Interstellaire komeet 3I/ATLAS blijft de ruimtekrantenkoppen domineren deze zondag, 23 november 2025. Nieuwe gegevens van NASA’s Mars-missies scherpen ons beeld aan van waaruit deze bezoeker bestaat, terwijl een nieuwe claim van een “buitengewone anomalie” in zijn baan richting Jupiter het debat over buitenaardse sondes opnieuw aanwakkert. Tegelijkertijd zijn astronomen druk bezig online geruchten te ontkrachten dat de komeet uit elkaar is gevallen.
Belangrijkste updates over Komeet 3I/ATLAS – 23 november 2025
- Doorbraak in MAVEN-chemie: Een nieuwe analyse van NASA’s MAVEN Mars-ruimtesonde brengt waterstof rond 3I/ATLAS in kaart en bepaalt de verhouding deuterium-tot-waterstof (D/H), wat aanwijzingen geeft over de geboorteplaats van de komeet in een ander sterrenstelsel. [1]
- Multi-missie NASA-campagne gaat door: Twaalf NASA-ruimtesondes – van Mars-omloopbanen tot diepteruimte-sondes – hebben nu de komeet in beeld gebracht, waarmee een 3D-beeld wordt opgebouwd van zijn coma, staart en baan. [2]
- Nee, hij is niet geëxplodeerd: Een nieuw artikel legt uit dat beweringen op sociale media dat 3I/ATLAS “uit elkaar is gevallen” bij het perihelium voortkomen uit verwarring met een totaal andere komeet, C/2025 K1 (ATLAS). [3]
- Nieuwe claim “13e anomalie”: Harvard-astrofysicus Avi Loeb stelt dat de niet-zwaartekrachtversnelling van 3I/ATLAS het op een baan heeft gebracht die in maart 2026 langs de rand van Jupiter’s zwaartekrachts-“Hill sphere” zal scheren – wat volgens hem opzet zou kunnen zijn als het object een “moederschip” was. [4]
- NASA en de meeste astronomen zeggen nog steeds: het is een komeet, geen ruimteschip: Ruimteagentschappen benadrukken dat 3I/ATLAS zich gedraagt als een actieve komeet en geen bedreiging vormt voor de aarde, ook al zorgen discussies over exotische verklaringen voor krantenkoppen en clicks. [5]
Wat is 3I/ATLAS en waar is het nu?
3I/ATLAS is het derde bevestigde interstellaire object dat ooit is gevonden, na 1I/ʻOumuamua (2017) en 2I/Borisov (2019). Het werd ontdekt op 1 juli 2025 door de ATLAS-survey (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System), een netwerk van robotische telescopen ontworpen om potentieel gevaarlijke aardsche nabije objecten te detecteren. [6]
In tegenstelling tot gewone kometen die afkomstig zijn uit de buitenste regionen van ons eigen zonnestelsel, arriveerde 3I/ATLAS op een hyperbolisch traject, te snel bewegend om door de Zon te worden vastgehouden. Zijn overschot aan snelheid suggereert dat hij lang geleden uit een ver planetenstelsel is geslingerd en al miljoenen of zelfs miljarden jaren door de Melkweg zwerft. [7]
Recente mijlpalen langs zijn pad:
- Mars-vluchtroute: Begin oktober 2025 scheerde 3I/ATLAS langs Mars op ongeveer 19 miljoen mijl (ongeveer 30 miljoen km), dichtbij genoeg voor verschillende rond Mars cirkelende ruimtevaartuigen – en zelfs de Perseverance rover op het oppervlak – om hem te fotograferen. [8]
- Huidige afstand: Vanaf dit weekend is de komeet ongeveer 190 miljoen mijl (~307 miljoen km) van de aarde verwijderd en helder genoeg om vastgelegd te worden door professionele en gevorderde amateur-telescopen, hoewel hij visueel nog steeds zwak is. [9]
- Dichtste nadering tot de aarde: 3I/ATLAS zal naar verwachting op ongeveer 170 miljoen mijl (≈270 miljoen km) in midden december 2025 passeren, en zal nooit in de buurt van een botsingskoers komen. [10]
- Op weg naar Jupiter: Nadat hij de buurt van de aarde heeft verlaten, zal hij de baan van Jupiter kruisen in maart 2026, en vervolgens terugkeren naar de diepten van de interstellaire ruimte, om nooit meer terug te keren. [11]
NASA en ESA benadrukken herhaaldelijk dat 3I/ATLAS geen gevaar vormt voor de aarde. De wetenschappelijke haast draait deze keer niet om planetaire verdediging – het gaat erom elk mogelijk beetje data te verzamelen van een unieke interstellaire bezoeker voordat deze verdwijnt. [12]
MAVEN’s grote onthulling: wat de Mars-ruimtesonde zojuist over de komeet heeft ontdekt
De meest recente harde wetenschap over 3I/ATLAS komt vandaag van de NASA’s MAVEN-ruimtesonde, die normaal gesproken de atmosfeer van Mars bestudeert. Gedurende tien dagen vanaf 27 september 2025 richtte MAVEN zijn Imaging Ultraviolet Spectrograph (IUVS) op de komeet terwijl deze vanuit het perspectief van de aarde achter de zon verborgen was. [13]
Belangrijkste resultaten, gepubliceerd en gerapporteerd op 23 november:
- Ultraviolet gloed van waterstof: MAVEN maakte ultravioletbeelden waarop een enorme wolk van waterstof – een coma – rond 3I/ATLAS te zien is. Door het waterstof afkomstig van de komeet, van Mars en uit de interplanetaire ruimte te scheiden, kon het team het eigen signaal van de komeet isoleren. [14]
- Een eerste indicatie van de D/H-verhouding: Uit deze waarnemingen leidden onderzoekers een bovengrens voor de deuterium-tot-waterstofverhouding in het water van de komeet af – een belangrijk “chemisch vingerafdruk” die wordt gebruikt om 3I/ATLAS te vergelijken met kometen in ons eigen zonnestelsel en om af te leiden in welk soort protoplanetaire schijf hij is gevormd. [15]
- Aanvulling op eerdere detecties: Eerder dit jaar detecteerde NASA’s Neil Gehrels Swift Observatory hydroxyl (OH), een bijproduct van water, in de komeet, waarmee werd bevestigd dat waterijs van het oppervlak sublimeert. De nieuwe gegevens van MAVEN bouwen hierop voort en brengen waterstof en OH gedetailleerder in kaart. [16]
Samen met beelden van de Mars Reconnaissance Orbiter (HiRISE), Perseverance, en een reeks heliowetenschappelijke missies zoals STEREO, SOHO en PUNCH, passen de resultaten van MAVEN in een bredere NASA-inspanning om 3I/ATLAS vanuit meerdere gezichtspunten in het zonnestelsel te observeren. [17]
Voor planeetwetenschappers zijn deze metingen goud waard: als de D/H-verhouding of andere chemische kenmerken van de komeet sterk verschillen van die van kometen uit het zonnestelsel, zou dat direct bewijs zijn dat planetaire systemen elders heel andere soorten ijzige objecten kunnen produceren.
ATLAS, de ontdekkingssurvey – en waarom 3I/ATLAS niet uit elkaar is gevallen
Een apart artikel dat vandaag is gepubliceerd, richt zich op een van de hardnekkigste geruchten rond de komeet: dat 3I/ATLAS “explodeerde” of fragmenteerde toen hij het dichtst bij de zon (perihelium) kwam. [18]
De uitleg van Universe Space Tech over de ATLAS-survey – het robotische telescoopnetwerk dat de interstellaire komeet als eerste waarnam – wijst erop dat:
- Het veel gedeelde “uit elkaar vallen”-verhaal verwijst eigenlijk naar een ander object, C/2025 K1 (ATLAS), een totaal andere komeet die door hetzelfde waarneemsysteem is ontdekt en nu tekenen van fragmentatie vertoont. [19] Omdat beide kometen “ATLAS” in hun namen hebben, hebben sociale media en sommige krantenkoppen de twee met elkaar verward, waardoor veel lezers dachten dat het interstellaire object was uiteengevallen. In werkelijkheid blijft 3I/ATLAS intact op de huidige beelden. [20]
In hetzelfde artikel wordt de verwarring gebruikt als opstapje om uit te leggen hoe ATLAS werkt: relatief bescheiden telescopen die herhaaldelijk de hemel afspeuren om zwakke lichtpuntjes in beweging te vangen, oorspronkelijk gebouwd als een impact-waarschuwingssysteem, maar nu ook productief in het vinden van kometen, waaronder interstellaire. [21]
Kort samengevat voor vandaag: als je berichten hebt gezien waarin wordt beweerd dat “de buitenaardse komeet is ontploft”, gaan die over de andere ATLAS-komeet, niet over 3I/ATLAS.
NASA’s officiële standpunt vs Avi Loeb’s “buitengewone anomalie”
Het gangbare beeld: een heel vreemde, maar natuurlijke, komeet
De afgelopen week – en herhaald in vandaag bijgewerkte berichtgeving – houden NASA en het grootste deel van de professionele sterrenkundige gemeenschap vast aan een consistente boodschap:
- 3I/ATLAS is actief aan het uitgassen van gas en stof, vertoont een coma, staart en zelfs meerdere straalstromen en een “anti-staart” (een stofstructuur die naar de zon wijst) die ongebruikelijk maar verklaarbaar zijn binnen de komeetfysica. [22]
- De interstellaire bezoeker is “een komeet die doet wat kometen doen”, zoals een NASA-wetenschapper het verwoordde: hij sublimeert ijs in zonlicht, produceert stofstralen en vertoont bescheiden niet-zwaartekrachtsversnellingen – allemaal klassiek komeetgedrag. [23]
- Nieuwe beelden van multi-missiecampagnes en een door Associated Press verslagen persconferentie tonen de komeet als een wazige, vormloze vlek op de resolutie van camera’s in een baan rond Mars, niet als een gestructureerd ruimteschip, wat de natuurlijke interpretatie versterkt. [24]
- Functionarissen benadrukken herhaaldelijk dat er geen bewijs is voor buitenaardse technologie en dat 3I/ATLAS geen bedreiging vormt voor de aarde, terwijl ze wel erkennen dat het een uitzonderlijk interessant en enigszins raadselachtig object is. [25]
Sky & Telescope’s laatste wetenschapsupdate voegt toe dat, hoewel sommige niet-gravitatie krachten aanwezig kunnen zijn, de huidige baansoplossingen nog steeds worden verfijnd en er geen dwingende reden is om een niet-natuurlijke verklaring aan te nemen. [26]
De “13e anomalie”: een mogelijke ontmoeting met Jupiter?
Daarentegen publiceerde Avi Loeb – een Harvard-astrofysicus die bekend staat om zijn stelling dat bepaalde interstellaire objecten kunstmatig kunnen zijn – in de afgelopen 24 uur een nieuw essay op Medium getiteld “An Extraordinary New Anomaly of 3I/ATLAS.” [27]
Daarin, en in een apart artikel dat vandaag door inkl is gesyndiceerd, stelt hij dat:
- Bijgewerkte baancalculaties van het NASA’s JPL Horizons-systeem voorspellen dat op 16 maart 2026, 3I/ATLAS op ongeveer 53,445 miljoen km van Jupiter zal passeren. [28]
- Jupiters Hill-radius – het gebied waar zijn zwaartekracht overheerst ten opzichte van die van de zon en kleine objecten kan vangen – is op dat moment ongeveer 53,502 miljoen km. Dat betekent dat de voorspelde dichtstbijzijnde nadering binnen ~0,06 miljoen km van de Hill-radius ligt, wat overeenkomt tot beter dan één op de duizend. [29]
- Loeb merkt op dat de niet-gravitationele versnelling van de komeet nabij het perihelium, geschat op ongeveer 5×10−75 keer 10^{-7}5×10−7 AE/dag², de afstand van de ontmoeting met Jupiter met ongeveer 0,1 miljoen km zou hebben verschoven – precies de hoeveelheid die nodig is om hem op dit Hill-sfeer-schampende pad te “duwen”. [30]
Uit deze cijfers leidt hij een nieuwe “13e anomalie” af: dat de gemeten uitgaskrachten kunnen neerkomen op een fijn-afgestelde koerscorrectie, consistent met stuwkracht van een gecontroleerd ruimtevaartuig dat kleine sondes in stabiele banen rond Jupiter wil brengen. [31]
Loeb suggereert dat:
- Als 3I/ATLAS een moederschip zou zijn, zou het de Hill-sfeer van Jupiter kunnen gebruiken als een handige plek om “technologische apparaten” te parkeren, die missies zoals Juno of toekomstige Jupiter-omloopbanen in principe zouden kunnen ontdekken. [32]
- Als dergelijke objecten niet worden gevonden, zou dat tegen het ruimtevaartuig-idee pleiten, maar hij zegt dat het negeren van deze mogelijkheid ronduit “onwetenschappelijk” zou zijn.
Deze ideeën zijn zeer speculatief en blijven duidelijk in de minderheid. Berichtgeving in media zoals Futurism en The Times of India benadrukt vandaag zowel Loebs aandringen om de buitenaardse-ruimtevaartuighypothese op tafel te houden als de tegenreactie van NASA en veel komeetexperts, die zijn argumenten zien als het selectief uitkiezen van bijzonderheden in een nog steeds evoluerende dataset. [33]
Een aparte Meyka AI-nieuwssamenvatting, ook gepubliceerd in de vroege uren van 23 november, onderstreept hoe dit debat zich verspreidt naar bredere publieke en zelfs investeerdersgesprekken, maar herhaalt dat NASA’s officiële standpunt stevig in het “natuurlijke komeet”-kamp zit. [34]
Realiteitscheck:
- Het Jupiter‑Hill‑straal toeval is wiskundig interessant, maar baansoplossingen brengen altijd onzekerheden met zich mee, en kometen vertonen vaak kleine, variabele niet-zwaartekrachtversnellingen.
- Tot nu toe zijn er geen directe technosignaturen of ondubbelzinnige kunstmatige structuren waargenomen. Alles wat momenteel wordt geobserveerd – stralen, staarten, helderheidsveranderingen – kan in principe ontstaan door natuurlijk uitgassen, zelfs als sommige aspecten ongebruikelijk zijn. [35]
Voor nu is de veiligste samenvatting: 3I/ATLAS gedraagt zich als een zeer vreemde komeet, en wetenschappers zijn het oneens over hoe ver je die vreemdheid moet doortrekken.
Hoe je komeet 3I/ATLAS deze week aan de hemel kunt zien
Als je liever naar de komeet kijkt dan erover discussieert, goed nieuws: 3I/ATLAS is achter de zon vandaan gekomen en klimt steeds hoger aan de ochtendhemel vóór zonsopkomst.
Gidsen van BBC Sky at Night en Sky & Telescope geven de basis voor het waarnemen: [36]
- Wanneer kijken:
- Het beste kort voor zonsopkomst, grofweg tussen lokaal 4–6 uur ’s ochtends, afhankelijk van je locatie en datum, terwijl de lucht nog donker is maar de komeet al voldoende hoog boven de horizon staat.
- Waar kijken:
- De komeet klimt door het sterrenbeeld Maagd (Virgo) aan de zuidoostelijke hemel in de ochtenden rond 23–25 november, en schuift volgens de huidige zoekkaarten richting de ster Eta Virginis.
- Hoe helder is hij?
- Verwacht dat het rond de magnitude ~13 zal zijn – veel te zwak om met het blote oog of gewone verrekijkers te zien. Je hebt een middelgrote tot grote amateurtelescoop nodig (20–25 cm opening of meer) en een zeer donkere hemel.
- Gebruik een actuele hemelkaart-app of software die de nieuwste komeet-efemeriden kan importeren.
- Laat je ogen wennen aan het donker, gebruik indirect kijken en wees geduldig – in de meeste opstellingen zal 3I/ATLAS verschijnen als een kleine, diffuse vlek in plaats van een spectaculair staartverschijnsel.
Zelfs als je het niet zelf kunt zien, livestreamen veel observatoria en remote-telescoopprojecten (zoals het Virtual Telescope Project) beelden, zodat het publiek de voortgang van deze interstellaire zwerver kan volgen. [37]
Wat gebeurt er daarna? De december-vluchtdoorvoer en de weg naar Jupiter
Vooruitkijkend vanaf het huidige moment:
- Midden december 2025 – dichtste nadering tot de aarde
Wanneer 3I/ATLAS zijn dichtste nadering tot de aarde bereikt op ~170 miljoen mijl, krijgen zowel professionele als amateur-telescopen hun beste kans om de kern, stralen en staart in detail te bestuderen. NASA’s ruimtetelescopen, waaronder Hubble, James Webb, en missies zoals Lucy en Psyche, plannen extra waarnemingen. [38] - Nieuwe resultaten over chemie en structuur verwacht
Met MAVEN’s waterstofkaarten, Mars-orbiter HiRISE-beelden, heliowetenschappelijke missies met waarnemingen nabij de zon, en diepe infraroodspectroscopie van ruimtetelescopen hopen wetenschappers het volgende vast te stellen:- De grootte en vorm van de komeet
- De gedetailleerde samenstelling van ijs en stof (water, CO₂, CO en andere vluchtige stoffen)
- Hoe de stralen en meerdere staarten zijn opgebouwd en aangedreven [39]
- Maart 2026 – de ontmoeting met Jupiter
Op 16 maart 2026 zal 3I/ATLAS naar verwachting langs de rand van de invloedssfeer van Jupiter scheren. Routinematige monitoring van Jupiter door missies zoals Juno en telescopen vanaf de grond zal waarschijnlijk doorgaan, zowel voor normaal wetenschappelijk onderzoek als – dankzij de publiciteit van Loeb – voor het geval er iets echt bijzonders opduikt in de omgeving van Jupiter na de passage. [40]
Wat er ook gebeurt, 3I/ATLAS verandert nu al onze kijk op interstellaire kometen. Het biedt wetenschappers:
- een zeldzaam chemisch monster van buiten het zonnestelsel,
- een live test van hoe goed we ruimtevaartuigen verspreid over het zonnestelsel kunnen coördineren om een snel bewegend doelwit waar te nemen, en
- een casestudy over hoe wetenschap, speculatie en sociale media samenkomen wanneer er iets echt vreemds aan onze hemel verschijnt.
Voor nu is de meest nuchtere conclusie op 23 november 2025 deze:
3I/ATLAS blijft een intacte, zeer actieve interstellaire komeet.
We leren elke dag meer over zijn chemie en baan, en hoewel gedurfde hypothesen over buitenaardse moederschippen de krantenkoppen halen, past het bewijs op tafel nog steeds comfortabel – zij het intrigerend – binnen het domein van extreem maar natuurlijk komeetgedrag.
References
1. www.skyatnightmagazine.com, 2. science.nasa.gov, 3. universemagazine.com, 4. avi-loeb.medium.com, 5. www.wilx.com, 6. science.nasa.gov, 7. www.inkl.com, 8. science.nasa.gov, 9. www.wilx.com, 10. science.nasa.gov, 11. science.nasa.gov, 12. science.nasa.gov, 13. www.skyatnightmagazine.com, 14. www.skyatnightmagazine.com, 15. www.skyatnightmagazine.com, 16. www.skyatnightmagazine.com, 17. science.nasa.gov, 18. universemagazine.com, 19. universemagazine.com, 20. universemagazine.com, 21. universemagazine.com, 22. skyandtelescope.org, 23. skyandtelescope.org, 24. www.wilx.com, 25. www.wilx.com, 26. skyandtelescope.org, 27. avi-loeb.medium.com, 28. avi-loeb.medium.com, 29. avi-loeb.medium.com, 30. avi-loeb.medium.com, 31. avi-loeb.medium.com, 32. avi-loeb.medium.com, 33. futurism.com, 34. meyka.com, 35. skyandtelescope.org, 36. www.skyatnightmagazine.com, 37. skyandtelescope.org, 38. science.nasa.gov, 39. science.nasa.gov, 40. avi-loeb.medium.com
