Uydu Telefonları: Kapsamlı Küresel SSS

Uydu Telefonu Temelleri

Uydu telefonu nedir?

Uydu telefonu (ya da satphone), kara tabanlı baz istasyonları yerine doğrudan yörüngedeki uydulara bağlanan taşınabilir bir telefondur. Bu, nerede olursanız olun – özellikle hücresel kapsamanın olmadığı bölgelerde – arama yapabileceği ve mesaj gönderebileceği anlamına gelir. Normal bir cep telefonu gibi, uydu telefonu da sesli arama ve SMS gönderimini destekler, bazı modeller ise e-posta veya temel internet erişimi için düşük hızlı veri sunar. En önemli avantajı, uydu telefonlarının – dağlar, okyanuslar, çöller gibi – hiçbir sabit hat veya cep ağı olmayan uzak bölgelerde çalışabilmesidir. Ancak, uyduya ulaşabilmek için gökyüzüne açık bir görüş hattı gerektirir, bu nedenle genellikle belirgin bir antene sahiptir ve dışarıda veya bir pencere yakınında kullanılmalıdır.

Uydu telefonu nasıl çalışır?

Uydu telefonları, aramanızı ya da mesajınızı yukarıya – yeryüzünün yörüngesindeki bir uyduya iletir, uydu da bu sinyali halka açık telefon ağına bağlı bir yer istasyonuna iletir tridon.com. Temelde, sinyaliniz baz istasyonları arasında dolaşmak yerine uzayda yol kat eder. Ağın yapısına bağlı olarak, arama birden çok uydu (bazı takımyıldızlar uydu arası bağlantılar kullanır) üzerinden geçebilir ve ardından sizi aradığınız kişiye yönlendiren bir yer geçidine ulaşır. Bu yapı sayesinde uydu telefonları çok geniş alanlarda çalışabilir. Ancak, özellikle yüksek irtifalı jeostationer uydular kullanılan ağlarda sinyalin uzaya (~36.000 km) çıkıp dönmesi gerekli olduğundan, sesli iletişimde küçük bir gecikme (gecikme süresi) oluşur. Pratikte, uydu aramalarında bazı ağlarda yaklaşık yarım saniyelik bir ses gecikmesi fark edilebilir. Alçak Dünya Yörüngesi (LEO) uyduları kullanan ağlarda bu gecikme çok daha azdır çünkü uydular Dünya’ya çok daha yakın yörüngede döner.

Uydu telefonu ile normal cep telefonu arasındaki fark nedir?

En temel fark, neye bağlandıklarıdır. Cep telefonu yakındaki yer baz istasyonlarını kullanır (bu yüzden kapsama dışında veya baz istasyonları devre dışıysa çalışmaz), uydu telefonu ise doğrudan tepeden geçen uydulara sinyal gönderir. Pratikte yol açtıkları sonuçlar şunlardır:

• Kapsama Alanı: Uydu telefonları, aşağıdaki istisnalar dışında dünyanın hemen her yerinde çalışabilirken; cep telefonları sadece şebeke kapsama alanıyla sınırlıdır. Bu nedenle uydu telefonları, hücresel kapsamanın olmadığı keşiflerde, gemilerde, uzak iş sahalarında ve afet bölgelerinde hayati önem taşır.
• Görüş Alanı: Bir uydu telefonunun gökyüzünü açıkça görmesi gerekir. Binalar, ağaçlar, dağlar ya da yoğun bitki örtüsü sinyali engelleyebilir, bu nedenle uydu telefonları genellikle harici anten olmadan bina içinde çalışmaz. Oysa baz istasyonundan sinyal varsa cep telefonları çoğu zaman bina içinde de çalışır.
• Anten ve Boyut: Uydu el terminalleri genellikle uydularla iletişim kurmak için büyük (genellikle açılır veya dışarıya çıkan) harici antenlere sahiptir. İlk modeller 1980’lerin cep telefonları kadar büyüktü ama modern uydu telefonları sıradan telefonlara daha yakındır (genellikle 13-17 cm boyunda, 200-300 g ağırlığında). Anten ve dayanıklı yapısı nedeniyle yine de ince akıllı telefonlardan biraz daha iri kalır.
• Maliyet: Uydu iletişimi çok daha pahalıdır. Dakika başına arama ücretleri ve cihaz fiyatları tipik cep telefonu planlarından çok daha yüksektir (aşağıdaki maliyet bölümünde detaylı). Bu yüzden uydu telefonları günlük kullanım yerine gerekli anlarda tercih edilir.
• Özellikler: Çoğu uydu telefonu temel sesli konuşma ve mesajlaşmaya odaklanır. Genellikle modern akıllı telefonlardaki hızlı veri, uygulama ekosistemleri veya yüksek çözünürlüklü kameralar yoktur. Öte yandan, çoğunda acil durumlar için SOS düğmesi veya GPS konum bildirimi gibi özel güvenlik özellikleri bulunur (bu özellikler sıradan telefonlarda nadiren vardır).

Özetle, uydu telefonu güvenilir şebeke dışı iletişim için tasarlanmış özel bir cihazdır. Bazı kolaylıklardan feragat eder (açık gökyüzü gereksinimi, yüksek maliyet, basit fonksiyonlar) fakat bunun karşılığında kelimenin tam anlamıyla dünyanın her yerinden bağlantı sağlar.

Neden ve ne zaman uydu telefonuna ihtiyaç duyarım? Kimler kullanır?

Düzenli telefon şebekelerinin ötesinde seyahat ediyorsanız ya da çalışıyorsanız veya acil durumlar için bir iletişim yedeğine ihtiyacınız varsa uydu telefonu düşünebilirsiniz. Yaygın kullanım alanları şunlardır:

• Uzak Seyahat ve Macera: Doğa yürüyüşçüleri, denizciler, kara yoluyla seyahat edenler, dağcılar ve kaşifler; cep telefonu hizmetinin olmadığı vahşi doğa, okyanus veya kutuplara giderken uydu telefonu taşır. Acil durumda (yaralanma, kaybolma) uydu telefonu her yerden yardım çağırabilir. Adeta ıssız bölgede bir yaşam çizgisidir.
• Denizcilik ve Havacılık: Denizdeki gemiler ve özel uçaklar, kıyıdan ayrıldığınızda kara ağlarının kaybolduğu yerlerde uydu telefonu (veya kurulu uydu iletişim sistemleri) kullanır. Uydu telefonları, gemilerin deniz ortasında dahi arama yapmasını ve mesaj göndermesini sağlar (çoğunlukla uydu radyosu sistemleriyle birlikte kullanılır).
• Kırsal & Uzak İşler: Saha araştırmacıları, madenciler, petrol ve gaz ekipleri, orman işleri ekipleri, insani yardım çalışanları ve ordu birimleri uzak bölgelerde koordinasyon ve raporlama için uydu telefonuna güvenir. Şehir dışı saha operasyonları olan tüm sektörler, personeline güvenlik ve lojistik için uydu telefonu verebilir.
• Afet Hazırlığı ve Müdahalesi: Doğal afetler (kasırga, deprem vb.) veya savaş bölgelerinde yerel iletişim ağları çöker. Uydu telefonları, acil müdahale ekipleri, STK’lar ve devlet kurumları için yardım organizasyonunda hayati önem kazanır. Ayrıca acil durum kitlerine eklenir (örneğin; kasırga riski yüksek bölgelerde bazı hane ve işletmeler elektrik ve cep şebekesi kesilirse yedek olarak uydu telefonu bulundurur).
• Kişisel Acil Durum Kullanımı: Bazı bireyler, acil hâllerde ulaşılabilir olmak ya da yardım Çağırabilmek için uydu telefonu taşır (ör. kırsal ev sahipleri, “doomsday” hazırlıkları yapanlar, şebeke dışı yolculuk yapan ciddi sağlık sorunları olanlar). Her koşulda ulaşılabilmek ya da yardım çağırmak şartsa uydu telefonu gönül rahatlığı sağlar.

Kısacası, uydu telefonları geleneksel telefonların işe yaramadığı durumlarda kullanılır. Hep şehirde ya da hücresel kapsama alanındaysanız ihtiyacınız olmaz. Ama dünyayı gezenler, uzak bölgede çalışanlar ya da acil durum planlamacıları için uydu telefonu vazgeçilmez olabilir.

Bir gezgin Iridium uydu telefonunu dışarıda kullanıyor. Uydu telefonları, gökyüzüne açık bir görüşle kullanılmalıdır – yörüngedeki uydularla doğrudan görüş için uzatılmış antene dikkat edin.

Uydu telefonlarının olumsuz yanları var mı?

Evet – uydu telefonu teknolojisinin bazı dezavantajları vardır:

• Maliyet: Hem cihazlar hem hizmetler, düzenli cep telefonlarına göre pahalıdır. Cihaz için birkaç yüz ile binlerce dolar arasında ödeme yapmayı bekleyin, görüşme ücreti çoğu zaman dakikası 1 $ veya daha fazladır (Maliyet ve Tarifeler bölümünde detaylı). Bu yüksek maliyet çoğu insan için gündelik kullanımı pratik kılmaz.
• Görüş Hattı Kısıtlaması: Belirtildiği gibi, uydu telefonları yeraltında, çoğu binada ya da yoğun orman örtüsü altında (harici anten olmadan) çalışmaz. Arama yapmak için açık bir alana veya yüksek bir yere çıkmanız gerekebilir. Hatta telefonu tutarken anteni uyduya doğru açılı tutmanız bile gerekebilir. Şehir kullanımında ise yüksek yapılar sinyal engelleyebilir (“şehir kanyonları”).
• Ses Gecikmesi: Ağa bağlı olarak aramalarda gecikme hissedebilirsiniz. Bu, özellikle jeostationer uydular kullanılan ağlarda (Inmarsat veya Thuraya gibi), sinyalin 70.000+ km uzaya gidip gelmesi nedeniyle aramalarda her iki yönde ~0,5 saniyelik gecikme olduğu durumlarda belirgindir. Diğer konuşmacının sözünü kesmemek için sabır ister. LEO (Alçak Dünya Yörüngesi) ağlarında (Iridium, Globalstar) gecikme (50–150 ms) daha düşüktür ve cep telefonu aramalarına daha çok benzer.
• Ses Kalitesi Düşüklüğü: Ses kalitesi genellikle iyidir (dijital kodekler) ama modern cep telefonlarındaki HD Voice kadar net olmayabilir. Sinyal zayıf veya engelliyse kopmalar yaşanabilir. Güncel uydu telefonlarında ses kalitesi çok gelişmiştir (Globalstar örneğin “kristal netliğinde” ses vaat ediyor), ancak koşullara göre değişebilir.
• Yavaş Veri: İnternet gerekiyorsa, uydu telefonları 3G cep telefonuna kıyasla çok yavaş hız sunar. 1990’lı yılların çevirmeli ağ hızları (2,4–20 kbps arası) – yalnızca metin e-postalar ve GPS koordinatları için uygundur, web gezintisi veya akış için değil. Bazı yeni servisler ve hotspot cihazları birkaç yüz kbps’yi (aşağıda Veri Servisleri bölümünde) görse de, geniş bant için daha büyük terminaller gerekir (el tipi olmayanlar).
• Hacim/Pil Ömrü: Taşınabilir olsa da, uydu telefonları anteni ve dayanıklı tasarımı nedeniyle tipik akıllı telefonlardan biraz daha iri ve ağırdır. Pil ömrü fena değildir ama birçok basit cep telefonundan kısadır – genellikle birkaç saatlik görüşme sağlar. Elektrik olmayan uzun yolculuklarda pili düşünmek gerekir (çoğu kişi yedek pil veya güneş şarj cihazı taşır).
• Düzenleyici Sınırlamalar: Bazı ülkelerde uydu telefonu bulundurmak ya da kullanmak yasaktır (Yasal Durum bölümünde detaylı). Bu, sık seyahat ediyorsanız önemli bir “dezavantaj”dır; yanlış yerde uydu telefonu taşımak ciddi sıkıntı çıkarabilir.

Tüm bu sınırlamalara rağmen, ihtiyacınız olduğunda uydu telefonunun yerini hiçbir şey tutmaz. Kullanıcılar, kritik durumlarda bağlantı için bu kısıtları kabul ederler.

Kapsama Alanı ve Uydu Ağları

Uydu telefonları dünyanın her yerinde çalışır mı?

Neredeyse. Uydu telefonunun vaadi küresel kapsama alanıdır, fakat bazı çekinceler vardır:

• Görüş Hattı (Line of Sight): Teknik olarak, bir uydu telefonu uyduya açık bir görüş hattı olduğu sürece herhangi bir yerde sinyal alabilir (arazi, binalar, yoğun bitki örtüsü gibi engeller olmamalı). Eğer derin bir kanyonda, bir sığınakta veya orman örtüsü altında iseniz, açık alana çıkana dek telefon uydu sinyali alamayabilir. Açık gökyüzü ortamında (ovalarda, çöl, açık okyanus vb. gibi) doğru ağ ile genellikle Dünya’nın herhangi bir noktasından bağlanabilirsiniz.
• Ağ Kapsamı (Network Coverage): Farklı uydu ağlarının farklı kapsama alanları vardır. Iridium, kutup bölgeleri dâhil gerçekten %100 küresel kapsama sunan tek ağdır. Inmarsat hemen hemen küresel kapsama sunar (yaklaşık 70°K – 70°G enlemleri arasında); aşırı kutupları kapsamaz. Thuraya esas olarak Avrupa, Afrika, Orta Doğu, Asya ve Avustralya olmak üzere yaklaşık 160 ülkeyi kapsar, ancak Amerika’yı ve kutup bölgelerini kapsamaz. Globalstar çoğu yerleşim bölgesini kapsar ama ağında bazı boşluklar vardır (çağrıların kara istasyonlarına bağlanması gerektiği için çok uzak okyanus veya kutup bölgelerini kapsamaz). Belirli bir bölgede uydu telefonuna güvenmeden önce sağlayıcının kapsama haritasını mutlaka kontrol edin. Kapsama her yerde gerekiyorsa, tercihiniz Iridium olmalı.
• Aşırı Enlemler (Extreme Latitudes): Belirtildiği gibi, kutup keşiflerinde Iridium tercih edilmelidir. Inmarsat’ın sabit uyduları ekvator üzerinde yer alır; bu nedenle kutup yakınlarında uydu ufka yakın olur, görüş hattını kaybedebilir veya bağlantı düzensiz olabilir (ve belirli enlemlerin ötesinde hiç kapsama yoktur). Thuraya da kutuplara erişmez. Globalstar’ın uyduları da yüksek kutup enlemlerini kapsamaz (uydu yörüngesi maksimum yaklaşık 52° eğimde). Yani Arktik/Antarktik için fiilen tek seçenek Iridium’dur.
• Okyanuslar: Inmarsat ve Iridium’un her ikisi de okyanus kapsaması sağlar (Inmarsat uzun süredir denizcilik sektörüne hizmet etmektedir). Thuraya’nın kapsaması bölgeseldir (örneğin kapsama alanının kıyı bölgelerini kapsar fakat Pasifik ortası gibi bölgeleri kapsamaz). Globalstar kara istasyonları menzilinde uydu olması gerektiği için okyanus ortasında bazı boşluklara sahiptir – kapsama kıtalar yakınında daha iyidir. Yine, Iridium uydu takımyıldızı her yerde açık denizleri kapsar (Iridium telefonlarının yat ve gemilerde popüler olmasının nedenlerinden biri budur).
• Kapalı Alanlar & Yer Altı: Varsayılan olarak, hayır – kapalı alanda uydu telefonu kendi başına çalışmaz (bina sinyali engeller). Çözüm harici anten veya yerleştirme istasyonu kullanmaktır. Örneğin, bir anteni dışarıya (çatıya veya araca) yerleştirmenize ve bir kabloyla iç mekândaki bir yerleştirme yuvasına bağlamanıza olanak veren yerleştirme kitleri vardır; böylece bina içinde etkili bir “uydu telefon sabit hattı” oluşturulabilir. Bu şekilde, uydu telefonunu içeride de kullanabilirsiniz (teknelerde, araçlarda veya saha ofislerinde yaygındır) fakat ek donanım gerekir. Dışarıda veya pencere kenarında bırakabileceğiniz uydu Wi-Fi hotspot cihazları da vardır (ör. Thuraya Hotspot veya Iridium GO); ardından cep telefonunuzdan Wi-Fi ile içeriden bağlanabilirsiniz satcomglobal.com. Ancak, bu aksesuarlar olmadan, uydu telefonu el cihazının açık gökyüzü altında ve dışarıda olması gerekir.

Özetle, uygun ağı seçip görüş hattına sahip olduğunuzda bir uydu telefonu neredeyse Dünya üzerindeki her yerde çalışabilir. Gerçek anlamda küresel kullanım (kutuplar dahil) için Iridium seçilmeli. Diğer çoğu bölge için Inmarsat veya diğerleri yeterli olabilir. Özellikle özel bölgeler için sağlayıcınızın kapsamasını her zaman önceden doğrulayın.

Başlıca uydu telefon ağları nelerdir ve birbirlerinden nasıl ayrılırlar (Iridium, Inmarsat, Thuraya, Globalstar vb.)?

Birkaç uydu hizmet sağlayıcısı bulunmaktadır, her birinin kendi uydu filosu ve kapsama alanı vardır. El tipi uydu telefonları için “Büyük Dörtlü” Iridium, Inmarsat, Thuraya ve Globalstar’dır:

• Iridium: ABD merkezli bir ağ, 66 aktif uyduyla alçak Dünya yörüngesinde (LEO) çalışır. Iridium, kutuplar dâhil gerçekten küresel kapsama sunar. Uydular Dünya’nın yaklaşık 780 km üzerinde döner ve uzayda birbirine bağlı bir ağ oluşturur; yani çağrınız uzayda başka bir uyduya aktarılıp bir kara istasyonuna iletebilir. Temel avantajları: Dünyanın her yerinde çalışır; açık denizler ve kutuplarda bile çekim var; düşük gecikme (~0,1–0,2 saniye tek yönlü) çünkü yörünge alçak; ayrıca bir uydu engellenirse kısa sürede başka bir uydu görüşe gelir (uydular hareketli). Dikkat edilmesi gerekenler: Tüm uydu telefonları gibi açık gökyüzü gerektirir; sinyal engellenebilir fakat hareketli uydular sayesinde geçici engellenme sonrasında tekrar bağlantı sağlanabilir. Iridium telefonları genellikle daha pahalıdır ve dakika ücretleri biraz yüksektir, bu da küresel kabiliyetini yansıtır. Başlıca kullanım alanları: kaşifler, hükümet/askeri, havacılık ve denizcilik (özellikle kutup bölgeleri).
• Inmarsat: İngiltere merkezli ağ (1980’lerden beri faaliyette). Birkaç büyük jeostatik (GEO) uydu kullanır, bunlar ekvatorun yaklaşık 35.700 km yukarısında yer alır. Inmarsat, kutup uçları hariç neredeyse tüm dünyayı kapsar (yaklaşık ±75° enlemin ötesini kapsamaz). Bu kapsama için sadece 3–4 GEO uydu yeterlidir. Temel avantajları: Kararlı bağlantı (uydu gökyüzünde sabit görünür); kapsama alanı içinde telefonu uydunun yönüne doğrultursanız genellikle güçlü sinyal alırsınız. Inmarsat’ın el cihazları (ör. IsatPhone) iyi ses kalitesine ve çok uzun pil ömrüne sahiptir. Dikkat edilmesi gerekenler: Kutuplarda çalışmaz; uyduların uzaklığı nedeniyle daha yüksek gecikme (~0,5 sn); telefonun antenini ekvatordaki uyduya yöneltmek gerekir (cihazda sinyal seviyesi göstergesi bulunur). Inmarsat ayrıca çeşitli genişbant hizmetleri de sunar (ör. veri için BGAN terminalleri). Genellikle deniz kullanımı (gemi iletişimi), medya (uzak bölgelerden yayın yapan muhabirler) ve kutuplara gitmeyen gezginler arasında popülerdir. Polar kapsama ihtiyacınız yoksa Inmarsat dakika ücreti açısından hesaplı olabilir.
• Thuraya: BAE merkezli Thuraya, 2 adet GEO uyduyla belirli bölgeleri kapsar. Kapsama alanı Avrupa, Afrika’nın büyük kısmı, Orta Doğu, Asya ve Avustralya’dır. Amerika ve kutup bölgelerini kapsamaz. Thuraya, daha küçük ve cep telefonu tarzı el cihazları ile görece uygun fiyatlarıyla tanınır. Temel avantajlar: Kendi kapsama alanında daha ucuz cihazlar ve hizmet planları, ayrıca bazı yenilikçi ürünler (ör. normal telefonları uydu telefonuna dönüştüren SatSleeve aksesuarı). Dikkat edilmesi gerekenler: Sadece bölgesel kullanım; Batı Yarımküre’ye seyahat ederseniz Thuraya çalışmaz. Gecikme GEO seviyesinde (~0,5 sn). Ayrıca kapsama alanının kuzeyinde (ör. Avrupa’nın kuzeyi) uydu ufka yakın olur ve arazi ile kolayca engellenebilir. Thuraya, esas olarak EMEA ve Asya’nın bir kısmında ekonomik uydu telefonuna ihtiyaç duyanlar için idealdir.
• Globalstar: ABD merkezli ağ, Iridium’a benzer şekilde bir LEO uydu takımyıldızı kullanır – ilk aşamada 48, şu anda ikinci nesil ile 24 uydu (daha fazlası yolda). Kapsama: Globalstar’ın kapsama alanı geniştir, ancak gerçekten küresel değildir. Başta Kuzey Amerika, Avrupa ve Avustralya, Güney Amerika’nın bir kısmı, Afrika ve Asya’nın kıyı bölgeleri – özetle orta enlem kara bölgeleri (kara istasyonlarının olduğu bölgeler). Globalstar uyduları, çağrıların işlenmesi için bölgesel kara kapıları ile temas halinde olmalı, bu yüzden okyanus ortası ve kara istasyonu olmayan çok uzak bölgelerde kapsama boşlukları vardır. Kutuplar da kapsanmaz (uydu eğimi yaklaşık 52°). Temel avantajlar: Kapsama alanındayken düşük gecikme ve iyi ses kalitesi (LEO ~1400 km). Daha uygun fiyatlı hizmet sunar; sık sık promosyonlar yapılır (ör. kontratla sübvansiyonlu telefonlar). Dikkat edilmesi gerekenler: Her yere giden ekstrem keşifler için uygun değildir, çünkü kapsama boşlukları vardır. Globalstar seçmeden önce mutlaka kapsama haritasına bakın. Kuzey Amerika’da açık hava etkinliklerinde popülerdir (ayrıca SPOT uydu mesaj cihazlarını da Globalstar besler).

Ayrıca yeni ve gelişmekte olan bazı uydu ağları da vardır:

• Starlink (SpaceX): Bu, esasen binlerce LEO uyduyla uydu interneti hizmetidir ve özel bir çanak gerektirir. El tipi telefon ağı değildir. Ancak, SpaceX, Starlink’i normal telefonlarla doğrudan mesajlaşmak için kullanmak adına T-Mobile ile ortaklık duyurdu. Yeni Starlink uyduları “cihete-doğrudan hücre” antenleri taşıyacak; temel SMS’i ve ileride standart cep telefonlarında sesli aramayı desteklemeyi amaçlıyor (2024 sonu veya 2025 öngörülüyor). Henüz geliştirilme aşamasında, ama gelecekte normal cep telefonunuzun sınırlı bir servisle uyduya bağlanabileceğini gösteriyor (daha fazlası için Standart Telefonların Uyduya Bağlanması bölümüne bakın).
• AST SpaceMobile ve Lynk: Bunlar, sıradan cep telefonları için “uzaydaki baz istasyonları” gibi çalışacak uydular geliştiren girişimlerdir. 2023’te AST SpaceMobile, BlueWalker-3 testiyle ilk kez, hiçbir değişikliğe uğramamış bir akıllı telefonla uydu arasında 5G sesli arama yaptı. Lynk Global, uydudan normal telefona SMS gönderip almayı başardı ve FCC’den uydu–telefon servisi için lisans aldı. Henüz tam kapasite faaliyette değiller ama test ve erken kurulum sürecindeler. Nihai amaçları, mobil operatörlerle işbirliği yaparak standart cep telefonlarına küresel SMS/ses kapsamı sunmak.
• Diğer bölgesel sistemler: Birkaç küçük veya bölgesel uydu telefon sistemi de olmuştur (ör. Kuzey Amerika’da TerreStar ve LightSquared/SkyTerra, Asya’da ACES, Çin’de Tiantong vb.). Bazıları tek uydulu sistemlerdi ve belirli bir alan için uydu hizmeti sunmak veya hücresel ağ ile entegre olmak için geliştirilmişti (ör. TerreStar, kısa süreliğine uydu eklentili AT&T akıllı telefonlar sunmuştu). Bunların birçoğu ya feshedildi ya da sınırlı hizmet verir durumda. Özellikle Çin’in Tiantong uyduları (2016’dan beri fırlatılıyor) ülke içinde ve çevresinde uydu telefonu hizmeti sunar – Çin bu sistem için kendi uydu telefon cihazlarını geliştirdi. Bunlar küresel olarak kullanılamaz ama Çin’deyseniz, bir Tiantong telefonu yerel olarak kabul edilen bir uydu telefonu alternatifi (çünkü yabancı uydu telefonları yasak – bkz. Yasal durum bölümü).

Farkları görselleştirmek için, ana ağların önemli özelliklerinin karşılaştırıldığı bir tablo aşağıdadır:

Her ağın kendine özgü bir telefonu ya da cihazı gerekir – bir Inmarsat telefonu Iridium ağında kullanılamaz, vb. Seçiminiz, hizmete nerede ihtiyacınız olduğuna ve önceliklerinize (küresel erişim vs. maliyet vs. veri hızı) göre değişir.

Hangi uydu ağı benim için en iyisi – Iridium vs Inmarsat vs diğerleri?

Herkese uyan tek bir seçenek yoktur; ihtiyaçlarınıza bağlıdır:

• Eğer her yerde kapsama (kutuplar veya uzak okyanuslar dahil) istiyorsanız: Iridium‘u tercih edin. Uyduları Dünya’daki tüm noktalarda kapsama sağlayan tek sağlayıcıdır. Örnekler: kutup keşifleri, dünya çevresinde yelken, ya da tüm kıtalarda seyahat eden tek bir cihaz.
• Ağırlıklı olarak kutup dışında çalışıyor ve güvenilir hizmet istiyorsanız: Inmarsat mükemmel bir tercihtir. Kapsama alanında çok güvenilir bağlantıları vardır ve IsatPhone 2 cihazı çağrı kalitesi ve batarya ömrüyle öne çıkar. Denizcilik kullanıcıları (kutuplara çıkmıyorsa) arasında Inmarsat yaygındır (gemi acil iletişimlerinde standarttır). Ayrıca, kutup kapsaması gerekmediğinde Inmarsat konuşma paketleri uygun maliyetli olabilir.
• Bütçeniz kısıtlıysa ve bölgeniz Thuraya’nın kapsama alanına giriyorsa: Thuraya ile tasarruf edebilirsiniz. Örneğin Thuraya XT-LITE telefon, Iridium telefonundan belirgin şekilde daha ucuzdur, bazı Thuraya tarifelerinde dakika ücretleri de daha düşüktür. Afrika, Orta Doğu, Avrupa, Asya kullanıcısı için idealdir. Ancak Amerika’da çalışmaz, yani dünya çapı seyahat için uygun değildir – bölgeye özgüdür.
• Kuzey Amerika’daysanız ve ara sıra ekonomik bir çözüm istiyorsanız: Globalstar yeterli olabilir. Örneğin, ABD/Kanada’daki yürüyüşçüler ya da avcılar, vahşi doğada eve çağrı için sıklıkla Globalstar’ı seçer. Telefonlar ve planlar genellikle sübvanse edilir (bazen bir Globalstar telefonu birkaç yüz dolara planla birlikte alabilirsiniz). Kapsama varsa ses kalitesi çok iyidir. Sadece kapsama sınırlarına dikkat edin – örn. Atlantik geçişi ya da Amazon keşfi için tercih olmayacaktır.
• Veri ve geniş bant ihtiyacınız varsa: Hiçbir elde taşınan uydu telefonu yüksek hızlı veri sunmaz – daha büyük bir terminal gerekir. Inmarsat’ın BGAN’ı veya daha yeni Iridium Certus hizmeti yüzlerce kbps’ye, hatta birkaç Mbps’ye ulaşabilir (dizüstü veya araç monteli cihazlarla), ancak bunlar cepte taşınmaz. Thuraya’nın küçük SatSleeveve Hotspotu akıllı telefonlar için sırasıyla ~60 kbps ve 384 kbps sağlar. Eğer önceliğiniz veri ise (ör. büyük dosya göndermek, hızlı internet), klasik bir uydu telefonu yerine bu özel cihazlara bakmanız gerekebilir. Sadece e-posta/WhatsApp mesajlaşmak için ise, bir uydu telefonuyla da (yavaş da olsa) iş görebilirsiniz.

Özetle: Iridium = nihai kapsama, Inmarsat = sağlam küresele yakın servis, Thuraya = bütçe dostu bölgesel, Globalstar = ucuz ancak kapsama kontrolü şart. Pek çok profesyonel aslında birden fazla cihaz (örn. bir Iridium telefon ve bir Inmarsat geniş bant ünitesi) taşır. Ancak ilk kez alacaklar için, nerede kullanacağınızı belirleyin ve o alanı kapsayan ağı seçin.

Bir uydu telefonu bina içinde, yer altında veya bir araçta çalışır mı?

Kendi başına çalışmaz. Uydu telefonları uyduya açık görüş hattı gerektirir, bu nedenle genellikle bina içinde, yer altında ya da kapalı bir araçta (araba gibi) yardımcı cihazlar olmadan çalışmazlar. İşte bazı detaylar:

• Bina içinde: Bir elde taşınan uydu telefonunu bir binanın derinliklerinde kullanırsanız sinyal alamazsınız. Büyük bir pencere yanında ya da ince çatılı üst katlarda zayıf sinyal yakalayabilirsiniz, fakat güvenilir olmaz. Standart uygulama dışarı çıkmaktır. Ancak çözümler de vardır: birçok uydu telefonunda harici anten bağlantısı vardır. Çatıya ya da pencere dışına küçük bir anten monte edip bir istasyona veya direkt telefona kabloyla bağlayabilirsiniz. ASE ve Beam gibi aksesuar üreticileri, bir uyduyu “sabit telefon”a dönüştüren telsiz/kablolu kitler sunar; bu sistem genellikle teknelerde (direkte anten, kamarada telefon) ve saha ofislerinde kullanılır. Ayrıca Thuraya SatSleeve Hotspot veya Iridium GO gibi cihazlar kablosuz bir uydu hotspot oluşturur – cihazı ve antenini dışarı/çatıya koyar, akıllı telefonunuzu içeriden Wi-Fi ile bağlarsınız. Yani doğru kurulumla, bina içinde de uydu telefonu kullanabilirsiniz, ancak bu ek donanımlar olmadan çalışmaz.
• Yeraltı veya Su Altı: Hayır – mağarada, madende, metroda vs. elde taşınan uydu telefonu hiç çalışmaz (gökyüzü görünmez). Pratik çözüm yalnızca yüzeye çıkan kablolu antenlerdir. Su altında zaten imkânsızdır (radyo sinyalleri suya nüfuz etmez, ayrıca gökyüzü görünmez). Denizaltı iletişimi başka sistemlerle sağlanır – uydu telefonu kullanılmaz.
• Araç İçinde: Araba veya uçakta, metal gövde genellikle uydu sinyallerini engeller. Arabada camlardan ya da açılır tavan varsa belki sinyal alabilirsiniz, ama genelde harici anten gerekir. Araçla çalışan uydu kullanıcılarının çoğu mıknatıslı anteni çatıya monte eder ve bir istasyona ya da direk telefona kabloyla bağlar satcomglobal.com. Böylece hareket hâlinde de kullanılabilir. Örneğin, torpitada bir yuva ve çatıda antenle, sürerken arama yapabilirsiniz (GPS antenine benzer). Teknelerde de dış anten genellikle sürekli kullanım için monte edilir.
• Uçaklar: Ticari yolcu uçaklarında elde uydu telefonu kullanmak yasaktır (ayrıca metal gövdede sinyal alınmaz). Uçakların kendine özgü iletişim sistemleri vardır. Özel uçaklar, gövdeye harici anten entegre edilirse Iridium telefonu taşıyabilir – özel kitlerle mümkündür. Fakat standart yolcu için uçuşta uydu telefonu kullanmak mümkün değildir. (Ayrıca, bazı havayolları, lityum pil ve yönetmelikler nedeniyle kapalı bagajda uydulu telefonu “tehlikeli madde” sayabilir – kesinlikle seyahatten önce havayolu kurallarını kontrol edin).

Kural basittir: uydu telefonları açık gökyüzü ister. Kapalı alan/araç kullanımı için harici anten veya tekrarlayıcı sistemine yatırım yapmanız gerekir. Bazı ağlar tek yönlü çağrı uyarısı ya da mesaj gönderebilir ve böylece iç ortamda olsanız da gelen çağrıdan haberdar olursunuz (cevaplamak için dışarı çıkmak gerekir) satcomglobal.com. Örneğin, Iridium’un çağrı uyarı kanalı bazen bina içinde olsanız bile gelen çağrıdan telefonunuzu haberdar edebilir ve sizi dışarı çıkmaya teşvik edebilir satcomglobal.com. Ancak gerçekten görüşmek için yine dışarı çıkmanız gerekir.

Hava koşulları veya arazi, uydu telefonu sinyalini etkiler mi?

Arazi – evet; hava – genellikle yalnızca aşırı ise.

• Arazi ve Engeller: Açık görüş hattını engelleyen her şey uydu telefonunun sinyalini bozar. Dağ, tepe, falez ya da büyük binalar uyduya giden yolu tıkayabilir. GEO uyduları (Inmarsat/Thuraya) için güneyde (Güney Yarımküre’de kuzeyde) büyük bir engel varsa, sabit uyduyu bloklayabilir. LEO (Iridium/Globalstar) için de engel önemlidir ama uydular hareket ettiğinden, gökte başka bir noktada olduğunda sinyal alabilirsiniz. Sık orman/jungleda sinyal ciddi zayıflar – kullanıcılar genellikle açık alan bulmalı ya da anteni ağaç üstüne kurmalı. Kentsel alanda gökdelenler “gölge” alanı yaratır. Taşınabilir tekrarlayıcılar ile kısmen aşılamak mümkün, fakat genel olarak ciddi engel = servis yok.
• Hava Durumu: Uydu telefonu frekansları (L-bant, 1.5–1.6 GHz civarı) hava koşullarına nispeten dayanıklıdır. Yağmur, kar ve bulutlar L-bandındaki sinyale genellikle çok az etki eder, bu yüzden bu frekans tercih edilir – yüksek frekanslı uydu sistemlerinden daha iyi yağmura nüfuz eder. Hafif-orta hava, görüşmeyi bozmaz. Yine de, çok şiddetli yağmurlar ya da fırtınalar biraz sinyal zayıflatabilir (yağmur solması), fakat genellikle çağrıyı tamamen düşürmez, sadece cızırtı ya da kalite düşüşü yapabilir. En yoğun sağanakta ya da telefonun anteni su ile temas ettiğinde (su, anteni bozar) sıkıntı olabilir. Pratikte fırtına ve kar yağışında da çokça kullanılmıştır – esas mesele aygıtı korumaktır. Bulut, sis, kar – bunların L-bandına etkisi ihmal edilebilir düzeydedir.
• Güneş Aktivitesi: Nadiren karşılaşılan bir etken – güneş patlamaları veya manyetik fırtınalar (güneş aktivitesi) uydu iletişimini bozabilir. Nadir, kısa sürelidir, kullanıcı yapacak bir şey bulamaz. Sıklıkla yaşanmaz.
• Sıcaklık ve Çevre: Sinyale bir etkisi yoktur, fakat uydu telefonları zorlu ortamlar için üretilmiştir. Çoğu -20°C ila +55°C arası sıcaklıkta çalışır, toza ve bir miktar suya dayanıklıdır. Çöl sıcağı ya da kutup soğuğunda (çok soğukta pil ömrü kısalır) genelde çalışırlar. Birçok telefon sağlamlaştırılmıştır – örneğin Iridium Extreme 9575 askeri standartta dayanıklı, IP65 korumalıdır (toz geçirmez, suya dayanıklı). Yani hava koşulları telefona genellikle zarar vermez.

Sonuç olarak: arazi, sinyal için havadan daha büyük düşmandır. Zor arazide, mümkün olduğunca yüksek ve açık bir noktadan bağlanmaya çalışın. Yağmur/ karda çok endişelenmeyin – yalnızca cihazı ıslanmaktan koruyun (birçoğu suya dayanıklıdır). Engel olduğunu düşünüyorsanız (dağ, bina gibi), konum değiştirin ya da LEO sistemlerde uydu konumunu bekleyin.

Uydu Telefonu Kullanımı: İşleyiş ve Özellikler

Uydu telefonunda nasıl arama yaparım?

Uydu telefonu kullanmak, cep telefonu kullanmaya benzer, ancak birkaç ek adım/dikkat gerektirir:

1. Dışarı çıkın ve anteni açın: Öncelikle gökyüzünü net görebildiğinizden emin olun. Telefonun antenini tamamen uzatın veya açık pozisyona getirin (örneğin modeline göre anteni çekerek uzatın veya açın). Anten yukarıda olmadığı ve görüş hattı sağlanmadığı sürece uydu telefonları ağa kaydolmaz. Birçok telefonda, cihazı yönlendirmenize yardımcı olması için sinyal gücü göstergesi bulunur. GEO uyduları için (Inmarsat/Thuraya), uyduyu bulana kadar telefonu döndürmeniz veya eğmeniz gerekebilir (telefon genellikle sizi bip sesleri veya sinyal çubuğu ile yönlendirir). Iridium/Globalstar’da ise genellikle anteni dik tutmanız ve telefonun dışarıda olması yeterlidir, çünkü uydular üzerinizden geçer.
2. Kayıt olmayı bekleyin: Telefonu açın ve uydu ağına bağlanmasını bekleyin. Bu, birkaç saniyeden bir-iki dakikaya kadar sürebilir. Telefonun ekranında kayıtlı olduğunu gösteren bir uyarı görünür (“Registered” veya ağ adı gibi). Kayıt tamamlandıktan sonra arama yapabilir ve çağrı alabilirsiniz. Bağlanmazsa, konumunuzu değiştirmeniz veya SIM kartın aktif olup olmadığını kontrol etmeniz gerekebilir.
3. Numarayı tuşlayın: Uydu telefonları uluslararası arama formatı kullanır. Her uydu telefonu aslında bir “uluslararası” numaradır. Herhangi bir numarayı aramak için genellikle “+” (veya uluslararası arama kodu), ardından ülke kodu ve numara tuşlanır; tıpkı cep telefonundan uluslararası arama yapar gibi. Örnek: ABD’de 212 alan kodundaki bir numarayı (555-1234) aramak için +1 212 555 1234 tuşlanır. Birleşik Krallık numarası için +44 … gibi. Başka bir uydu telefonunu arayacaksanız, o telefonun özel ülke kodunu tuşlamanız gerekir (uydu telefon numaralandırması için sonraki SSS’ye bakın).
   • Bazı uydu ağlarında kısayollar olabilir: Örneğin, Iridium’da sadece 00, ardından ülke kodu ve numara tuşlayabilirsiniz (00 uluslararası önek). Ama telefonda + tuşu varsa “+” kullanmak her zaman işe yarar.
   • Çağrıyı başlatmak için yeşil “Ara” ya da arama tuşuna basın (tıpkı bir cep telefonundaki gibi).
4. Konuşun ve hafif bir duraklama ile dinleyin: Bağlantı sağlandığında, yarım saniyelik bir gecikme olabileceğini unutmayın. Özellikle GEO sistemlerinde, karşılıklı konuşmaların üst üste binmemesi için “tamam” deyip kısa bir duraklama vermek faydalı olur.
5. Çağrıyı sonlandırın: Normalde olduğu gibi End/Kırmızı tuşuna basarak görüşmeyi bitirin.

İpuçları: Arama sırasında antenin yukarı bakmasını sağlayın (bazı telefonlarda bir sinyal göstergesi bulunur – düşerse yönlendirmeyi ayarlayın). Anteni elinizle kapatmamaya çalışın. Yönlendirilmiş sinyal nedeniyle kullanıcılar genellikle kulaklık kullanır, böylece telefonu konuşurken en iyi sinyal pozisyonunda tutabilirler. Sabitseniz, sinyal kaybını önlemek için sabit kalın; özellikle GEO uydularda telefonu hareket ettirmek hizalamayı kaybettirebilir. Bir çağrı düşerse, tekrar denemeniz yeterlidir – bu, uydu menzilden çıktığında (LEO ağlarda çağrılar uydular arasında aktarılabiliyor ama bazen aktarma sırasında ya da kısa süreli görüş kaybında çağrı kopabiliyor).

Özetle, uydu telefonunda arama yapmak zor değildir – eski tip bir cep telefonuna oldukça benzer. Temel farklar öncelikle uydu bağlantısı kurmak ve aramalar için uluslararası numara formatı kullanmaktır.

Uydu telefonunda nasıl SMS (kısa mesaj) gönderirim?

Bir uydu telefonunda SMS göndermek, cep telefonuna çok benzer, ancak arayüzü daha basit olabilir (WhatsApp veya iMessage yok – sadece klasik SMS):

• Ağda kayıtlı olduğunuzdan emin olun (yine, telefon açık, anten yukarıda, dışarıda).
• Telefonunuzda mesajlaşma menüsüne gidin (genellikle “Mesajlar” ya da zarf simgesi). “Yeni Mesaj” veya “SMS Oluştur”u seçin.
• Hedef numarayı girmeniz istenecek. Önemli: Genellikle numarayı uluslararası formatta (ülke kodu ile birlikte + işaretiyle) girmeniz gerekir, yerel cep telefonu numarası olsa bile. Örneğin, Avustralya için +61…, Kenya için +254… gibi. Başka bir uydu telefonuna mesaj atıyorsanız, kendi ülke kodu ön ekiyle tam uydu numarasını girin.
• Mesajı yazın. Uydu telefonları genellikle rakamlı klavyede eski tip T9 ile yazım kullanır (tam klavyeli ya da akıllı telefon arayüze sahip bir modeliniz yoksa). Kısa tutun – standart SMS karakter sınırı (160 karakter) geçerlidir. Bazı ağlar daha uzun birleştirilmiş mesajlara izin verse de, sinyal kesintileri uzun mesajlarda sorun yaratabilir; bu yüzden kısa olmak en iyisidir.
• Mesajı gönderin ve onay bekleyin. Uydu bağlantısı nedeniyle, bir SMS’in geçmesi cep telefonuna göre biraz daha uzun sürebilir. İlerleme çubuğu görebilir veya gönderildikten birkaç saniye sonra onay mesajı alabilirsiniz. Bazı telefonlarda mesaj başarılıysa giden kutusundan gönderilenlere taşınır. Gönderim sırasında sinyal kaybı yaşarsanız, gönderim başarısız olabilir veya gecikebilir. Genellikle, hemen gitmezse telefon birkaç kez yeniden göndermeye çalışır.

Uydu kısa mesajları standart cep telefonlarına veya e-posta adreslerine iletilebilir (bazı uydu telefonlarında mesaj gönderirken numara yerine e-posta adresi de girilebiliyor). Bir uydu telefonu bir cep telefonuna mesaj gönderirse, alıcıya uydu telefonunun özel numarasından gelmiş gibi görünür (garip bir uluslararası numara gibi görünebilir). Genelde cevapladıklarında yanıt ulaşır; ancak onlar için uluslararası SMS olarak ücretlendirilir, çünkü bir uluslararası/uydu numarasına SMS atarlar.

Maliyet açısından, uydu ağlarında SMS’ler sesli aramalara göre daha ucuzdur fakat yine de ücretsiz değildir – birçok pakette genellikle mesaj başına 0,5-1$ civarında ücretlendirilir (bazı paketlerde belli sayıda mesaj dahildir). Bazı planlarda (örneğin bazı Iridium paketlerinde), mesajlar ~0,10$’a kadar inebilir; ancak kullandığın kadar öde şeklinde faturalanıyorsa yaklaşık 0,50$ beklenmelidir.

Güzel olan bir şey: uydu telefonuna gelen SMS’ler genellikle ücretsizdir (uydu telefonundan gönderirken siz ödersiniz, almak ise ücretsizdir). Bazı sağlayıcılar, insanların telefonunuza ücretsiz veya çok ucuza kısa mesaj gönderebilmesi için web portalları sunar ve bu mesajları telefonda alırsınız. Örneğin, Iridium’un web formu ile Iridium telefonuna ücretsiz 160 karakterlik mesaj gönderilebilir, Globalstar’ın SPOT servisi de bazı ücretsiz gelen mesajlara izin verir.

Uydu telefonlarında internet veya veri hizmeti var mı?

Evet, ancak akıllı telefonlara kıyasla çok sınırlı. Tüm modern uydu telefonlarında en azından bazı veri servisleri vardır, ancak hızlar oldukça düşüktür ve kullanımı pahalıdır. Bekleyebileceğiniz şeyler şunlardır:

• Çevirmeli (Dial-up) Veri: Geleneksel uydu telefonları (Iridium 9555/9575, Inmarsat IsatPhone), devre anahtarlamalı veri moduna sahip – esasen uydu üzerinden çevirmeli modem gibidir ve 2,4 kbps (Iridium) ya da yaklaşık 20 kbps (Inmarsat) hız sunar. Bu günümüz standartlarına göre son derece yavaştır ve yalnızca kısa e-postalar veya çok basit veri işler için uygundur. Örneğin, Inmarsat IsatPhone 2 bu veri kanalı üzerinden kısa e-postalar veya GPS konum raporları gönderebilir. Iridium telefonlar USB ile bilgisayara bağlanıp özel yazılım ile e-posta gönderimi veya metin tabanlı minimal web gezintisi yapmaya imkan verir. Görüntü ya da medya beklemeyin – gerçekten yalnızca metin tabanlı iletişim için uygundur.
• SMS-İle-E-posta ve Kısa Veri: Bazı telefonlar SMS olarak kısa e-posta göndermeye veya dahili GPS koordinatı iletmeye izin verir. Bunlar yüksek bant genişlikli değil, ama faydalıdır (örneğin, “konumumu gönder” özelliği GPS verinizi kısa mesajla ya da e-posta ile birine iletir). Bunlar ağın veri kanalını çok küçük paketlerle kullanır.
• Gelişmiş Veri Aksesuarları: Daha fazla imkân sunan cihazlar:
  • Thuraya SatSleeve+ – Akıllı telefonlar (iPhone/Android) için üretilmiş bir aparat olup telefonunuzu uydu telefonuna dönüştürür ve sesli arama, SMS ve düşük hızlı veri sağlar. Yaklaşık 60 kbps veri hızı sunar, bu da anlık mesajlaşma uygulamaları, temel sosyal medya veya çok hafif web gezintisi için yeterlidir. 60 kbps hâlâ yavaş (3G’nin onda biri kadar), fakat 2,4 kbps’ye kıyasla çok daha iyidir. Taşınabilir cihazlar için en gelişmiş veri seçeneklerinden biridir.
  • Uydu Wi-Fi Noktaları (Hotspotlar): Mesela, Inmarsat IsatHub (Wideye iSavi) taşınabilir bir Wi-Fi noktasına sahiptir – küçük bir terminal (yaklaşık iPad boyunda) Inmarsat’a bağlanır ve cihazlarınıza bir Wi-Fi ağı oluşturur. Yaklaşık 384 kbps indirme hızına ulaşabilir, bu erken 3G hızına yakındır ve eklentili e-posta, düşük çözünürlüklü fotoğraf gönderimi veya temel web erişimini destekler. Iridium’un GO! cihazı da benzer şekilde Wi-Fi noktası oluşturur (Iridium GO ise ~2,4 kbps gerçek zamanlıdır, ancak veriyi toplu olarak sıkıştırıp ~20 kbps’ye yakın efektif hız sunabilir). Bu cihazlar, veri sıkıştırması yapan özel e-posta uygulamaları veya tarayıcılarla telefonunuzda/bilgisayarınızda düşük bant genişliğinde optimum iletişim imkanı sağlar.
  • BGAN/Certus Terminalleri: Elde taşınmazlar ama bilgi için – Inmarsat’ın BGAN terminalleri ile Iridium’un yeni Certus terminalleri yüzlerce kbps’den birkaç Mbps’ye kadar veri sağlar (örneğin Iridium Certus en büyük cihazında ~700 kbps, BGAN HDR ise ~800 kbps hız sunar). Bunlar genellikle medya kuruluşlarınca canlı yayın uplink için kullanılan bavul ya da dizüstü bilgisayar büyüklüğünde üniteler olup, tipik “uydu telefonu”nun ötesindedir. Ancak uydu üzerinden veri iletişimi yelpazesini gösterir.

Kısacası, elde taşınabilir uydu telefonları yoğun internet kullanımı için üretilmemiştir. SMS ve acil durum koordinasyonu için uygundur. Eğer bir uydu telefonunu bilgisayarınıza bağlayıp veri sıkıştırması olmadan web’de gezinmeye çalışırsanız, tek bir web sayfası bile dakikalar sürebilir (ve veri ücretleri çok yüksek olur). Ancak özel e-posta yazılımı veya sıkıştırmalı tarayıcılar ile temel gereksinimleri karşılamak mümkündür. Birçok kullanıcı ise uydu telefonunu, e-postaları verimli şekilde uydu üzerinden gönderen UUPlus veya OneMail gibi servislerle birlikte kullanır.

Veri maliyetleri yüksektir – genellikle dakika başına veya megabayt başına ücretlendirilir. Örneğin, Iridium üzerinden veri kullanımı dakikada 1$’dan fazla maliyete sahip olabilir ve bu da dakikada yalnızca birkaç kilobayt veri sağlar! Bazı yeni hizmetler (örneğin Inmarsat’ın ön ödemeli üniteleri) megabayt başına ücretlendirir (ve bu, temel ücretlere ek olarak MB başına 6$’dan fazla olabilir). Yani gerçekten sadece gerekli olduğunda kullanırsınız.

Alt satır: Evet, bir uydu telefonu ile çevrimiçi olabilirsiniz, ancak sabır gereklidir. Epostalar, hava durumu metin tahminleri veya mesajlaşma gibi düşük bant genişliği ihtiyaçları için uygundur. Gerçek bir internet bağlantısına (Zoom görüşmeleri, yayın, büyük dosya transferleri) ihtiyacınız varsa, el tipi bir uydu telefonu yerine çok daha pahalı bir uydu genişbant sistemine (ör. Starlink terminali veya BGAN) ihtiyacınız olacaktır.

Uydu telefonunu normal telefonları aramak için kullanabilir miyim ve tersi mümkün mü?

Kesinlikle. Uydu telefonları normal telefon ağı ile bağlantılıdır, bu nedenle normal telefon numaralarını arayabilir ve normal telefon kullanan kişiler size ait uydu telefonunu arayabilir. Bilmeniz gereken birkaç konu var:

• Arama formatı: Uydu telefonundan normal bir telefonu ararken, yukarıda belirtildiği gibi “+ [ülke kodu] [numara]” formatında arama yaparsınız. Uydu ağı, çağrınızı hedef ülkedeki genel ağa yönlendirir. Örneğin, New York sabit hattını uydu telefonunuzdan aramak için +1 212 xxx xxxx tuşlarsınız. Aradığınız kişinin bakış açısından, bu bir uluslararası arama olarak (Arayan Kimliği olarak sizin uydu numaranızla) görünür.
• Bir uydu telefonunu aramak: Her uydu telefonunun genellikle herhangi bir ülkeye bağlı olmayan özel bir ülke koduyla atanmış bir cep telefonu numarası vardır. Örneğin, Iridium numaraları +8816 veya +8817 ile başlar (881 ülke kodu “Küresel Mobil Uydu Sistemi” için atanmıştır). Inmarsat telefon numaraları genellikle +870 ile başlar (Inmarsat küresel olarak 870 ülke kodunu kullanır). Thuraya numaraları ise +88216 veya +882 ile başlar (bu da özel bir uydu numarası aralığıdır). Globalstar ise birçok durumda ülke içinde numara atayabilir (ör. ABD Globalstar telefonu +1 numarasına sahip olabilir) veya bazı hizmetlerde +8818/8819 kullanır fakat çoğunlukla Globalstar aramaları yerel numaralar üzerinden yönlendirilebilir. Arayan kişi açısından, bir uydu telefonunu aramak herhangi bir uluslararası numarayı aramak gibidir: uluslararası arama kodunu tuşlar ve uydu telefonunun tam numarasını arar. Örneğin, ABD’de biri bir Iridium telefonunu aramak isterse 011 8816 XXX XXXX tuşlar.
• Bir uydu telefonunu arama maliyeti: Bu sürpriz nokta. Normal bir telefondan uydu telefonunu aramak çok pahalı olabilir ve bu, kullandığınız operatöre bağlıdır. Genellikle bu ücretler cep telefonu ya da uzak mesafe paketlerine dahil değildir. Sık sık operatörler dakikası 5 ila 10 dolar (ya da daha fazla) Iridium veya Thuraya numaralarını aramak için ücret alır. Uydu telefonunu kullanan kişi genellikle gelen çağrılar için ödeme yapmaz (zaten hizmet için çok yüksek ücret ödemiştir), bu nedenle maliyet arayana aittir. Bu yüksek maliyetler nedeniyle bazı uydu şebekeleri aşağıdaki gibi çözümler sunar:iki aşamalı arama veya yerel numara atama:
  • İki aşamalı arama (Iridium için): Arayan önce özel bir yerel numarayı arar (Iridium için bu, Arizona, ABD’de bir numaradır). Sesli bir uyarı ile Iridium numarasını girmesi istenir, ardından sistem aramayı bağlar. Arayan kişi Arizona’ya normal bir çağrının ücretini öder ve uydu telefonu abonesinden ise bağlanan bacak için dakika ücreti alınır (çoğu durumda bu yol daha ucuzdur).
  • Yerel Erişim Numaraları: Bazı sağlayıcılar uydu telefonuna belirli bir ülkede (ücret karşılığında) yerel telefon numarası verebilir ve bu numara çağrıları uydu telefonuna yönlendirebilir. Örneğin, uydu telefonunuza yönlenen Birleşik Krallık +44 veya ABD +1 numarası sayesinde çevrenizden gelen aramaların size ulaşması daha ucuz olur (onlar yerel ya da düzenli uluslararası ücret öder, siz ise arama yönlendirme için dakika başına ücret ödersiniz).

Özetle, evet uydu telefonlarıyla ve normal telefonlarla karşılıklı sorunsuzca arama yapabilirsiniz, sadece işin uluslararası doğasının farkında olmalısınız. Uydu telefonu kullanıcısı dışarıyı ararken (+ülke kodu ile) normal arar; arayan kişi ise uydu telefonunun küresel numarasını bilmeli ve eğer bir çözüm yolu kullanmıyorsa yüksek ücretlere hazırlıklı olmalıdır.

Uydu telefonlarının kendi telefon numaraları veya SIM kartları var mı?

Evet, uydu telefonlarına numara atanır ve çoğu durumda cep telefonlarındaki gibi SIM kart kullanılır:

• Telefon Numaraları: Daha önce de belirtildiği gibi, uydu telefonu numaralarında genellikle uydu hizmetleri için ayrılmış özel ülke kodları kullanılır. Örneğin:
  • Iridium: Numaralar +881 6 ve +881 7 aralığındadır. Bunlar küresel uydular için “881” ülke kodu kapsamındadır. Bir Iridium telefonunuz varsa, numaranız +8816 325 XXXXX gibi görünebilir.
  • Inmarsat: Tüm hizmetlerinde +870 ülke kodu kullanılır (geçmişte farklı okyanus bölgeleri için ayrı kodlar vardı, sonradan 870’te birleşti). Böylece bir Inmarsat telefonu +870 773XXXXX şeklinde olabilir.
  • Thuraya: +882 ve +88216 aralığını kullanır (bu da uluslararası uydu kodu bloklarıdır).
  • Globalstar: Globalstar biraz farklıdır – birçok bölgede Globalstar hizmeti yerel telekomla entegredir, bu nedenle “normal” bir numara alabilirsiniz. Örneğin, ABD’de bir Globalstar telefonu +1 alan kodlu bir numarayla gelir ve ABD’deki diğer kişilerin sizi araması kolay ve daha ucuz olur (arama yer tabanlı geçide gider, sonra uyduya iletilir). Diğer bölgelerde de yerel numara atanabilir veya +881 kullanılabilir. Sağlayıcınıza danışın; Globalstar genelde Amerika kıtasında telefonlarını yerel numarayla pazarlamaktadır.
  • Diğerleri: Daha yeni bir sistem kullanıyorsanız (ör. bir uydu mesajlaşma cihazı), bazen doğrudan çağrılabilir bir numara değil, bir hesap açılır (örneğin Garmin inReach cihazlarında sesli aramalar için aranabilir bir numara yoktur – yalnızca eposta/SMS aktarma sistemi kullanılır).

Yani evet, uydu telefonunun başkalarının sizi ulaşmasını sağlayacak benzersiz bir numarası olur. Sizi aramak için uluslararası bir çağrı yapılacağı (ve yukarıdaki maliyetler kısmı) önemli bir uyarıdır.

• SIM Kartlar: Çoğu uydu telefonunda GSM telefonlardaki SIM karta çok benzer bir SIM kart kullanılır. Iridium, Inmarsat, Thuraya’nın hepsinde cihaza taktığınız bir SIM kart vardır. SIM kartınız, servis paketinizle (ön ödemeli dakika veya aylık kontrat) ve telefon numaranızla bağlantılıdır. Bu, aynı ağdaki telefonlar arasında SIM kartı değiştirebileceğiniz anlamına gelir. Örneğin, iki tane Iridium cihazınız varsa, SIM’i taşıyabilir ve aynı numaranızı/planınızı diğer cihazda kullanabilirsiniz (elbette yalnızca biri aktif olur). Ayrıca kiralık ya da ödünç alınan bir uydu telefonunda da hizmet, esas olarak SIM karta bağlıdır. Bazı sağlayıcılar çoklu-ağ destekli SIM sunabilir (nadiren); genellikle her SIM tek bir ağ ile çalışır. Globalstar telefonlarda da el ünitelerinde bir tür SIM kullanılır. Tarihsel olarak tek büyük istisna çok eski bazı Inmarsat sabit terminallerdir. Ama tüm modern el tipi modeller SIM tabanlıdır.
  • Eğer bir telefon satın alırsanız, yanında bir SIM kart ve servis paketi almanız gerekir. SIM karta genelde sağlayıcıdan telefon ile birlikte sahip olursunuz veya ayrıca alırsınız. SIM’i etkinleştirdiğinizde numaranız ve hizmetiniz açılmış olur.
  • Ön ödemeli SIM’ler: Birçok uydu telefonu kullanıcısı ön ödemeli SIM kartları tercih eder – belirli bir miktarda birim (dakika/mesaj) yükler ve belli bir sürede kullanabilir. Her SIM’in kendine ait numarası ve süresi vardır ve yenilenmezse kapanır.

Kısacası, uydu telefonu kilidi açık bir GSM telefon gibi çalışır: numara ve hizmet SIM kartıyla sağlanır. SIM aktif değilse, telefonun ağ ile bağlantısı yoktur (çoğu durumda acil durum araması (911) bile yapamaz – buna aşağıda değineceğiz). Yani SIM’iniz/hizmet planınızın aktif kalması çok önemlidir.

Uydu telefonları kullanımı kolay mı?

Şaşırtıcı şekilde, evet – temel bir uydu telefonunu kullanmak eski tip bir cep telefonu kullanmaktan daha zor değildir. Tasarımları genellikle arama/mesajlaşmaya odaklanmış, sadedir. 90’lar dönemi bir cep telefonu (Nokia veya Motorola gibi bar tipi telefon) kullanabildiyseniz, uydu telefonu da kullanabilirsiniz. Kullanım kolaylığı ile ilgili bazı noktalar:

• Arayüz: Çoğu uydu telefonunda basit menülü bir arayüz, genellikle monokrom veya temel renkli ekran yer alır. Fiziksel tuş takımları yaygındır. Menüden rehbere ulaşabilir, mesaj yazabilir, arama kayıtlarını görebilirsiniz. Arayüz, mobil telefon kullanıcısına aşina olacağı şekilde tasarlanmıştır; sadece ekstra uydu sinyal göstergeleri bulunur. Thuraya X5-Touch gibi modern telefonlar Android tabanlı dokunmatik ekranlı cihazlar dahi olabilir (bunlar akıllı telefon kadar kolaydır, fakat bunlar üst segmenttir). Ancak yaygın modeller (Iridium 9555/9575, Inmarsat IsatPhone gibi) sade menüler ve büyük tuşlara sahiptir.
• Dil ve Ekran: Birçok dil desteklenir (İngilizce, İspanyolca, Fransızca, Arapça, Çince vb.; çünkü dünya genelinde satılırlar). Ekranlar genellikle güneşte okunabilirlik için tasarlanmıştır (dış mekanda, güneşte kullanmak için yarı yansıtıcı ekranlar). Tuş takımları ise genellikle eldivenle bile basılabilmesi için büyük ve aralıklıdır (soğuk iklimler için önemlidir). Bu küçük detaylar, aşırı koşullarda kullanıcı dostu olmalarını sağlar.
• Arama & Mesaj: Açıklandığı gibi, sinyal bulduğunuzda kullanımı normal bir telefon gibidir. Bağlandığınızda tuşlama ve konuşma aynıdır – kulaklık ve mikrofon (bazı modellerde eller serbest mod) vardır. SMS göndermek ise, T9 yazım nedeniyle biraz daha zahmetli olabilir; ancak eski cep telefonlarında mesaj yazmayı biliyorsanız, süreç aynıdır.
• Dayanıklılık: Uydu telefonları sağlam üretilir. Yağmurda, tozda kullanmak sorun olmaz. Örneğin, düşmeye karşı dayanıklı, çok sıcak ya da soğuk bölgelerde çalışabilirler. Yani kullanım açısından yağmurdan korkmanıza gerek yok – sadece aramanıza odaklanabilirsiniz. Pek çok model suya-dust geçirmezdir (bazıları kısa süreliğine bir metreye kadar su geçirmez). Saha kullanımı sırasında bu, zihninizi rahatlatır.

Özetle, ortalama bir kişi uydu telefonunu minimum eğitimle hemen kullanabilir. En önemli öğrenilecek noktalar: her zaman anteni açın, GEO uyduları için doğru yöne bakın, +uluslararası formatta arayın ve ağı bulması için sabırlı olun. Bunlar anlaşıldıktan sonra tıpkı cep telefonu gibi çalışır. Birçok sağlayıcı bu özel noktaları özetleyen hızlı başlangıç kılavuzu ekler ve genellikle ücretsiz bir test numarasını arayarak cihazınızı kontrol edebilirsiniz (ör. Iridium’da ücretsiz bir test hattı vardır). Yani evet – bir uydu telefonu kullanmak için teknoloji sihirbazı olmanıza gerek yok.

Uydu telefonlarının hangi özel özellikleri var (ör. SOS düğmesi, GPS)?

Birçok uydu telefonu, özellikle güvenlik ve dış mekânda kullanım için arama ve mesajlaşmanın ötesinde birkaç ek özellikle birlikte gelir:

• SOS / Acil Durum Düğmesi: Pek çok uydu telefonunda programlanabilir bir acil durum düğmesi bulunur. Örneğin, Iridium Extreme (9575) ve Inmarsat IsatPhone 2 modellerinin her ikisinde de acil durumda basılı tutabileceğiniz bir SOS düğmesi vardır. Bu düğme, önceden belirlenmiş bir numarayı (örneğin bir kurtarma koordinasyon merkezi veya bir ekip lideri vb.) arayacak ve/veya konumunuzun da bulunduğu otomatik bir acil durum SMS’i belirlenmiş kişiler grubuna gönderecek şekilde ayarlanabilir. Iridium Extreme’de SOS’a basmak, aynı zamanda konum güncellemelerinizin gösterileceği bir takip modunu da tetikleyebilir. Örneğin, yaralandıysanız ve arama yapmak için zamanınız yoksa, SOS düğmesine basarak yardımın son bilinen GPS koordinatlarınızla birlikte haberdar olacağından emin olabilirsiniz. Bazı hizmetler, SOS etkinleştirildiğinde GEOS veya diğer acil durum koordinasyon merkezleriyle iş birliği yapar (takip için abonelik gerekebilir).
• GPS Alıcısı: Neredeyse tüm modern uydu telefonlarında yerleşik bir GPS alıcısı bulunur. Bu, telefonun konumunu hem ağ bağlantısı hem de kullanıcı bilgisi için bilmesini sağlar ve mesajlara da konumunuzu ekleyebilirsiniz. Genellikle koordinatlarınızı ekranda görebilir ve birçok telefonda GPS konumunuzu SMS ile birine gönderebilirsiniz (örn. “Buradayım: enlem/boylam”). Bu, yön bulma ve acil durumlarda konum bildirmek için faydalıdır. Örneğin, yardım çağırdığınızda, telefondan koordinatlarınızı okuyup kurtarıcılara iletebilirsiniz. Telefonun GPS’i bazı modellerde temel yol noktaları veya pusula olarak da kullanılabilir, ancak kapsamlı bir harita GPS cihazı değillerdir.
• Takip ve SOS Hizmetleri: Bazı uydu telefonları ve ilgili cihazlar sürekli takip desteğine sahiptir. Örneğin, bir Iridium Extreme’i belirli aralıklarla bir portal’a takip sinyali gönderecek şekilde ayarlayabilirsiniz (özellikle keşiflerde, arkadaşlar/aile ilerlemenizi takip edebilir). Bu genellikle ek bir hizmet planı veya harici uygulama gerektirir, fakat birçok kişinin bilmediği bir özelliktir.
• Sağlam Tasarım: Daha önce de belirtildiği gibi, bu cihazlar tipik olarak dayanıklıdır – çoğu MIL-STD-810G (darbelere, titreşime, neme karşı) ve IP65+ (toz/su geçirmeme) sertifikalıdır. Iridium Extreme 9575 askeri standartta sağlam bir telefon olarak öne çıkar. Bu bir “özellik” olarak açılıp kapanmaz, ancak bir satış noktasıdır – normal bir telefonu bozacak şeylere karşı dayanıklıdır.
• Beklemede Uzun Pil Ömrü: Uydu telefonları genellikle çok iyi bekleme süresine sahiptir (çünkü insanlar uzak bölgelerde çağrı beklerken sürekli açık tutarlar). Örneğin, IsatPhone 2 160 saate kadar (neredeyse bir hafta) bekleme süresi sunar. Bu tek başına bir özelliktir – telefonu açık bırakıp gelen çağrıları ya da SOS’u günlerce bekleyebilirsiniz. Konuşma süresi genellikle birkaç saat olur (modeline göre 4–8 saat arasında değişir). Yüksek kapasiteli pillerle ve bazen isteğe bağlı güneş enerjili şarj cihazlarıyla gelirler, bu da keşifler için idealdir.
• Gizlilik / Şifreleme: Kullanıcıya doğrudan yansımayan bir özellik olsa da, uydu aramaları genellikle havada şifrelenir. Çoğu ağda bu standarttır, başkalarının konuşmaları kolayca dinlemesini önler. (Not: Bu mutlak gizlilik sağlamaz; kararlı rakipler veya hükümetler gelişmiş ekipmanlarla dinleyebilir, ancak günlük kullanımda güvenlidir. Hükümetler için uçtan uca şifrelemeli özel uydu telefonları da vardır ama bu çok niş bir kullanım alanıdır.) Ortalama kullanıcı için, uydu telefonu iletişiminin hobi amaçlı dinlenmesinin kolay olmaması büyük bir avantajdır.
• Diğer Yardımcı Özellikler: Bazı uydu telefonlarında alarm saati, takvim, hesap makinesi gibi temel araçlar bulunur – tipik telefon özellikleri. Bunların ötesinde genellikle ekstra özellik olmaz (hibrit akıllı telefon-uydu cihazları hariç, ör. Thuraya X5-Touch, tam Android özellikleri sunar).

Genel olarak, uydu telefonları modern akıllı telefonlara göre az özellikle gelir, ancak olan özellikleri güvenilirlik ve güvenlik odaklıdır. SOS acil durum fonksiyonu ve GPS iki temel özelliktir ve acil durumlarda hayat kurtarabilir. Uydu telefonu taşırken, ilk anda SOS düğmesini acil bir kişi ya da hizmetle programlamak ve test etmek akıllıca olur (çoğu telefonda kurulumda gerçekten yetkilileri uyarmazsınız diye test modu vardır).

Bir uydu telefonunun pili ne kadar dayanır?

Pil ömrü uydu telefonlarında beklemede oldukça iyidir, görüşme sırasında ise orta seviyededir:

• Bekleme Süresi: Çoğu elde taşınan uydu telefonu 30–100 saat veya daha fazla bekleme süresi sunar, model ve ağa göre değişir. Örneğin, Inmarsat IsatPhone 2, açıkken çağrı beklerken 160 saate (yaklaşık 1 hafta) kadar mükemmel bir bekleme süresi sunar. Thuraya XT-LITE ortalama 80 saat bekleme süresi sunar. Iridium Extreme 9575, pil modeline göre 30–54 saat beklemede kalabilir. Globalstar GSP-1700’de 36 saat civarıdır. Bu süreler iyi bir ağ sinyaliyle geçerlidir; sinyal arayışı (ör. iç mekânda sinyalsiz açık bırakırsanız) pili daha hızlı bitirir. Bekleme süresi, telefonun açık ve ağa kayıtlı olduğu, ama aktif görüşme yapmadığınız zamanı kapsar.
• Konuşma Süresi: Tipik olarak 3 ila 8 saat kesintisiz görüşme (cihaz ve pile bağlı olarak) sağlar. Örneğin: Iridium 9575 Extreme – standart pille yaklaşık 4 saat konuşma. Iridium 9555 benzer şekilde ~3,5–4 saat. Thuraya XT-LITE – 6 saate kadar konuşma. Inmarsat IsatPhone 2 – 8 saate kadar (büyük pili var). Globalstar GSP-1700 – 4 saat civarı konuşma. Yani tam şarjla genellikle birkaç saatlik görüşme sağlar. Uydu aramaları genelde kısa olduğu (maliyet nedeniyle) için, pratikte tam şarjlı bir uydu telefonuyla çok kısa aramalar yaparak günlerce kullanabilirsiniz.
• Pili Etkileyen Faktörler: Telefonu aşırı soğukta kullanmak pil performansını azaltır (soğukta telefonu vücuda yakın taşımak ve sadece kullanırken çıkarmak gerekebilir). Aynı şekilde bol GPS takibi ya da arka ışığı fazla kullanmak da pili daha hızlı tüketir. Ayrıca, açıldıktan sonra sinyal bulma süreci kısa süreliğine fazladan enerji harcar. Genel olarak bu piller uzun süre beklemede iyi dayansın diye tasarlanmıştır.
• Şarj Etme: Uydu telefonları AC şarj cihazıyla ve genellikle DC (araç) şarj cihazıyla gelir. Birçok keşif kullanıcısı arazide şarj için güneş enerjili şarj cihazları veya powerbankler taşır. Telefonlar özel lityum iyon pil paketleri kullanır, yedek pil alabilirsiniz. Uzun süre elektrikten uzak kalacağınız seyahatlerde yedek pil bulundurmak önerilir. Örneğin, aşırı soğukta bir pili iç cebinizde sıcak tutarken, diğerini telefonda kullanmak faydalı olabilir.
• Pil Ömrü (Yıllar): Lityum piller birkaç yılda bir kapasite kaybeder. Yeni bir pil size 8 saat konuşma sunabilir, ancak birkaç yıl sonunda bu süre 6 saate düşebilir. Eğer uydu telefonuna bağımlıysanız, her birkaç yılda bir ya da piliniz ciddi şekilde kısaldığında pilleri yenilemeyi düşünün.

Pratikte, tam şarjlı bir uydu telefonu birkaç gün ila bir hafta açık bırakılıp çağrı almaya hazır kalabilir. Sadece gerektiğinde açarsanız, pil takvimi anlamında çok daha uzun dayanır. Birçok kişi, pili korumak için telefonu kapalı tutup sadece önceden belirlenen kontrol zamanlarında ya da çağrı yaparken açar (gelen çağrılar genelde nadir ve planlı olduğu için). Ancak acil durum için sürekli açık tutmanız gerekiyorsa, şarjsız en iyi ihtimalle birkaç gün dayanacağı aklınızda olsun (IsatPhone2 bu konuda neredeyse 7 gün bekleme ile öne çıkar).

Maliyetler ve Paketler

Bir uydu telefonu satın almak ne kadar tutar?

Uydu telefonları, tipik mobil telefonlardan daha pahalıdır, ancak yıllar içinde fiyatlar düşmüştür. Maliyet marka/modele ve yeni ya da ikinci el olmasına göre değişir. Popüler modeller için yaklaşık fiyatlar (USD cinsinden) aşağıda:

• Iridium Extreme 9575: ~1.400$ (üst seviye, sağlam ve küresel telefon).
• Iridium 9555: ~1.000 – 1.200$ (bir önceki Iridium modeli, Extreme’e göre biraz daha uygun fiyatlı).
• Inmarsat IsatPhone 2: ~1.000$ (genelde 700–1.000$ arasında; bazı kaynaklarda yaklaşık 1.080$ olarak geçiyor). Bazen kampanyalı olarak daha ucuza bulabilirsiniz.
• Thuraya XT-LITE: ~600–800$ (yaklaşık 650$ civarı). Thuraya’nın üst segment (XT-Pro, X5-Touch akıllı telefon) modelleri daha pahalı olabilir (1.000$’ın üstünde), fakat XT-LITE Thuraya bölgelerinde popüler ve uygun fiyatlıdır.
• Globalstar GSP-1700: ~500$ (bir hizmet paketiyle birlikte). Telefonu bir paketle aktive ederseniz çoğu zaman 499$ fiyat görülür rfgear2go.com. Tavsiye edilen satış fiyatı (MSRP) tek başına daha yüksek olabilir (bazı siteler 750$+ diyor), fakat Globalstar genellikle telefonu sübvanse eder. Daha eski Globalstar modelleri veya yenilenmiş cihazlar 300–500$ arasında bulunabilir satellitephonerental.com.
• Garmin inReach (uydu mesajlaşma cihazı, sesli görüşme yok): 300–450$ (sadece mesaj odaklı alternatifler için anılmıştır).
• Kiralama Seçeneği: Satın almak zorunda değilsiniz – çeşitli sağlayıcılardan uydu telefonu kiralayabilirsiniz. Kira bedeli yaklaşık olarak günde 8–15$ civarındadır. Örneğin, bir Iridium telefon kiralamak günde 9$ veya haftalık 60$ tutabilir. Telefonu bir hafta veya iki haftalığına ihtiyacınız olduğunda bu ekonomik olabilir.

Fiyatlar değişiklik gösterebilir ve paket fırsatları vardır (bazı satıcılar telefonu konuşma dakikası ile birlikte satabilir). Ayrıca, ikinci el uydu telefonları da piyasada bulunur – eski Iridium veya Thuraya modelleri birkaç yüz dolara alınabilir. Sadece ikinci el cihazın çalışır durumda olduğundan ve çalıntı olarak bildirilmediğinden emin olun (uydu hizmet sağlayıcıları çalıntı bir cihazın IMEI’sini kara listeye alabilir).

Unutmayın, telefonu satın almak işin bir kısmıdır – ayrıca hizmet (SIM kart, konuşma/süre) için de bütçe ayırmalısınız ki bu da önemli bir maliyet olabilir (aşağıda değinilecektir). Ancak cihazın peşin maliyeti tek seferlik bir harcamadır. Bu telefonlar dayanıklıdır ve yıllarca kullanılabilir, bu yüzden zamanla asıl büyük maliyet genellikle hizmettir, donanım değil.

İşte birkaç cihaz maliyeti ve teknik özelliklerinin hızlı bir karşılaştırması:

(Fiyatlar yeni cihazlar için yaklaşık olup; piyasa fiyatları değişiklik gösterebilir. Son verilere göre, ABD doları cinsindendir.)

Bu fiyatlar yüksek görünüyorsa, unutmayın uydu telefonları cep telefonlarına göre daha düşük hacimlerde üretiliyor ve özel teknoloji içeriyor, ayrıca genellikle ağ altyapısı için bir miktar sübvansiyon da dahil ediliyor. Üst segment modeller çok dayanıklı üretilmiştir, bu da maliyeti artırır. Ancak tek seferlik bir macera için ihtiyacınız varsa, kiralamak veya ikinci el almak maliyeti önemli ölçüde düşürebilir.

Bir uydu telefonda arama ve mesajlaşmanın maliyeti nedir?

Uydu konuşma süresi hücresel hatta göre pahalıdır. Tam maliyet sağlayıcıya ve tarifeye bağlıdır, ancak tipik rakamlar şöyledir:

• Sesli Aramalar (Giden): Çoğu ağda standart paketlerde dakikası kabaca $1 ila $2. Örneğin, Iridium tarifeleri genellikle dakikası $1,00–$1,50 ücretlendirir (paket alırsanız veya faturalı planda biraz daha ucuz olabilir). Inmarsat biraz daha ucuz veya benzer olabilir (plan ve kime aradığınıza göre, örneğin başka bir uydu telefonu ya da kara hattı, ~$0,80–$1,50/dk). Thuraya kendi bölgesinde daha ucuz olabilir – ağ içi ya da kara hattına aramalarda bazen dakikası $0,5–$1,00, ancak bölge dışı veya başka bir uydu ağına aramada daha fazla. Bazı örnekler: bir sağlayıcının Iridium temel faturalı planında ek dakikalar dakikası $0,99. Ön ödemeli kartlar genellikle dakikası yaklaşık $1,20’ya denk geliyor. ÖNEMLİ: Uydu telefonundan başka bir uydu ağına ararsanız, maliyet çok yüksek olabilir (genellikle dakikası $5–$10 gibi) – ör. Iridium’dan Thuraya’ya aramalar ek bir ücretle faturalandırılır (uluslararası geçitlerden geçtiği için). Tipik olarak en çok normal telefon ya da aynı ağdaki uydu telefonları aranır.
  • Gelen aramalar: Uydu telefon kullanıcısı olarak gelen aramalarda genellikle ücret ödemezsiniz (yüksek tarifeyi arayan kişi öder). Yani biri sizi arayıp konuşabilir, maliyeti onların faturasına yansır. Ancak, iki aşamalı arama ya da yönlendirme servisi kurarsanız, gelen aramalardan siz de maliyet ödeyebilirsiniz (Iridium iki aşamalı gelen arama, uydu kullanıcısına $1/dk maliyet çıkarır). Planınızı kontrol edin.
• Kısa Mesajlar (SMS): Uydu telefondan gönderildiğinde tipik olarak mesaj başına $0,5–$1. Bazı tarifeler daha düşük; örneğin, Global Satellite bir sağlayıcı olarak mesaj başına $0,10’a kadar SMS sunduğunu belirtiyor ki bu çok ucuz. Iridium genellikle, başına 160 karakter olan SMS için $0,5 alıyor, Inmarsat da benzer, Thuraya daha ucuz: $0,25 civarı. Ama yine değişiklik gösterebilir. Gelen SMS’ler genellikle ücretsizdir (almak için ödemezsiniz).
• Veri: Veri genellikle dakika başı veya MB başı ücretlidir. Örneğin, bir Inmarsat ön ödemeli MB başına 9 birim alabilir (ve bir birim yaklaşık $1 olabilir), yani yaklaşık $9/MB. Ya da Iridium, veri için dakika başına $1,30 civarı ücretlendirir (ve 2,4 kbps’de dakikada çok az veri geçer!). Karmaşık olabilir ama özetle veri ile resim, dosya vb. gönderirseniz hızlıca pahalıya gelebilir. Yeni planlarda (ör. Iridium Certus) veri paketleri var, ancak elde kullanım için birkaç e-posta dışında çok veri kullanmak mantıklı olmayacaktır (her biri birkaç dolara mal olabilir).
• Paketler vs Ön Ödemeli:
  • Ön Ödemeli: Bir demet dakika veya birim satın alırsınız. Örneğin, 75 dakikalık Iridium ön ödemeli kartı $150 (30 gün geçerli) – dakikası $2. Daha büyük paketlerde oran düşer (ör. 500 dakikalık kart $600 = dakikası $1,20). Farklı kullanımlarda birim düşümü farklı olabilir: başka bir uydu ağına arama 5 birim/dk, SMS 0,5 birim vb., dönüşüm oranına dikkat edin. Ön ödemeli, maliyeti sınırlandırmak ve kullanmadığınızda aylık ücret ödememek için uygundur.
  • Aylık (Faturalı): Her ay sabit bir ücret öder ve ya belirli bir dakika paketi alırsınız ya da yalnızca kullanılan kadar ücret ödersiniz. Örneğin, aylık $70’da 10 dakika dahil, ek dakikalar $1,20. Daha yüksek planlarda $150/ay – 100 dakika vb. Eğer yıl boyunca çok sık kullanıyorsanız, faturalı plan daha ekonomik olur. Yalnızca yılda birkaç ay kullanıyorsanız, ön ödemeli veya sezonluk kontratlar daha iyi olabilir. Bazı sağlayıcılar “askıya alma” (düşük ücretle dondurma) seçeneği sunar.
• Kara hattı/cep telefondan uydu telefona arama: Yukarıda belirtildiği gibi, arayan yüksek ücret öder. Sizin konuşma sürenizden düşmez (özel gelen arama servisleri hariç), ancak insanları rastgele uydu telefonunuzu aramamalarını söylemekte fayda var, çünkü şaşırtıcı şekilde (dakikası $10 gibi) yüksek faturalarla karşılaşabilirler. Kullanıcı olarak örneğin, onları siz geri aramayı teklif ederek bu maliyetten kurtarabilirsiniz.

Örnek senaryo: Diyelim ki bir Iridium telefonunuz ve ön ödemeli SIM’iniz var. 200 dakika, 6 ay geçerli bir kart aldınız; fiyatı $400. Dakikası $2’ya gelir. Seyahatte 20 dakika konuştunuz ve 10 SMS gönderdiniz, yaklaşık $40 arama, $5 da SMS maliyeti olur. Kullanmadığınız birimleri 6 ay sonra doldurmazsanız kaybedersiniz. Alternatif olarak faturalı planda, kullanmasanız bile belki $50/ay öder, ancak dakika başı ücret biraz daha düşük olabilir.

Ayrıca kiralamalarda da genelde dakika başı ücret uygulanır (kira ücreti haricinde). Örneğin, bir haftalık telefon kiralaması $60 ve konuşmalar dakikası $1,50, SMS $0,50 gibi olabilir.

Fiyatlar zaman zaman rekabetle inebildiği için her zaman sağlayıcılarla güncel tarifeleri kontrol etmek akıllıca olur. Bölgesel planlar da mevcut: Örneğin, Thuraya’nın belirli ülkelerde kullanmak için daha ucuz “NOVA” bölge tarifesi vardır. Inmarsat bazı bölgelere özel paketler sunar. Sadece bir bölgede kullanacaksanız, o bölgeye özel ucuz bir paket olup olmadığını sorun (bazen Afrika veya Alaska gibi bölgelere özel daha ucuz planlar olur).

Özetle: dakikası yaklaşık $1–$2 arası ve SMS başına $0,5 civarı bir bütçe ayırmalısınız; aksi halde özel bir paketiniz yoksa. Uydu iletişimi pahalıdır, ancak tasarruflu kullanımda (acil durumlar veya yoklama gibi) toplam maliyet makul tutulabilir. Fiyat şokları yaşamamak için mutlaka tarifenizi netleştirin.

Uydu telefonu için aylık ödeme yapmak zorunda mıyım, yoksa ön ödemeli seçeneği var mı?

Aylık ödeme yapmak zorunda değilsiniz; hem ön ödemeli (kullandıkça öde) hem de faturalı (abonelik) seçenekler mevcut:

• Aylık Planlar (Faturalı): Bu, cep telefonu kontratı gibidir. Her ay düzenli olarak bir planla ücretlenirsiniz. Genellikle, bir temel ücret öder ve bu bazen birkaç dakika içerir, fazlası için ek ücretlendirilirsiniz. Örneğin, bir Iridium planı $70/ay ile 10 dakika dahil edebilir, ek dakikalar $1. Daha yüksek seviyede paketlerde daha çok dakika. Avantajları: Numaranız aktif kalır, kart yüklemesiyle uğraşmazsınız, hizmet her an hazırdır. Eğer sık kullanıyor ya da gelen aramalar için sürekli açık tutmanız gerekiyorsa, aylık plan daha iyidir. Bazı planlarla ekstra ücret karşılığında özel ABD numarası, detaylı fatura gibi hizmetler de sunulabilir. Dezavantajı: Kullanmasanız da her ay ödemek zorundasınız. Yılda birkaç yüz dolar tutabilir. Bazı sağlayıcılar sezonluk askıya alma seçeneği sunar (düşük ücretle hesabı dondurursunuz).
• Ön Ödemeli Kartlar/SIM (Ön Ödemeli): Önceden belli miktarda konuşma süresi/ünite satın alırsınız, belli bir süre geçerlidir. Örneğin, “50 ünit”lik ya da “500 ünit”lik kartlar alabilirsiniz. Bunlar dakika veya SMS’e çevrilir (ağa göre değişir – genellikle 1 ünite = 1 dakika, 0,5 ünite = 1 SMS gibi, ağ içi aramalarda). Ön ödemeli, zaman zaman ya da kısa süreli kullanımlarda idealdir. Sim karta yeterli ünite yüklenir. Tükenirse, uzaktan (online veya şifreli kartlarla) yükleyebilirsiniz. Kartın geçerlilik süresi vardır (ör. 30 gün, 90 gün, büyük paketlerde 1 yıl). O sürede kullanılmazsa silinir (bazı sağlayıcılar süresi dolmadan yükleme yaparsanız birimleri devretmenize izin verir). Avantajı: Aylık sabit ücret yoktur. Önden öder, başka sürpriz fatura çıkmaz. Yılda sadece birkaç sefer kullanacaksanız, ön ödemeli daha uygundur. Ancak, yıl boyu gelen aramalar için telefonun aktif olması gerekiyorsa, (az kullansanız bile) sürekli süre bitmeden yükleme yapmak gerekir. Bazı ağlarda kartın aktif kalması için yıllık asgari yükleme yapılması gerekir. Örneğin, Inmarsat her yıl bir miktar yükleme isteyebilir.
• Karma / Yıllık Planlar: Bazı satıcılar yıllık ön ödemeli plan (sabit ücret, yıl boyunca geçerli belirli dakika) sunar. Örneğin, 12 ay geçerli 1.000 ünite yaklaşık $1.150 – düzenli orta düzey kullanım için uygundur ve aylık fatura yoktur. Bazıları da “acil durum planı” olarak düşük aylık ücretle sadece hat aktif kalsın diye mini paket sunar, kullandığınızda dakika başına daha fazla ödersiniz.

Bir kaynağa göre: “Iridium, aylık $72’dan başlayan faturalı planlar sunuyor… Inmarsat ve Thuraya da kullanımına göre $50–$150 arası benzer faturalı planlar sunmaktadır.” Aynı zamanda, tüm bu ağlarda ön ödemeli seçenekler de bulunmaktadır.

Peki, aylık mı ödeme yapıyorsunuz? Yalnızca aylık bir plan seçerseniz. Eğer istemiyorsanız, kesinlikle ön ödemeli kullanabilir ve sürekli bir faturanız olmaz – sadece ihtiyacınız olduğunda kontör yüklersiniz. Birçok ara sıra kullanıcı, düzenli masraflardan kaçınmak için ön ödemeli seçeneğini tercih eder.

Bir nokta: Ön ödemeli bir SIM’in kullanım süresi biterse ve tekrar yükleme yapmazsanız, bir süre sonra SIM devre dışı bırakılabilir. Telefon numarasını kaybedebilir ya da yeniden etkinleştirme ücreti ödemek zorunda kalabilirsiniz. Yani aynı numarayı korumak önemliyse, son kullanma sürelerini takip edin. Nadiren kullanılan bir “acil durum” uydu telefonu için, bir strateji sadece yeterli miktarda ön ödemeli yükleyip arada bir test etmek ya da düşük maliyetli yıllık bir plan seçmektir.

Kısacası, esneklik mevcut – yoğun ya da sürekli kullanım için aylık abonelik, ara sıra kullanım için ön ödemeli. Bütçenize ve kullanım alışkanlığınıza en uygun olanı seçebilirsiniz.

Uydu telefonu satın almak yerine kiralayabilir miyim?

Evet. Uydu telefon kiralamaları yaygın olarak mevcuttur ve kısa süreli ihtiyaçlar için harika bir seçenektir. Birçok uydu hizmeti şirketi ve hatta bazı outdoor ekipman kiralama servisleri uydu telefonu kiralama hizmeti sunar.

Kiralama nasıl işler: Genellikle ihtiyacınız olan süre için telefonu rezerve edersiniz ve günlük veya haftalık ücret ödersiniz. Örneğin, yaygın bir ücret günlük 8–15$ civarıdır; haftalık paketlerde ise genellikle 50–100$ arasıdır. Bir kaynak, Iridium telefonunun 9$/gün olduğunu belirtmiştir. Bazen minimum kiralama süresi bir hafta gibi olabilir. Kiralama genellikle SIM kart ve geçici bir telefon numarasıyla birlikte gelir, kullanım (arama/SMS) için ayrıca ödeme yaparsınız ya da birkaç dakika dahil olabilir.

Kiralama süresince konuşma ücreti: Kirada dakikası başına ücret standart bir plana kıyasla biraz daha yüksek veya benzer olabilir. Örneğin, bir kiralama dakikası 1,50$ veya 2$ alabilir. Genellikle bu bedel depozitodan düşülür ya da iade sonrası kartınıza yansıtılır. Bazı kiralamalarda birkaç ücretsiz dakika da olur. Kullanım ücretlerini mutlaka kontrol edin; kiralamada cihaz masrafı olmaz, ancak konuşma ücreti yine aynıdır.

Depozito/Sigorta: Kiralama şirketleri genellikle güvenlik depozitosu alır (çünkü telefonlar pahalıdır). Bu 500$ veya daha fazla olabilir ya da sadece kredi kartınızdan bloke edilir ve telefonu sağlam geri getirdiğinizde serbest bırakılır. Bazıları ekstra ücret karşılığı hasar/kayıp sigortası sunar.

Ne alırsınız: Genellikle kiralama setinde telefon, batarya, şarj cihazı (bazen hem priz hem araç şarjı), çoğu zaman küçük bir harici anten veya eller serbest aparat bulunur. Talimatlar ve destek iletişimi verilir. Kiralama süresi boyunca size bir telefon numarası atanır. Güvenilir bir firmaysa, telefonlar size gönderilmeden önce test edilir ve şarj edilir.

Ne zaman kiralanır: Sadece kısa bir seyahat (haftalar ya da birkaç ay) için uydu telefona ihtiyacınız varsa kiralamak satın almaktan çok daha ucuz olabilir. Örneğin iki haftalık bir seyahat toplamda ~100$’a mal olurken, bir telefon satın almak 1000$’a varabilir. Ancak, birden fazla seyahat ya da uzun süreli ekspedisyon planlıyorsanız bir noktada satın almak daha ekonomik olur. Çoğunlukla tek seferlik maceralar, medya görevleri, yelkenli gezileri için kiralanır. Ayrıca belli bir ağ ya da cihazı satın almadan önce denemek istiyorsanız da kiralama iyi bir yol olabilir.

Bir şey daha: Özellikle yüksek sezonlarda (yaz ekspedisyon sezonu ya da kasırga sezonu gibi) önceden rezervasyon yaptırın çünkü müsaitlik azalabilir. Kiralık cihazlar genellikle size gönderilebilir ya da şirketten teslim alabilirsiniz. Macera merkezlerindeki bazı havalimanları veya outdoor mağazalar da kiralama yapar.

Kısacası, kiralamak geçici ihtiyaçlar için pratik ve zahmetsiz bir çözüm sunar. Bütçenizi hem kiralama bedeli hem de dakika başı ücretleri dikkate alarak planlayın. Zamanında teslim edin; geç iade genelde ek ücrete tabidir.

(Ekstra ipucu: Sadece acil mesaj göndermek istiyor ve tam telefonla arama gerekmiyorsa, bazı yerlerde Garmin inReach gibi uydu mesajlayıcılar da kiralanıyor – günlük ücreti daha uygundur. Ama tam telefon işlevi için uydu telefon kiralamak en doğrusudur.)

Uydu telefonuna arama yapmak arayan için gerçekten dakika başına 10$ mı?

Bazı durumlarda evet, arayanın telefon operatörüne bağlı olarak. Bu birçok kişiyi şaşırtır. Bu yüksek ücretler, esas olarak geleneksel telefon ağlarından uydu numaralarına (“uluslararası” kodlar olan +881 veya +870 gibi) yapılan aramalar için geçerlidir.

Açıkça söylemek gerekirse: Biri uydu telefonunuzu sabit hattından veya cep telefonundan aradığında, operatör bunu özel ülke koduna yapılan uluslararası arama olarak tanımlar ve buna göre ücretlendirir. Pek çok operatör Inmarsat/Iridium numaralarını pahalı uluslararası bölgeler olarak görür. Mesela bazı ABD’li mobil operatörlerde bu uydu kodlarına arama ücreti dakika başına 5$ ila 15$ arasıdır. Reddit gibi forumlarda Iridium telefonunu arayan birinin dakikası 10$ olarak faturalandırıldığına dair birçok örnek var. Bu olağan bir durumdur.

Neden bu kadar pahalı? Çağrı, uydu ağına yönlendiren geçit istasyonlarından geçmek zorundadır ve bunlar normal arama anlaşmalarının parçası değildir – uydu operatörü, taşıyıcıdan yüksek ücret alır, bu ücret de (ve ek kar marjı) arayana yansıtılır. Ayrıca bu rotalarda rekabet olmadığı için fiyatlar düşmez.

Nasıl engellenir: Bir uydu telefonu kullanıcısı olarak şunları yapabilirsiniz:

• İki aşamalı arama yöntemini kullanın (Iridium gibi bazı ağlara özgüdür), önceden belirtildiği gibi, böylece arayan sadece yurtiçi arama ücreti öder ve siz kullanım ücretini üstlenirsiniz.
• Yerel numara hizmeti alın: Bazı sağlayıcılar, uydu telefonunuzu normal bir numarayla (örneğin Iridium için ABD 480 alan kodu) eşleştiren bir servis sunar. Arayan bu numarayı arar, standart arama ücreti (veya yurtdışındaysa en azından normal uluslararası ücret) öder, sonra bu servis çağrıyı uydu telefonunuza aktarır. Bu durumda siz, aktarılan bu arama için dakika başına ücret (ör. $1,50/dk) ödersiniz ama arayanı yüksek fatura şokundan kurtarırsınız. Bu özellik özellikle müşterilerinizin size uydu telefonundan ulaşmasını kolaylaştırmak isteyen işletmeler için iyidir – maliyeti siz üstlenmiş olursunuz.
• Biri sizi doğrudan arayacaksa, aramadan önce operatörüyle “Inmarsat” veya “Iridium” arama ücretini sorması gerektiği konusunda uyarın. Alternatif olarak, size SMS atsınlar, sonra siz onları arayın – uydu telefona SMS göndermek arayana 50 cent gibi bir miktara mal olur, ardından siz ararsınız (ücret size yansır ama muhtemelen onların ödeyeceğinden daha az olur).

Uydu telefondan normal telefona arama: Burada siz kendi uydu sürenizi kullanırsınız (genellikle dakikası 1-2$), karşıdaki kişi ise ekstra hiçbir ücret ödemez (onlar için uluslararası arama almak gibidir, paketi kapsamında ücretsizse ücret dahi ödemez). Yani uzun aramalar için genellikle uydu telefon kullanıcısının aramayı başlatması daha iyidir.

Kısaca özetleyecek olursak: 10$/dk senaryosu bazı operatörler için gerçektir ve dikkate alınmalıdır. Bunu özel arama yöntemleriyle aşabilirsiniz. Birçok uydu telefon kullanım rehberi de bu konuda bilgilendirme yapar ki fatura şoku yaşanmasın.

Örneğin bir referans: “Ağlar, bir uydu telefon numarasını aramak için dakikası 10 dolara kadar ücret alır…” – bu, sektörün bilinen bir gerçeğidir. Bu nedenle sıradan kullanıcılar genellikle gereksiz yere uydu telefonunu doğrudan aramazlar.

Sonuç: Ailenize ya da iş arkadaşlarınıza uydu telefon numaranızı verirken, onları gereksiz yere aramamaları için mutlaka bilgilendirin. SMS atmak, önceden konuşmak ya da yukarıdaki alternatifleri kullanmak maliyet yönetimi açısından önemlidir. Bu, uydu telefonlarının telco’lar tarafından bu şekilde ele alınmasından kaynaklanan ilginç bir özelliğidir.

Yasal Durum ve Güvenlik

Uydu telefonları yasal mı? (Nerelerde yasak veya kısıtlı?)

Pek çok ülkede evet, uydu telefonları yasal olarak sahiplenilip kullanılabilir. Ancak, dünyanın bazı önemli bölgelerinde dikkat edilmesi gereken istisnalar ve kısıtlamalar vardır. Seyahat edecekseniz bunu bilmek çok önemlidir, çünkü yasaklara uymamak ciddi sonuçlara (en kötü durumda casuslukla suçlanma ve tutuklanma gibi) yol açabilir.

Uydu telefonlarını yasaklayan ya da kısıtlayan ülkeler:

• Hindistan: Çok sıkı düzenleme. Hindistan’da özel kişiler uydu telefonları serbestçe kullanamaz. Sadece devlet onaylı ağ üzerinden (Inmarsat, devlet sahipli geçit aracılığıyla) ve önceden lisans alarak uydu servisi kullanılabilir. Iridium, Thuraya ya da diğer onaysız uydu telefonunu Hindistan’a götürmek tutuklamaya ve cihazın müsaderesine sebep olabilir. Turistler havaalanlarında bu yüzden gözaltına alınmıştır. Zorunlu olması durumunda, Hindistan Telekomünikasyon Bakanlığı’ndan özel izin almak gerekir, ama çoğu gezgin için hiç götürmemek daha kolaydır.
• Çin: İzinsiz uydu telefonu bulundurmak yasaktır. Çin bu cihazlara (ve hatta birçok GPS cihazına) kuşkuyla bakar. Hükümet iletişimi kontrol etmek ister; izinsiz uydu telefonları gözetimden kaçınmak için kullanılır endişesiyle hoş karşılanmaz. Seyahat edenler, eğer önceden bir ekspedisyon için izin alınmadıysa kesinlikle cihaz götürmemelidir. Gümrükte el konulmuş örnekler olmuştur. Çin’in güçlü cep altyapısı olduğundan, yerel şebekelerin (sansürlü de olsa) kullanılması beklenir.
• Bangladeş: Tamamen yasak. Bulundurmak hapisle sonuçlanabilir.
• Myanmar (Burma): Tarihte askeri cunta döneminde yasaktı. Son yıllarda kural bir miktar gevşese de hâlâ hassas. Son bilgilere göre gerçekten ihtiyaç varsa Myanmar yetkililerinden izin alınmalı. Açıkça izin verilmediği sürece götürülmemesi en iyisidir.
• Küba: Hükümet izni olmadıkça yasaktır. Küba’ya uydu telefon götüremezsiniz, ancak Küba İletişim Bakanlığı’ndan izin aldıysanız olabilir apollosat.com. Uydu telefonları devlet denetimini aşan “yıkıcı iletişim aracı” olarak görürler. Yakalandığınızda tutuklanma ve casuslukla suçlanma olasılığı vardır apollosat.com.
• Kuzey Kore: Tamamen yasak. Bulunduğunuzda kesinlikle gözaltına alınırdınız. Bazı olaylardan sonra Kuzey Kore sınırda uydu sinyalini tespit edip takip de etmiştir. Buraya götürmeyi aklınızdan bile geçirmeyin.
• Rusya: Serbesttir, ama telefonu ve SIM’i yetkililere (Roskomnadzor) önceden kaydettirmek zorundasınız. Rusya tamamen yasaklamaz ancak gözetim ister. Ayrıca yalnızca bazı cihazlar/satıcılar yasal şekilde satılır. Bir cihaz getiriyorsanız deklare edilmeli ve ithalat formları doldurulmalıdır. Kayıtsız uydu telefonu kullanımı özellikle hassas bölgelerde sorun yaratabilir.
• Sri Lanka: Ülkeye getirmek için telekom düzenleyicisinden lisans gerekir. Muhtemelen iç savaş döneminin devamı bir uygulama. Gazeteciler önceden izin alabilir.
• Çad: Güvenlik sebebiyle (terörist kullanım riski) yasaktır. Bulundurulduğunda tutuklanabilir, telefonunuza el konulabilir.
• Sudan: Ağır kısıtlamalı; ülkeye getirildiğinde gümrükte el koyulabilir, vize başvurusunda beyan edilmelidir.
• Libya: 2011’de (isyan döneminde) Thuraya telefonlar yasaklanmıştı (isyancılar Thuraya kullanıyordu). Mevzuat şu an net değil, ama riskli. Güncel durumu mutlaka kontrol edin ya da hiç götürmeyin.
• Nijerya (Kuzey bölgesi): Boko Haram nedeniyle Borno eyaletinde kullanım yasaklandı. Ulusal çapta genel yasak yok, ancak yetkililer kullanımı denetleyebilir.
• Diğerleri: Ortadoğu ve Afrika’nın bazı ülkelerinde dönemsel veya mahalli/güvenlik gerekçeli kısıtlamalar olabilir.

Avrupa’nın çoğunda, Amerika, Doğu Asya vb. yerlerde uydu telefonları yasaldır. Örneğin, AB’de, Kuzey Amerika, Avustralya, Japonya’da yasaldır. Mısır gibi yerlerde daha önce kısıtlamalar vardı ama günümüzde turistler kullanabiliyor (yine de beyan etmekte fayda var). Gideceğiniz ülkenin en güncel uyarılarını mutlaka kontrol edin – kurallar özellikle siyasi değişikliklerle hızla değişebilir.

Neden yasaklar var? Hükümetler genellikle uydu telefonlarını güvenlik ve kontrol nedeniyle yasaklar veya sınırlar. Uydu telefonları yerel telekomünikasyon ağlarını bypass eder, bu nedenle yetkililer iletişimi kolayca izleyemez. İsyanların veya sıkı rejimlerin olduğu yerlerde, uydu telefonlarının isyancılar, casuslar tarafından kullanılmasından veya bilgi sızdırılmasından korkulur. Örneğin, Hindistan yetkilileri, 2008 Mumbai saldırılarında teröristler tarafından Thuraya telefonlarının kullanılmasını, sıkı kontrolün bir gerekçesi olarak gösterdi. Çin ve Küba ise kontrolden çıkmış iletişime izin vermek istemiyor. Yani aslında asıl mesele, denetlenmeyen bir iletişim kanalına izin vermemek. Ayrıca, bazı ülkelerde yalnızca devlet sahipli geçit noktaları vardır (Hindistan, Inmarsat’ı BSNL aracılığıyla yakın zamanda kabul etti) – her uydu hizmetinden gelir/kontrol istiyorlar.

Cezalar: Bu yasakları ihlal ederseniz, cezalar el koymadan, para cezasından, hapse kadar uzanır ve hatta casuslukla suçlanabilirsiniz. Ciddiye alınmalıdır. Bilinen bir örnek: 2012’de Hindistan’da bazı turistler Thuraya telefon bulundurdukları için birkaç gün hapse atıldı. İran’da (diğer hassas bir ülke) bir gazeteci birkaç yıl önce uydu Thuraya telefonu yüzünden ciddi sorunlar yaşadı.

Sonuç olarak: Seyahate uydu telefonu ile çıkmadan önce kuralları mutlaka kontrol edin. Güvenli bir yöntem, ilgili ülkenin elçiliğiyle iletişime geçmek veya izin gerekip gerekmediğini öğrenmektir. Bazı ülkelerde (ör. Hindistan) önceden izin başvurusu yapabilirsiniz (fakat turistlere genelde makul bir gerekçeniz olmadıkça izin verilmez). Eğer tamamen yasaksa, riske girmeyin – mümkünse gittiğiniz yerde izinli bir telefon kiralayın veya farklı yöntemler kullanın.

apollosat.com (örneğin, kısıtlamaları öne çıkarıyor: Küba izin gerektiriyor ve Hindistan yalnızca izin verilmiş Inmarsat kullanımına izin veriyor, onaysız kullanılırsa tutuklanma riski var).

Uydu telefon görüşmeleri dinlenebilir veya takip edilebilir mi? Güvenli mi?

Güvenlik: Uydu telefonları belirli oranda gizlilik sunar ama %100 casusluğa karşı dayanıklı değiller. Çoğu uydu ağı hava bağlantısında şifreleme uygular:

• Örneğin Iridium, ses trafiği üzerinde tescilli şifreleme kullanır, bu da çok özel ekipman olmadan dinlenmesini zorlaştırır tridon.com.
• Inmarsat ve Thuraya da şifreleme kullanır (GMR-2 gibi algoritmalar ile). Ancak dikkat: Araştırmacılar daha eski Thuraya/Inmarsat şemalarını (GMR-1/GMR-2 şifreleri) laboratuvar koşullarında kırabilmiştir. Yani motivasyonu yüksek bir saldırgan, uygun ekipman ile gerçek zamanlı olarak çözebilir. Fakat bu kolay bir şey değildir – sıradan biri ya da sıradan bir devlet dinleyicisi bunu anında yapamaz. Gösterildiği zamanlarda ciddi hesaplama gücü gerektiriyordu.
• Hükümetler: Gelişmiş sinyal istihbarat teşkilatlarının (NSA, Rusya/Çin’deki devlet kurumları vb.) bazı uydu telefon görüşmelerini dinleyebilecekleri ya da deşifre edebilecekleri biliniyor. Veya en azından uydu telefonu kullanımını tespit ve takip edebiliyorlar. Zaten otoriter rejimlerin uydu telefonlarını yasaklamasının nedenlerinden biri, normal telefonlara göre dinlemelerinin daha zor olmasıdır (imkânsız değil, sadece daha zor) tridon.com. Ayrıca, uydu telefonu sinyalleri yön bulma ekipmanı ile tespit edilebilir; yani biri ararsa, kullandığınız yer tespit edilebilir (sinyaller yakınlardaki alıcılar veya uydular tarafından alınabilir). Örneğin Hindistan ordusunun sınırda uydu telefonu kullanımını tespit edebildiği rapor edilmiştir.
• Takip: Telefonun kendi GPS’i, konumunuzu iletebilir – eğer bilgileri gönderir ya da SOS çağrısı yaparsanız. Ama bunun dışında da, uydu telefonu kullanmak kayıt bırakır – uydu ağı yaklaşık nerede olduğunuzu bilir (spot ışını ya da zamanlamayla). Bu bilgiler kamuya açık değildir, ancak kolluk kuvvetleri kayıtları almak için başvurabilir. Bir çatışma bölgesinde, askeri istihbarat telsiz yön tayini ile sinyal kaynağını bulabilir. Yani uydu telefonunun görünmez olduğunu varsaymayın – özellikle yasaklı bir ülkede açarsanız ve izleme varsa uyarı trigger’ı olabilir (sinyal istasyonlarca yakalanabilir).
• Ortalama kullanıcı için pratik güvenlik: Konuşmanız rastgele kişiler tarafından kolayca dinlenemez. Şifresiz telsize göre çok daha güvenlidir (eski tip el telsizleri gibi). Tridon Communications şöyle diyor: “Uydu telefon aramaları genel olarak güvenlidir; şifreleme dinlemeleri standart cep telefonuna göre daha zor hale getiriyor” tridon.com. İş veya kişisel gizlilik için genellikle bu yeterlidir. Fakat yüksek profilli biriyseniz, devlet kurumlarının isterlerse sizi dinleyebileceğini kabul etmelisiniz.

En yüksek güvenlik gerekiyorsa, özel şifreli uydu telefonları (GSMK CryptoPhone serisi veya yalnızca devlete ait cihazlar gibi) kullanabilirsiniz; bunlar uçtan uca şifreleme sunar. Ancak bu cihazlar normal kullanımın dışındadır.

Sonuç: Uydu telefonunu normal görüşmeler için kullanmak, makul düzeyde gizlilik ve güvenlik sağlar. Ancak uydu telefonu kullandığınızın yetkililerce bilinebileceği varsayımıyla hareket etmelisiniz; yüksek yetenekli ajanslar, önemli bir hedefseniz içeriği de tespit edebilir. Dolayısıyla yasak olan bir ülkede asıl tehlike biriyle konuşmanızdan çok, uydu telefonu kullandığınızın tespit edilmesidir. Eğer yasal durum ya da kritik gizlilik önemliyse, buna göre plan yapın (veya şifrelimessenger, kod kelimeleri gibi başka güvenli yöntemler tercih edin).

Uydu telefonunda acil durum servislerini (911/112) arayabilir miyim?

Evet, çoğu durumda uydu telefonu ile acil servisleri arayabilirsiniz, ancak nasıl çalıştığı kullanılan ağa ve lokasyona göre değişir:

• Evrensel Acil Numaralar: Çoğu uydu telefonu, 911 (Kuzey Amerika) veya 112 (uluslararası) gibi standart acil durum numaralarını tanır ve uygun şekilde yönlendirir. Örneğin, Iridium telefonları, 911 aramalarını bir acil çağrı merkezine (GEOS/Intrado gibi bir firma tarafından işletilir) yönlendirecek şekilde programlanmıştır. ABD’de, Iridium’da 911’i aradığınızda, bir acil çağrı merkezine bağlanırsınız, burada durumunuz ve koordinatlarınız istenerek sizi gerekli yerel kurtarma ya da sevk merkezlerine aktarırlar (veya doğrudan müdahale de olabilir). Bunun nedeni, Iridium’un FCC gereğine göre ABD’de 911 hizmeti sağlamasıdır. Inmarsat veya Thuraya’da 112’yi aradığınızda da benzer şekilde küresel ya da bölgesel bir acil durum merkezine yönlendirilir. Bazı ağlarda hem 112 hem 911 çalışabilir.
• Konuma Göre Kısıtlamalar: Anahtar nokta, acil durum numarasının yalnızca hizmet sağlayıcının bunu kurduğu yerlerde çalışacak olmasıdır. Mesela, Intrado üzerinden Iridium’dan 911 servisi, yalnızca ABD tanımı için hizmet verir (50 eyalet/DC). ABD dışında Iridium’dan 911 arandığında, doğrudan yerel servise bağlanmaz; Apollo Satellite’a göre, ABD dışında Iridium’da 911 aranırsa, “servis yok, acil sağlayıcıyı doğrudan arayın” mesajı çıkar. Yani bazı bölgelerde özel bir numarayı (o ülkenin acil hattı, ya da kurtarma koordinasyon merkezi gibi) bilmeniz gerekebilir. Mesela denizciler Deniz Kurtarma Koordinasyon Merkezi’ni (MRCC) doğrudan arar, ya da Nepal’de bir dağcı helikopter kurtarma hattını arayabilir.
• SOS hizmetleri: Birçok uydu telefonu kullanıcısı, SOS izleme servisi (aboneliği) alır (ör. GEOS, artık Garmin IERCC’ye dahil). Telefonunuzda bir SOS butonu varsa ve tetiklerseniz, bu çağrı genellikle yılın her günü/24 saat çalışan özel bir acil durum merkezine gider; GPS konumunuz biliniyorsa bulundukları bölgede yerel ekiple koordine edilir. Bu, 911’den ayrı bir sistem olup benzer sonuç üretir. Bazı cihazlarda (Garmin inReach vb.) doğrudan dahili gelir; telefonda ise kurulum yapmanız gerekebilir.
• Doğrudan Acil Numaralar: Uydu telefonundan doğrudan özel acil numaralarını arayabilirsiniz. Örneğin, +1-703-255-3000 ABD Sahil Güvenlik’in dünyanın her yerinden ulaşılan acil hattıdır (dünya çapında denizciler için). İngiliz Sahil Güvenliği’nin de numarası var, vb. Doğru kurumun numarasını biliyorsanız, normal bir uluslararası arama gibi arayabilirsiniz. Bazı ülkelerde uyduya özel acil hatlar da vardır. Denizcilikte DSC tehlike çağrısı göndermek veya EPIRB kullanmak da yaygın ama sesli konuşma için doğru acil numarayı arayabilirsiniz.
• SIM Yok / Servis Yok: Cep telefonlarından farklı olarak, uydu telefonu aktif bir abone/SIM olmadan acil çağrı yapmaz. SIM’iniz aktif değilse ya da ön ödemeli bakiyeniz bittiyse, 911 aramanız başarısız olur (FCC, cep operatörlerinden farklı olarak uydu operatörlerine acil aramayı SIM olmadan sağlama şartı getirmemiştir – Apollo’ya göre Iridium’da acil çağrı için aktif SIM gerekir). Yani acil durumda telefonunuzda dakika bulunmasına dikkat edin!

Örnek (Iridium 911): 911’i ararsınız. Iridium sistemi bunu algılar ve sizi Intrado (bir 911 servis sağlayıcısı) ile bağlar. Eğitimli operatör, bilgi toplar (acil durumun tipi, konumunuz, geri arama numarası vb.). Ardından bildirdiğiniz duruma göre uygun yerel acil servise ulaşır (arama & kurtarma, polis, Sahil Güvenlik vb. olabilir). Kimin aranacağını bilmediğiniz durumlarda çok yararlıdır – onlar ilgilenecektir. Fakat eğer merkez sistemin doğrudan entegre olmadığı bir ülke veya denizdeyseniz bile uluslararası partnerler üzerinden yardım etmeye çalışırlar.

Sonuç: Uydu telefonunuz varsa ve acil durumdaysanız:

• 911 veya 112‘yi aramayı deneyin. Muhtemelen sizi bir yardım hattına veya en azından yönlendirici bir kayda bağlayacaktır.
• Eğer bu işe yaramazsa, alternatif acil durum iletişim numaralarınızı hazırda bulundurun (örneğin, yetkilileri haberdar edebilecek güvendiğiniz biri ya da bölgeniz için bilinen kurtarma servislerinin numaraları gibi).
• Telefonun SOS özelliğini kullanmak (varsa ve kurulmuşsa) daha da kolay olabilir – SOS tuşuna basın ve sistemin işi halletmesine izin verin. Örneğin, IsatPhone 2, GPS ile birlikte bir uyarı mesajını önceden ayarlanmış bir numaraya ya da e-posta adresine (arkadaşınıza veya bir izleme servisine) gönderebilir.

Günümüzde pek çok maceraperest, küresel kapsama ve 7/24 izleme imkânı için aslında daha çok uydu mesajlaşma SOS (örneğin Garmin inReach gibi) cihazlarına güveniyor, fakat bir uydu telefonu kurtarma ekipleriyle iki yönlü sesli iletişim avantajı sunar.

Yani evet, uydu telefonunda yardım bir telefon uzağınızda, sadece kendi şebekenizin bunu nasıl yönettiğini bilin ve her zaman konumunuzu net bir şekilde verin (uydu telefonu aramaları GPS konumunuzu otomatik olarak 911 merkezine aktarmadığından, bunu sözel olarak ya da SOS mesajı ile sağlamalısınız). İyi bir uygulama olarak, koordinatlarınızı bir yere not etmek veya arama sırasında telefonun GPS ekranından okumaya hazır olmak gerekir.

Uydu telefonlarının belirli zamanlarda (güneş fırtınası ya da tutulma gibi) çalışmadığı doğru mu?

Genel olarak, uydu telefonları 7/24 hizmet verir, ancak çok nadiren onları kesintiye uğratabilecek olaylar yaşanabilir:

• Güneş Fırtınaları: Daha önce de belirtildiği gibi, şiddetli güneş patlamaları/jeomanyetik fırtınalar uydu iletişimini etkileyebilir. Büyük bir güneş patlaması meydana gelirse, bu kısa süreliğine uydu bağlantılarında kesinti veya parazit oluşmasına yol açabilir. Bu sık yaşanan bir durum değildir, ancak aşırı örneklerde (on yıllarda bir görülen büyük bir güneş fırtınası gibi) uydu telefon hizmetinde geçici bozulmalar görebilirsiniz. Kullanıcıların çoğu bunu hiç yaşamamıştır. Küçük güneş aktiviteleri genellikle L-bandındaki uydu telefon sinyallerini fark edilir şekilde etkilemez.
• (Uyduların) Tutulması: Düşük Dünya Yörüngesi (LEO) uyduları her yörüngede düzenli olarak Dünya’nın gölgesine girer, fakat bu, işlevselliklerinde bir etki yaratmaz; sadece tutulma sırasında piliyle çalışırlar (uydular bu duruma göre tasarlanmıştır). Sabit jeosenkron (GEO) uyduları ise ekinoks dönemlerinde belirli saatlerde Dünya’nın oluşturduğu güneş tutulmasını yaşar, fakat bu sırada da pile geçerler – kullanıcılar açısından genellikle hissedilmez, sadece uydu enerji sorunları varsa etkilenebilir.
• Bakım veya Arıza: Uydu ağları oldukça yüksek erişilebilirlik sunar. Ancak bakım çalışmaları veya zaman zaman uydu arızaları yaşanabilir. Örneğin Iridium yıllar önce eski bir uyduyla çarpışma yaşadı fakat takımyıldızın yedekleri boşluğu kapattı. Inmarsat ise zaman zaman eski uyduları emekliye ayırıp yenilerini devreye alır – bu da kullanıcıya genellikle yansıtılmaz. Şebekedeki değişimlerde uydu telefonunuzun en yeni yazılımına sahip olmak akıllıca olur (sağlayıcılar genellikle planlı kesintiler hakkında bildirim yapar).
• Ağ Yoğunluğu: Çok büyük bir felaket senaryosunda, aynı bölgede çok sayıda uydu telefonu aynı anda kullanılıyorsa, meşgul sinyalleri alabilirsiniz (uydu kanalları doygunlaşabilir). Örneğin büyük depremlerden sonra veya 11 Eylül’de uydu telefon ağlarında yoğun kullanım yaşanmıştır. Noktasal ışın başına kapasitelerinde sınırlama vardır. Bu durumda, bir kanal kapmak için birkaç kez denemeniz gerekebilir. Ancak bunlar genellikle düşük kullanıcı yoğunluğuna göre tasarlandığından, çoğu zaman sorun olmaz.

Bilinen düzenli bir “günlük kesinti” söz konusu değildir. Sürekli çalışırlar. Bazı kullanıcılar, uydu telefonların sadece belli saatlerde açık olan yer istasyonlarına bağlı olup olmadığını sorar; hayır, bir yer istasyonu devre dışıysa genelde trafik diğerleri üzerinden yönlendirilebilir.

Özetle, “tutulma” ya da “gece” gibi bir durum, uydu telefonunun çalışmasını engellemez (gündüz/gece radyo dalgasına fark etmez). Sürekli erişilecek şekilde tasarlanmışlardır. Sadece olağanüstü uzay havası olayları veya teknik sorunlar nadiren kesintiye yol açabilir.

Güvenilirlik kritikse bazı profesyoneller birden fazla ağ kullanır – örneğin hem Iridium hem de Inmarsat telefonu taşırlar – böylece biri kesintiye uğrarsa (veya biri bulunduğu yerde coğrafi engeller nedeniyle sinyal alamazsa), diğeri çalışabilir. Ama çoğu kişi için tek bir uydu telefonu fazlasıyla yeterli ve son derece güvenilirdir.

Gerçek şu ki, uydu telefonları genellikle herhangi bir zamanda ve yerde (açık görüşle) çalışır ve günlük olarak belirli bir kapalı olma süresine sahip değildir. Hatta açıkçası, sabit hatlardan ya da mobil şebekelerden daha güvenilirdir (çünkü uydular yeryüzünde yaşanan yerel elektrik kesintileri veya afetlerden etkilenmez).

Akıllı telefonumda görünen “uydu” simgesi ya da “SOS” nedir? Telefonum gerçekten uydu telefonu mu?

Bu harika bir soru, çünkü yeni akıllı telefonlar (örn. iPhone’lar) uydu mesajlaşma özellikleri tanıttı ve arayüzleri kafa karıştırıcı olabiliyor.

• iPhone’un “Uydu Üzerinden SOS” simgesi: iPhone 14 veya daha yenisine sahipseniz ve Apple’ın Uydu Üzerinden Acil SOS hizmetinin desteklendiği bir bölgede bulunuyorsanız, hücresel kapsama olmadığında durum çubuğunda “SOS” veya bir uydu simgesi görebilirsiniz. Bu, iPhone’unuzun birdenbire tam anlamıyla bir uydu telefonu olduğu anlamına gelmez – yalnızca Apple’ın acil metin servisinin uydu üzerinden kullanılabileceğini gösterir. iPhone’da, 911’i (veya yerel acil durum numarasını) ararsanız ve sinyal yoksa, telefon Uydu Üzerinden Acil SOS özelliğini kullanmanız yönünde sizi yönlendirir. Ekranda, telefonunuzu bir uyduya doğru tutmanız için talimatlar gösterir (bir okla birlikte uydu simgesi görüntülenir). Bağlantı kurulduğunda, acil servislere kısa bir mesaj gönderebilirsiniz. Yeşil noktalı uydu simgesi, SOS için bir uyduya başarıyla bağlandığınızı gösterir. Ayrıca iOS 17 ve üstünde, hizmet aktifse Acil SOS, Yol Yardımı veya Bul uygulamasıyla konum paylaşımı gibi özellikler için uydu erişimini gösteren bir simge görebilirsiniz. Bu simge kesinlikle telefonunuzun normal uydu aramaları yapabileceği anlamına gelmez – yalnızca özel SOS özelliğiyle ilgilidir.
• “SOS” ve “Sadece SOS”: Birçok telefon (uydu özelliği çıkmadan önce bile) “SOS” veya “Sadece Acil Çağrılar” yazar; bunun anlamı abone olduğunuz bir şebeke yok ama herhangi bir mevcut ağ üzerinden acil çağrı yapabiliyorsunuzdur. Örneğin, bir Android telefonda “Sadece acil çağrılar” görünebilir. iPhone’da ise eğer “SOS” simgesini görüyorsanız (uydu simgesi olmadan), bu genellikle operatörünüzün çekmediği ama telefonunuzun mevcut herhangi bir ağ üzerinden (ör. başka bir operatörün 112/911 sinyali gibi) acil çağrı yapabileceği anlamına gelir. Uydu SOS ise ayrıca “Uydu üzerinden SOS” olarak arayüzde belirir.
• GPS Simgesinin Yanlış Yorumu: Bazı Android cihazlarda, GPS açıkken (uydu tabağı/simgeye benzeyen bir simge olarak) bu gösterilebilir. Kullanıcılar bunu bazen bir uydu iletişim göstergesiyle karıştırıyor. O simge sadece telefonun uydu navigasyonunu (GPS) kullandığını gösterir – uyduya arama yapmak/via bağlantı kurmak anlamına gelmez. Tüm akıllı telefonlar konum için GPS uydularını kullanır, fakat sadece belirli yeni modeller mesajlaşma için uyduları kullanmaktadır.
• Ayarlar’da Uydu Modu: Bazı telefonlarda bu özelliğe yönelik bir ayar veya uygulama olabilir. Örneğin, uyumlu Android telefonlarda (dedikoduya göre, Qualcomm Snapdragon Satellite donanımlı yeni modellerde) uydu SMS seçeneği görebilirsiniz. iPhone’larda, ayarlarda “Uydu üzerinden Acil SOS” bilgilendirme ekranı mevcut ve demoyu görebilirsiniz. iOS’ta Denetim Merkezi’nde bir uydu simgesi görüyorsanız (iOS 17 beta sürümlerinde bu şekilde bahsediliyordu), ilgisi bu özelliklerledir. Geleneksel anlamda uydu telefonunuz olduğu anlamına gelmez; bu sadece özel bir yetenektir.
• Sonuç: Telefonunuzda bir uydu simgesi görüyorsanız, bağlama iyi bakın: iPhone’da, acil uydu mesajlaşma kullanılabilir demektir (sadece acil durumlarda veya bazı ülkelerde yol yardımı için). Diğer telefonlarda, muhtemelen GPS kullanılıyordur. Klasik anlamda telefonunuz genel uydu aramaları veya SMS atamaz (bazı acil veya özel durumlar dışında). Yani tam bir uydu telefonu değildir. Biriyle normal şekilde aramak veya mesajlaşmak için yine özel bir uydu cihazı ya da hizmeti gerekir.

Özetle: Akıllı telefondaki uydu simgesi sınırlı bir uydu fonksiyonu gösterir (genellikle SOS gibi). Kesmînlikle akıllı telefonunuzun bir uydu telefonu gibi her an her yerde arama/SMS atabileceği anlamına gelmez. Eğer o simgeye dokunursanız veya ilgili modu açarsanız, sadece acil veya özel kullanımlar içindir; arkadaşınızı her an uyduyla arayamazsınız.

“Uyduyla mesajlaşma” nedir, nasıl uyduyla SMS gönderebilirim?

“Uydu ile mesajlaşma”, SMS veya kısa mesajların hücresel ağ yerine uydu ağı üzerinden gönderilmesi anlamına gelir. Bunun birkaç yolu vardır:

• Uydu Telefonu Kullanarak: Tüm uydu telefonları SMS gönderimini destekler. Uydu telefonunuzdan başka bir uydu telefonuna veya normal bir cep telefonuna mesaj gönderebilirsiniz – esasen bu işlem uydu mesajlaşmasıdır. Kullanıcı açısından eski tip cep telefonunda SMS yazmaya benzer: mesajı telefonda yazarsınız, göndere basarsınız; mesaj uydu aracılığıyla hedefe ya da alıcının operatörüne ulaşır. Bu hız-maliyet avantajı nedeniyle, çoğu uydu telefonu kullanıcısı sesli arama yerine mesajı tercih eder. Örneğin, Iridium’dan cep telefonuna SMS tipik bir uydu mesajlaşmasıdır. Alıcı da cevap yazabilir (cevabı uluslararası geçitler üzerinden uyduya iletilir). Mesajın geri dönüşünde kimi zaman özel uydu numara formatı gerekebilir veya uluslararası SMS ücreti çıkabilir. Ancak çoğunlukla, şebekeler arası çalışır.
• Özel Uydu Mesajlaşma Cihazları: Garmin inReach, Spot X, ZOLEO, Bivy Stick gibi cihazlar uydu mesajlaşma (ve SOS) için özel olarak tasarlanmıştır. Bunlar sesli arama yapmaz – ya akıllı telefonunuza bağlanır ya da kendi küçük klavyesinden mesaj gönderirsiniz. Örneğin Garmin inReach, Iridium uydu ağını kullanarak metin mesajı (~160 karakter) ve e-posta gönderebilir/alabilir. Gerçek zamanlı mesajdan biraz yavaştır (mesajın uydudan gitmesi 20-60 saniye alabilir), fakat küresel olarak güvenilirdir. Doğa sporcuları ya da iletişimden uzak kalanlar aileleriyle iletişim için bunu kullanır. Genellikle aylık X adet mesaj hakkı veren bir abonelik ister. Kullanıcı deneyimi: telefondan uygulamayı açar, mesajı yazıp gönder tuşuna basarsınız, cihaz uyduya bağlanıp gönderimi sağlar. Alıcı, mesajı özel bir numaradan ya da e-postadan normal SMS olarak alır. Cevap da cihazınıza uyduyla geri döner. Bu iki yönlü uydu mesajlaşmadır.
• Akıllı Telefonlarda Yerleşik Uydu Mesajlaşması: Son dönemde Apple’ın Uydu Üzerinden Acil SOS özelliği (iPhone 14/15’te) ile çok kısıtlı bir mesajlaşma çıktı – sadece acil servislere veya birkaç özel kullanım için (örneğin Bul ile konum paylaşımı veya ABD’de yol yardımı) kullanılabilmektedir. Genel bir mesajlaşma değildir – yani iPhone ile bir dağda “selam” diye mesaj atamazsınız (ancak bir konum notu göndererek dolaylı yapabilirsiniz). Fakat gelecekte, Qualcomm gibi firmalar Snapdragon Satellite ile bazı Android telefonlara (muhtemelen 2024+) acil ve temel iki yönlü SMS desteği getireceklerini açıkladı; bunlar Iridium ağı üzerinden çalışacak. Yani yakında uygun donanımı varsa, sıradan telefonunuz cep çekmese de mesaj atabilecek. Şu an ise, yaygın telefonlarda çoğunlukla acil amaçlıyla sınırlı.
• Şimdi uydu üzerinden SMS nasıl gönderilir: Uydu telefonunuz varsa, SMS fonksiyonunu kullanabilirsiniz. Garmin inReach gibi cihazlarda, eşlik eden uygulamadan ya da cihaz arayüzünden gönderebilirsiniz. iPhone 14’ünüz varsa, uyumlu bir ülkede (ABD, Birleşik Krallık, Kanada, Avrupa, Avustralya, vb.), hücresel sinyal yoksa, Acil SOS özelliğini deneyebilirsiniz (ayarlar kısmında demo modu da mevcut). Bu özellik, sizi bir uyduya yönlendirmede adım adım bilgilendirir ve ardından acil servislere önceden tanımlı formatta mesaj atmanızı sağlar. Apple’ın sistemi mesajları yaklaşık 100 bayta kadar sıkıştırır ve düşük bant genişliği nedeniyle kısa bir mesaj göndermek 15+ saniye sürebilir – acil durumlarda “Yaralıyım, bacağım kırıldı, bu koordinattayım, kurtarma lazım” gibi bilgiler için düşünülmüştür. Günlük sohbet için uygulanmaz.
• Maliyetler: Uydu telefonuyla gönderilen mesajlar genellikle tarifeye dahil olur veya mesaja göre ortalama 0,5$’dır. Uydu mesajlaşma cihazları (ör. Garmin) aylık plan ister; temel paketler örneğin ayda 10 mesaj için 15$ gibi olabilir, aşımda ek ücret çıkar. Akıllı telefon acil uydu mesajlaşması ise şu anda belirli bir müddet ücretsiz (Apple yeni iPhone 14/15 alanlara 2 yıl hediye veriyor; sonrası bilinmiyor, gelecekte bazı operatörlerin paketlerine dâhil olabilir).

Yani, “uydu mesajlaşması” aslında uydu üzerinden yapılan her türlü yazılı iletişimdir. Çok kullanışlıdır çünkü hızlıdır, az enerji harcar ve acil durumda kısa bir mesaj (“İyiyim” veya “Yardıma ihtiyacım var”) bir aramanın çekmediği yerde hayat kurtarıcı olabilir. Pek çok gezgin, bunun için uydu mesajlaşma cihazı taşır – mesajlaşma genellikle yeterli olur ve sesli çağrıdan daha ucuzdur.

Örnekler:

• Bir dağcı Garmin inReach cihazı ile Himalayalar’dan ailesine “Kampa vardım, her şey yolunda” diye mesaj atabilir (bu mesaj Iridium aracılığıyla ailenin telefonuna SMS olarak gider).
• Spot X kullanan bir denizci, diğer teknelere veya kıyıya mesaj gönderebilir.
• Sinyal olmayan bir bölgede arabası kaza yapan bir iPhone kullanıcısı, Acil SOS’u kullanarak bir aktarma merkezine mesaj atabilir ve bu merkez 911 ile iletişime geçer.

Sonuç olarak, uydu üzerinden mesajlaşma artık mevcut ve büyümeye devam ediyor. Uydu aracılığıyla mesaj göndermek istiyorsanız, ya uyduya uygun bir cihaz/hizmet almanız ya da acil uydu özellikli yeni akıllı telefonlardan birine sahip olmanız gerekir. Normal mesajlaşma kadar hızlı ve ucuz olmasa da, başka hiçbir seçeneğin olmadığı yerlerde işe yarıyor.

Gelecekte normal akıllı telefonlar doğrudan uydulara bağlanabilecek mi?

Çok yüksek ihtimalle, evet, yakın gelecekte standart telefonlar temel hizmetler için uydu bağlantısı kazanacak. Bu alanda birçok gelişme yaşanıyor:

• Mevcut durum (2023): Yukarıda anlatıldığı gibi, Apple iPhone 14 ile acil durum uydu mesajlaşmasını başlattı ve Globalstar uyduları ile çalışıyor. T-Mobile (ABD) ve SpaceX, Starlink uydularını kullanarak mevcut telefonlara (T-Mobile’ın bir dilim frekansını kullanarak) mesajlaşma sağlamayı planladıklarını açıkladı – yaklaşık 2024’te müşteriler, hücresel kapsama dışındayken SMS veya MMS’i uydu üzerinden gönderebileceklerini iddia ettiler. AST SpaceMobile ise prototip uydu BlueWalker 3 ve AT&T frekansı ile modifiye edilmemiş bir akıllı telefondan doğrudan sesli arama bile gerçekleştirdi. Ayrıca 4G veri bağlantısı ve 5G testi de yapıldı. Lynk Global ise doğrudan normal telefonlarla mesajlaşmayı amaçlayan küçük uydular fırlatıyor ve bazı ülkelerde operatörlerle anlaşmaları var; ayrıca ABD’de FCC lisansı da bulunuyor. Hatta Lynk, 2020-21’de standart Android telefonlara özel bir donanım olmadan test mesajları göndermişti.
• Normal bir telefon bunu nasıl yapabiliyor? Modern akıllı telefonlarda zaten uyduların kullanabileceği bantlara veya en azından belirli frekanslara ayarlanabilen radyo alıcıları bulunuyor (AST ve Lynk örneğinde olduğu gibi, uydular güçlü ve büyük antenler kullanıyor, frekanslar da cep telefonu bantlarında). Sınırlayıcı etkenler güç (telefon antenleri küçük ve uydular uzak), ancak yeni nesil uydular bu iş için devasa antenlerle ya da yenilikçi “regenerative payload” ile tasarlanıyor. Örneğin AST’ın uydusu adeta uzayda devasa bir baz istasyonu gibi çalışıyor. Standart telefon bunu sadece başka bir baz “istasyonu” gibi algılıyor (ama kapsama alanı çok büyük). Testler bunun mümkün olduğunu gösteriyor – son dönemde bir video arama bile uydu üzerinden normal bir akıllı telefona yapıldı.
• Zaman çizelgesi: Muhtemelen 2024-2025’te ilk mesajlaşma hizmetlerini göreceğiz. Apple acil durum hizmetini yaygınlaştırabilir (belki de belirli bir ücret karşılığı normal mesajlaşma için). Snapdragon Satellite destekli Android telefonlarda 2024’ten itibaren bazı cihazlarda Iridium kullanarak sınırlı mesajlaşma mümkün olacak. T-Mobile/Starlink’in 2024 sonlarında beta olarak mesajlaşma denemeleri bekleniyor. AST SpaceMobile, sınırlı genişbant ve sesli arama için 2025+’da uydu takımyıldızı kurmaya başlamayı hedefliyor (AT&T, Vodafone gibi operatörlerle entegrasyon anlaşmaları imzaladılar). Lynk çoktan küçük operatörlerle kapsama alanı dışında acil SMS için dolaşım hizmeti sunmak üzere ortaklık kuruyor. Yani önümüzdeki birkaç yıl içinde, (operatör ve telefon modeline bağlı olarak) telefonunuz kuleler olmadığında otomatik olarak SMS için uydu kullanabilir.
• Kısıtlamalar: Başlangıçta bu servisler yavaş olacak (aynı anda sadece birkaç mesaj veya düşük hızlı veri), muhtemelen sadece açık havada gökyüzü görünümlü yerlerde ve bazı durumlarda telefonunuzu uyduya doğru tutmanızı gerektirecek (Apple’ın hizmetinde olduğu gibi). Gerçek zamanlı sesli görüşmeler muhtemelen takımyıldızlar büyüyene kadar desteklenmeyecek (AST’nin hedefi bu, ama bunun için sürekli kapsama ve çok sayıda uydu gerek). Starlink’in doğrudan telefona projesi de başlangıçta temel mesajlaşmayı ve belki yavaş veri aktarımını (iletişim uygulamaları, e-posta gibi) hedefliyor – yüksek hız başta mümkün olmayacak. Ama bu, “NTN” (Non-Terrestrial Networks) kavramının 5G standartlarının bir parçası olmasının önünü açıyor.

Yani evet, eğilim uydu ile hücresel ağlar arasındaki boşluğu kapatmaya doğru ilerliyor. Önümüzdeki birkaç yıl içinde “Ayrı bir uydu telefonu almam gerekir mi?” sorusu, “Sadece her yerde kesintisiz ses istiyorsan – yoksa normal telefonun acil durumda uydu ile mesaj gönderebilir” cevabını alabilir.

Ancak, profesyonel kullanıcılar ve sıkça kullananlar için özel uydu telefonları halen önemli olacak, çünkü bunlar uzun süreli sesli görüşmeler ve sık kullanım için uygun; bu yeni çıkan telefon-uydu servisleri kapasite kısıtlamaları nedeniyle (muhtemelen sadece acil veya seyrek kullanım için) buna uygun olmayabilir.

Özetle, gelecek hızla yaklaşıyor: normal akıllı telefonların uydulara bağlanması artık bilim kurgu değil. İlk örnekler burada (iPhone SOS, AST’nin araması, Lynk’in mesajları). Yani bugün sağlam arazi haberleşmesi için hâlâ bir uydu telefonuna ihtiyacınız olsa da, yarın kulelerin olmadığı yerlerde temel bağlantı için akıllı telefonunuz imdadınıza yetişebilir.

Operatör duyurularını takip edin – örneğin AST ile çalışan AT&T, Vodafone ve benzerleri ya da “Uyduya Hazır” etiketiyle çıkan telefonlar. Bu gelişme, acil durum ve düşük seviyeli iletişimi dünya genelinde çok daha erişilebilir kılacak, oldukça heyecan verici.

Kaynaklar: Yukarıdaki bilgiler uydu telefon üreticileri, servis sağlayıcılar ve teknoloji yayınları dahil olmak üzere çeşitli güvenilir kaynaklardan alınmıştır. Örneğin, Satcom Global’in SSS sayfası uydu telefonlarının kapsama ve yetenekleriyle ilgili bilgiler sunarken, Global Satellite’ın rehberi maliyet yapılarını açıklamıştır; Apollo Satellite ve Global Rescue ülke bazında hukuki kısıtlamaları detaylandırmıştır apollosat.com ve son teknoloji haberleri Apple’ın uydu acil SOS’u ve AST SpaceMobile’ın test gibi yeni gelişmeleri aktarmıştır. Akkurasi sağlamak adına bu metindeki önemli noktalarda bu ve benzeri kaynaklar kullanılmış ve atıfta bulunulmuştur.