Toestand van internettoegang in Angola: van stedelijke centra tot satelliet-levenslijnen

Angola heeft de afgelopen tien jaar aanzienlijke vooruitgang geboekt bij het uitbreiden van de internettoegang, maar de connectiviteit blijft zeer ongelijk verdeeld tussen de stedelijke centra en het landelijke achterland. Met een bevolking van ongeveer 37 miljoen datareportal.com – waarvan de meesten jong zijn en meer dan twee derde in steden woont datareportal.com – groeit het digitale landschap van Angola snel. Begin 2025 waren er ongeveer 17,2 miljoen internetgebruikers in Angola, wat overeenkomt met een internetpenetratie van 44,8% datareportal.com. Dit is een duidelijke groei ten opzichte van slechts 32,6% in 2023 satelliteprome.com, wat een gestage stijging weerspiegelt. Toch is meer dan de helft van de bevolking nog altijd offline. Ter vergelijking: het internetgebruik op het Afrikaanse continent lag in 2024 slechts op 38%, ver onder het wereldwijde gemiddelde van 68% techafricanews.com. Angola scoort nu iets boven het continentale gemiddelde, maar loopt achter op de koplopers in Afrika – zo heeft Marokko in 2025 een penetratiegraad van meer dan 92% statista.com. Om de achterstand in te halen, moeten economische, infrastructurele en beleidsmatige uitdagingen aangepakt worden die ervoor zorgen dat landelijke gebieden en gemarginaliseerde gemeenschappen beperkte toegang hebben.

Dit rapport geeft een uitgebreid overzicht van de internettoegang in Angola, met aandacht voor de huidige penetratie en het gebruik, de staat van mobiele en vaste infrastructuur, betaalbaarheid en snelheden, overheidsbeleid, belangrijke uitdagingen, de opkomst van satellietinternet als reddingslijn voor afgelegen gebieden en toekomstige kansen. De doelgroep – ontwikkelingsprofessionals, telecom-investeerders en beleidsonderzoekers – krijgt inzicht in zowel de geboekte vooruitgang als de resterende hindernissen om alle Angolezen met de digitale wereld te verbinden.

Internetpenetratie en Gebruikersdemografie

Het internetgebruik in Angola is substantieel gegroeid, maar biedt nog veel ruimte voor uitbreiding. Zoals genoemd, was ongeveer 44,8% van de Angolezen online in januari 2025 datareportal.com. Dat komt neer op 17,2 miljoen internetgebruikers, tegen 14,6 miljoen (39,3% penetratie) een jaar eerder datareportal.com datareportal.com. Met andere woorden, ongeveer 60% van de bevolking is nog altijd offline datareportal.com. De groeitrend is positief – het aantal gebruikers nam toe met ongeveer 3% van 2024 tot 2025 – maar het grootste deel is nog niet verbonden, vooral in landelijke gebieden en onder lagere inkomensgroepen. Officiële cijfers van Angola’s telecomregulator illustreren deze stijging eveneens: president João Lourenço kondigde aan dat halverwege 2024 het aantal internetabonnees 11,2 miljoen (ongeveer 33% penetratie) bereikte, een scherpe stijging ten opzichte van het voorgaande jaar menosfios.com menosfios.com. (Verschillen tussen officiële en externe schattingen komen door methodologische verschillen, maar alle bronnen tonen een stijgende lijn in het gebruik.)

Demografisch gezien is de Angolese bevolking erg jong (mediane leeftijd ~16,6 jaar) datareportal.com en hoofdzakelijk stedelijk (ongeveer 69% woont in steden) datareportal.com. Het is dan ook niet verrassend dat de meeste internetgebruikers geconcentreerd zijn in stedelijke centra zoals Luanda (de hoofdstad), waar meer connectiviteit beschikbaar is. De digitale kloof tussen stad en platteland is scherp: stedelijk internetgebruik ligt ver boven dat van het platteland, dat extreem laag blijft door gebrekkige infrastructuur. Angola kent ook een multi-SIM-cultuur – er waren in het begin van 2025 ongeveer 28,7 miljoen actieve mobiele SIM-verbindingen (gelijk aan 74,6% van de bevolking) datareportal.com datareportal.com. Veel mensen gebruiken meerdere SIM’s (bijvoorbeeld voor verschillende providers of werk/privé), waardoor het aantal verbindingen hoger ligt dan het aantal unieke gebruikers. Op het gebied van geslacht en leeftijd zijn er weinig gedetailleerde gegevens, maar door de jeugdige bevolking is het aannemelijk dat vooral jonge Angolezen de vraag naar social media en digitale diensten aanjagen. (Zo waren er in 2024 ongeveer 5 miljoen social mediagebruikers, circa 13% van de bevolking, waarbij het gebruik neigt naar jongvolwassenen datareportal.com datareportal.com.) Nu deze digitaal vaardige generatie volwassen wordt, neemt de druk om overal in het land betere internettoegang te realiseren alleen maar toe.

Samengevat: de internetpenetratie in Angola – ongeveer 40–45% in 2024/25 – plaatst het land in de middengroep binnen Afrika, ruim onder landen als Marokko of Zuid-Afrika, maar iets boven het sub-Saharaans Afrikaanse gemiddelde techafricanews.com statista.com. De meerderheid van de online bevolking is stedelijk, opgeleid en gebruikt vaak mobiele data als belangrijkste toegang. De grootste uitdaging is het internetgebruik uitbreiden naar de andere helft van de bevolking, met name in landelijke gebieden.

Mobiele en Vaste Internetinfrastructuur

Mobiele netwerken vormen de ruggengraat van de Angolese internetinfrastructuur, zoals in het grootste deel van Afrika. Angola heeft drie mobiele netwerkoperatoren (MNO’s): Unitel, Movicel en Africell. Unitel – gestart in 2001 – is marktleider en had historisch gezien vrijwel een monopolie op mobiel internet. Movicel, begonnen als staatsbedrijf, werd de tweede operator. In 2022 trad Africell toe als nieuwe speler en doorbrak het langdurige duopolie. In 2023 domineren Unitel en Africell gezamenlijk de markt met ongeveer 65,7% en 27,8% van de mobiele breedbandabonnementen freedomhouse.org. Movicel heeft het restant (ongeveer 6–7%). De komst van Africell (een pan-Afrikaanse speler) veranderde het speelveld – Africell verkreeg in 2020 een universele telecomlicentie en begon in april 2022 met diensten, met als doel landelijke dekking in 2025 budde.com.au budde.com.au. Meer concurrentie stimuleert netwerkupgrades en drukt de prijzen, al blijft Unitel de gevestigde partij met de grootste dekking.

Mobiele technologie en dekking: De mobiele netwerken in Angola maken momenteel gebruik van een mix van 2G, 3G, 4G LTE, met opkomend 5G in beperkte gebieden. Third-generation (3G) dekking is bijna universeel – ongeveer 90–92% van de bevolking heeft 3G-bereik freedomhouse.org. Dankzij deze brede 3G-dekking (uitgebouwd sinds het midden van de jaren 2000) zijn basis mobiel internet en bellen/SMS beschikbaar in de meeste steden en langs transportcorridors. 4G LTE daarentegen breidt zich traag uit. Unitel en Movicel starten al in 2012 met 4G in stedelijke gebieden samenacouncil.org, maar daarna stokte de groei. In 2022 was slechts 44% van de bevolking gedekt door 4G freedomhouse.org. In 2023 was 4G-dekking rond de 34%, hoewel de overheid verwachtte eind 2023 48% te halen en ambitieus 85% in 2027 samenacouncil.org. In de praktijk is 4G nu beschikbaar in Luanda en enkele grote steden, met geleidelijke uitrol langs hoofdwegen en secundaire steden. Beperkte dekking leidt tot klachten over congestie en instabiele 3G/4G-verbindingen samenacouncil.org.

Ondertussen is 5G op beperkte schaal geïntroduceerd. Unitel startte in december 2022 de eerste commerciële 5G-dienst in het centrum van Luanda freedomhouse.org. In deze eerste fase was 5G exclusief in delen van de hoofdstad beschikbaar, met snelheden tussen 10–200 Mbps en premiumprijzen (15.000 tot 125.000 Kwanza, oftewel $30–$245 per maand) freedomhouse.org. Tegen 2023 breidde Unitel de beperkte 5G-dekking uit naar twee extra provincies freedomhouse.org. De toezichthouder (INACOM) wees mid-band 5G-spectrum (3.3–3.7 GHz) toe aan alle drie de operators – Unitel, Movicel en Africell – en elke partij is begonnen kleinschalige 5G-netwerken uit te rollen budde.com.au budde.com.au. Maar eind 2024 werd verwacht dat 5G-dekking slechts zo’n 2% van de bevolking zou bereiken (voornamelijk zakelijke districten) samenacouncil.org. Verdere uitrol hangt af van investeringsvermogen van operators en vraag naar hoge bandbreedte. Het nationale ontwikkelingsplan mikt op ongeveer 21% 5G-dekking in 2027 globalvalidity.com.

Alle operators blijven sterk leunen op 2G/3G in landelijke gebieden, waarbij 3G uitwijkmogelijkheid biedt waar geen 4G is. Unitel en Movicel kregen kritiek omdat ze te lang vasthielden aan oudere GSM/EDGE- en 3G-netwerken en “traag waren met LTE-diensten” tot de concurrentie toenam budde.com.au. Nu, met de komst van Africell en overheidsdruk, versnellen upgrades. Opvallend is dat de regering Unitel in 2023 aanspoorde om “constante netwerkproblemen” te verhelpen, nadat gebruikers last hadden van gespreksuitval en trage data door capaciteitstekorten; Unitel gaf toe meer te moeten investeren en wees op problemen bij het aanschaffen van nieuwe apparatuur wegens valutatekorten samenacouncil.org freedomhouse.org. Dit laat zien dat kwaliteit van infrastructuur zelfs binnen dekkingsgebieden een punt van zorg is – dekking betekent niet automatisch betrouwbaarheid.

Positief is dat Angola investeert in backbone-infrastructuur ter ondersteuning van deze mobiele netwerken. Een belangrijk recent project is de Unitel North Submarine Cable, geopend in februari 2023, die de exclaveprovincie Cabinda via een onderzeese glasvezel verbindt met het hoofnetwerk freedomhouse.org freedomhouse.org. Hierdoor krijgen Cabinda en Zaire provincie toegang tot snelle verbindingen zonder dure satelliet- of buitenlandroutes, wat diensten in die regio’s verbetert. Daarnaast stimuleert het ministerie netwerkdeling en nationale roaming (onder het programma “Ilumina Angola”) om dekking te vergroten – operators kunnen torens delen in afgelegen gebieden, wat kosten bespaart globalvalidity.com globalvalidity.com.

Vastelijn- en breedbandinfrastructuur: Buiten mobiel is de vaste internetinfrastructuur van Angola relatief onderontwikkeld, met lage vaste penetratie, beperkt tot enkele steden. Het staatsbedrijf Angola Telecom was tot de vrijmaking van de markt in de jaren 2000 monopolist en.wikipedia.org. Angola Telecom is nu vooral groothandelaar en internetprovider, beheert circa 12.000 km glasvezel-backbone (van de ~22.000 km in het hele land) freedomhouse.org, maar de modernisering en het onderhoud zijn achtergebleven. Het bedrijf stond voor de afgrond, waarna de overheid in 2023 besloot te herstructureren in plaats van te privatiseren freedomhouse.org freedomhouse.org. Een privaat consortium (geleid door Gemcorp) kreeg een concessie om Angola Telecom’s netwerk te beheren en upgraden freedomhouse.org. De overheid heeft plannen voor volledige privatisering geannuleerd, maar vernieuwt het management om de operator vlot te trekken freedomhouse.org.

Op de vaste breedbandmarkt zijn verschillende private partijen en dochters actief, vooral gericht op bedrijven en welgestelde huishoudens in Luanda. Voorbeelden zijn MSTelcom (van Sonangol, voor olie/gassector), Multitel (dochter van Angola Telecom voor zakelijke markt), TV Cabo Angola (kabelbreedband van Angola Telecom en private partner), ITA (Internet Technologies Angola), Net One en anderen en.wikipedia.org. Breedbandopties lopen uiteen van glasvezel tot woning in luxe stadswijken, tot WiMAX/wireless breedband en kabelinternet. Toch is het aantal vaste breedbandabonnees klein – in 2022 had INACOM slechts circa 740.000 vaste internetabonnementen geregistreerd freedomhouse.org, ongeveer 2% van de bevolking. (Ter vergelijking: mobiele internetabonnementen waren ruim 9 miljoen freedomhouse.org.) De meeste vaste lijnen liggen in de hoofdstad; elders buiten Luanda is breedband vrijwel niet beschikbaar.

Angola is internationaal echter goed verbonden via onderzeese kabels en heeft zijn Atlantische kust benut als regionaal knooppunt. Belangrijke kabels zijn: de West Africa Cable System (WACS) (mede eigendom Angola Cables), de SAT-3/WASC-kabel (gedeeltelijk door Angola Telecom), de Africa Coast to Europe (ACE) kabel en de South Atlantic Cable System (SACS), die als eerste directe trans-Atlantische kabel Afrika (Angola) met Zuid-Amerika (Brazilië) verbindt freedomhouse.org. In juli 2023 is de 2Africa-kabel aangekomen, waardoor het monopolie op internationale bandbreedte is doorbroken freedomhouse.org freedomhouse.org. Deze kabels plus glasvezelverbindingen naar Namibië, DRC en Zambia betekenen dat het land veel upstream capaciteit heeft. ANGONIX Internet Exchange Point in Luanda is een van de grotere Afrikaanse IXPs en bevordert binnenlands en regionaal internetverkeer freedomhouse.org).

Ter versterking van de regionale connectiviteit is een nieuwe glasvezelroute van Luanda naar Johannesburg gereed in 2023, door samenwerking tussen Angola Telecom en Liquid Dataport, onderdeel van Liquid Intelligent Technologies. Deze 1.980 km route verbindt Angola via DRC, Zambia en Zimbabwe met Zuid-Afrika en het pan-Afrikaanse netwerk van Liquid liquid.tech. Dit biedt alternatieve routes richting internetknooppunten en zal de veerkracht en betaalbaarheid verbeteren liquid.tech. Minister Mário Oliveira benadrukte dat Angola de afgelopen 25 jaar fors investeerde in terrestrische, onderzeese en zelfs satellietconnectiviteit, met het oog op economische modernisering liquid.tech.

Samengevat: de internetinfrastructuur van Angola kent sterke én zwakke punten. Mobiele netwerken bereiken het grootste deel van de bevolking, maar snelle 4G/5G is nog grotendeels stedelijk. Glasvezel-backbone en internationale connectiviteit zijn sterk, maar de “laatste kilometer” voor de gewone burger is meestal mobiel, daar vaste breedband zelden beschikbaar of betaalbaar is. In de volgende secties gaan we in op kwaliteit, betaalbaarheid en de eindgebruikerservaring.

Betaalbaarheid, Toegankelijkheid en Internetsnelheden

Ondanks verbeteringen in infrastructuur blijft internettoegang duur voor veel burgers in Angola en zijn de snelheden bescheiden vergeleken met wereldwijde standaarden. Hoge kosten en lage koopkracht zijn forse obstakels, vooral in landelijke gebieden en onder lage inkomens.

Internetkosten: Angola’s internetprijzen liggen regionaal aan de hoge kant. In 2023 bedroeg de gemiddelde maandprijs voor een vast breedbandabonnement circa $78,50 – een van de duurste in zuidelijk Afrika freedomhouse.org. In 2024 daalde dit tot zo’n $47,50 per maand freedomhouse.org, nog steeds heel hoog voor een land met een bnp per hoofd rond $3.000. Mobiele data zijn relatief goedkoper, maar nog niet goedkoop: de gemiddelde prijs van 1 GB mobiele data was $2,33 in april 2022 freedomhouse.org en daalde tot $1,01 per GB in augustus 2023 freedomhouse.org. Al klinkt $1 goedkoop, slechts rond de 4% van de Angolezen kan zich elke maand 1 GB veroorloven (volgens de “1 voor 2”-norm: 1GB mag maximaal 2% van het maandinkomen kosten), tegen 23% Afrika-breed freedomhouse.org. Voor de meeste Angolese huishoudens is zelfs een beperkt datapakket dus een flinke uitgave. De Alliantie voor Betaalbaar Internet en de VN raden aan dat 1GB minder dan 2% van het gemiddelde inkomen kost; Angola haalt dat nog niet. Plattelandsbewoners en lagere inkomens moeten vaak zuinig omspringen met data of zijn afhankelijk van openbare Wi-Fi waar mogelijk.

De overheid en private sector namen enkele initiatieven voor betere betaalbaarheid en toegang: gratis openbare Wi-Fi-hotspots (zoals het “Angola Online” programma) zijn in sommige stedelijke parken, pleinen en scholen uitgerold freedomhouse.org freedomhouse.org. Deze worden druk bezocht, soms zelfs overbelast, wat tevens de grote behoefte aantoont. Problemen zoals stroomuitval, vandalisme en matig onderhoud ondermijnen echter de betrouwbaarheid freedomhouse.org. Sommige mobiele aanbieders bieden voordelige social media-bundels of gratis toegang tot educatieve/government sites. Maar voor écht afgelegen gemeenschappen ontbreekt zelfs mobiele dekking of openbare Wi-Fi – hier springt satelliet (later besproken) in het gat.

Internetsnelheden en kwaliteit: De prestaties stijgen gestaag maar blijven matig. Begin 2024 was de mediane mobiele downloadsnelheid ca. 13,99 Mbps datareportal.com, begin 2024 zelfs gedaald naar ongeveer 12,7 Mbps freedomhouse.org. Upload op mobiel lag rond 8–9 Mbps freedomhouse.org. Vaste breedband gemiddeld rond 19,6 Mbps in januari 2024 datareportal.com, stijgend naar 23,2 Mbps in januari 2025 datareportal.com. Voldoende voor gewoon internetgebruik en video, maar fors onder het wereldgemiddelde (minder dan de helft voor mobiel, 1/10 voor vast internet freedomhouse.org). Dit komt door het veelvuldig gebruik van 3G en drukte op 4G. Positief is dat vaste snelheden wél stegen (+18% van 2024 op 2025 datareportal.com). Mobiele snelheden daalden echter ca. 28% tijdens 2023 datareportal.com, vermoedelijk door netwerkdrukte en technische zaken – kwaliteit kan dus flink schommelen.

Stedelingen in Luanda hebben de hoogste snelheden. In 2023 lag de gemiddelde mobiele download in Luanda op 22,4 Mbps freedomhouse.org, veel hoger dan het nationale gemiddelde. Op het platteland zijn snelheden veel lager en zijn er geregeld uitvalmomenten. De rural connectivity hapert door matige infrastructuur op meerdere vlakken: weinig zendmasten (vaak alleen 2G/3G), onbetrouwbare stroomvoorziening en zwakke backhauls. Volgens Freedom House is het internet in rurale gebieden “traag en valt vaak uit”, stadse gebieden hebben tenminste stabielere stroom en meer masten freedomhouse.org. De grote stedelijk-rurale tegenstelling blijkt ook uit het feit dat slechts 7,3% van de huishoudens op het platteland in 2018 elektriciteit had, tegen 75% in steden freedomhouse.org.

Prijs versus kwaliteit: Door de hoge prijzen kiezen veel Angolezen voor goedkopere bundels met beperkingen. Goedkope mobiel-internetabonnementen van o.a. Movicel of NetOne bieden meestal zeer lage datalimieten of mindere prioriteit, waardoor gebruikers “tragere en slechtere service” krijgen freedomhouse.org. Zo ontstaat een digitale kloof, zelfs onder wie wél online is – een minderheid kan high-speed onbeperkt betalen, de meerderheid moet het doen met langzaam, gemeten internet. De overheid hoopt dat meer concurrentie (zoals door Africell) de prijzen zal drukken en de kwaliteit verbetert, ondersteund door extra internationale bandbreedte (bijv. 2Africa-kabel en Angosat-2 satelliet) freedomhouse.org.

Samengevat: toegankelijkheid in Angola is ook een kwestie van portemonnee. De combinatie van hoge kosten, wispelturige kwaliteit en trage snelheden betekent dat zelfs waar internet bestaat, het niet altijd bruikbaar of betaalbaar is voor iedereen. Initiatieven en innovaties voor meer betaalbaarheid zijn noodzakelijk opdat gewone Angolezen maximaal profiteren van de bestaande infrastructuur.

Overheidsbeleid en Investeringen voor Uitbreiding van Toegang

De Angolese overheid speelt een centrale rol in de telecomsector: als beleidsmaker, toezichthouder, investeerder, en soms eigenaar van telecombedrijven. De afgelopen jaren volgt men een dubbele strategie: investeringen in infrastructuur en marktliberalisering, om zo dekking in achtergestelde gebieden uit te breiden én meer efficiëntie en concurrentie te stimuleren.

Nationale Digitale Strategie: In het Nationaal Ontwikkelingsplan 2023-2027 startte Angola een ambitieus traject richting universele digitale inclusie. Tijdens een forum in 2025 lichtten officials enkele overheidsprogramma’s toe die deze digitale push aanjagen globalvalidity.com:

• Conecta Angola – uitbreiding van telecominfrastructuur en publieke internetpunten, speciaal in afgelegen gebieden.
• Angola Online – meer connectiviteit voor scholen, overheid en publieke plaatsen via gratis Wi-Fi-hotspots.
• Ilumina Angola – delen van infrastructuur en nationale roaming om dekking en concurrentie te bevorderen.
• Ngola Digital – e-overheid, toegankelijkheid en digitale diensten uitrollen.
• Breedbandnetwerk – landelijk glasvezel-backbone uitbouwen.
• Digital.AO – digitale overheidsplatformen en cloudoplossingen ontwikkelen.
• Nationaal Ruimteprogramma – inzet van satellietcommunicatie (Angosat) voor gebieden zonder aardse netwerken. globalvalidity.com globalvalidity.com

Voor deze plannen is een budget van 50 miljard Kwanza gereserveerd globalvalidity.com. Concrete doelen voor 2027: meer dan 90% 3G-dekking, flinke groei in 4G/5G (doel: 32% 4G, 21% 5G globalvalidity.com, anderen rapporteren 85% 4G samenacouncil.org). De algemene lijn: het netwerk uitbreiden naar landelijke en moderniseren naar de nieuwste technologie. Het breedbandproject behelst de aanleg van bijna 2000 km nieuwe glasvezel naar afgelegen regio’s globalvalidity.com. Ook komt er een “Government Cloud”, afhankelijk van fiber naar alle gemeenten.

Publieke investeringen en buitenlandse partners: De overheid zoekt actief financiering en partnerschappen. In januari 2023 werd een contract getekend met Sinohydro (China) met steun van de Exim Bank om het nationaal breedbandnetwerk uit te rollen freedomhouse.org. Nog eens $248 miljoen werd eind 2023 geleend voor apparatuur freedomhouse.org. Dit moet snelheid en betaalbaarheid in het binnenland verhogen doordat men minder afhankelijk wordt van dure satellietverbindingen freedomhouse.org. Zie ook de deal met Liquid Intelligent voor grensoverschrijdende glasvezel. Nieuwe wetgeving biedt incentives voor publiek-private samenwerking, als aanjager van IT-modernisering liquid.tech.

Marktliberalisering en privatisering: Oorspronkelijk werd de sector gedomineerd door staatsbedrijven of politiek gelieerde partijen. Nu zet de overheid in op meer concurrentie en minder directe overheidsrol. Cruciale stappen: de licentie voor Africell en privatiseringsplannen voor gevestigde operators. In 2019 werd een lijst gepubliceerd met telecoms die verkocht worden – Multitel, Net One, Unitel, TV Cabo Angola en MSTelcom freedomhouse.org. De voortgang is wisselend:

• Unitel, marktleider mobiel, had een gefragmenteerde eigendom met grote belangen in handen van de familie van voormalig president José Eduardo dos Santos. In 2022 confisqueerden de autoriteiten 2x 25% van deze familie wegens juridische acties freedomhouse.org. Nu is het plan Unitel te herprivatiseren via een beursgang freedomhouse.org. Begin 2024 wordt gewerkt aan deze IPO freedomhouse.org. Als dit lukt, verandert de operator van semi-overheid in een beursbedrijf.
• Angola Telecom zou deels geprivatiseerd worden maar na uitbesteding van netbeheer aan Gemcorp in 2022 besloot de overheid in 2023 van privatisering af te zien en geheel te herstructureren freedomhouse.org. Begin 2024 werd het voltallige management ontslagen freedomhouse.org.
• Andere ISP’s: Multitel stond gepland voor een beursgang in 2023 freedomhouse.org, TV Cabo mocht voor 49% verkocht worden freedomhouse.org. Augustus 2023 werden tijdspaden vastgelegd voor verkoop van Multitel, Angola Telecom, TV Cabo (2023) en MSTelcom (2024) freedomhouse.org. Of dit allemaal volgens schema is gebeurd, is niet duidelijk. Bedoeling is meer private investeerders en servicekwaliteit.

Kortom: overheidsbeleid balanceert investeringen in infrastructuur met liberalisering om de markt te openen voor private efficiëntie. De toezichthouder INACOM is actief met spectrumverdeling (voor 5G), kwaliteitsregulering en het afdwingen van dekkingsplicht voor operators. Een opvallende nieuwe ontwikkeling is de voorgestelde Nationale Veiligheidswet (2024), die de autoriteiten meer bevoegdheden zou geven om telecomdiensten stil te leggen “in uitzonderlijke omstandigheden” freedomhouse.org. Critici vrezen dat dit voor politieke doeleinden kan worden ingezet freedomhouse.org. Angola had tot nu toe geen politieke internet-blackouts en online censuur blijft beperkt.

Voorbeelden van overheidsinitiatieven: Het Conecta Angola project (sinds 2023) brengt via satelliet gratis internetpunten in connectiviteitsarme gemeenschappen. De president meldde eind 2024 dat 366.000 mensen in afgelegen regio’s (14 provincies) bereik hadden door Conecta Angola spaceinafrica.com. Zo worden via overheidssturing daadwerkelijk digitale kloven overbrugd. Het gratis Wi-Fi-programma in de stad is vooral voor jongeren die zelf geen data kunnen betalen. De initiatieven tonen dat internettoegang gezien wordt als aanjager van ontwikkeling – voor e-learning, e-health, e-commerce en beter bestuur.

Samenvattend: digitale inclusie staat hoog op Angola’s agenda, met concrete investeringen en beleidsmaatregelen. De markt wordt opengebroken voor nieuwe spelers, met investering in glasvezel én satelliet, zodat uiteindelijk zelfs het verst afgelegen dorp verbonden raakt. Succes hangt af van uitvoering, voortgezette investeringen en betaalbare diensten voor de bevolking.

Belangrijkste Uitdagingen: Geografische, Economische en Regulatoire Barrières

Ondanks de vooruitgang zijn er grote uitdagingen om universele, betaalbare internettoegang te realiseren. Deze zijn veelzijdig:

• Geografische en demografische ongelijkheid: Angola is met 1,25 miljoen km² enorm, met gevarieerd landschap. De bevolking woont vooral in een paar steden en verder verspreid over grote afstanden en moeilijk te bereiken land. Glasvezel of zendmasten bouwen naar dorpen in de binnenlanden levert voor operators nauwelijks winst op. Zelfs waar meer mensen wonen, zijn rurale dorpen vaak moeilijk bereikbaar door slechte wegen en voormalige landmijnen. Het resultaat is een klassieke urban–rural digital divide. Dit vereist grote investeringen en creatieve (satelliet-)oplossingen, want aannames over marktwerking gelden hier niet.
• Economische barrières en betaalbaarheid: Armoede en lage koopkracht zijn een fors obstakel. Bijna de helft van de Angolezen leeft onder de armoedegrens. Zelfs als een leraar mobiel bereik heeft, kan hij misschien geen smartphone of data betalen. Ook Angolese valuta schommelt vaak, waardoor zowel apparatuur als gebruik duur is. De schaarste aan vreemde valuta belemmert investeringen freedomhouse.org. Maatregelen zoals concurrentie of subsidiering van telecom(tax-) kunnen helpen, maar zolang koopkracht niet stijgt of prijzen verder dalen, blijft internet een luxeartikel.
• Infrastructuur en stroom: Angola’s algemene infrastructuur vormt een beperkende factor. Elektriciteit is niet altijd betrouwbaar (platteland <10% Elektrificatie freedomhouse.org). Ook is er kwetsbaarheid: kabelbreuken (bijv. drie kabels tegelijk in augustus 2023 door onderzeese stromingen) freedomhouse.org leggen het halve internet plat. Backbone- en backbone diversificatie (meerdere routes en topologieën) zijn dringend nodig.
• Regulatoire en institutionele uitdagingen: Angola hervormt, maar de staat (of staatsbedrijven als Sonangol) beheersen nog veel operators en ISP’s freedomhouse.org. INACOM is onafhankelijker, maar relaties tussen overheid, politiek en sector zijn nog niet altijd in het voordeel van de consument. Ook bureaucratie bij vergunningen en invoer verhogen de kosten. Digitale geletterdheid blijft een “zachte” barrière: ouderen en plattelandsbewoners moeten getraind of gestimuleerd worden om het internet actief te gebruiken.
• Economische afhankelijkheid en externe schokken: De economie is erg afhankelijk van olie. Wisselende olieprijzen beïnvloeden overheidsinkomsten, koers, projectfinanciering – wat doorwerkt op telecom. In crisistijd (zoals COVID-19) bleek nogmaals dat connectiviteit essentieel is, maar dat Angolas infrastructuur hierop niet berekend was.

Samengevat: Angola’s uitdagingen liggen op het vlak van afstand, economie én beleid. De overheid onderkent dit en heeft programma’s voor elk aspect, maar voor de laatste, meest afgelegen communities blijft satelliet de ideale optie, zoals verderop besproken.

Satellietinternet: Afgelegen en Achtergestelde Regio’s Verbinden

Voor Angola’s meest geïsoleerde gebieden is satellietinternet een cruciaal onderdeel geworden van het connectiviteitsbeleid. Waar aardse netwerken onvoldoende komen, kunnen satellieten direct verbinding leveren. Angola investeert in een eigen satellietprogramma én kijkt naar internationale aanbieders.

Angosat-2 – Angola’s communicatiesatelliet: In oktober 2022 werd de Angosat-2 gelanceerd en.wikipedia.org, in samenwerking met Rusland. De satelliet heeft C-, Ku- en Ka-band transponders voor telecom en breedband en.wikipedia.org. Angosat-2 functioneert sinds 2023, en wordt meteen ingezet voor internettoegang in minstens 7 (en inmiddels meer dan 150) afgelegen locaties, met name scholen en ziekenhuizen spaceinafrica.com satelliteprome.com. Dankzij Ka-band spotbeams is veel hogere snelheid per gebruiker mogelijk. Met een nationale gateway is Angosat nu breed inzetbaar.

Conecta Angola en satelliet-ISP’s: Het Conecta Angola-project betekent de uitrol van VSAT-satelliet internet met Angosat-2. Het streven is minimaal twee toeganspunten per provincie telecompaper.com. In oktober 2024 hebben zo’n 366.000 mensen hiervan direct profijt spaceinafrica.com. Ook worden lokale ondernemers uitgenodigd via micro-ISP’s deze toegangspunten te beheren spaceinafrica.com.

Commercieel werd Angosat-2 in 2023 opengesteld voor operators. Nationale en internationale providers kunnen bandbreedte huren freedomhouse.org. Zo kan men mobiele netwerken uitbreiden met satelliet-backhaul, of dorpen verbinden zonder fiber/microwave. MSTelcom (van Sonangol) was pionier met Ku-band via VSAT voor zakelijke klanten satelliteprome.com. Dankzij betaling in lokale munt (Kwanza) is deze capaciteit bereikbaarder dan buitenlandse satellietdiensten – wat volgens officials de prijzen moet drukken en digitale inclusie bevordert spaceinafrica.com.

Starlink en andere LEO-constellaties: Naast de eigen satelliet lonkt Angola naar providers als SpaceX’ Starlink, inmiddels actief in ruim 20 Afrikaanse landen en waarschijnlijk in 2025 ook in Angola mybroadband.co.za. Er is een lokale entiteit (“Starlink Angola”), maar de goedkeuring door regulator INACOM blijft uit reddit.com. Redenen zijn mogelijk bescherming van Angosat-2 of regie op de markt facebook.com menosfios.com. Toch wordt verwacht dat Starlink uiteindelijk wel wordt toegelaten, want de technologie is te waardevol voor afgelegen gebieden. Buren als Mozambique, Zambia en Zimbabwe gingen reeds voor mybroadband.co.za en zelfs ‘moeilijke’ markten als DRC en Somalië geven licenties uit. Starlinkgebruik betekent zeer hoge snelheden (100+ Mbps) met enkel een schotel en modem, al is de kostprijs voor huishoudens naar lokale maatstaven nog steeds heel hoog.

Naast Starlink zijn er klassieke VSAT-aanbieders actief: bijvoorbeeld YahClick (van Yahsat), in Angola sinds 2013, en Eutelsat’s Konnect – vooral voor bedrijven, NGO’s en welgestelde rurale klanten appablog.wordpress.com. Nieuwe LEO’s als OneWeb treden ook toe. SES’s O3b (MEO) levert high-throughput backhaul aan operators. Met deze variëteit kan elke plek in Angola in theorie verbonden worden met een (betaalbare) schotel en modem – áls financiering aanwezig is.

De rol van satelliet in Angola’s digitale toekomst: Samenvattend is satellietinternet de “levenslijn” voor moeilijk bereikbare regio’s en vormt het een integraal onderdeel van het nationale plan. Angosat-2 is niet alleen prestige, maar draait in de praktijk telemedicine, e-learning en connectiviteit voor bestuur. Privaate participatie met satelliet (bijvoorbeeld mobiele operators via backhaul) verrijkt het ecosysteem verder. Ook hybride oplossingen zijn denkbaar: een rurale zendmast met satelliet-backhaul geeft mobiel bereik aan omringende dorpen, of een plattelandsschool krijgt Wi-Fi via een satelliet-hotspot (zoals bij Conecta Angola).

Wel kent satelliet nadelen: latency (GEO) ligt op ~600 ms; LEO’s zijn sneller (~50 ms) maar blijven prijzig qua terminalkosten. Toch is satelliet momenteel de enige manier om de laatste 20–30% van de bevolking te bereiken die buiten bereik ligt van fiber en torens.

Samengevat: Angola’s inzet op satellietinternet – met Angosat-2 en providers als Starlink – is doorslaggevend voor landelijke dekking. Het weerspiegelt een pragmatische aanpak: álle technologieën (fiber, microgolf, mobiel en satelliet) combineren om het internet te brengen van de stedelijke hub tot het afgelegen plattelandsdorp.

Kansen voor Toekomstige Ontwikkeling en Investering

Vooruitblikkend zijn er tal van kansen en trends om de internetontwikkeling in Angola verder te versnellen. Deze kansen liggen in technologische innovatie, investeringen vanuit de private sector, en regionale positionering:

1. Afronden van lopende infrastructuurprojecten: Op de korte termijn liggen de beste kansen bij het voltooien en benutten van lopende projecten. Het Nationaal Breedbandnetwerk dat met Chinees geld wordt aangelegd, verbindt gemeenten en steden met snelle fiber. Dit verlaagt de kosten voor operators drastisch en zal leiden tot snellere, goedkopere verbindingen voor consumenten. Met de aankomst van de 2Africa-kabel en nieuwe routes via Namibië/DRC krijgt Angola toegang tot overvloedige internationale bandbreedte én redundantie. Door deze robuustheid wordt Angola aantrekkelijk als knooppunt voor zuidelijk Afrika, en voor investeringen in bijvoorbeeld datacenters, content delivery-netwerken en regionale transit business (Angola Cables bouwt aan AngoNAP datacenter en profileert Luanda als hub naar Zuid-Amerika).

2. 5G en technologische sprongen: Naarmate 5G uitbreidt, kan Angola sectoren “overslaan”. 5G leidt niet onmiddellijk tot landelijke dekking, maar met strategische uitrol bij bijvoorbeeld de olie- en havenindustrie, universiteiten of technoparken, ontstaan moderne toepassingen (IoT, VR, automatisering). Fixed Wireless Access (FWA) is een directe kans: zonder eerst fiber/koper aan te leggen kan men via LTE/5G thuis supersnel breedband aanbieden, zeker in de buitenwijken van Luanda en andere steden. Africell of anderen zullen FWA benutten om klanten te werven, wat Unitel en Movicel dwingt diensten te verbeteren. Ook buitenlandse equipment vendors kunnen investeren in trainingscentra – goed voor lokale kennisontwikkeling.

3. Private en buitenlandse investeringen: Meer liberalisatie en privatisering kan extra financiers en knowhow aantrekken. De aangekondigde IPO’s van Unitel, Multitel en TV Cabo kunnen kapitaal én expertise binnenhalen. Een internationale operator of investeringsfonds zou een belang kunnen nemen in Unitel voor kennisuitwisseling en concurrentie. Tower-sharing en infrastructuurbedrijven zijn een groeimarkt; onafhankelijke torenbedrijven kunnen goedkoper landelijke masten uitrollen. Het beleid voor netwerksamenwerking (“Ilumina”) maakt dit mogelijk. Ook na connectie groeien digitale toepassingen snel: fintech, e-health, online educatie en lokaal entertainment. Met een grote jonge bevolking wordt de digitale economie een drijvende factor.

4. Regionale integratie en benchmarking: Angola kan leren van voortrekkers als Rwanda (plattelandsconnectiviteit, USFs) of Kenia (mobile money, digital startups). SADC-initiatieven kunnen kosten en roaming verlagen. Door meer regionale samenwerking zou zelfs een Namibische ISP actief kunnen worden in Angola, wat concurrentie verhoogt en consumenten ten goede komt.

Een praktisch doel: elke school internet binnen een paar jaar, door samenwerkingen met providers als Starlink (die elders al scholen gratis/gesubsidieerd aansluit). Dit levert een generatie op die digitaal vaardig is en stimuleert vraag naar diensten. Donoren als de Wereldbank of UNICEF zouden hierin kunnen investeren.

5. Verbeteren “zachte” infrastructuur: Investeren in mensen – opleidingen, ICT-cursussen – is essentieel. Zo wordt het aantrekkelijk voor BPO/outsourcing-werkgevers, zoals elders op het continent. Minder bureaucratie, hogere noteringen op ICT-indexen, betere onafhankelijke regulering en consumentenbescherming maken Angola aantrekkelijker.

Kortom: Angola staat op een kruispunt waar slimme investeringen en beleid het internet wezenlijk kunnen versnellen. Doorzetting van publiek-private samenwerking, infrastructuurupgrades en technologie (waaronder satelliet), gecombineerd met betaalbaarheid en regelgeving, creëert een gunstig toekomstbeeld. Voor ontwikkelingsprofessionals betekent dit kansen voor digitale inclusieprojecten (e-learning, e-health, digitale geletterdheidscampagnes). Voor investeerders lonkt een groeimarkt van tientallen miljoenen offline mensen, mits men de context begrijpt. Voor beleidskundigen is Angola hét voorbeeld van een postconflict, rijk aan grondstoffen, die met beleid en marktwerking zijn digitale landschap verandert.

Vergelijkende context: Opvallend is dat veel Afrikaanse landen soortgelijke uitdagingen kenden, maar met de juiste mix van beleid een snelle groei realiseren. Afrikaanse internetpenetratie steeg de afgelopen 5 jaar van 25% naar 40% ecofinagency.com. Angola verdubbelde zijn bereik eveneens en kan dit versnellen. Koplopers als Kenia (ca. 85% penetratie via mobiel) of Nigeria (meer dan 100 miljoen gebruikers) laten zien wat mogelijk is als mobile en betaalbaarheid samenkomen. Angola kan dankzij zijn kabels en ligging zelfs uitgroeien tot regionaal digital hub, niet enkel consumentenmarkt.

Samengevat: de staat van internettoegang in Angola is er één van gestage, duidelijke verbetering. Stedelingen raken massaal verbonden via mobiel en fiber, het platteland krijgt via innovatieve middelen als satelliet aansluiting. Overheid en private partijen pakken de resterende gaten aan. Blijft de huidige trend aanhouden, dan staat Angola over enkele jaren voor “van stedelijk internet tot satellietlevenslijnen” – geen kloof meer, maar één digitaal geheel dat economische diversificatie en sociale vooruitgang ondersteunt.

Bronnen: Dit rapport is gebaseerd op actuele, betrouwbare bronnen: DataReportal digital reports datareportal.com datareportal.com, cijfers van Freedom House en Wereldbank freedomhouse.org, telecomnieuws (TeleGeography, SAMENA, enz.) samenacouncil.org liquid.tech, en statements van Angolese autoriteiten menosfios.com spaceinafrica.com. Zie inline voor alle referenties. Het vergelijkend Afrikaans perspectief volgt uit ITU-rapporten techafricanews.com.