25 december 2025 markeert de vreemde, stille “nagloed”-fase van Komeet 3I/ATLAS—het derde bevestigde interstellaire object dat ooit is waargenomen terwijl het door ons zonnestelsel trok. De dichtste nadering van de komeet tot de aarde ligt al achter ons (hij passeerde op veilige afstand), maar het wetenschappelijke verhaal ontvouwt zich nog steeds snel: Breakthrough Listen heeft nu resultaten gerapporteerd van een ultrasensitieve “zend je uit?”-radiospeurtocht, terwijl NASA en ESA doorgaan met het publiceren van waarnemingen door ruimtesondes die helpen vaststellen waar deze bezoeker eigenlijk uit bestaat—en hoe hij zich gedraagt wanneer de zon hem begint te verhitten. [1]
Het korte overzicht: wat is 3I/ATLAS, en waarom kijkt iedereen ernaar?
3I/ATLAS werd voor het eerst gemeld op 1 juli 2025 door de door NASA gefinancierde ATLAS-survey-telescoop in Rio Hurtado, Chili. Zijn baan is hyperbolisch, wat betekent dat hij niet aan de zon gebonden is—dit is een eenmalige passage door onze buurt, komend uit de interstellaire ruimte en weer vertrekkend de melkweg in. [2]
NASA zegt dat de komeet geen gevaar voor de aarde vormde, en zelfs op het dichtstbijzijnde punt bleef hij extreem ver weg—op een afstand van ongeveer 1,8 astronomische eenheden (~170 miljoen mijl / ~270 miljoen km) van de aarde op 19 december 2025. Die datum van “dichtste nadering” is belangrijk omdat telescopen dan het beste zicht hadden met het minste geometrisch nadeel. [3]
Wat is er vandaag nieuw (25 dec. 2025): de “buitenaardse signaal”-controle levert niets op
De meest gedeelde nieuwe update die vandaag rondgaat, is degene die popculturele nieuwsgierigheid (“Is het een buitenaardse probe?”) combineert met echte, rigoureuze instrumentatie:
Breakthrough Listen observeerde 3I/ATLAS op 18 december 2025—één dag voor de dichtste nadering—met de 100-meter Green Bank Telescope over 1–12 GHz. Het team meldt geen geloofwaardige detecties van smalbandige radio-technosignaturen, waarbij de studie expliciet een niet-detectie tot op het ~100 milliwatt-niveau voor kandidaat-signalen beschrijft. [4]
Dat is een absurd gevoeligheidsniveau in menselijke termen: Breakthrough Listen en het SETI Institute merken op dat de zoektocht bij de dichtste nadering gevoelig was voor zendervermogens rond 0,1 W (EIRP)—een “telefoon-op-een-tafel”-getal, geen “galactisch rijk”-getal. [5]
Net zo belangrijk als de kop: de teams zijn heel direct over de interpretatie. In het artikel staat dat er momenteel geen bewijs is dat interstellaire objecten iets anders zijn dan natuurlijke astrofysische objecten, terwijl ze ook stellen dat—omdat we er maar een paar hebben gezien—controle wetenschappelijk gerechtvaardigd is. [6]“Geen signaal” betekent niet “geen wetenschap”: wat de SETI-teams daadwerkelijk deden
Een veelvoorkomend misverstand is dat een SETI-zoektocht iemand is die naar een watervalgrafiek staart in afwachting dat buitenaardse wezens “hoi” sms’en. In werkelijkheid beschreven de Breakthrough Listen-waarnemingen:
- Meerdere ontvangerbanden die ongeveer 1,1–11,7 GHz beslaan
- Een observatiepatroon dat afwisselt tussen scans op het doel en buiten het doel (om lokale interferentie te identificeren)
- Geautomatiseerde zoektochten naar verschuivende smalband-signalen (wat je zou verwachten van een zender op een bewegend/roterend object) [7]
Het SETI Institute vat ook andere faciliteiten samen die zijn gebruikt op 3I/ATLAS (waaronder de Allen Telescope Array en MeerKAT) en meldt geen gedetecteerde technosignaturen in deze campagnes tot nu toe. [8]
Er is ook een transparantie-initiatief dat het vermelden waard is: zowel de nieuwsberichten van vandaag als het SETI/Breakthrough Listen-verslag verwijzen lezers naar openbaar beschikbare dataproducten (waarvoor specialistische tools nodig zijn om ze te analyseren). Met andere woorden: “Vertrouw ons niet—reproduceer de analyse zelf.” Dat is de wetenschappelijke methode in zijn natuurlijke habitat. [9]
Nog een “vandaag”-draadje: een nieuwe poging om de werkelijke grootte van de komeet te schatten
Ook in omloop met de update van vandaag is de discussie over een aparte (nog niet peer-reviewed) analyse die gebruikmaakt van niet-gravitationele versnelling—kleine baanveranderingen veroorzaakt door asymmetrische uitgassing—om de grootte van de kern te schatten.
In gewone taal: wanneer zonlicht een komeet verwarmt, schieten gas- en stofstralen niet altijd gelijkmatig in alle richtingen. Dat kan werken als een zwakke, natuurlijke stuwraket. Het modelleren van dat effect kan beperken hoe massief de kern moet zijn.
Volgens de berichtgeving hierover wordt vandaag een schatting beschreven die de kern op ongeveer ~1 km in diameter plaatst, met een bereik van ongeveer 820–1050 meter onder specifieke aannames. [10]
NASA’s eigen openbare FAQ blijft voorzichtiger (en, eerlijk gezegd, terecht voorzichtig): volgens Hubble-waarnemingen per 20 aug. 2025 zegt NASA dat de diameter van de kern niet kleiner is dan ~440 m en niet groter dan ~5,6 km—brede foutmarges veroorzaakt door de moeilijkheid om de kern te scheiden van de heldere coma. [11]
Waar is komeet 3I/ATLAS vandaag, en kun je hem nog steeds zien?
Vandaag is 3I/ATLAS op weg naar buiten—beweegt zich van de zon en de aarde af—dus hij wordt zwakker in plaats van helderder. NASA benadrukt dat hij niet dicht bij de aarde zal komen, en dat hij nu op weg is naar zijn uitgangstraject. [12]
Het praktische nieuws voor waarnemers: NASA zegt dat de komeet weer waarneembaar is vanaf de aarde nadat hij in oktober achter de zon langs is gegaan, met astrometrische waarnemingen die hervat worden op 31 okt. 2025. Hij kan worden waargenomen in de ochtendschemering en zal naar verwachting waarneembaar blijven tot het voorjaar van 2026, zelfs met een kleine telescoop (verwacht een “zwakke vlek,” geen filmische staart die de hemel vult). [13]
Als je de meest actuele “waar is hij nu?”-tracker wilt, raadt NASA zijn Eyes on the Solar System-simulatie aan voor de huidige positie en baan. [14]
Hoe snel beweegt hij nu?
NASA’s FAQ geeft een helder snelheidsverhaal:
- Rond 137.000 mph (221.000 km/u) bij ontdekking (binnen de baan van Jupiter)
- Versnelt tot ongeveer 153.000 mph (246.000 km/u) bij perihelium (dichtst bij de zon) door de zwaartekracht van de zon
- Nu vertraagt zoals verwacht terwijl hij vertrekt, en zal uiteindelijk vertrekken met ongeveer dezelfde snelheid als waarmee hij binnenkwam [15]
NASA merkt ook op dat uitgassing kleine verstoringen in de baan kan veroorzaken en dat waargenomen verstoringen voor 3I/ATLAS klein en compatibel zijn met gewone komeet-uitgassing. [16]
De ruimtevaartuigcampagne: deze komeet werd gevolgd door een hele robotbeschaving
Een reden waarom komeet 3I/ATLAS zo’n groot wetenschappelijk verhaal werd, is dat hij niet alleen “vanaf de aarde werd gezien.” Hij werd—soms opportunistisch—gevolgd door ruimtevaartuigen verspreid door het zonnestelsel.
Europa Clipper’s ultraviolet-waarneming (en waarom dat belangrijk is)
NASA meldt dat Europa Clipper op 6 november 2025 3I/ATLAS heeft waargenomen vanaf ongeveer 102 miljoen mijl (164 miljoen km) afstand, gedurende een periode van zeven uur met behulp van de Europa Ultraviolet Spectrograph (Europa-UVS). Het doel: het meten van de samenstelling en verdeling van elementen in de coma (de wolk van gas en stof rond de kern). [17]
Het mooie stukje technische poëzie hier is dat Europa-UVS is gebouwd om Europa te bestuderen—maar het team heeft het hergebruikt omdat de geometrie overeenkwam en de komeet een zeldzaam doelwit is dat nooit zal terugkeren. [18]
Het “vanuit het binnenste zonnestelsel” perspectief van Parker Solar Probe
NASA meldt ook dat Parker Solar Probe 3I/ATLAS heeft waargenomen van 18 oktober tot 5 november 2025 met behulp van de WISPR-imager, waarbij ongeveer 10 beelden per dag werden vastgelegd terwijl Parker zich op zijn eigen baan rond de zon bevond. NASA merkt op dat de beelden zorgvuldige verwerking vereisen (strooilicht, belichtingsverschillen), en dat de uiteindelijk gekalibreerde producten wetenschappers zullen helpen de komeet te bestuderen tijdens een periode waarin deze moeilijk waarneembaar was vanaf de aarde vanwege de nabijheid van de zon. [19]
NASA merkt verder andere heliophysica-missies op die de komeet ook hebben waargenomen, waaronder PUNCH, STEREO en SOHO. [20]
ESA’s röntgenverhaal: de komeet gloeit op een manier die je ogen niet kunnen zien
ESA brengt een gestage stroom updates en beeldmateriaal uit over 3I/ATLAS, waaronder röntgenwaarnemingen die bijzonder nuttig zijn omdat ze gassen onderzoeken die moeilijk vast te leggen zijn bij optische golflengten.
XMM-Newton (3 dec. 2025): 20 uur röntgenwaarneming
ESA meldt dat XMM-Newton op 3 december ongeveer 20 uur lang 3I/ATLAS heeft waargenomen, toen de komeet ongeveer 282–285 miljoen km van het ruimtevaartuig verwijderd was. ESA legt uit dat de röntgengloed van de komeet het resultaat is van gas dat uit de komeet stroomt en in wisselwerking staat met de zonnewind, waardoor röntgenstraling ontstaat. [21]
ESA wijst ook op een belangrijk wetenschappelijk voordeel: röntgenwaarnemingen zijn uniek gevoelig voor gassen zoals waterstof (H₂) en stikstof (N₂)—stoffen die vrijwel onzichtbaar zijn voor veel optische/UV-instrumenten. [22]
XRISM (26–28 november 2025): eerste interstellaire komeet vastgelegd in röntgenstraling
ESA meldt dat XRISM 3I/ATLAS gedurende 17 uur heeft waargenomen tussen 26–28 november 2025, waarbij röntgenstraling werd opgevangen uit een gebied van ongeveer 400.000 km rond de kern en tekenen van koolstof, stikstof en zuurstof in de data werden opgemerkt. ESA benoemt dit expliciet als een mijlpaal: 3I/ATLAS is de eerste interstellaire komeet die in röntgenlicht is vastgelegd. [23]
Het bredere overzicht van ESA benadrukt dat 3I/ATLAS is waargenomen door een internationale vloot—grondtelescopen plus grote ruimtetelescopen en interplanetaire missies (waaronder Mars Express, ExoMars TGO en JUICE, onder andere). [24]
Een vreemd gedragskenmerk: wiebelende straalstromen in een zeldzame, naar de zon gerichte “anti-staart”
Niet al het nieuws gaat over samenstelling. Een deel gaat over gedrag—specifiek, hoe 3I/ATLAS materiaal uitstoot en hoe zijn rotatie zichtbaar wordt in de structuur van zijn coma en staart.
Een recent rapport belicht onderzoek waaruit blijkt dat straalstructuren in een naar de zon gerichte anti-staart (zeldzaam vergeleken met de gebruikelijke staart die van de zon af wijst) ongeveer elke 7 uur en 45 minuten wiebelden. Het onderzoek koppelt dit aan een rotatieperiode van de kern van ongeveer 15 uur en 30 minuten, gebaseerd op waarnemingen over 37 nachten tussen 2 juli en 5 september 2025. [25]
De grote wetenschappelijke conclusie: anti-staarten en wiebelende straalstromen zijn waargenomen bij kometen in het zonnestelsel, maar dit lijkt de eerste keer dat dergelijk uitlaatgedrag is gekarakteriseerd bij een interstellaire komeet—een zeldzame kans om “komeetfysica” te bestuderen in materiaal dat rond een andere ster is gevormd. [26]
Wat betekent dit allemaal, wetenschappelijk gezien?
Interstellaire objecten zijn als geologische monsters die zichzelf afleveren—behalve dat het laboratorium de hele planeetwetenschappelijke gemeenschap is die tegen de klok racet voordat het monster voorgoed vertrekt.
Vanuit NASA’s perspectief is de kerntaak eenvoudig: observeer het zo intens mogelijk, over zoveel mogelijk golflengten en gezichtspunten, omdat objecten als deze zeldzaam en vluchtig zijn. [27]
Vanuit het perspectief van ESA ligt de nadruk vergelijkbaar: het coördineren van snelle responswaarnemingen en het inzetten van ongewone mogelijkheden (zoals röntgenstraling) om te bepalen waaruit 3I/ATLAS bestaat en hoe het in wisselwerking staat met de zonnewind. [28]En vanuit SETI-oogpunt voegt het Breakthrough Listen-resultaat van vandaag een helder, falsifieerbaar datapunt toe: er zijn geen smalband radio-emissies consistent met een zender gedetecteerd in hun meest gevoelige zoektochten tot nu toe—nuttig, niet omdat het “aliens ontkracht” (wetenschap is geen gevoelsstrijd), maar omdat het de basisaanname versterkt dat deze bezoekers natuurlijk zijn, tenzij bewijs anders aangeeft. [29]
Wat gebeurt er nu?
Hoewel de opwinding rond het “dichtste naderen” voorbij is, blijft 3I/ATLAS een doelwit zolang telescopen het nog kunnen waarnemen.
- NASA zegt dat het tot in de lente van 2026 waarneembaar zou moeten blijven aan de ochtendhemel met telescopen, en raadt aan om te volgen met Eyes on the Solar System. [30]
- De Breakthrough Listen/SETI-teams zeggen dat ze de waarnemingen zullen voortzetten als onderdeel van een bredere strategie voor toekomstige interstellaire objecten, met openbare dataproducten die nu al beschikbaar zijn. [31]
- En volgens een breed verspreid ruimtevaartnieuwsbericht wordt verwacht dat de komeet in maart 2026 veel dichter langs Jupiter zal komen voordat hij verder naar buiten trekt, met zijn uiteindelijke ontsnapping naar de interstellaire ruimte later verwacht (op een schaal van jaren). [32]
Vanaf vandaag—25 december 2025—is de beste manier om Komeet 3I/ATLAS samen te vatten: hij vertrekt, hij is natuurlijk, hij is nog steeds wetenschappelijk luidruchtig, en het “laatste woord” over zijn samenstelling, structuur en gedrag zal komen van het langzame, zorgvuldige werk om een wereldwijde stapel telescoop- en ruimtevaartuigwaarnemingen om te zetten in samenhangende modellen.
Een komeet uit een ander sterrenstelsel heeft ons zojuist een drive-by-laboratoriumexperiment gegeven. Het beleefde om te doen is alles te leren wat we kunnen voordat hij verdwijnt in de kosmische duisternis. [33]
References
1. science.nasa.gov, 2. science.nasa.gov, 3. science.nasa.gov, 4. arxiv.org, 5. www.seti.org, 6. arxiv.org, 7. arxiv.org, 8. www.seti.org, 9. www.seti.org, 10. www.iflscience.com, 11. science.nasa.gov, 12. science.nasa.gov, 13. science.nasa.gov, 14. science.nasa.gov, 15. science.nasa.gov, 16. science.nasa.gov, 17. science.nasa.gov, 18. science.nasa.gov, 19. science.nasa.gov, 20. science.nasa.gov, 21. www.esa.int, 22. www.esa.int, 23. www.esa.int, 24. www.esa.int, 25. www.space.com, 26. www.space.com, 27. science.nasa.gov, 28. www.esa.int, 29. arxiv.org, 30. science.nasa.gov, 31. www.seti.org, 32. apnews.com, 33. science.nasa.gov
