De interstellaire komeet 3I/ATLAS—ook bekend onder de komeetbenaming C/2025 N1 (ATLAS)—is al op weg uit ons zonnestelsel. Maar in de laatste weken van 2025 zorgt hij nog steeds voor verrassingen: een zeldzame “anti-staart” die naar de zon lijkt te wijzen, stralen die wiebelen met een klokachtig ritme, en een nieuwe golf aan resultaten van enkele van de gevoeligste zoektochten van de mensheid naar ongewone signalen.
3I/ATLAS is pas het derde bevestigde interstellaire object ooit waargenomen in onze kosmische buurt—na ‘Oumuamua (2017) en 2I/Borisov (2019)—en biedt wetenschappers een ongekende kans om materiaal te bestuderen dat rond een andere ster is gevormd. [1]
Hieronder lees je wat er nieuw is, wat het betekent, en waar deze komeet nu naartoe gaat.
Wat is komeet 3I/ATLAS—en waarom blijven astronomen erover praten
Komeet 3I/ATLAS werd voor het eerst gemeld bij het Minor Planet Center op 1 juli 2025 door de door NASA gefinancierde ATLAS-surveytelescoop in Río Hurtado, Chili. Vervolgonderzoek en “pre-ontdekkings”-waarnemingen brachten de observatietijdlijn naar voren—terug tot halverwege juni—waardoor onderzoekers snel iets buitengewoons konden bevestigen: de komeet beweegt zich over een hyperbolisch pad, wat betekent dat hij te snel beweegt om door de zwaartekracht van de zon gebonden te zijn en gewoon passeert. [2]
NASA benadrukt twee kernpunten die voor iedereen van belang zijn, niet alleen voor astronomen:
- Geen gevaar voor de aarde: zelfs op het dichtstbijzijnde punt bleef 3I/ATLAS ver weg. [3]
- Enorme wetenschappelijke waarde: interstellaire kometen zijn fysieke monsters van buiten ons zonnestelsel—zeldzame kansen om te testen hoe andere planetenstelsels ijzige objecten vormen. [4]
De belangrijkste mijlpalen van de komeet in 2025 zijn nu goed vastgesteld:
- Perihelium (dichtst bij de zon): rond 30 oktober 2025, op ongeveer 1,4 AE (ongeveer 130 miljoen mijl / 210 miljoen km)—net binnen de baan van Mars. [5]
- Dichtst bij de aarde: 19 december 2025, ongeveer 1,8 AE (ongeveer 170 miljoen mijl / 270 miljoen km). [6]
Nu is de aandacht gericht op wat wetenschappers hebben geleerd tijdens de binnenkomende reis van de komeet—en wat ze nog kunnen leren nu deze weer naar buiten vervaagt.
Het grootste nieuws eind december: wiebelende straalstromen in een zeldzame, naar de zon gerichte “anti-staart”
Een staart die de “verkeerde” kant op wijst
De meeste kometen ontwikkelen staarten die van de zon af wijzen, voortgestuwd door zonlicht en de zonnewind. Maar 3I/ATLAS vertoonde een anti-staart—een zeldzaam verschijnsel dat zonwaarts lijkt te wijzen, vaak door de kijkhoek en hoe stof verdeeld is langs de baan van de komeet. [7]
In recente berichtgeving wordt de anti-staart van 3I/ATLAS beschreven als tot wel 1.000.000 km (ongeveer 620.000 mijl) lang in sommige waarnemingen—een ongewoon opvallend voorbeeld voor zo’n verre, snel bewegende bezoeker. [8]
De wiebel: een herhalend ritme dat op rotatie wijst
Het meest opvallende detail is niet alleen de anti-staart zelf—het is wat onderzoekers erin zagen.
Waarnemingen die eind december zijn gerapporteerd, beschrijven straalachtige structuren in de naar de zon gerichte staart die van positie veranderen in de tijd, “wiebelen” met een herhalende cyclus van ongeveer 7 uur en 45 minuten. Die beweging interpreteren suggereert dat de kern roteert in ongeveer ~15–17 uur (ongeveer “één volledige omwenteling” elke 15,5 uur, met enige onzekerheid afhankelijk van de straalgeometrie). [9]
Dit gedrag werd vastgesteld door een intensieve campagne—37 nachten van observatie tussen juli en september 2025—met behulp van de Two-meter Twin Telescope (TTT) op het Teide Observatorium op Tenerife, Spanje. [10]
Waarom dat wetenschappelijk belangrijk is
Het belangrijkste inzicht is niet “mysterie,” maar mechanisme.
Een periodiek gewiebel wijst op een roterende kern met gelokaliseerde actieve gebieden—plekken die gas en stof uitstoten wanneer ze in het zonlicht draaien. Dat is bekend terrein voor kometen uit het zonnestelsel, maar wat 3I/ATLAS bijzonder maakt, is dat het waarschijnlijk dit soort zonneverwarming voor het eerst in ons systeemmeemaakt, wat een directe vergelijking biedt tussen “eigen” kometen en een buitenstaander. [11]
Het Instituto de Astrofísica de Canarias (IAC) beschreef het object als een “buitengewoon normale interstellaire komeet,” waarmee wordt benadrukt dat de meest waardevolle ontdekkingen hier misschien hoe normaal het iszijn—en hoe “normale komeetfysica” eruitziet wanneer het basismateriaal rond een andere ster is gevormd. [12]
SETI en Breakthrough Listen: de meest gevoelige “signaalcheck” tot nu toe vond niets kunstmatigs
Telkens wanneer er een zeldzaam interstellair object verschijnt, volgt publieke speculatie. In 2025 werd die speculatie luider—maar wat opvalt aan de laatste berichtgeving is hoe direct onderzoekers het met data aanpakten.
Op 19 december 2025 plaatste het SETI Institute een gedetailleerde samenvatting van Breakthrough Listen-waarnemingen van 3I/ATLAS en maakte de hoofdconclusie duidelijk: er is momenteel geen bewijs dat 3I/ATLAS iets anders is dan een natuurlijk astrofysisch object, en er zijn geen technosignaturen gedetecteerd in hun zoektochten. [13]
Een gerelateerde arXiv preprint beschrijft een van de meest gevoelige gerichte controles: op 18 december 2025 gebruikte Breakthrough Listen de 100-meter Green Bank Telescope om te zoeken bij 1–12 GHz, en rapporteerde geen kandidaat-signalen tot op ongeveer het 100 mW-niveau. [14]
Het SETI Institute merkt ook op dat het programma, naast Green Bank, gebruik heeft gemaakt van meerdere faciliteiten en methoden, waaronder:
- Allen Telescope Array-waarnemingen binnen enkele dagen na ontdekking (juli 2025)
- MeerKAT-waarnemingen die hydroxyl detecteerden, een natuurlijk product dat wordt verwacht wanneer zonlicht watergerelateerde moleculen afbreekt, naast zoektochten naar technosignaturen [15]
Kortom: de meest uitgebreide “zendt het uit?”-vraag is gesteld—en tot nu toe is het antwoord nee.
NASA’s multi-missie “komeetwacht”: waarom 3I/ATLAS door het hele zonnestelsel werd waargenomen
Een reden waarom 3I/ATLAS zo’n diepgaand wetenschappelijk verslag heeft opgeleverd, is dat het niet slechts door één observatorium werd gevolgd. NASA heeft een uitgebreide lijst samengesteld van middelen die waarnemingen van 3I/ATLAS hebben verzameld, waaronder Hubble, Webb, TESS, Swift, SPHEREx, en meerdere missies die actief zijn op Mars en verder—plus heliowetenschappelijke ruimtevaartuigen en gezamenlijke NASA/ESA-missies. [16]
NASA’s 3I/ATLAS-overzichtspagina documenteert ook hoe de observatievensters verschoven terwijl de komeet bewoog:
- Hij bleef zichtbaar voor telescopen vanaf de grond tot in september 2025
- Daarna werd het moeilijk om hem waar te nemen toen hij te dicht langs de zon kwam
- Hij verscheen opnieuw voor hernieuwde observatiekansen in begin december 2025 [17]
NASA vermeldt ook specifieke missiemomenten onderweg—bijvoorbeeld, Europa Clipper observeerde 3I/ATLAS op 6 november vanaf een afstand van ongeveer 102 miljoen mijl, waarmee wordt benadrukt hoe interplanetaire ruimtevaartuigen een uniek perspectief kunnen bieden vergeleken met telescopen op aarde. [18]
Deze “vele ogen”-benadering is belangrijk omdat kometen snel veranderen. Als een telescoop een stofstructuur onder een vreemde hoek ziet, kan een ander gezichtspunt helpen om echte structuren van optische effecten te onderscheiden—vooral bij zeldzame kenmerken zoals anti-staarten.
Is komeet 3I/ATLAS nu zichtbaar, en is het veilig?
Veiligheid: hij kwam nooit dichtbij
Zowel NASA als ESA zijn consistent geweest: 3I/ATLAS vormde geen bedreiging voor de aarde en bleef zelfs op het dichtstbijzijnde punt extreem ver weg. ESA merkt op dat hij zich aan de andere kant van de zon bevond tijdens het dichtste naderen en nog steeds ongeveer 270 miljoen km ver weg was. [19]
Zichtbaarheid: alleen met telescoop, maar nog steeds te volgen
Als je hoopt op een spektakel met het blote oog, is dit niet dat soort komeet. NASA zegt dat 3I/ATLAS kan worden waargenomen met een kleine telescoop in de ochtendhemel vóór zonsopgang en naar verwachting waarneembaar blijft tot lente 2026 (waarbij helderheid en omstandigheden sterk afhangen van locatie, lichtvervuiling en apparatuur). [20]
NASA wijst lezers ook op zijn online “Eyes on the Solar System”-tool om de positie en het pad van de komeet te volgen. [21]
Wat er hierna gebeurt: de uitgaande reis en een Jupiterpassage in maart 2026
Het “einde van 2025”-verhaal van 3I/ATLAS is eigenlijk het begin van zijn vertrek.
De officiële FAQ van NASA vermeldt dat de komeet op koers ligt om langs Jupiter te trekken in maart 2026 op weg naar buiten het zonnestelsel. [22]
Ondertussen voegt reguliere berichtgeving van The Associated Press details toe over de schaal van die ontmoeting, en meldt dat 3I/ATLAS naar verwachting aanzienlijk dichter bij Jupiter zal komen dan bij de aarde—op de orde van tientallen miljoenen mijlen. [23]
Die aankomende geometrie is om twee redenen van belang:
- Wetenschappelijke kans: De omgeving van Jupiter kan nieuwe observatiehoeken en potentiële uitkijkpunten voor ruimtevaartuigen bieden.
- Een helder slot: Met elke week dat de komeet verder weg beweegt, wordt hij zwakker en moeilijker te bestuderen; Jupiter is een van de laatste grote “controlepunten” terwijl hij nog binnen bereik is van krachtige instrumenten.
De conclusie over 3I/ATLAS eind december 2025
In de laatste fase van 2025 levert komeet 3I/ATLAS een zeldzame combinatie: kopwaardige beelden (een zongerichte anti-staart), meetbaar fysiek gedrag (wankelende stralen gelinkt aan rotatie), en harde beperkingen tegen buitengewone claims (diepe technosignatuur-zoektochten zonder detecties).
Het belangrijkste aan 3I/ATLAS is misschien niet dat hij vreemd is—maar dat het een grotendeels “normale” komeet is, ergens anders gevormd, die op onze zon reageert op manieren die wetenschappers in staat stellen planetaire systemen in het hele melkwegstelsel te vergelijken. [24]
References
1. science.nasa.gov, 2. science.nasa.gov, 3. science.nasa.gov, 4. science.nasa.gov, 5. science.nasa.gov, 6. science.nasa.gov, 7. www.space.com, 8. indianexpress.com, 9. www.space.com, 10. www.space.com, 11. www.iac.es, 12. www.iac.es, 13. www.seti.org, 14. arxiv.org, 15. www.seti.org, 16. science.nasa.gov, 17. science.nasa.gov, 18. science.nasa.gov, 19. www.esa.int, 20. science.nasa.gov, 21. science.nasa.gov, 22. science.nasa.gov, 23. apnews.com, 24. www.iac.es
