Ogen op de hemel 2–3 augustus 2025: Meteorenregens, aurora’s en planeten zorgen voor een spektakel

Het eerste weekend van augustus 2025 zit vol met hemelse verschijnselen. Van meteoren die door warme zomernachten schieten tot heldere planeten die samenkomen bij zonsopgang, er is genoeg te beleven voor sterrenkijkers op 2 en 3 augustus. Hieronder zetten we alle must-see skywatch alerts op een rij – en ontkrachten we een paar mythes – voor dit weekend, inclusief waar en wanneer je moet kijken (en of de gebeurtenissen wereldwijd zichtbaar zijn of alleen in bepaalde regio’s).

Meteorenregens verlichten begin augustus

Perseïdenmeteoren nemen toe. De beroemde Perseïden-meteorenzwerm is nu aan het toenemen, al bereikt deze pas zijn hoogtepunt op 12–13 augustus. Zelfs begin augustus zijn we “de Perseïden-meteorenstroom binnengegaan”, wat betekent dat je nu al wat Perseïden kunt zien anytime now earthsky.org. Sterker nog, de meteoractiviteit komt in augustus echt op gang – niet alleen door de Perseïden, maar ook omdat willekeurige “sporadische” meteoren hun jaarlijkse piek naderen, ongeveer het dubbele van hun voorjaarsniveau amsmeteors.org. Als je dit weekend in de kleine uurtjes tussen middernacht en zonsopgang kijkt (nadat de maan is ondergegaan), kun je onder donkere hemelomstandigheden op middelhoge noordelijke breedtes ongeveer 20 meteoren per uur zien amsmeteors.org (iets minder op het zuidelijk halfrond). Dit is een mix van Perseïden en andere achtergrondmeteoren. De maan is in het eerste kwartier en wassend, dus hij zal in de vroege ochtenduren ondergaan, waardoor er een paar uur goed donker zijn om te kijken voor zonsopgang op 2–3 augustus amsmeteors.org – perfect om vallende sterren te spotten.

Waarom zo weinig? Normaal gesproken kunnen de Perseïden op hun hoogtepunt 60–100 meteoren per uur produceren, maar dit jaar zal een felle maan veel van de zwakkere meteoren wegvagen, waardoor de waargenomen aantallen mogelijk met verminderen tot 75% accuweather.com rond de pieknacht. In plaats van 100 per uur, kunnen waarnemers tijdens het maximum waarschijnlijk slechts 10–20 meteoren per uur tellen accuweather.com. De American Meteor Society merkt op dat in 2025 de afnemende gibbe maan de Perseïden “ernstig zal verstoren” op het maximum, omdat alleen de helderdere vuurballen door het maanlicht heen zullen schijnen accuweather.com. Het goede nieuws is dat veel Perseïden helder zijn en vaak kleurrijke strepen achterlaten. Dus zelfs als het aantal meteoren lager is, kunnen er nog steeds een paar spectaculaire vuurballen langs de hemel schieten – elk een stukje puin van komeet Swift–Tuttle dat opbrandt in de atmosfeer van de aarde.

Andere actieve zwermen: De Perseïden stelen de show, maar ze overlappen met een paar kleinere meteorenzwermen die ook actief zijn eind juli en begin augustus. De Zuidelijke Delta Aquariden, die rond 30 juli hun hoogtepunt bereikten, nemen nu af; op hun best produceren ze een gestage ~10–20 meteoren per uur ts2.tech, maar op 2–3 augustus zullen ze waarschijnlijk slechts een paar meteoren per uur bijdragen (meestal zwakke) in de zuidelijke hemel. Een andere kleine zwerm, de Alpha Capricorniden (piek rond 29–30 juli), is schaars in aantal maar beroemd om vuurballen. Capricornide meteoren zijn zeldzaam, maar als ze verschijnen zijn ze meestal traag, helder en vaak gelig. Je zou in de eerste week van augustus af en toe een Capricornide-vuurbol kunnen zien ts2.tech – een leuke verrassing voor oplettende waarnemers. Kortom, wees niet verbaasd als er al een willekeurige meteoor verschijnt voordat de Perseïden echt toenemen; zomernachten zijn rijk aan meteoren uit meerdere bronnen. En als de show van 2025 wat ingetogen is, wees gerust: volgend jaar (2026) pieken de Perseïden bij nieuwe maan, dus er staat een echt spectaculaire show op het programma ts2.tech!

Zichtbaarheid: De Perseïden zijn het best te zien vanaf het noordelijk halfrond, omdat het radiant van de zwerm (in Perseus) hoger aan de noordelijke hemel staat. Waarnemers op het zuidelijk halfrond zullen ook enkele Perseïden zien, maar de aantallen zijn lager (het radiant blijft dichter bij de horizon) amsmeteors.org amsmeteors.org. De Delta Aquariiden daarentegen zijn goed te zien vanaf zuidelijke tropische breedtes (hun radiant in Aquarius staat hoger op het zuidelijk halfrond) amsmeteors.org. Waar je ook bent, zoek de donkerste hemel die je kunt vinden, kijk van de maan af, en geef je ogen de tijd om te wennen. De meeste meteoren zijn te zien in de uren voor zonsopkomst, wanneer de kant van de aarde waar jij je bevindt recht op de meteorenzwermen af beweegt.

Planeten op een rij van middernacht tot zonsopkomst

Er is een parade van planeten aan de gang. Vrijwel elke grote planeet is op een bepaald moment tijdens de nacht te zien. Mars is nog steeds zichtbaar in de avondschemering – kijk laag in het westen na zonsondergang. De Rode Planeet is nu vrij zwak (ongeveer magnitude +1,6) en gaat onder kort nadat het volledig donker is astronomy.com. Op 2 augustus stond Mars in het zuidwesten van het sterrenbeeld Maagd, vlakbij de ster Beta Virginis van de vierde magnitude astronomy.com. Het is lastig te zien in de schemering, maar voor volhardende waarnemers is hij er wel. Mercurius daarentegen is nog niet zichtbaar, omdat hij in de schittering van de zon verloren is; hij zal halverwege augustus weer verschijnen en zijn beste ochtendverschijning van het jaar maken rond het einde van de maand science.nasa.gov.

Saturn staat centraal laat op de avond. De planeet met ringen komt op rond 22:30 lokale tijd begin augustus science.nasa.gov, en verschijnt in het oosten naarmate de avond vordert. Tegen middernacht of later staat Saturnus hoog boven de horizon in het sterrenbeeld Vissen (niet ver van het asterisme van de “Circlet”). Met een magnitude van ~0,8 astronomy.com is Saturnus het helderste object in dat deel van de hemel (afgezien van de Maan). Deze maand is Saturnus betrokken bij een unieke hemelse ontmoeting: hij komt heel dicht bij de verre planeet Neptunus. Sterker nog, Saturnus en Neptunus ondergaan een conjunctie – hun tweede van drie nauwe passages – op 6 augustus astronomy.com astronomy.com. Voor de meesten van ons is Neptunus onzichtbaar zwak (magnitude ~7,8), maar door een telescoop kunnen beide planeten in hetzelfde beeldveld met lage vergroting verschijnen rond de datum van de conjunctie astronomy.com. Als je een grote telescoop in de achtertuin hebt, kun je proberen Neptunus te spotten als een klein blauwgrijs stipje op slechts een fractie van een graad van Saturnus begin augustus. (Ze komen samen op en trekken de hele nacht over de hemel.) Deze Saturnus–Neptunus samenstand is niet met het blote oog te zien, maar het is een zeldzaam genoegen voor telescopische waarnemers – een voorproefje van de exacte Saturnus-Neptunus uitlijning op 6 augustus en opnieuw in februari volgend jaar astronomy.com.

Jupiter en Venus: een schitterend duo bij zonsopkomst. De echte blikvanger voor iedereen – geen telescoop nodig – verschijnt in de vroege ochtenduren voor zonsopkomst op 2–3 augustus. Schitterende Venus en heldere Jupiter stralen samen in het oosten vóór zonsopgang, en komen elke dag dichter bij elkaar. Tegen dit weekend zijn de twee helderste planeten aan de hemel al slechts ongeveer 9° van elkaar verwijderd (ongeveer de breedte van je vuist op armlengte) en gemakkelijk naast elkaar zichtbaar in de vroege ochtend skyandtelescope.org. Als je een vrij uitzicht hebt richting het oost-noordoosten, ongeveer 60–90 minuten voor zonsopkomst, zie je Venus (magnitude –4,0, extreem helder) en Jupiter (ongeveer –1,9, iets zwakker maar nog steeds erg helder) samen opkomen. Ze lijken bijna op een “dubbele baken” of een paar hemelse koplampen laag aan de horizon ts2.tech. Elke ochtend kruipen ze dichter naar elkaar toe: NASA merkt op dat de twee planeten “elkaar lijken te raken” midden augustus, en een nauwe conjunctie op 11–12 augustus bereiken, wanneer ze slechts ongeveer een graad van elkaar verwijderd zijn aan de hemel science.nasa.gov science.nasa.gov. (Dat is zo dichtbij dat je beide planeten achter je uitgestrekte pink kunt verbergen ts2.tech!) Mis dit niet als je een vroege vogel bent – het is een van de hoogtepunten van de maand. Sommige astronomie-liefhebbers waarschuwen zelfs gekscherend dat zo’n ultra-nauwe samenstand van Venus en Jupiter toevallige waarnemers zelfs zou kunnen laten denken dat er “tweeling-UFO’s” in de ochtendlucht zweven! ts2.tech

Zichtbaarheid: De Venus–Jupiter-conjunctie vindt plaats in de oostelijke ochtendhemel, en zal over de hele wereld zichtbaar zijn waar de ochtendschemering helder is. Waarnemers op middel-noorderbreedtes zullen Venus en Jupiter laag maar waarneembaar boven de oost-noordoostelijke horizon zien vóór zonsopgang (kijk ongeveer 45° naar links van waar de zon zal opkomen) ts2.tech. Op het zuidelijk halfrond is de geometrie vergelijkbaar – de planeten staan voor zonsopgang in het oosten (meer oost-zuidoost voor mensen op het zuidelijk halfrond). De grootste uitdaging is hun lage hoogte: ze stijgen niet erg hoog voordat de schemering te fel wordt. Probeer dus een vrij uitzicht op de horizon te vinden en begin te kijken terwijl de lucht nog redelijk donker is (rond 4:00–5:00 uur lokale tijd, afhankelijk van je breedtegraad). Verrekijkers kunnen helpen om ze uit de schemering te halen. Op 2–3 augustus is de afstand comfortabel enkele graden, maar als ze dichter bij elkaar komen op 11–12 augustus, zullen Venus en Jupiter extra opvallend – bijna precies bovenop elkaar staan. (Ze zullen de komende jaren niet meer zo dicht en gunstig bij elkaar staan, dus het is echt een bijzonder gezicht.) Zet 12 augustus in je agenda, maar geniet nu al van de “nadering” show!

Saturns manen tentoongesteld – de schaduwovergang van Titan (2–3 aug). Terwijl je Saturnus laat op de avond bewondert, weet dan dat er iets subtiels maar heel gaafs gebeurt met Saturnus’ grootste maan, Titan. Ongeveer in de nacht van 2 op 3 augustus, zal Titan zijn kleine zwarte schaduw werpen op de wolkentoppen van Saturnus – in feite een mini-eclips op Saturnus. Dit fenomeen, een schaduwovergang genoemd, is waarneembaar met een middelgrote tot grote telescoop (je zou een kleine donkere stip over de schijf van Saturnus zien bewegen). Het evenement duurt ongeveer van 6:25 tot 11:04 UTC op 3 aug skyandtelescope.org, wat overeenkomt met 2:25–7:04 a.m. EDT of 11:25 p.m.–4:04 a.m. PDT. Met andere woorden, het beslaat de late uurtjes van zaterdagavond voor Noord-Amerika. Waar is het zichtbaar? Saturnus is de hele nacht zichtbaar in augustus, dus waarnemers in Noord-Amerika zitten goed – Saturnus staat hoog aan de hemel in de vroege ochtenduren, wat een stabiel zicht biedt skyandtelescope.org. Europa daarentegen heeft tijdens een groot deel van de overgang daglicht (ochtend van 3 aug), dus Europeanen zullen deze missen. Tijdens de overgang zal Titan zelf (een lichtoranje stip) voor Saturnus langs kruipen, en iets verschoven daarvan zie je Titans schaduw – een scherpe zwarte punt – over het oppervlak van Saturnus schuiven skyandtelescope.org. Het is een fascinerend gezicht als je de juiste apparatuur hebt. Sterker nog, Saturnus begint aan een nieuw “Titan schaduwovergang-seizoen” – Titan zal elke 16 dagen de schijf kruisen en schaduwen werpen gedurende de komende maanden skyandtelescope.org. Leuk weetje: Sky & Telescope merkt op dat elke 15 jaar onze kijkgeometrie zo uitlijnt dat we Titan kunnen zien overgaan; de huidige serie loopt door tot oktober skyandtelescope.org. Als je deze mist, zijn er meer kansen in de herfst (en weer over 15 jaar!). Daarnaast zullen twee van Saturnus’ kleinere manen – Enceladus en Tethys – ook Saturnus kruisen op de ochtend van 3 augustus (UTC) rond dezelfde tijd astronomy.com. Ze zijn veel moeilijker te zien, maar het betekent dat Saturnus die nacht een drukke plek is. Al met al bieden 2–3 augustus een smorgasbord voor planeetwaarnemers: van blote-oog planeetparen tot telescopische maangebeurtenissen.

De maan ontmoet Antares in de schemering

Een maansontmoeting met een rode superreus. Als het donker wordt op 2 en 3 augustus, kijk dan zeker naar het zuiden (of naar het zuid-zuidwesten) om een prachtige samenstand van de maan en de ster Antares te zien. Antares is de helderste ster in het sterrenbeeld Schorpioen, bekend om zijn levendige rood-oranje kleur – hij wordt vaak het “Hart van de Schorpioen” genoemd. Op zaterdag 2 augustus staat de wassende maan slechts een paar graden van Antares verwijderd earthsky.org. De volgende nacht, zondag 3 augustus, zal de maan nog dichter bij Antares staan – slechts ongeveer 1° uit elkaar (dat is twee maandiameters) – wat zorgt voor een opvallende visuele nauwe ontmoeting earthsky.org. De ster en de maan komen samen op in de late namiddag/vroege avond en zijn zichtbaar tijdens het eerste deel van de nacht. Veel sterrenkijkers zullen deze schitterende “dubbel” aan de hemel opmerken – de neutraal witte gloed van de maan direct naast een flikkerende gekleurde ster.

Kleurcontrast: Als je een helder uitzicht hebt, kijk dan of je Antares’ vurige kleur naast de maan kunt onderscheiden. Antares is een rode superreus (honderden keren groter dan onze zon) en straalt met een duidelijke oranje-rode tint. Soms kan de nabijheid van de maan het kleurcontrast van de ster zelfs versterken. “Het neutrale grijs van het maanoppervlak lijkt altijd de kleur van welke ster of planeet dan ook waar de maan dichtbij staat, te versterken,” merkt waarnemer Gary Seronik op skyandtelescope.org. Veel mensen vinden dat Antares eruitziet als een “robijn” naast de parel van de maan. Houd er echter rekening mee dat de maan erg helder is vergeleken met Antares (die, hoewel helder voor een ster, ongeveer magnitude 1 is en 1.000 keer zwakker dan de maan!). De ster kan wat moeilijk te zien zijn direct tegen de schittering van de maan. Pro tip: gebruik een truc van EarthSky – ga zo staan dat de maan tijdelijk achter een gebouw, boom of zelfs een lantaarnpaal verborgen is. Met de maan uit het zicht zal Antares plotseling zichtbaar worden in de buurt earthsky.org. Je kunt ook een verrekijker proberen; wees alleen voorzichtig dat je niet te lang direct naar de felle maan kijkt.

Bedekking voor sommige regio’s: In het grootste deel van de wereld zal de Maan langs Antares glijden zonder deze te bedekken. Maar in een paar delen van de wereld komt de geometrie perfect uit en zal de Maan Antares bedekken – wat betekent dat Antares achter de Maan zal verdwijnen voor een korte periode. Dit gebeurt in de vroege ochtenduren van 4 augustus UTC (laat op 3 augustus lokale datum, afhankelijk van de tijdzone) en zal zichtbaar zijn vanuit delen van Polynesië, Nieuw-Zeeland, het zuiden van Zuid-Amerika en Antarctica earthsky.org. Bijvoorbeeld, waarnemers in Nieuw-Zeeland en de Cookeilanden behoren tot degenen die Antares rond 2:00 UTC op 4 augustus zien verdwijnen (plus of min, afhankelijk van de locatie) wanneer de donkere rand van de Maan eroverheen schuift earthsky.org. Als je in een van deze gebieden bent, kun je een bedekkingstijdschema raadplegen voor het exacte tijdstip earthsky.org. Het is een bijzonder fenomeen om te zien met een kleine telescoop of verrekijker. Elders (bijv. Noord-Amerika, Europa, het grootste deel van Azië en Afrika) is de samenstand van de Maan en Antares slechts een nauwe nadering zonder verduistering – maar nog steeds een prachtig gezicht. De Maan en Antares staan het hoogst aan de hemel in de vroege avond en bewegen daarna richting de horizon. Tegen middernacht staan ze relatief laag en gaan ze kort daarna onder earthsky.org (vanaf middelhoge noordelijke breedtes). Plan dus om ze te observeren in de eerste helft van de nacht op 2 en 3 augustus.

Zichtbaarheid: De Maan is uiteraard overal zichtbaar (mits het weer het toelaat), en Antares is zichtbaar vanaf beide hemisferen (het is een zuidelijke hemelster, maar komt vrij ver naar het noorden – ongeveer 26° zuiderdeclinatie). Waarnemers op middelhoge breedte in het noordelijk halfrond (bijv. Europa, VS) zullen Antares niet ver boven de zuidelijke horizon bij schemering zien – de Maan zal er dichtbij staan. Waarnemers op het zuidelijk halfrond (bijv. Australië, zuidelijk Afrika, Zuid-Amerika) zullen Antares en de Maan hoger aan de hemel zien in de avond. De nauwste samenstand op 3 augustus is wereldwijd, maar de bedekking is beperkt tot de genoemde regio’s (Polynesië, NZ, Zuid-Amerika ten zuiden van ongeveer 30°Z, enz.) earthsky.org. Als je buiten die gebieden bent, geniet dan gewoon van de nauwe samenstand!

Noorderlicht en ruimteweer vooruitzicht

Noorderlicht, iemand? Het poollicht (aurora borealis) haalde begin augustus het nieuws – op vrijdag 1 augustus zorgde een kleine geomagnetische verstoring ervoor dat sterrenkijkers in verschillende noordelijke Amerikaanse staten en Canada de Noorderlicht konden zien. Het Space Weather Prediction Center van NOAA had voor die nacht een periode van Kp 3 geomagnetische activiteit voorspeld, wat inderdaad resulteerde in een zachte aurorale vertoning zichtbaar onder donkere luchten op hoge breedtegraden people.com people.com. (Kp 3 op de schaal van 0–9 is onder het officiële stormniveau, maar nog steeds genoeg om het poollicht verder van de polen te laten zien dan normaal. NOAA merkte op dat een Kp 3-aurora “heel aangenaam om naar te kijken” kan zijn onder perfecte omstandigheden people.com – en dat was het ook!) Sommige gelukkige waarnemers zo ver naar het zuiden als het noorden van de continentale VS (bijv. Minnesota, Montana, Wisconsin) zagen die nacht zwakke rode en groene gloed aan de horizon. De aurora werd geholpen door het feit dat de maan toen maar half verlicht was people.com, waardoor het maanlicht nauwelijks stoorde met de zwakke aurorale gordijnen.

Voor het weekend van 2–3 augustus is de verwachting voor het poollicht rustiger. Volgens de 3-daagse ruimteweersverwachting van NOAA worden er geen G1-klasse (Kleine) of sterkere geomagnetische stormen verwacht op 2 of 3 augustus services.swpc.noaa.gov. De maximale Kp-index wordt voorspeld rond de 2 tot 3 te blijven services.swpc.noaa.gov – met andere woorden, enige onrustige geomagnetische activiteit maar niets dat waarschijnlijk wijdverspreide aurora’s zal veroorzaken. Tenzij er een onverwachte uitbarsting van de zon plaatsvindt, zou het magnetisch veld van de aarde relatief rustig moeten blijven. Dit betekent dat het Noorderlicht waarschijnlijk beperkt blijft tot hun gebruikelijke poolgebieden – gebieden op hoge breedtegraad zoals het uiterste noorden van Canada, Alaska, IJsland, Scandinavië en misschien het noorden van Schotland. Als je in die gebieden woont, is het altijd de moeite waard om op een heldere, donkere nacht even naar de noordelijke horizon te kijken, voor het geval er een zwakke aurora flikkert. Maar voor de meesten van ons verder naar het zuiden zullen de hemels dit weekend niet oplichten met aurora’s.

Het is het vermelden waard dat ruimteweer ons kan verrassen. Een plotselinge zonnevlam of coronale massa-uitstoot zou de voorspelling kunnen veranderen als deze de aarde raakt – maar er worden er op dit moment geen verwacht. Op 1 augustus was de zon relatief gematigd in activiteit (de afgelopen dagen geen grote uitbarstingen). Houd aurora-waarschuwingen in de gaten als je geïnteresseerd bent, maar geniet anders van de andere hemelverschijnselen zonder een groene aurora-gloed te verwachten. En als je je in een noordelijke regio bevindt, geven donker aangepaste ogen en een maanloos uur (laat op de avond) je de beste kans om een zwakke auroraband te zien.

Zichtbaarheid: Aurora’s (als ze voorkomen) zullen regionaal zijn. Tijdens de geomagnetische opleving van 1 augustus waren aurora’s zichtbaar in het noordelijkste deel van de Verenigde Staten (bijv. delen van Washington, North Dakota, enz.) en natuurlijk Canada en Alaska people.com people.com. Dit weekend, met lagere activiteit verwacht, zouden aurora’s waarschijnlijk alleen zichtbaar zijn in poolgebieden (verre noordelijk halfrond, of ver naar het zuiden als er activiteit zou zijn op het zuidelijk halfrond – de aurora australis rond Antarctica). Kortom, tenzij je boven ongeveer 55°–60° noorderbreedte woont, is het onwaarschijnlijk dat je aurora’s zult zien op 2–3 augustus onder de voorspelde omstandigheden. Degenen op extreme noordelijke breedtes zouden een diffuse gloed laag aan de horizon kunnen zien, als er al iets te zien is.

(Een lichtpuntje: de maan zal dit weekend ongeveer 70% verlicht zijn – niet zo helder als een volle maan – dus als er een aurora optreedt, zal het maanlicht deze niet volledig overstemmen people.com. Tijdens sterke aurora’s kunnen de Noorderlichten zelfs met een heldere maan of in lichtvervuilde gebieden zichtbaar zijn, maar voor zwakke aurora’s wil je donkere luchten.)

ISS en satellietovergangen

Niet alle “sterren” aan de nachtelijke hemel zijn natuurlijk – de mensheid heeft daarboven ook heel wat objecten geplaatst. Satellieten die overkomen kunnen korte maar spannende waarnemingsmomenten opleveren. De meest indrukwekkende is het Internationaal Ruimtestation (ISS), dat gemakkelijk met het blote oog zichtbaar is wanneer het overkomt. Sterker nog, het ISS schittert doorgaans als het helderste object aan de nachtelijke hemel na de maan space.com. Het verschijnt als een constant, snel bewegend wit lichtpunt, dat er een paar minuten over doet om de hemel te doorkruisen. Je hebt geen speciale apparatuur nodig om het te zien – zelfs in steden kan het ISS helder genoeg zijn om te zien, omdat de structuur ter grootte van een voetbalveld veel zonlicht weerkaatst space.com.

Wanneer en waar je het ISS kunt zien: Het ISS draait ongeveer 16 keer per dag om de aarde en zijn baan verschuift, waardoor het niet elke nacht op een bepaalde locatie zichtbaar is. Het vliegt met een inclinatie van ongeveer 51,6°, wat betekent dat het over gebieden tussen 51,6°N en 51,6°Z breedtegraad komt (ongeveer 90% van de wereldbevolking woont binnen deze band) space.com. Het station is alleen zichtbaar wanneer zonlicht het raakt terwijl jouw hemel donker is – meestal binnen een paar uur na zonsondergang of voor zonsopgang space.com. Dat is wanneer het bij jou nacht is, maar het ISS op 400 km hoogte vangt nog steeds zonlicht. Deze kijkvensters komen en gaan in cycli. In begin augustus 2025 krijgen veel locaties op het midden van het noordelijk halfrond (zoals Europa en het noorden van de VS) avondpassages van het ISS kort na zonsondergang, terwijl sommige lagere breedtegraden mogelijk passages voor zonsopgang zien. Bijvoorbeeld, rond dit weekend maakt het ISS een reeks zichtbare passages in de avondhemel boven Noord-Amerika (controleer exacte steden voor tijden). Om te weten of en wanneer het ISS voor jou zichtbaar is, gebruik NASA’s “Spot the Station”-tool of een smartphone-app – je voert je locatie in en krijgt de volgende overvliegtijden, inclusief uit welke richting het ISS verschijnt en hoe hoog het zal komen space.com. Wanneer het zover is, ga gewoon naar buiten en kijk in de aangegeven richting; het ISS ziet eruit als een heldere ster die gestaag beweegt (niet knipperend, niet flitsend zoals een vliegtuig). Een typische passage duurt een paar minuten vanaf het moment dat het boven de horizon verschijnt tot het verdwijnt (ofwel in de schaduw van de aarde of ondergaat). Tijdens een goede, hoge passage kan het ISS zelfs helderder zijn dan Jupiter en Venus, met een magnitude van –3 of helderder. Het is bijzonder om te bedenken dat er mensen aan boord zijn van die snel bewegende “ster”!

Andere satellieten: De nachtelijke hemel wordt ook doorkruist door veel andere satellieten – op een heldere nacht, vooral na de schemering, kun je een paar zwakkere bewegende lichtpuntjes zien. Enkele opvallende zijn: Starlink-satellieten (SpaceX’s breedbandconstellatie) die, kort na lancering, vaak verschijnen als een duidelijke trein van lichten die in formatie bewegen. Deze kunnen ook UFO-meldingen veroorzaken! Er zijn ook satellieten zoals Tiangong, het Chinese ruimtestation, dat soms zichtbaar is (hoewel zwakker dan het ISS), en talloze communicatie-, weer- en militaire satellieten. Af en toe vangt een oude Iridium-satelliet of ander toestel de zon en flikkert een paar seconden fel op, om daarna weer te dimmen – een opvallende maar korte flits aan de hemel. De belangrijkste verschillen tussen satellieten en bijvoorbeeld vliegtuigen zijn dat satellieten geen knipperende navigatielichten hebben (ze schijnen met een constante zonlichtreflectie) en ze meestal sneller over de hemel bewegen dan hoge vliegtuigen, waarbij ze slechts een paar minuten nodig hebben om van de ene horizon naar de andere te gaan. Als je onder een donkere hemel bent, is het leuk om gewoon achterover te liggen en te kijken – je zult verbaasd zijn hoeveel satellieten je in een uur kunt zien.

Zichtbaarheid: Iedereen ter wereld kan satellietovergangen zien, maar welke satellieten en wanneer hangt af van je breedtegraad en de baan van de satelliet. Het ISS, bijvoorbeeld, komt nooit verder noordelijk dan ongeveer 51,6°N (dus het is bijvoorbeeld niet te zien in het uiterste noorden van Scandinavië), en hetzelfde geldt voor het uiterste zuiden. Maar voor het overgrote deel van de bewoonde gebieden zal het ISS periodiek zichtbaar zijn. Als je bijvoorbeeld in New York, Londen, Tokio, Sydney of Warschau bent, zweeft het station waarschijnlijk elke paar weken een aantal opeenvolgende nachten over jouw hemel. Gebruik de volgbronnen om specifieke informatie voor jouw stad te krijgen. Veel astronomiewebsites of apps vermelden ook aankomende satellietovergangen voor heldere objecten. Als er een recente raketlancering is geweest, let dan op ongebruikelijke clusters van lichten (bijvoorbeeld Starlink-uitzettingen). En nog een tip: direct na zonsondergang kun je soms zelfs brandstofwolken of ventilaties van rakettrappen van lanceringen zien – hoewel er geen gepland staan voor 2–3 augustus die wijd zichtbaar zouden zijn, kunnen deze spookachtige gloed in de lucht veroorzaken.

Bonus: Nee, de wereld zal niet donker worden op 2 augustus

Trouwens, trap niet in internet-hoaxes die beweren dat een bizarre dagenlange zonsverduistering of planetaire uitlijning de aarde op 2 augustus 2025 in duisternis zal hullen. Er doen online geruchten de ronde over naderende “dagen van duisternis” – maar er is geen zonsverduistering op 2 augustus 2025 jagranjosh.com. (Sterker nog, de volgende totale zonsverduistering rond deze datum is op 2 augustus 2027, niet 2025, en zelfs die zal alleen zichtbaar zijn in delen van Europa, Afrika en het Midden-Oosten – geen wereldwijde duisternis jagranjosh.com jagranjosh.com.) NASA en andere astronomische bronnen hebben bevestigd dat er geen zonsverduistering of ongebruikelijke stroomuitval plaatsvindt op 2 augustus jagranjosh.com. De virale berichten die een “totale duisternis” dit weekend beweren zijn 100% nep. Dus als je dat op sociale media zag, weet je het nu – het is veilig om je waarneemnacht te plannen zonder angst dat de zon op mysterieuze wijze zal verdwijnen! De enige schaduwen die op 2 augustus worden geworpen zijn door de maan (tijdens haar normale nachtfasen… en dat kleine schaduwje van Titan op Saturnus dat we eerder noemden).

Wij wensen je een heldere hemel en veel plezier met het sterrenkijken! Dit eerste weekend van augustus biedt een beetje van alles: een handvol vallende sterren, een heldere maan dicht bij een vurige ster, planeten die paraderen bij zonsopgang, en zelfs door mensen gemaakte “sterren” die over je hoofd zeilen. Vergeet niet om de lokale weersvoorspellingen te checken – een perfect getimed hemelverschijnsel is niet zichtbaar als er wolken overdrijven. Gebruik ook de gelinkte bronnen en hulpmiddelen (zoals NASA en astronomiewebsites) voor meer details over elk evenement. Of je nu een gelegenheids-sterrenkijker bent of een enthousiaste amateurastronoom, er is iets magisch aan weten wat er boven je hoofd gebeurt. Dus spreid een deken uit, laat je ogen wennen aan het donker, en geniet van de kosmische show van 2–3 augustus 2025!

Bronnen: Sky & Telescope skyandtelescope.org skyandtelescope.org; NASA science.nasa.gov science.nasa.gov; EarthSky earthsky.org earthsky.org; American Meteor Society amsmeteors.org amsmeteors.org; AccuWeather/AMS accuweather.com; ts2.space/StarWalk ts2.tech ts2.tech; People/NOAA people.com people.com; Space.com space.com space.com; JagranJosh jagranjosh.com.