociale media te gebruiken of e-overheidsportalen te bezoeken; en programma’s om werkzoekenden digitale vaardigheden bij te brengen. Tijdens de COVID-19-pandemie wierp de investering in digitale geletterdheid vruchten af – scholen en universiteiten stapten met weinig problemen over op afstandsonderwijs, omdat zowel docenten als leerlingen al voorbereid waren op online werken bahrain.bh. De overheid blijft benadrukken dat niemand mag achterblijven in de digitale revolutie en beschouwt internetvaardigheden als essentiële vaardigheden van de 21e eeuw. Hierdoor is de bevolking van Bahrein niet alleen breed verbonden, maar ook over het algemeen bekwaam in het effectief benutten van het internet.
• Toegang voor lage inkomens en migranten: Bahrein heeft een grote expat-werknemerspopulatie (meer dan de helft van de inwoners is buitenlander, veelal in uitvoerende beroepen). Zorgen dat deze werkers toegang hebben tot communicatie en informatie is een aspect van digitale inclusie. Telecomproviders bieden speciale goedkope bundels voor arbeidsmigranten – bijvoorbeeld, het eerder genoemde mobiele plan van 9 BD voor 9 GB wordt expliciet als betaalbaar voor lage inkomens gepresenteerd freedomhouse.org. Veel buitenlandse werkers gebruiken deze pakketten om contact te houden met familie in het buitenland (internationaal bellen via internet, met apps als IMO of WhatsApp). In arbeidershuisvesting heeft de overheid samen met providers het netwerk verbeterd en soms community-Wi-Fi-zones opgezet. Er zijn ook liefdadigheidsinitiatieven: NGO’s en buurtgroepen delen, gesteund door bedrijven, smartphones of laptops uit aan gezinnen in nood. Hoewel apparaatprijzen een belemmering kunnen zijn voor de allerarmsten, helpen tweedehandsmarkten en donaties; bovendien heeft tegenwoordig vrijwel elke volwassene minstens een eenvoudige smartphone, aangezien deze erg goedkoop zijn geworden. De bredere sociale regelingen van Bahrein (zoals gesubsidieerde elektriciteit) laten nog wat budget vrij om internet te kunnen betalen. Dus, in tegenstelling tot veel landen waar de digitale kloof samenhangt met inkomen, heeft Bahrein dat grotendeels opgelost – zelfs huishoudelijk personeel en arbeiders hebben meestal internet op hun telefoon.
• Inclusiviteit voor vrouwen en speciale groepen: Dankzij het relatief liberale sociale klimaat in Bahrein (vergeleken met sommige buurlanden) worden vrouwen evenveel gestimuleerd online deel te nemen. Er zijn programma’s voor digitale empowerment van vrouwen, zoals trainingen voor vrouwelijke ondernemers om online marktplaatsen te benutten of steun aan vrouwen in de techsector. De digitale genderkloof is in Bahrein feitelijk gesloten, gezien de gelijke gebruikscijfers bahrain.bh. Daarnaast neemt Bahrein deel aan internationale fora zoals de Edison Alliance (een initiatief van het World Economic Forum voor wereldwijde digitale inclusie) weforum.org, waar succeservaringen worden gedeeld en goede voorbeelden worden geleerd. Voor mensen met een beperking stimuleert de overheid toegankelijke technologie – e-diensten zijn ontworpen met toegankelijkheid in gedachten, en er zijn initiatieven voor speciale training en hulpmiddelen (denk aan spraaksoftware voor slechtzienden of gebarentaal-content voor de dovengemeenschap).
• Publieke toegang en gemeenschapscentra: Hoewel de meeste mensen zelf internet hebben, biedt Bahrein ook verbindingen in publieke ruimtes. Zo zijn er gratis Wi-Fi-hotspots in bijvoorbeeld bibliotheken, winkelcentra en zelfs sommige parken. Het idee is dat als iemand geen eigen verbinding kan betalen (of diens apparaat defect is), men toch online kan in deze publieke zones. Publieke bibliotheken en buurtcentra beschikken vaak over “digitale zones” waar burgers gratis gebruik kunnen maken van computers met internet. Dit zijn ook leerplekken waar vrijwilligers of medewerkers helpen bij het gebruiken van onlinediensten. Een oudere die niet handig is met technologie kan in een centrum hulp krijgen voor het online betalen van rekeningen of het maken van zorgafspraken.
• Erkenning en ranglijsten: Bahreins inspanningen op digitale inclusie zijn niet onopgemerkt gebleven. Het land werd zevende wereldwijd en derde in de Arabische wereld op de ICT Development Index 2023 (een samengestelde index van de ITU voor toegang, gebruik en digitale vaardigheden) economymiddleeast.com. In 2024 steeg Bahrein naar vijfde plaats wereldwijd in de vernieuwde ICT Development Index met een bijna perfecte score van 97,5 economymiddleeast.com economymiddleeast.com. Deze score weerspiegelt niet alleen infrastructuur, maar ook het brede gebruik en de vaardigheden van de bevolking – Bahrein blonk dus uit in het digitaal toerusten van de hele samenleving. Het land scoorde ook goed op de Inclusive Internet Index (van de Economist Intelligence Unit/Facebook), die beschikbaarheid, betaalbaarheid, relevantie en gereedheid beoordeelt; Bahrein eindigt doorgaans hoog, vooral op gebruik en gereedheid bahrain.bh. De overheid verwijst graag naar deze onderscheidingen als bewijs dat haar strategie voor brede digitale empowerment werkt.

Kortom, de digitale inclusiestrategie van Bahrein draait om niemand offline of buitengesloten laten. Terwijl het land volop inzet op 5G, cloudcomputing en fintech-innovatie, wordt tegelijkertijd gezorgd voor de aansluiting van mensen die moeite hebben met technologie. Deze tweeledige aanpak – technologische vooruitgang én inclusieve ondersteuning – zorgt ervoor dat de vruchten van Bahreins internetrevolutie breed worden gedeeld. De digitale kloof, die in veel andere landen diepe scheidslijnen veroorzaakt, is in Bahrein meer een smalle spleet waar de autoriteiten voortdurend aan blijven werken. Het resultaat is een vooruitstrevende natie waar een grote meerderheid niet alleen internettoegang heeft, maar deze ook kan gebruiken om het leven te verbeteren – via onderwijs, ondernemerschap of gewoon om in contact te blijven met dierbaren.

Beschikbaarheid en Rol van Satellietinternet in Bahrein

In een land zo klein en goed bekabeld als Bahrein zou je denken dat satellietinternet nauwelijks een rol speelt – en historisch gezien was dat ook zo. De terrestrische netwerken (glasvezel en mobiel) dekken de bewoonde gebieden zo grondig dat maar weinig consumenten naar de lucht hoefden te grijpen voor connectiviteit. Echter, met de komst van nieuwe satellietinternetdiensten in lage baan om de aarde (LEO), zoals Elon Musk’s Starlink, is het landschap lichtjes veranderd. Bahrein maakt nu officieel deel uit van de Starlink-dekkingskaart, waarmee een alternatief wordt geboden voor bepaalde scenario’s. Hier volgt een overzicht van de beschikbaarheid van satellietinternet en het nichegebruik ervan in Bahrein:

• Starlink-lancering in Bahrein: In mei 2025 is de Starlink-satellietinternetdienst van SpaceX live gegaan in Bahrein techmgzn.com techmgzn.com. De TRA had Starlink in 2022 al een exploitatievergunning verleend techmgzn.com, en na technische uitrols in andere Golfstaten (Oman, Jordanië, Qatar, enz.), werd Bahrein eindelijk verbonden met dit LEO-satellietconstellatie. Starlinks netwerk van meer dan 7.000 satellieten draait relatief dicht om de aarde, waardoor breedband met veel lagere latentie dan bij traditionele geostationaire satellieten mogelijk wordt techmgzn.com. Met Starlink kunnen gebruikers in Bahrein een satellietschotel (“Dishy”) installeren en rechtstreeks internet vanuit de ruimte ontvangen, zonder afhankelijk te zijn van lokale telecominfrastructuur. Deze ontwikkeling is significant omdat het de eerste keer is dat consumenten in Bahrein een wereldwijd beschikbare, op satellieten gebaseerde ISP kunnen kiezen. Starlink adverteerde met snelle, lage-latentie connectiviteit “overal” in Bahrein – dat klinkt aantrekkelijk, maar kent beperkingen (hieronder besproken).
• Toepassingen – Wie heeft er satelliet nodig in Bahrein?: Gezien de sterke glasvezel- en 5G-dekking op land, is de voornaamste aantrekkingskracht van satellietinternet in Bahrein bedoeld voor gespecialiseerde toepassingen:
  • Maritieme connectiviteit: Bahrein is een eilandstaat met een drukke haven en veel schepen in haar wateren. Schepen (commercieel of privéjachten) kunnen nu Starlink Maritime-pakketten gebruiken om breedband op zee te krijgen. Dit is waardevol voor doorlopende communicatie op schepen buiten het bereik van zendmasten. Het aanbod van Starlink wordt expliciet genoemd als “vooral relevant voor sectoren die altijd verbonden moeten zijn — zoals maritiem, luchtvaart, logistiek en afgelegen industrieën.” techmgzn.com. Met andere woorden: een vissersboot of een olievaartuig in de Golf kan via satelliet een snelle internetverbinding behouden, wat de veiligheid en operationele efficiëntie verbetert.
  • Afgelegen of back-upgebruik: Hoewel Bahreins bewoonde gebieden volledig zijn gedekt, kunnen sommige afgelegen faciliteiten (zoals olieplatforms, woestijnkampen of wetenschappelijke stations) baat hebben bij satellietverbindingen. Daarnaast kan kritieke infrastructuur satelliet gebruiken als back-upverbinding voor redundantie. Een bank zou bijvoorbeeld Starlink kunnen inzetten als noodoplossing bij uitval van terrestrische netwerken (hoewel de terrestrische netwerken in Bahrein behoorlijk betrouwbaar zijn).
  • Keuzevrijheid en mobiliteit van de klant: Techliefhebbers of expats die in compounds wonen, kunnen Starlink aanschaffen voor extra redundantie of omdat ze vaak verhuizen (het Starlink Roam-product kan in campers of draagbare opstellingen worden gebruikt). Daarnaast zouden militaire of overheidsgebruikers satellietunits kunnen inzetten voor communicatieoefeningen in het veld.
  Voor de gewone thuisgebruiker in stadsappartementen is er doorgaans geen grote noodzaak voor satellietinternet, omdat glasvezel en 5G meestal betrouwbaarder en voordeliger zijn. Starlink kan echter een kleine consumentenniche aanspreken onder mensen die waarde hechten aan een onafhankelijke verbinding (voor privacy of om lokale bottlenecks te vermijden), of in uiterste perifere locaties — als die er zijn.
• Prestaties en snelheid: Starlink in Bahrein kan indrukwekkende snelheden leveren, vaak tussen de 50 Mbps en ruim 150 Mbps in andere regio’s, met een latentie rond de 20-40 ms. Dit is vergelijkbaar met middenklasse thuisbreedband. Het is niet per se sneller dan de bestaande opties in Bahrein (de mediane mobiele snelheid in Bahrein is ~119 Mbps datareportal.com, en glasvezel komt aan gigabit), maar het is opmerkelijk voor een satellietdienst en ruim voldoende voor normaal gebruik. Omdat de satellieten direct verbonden zijn met wereldwijde internetbackbones, kan Starlink soms lokale throttling of censuur omzeilen (al blijven gebruikers onderworpen aan Bahreinse wetgeving — Starlink ontslaat je dus niet van beperkingen op content). Voor buitengebruikers zoals op een schip is Starlink een gamechanger vergeleken met het oude, trage en trage satellietinternet. In de Bahreinse context voegt Starlink veerkracht toe: wanneer bijvoorbeeld een glasvezelkabel breekt of het netwerk in een specifiek gebied wegvalt, kan een Starlink-kit een bedrijf of huis tijdelijk online houden.
• Kosten en beperkingen: Satellietinternet in Bahrein is op dit moment een premiumdienst. Volgens lokale discussies is Starlink’s abonnement in Bahrein ongeveer het dubbele van een vergelijkbaar terrestrisch abonnement, en de hardware (schotel en modem) vraagt een forse investering vooraf. Bijvoorbeeld, als een glasvezelabonnement BD 30 kost, zit Starlink in de richting van BD 50-60 per maand, met apparatuur die een paar honderd BHD kost. Bovendien lanceerde Starlink in Bahrein aanvankelijk met datalimieten op standaardabonnementen (een bepaald bedrag aan “priority”-data en daarna bij overschrijding lagere snelheid) reddit.com, wat het minder aantrekkelijk maakt voor grootverbruikers terwijl lokale glasvezel/5G-opties vaak echt onbeperkt zijn. Verder heb je een vrij uitzicht op de lucht en een stabiel gemonteerde schotel nodig — niet ieder huis kan dat realiseren (flatbewoners hebben mogelijk installatieproblemen). En hoewel de latentie laag is voor satelliet, is deze nog steeds meestal iets hoger dan bij lokale glasvezel; factoren als weersomstandigheden kunnen de verbinding beïnvloeden (hevige regen kan het signaal onderbreken, hoewel het klimaat in Bahrein meestal droog is). Rekening houdend met deze punten is satellietinternet voor het gemiddelde huishouden niet concurrerend met de bestaande opties in Bahrein.
• Andere satellietdiensten: Naast Starlink is traditioneel satellietinternet (van geostationaire satellieten als Thuraya of Inmarsat) al lang beschikbaar in Bahrein, maar dat was bijna uitsluitend voor bedrijven of overheid voor specifieke doeleinden (bijvoorbeeld noodcommunicatie, omroep of het verbinden van afgelegen olievelden). Deze diensten waren doorgaans traag (enkele Mbps) en erg duur, en voor consumenten niet relevant. Met de komst van Starlink zullen die oudere diensten mogelijk verdwijnen omdat Starlink een veel beter, goedkoper alternatief biedt voor verbindingen op afgelegen locaties. Bovendien zouden in de komende jaren ook andere LEO-constellaties, zoals OneWeb of Project Kuiper (Amazon), Bahrein kunnen gaan dekken, waardoor de concurrentie op satellietvlak verder toeneemt.
• Regulering: De TRA van Bahrein lijkt open te staan voor satellietaanbieders (blijkens de licentieverlening aan Starlink). Ze zullen er echter waarschijnlijk wel voor zorgen dat elke satellietexploitant zich aan lokale regelgeving houdt. In sommige landen proberen autoriteiten al het satellietverkeer via lokale gateways te laten lopen voor monitoring — het is onduidelijk of Bahrein zulke eisen aan Starlink heeft opgelegd. De eerste tekenen (Starlink vermeldt Bahrein als actief beschikbaar) suggereren dat het normaal functioneert, dus dat gebruikersgegevens direct naar het satellietnetwerk gaan. Dit zou een subtiel trucje kunnen zijn tegen censuur (hoewel encryptie uiteindelijk het daadwerkelijke content beschermt). De tijd zal leren of Bahrein het gebruik van satellietinternet verder wil controleren. Voor nu is het een voorbeeld van hoe wereldwijde connectiviteitsoplossingen zelfs gebieden bereiken die ze technisch niet per se nodig hebben – en meer keuze bieden op de markt.

Samengevat: satellietinternet is gearriveerd in Bahrein met Starlink, maar het speelt een aanvullende rol. De grote meerderheid van de gebruikers blijft vertrouwen op de uitstekende terrestrische netwerken voor dagelijkse connectiviteit. Satelliet is een nicheservice voor specifieke situaties: offshore connectiviteit, back-upverbindingen of liefhebbers. Het illustreert Bahreins vooruitstrevende aanpak dat het Starlink snel omarmde en zo meegaat met wereldwijde telecomtrends. Maar voor de gemiddelde lezer in Manama of Riffa blijft “internet uit de ruimte” voorlopig waarschijnlijk meer een cool concept dan een onmisbare nutsvoorziening – tenminste tot we straks allemaal Netflix streamen op een boot in het midden van de Golf!

Regionale en mondiale vergelijkingen: Hoe Bahrein scoort

Het internetecosysteem van Bahrein bestaat niet in isolatie – het is vaak nuttig om de prestaties en het beleid ervan te vergelijken met die van andere landen. Op veel fronten is Bahrein een regionale leider en zelfs een wereldleider qua connectiviteit, hoewel het op enkele punten achterblijft bij de topscorers (met name qua internetvrijheid). In deze sectie vergelijkingen van Bahrein met regionale buren en mondiale gemiddelden, gebaseerd op de belangrijkste indicatoren:

• Penetratie en toegang: Bahreins 99% internetpenetratie is één van de hoogste ter wereld datareportal.com. Binnen het Midden-Oosten zijn alleen de VAE en Qatar vergelijkbaar (beide ook ~99-100% internetgebruik de afgelopen jaren). De bredere Golfstaten (GCC) hebben allemaal hoge cijfers (Koeweit ~99%, Saoedi-Arabië ~95%, Oman ~95% per 2023), maar Bahrein springt eruit want het haalde dit met een kleinere bevolking en ondanks een fors aandeel expats (dat in andere landen de penetratiestatistieken soms drukt omdat arbeidsmigranten minder toegang hebben). Vergelijken we met wereldcijfers (~67% van de mensen online itu.int), dan zit Bahrein ver boven het gemiddelde. In feite passeerde Bahrein al lang geleden het wereldgemiddelde – al in 2015 had het de hoogste internetpenetratie van het Midden-Oosten en.wikipedia.org. De penetratie van mobiele abonnementen (156% van de bevolking) ligt ook ver boven het wereldniveau en zelfs hoger dan veel westerse landen (in Europa ligt dat bijvoorbeeld rond de 120%). Dit wijst erop dat Bahreiners meerdere apparaten of simkaarten hebben. Regionaal lopen alleen de VAE iets voor (vaak >200% vanwege tijdelijke inwoners/toeristen met simkaarten). Kortom, qua toegang is Bahrein voorbeeldig – het overschrijdt het mondiale ICT-toegangsgemiddelde ruimschoots economymiddleeast.com.
• Internetsnelheid: De internetsnelheden in Bahrein behoren tot de wereldtop. Volgens de Speedtest Global Index van Ookla en andere rankings staat Bahrein in de top 15 wereldwijd voor mobiele datasnelheden en in de hoogste categorie voor vaste breedband global-relocate.com global-relocate.com. Begin 2024 was Bahrein’s mediane mobiele downloadsnelheid (~119 Mbps) zo’n drie keer de wereldwijde mediaan (ongeveer 30-40 Mbps). In een ranglijst van 2025 stond Bahrein 13e wereldwijd met een gemiddelde mobiele snelheid van ~120 Mbps global-relocate.com, en laat daarmee landen als Finland, Canada en het VK achter zich. Alleen regionale buren als Qatar en de VAE doen het nog beter (#1 en #2 wereldwijd dankzij vergelijkbare 5G-uitrol) global-relocate.com global-relocate.com. De vaste breedband in Bahrein (mediaan ~80 Mbps) ligt ook ruim boven het wereldgemiddelde (~75 Mbps in 2023) en stijgt snel datareportal.com. Het is niet de absolute snelste vaste lijn (landen als Singapore en Zuid-Korea zitten tegen het gigabit aan wegens overal glasvezel), maar het is erg competitief – eind 2024 zat Bahrein (87–88 Mbps vaste gemiddelde) hoger dan het EU-gemiddelde en vergelijkbaar met de VS en.wikipedia.org. De stabiliteit van snelheid in Bahrein valt op; met een klein gebied en goede infrastructuur ervaren gebruikers betrouwbare prestaties (in tegenstelling tot grotere landen waar landelijke gebieden het gemiddelde naar beneden halen). Vergelijk je met GCC-buren: Bahrein loopt qua mobiele snelheid ietsje achter op de VAE (die behoren tot de snelste ter wereld), maar is vergelijkbaar met Saoedi-Arabië en sneller dan Oman. Ook qua latentie en netwerkervaring scoort Bahrein goed, wat het aantrekkelijk maakt voor online gaming en realtime apps.
• Prijsstelling: Binnen de regio zijn de internetprijzen in Bahrein erg concurrerend. In de Golf hebben Saoedi-Arabië en Bahrein doorgaans de laagste mobiele datatarieven (per GB) dankzij stevige concurrentie, terwijl de VAE en Oman traditioneel juist duurder zijn. Voor thuis-breedband zijn Bahreinse prijzen per megabit lager dan die in landen als Oman of Jordanië. Volgens de World Bank/ITU “ICT Price Basket”-data (die betaalbaarheid als % van het BNI per hoofd meet) zijn de Bahreinse telecomdiensten betaalbaar. Concreet: 1 GB mobiele data kost in Bahrein ongeveer 0,5% van het maandinkomen per hoofd van de bevolking, één van de beste verhoudingen in de regio. Absoluut uitgedrukt zijn de prijzen in dollars hoger dan in bijvoorbeeld Zuid-Aziatische landen (waar data spotgoedkoop is), maar vergeleken met het welvaartsniveau van Bahrein scoort het zeer goed qua betaalbaarheid. In wereldranglijsten voor breedbandbetaalbaarheid staat Bahrein meestal in het hoogste kwart. De Global Connectivity Index en vergelijkbare rapporten prijzen Bahrein voor de combinatie van hoge kwaliteit en redelijke prijs. In de Arabische regio geldt Bahrein vaak als voorbeeld voor optimaal telecombeleid, wat de prijzen voor consumenten laag gehouden heeft. In een concurrerende markt houden meerdere aanbieders elkaar scherp – biedt Zain een aanbieding, dan volgen STC en Batelco snel. Een vergelijkend voorbeeld: in 2024 kostte een instap onbeperkt glasvezelabonnement in Bahrein (~$50 voor 300 Mbps) het dubbele in een markt als Libanon (en dan nog met veel lagere snelheid), of was het in Syrië (in oorlog) totaal niet beschikbaar. Zelfs afgezet tegen een ontwikkeld land als het VK, waar je £40 ($50+) betaalt voor 100 Mbps glasvezel, zijn prijzen voor 300 Mbps in Bahrein erg gunstig.
• ICT-ontwikkeling en infrastructuur: Zoals eerder genoemd, scoorde Bahrein 5e wereldwijd op de ITU’s ICT Development Index 2024 economymiddleeast.com. Deze index combineert verschillende indicatoren (toegang, gebruik, vaardigheden, prijzen, enz.). Bahreins score van 97,5 van 100 lag ver boven het wereldgemiddelde van 74,8 economymiddleeast.com. In de Arabische wereld stond Bahrein op plaats 3, na de VAE en Qatar economymiddleeast.com. Daarmee scoort Bahrein beter dan grote economieën als Saoedi-Arabië (dat 8e werd wereldwijd in diezelfde index) en ver boven het mondiale mediane land. Bahrein staat meestal ook hoog op de Network Readiness Index en in de technologieranking van het Global Competitiveness Report — het gevolg van goede infrastructuur en integratie van ICT in de maatschappij. Ter vergelijking: wereldwijd vechten landen nog altijd voor basis-breedband, dus Bahrein zit in een soort “eliteclub” van digitale koplopers.
• Content en digitale vrijheid: Op dit gebied scoort Bahrein helaas slecht. In de regio hebben alleen een paar landen (zoals de VAE en Saoedi-Arabië) een vergelijkbaar censuurregime; andere, zoals Koeweit of Jordanië, zijn wel restrictief maar iets vrijer online dan Bahrein. Mondiaal gezien staat Bahrein wat internetvrijheid betreft op gelijke hoogte met landen als China, Iran en Vietnam freedomhouse.org. Bahrein is dus merkbaar minder vrij online dan westerse democratieën of zelfs sommige Aziatische en Latijns-Amerikaanse landen. Dus terwijl Bahreinse gebruikers een betere toegang en snelheid genieten dan bijvoorbeeld gebruikers in India of Brazilië, hebben ze ook te maken met meer overheidsbewaking en blokkades. Freedom House’s score van 28/100 voor Bahrein is identiek aan die van Saoedi-Arabië — beide “Niet Vrij”. De VAE scoort vergelijkbaar. Binnen de regio scoren alleen Iran en Syrië slechter. Aan de andere kant scoren landen als Estland en IJsland >90, wat nog duidelijk de kloof aangeeft als Bahrein ooit de internetcontrole zou liberaliseren. Dit blijft een gevoelig vergelijkingspunt: Bahrein benadrukt zijn infrastructuursuccessen ten opzichte van regionale vergelijkingslanden, terwijl activisten wijzen op de zware beperkingen.
• Digitale economie en diensten: Dankzij de goede connectiviteit doet Bahrein het goed qua digitale diensten en innovatie. Zo heeft Bahrein één van de hoogste e-government-gebruikscijfers van MENA – burgers regelen routineus zaken zoals rijbewijsverlengingen, rekeningen, enz. via online portalen. In de U.N. E-Government Development Index stond Bahrein in 2020 erg hoog (38e wereldwijd, 2e in West-Azië na de VAE). Bahreins fintechsector groeit: het huisvest een wereldwijde cryptobeurs (Rain) en was één van de eerste Golfstaten met gereguleerd open banking. Op het gebied van cloud computing was Bahrein het eerste Arabische land met een nationaal ‘cloud-first’-beleid, wat Amazon Web Services aantrok om er een regio te openen. Deze beleidskeuzes maken Bahrein digitaler geavanceerd dan veel regionale buren (behalve misschien de VAE). Op consumentengebied is social media-penetratie (97%) datareportal.com één van de hoogste ter wereld, en Bahreiners shoppen bovengemiddeld online binnen de regio. Het is duidelijk dat Bahrein niet alleen de infrastructuur op orde heeft, maar die ook echt benut.

Om Bahreins positie te illustreren volgt hier een korte benchmarkvergelijking met regionale en wereldwijde cijfers:

• Internetpenetratie: Bahrein ~99% datareportal.com vs Arabische regio gemiddeld ~70% vs wereldgemiddelde ~67% itu.int.
• Mobiele penetratie: Bahrein ~156% datareportal.com vs GCC-gemiddelde ~130% vs wereld ~105%.
• Gemiddelde mobiele snelheid: Bahrein ~119 Mbps datareportal.com vs GCC-gemiddelde ~75 Mbps vs wereld ~41 Mbps.
• Gemiddelde vaste snelheid: Bahrein ~81 Mbps datareportal.com vs globaal ~79 Mbps (Bahrein stijgt snel, waarschijnlijk binnenkort hoger dan het wereldgemiddelde).
• Maandelijkse kosten 1GB data: Bahrein ongeveer $0,50 (geschat) vs regionaal gemiddelde $1,50 vs globaal gemiddelde ~$3 (Bahrein is goedkoper).
• Internetvrijheidsscore: Bahrein 28/100 (Niet Vrij) freedomhouse.org vs MENA-gemiddelde (exclusief Israël) misschien ~30/100 vs wereldgemiddelde ~50/100.

Bahrein blinkt duidelijk uit op technische en betaalbaarheidscriteria, en scoort wereldwijd vaak boven verwachting. Het belangrijkste zwakke punt ten opzichte van wereldwijde maatstaven is de politieke omgeving online.

Samenvattend over de benchmarks kan Bahrein met recht claimen een regionale internetleider te zijn – het heeft een van de beste internetinfrastructuren van de Arabische wereld en behaalt connectiviteitsstatistieken die kunnen wedijveren met de top landen wereldwijd. Een inwoner van Bahrein geniet van een internetervaring (snelheid en beschikbaarheid) vergelijkbaar met Zuid-Korea of ​​Singapore. Maar anders dan op die plekken, ondervindt dezelfde inwoner inhoudsbeperkingen die meer lijken op wat gebruikers in China ervaren. Bahrein heeft dus eersteklas internetverbindingen met een internetbestuur (qua openheid) op het niveau van de derde wereld. Hoe je het ‘succes’ van Bahrein op het internet beoordeelt, hangt af van welke benchmarks je het belangrijkst vindt. Objectief gezien doet Bahrein het op de meeste kwantitatieve maatstaven (snelheid, toegang, betaalbaarheid) buitengewoon goed regionaal en bewonderenswaardig globaal. Op kwalitatieve maatstaven van openheid schiet het echter tekort ten opzichte van de idealen van vrijere samenlevingen.

Recente trends en toekomstperspectief voor connectiviteit in Bahrein

Het digitale landschap in Bahrein blijft zich snel ontwikkelen. Recente trends wijzen op nog hogere snelheden, geavanceerdere technologieën en voortdurende inspanningen om internet in alle aspecten van het leven te integreren. Tegelijkertijd vinden er beleids- en marktverschuivingen plaats nu Bahrein zich aanpast aan nieuwe realiteiten. Vooruitkijkend lijkt de toekomst van connectiviteit in Bahrein voort te bouwen op de huidige sterke punten. Dit kun je verwachten en in de gaten houden:

• Uitbreiding van 5G en verder: Bahrein behoorde tot de vroege adopters van 5G, en gedurende 2023–2025 zijn de netwerken verder uitgebreid in diepte en capaciteit. Operators voegen meer 5G-locaties toe (inclusief mid-band en enkele mmWave-testen) om dekking en snelheid te verbeteren. In een mobiel ervaringsrapport van september 2024 had Batelco een lichte voorsprong qua 5G-dekking, met een score van 7,1/10 op bereik opensignal.com. Per 2025 heeft 5G vrijwel alle bevolkte gebieden bereikt met sterk signaal en verschuift de focus naar optimalisatie van netwerkprestaties. Gebruikers zagen mobiele snelheden stijgen – de mediane mobiele snelheid steeg met +46% in één jaar (2023) vooral dankzij 5G datareportal.com. Binnenkort mogen we verwachten dat piek-5G-snelheden verder stijgen (mogelijk richting 1 Gbps onder ideale omstandigheden) en de gemiddelde snelheid omhoog blijft gaan naarmate meer 3G/4G-gebruikers overstappen op 5G. Bahrein zal wellicht rond 2025–2026 5.5G of pre-6G-technologieën gaan verkennen om gelijke tred te houden met de rest van de wereld. Door het kleine formaat is Bahrein een ideaal testgebied – we zouden pilots van Wi-Fi 7 op publieke locaties kunnen zien, of de introductie van private 5G-netwerken voor industrieën (smart ports, maakindustrie).
• Upgrade van glasvezelnetwerk: Aan de vaste kant loopt het project voor volledige overgang naar glasvezel. BNET (de nationale breedband operator) heeft aangekondigd al het oude koper te vervangen door glasvezel in de komende jaren developingtelecoms.com. Dit betekent dat op termijn ieder huis met een vaste lijn of DSL wordt overgezet op glasvezel, wat hogere basissnelheden voor iedereen waarborgt. In Q2 2024 was fiber-to-the-home beschikbaar voor 60% van de huishoudens tra-website-prod-01.s3-me-south-1.amazonaws.com; het streven is richting bijna 100% dekking bijvoorbeeld tegen 2026. Daarmee kunnen providers zo nodig symmetrische multi-gigabit snelheden gaan aanbieden. 2 Gbps kan vaker voorkomen en misschien komen er nieuwe opties van 5 Gbps of 10 Gbps voor zakelijke of ultra-premium gebruikers zodra het glasvezelnetwerk compleet is. Investering in nieuwe onderzeese kabels (SEA-ME-WE 6 in 2026, 2Africa Pearls vermoedelijk in 2024/25) zal de internationale bandbreedte van Bahrein fors vergroten (2Africa zou Bahreins datacapaciteit met 100x verhogen datacenterdynamics.com datacenterdynamics.com). Dit zorgt ervoor dat Bahrein geen bottlenecks kent in internationale toegang naarmate de lokale netwerksnelheden stijgen. Ook ontstaan lagere latency-routes naar Europa/ Azië, goed voor bijvoorbeeld financiële handel of gaming.
• Opkomende technologieën (IoT, Smart City, AI): Nu connectiviteit vrijwel overal aanwezig is, investeert Bahrein in Internet of Things (IoT) en slimme stadsoplossingen. De overheid’s Vision 2030 bevat digitale transformatie van sectoren als transport, gezondheidszorg en onderwijs. We kunnen meer IoT-sensoren in steden verwachten (slimme verkeerslichten, milieumonitoring) verbonden via de nieuwe 5G IoT-netwerken (voor veel machine-type communicatie). Ook slimme huizen gaan groeien – Bahreini met snel internet installeren apparaten als slimme thermostaten, beveiligingscamera’s, en spraakassistenten. Telecombedrijven zullen NB-IoT of LTE-M kunnen uitrollen als die nog niet bestaan. Verder test Bahrein zelfrijdende voertuigen en drones (bijv. voor bezorgdiensten), die stabiele draadloze verbinding vragen. Consumententrends als cloud gaming en AR/VR zullen opkomen – Bahrein’s lage latency maakt diensten als Xbox Cloud Gaming of immersieve VR-streaming mogelijk. E-sports en gaming kunnen hierdoor een boost krijgen. Kunstmatige intelligentie-diensten zoals chatbots of AI-gedreven overheidsdiensten zijn makkelijker te implementeren als iedereen online is; Bahreins e-government zal waarschijnlijk meer AI-integratie krijgen.
• Marktontwikkelingen: De telecommarkt kan verschuivingen ondervinden. De ‘grote drie’ operators blijven concurreren, mogelijk met meer consolidatie of partnerschappen op het vlak van aanverwante diensten (zoals streamingdeals, fintechoplossingen via mobiele wallets, etc.). Er zijn al telecom- en bank-samenwerkingen te zien (zoals Batelco’s Beyon Money fintech-tak). De komst van satellietinternet voegt een nieuwe dynamiek toe; het bedreigt de grote providers niet, maar kan ze wel aanzetten tot betere betrouwbaarheid en onbeperkte pakketten. De TRA blijft waarschijnlijk kwaliteitsrapporten publiceren, wat operators dwingt om elk zwak punt aan te pakken. Loopt een provider achter met uploadsnelheid of klantenservice, dan volgen vaak nieuwe investeringen. Regelgevend kan Bahrein overwegen nieuwe spectrumbanden open te stellen (zoals 6GHz Wi-Fi of meer mmWave voor 5G) om de vraag aan te kunnen. Met de wereldwijde ambitie voor 6G rond 2030 zou Bahrein net als bij 5G in de voorste gelederen kunnen meedoen met discussies of proeven.
• Betaalbaarheid en digitale kloof: Bahrein zal waarschijnlijk vasthouden aan het betaalbaar houden van diensten. Mogelijk dalen prijzen verder of stijgt de datavolume bij mobiele bundels – bijvoorbeeld wordt ‘Onbeperkt data voor BD 10’ denkbaar als de trend doorzet. Programma’s voor digitale inclusie blijven bestaan, en nieuwe diensten (zoals geavanceerde e-health of e-learning platforms) worden voor iedereen toegankelijk gemaakt. Een uitdaging op termijn is de vergrijzing – ouderen aan boord van nieuwe technologie krijgen is belangrijk, want de jongere, volledig digitale generatie neemt het over. Een mogelijk gat is cybersecurity en bewustwording – naarmate meer mensen online gaan en digitale diensten gebruiken, moet Bahrein investeren in digitale geletterdheid over veiligheid, cyberdreigingen enzovoort. Bewustmakingscampagnes rond privacybescherming liggen voor de hand, gezien het intensieve social mediagebruik.
• Bestuur en vrijheid van internet (Vooruitblik): Het is lastig de toekomst te bespreken zonder de vraag of Bahreins strikte controle zal veranderen. Op korte termijn is flinke vrijmaking van censuur onwaarschijnlijk. De overheid is sinds 2011 consequent geweest, en is, als het iets gedaan heeft, technischer geworden in toezicht houden (zoals met spyware). Publieke verwachting qua kwaliteit en toegang is echter hoog, dus de overheid zal waarschijnlijk geen extreme ingrepen als uitzetten toepassen – eerder doorgaan met gerichte blokkades. Er kan incrementele openheid ontstaan: bijvoorbeeld, in 2024 herstelde Bahrein diplomatiek contact met Qatar dus worden Qatarese media mogelijk weer toegankelijk. Ook kan integratie met internationale cloudaanbieders (AWS, etc.) handhaving van blokkades lastiger maken, wat een andere aanpak kan afdwingen. Op het geheel genomen echter verwachten digitaalrechtengroepen geen grote verandering tot er bredere politieke hervormingen zijn. De balans blijft dus: investeren in digitale economie en internationale tech-samenwerkingen enerzijds, interne veiligheidscontrole anderzijds.
• Nasleep COVID en veerkracht: De pandemie testte de netwerken in Bahrein, maar die hielden goed stand bij plotselinge drukte. Een gevolg na de pandemie is een hybride werkcultuur – veel bedrijven staan thuiswerk of flexibel werk toe. Bahreins internet maakt dat mogelijk; het land zou zich kunnen profileren als bestemming voor ‘digital nomads’ vanwege uitstekend internet (al is het visumbeleid daar niet zo ruim als in sommige landen). De netwerken worden met robuustheid opgebouwd: meerdere onderzeese kabels, veel 5G-redundantie, enzovoorts, wat een les van COVID is – voorbereid zijn op pieken en noodsituaties.

Samengevat is de toekomst van het internet in Bahrein snel, slim en diepgeworteld in het dagelijkse leven en de economie. De trends laten het volgende zien:

• Snelheden zullen blijven stijgen (dankzij glasvezel en geavanceerde 5G).
• Alomtegenwoordige connectiviteit zal nieuwe technologieën mogelijk maken (IoT, slimme diensten).
• De telecommarkt zal blijven innoveren (mogelijk nieuwe bundels, content, fintech).
• Bahrein zal aan de top van de digitale ranglijsten blijven of deze benaderen.
• Uitdagingen als cyberbeveiliging en het betaalbaar houden zullen actief worden aangepakt.

De leiding van Bahrein heeft expliciet doelen gesteld, bijvoorbeeld in de Digitale Economiestrategie 2022-2026, om “de bijdrage van de digitale economie aan het BBP te verdubbelen” en ervoor te zorgen dat het land een koploper blijft in ICT economymiddleeast.com. Met het huidige groeipad is de kans groot dat Bahrein die doelen zal halen. De kleine omvang van het land, ooit misschien een beperking, is nu juist een voordeel, waardoor razendsnelle implementatie van de nieuwste technologie mogelijk is. Daardoor kunnen Bahreini’s uitkijken naar een steeds betere internetervaring – downloads die in een oogwenk klaar zijn, een explosie aan online diensten die aansluiten bij hun behoeften, en misschien nieuwe “geheimen” die nog moeten worden onthuld over wat hun verbinding allemaal kan bieden.

Conclusie

Het internetverhaal van Bahrein is er één van opmerkelijke vooruitgang en paradoxen. Aan de ene kant zien we een klein eilandland dat wereldklasse digitale infrastructuur heeft gebouwd, met bijna universele connectiviteit, razendsnelle snelheden en concurrerende prijzen. Glasvezel snijdt onder de straten door, 5G-signalen vullen de luchten, en vrijwel elk huis, café of kantoor is verbonden met de globale digitale gemeenschap. Bahrein loopt in veel connectiviteitsstatistieken voorop in de regio en staat qua technische kwaliteit van internettoegang zij aan zij met de meest geavanceerde landen ter wereld economymiddleeast.com datareportal.com. De maatschappelijke en economische voordelen zijn duidelijk: een technisch onderlegde bevolking, bloeiende e-diensten en een steeds meer door ICT en innovatie gestuurde gediversifieerde economie.

Aan de andere kant bestaat het internet in Bahrein binnen strak getrokken lijnen. Door stevige staatscensuur en toezicht geldt: hoewel de verbinding snel is, kan de content worden gefilterd; hoewel er veel gebruikers zijn, zijn hun stemmen vaak voorzichtig. De “geheimen” van het internet van Bahrein bevatten deze dubbele realiteit: je krijgt geweldige connectiviteit, maar ook overheidstoezicht in de digitale ruimte. Het is een intrigerend ontwikkelmodel – één waar andere landen soms naar kijken, in positieve of negatieve zin.

De belangrijkste punten uit dit rapport op een rij:

• Infrastructuur: Bahrein beschikt over een uitgebreid glasvezelnetwerk dat de meerderheid van de huishoudens bereikt en heeft landelijke 5G uitgerold, waardoor vrijwel overal snel internet beschikbaar is tra-website-prod-01.s3-me-south-1.amazonaws.com bahrainesim.com. Oude infrastructuur (DSL, koperen telefoonlijnen) wordt uitgefaseerd ten gunste van glasvezel en geavanceerde draadloze technologie, voor toekomstbestendige capaciteit.
• Aanbieders: De markt wordt geleid door de grote drie telecombedrijven – Batelco, STC en Zain – die elkaar scherp houden met voortdurende upgrades en promoties. Daarnaast bedienen een dozijn kleinere ISP’s de niche- en zakelijke markt, allemaal gereguleerd door een actieve TRA die concurrentie stimuleert en.wikipedia.org bahrainesim.com.
• Betaalbaarheid: Internetdiensten in Bahrein zijn betaalbaar in verhouding tot het inkomen en behoren tot de goedkoopste in de GCC. Royale databundels voor mobiel en scherp geprijsde vaste pakketten zorgen dat bijna iedereen online kan zonder financiële zorgen freedomhouse.org. Deze inclusiviteit heeft penetratie naar 99% gebracht.
• Gebruik: Vrijwel iedereen is online, van jongeren op TikTok tot bedrijven in de cloud. De internetgebruikspercentages zijn nagenoeg gelijk over alle demografische groepen – een echt bewijs van digitale inclusie. Socialmediagebruik rijst de pan uit, en de gemiddelde gebruiker heeft een rijk digitaal leven, van streaming entertainment tot e-overheidsdiensten newsofbahrain.com newsofbahrain.com.
• Censuur & Rechten: Ondanks digitale vooruitgang is internetvrijheid sterk beperkt. De overheid filtert websites (politieke, media- en sommige culturele sites zijn geblokkeerd) freedomhouse.org en houdt intens toezicht op sociale media. Gebruikers passen zelfcensuur toe, wetende dat juridische straffen voor online uitingen echt zijn freedomhouse.org freedomhouse.org. Het internet in Bahrein functioneert dus in een klimaat van voorzichtigheid, zelfs waar het verbindend werkt.
• Digitale Inclusie: Bahrein onderneemt actieve stappen om te zorgen dat niemand offline blijft – van digitale geletterdheid in het onderwijs tot toegankelijke e-diensten en gesubsidieerde pakketten voor kwetsbaren bahrain.bh freedomhouse.org. Hierdoor is de digitale kloof uiterst gering; vrijwel alle bevolkingsgroepen doen mee aan de online wereld, wat een opmerkelijke prestatie is.
• Satellietinternet: Nieuwe spelers zoals Starlink zijn op de markt gekomen met satellietbreedband als aanvulling voor gespecialiseerde toepassingen (maritiem, back-up, remote access) techmgzn.com techmgzn.com. Hoewel het geen mainstream optie is, verrijkt het de connectiviteitsopties van Bahrein en bevestigt het zijn status als verbonden knooppunt.
• Internationale Positie: Bahrein scoort zeer goed in internationale benchmarks op het gebied van infrastructuur en toegang – het behoort tot de top voor snelheid en penetratie global-relocate.com datareportal.com. Het is een ICT-leider in de regio, maar loopt achter op het gebied van internetvrijheid. De hoge scores op ontwikkelingsindices economymiddleeast.com suggereren dat Bahrein een schoolvoorbeeld blijft van hoe je een digitale natie bouwt.
• Trends & Toekomst: Vooruitkijkend is Bahrein op koers om zijn netwerken verder te verbeteren (snellere 5G, meer glasvezel), nieuwe technologieën te benutten (IoT, slimme steden) en de rol van internet in het dagelijks leven te verdiepen (van fintech tot e-health). Tenzij er onverwachte veranderingen optreden, zal de connectiviteit verder verbeteren en zal het gebruik nog meer in het economische weefsel worden geïntegreerd. De grote vraag is of het overheidsbeleid rond content mee zal evolueren of dat de status quo blijft, naarmate de samenleving steeds digitaler wordt.

Voor lezers binnen en buiten Bahrein biedt het internetverhaal van Bahrein boeiende inzichten. Het toont hoe een klein land technologie en beleid inzette om een digitale sprong te maken, met toegang en snelheden waar grotere landen nog steeds van dromen. Het laat ook het samenspel zien van connectiviteit en controle – hoe de kracht van internet gestuurd en begrensd kan worden door staatsingrijpen.

Wat ze je niet vertellen over je verbinding in Bahrein, is misschien wel dat deze het resultaat is van doelbewuste planning: de razendsnelle snelheid is opzettelijk zo, en dat geldt ook voor de beperkingen op wat je kunt bekijken. Naarmate Bahrein verder moderniseert, is de uitdaging om het vertrouwen van zijn verbonden burgers te behouden – de voordelen van modernisering te leveren terwijl ook te voldoen aan de wens naar meer openheid, die onvermijdelijk voortkomt uit een sterk verbonden samenleving.

Eén ding is zeker: het internet in Bahrein is dynamisch en vol contrasten, maar het blijft bestaan als de ruggengraat van het heden én de toekomst van de natie. Of je nu een film download met 1 Gbps, videogesprekken voert vanaf een dhow voor de kust via satelliet, of door zorgvuldig samengestelde nieuwsfeeds scrolt – je maakt deel uit van een complex, zich voortdurend ontwikkelend verhaal over connectiviteit in het Koninkrijk Bahrein. En nu zijn veel van die “geheimen” achter die ervaring onthuld.

Bronnen: De informatie in dit rapport is verzameld uit diverse betrouwbare bronnen, waaronder de publicaties van de Bahreinse TRA, wereldwijde digitale rapporten, Freedom House’s Freedom on the Net-rapport en nieuwsartikelen. Belangrijke gegevens over penetratie en snelheden zijn afkomstig van DataReportal en Ookla (cijfers begin 2024) datareportal.com datareportal.com. Prijsvoorbeelden zijn gehaald uit officiële vermeldingen van ISP’s en analyses batelco.com stc.com.bh, terwijl details over censuur en digitale rechten zijn gebaseerd op Freedom House en andere mensenrechtenrapporten freedomhouse.org freedomhouse.org. Deze verwijzingen zijn in de tekst opgenomen ter ondersteuning van de feitelijke uitspraken. Samen geven zij een volledig beeld van het Bahreinse internet anno 2024-2025. Geniet van je snelle verbinding – en navigeer wijs! datareportal.com freedomhouse.org