Belgijski boom szerokopasmowy: Zaskakująca prawda o dostępie do Internetu w 2025 roku

Krajobraz internetu w Belgii w 2025 roku to opowieść o kontrastach i szybkim tempie zmian. Kraj cieszy się niemal powszechnym zasięgiem szerokopasmowego internetu i jednymi z najszybszych prędkości w Europie, jednak pozostaje w tyle pod względem pełnego wdrożenia światłowodów point-topic.com en.wikipedia.org. Obszary miejskie mogą pochwalić się łączami gigabitowymi opartymi na zmodernizowanych sieciach kablowych, podczas gdy niektóre społeczności wiejskie wciąż czekają na wdrożenie światłowodów. Nowy konkurent, oferujący wyjątkowo niskie ceny, wstrząsnął rynkiem od lat zdominowanym przez kilku graczy, a rząd wdraża inicjatywy mające na celu likwidację pozostałych wykluczeń cyfrowych. Niniejszy raport przedstawia kompleksowy przegląd dostępu do Internetu w Belgii – od światłowodu, DSL, internetu kablowego i mobilnego, aż po internet satelitarny – i analizuje luki w zasięgu, wydajność, ceny, graczy rynkowych oraz trendy na lata 2024–2025, z uwzględnieniem prognoz dotyczących przyszłości cyfrowej Belgii.

Rodzaje infrastruktury internetowej w Belgii

Zasięg stałego szerokopasmowego internetu według technologii (połowa 2023 r.). Sieci DSL i kablowe docierają niemal do każdego belgijskiego gospodarstwa domowego, podczas gdy pełen zasięg światłowodu (FTTP) pozostaje stosunkowo niski point-topic.com point-topic.com.
Belgia posiada zróżnicowaną infrastrukturę internetową: nowoczesne sieci światłowodowe współistnieją z przestarzałymi liniami miedzianymi oraz rozległymi systemami kablowymi. Szerokopasmowy internet bezprzewodowy przez sieci 4G/5G jest powszechny, a nawet internet satelitarny stał się dostępną opcją. Poniżej przedstawiono podział głównych technologii dostępu:

Internet światłowodowy (FTTH/B)

Internet światłowodowy do domu/firmy (FTTH/B) to najnowocześniejsza i najszybsza stała technologia dostępu w Belgii, oferująca symetryczne prędkości do kilku gigabitów na sekundę. Dominujący operator Proximus intensywnie inwestuje w rozbudowę światłowodów (program „Fibre for Belgium” wart 3 mld euro) i w ostatnich latach znacznie zwiększył tempo wdrażania budde.com.au proximus.be. Na połowę 2023 roku czyste sieci światłowodowe obejmowały około 25,0% belgijskich gospodarstw – to najniższy zasięg światłowodów w UE point-topic.com brusselstimes.com. Najwyższy zasięg odnotowano w miastach, takich jak Bruksela (57% gospodarstw) oraz regionalnych centrach typu Brugia (47%) i Antwerpia (ponad 40%), jednak wiele obszarów – szczególnie w Walonii – ma minimalny udział światłowodów point-topic.com. Na początku 2025 roku zasięg światłowodów przyspieszył do ~43% gospodarstw finance.yahoo.com, a Proximus zamierza osiągnąć 50% do końca 2025 oraz 70% (4,2 mln lokalizacji) do 2028, dążąc do 95% do roku 2032 proximus.be gurufocus.com. Światłowód oferuje najlepszą wydajność (np. usługa Proximus 8,5 Gbps jest dostępna w niektórych lokalizacjach proximus.be), ale wdrożenia muszą jeszcze dorównać niemal powszechnej dostępności starszych sieci Belgii. Warto odnotować, że Proximus utworzył spółki joint venture Fiberklaar (Flandria) i Unifiber (Walonii) w celu przyspieszenia wdrożenia FTTH, z planem osiągnięcia odpowiednio 1,5 mln i 0,6 mln połączeń do 2028 r. proximus.com proximus.com. Inni operatorzy także ostrożnie wprowadzają światłowody: na przykład Telenet (operator kablowy) i firma energetyczna Fluvius prowadzą wspólną spółkę „NetCo” (Wyre), która stopniowo rozbudowuje światłowód we Flandrii, modernizując instalacje koncentryczne w długim horyzoncie czasowym, podczas gdy Orange Belgium (który przejął walońskiego ISP kablowego VOO) najprawdopodobniej w najbliższych latach przekształci tę sieć na światłowód lub nowoczesną sieć kablową. Podsumowując, światłowód rozwija się dynamicznie i będzie stanowił szkielet przyszłego szerokopasmowego internetu w Belgii – ale w 2025 r. wciąż będzie uzupełnieniem, a nie zastępstwem, dla starszych technologii DSL/kablowych.

Internet DSL (miedziany)

DSL wykorzystuje linie telefoniczne z miedzi i historycznie zapewniał ogólnokrajowy dostęp szerokopasmowy dzięki sieci operatora dominującego. Dostępność DSL jest niemal powszechna – 99,9% gospodarstw posiada dostęp do usługi xDSL point-topic.com. W ostatniej dekadzie Proximus zmodernizował znaczną część sieci miedzianej, wdrażając technologie VDSL2 i wektorowanie, co pozwoliło uzyskać bardzo wysokie prędkości na krótkich odcinkach – na połowę 2023 r. VDSL obejmował 96,5% gospodarstw (a 43,8% z wektorowaniem uzyskiwało jeszcze wyższe prędkości) point-topic.com. Przewyższa to średnią unijną dla zasięgu DSL point-topic.com. W praktyce wektorowane VDSL w Belgii umożliwia transfery 70–100 Mbps na krótkich liniach, podczas gdy starszy ADSL jest już praktycznie przestarzały. Prędkości DSL wyraźnie spadają wraz z długością łącza, dlatego na terenach wiejskich użytkownicy mogą osiągać zaledwie kilkanaście Mbps. Wraz z rozbudową światłowodów Proximus rozpoczął wyłączanie miedzianych linii na obszarach obsługiwanych już przez światłowód (klienci są wtedy migrowani do światłowodu) point-topic.com. Liczba abonentów DSL powoli spada, gdy użytkownicy wybierają szybszy kabel lub światłowód. Nadal jednak w 2024 r. DSL stanowi opcję rezerwową, gwarantując dostęp do przynajmniej podstawowego internetu szerokopasmowego praktycznie w każdym domu (ogólnokrajowy zasięg NGA – Next-Generation Access ≥30 Mbps to 99,6% dzięki VDSL/kablowi point-topic.com). Podsumowując: DSL przez lata stanowił trzon internetu w Belgii i choć coraz bardziej ustępuje miejsca światłowodowi, wciąż zapewnia łączność tam, gdzie światłowód lub kabel nie są jeszcze dostępne.

Internet kablowy (HFC)

Internet kablowy w Belgii funkcjonuje w oparciu o hybrydowe sieci światłowodowo-koncentryczne (HFC), pierwotnie zbudowane do transmisji telewizji kablowej. To podstawowy filar belgijskiego internetu szerokopasmowego, zwłaszcza we Flandrii i Brukseli. Operatorzy kablowi zainwestowali w najnowsze standardy DOCSIS: na połowę 2023 roku 95,6% gospodarstw miało dostęp do internetu kablowego (DOCSIS 3.0), a 95,4% – do sieci DOCSIS 3.1 umożliwiających dostęp gigabitowy point-topic.com. W rzeczywistości niemal wszystkie belgijskie sieci kablowe zostały zmodernizowane do DOCSIS 3.1, przy czym przeciętnie w UE dostępność gigabitowego kabla to ok. 33,6% point-topic.com. Dominujący operator kablowy Telenet obejmuje praktycznie całą Flandrię i część Brukseli, oferując do 1 Gbps pobierania (i ok. 40–50 Mbps wysyłania) przez kabel koncentryczny. W Walonii oraz części Brukseli operatorem sieci kablowej jest VOO (niedawno przejęty większościowo przez Orange), oferując podobne parametry (sieć VOO obejmuje ok. 50% kraju agoria.be). Internet kablowy dostarcza więc wysokie prędkości większości belgijskich gospodarstw – przez lata wypełniał lukę przy niskim udziale światłowodów, co jest kluczowym powodem, że Belgia ma dziś tak rozbudowaną sieć gigabitową, mimo stosunkowo niewielkiego FTTH. Internet kablowy zwykle oferowany jest w pakietach triple-play (internet + TV + telefon). Dzięki DOCSIS 3.1 klienci uzyskują standardowo kilkaset Mbps, a najwyższe pakiety Telenet „Giga” zapewniają do 1 Gbps pobierania. W perspektywie operatorzy kablowi planują dalszy wzrost wydajności przez DOCSIS 4.0 lub tzw. „fiber node” (przybliżanie światłowodu do końcowego użytkownika): NetCo Telenet/Fluvius planuje docelowo przechodzić na światłowód na ostatniej mili, by stopniowo osiągnąć „ewolucję ku światłowodowi” w całej Flandrii do 2038 roku www2.telenet.be (działania stopniowe). Na dziś internet kablowy pozostaje dominującą platformą stałego szerokopasmowego internetu w Belgii (ma najwięcej abonentów i wyprzedza DSL oraz światłowód) i jest kluczowym czynnikiem tak szerokiej dostępności prędkości gigabitowych.

Mobilny Internet Szerokopasmowy (4G/5G Bezprzewodowy)

Belgia posiada solidną infrastrukturę mobilnego internetu szerokopasmowego, z trzema długo działającymi operatorami sieci komórkowych (Proximus, Orange Belgium i Telenet/Base) oraz nowym graczem (Digi Belgium). Zasięg 4G LTE obejmuje zasadniczo całą populację (≈100%) tradingeconomics.com, dzięki czemu praktycznie w każdym miejscu w Belgii smartfony i routery 4G mają dostęp do internetu. Od 2025 roku Belgia jest już mocno zaawansowana w procesie wdrażania sieci 5G: wszyscy trzej główni operatorzy uruchomili usługi 5G po opóźnionej aukcji częstotliwości w połowie 2022 roku budde.com.au. Początkowo adopcja 5G była powolna ze względu na rygorystyczne limity promieniowania (zwłaszcza w Brukseli) i późny przydział pasma, ale te przeszkody zostały przezwyciężone – regiony złagodziły limity PEM, by ułatwić wdrożenie 5G w latach 2022–2023 digital-strategy.ec.europa.eu. Do połowy 2023 roku zasięg 5G obejmował około 40,4% populacji point-topic.com, choć pokrycie w głównym pasmie 3,5 GHz wynosiło jedynie około 14% point-topic.com. Rozwój przyspieszył w ciągu 2024 roku; Proximus poinformował o 75% pokryciu populacji zasięgiem 5G na początku 2025 finance.yahoo.com, a wszystkie obszary miejskie mają już co najmniej podstawowe 5G. Mobilny internet szerokopasmowy działa wydajnie: najszybsza sieć (Proximus) oferuje medianę prędkości pobierania 4G/5G ponad 100 Mbps ookla.com ookla.com. Wielu użytkowników intensywnie korzysta z transmisji danych na smartfonach (penetracja mobilnego internetu szerokopasmowego to około 90% populacji en.wikipedia.org), jednak generalnie jest to uzupełnienie dla stacjonarnego łącza szerokopasmowego, a nie zamiennik internetu domowego w Belgii. Stały dostęp bezprzewodowy (FWA) w technologii 4G/5G nie jest jeszcze powszechnie używany, ze względu na niemal uniwersalne opcje kablowe, chociaż operatorzy testowali FWA 5G jako przyszłą alternatywę konkurencyjną reportlinker.com. Ogólnie rzecz biorąc, sieci mobilne stanowią wszechobecną warstwę dostępu do internetu, a 5G ma zwiększyć przepustowość i umożliwić niskie opóźnienia w zastosowaniach bezprzewodowych (gdy zasięg stanie się powszechny na głównych drogach i terenach wiejskich zgodnie z celami UE na rok 2025).

Internet satelitarny

Satelitarny internet szerokopasmowy ma w Belgii niszową, ale wyraźną obecność. Tradycyjnie usługi satelitów geostacjonarnych (np. ViaSat/KA-SAT czy Eutelsat Konnect) były dostępne dla użytkowników wiejskich, jednak ze względu na wysokie opóźnienia (~600–700 ms) i ograniczone prędkości były one ostatecznością. Prawdziwą rewolucją okazał się SpaceX Starlink, czyli konstelacja satelitów na niskiej orbicie (LEO). Starlink pojawił się w Belgii w maju 2021 roku worldpopulationreview.com i może zapewnić 100–200 Mbps pobierania (20–40 Mbps wysyłania) oraz opóźnienia rzędu 45 ms – zbliżone do sieci naziemnych ookla.com. W rzeczywistości w IV kwartale 2024 r. Starlink osiągnął w Belgii medianną wartość opóźnienia 46 ms, czyli jedną z najniższych w Europie (na równi z Luksemburgiem) ookla.com. Wydajność poprawiła się wraz ze wzrostem liczby satelitów i stacji naziemnych SpaceX w Europie. Jednak Starlink jest stosunkowo drogi (około 65–100 € miesięcznie plus ~450 € za sprzęt), więc stosuje się go głównie w specyficznych sytuacjach: zdalne gospodarstwa domowe lub rolne poza zasięgiem światłowodu/kabla, użytkownicy sfrustrowani lokalnym duopolem lub jako łącze zapasowe dla firm wymagających redundancji. W Belgii adopcja pozostaje niewielka w porównaniu z krajami o słabych sieciach naziemnych (wysoki zasięg sieci kablowych/VDSL sprawia, że satelita nie jest aż tak istotny) ookla.com. Mimo to, Starlink i podobne usługi LEO oferują nową opcję „łączności wszędzie”. Poza Starlinkiem, niewielu innych dostawców satelitarnych celuje w konsumencki rynek Belgii – wyjątkiem jest OneWeb, który (w partnerstwie z operatorem satelitarnym Nortlink) rozpoczął oferowanie szerokopasmowego internetu LEO dla firm w Europie Zachodniej w 2023 r. (celując w zastosowania profesjonalne, np. w żegludze czy jako łącze zapasowe dla firm). Podsumowując, internet satelitarny w Belgii jest dostępny i technicznie imponujący, jednak ze względu na silną infrastrukturę naziemną pozostaje rozwiązaniem niszowym. Stanowi ważne narzędzie dla niepokrytych miejsc, obiektów mobilnych (np. kampery, żegluga) oraz jako opcja awaryjna w razie potrzeby. Państwo nie musiało silnie dotować satelity na rzecz dostępu wiejskiego, ponieważ praktycznie każde belgijskie gospodarstwo domowe ma jakąś opcję internetu naziemnego point-topic.com, lecz mimo to satelity LEO dodają warstwę łączności dla zainteresowanych.

Zasięg i dostępność: miasta kontra tereny wiejskie

Belgia cieszy się rozległym pokryciem internetu szerokopasmowego zarówno w miastach, jak i na terenach wiejskich, choć występują pewne różnice w dostępności ultraszybkich sieci. Praktycznie każde gospodarstwo domowe (≈100%) ma dostęp przynajmniej do podstawowego szerokopasmowego internetu stacjonarnego, a łącza nowej generacji (NGA ≥30 Mbps przez VDSL, kabel lub światłowód) obejmują 99,6% domów w skali kraju point-topic.com. Nawet na obszarach wiejskich zasięg NGA to około 93,6%, znacznie powyżej średniej unijnej dla wsi (~78,7%) point-topic.com. Oznacza to, że zdecydowana większość wiosek wiejskich ma przynajmniej internet VDSL lub kablowy. Zasięg 4G dodatkowo wypełnia wszelkie pozostałe luki, obejmując praktycznie całą populację tradingeconomics.com, zapewniając, że żaden zamieszkały obszar nie pozostaje całkowicie offline.

Niemniej jednak, jeśli chodzi o ultraszybki internet szerokopasmowy (100 Mbps i więcej, czyli tzw. „Sieci o bardzo dużej pojemności”), obszary miejskie wypadają znacznie lepiej niż wiejskie. Dzięki wdrożeniom światłowodowym i kablowym 96,0% belgijskich gospodarstw domowych znajduje się w zasięgu sieci gigabitowej (kabel DOCSIS 3.1 lub FTTP) point-topic.com – to jeden z najwyższych wskaźników w Europie point-topic.com. Jednak na wsi zasięg VHCN to tylko 51,4% point-topic.com, czyli niemal połowa gospodarstw wiejskich nadal nie ma dostępu do prędkości gigabitowych. W Flandrii (północ Belgii) nawet wsie często mają internet kablowy (w wiejskich rejonach Flandrii VHCN sięga nawet ~80–100% w niektórych obszarach point-topic.com point-topic.com), podczas gdy w Walonii (południe) wiele gmin wiejskich nie ma jeszcze ani kabla, ani światłowodu (są obszary, gdzie pokrycie gigabitowe to zaledwie <3%) point-topic.com. Przykładem jest rejon Nivelles (Walonii) z ~79,5% zasięgu gigabitowego na wsi – prawdopodobnie dzięki kablowi – podczas gdy w innych rejonach wiejskich Walonii dominują połączenia VDSL point-topic.com. Natomiast prawie wszystkie miejskie dzielnice, czy to w Brukseli, Antwerpii czy mniejszych miastach, mają przynajmniej jedną opcję gigabitową (kabel lub światłowód). Zasięg światłowodu szczególnie podkreśla dystans miasto-wieś: FTTP obejmuje ponad połowę Brukseli, podczas gdy na wsi tylko 7,3% gospodarstw domowych miało światłowód w połowie 2023 point-topic.com. Wiejscy użytkownicy pozbawieni kabla/światłowodu muszą polegać na unowocześnionym DSL (wiele linii wiejskich obsługuje VDSL – 84,1% zasięgu VDSL na wsi point-topic.com – co często pozwala przekroczyć 30–50 Mbps). W naprawdę odległych miejscach internet szerokopasmowy zapewniają 4G/5G lub satelita, choć z pewnymi kompromisami jakościowymi.

Aby to zobrazować, poniżej znajduje się kilka wskaźników zasięgu (dane z połowy 2023):

• DSL: 99,9% gospodarstw domowych (obszary wiejskie 97,4%) ma dostęp do linii miedzianych/DSL point-topic.com point-topic.com.
• VDSL: 96,5% gospodarstw domowych (obszary wiejskie 84,1%) – bardzo szeroko przeprowadzone modernizacje VDSL point-topic.com point-topic.com.
• Kablowe (Docsis 3.1): 95,4% gospodarstw domowych (obszary wiejskie 49,0%) – niemal wszystkie miasta i wiele mniejszych miejscowości, ale mniej na odległych wsiach point-topic.com point-topic.com.
• Światłowód (FTTP): 25,0% gospodarstw domowych (obszary wiejskie 7,3%) – silna koncentracja na miastach, jak dotąd minimalny zasięg na terenach wiejskich point-topic.com point-topic.com.
• VHCN (FTTP + Docsis3.1): 96,0% gospodarstw domowych (obszary wiejskie 51,4%) ma dostęp do sieci gigabitowych point-topic.com point-topic.com.
• Mobilne: 4G ~100% populacji, 5G ~40% populacji w 2023 roku wzrastając do ~75% w 2024 point-topic.com finance.yahoo.com (najpierw skupienie na miastach i obszarach o dużym natężeniu ruchu).

Tego typu dane umieszczają Belgię wśród czołówki europejskiej pod względem szerokiego zasięgu, z wyjątkiem czystego światłowodu, w którym pozostawała w tyle. Miejsko-wiejski podział cyfrowy w Belgii jest węższy niż w wielu krajach (pokrycie 30 Mbps na obszarach wiejskich wynosi 93,6% wobec średniej UE ~79% point-topic.com). Niemniej jednak, różnica w dostępie gigabitowym jest wyraźna – gospodarstwo na wsi może być skazane na DSL 50 Mbps, podczas gdy mieszkaniec miasta korzysta z kablówki/światłowodu 1 Gbps. Rząd dostrzegł to i podjął działania mające na celu zlikwidowanie tych różnic. Krajowy plan odbudowy przyznał 41 mln euro na rozszerzenie szybkiego internetu do tzw. „białych plam” (słabo obsługiwanych kieszeni wiejskich) w najbliższych latach digital-strategy.ec.europa.eu. W Walonii władze regionalne inwestują ponad 70 mln euro, by podłączyć parki biznesowe i szkoły do światłowodu, zapewniając, że wiejskie centra gospodarcze nie zostaną pominięte digital-strategy.ec.europa.eu. Niewielka niemieckojęzyczna społeczność na wschodzie Belgii uzyskała nawet 19,5 mln euro na budowę FTTH w swoich miejscowościach digital-strategy.ec.europa.eu. Dodatkowo regulator BIPT utrzymuje system mapowania, wskazujący dostępność szerokopasmową według lokalizacji, by identyfikować pozostające białe plamy i kierować tam publiczne wsparcie digital-strategy.ec.europa.eu. Te działania, w połączeniu z komercyjnym rozwojem światłowodu i 5G, stale poprawiają łączność na obszarach wiejskich. Do 2025 roku wiele dotychczas wykluczonych miejsc przechodzi modernizacje – albo poprzez doprowadzenie światłowodu na przedmieścia, albo dzięki alternatywie w postaci stacjonarnego 5G reportlinker.com. Podsumowując, miasta belgijskie już dziś mają niemal powszechny dostęp do szybkiego internetu, a choć tereny wiejskie odstają technologicznie w kwestii najszybszych rozwiązań, dystans ten jest systematycznie zmniejszany. Decydenci mają jasny cel – „100 Mbps z możliwością rozbudowy do 1 Gbps dla każdego gospodarstwa” (unijny cel Gigabit Society 2025), choć Belgia początkowo miała niskie prawdopodobieństwo pełnej realizacji do 2025 roku ze względu na późny start inwestycji światłowodowych table.media table.media. Perspektywy na rok 2030 wyglądają znacznie lepiej – powszechny dostęp gigabitowy jest na horyzoncie dzięki połączeniu światłowodu, kabla i 5G.

Prędkości internetu, opóźnienia i jakość usług

Belgijskie usługi internetowe należą do czołówki w Europie, co zawdzięcza się powszechności szybkich sieci kablowych i rosnącemu zasięgowi światłowodu. Średnie prędkości są stale wysokie. Na początku 2023 roku mediana prędkości pobierania na łączach stacjonarnych wynosiła ok. 86,7 Mbps datareportal.com (wzrost o ~12% względem poprzedniego roku), a pod koniec 2024 mediana prawdopodobnie przekroczyła już trzycyfrowy poziom. W sieciach mobilnych mediana pobierania wynosiła 56 Mbps na 4G/5G na początku 2023 datareportal.com, również z roku na rok wzrastając. Mediany te obejmują wszystkie technologie (również wolniejszy DSL), dlatego użytkownicy kablówki lub światłowodu na ogół notują dużo wyższe przepustowości. Najszybsze oferty w Belgii są światowej klasy: Proximus oferuje do 8,5 Gbps po światłowodzie w wybranych regionach proximus.be, a najwyższe taryfy Proximus i Telenet to ok. 1 Gbps dla klientów indywidualnych.

W raportach o wydajności sieci Belgia wypada bardzo dobrze. W Speedtest Intelligence Ookli za II poł. 2024 Proximus Fiber uznany został za najszybszego dostawcę internetu stacjonarnego z medianą pobierania ~302 Mbps i wysyłania ~178 Mbps oraz wzorcowo niskim pingiem na poziomie 9 ms ookla.com. Kolejne miejsca zajęli operatorzy kablowi (Telenet ~176 Mbps, VOO ~167 Mbps mediany pobierania) ookla.com – sugerując, że wielu klientów korzysta z ofert średniego poziomu, choć infrastruktura pozwala na ~1 Gbps. Na światłowodzie i kablu opóźnienia są bardzo niskie (typowo 5–20 ms), więc nadają się do gier i VoIP-u. Użytkownicy DSL odczuwają wyższe opóźnienia (20–40 ms+) i niższe prędkości, ale – jak wspomniano – jest ich coraz mniej. W sieciach mobilnych Proximus prowadził z medianą pobierania ~101 Mbps na 4G/5G pod koniec 2024 ookla.com ookla.com, a następnie Orange (~81 Mbps) i Telenet/Base (~73 Mbps). Prędkości te odzwierciedlają powszechność 4G+ oraz rozwijające się 5G. Opóźnienia mobilne również uległy poprawie: Proximus osiągnął najniższy ping 4G/5G na poziomie 39 ms ookla.com. Wraz z rozwojem sieci 5G oczekuje się dalszego spadku opóźnień mobilnych do ok. 20 ms w najbliższych latach, co będzie korzystne dla aplikacji czasu rzeczywistego.

Jeśli chodzi o jakość usług, belgijscy ISP radzą sobie bardzo dobrze. Na przykład, testy spójności (próbki spełniające minimum 25/3 Mbps) według Speedtest wskazują, że Proximus fiber przekracza 92% spójności ookla.com, czyli użytkownicy niemal zawsze otrzymują doświadczenie na poziomie „broadband” lub lepszym. Jakość streamingu wideo jest porównywalna u wszystkich operatorów, bez większych statystycznych różnic ookla.com – streaming HD/4K zwykle przebiega płynnie przy odpowiedniej przepustowości. Wskaźniki jakości gier również wypadają dobrze: Proximus fiber uzyskał ~98,8 pkt (w skali 0–100 QoE gaming), będąc liderem rynku ookla.com, co oznacza minimalny jitter i brak odczuwalnych lagów na łączach kablowych. Ogólnie, satysfakcja użytkowników jest wysoka – konsumenci ocenili światłowód Proximus na 3,63/5 (najwyżej spośród ISP) w ankiecie Speedtest ookla.com, co świadczy o dużym poziomie zadowolenia.

Jednym z istotnych aspektów jest zależność Belgii od sieci kablowych w zakresie wysokich prędkości: podczas gdy kabel zapewnia świetny przesył danych do pobierania (często 500 Mbps do 1 Gbps), prędkości wysyłania są znacznie niższe (np. 20–50 Mbps w DOCSIS 3.1). Ta asymetria może stanowić problem dla zaawansowanych użytkowników lub małych firm, które potrzebują większej przepustowości w górę. Łącze światłowodowe rozwiązuje ten problem, oferując prędkości symetryczne (np. mediana uploadu na światłowodzie Proximusa ~178 Mbps ookla.com). Wraz z rozwojem światłowodu, średnia wydajność uploadu się poprawia. Kolejny aspekt to zagęszczenie sieci: sieć kablowa, jako współdzielona, może zwalniać w godzinach szczytu w niektórych lokalizacjach, jednak Telenet i VOO w dużej mierze rozwiązały ten problem dzięki modernizacjom i segmentacji sieci. Szerokie użycie vectoringu na VDSL pozwoliło wycisnąć wysoką wydajność z miedzi, ale wraz ze starzeniem się tych linii i rosnącym zapotrzebowaniem na ultraszybkie łącza, przejście na światłowód okaże się kluczowe dla utrzymania jakości.

Na arenie międzynarodowej internet belgijski uzyskuje dobre wyniki w indeksach prędkości – zwykle plasując się w pierwszej 20–30 krajów świata pod względem prędkości stacjonarnego internetu szerokopasmowego, podobnie dla mobilnego. Digital Economy & Society Index (DESI) 2022 odnotował, że Belgia miała 67% abonamentów szerokopasmowych ≥100 Mbps, znacznie powyżej średniej UE en.wikipedia.org, co odzwierciedla popularność szybkich pakietów (głównie kablowych). Podobnie, Ookla podkreśliła, że opóźnienia Starlink w Belgii (46 ms) są już niewiele wyższe od średnich krajowych dla internetu naziemnego, dzięki usprawnieniom ookla.com – to dowód, że nawet najnowsze technologie znajdują tu miejsce na wymagającym rynku. Podsumowując, belgijscy użytkownicy internetu cieszą się na ogół szybkimi i niezawodnymi usługami: opcje gigabitowe są powszechne, codzienne prędkości są więcej niż wystarczające do wymagających zadań, a opóźnienia na tyle niskie, by realizować potrzeby czasu rzeczywistego. Wraz z ekspansją światłowodów i 5G oczekuje się, że Belgia jeszcze bardziej umocni swoją pozycję kraju z doskonałym internetem – być może przekształcając obecne zapóźnienie światłowodowe w historię sukcesu szybkiej modernizacji.

Ceny i modele subskrypcji

Ceny internetu w Belgii historycznie należały do wyższych w porównaniu z niektórymi sąsiednimi krajami, głównie z powodu skoncentrowanego rynku. Przez wiele lat duopol Proximus i Telenet (oraz VOO na południu) oznaczał ograniczoną konkurencję cenową, a abonamenty szerokopasmowe były często wiązane z usługami TV lub telefonem. W rezultacie typowy miesięczny koszt za nielimitowany szybki internet wynosił około €50–€70. Dla przykładu, w 2023 roku samodzielny plan światłowodowy Proximusa (500 Mbps pobieranie/100 Mbps wysyłanie) kosztował około €65/miesiąc proximus.com, a pakiet Telenet 1 Gbps „One Up” (z mobile i TV) ok. €90/miesiąc reddit.com. Średni koszt podstawowego pakietu szerokopasmowego (60 Mbps lub wyżej, bez limitu danych) wynosił ok. €50 według badań kosztów życia numbeo.com. Są to znacząco wyższe ceny niż we Francji czy Niemczech, co często budzi frustrację konsumentów reddit.com. Do niedawna jedynym ratunkiem były marki budżetowe czy promocje: Scarlet, tania spółka-córka Proximusa, oferuje nielimitowany internet (DSL/VDSL) za około €34/miesiąc proximus.com, a czasem Proximus/Telenet mają wstępne rabaty (np. 6 miesięcy taniej). Limity danych w stałych łączach szerokopasmowych praktycznie przeszły do przeszłości – wszyscy główni operatorzy oferują nielimitowane dane (choć limit 150 GB/miesiąc przy 30 Mbps dotyczy nowej taryfy socjalnej proximus.com, omówionej poniżej). Podsumowując, belgijscy klienci płacą za internet więcej, ale otrzymują wysokie prędkości i nielimitowany transfer w tej cenie.

Modele subskrypcji często opierają się na pakietach: bardzo powszechne są oferty triple-play (internet + TV + telefon stacjonarny) lub quad-play (z dodanym mobile). Operatorzy zachęcają do wiązania usług rabatami. Na przykład pakiety Proximus Flex łączą światłowód, cyfrową TV i mobile – pakiet 1 Gbps na światłowodzie z mobile to ok. €84/miesiąc (po promocjach) reddit.com. Pakiety Telenet One podobnie łączą internet kablowy, TV i mobile. Jednak regulatorzy zadbali także o dostępność internetu solo – te plany, choć trochę tańsze, wciąż są stosunkowo kosztowne.

Dużym przełomem był końcówka 2024 roku: DIGI Belgium, nowy gracz na rynku, ruszył z szokująco niskimi cenami jak na belgijskie warunki. DIGI (część rumuńskiej Digi Communications) oferuje światłowód za €10/miesiąc za 500 Mbps, €15 za 1 Gbps i €20 za 10 Gbps – wszystko nielimitowane, symetryczne i z darmowym montażem csimagazine.com. Te stawki to ułamek cen dotychczasowych operatorów i od razu wyznaczyły nowy punkt odniesienia. Problem w tym, że sieć DIGI dopiero powstaje i początkowo obejmuje tylko wybrane dzielnice Brukseli (od 2024, stopniowe poszerzanie zasięgu) csimagazine.com. Niemniej jednak jej pojawienie się wywołuje presję konkurencyjną. Belgijscy konsumenci, którzy zawsze zazdrościli taniego internetu we Francji, z niedowierzaniem zobaczyli gigabit za €15 w Belgii – coś „czego dotąd nie można było sobie wyobrazić”. Ponadto, plany mobilne Digi są tańsze od konkurencji (np. €5 za 15 GB danych csimagazine.com). Można się spodziewać reakcji liderów rynku w postaci nowych promocji lub marek budżetowych, zwłaszcza tam, gdzie Digi się pojawia.

Kolejną nowością cenową jest wprowadzenie „taryfy socjalnej” na internet. W 2024 roku rząd rozszerzył grono beneficjentów taryfy socjalnej, by ułatwić osobom o niskich dochodach i grupom wrażliwym dostęp do sieci telecompaper.com. Nowa oferta socjalna kosztuje €19/miesiąc za stałe łącze internetowe (150 GB przy co najmniej 30 Mbps) proximus.com, lub €40 za pakiet internet+TV ombudsmantelecom.be. Proximus, Telenet oraz VOO muszą zapewniać takie zniżkowe plany ombudsmantelecom.be. Początkowo zainteresowanie nie było duże (może z powodu niskiej świadomości lub limitu 150 GB), przez co rząd rozważał zmiany i ułatwienia telecompaper.com. Mimo to jest to znaczący krok w kierunku większej przystępności cenowej i włączenia cyfrowego – by cena nie była barierą dla podstawowego dostępu do sieci.

W przypadku mobilnym trendy cenowe są nieco bardziej przyjazne konsumentom. Przykład: najtańsze pakiety danych (1–5 GB) kosztują ok. €15/miesiąc reddit.com, a wielousługowe pakiety zwykle zawierają nielimitowane rozmowy i SMS-y. Jednak większe pakiety danych (np. nielimitowane 5G) są wciąż droższe (często €30–€40+). Ponownie, wejście Digi z nielimitowanymi rozmowami/SMS za €14 i tanim internetem może wymusić spadek cen. W 2025 roku belgijscy konsumenci wreszcie zaczynają dostrzegać większą konkurencję cenową: przejęcie VOO przez Orange Belgium pozwoliło tej firmie łączyć usługi mobilne i stacjonarne w atrakcyjnych rabatowych pakietach, a Telenet/BASE już wcześniej rozruszały rynek mobilny po uzyskaniu statusu operatora sieci. Jednak w przypadku internetu stacjonarnego ceny pozostają powyżej średniej UE – co regulator BIPT monitoruje w corocznych międzynarodowych raportach porównawczych bipt.be. Wszyscy zgadzają się, że szerokopasmowy internet w Belgii jest wysokiej jakości, ale drogi; nadzieję dają nowe inwestycje w sieci światłowodowe (Digi, potencjalna współpraca Proximus–Orange, itp.), które mogą wpłynąć na spadek cen.

Jeśli chodzi o modele subskrypcji, praktycznie wszystkie oferty stacjonarnego internetu szerokopasmowego w Belgii są nielimitowane (flat-rate)/bez limitu danych (era miesięcznych limitów i opłat za przekroczenie skończyła się dla głównych ofert około dekadę temu). Umowy zwykle trwają 1 lub 2 lata, ale regulatorzy wymusili łatwiejsze przełączanie operatorów i zakończenie automatycznych przedłużeń, dzięki czemu klienci mogą zmienić dostawcę z miesięcznym wyprzedzeniem po upływie pierwotnego okresu. Wielu abonentów wynajmuje modem/router od operatora (często wliczony w cenę). Hotspoty Wi-Fi oraz publiczne Wi-Fi były oferowane przez niektórych operatorów (np. Telenet Homespots, Proximus Public Wi-Fi) jako wartość dodana. Kolejny trend to OTT TV kontra tradycyjna telewizja kablowa – wraz ze wzrostem streamingu część użytkowników wybiera sam internet i rezygnuje z pakietu TV. Operatorzy odpowiedzieli na to elastycznymi pakietami (np. „internet + tylko komórka”).

Podsumowując, ceny internetu w Belgii w 2025 r. odzwierciedlają dziedzictwo ograniczonej konkurencji, ale obecnie rynek znajduje się na rozdrożu. Choć większość wciąż płaci ok. 50–70 euro za domowy internet, nowe ultratanie oferty oraz działania regulatorów rozszerzają wybór zarówno na dole (taryfa socjalna, Digi), jak i na górze drabiny (przystępne gigabitowe szybkości). Konsumenci mogą na tym skorzystać, licząc na więcej „wartości za pieniądze” w kolejnych latach – to pozytywna zmiana w kraju, który długo płacił premię za łączność.

Penetracja rynku i adaptacja przez użytkowników

Belgia to społeczeństwo wysoce skomunikowane, z wykorzystaniem internetu i przyjęciem szerokopasmowego dostępu na poziomie nasycenia w wielu segmentach. Na początku 2023 roku było 11,03 mln użytkowników internetu, co odpowiada penetracji internetu na poziomie 94,5% populacji datareportal.com. W 2025 roku indywidualne korzystanie z internetu sięga ok. 95% – praktycznie każdy dorosły Belg jest obecny online w jakiejś formie. To powyżej średniej UE i w czołówce krajów UE pod względem wykorzystania internetu en.wikipedia.org. Pozostali offline to głównie osoby starsze lub niektóre grupy o niskich dochodach, którym pomagają rządowe programy inkluzywne (np. szkolenia z kompetencji cyfrowych i tani dostęp).

Jeśli chodzi o podłączenia gospodarstw domowych, ok. 94–95% belgijskich gospodarstw ma abonament na internet statista.com. To wzrost z ~90% dekadę temu do średnich lat 90. obecnie, pozostawiając małą mniejszość gospodarstw (często samotnie mieszkających seniorów) bez internetu w domu. Zwraca uwagę, że według badania Statbel z 2023 r. 94,8% domów na przedmieściach miało dostęp do internetu statista.com, co wskazuje na zgodność pomiędzy typami społeczności. Praktycznie 100% firm w Belgii ma dostęp do internetu, a nawet ponad 97% małych przedsiębiorstw korzysta z szerokopasmowego łącza (brak mają zwykle tylko bardzo małe lub w specyficznych sytuacjach). Szerokopasmowy internet uznawany jest za podstawową usługę w biznesie – od sklepów korzystających z płatności online po wielkie firmy na wielogigabitowych łączach. Wiele firm wykupuje wyższe pakiety (światłowód lub linie dedykowane) dla niezawodności.

Patrząc na liczbę subskrypcji szerokopasmowych, Belgia miała w 2024 roku ok. 5,32 mln stacjonarnych abonamentów szerokopasmowych reportlinker.com. Mając ok. 4,8 mln gospodarstw domowych, daje to średnio ok. 1,1 subskrypcji na gospodarstwo (wliczając firmy i niektóre domy z wieloma liniami). Penetracja stałego szerokopasmowego internetu sięga 43,7 subskrypcji na 100 mieszkańców en.wikipedia.org (dane World Bank 2023), co daje jeden z najwyższych wyników w Europie i pokazuje, jak powszechne są domowe łącza. Struktura tych subskrypcji się zmienia: przybywa kablu i światłowodu, a DSL stopniowo traci udział. W 2022 r. 67% subskrypcji stacjonarnych było o prędkości co najmniej 100 Mbps en.wikipedia.org, co świadczy o dużym zainteresowaniu szybkim internetem. W 2025 r. odsetek ten z pewnością jest jeszcze wyższy wraz z przechodzeniem użytkowników kablówki na gigabitowe pakiety i wzrostem udziału światłowodu.

Szerokopasmowy internet mobilny również jest wszechobecny. W 2023 r. było ok. 11,28 mln połączeń mobilnych w Belgii (97% populacji) datareportal.com, co oznacza, że wiele osób ma więcej niż jedną kartę SIM (np. telefon służbowy i prywatny). Penetracja smartfonów jest wysoka (ok. 80–85% populacji korzysta ze smartfonów). Penetracja internetu mobilnego (osoby korzystające z transmisji danych mobilnych) osiągnęła ~90% do 2021 r. en.wikipedia.org i wciąż rośnie, bo nawet późni adaptatorzy (np. część seniorów) kupują smartfony. Coraz więcej Belgów codziennie korzysta z internetu mobilnego w ruchu, choć do „cięższych” zadań większość nadal używa domowego Wi-Fi. Ciekawostka: korzystanie z mediów społecznościowych obejmowało 80,9% ogółu społeczeństwa w 2023 r. datareportal.com, co pośrednio pokazuje skalę dostępności internetu.

Warto też spojrzeć na adopcję według segmentu: młodsi Belgowie (poniżej 55 roku życia) niemal powszechnie korzystają z internetu (98–99%), podczas gdy wśród seniorów (65+) wskaźnik ten jest niższy (choć rośnie i obecnie sięga 70–80%). Rząd i organizacje NGO prowadzą programy wzmacniające kompetencje cyfrowe seniorów i grup zagrożonych wykluczeniem. Wikipedia podaje, że poziom umiejętności cyfrowych w Belgii jest zbliżony do średniej UE, a 54% ma co najmniej podstawowe umiejętności cyfrowe en.wikipedia.org – co wskazuje, że pozostaje jeszcze sporo do poprawy, nawet przy szerokim dostępie.

Domy vs biznes: W segmencie mieszkaniowym wieloosobowe gospodarstwa niemal zawsze mają abonament na internet, ponieważ praca, edukacja i rozrywka zależą od łączności. Średnia szybkość subskrybowanych łączy szerokopasmowych w domach rośnie (operatorzy sukcesywnie wycofują niskie szybkości lub podnoszą je automatycznie – np. Scarlet zwiększył bazową prędkość do 50 Mbps za 34 euro bez podwyżki ceny proximus.com). W biznesie, zwłaszcza w MSP, wysokiej jakości sieci belgijskie umożliwiły niemal 100% penetracji: np. praktycznie każda firma korzysta z usług w chmurze, VoIP itd., co wymaga stałego łącza. Pandemia COVID-19 pokazała także, jak kluczowy jest niezawodny internet – w 2025 r. praca zdalna wciąż jest popularna i gospodarstwa często dbają o wystarczającą przepustowość (często podnosząc pakiet, gdy kilku domowników naraz korzysta z wideokonferencji).

Wskaźnikiem wartym uwagi jest penetracja szerokopasmowego internetu na gospodarstwo domowe. Po zsumowaniu stacjonarnego i mobilnego, praktycznie każde gospodarstwo korzysta z internetu w przynajmniej jednej formie. Stały internet w domach to średnio ponad 90%. Ci bez łącza stacjonarnego często polegają na mobilnym (część młodszych singli decyduje się wyłącznie na pakiet danych 4G/5G, jeśli im wystarcza). Jednak nielimitowane pakiety danych są drogie, więc domy korzystające tylko z internetu mobilnego są nadal rzadkością (~5% lub mniej).

Podsumowując, współczynniki adaptacji internetu w Belgii są bardzo wysokie: ok. 95% gospodarstw domowych online, 93–94% osób regularnie korzystających z internetu en.wikipedia.org oraz dominacja szybkich łącz. Niewielki podział cyfrowy dotyczy bardziej jakości dostępu (światłowód vs DSL itp.) niż samej możliwości podłączenia. Dzięki dalszym inwestycjom i spadającym cenom nawet ostatni wykluczeni (głównie z powodu kosztów lub umiejętności) stopniowo łączą się z siecią. W 2025 r. Belgia to de facto społeczeństwo w pełni połączone, zgodne z jej reputacją jako wczesnego lidera szerokopasmowego internetu (była jednym z pierwszych krajów Europy z kablówką i DSL-em pod koniec lat 90.). Przyszłe wyzwanie to nie tyle sama adaptacja, co modernizacja wszystkich do nowej generacji technologii i zapewnienie, by nikt nie pozostał z gorszym dostępem.

Najważniejsi dostawcy internetu (ISP)

Belgijski rynek internetu obsługuje kilka kluczowych firm, każda z własną infrastrukturą, oraz kilkadziesiąt niszowych lub wirtualnych operatorów. Oto główni ISP i operatorzy zapewniający dostęp do internetu:

• Proximus (Belgacom) – Dominujący operator telekomunikacyjny. Proximus zarządza narodową siecią telefonii stacjonarnej i prowadzi główne inwestycje w światłowód. Dostarcza internet DSL/VDSL oraz FTTH, a także jest operatorem komórkowym (to także największy operator mobilny). Proximus ma najszerszy zasięg internetu stacjonarnego (wszędzie tam, gdzie jest linia telefoniczna) i ok. 45% udziałów w rynku broadband. Oferuje usługi konwergentne (internet, telewizja cyfrowa, telefon stacjonarny, komórka) pod marką Proximus, a także jest właścicielem Scarlet, taniego ISP. Sieć światłowodowa Proximusa jest otwarta dla innych operatorów (regulator wymusił „unbundling” światłowodu bipt.be, podobnie jak wcześniej z DSL). W 2024 r. Proximus zdobył nagrody za najszybszą stacjonarną sieć (światłowód) w Belgii ookla.com. Firma jest częściowo państwowa i pozostaje liderem rynku.
• Telenet – Lider kablówki we Flandrii. Telenet zarządza rozległą siecią HFC w całej Flandrii (i części Brukseli oraz małych fragmentach Walonii). Oferuje szerokopasmowy internet przez kabel (do 1 Gb/s), telewizję cyfrową i od niedawna usługi mobilne (Telenet kupił BASE w 2016, stając się dostawcą konwergentnym). Telenet należy do Liberty Global, które w 2023 r. przejęło 100% udziałów budde.com.au budde.com.au. Telenet ma ok. 30% udziałów w rynku broadband. Jego przewaga historyczna to Flandria, gdzie zawsze konkurował bezpośrednio z Proximusem (DSL) – tę rywalizację uznaje się za motor wysokiej penetracji szerokopasmowego internetu w Belgii budde.com.au. Infrastrukturę Telenet wykorzystują też niektórzy niezależni operatorzy na zasadach hurtowych (np. Orange miał umowę na usługi przez sieć Telenetu). Dzięki NetCo i przedsięwzięciu z Fluvius (Wyre), Telenet dąży do stopniowej światłowizacji swojej sieci. Marka Telenet jest bardzo silna we Flandrii i kojarzona z jakością usług (często wygrywa w testach prędkości, ustępując tylko światłowodowi).
• Orange Belgium – Operator mobilny, który stał się konwergentnym. Orange (dawniej Mobistar) to drugi co do wielkości operator komórkowy w Belgii. Początkowo nie miał własnej infrastruktury stacjonarnej i uruchomił usługi „Orange Love” w oparciu o wynajem łączy kablowych (regulowany dostęp hurtowy). W latach 2021–2023 Orange wykonał strategiczny ruch, przejmując 75% udziałów VOO, operatora kablowego Walonii i części Brukseli brusselstimes.com. To przejęcie (finalizacja w 2023) daje Orange własną sieć HFC obejmującą ~1,8 mln gospodarstw w Walonii/Brukseli. Orange oferuje obecnie internet przez sieć VOO (i dalej przez Telenet we Flandrii w ramach umowy hurtowej, przynajmniej do czasu ekspansji światłowodu na te tereny). Dzięki VOO Orange awansował na pełnoprawnego konkurenta Proximusa i Telenetu, notując znaczący wzrost udziału w rynku. Orange ma zamiar unowocześnić sieć VOO (być może przejść na DOCSIS 4.0 lub FTTH), by pozostać konkurencyjnym. W mobilu Orange Belgium dysponuje mocną siecią 4G i od 2022 prowadzi 5G. Działa w partnerstwie z Proximusem w ramach RAN-sharing MWingz, by szybciej wdrażać 5G i taniej pokrywać wybrane obszary proximus.com. Obecność Orange wywierała istotną presję konkurencyjną, zwłaszcza cenową (często pozycjonowali się nieco taniej od Proximusa/Telenetu za podobne pakiety).
• VOO – Operator kablowy w Walonii. VOO powstało przez połączenie kablówek frankofońskich (Nethys/Enodia i Brutélé). Oferuje szybki internet kablowy (do 1 Gb/s po modernizacjach) i płatną TV, głównie w Walonii i części Brukseli. VOO historycznie miało ok. 0,5 mln klientów broadband. Po przejęciu przez Orange VOO działa de facto pod egidą Orange, ale pod własną marką (przynajmniej do 2024). Sieć VOO pokrywa ok. 90% gospodarstw w Walonii (zasięg niższy niż we Flandrii, ale VOO dostępny w każdym większym mieście). Co ciekawe: dotąd VOO i Telenet były rozdzielone, ale obecnie Orange (VOO) i Telenet bezpośrednio rywalizują w strefach styku (np. obrzeża Brukseli, gdzie obie sieci się nakładają).
• Digi Belgium / Citymesh – Nowy gracz. Digi Belgium to sojusz rumuńskiego Digi Communications oraz belgijskiego operatora B2B Citymesh. W aukcji częstotliwości w 2022 r. konsorcjum zdobyło pasmo, stając się czwartym operatorem komórkowym w kraju budde.com.au. Po przygotowaniach Digi ruszyło z usługami konsumenckimi pod koniec 2024 r. Ciekawostką jest to, że nie skupia się tylko na komórkach – rozpoczęło także własną budowę sieci światłowodowej (początkowo w Brukseli) csimagazine.com. Citymesh miał doświadczenie w telekomunikacji B2B i obsłudze sieci prywatnych 4G, a dzięki kapitałowi i doświadczeniu Digi (kojarzony z najniższymi cenami w Rumunii i innych krajach) wprowadzają ostrą konkurencję. Efekt: Digi oferuje najtańsze w historii Belgii pakiety komórkowe i światłowodowe csimagazine.com. Zasięg światłowodu na razie ograniczony (kilka gmin w Brukseli, plan 2 mln gospodarstw w 5 lat csimagazine.com), a w komórkach muszą jeszcze zbudować własną sieć (początkowo prawdopodobnie roaming na czyjejś infrastrukturze). Citymesh pozostaje aktywny w segmencie B2B (łączność dla dronów, IoT przemysłowe, farmy wiatrowe offshore). Dla klientów indywidualnych to Digi jest marką wartą obserwacji – jeśli osiągnie skalę, rynek zamiast trójpolu przejdzie w szerszą konkurencję.
• Inni ISP i MVNO: Poza wielką czwórką są mniejsi gracze. EDPnet to niezależny ISP oferujący DSL i światłowód (gdzie dostępny) na sieci Proximusa przeważnie trochę taniej; przeszedł niemal bankructwo w 2022 r. (Proximus wsparł go nawet finansowo, by nie stracić klienta hurtowego). Mobile Vikings to MVNO znany z młodzieżowej oferty komórkowej; w 2021 r. przejęty przez Proximusa, ale na razie działa pod własną marką. Są również lokalne inicjatywy światłowodowe (np. Fastfiber albo sieci narzędzi samorządowych dla stref przemysłowych), ale mają zasięg ograniczony. Regulatorzy telekomunikacyjni zadbali o otwarty dostęp alternatywnych operatorów – np. hurtowo na światłowodzie/kabli – stąd istnieje kilku resellerów (np. Nextel lub Destiny w B2B). Jednak w rynku detalicznym ~95% klientów ma internet od Proximusa, Telenet/VOO/Orange lub Scarlet. W mobilu dominują Proximus, Orange oraz Telenet/Base – MVNO mają wyłącznie niszowe segmenty.

Podsumowując, Proximus, Telenet i Orange/VOO to główni dostawcy internetu stacjonarnego, którzy razem pokrywają praktycznie całą Belgię, a Proximus, Orange, Telenet/Base i Digi to operatorzy komórkowi. Dotychczas konkurencja była infrastrukturalna (telco vs kablówka). Teraz, wraz z konsolidacją (Orange+VOO) i kolejnym nowym graczem (Digi), rynek ewoluuje. Każdy z dużych operatorów ma wyrazistą rolę: Proximus forsuje światłowód, Telenet bazuje na kablówce i przymierza się do światłowodu, Orange integruje VOO by konkurować z liderami, a Digi/Citymesh wnoszą powiew świeżości. To oznacza dla klientów większy wybór i szansę na lepszą jakość/cenę, a dla kraju – szybszy postęp w budowie ogólnokrajowych sieci wysokiej klasy.

Inicjatywy rządowe i strategia szerokopasmowa

Rząd Belgii (na poziomie federalnym i regionalnym) jest proaktywny w promowaniu łączności cyfrowej i integracji, dostosowując się do celów UE w zakresie dostępu szerokopasmowego. Kamieniem węgielnym jest plan „Digital Belgium” oraz powiązane strategie (np. Digital Wallonia), które określają cele w zakresie rozwoju sieci szerokopasmowych oraz 5G. Poniżej przedstawiamy kluczowe inicjatywy i polityki kształtujące dostęp do internetu:

• Krajowy Plan Szerokopasmowy i Cele: Belgia przestrzega celów UE w ramach Gigabit Society (100 Mbps z możliwością zwiększenia do 1 Gbps dla wszystkich do 2025 roku oraz gigabit dla każdego do 2030 roku). Rządowy plan szerokopasmowy (często nazywany „Breedbandplan”) koordynuje działania mające na celu osiągnięcie tych założeń digital-strategy.ec.europa.eu. Choć większość infrastruktury budują prywatni operatorzy, państwo ustala ramy działania i interweniuje w przypadku zawodności rynku. Władze federalne, za pośrednictwem BIPT i Broadband Competence Office, regularnie monitorują zasięg i identyfikują „białe plamy” pozbawione szybkiego internetu digital-strategy.ec.europa.eu. Mapy te kierują inwestycjami publicznymi, jak wspomniane wcześniej 41 mln € na szerokopasmowy internet na obszarach wiejskich.
• Dotacje na szerokopasmowy internet na terenach wiejskich: Wykorzystując środki z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności UE, Belgia przeznaczyła znaczne środki na poprawę łączności na wsiach. Federalna inwestycja rządu 41 mln euro (w najbliższych latach) zostanie przeznaczona na wdrażanie światłowodu lub szybkiego internetu bezprzewodowego tam, gdzie operatorom się to nie opłaca (np. w bardzo słabo zaludnionych wsiach) digital-strategy.ec.europa.eu. Często odbywa się to poprzez przetargi lub partnerstwa z operatorami, by te obszary nie zostały pominięte. Regiony uzupełniają tę politykę: Flandria, mocno okablowana, ma mniej białych plam, natomiast Walonia wytypowała gminy wiejskie do modernizacji. Wspólnota niemieckojęzyczna w Belgii Wschodniej otrzymała 19,5 mln euro na rozbudowę FTTH w małych miastach oraz „białych strefach” digital-strategy.ec.europa.eu, co wyróżnia się jako publiczno-prywatny projekt światłowodowy (Proximus utworzył spółkę „Glasfaser Ostbelgien” do realizacji projektu proximus.com). Dzięki tym działaniom ultra-szybki zasięg na wsiach zacznie przekraczać obecne 51%.
• Ułatwienia wdrożenia 5G: Start 5G w Belgii był opóźniony częściowo z powodu restrykcyjnych norm promieniowania w regionach (w Brukseli obowiązywały bardzo rygorystyczne limity, praktycznie uniemożliwiające pełną moc 4G/5G). Rząd podjął działania prowadzące do ujednolicenia i złagodzenia tych norm. W latach 2021–2022 wszystkie trzy regiony (Flandria, Walonia, Bruksela) zgodziły się zwiększyć limity emisji pola elektromagnetycznego (PEM), co umożliwiło instalację anten 5G w ramach przepisów digital-strategy.ec.europa.eu. Miało to fundamentalne znaczenie szczególnie dla gęsto zaludnionych miejsc jak Bruksela. Aukcja widma w czerwcu 2022 roku udostępniła nowe pasma (700 MHz, 3600 MHz, 1400 MHz) dla 5G, również dla nowego operatora (Citymesh/Digi) budde.com.au. Rząd promował też 5G na korytarzach transportowych – to priorytet w UE (nieprzerwany zasięg 5G na głównych drogach i liniach kolejowych do 2025 r.). Operatorzy zajmują się wdrożeniem, strategia Belgii obejmuje jednak uproszczenie procesu wydawania pozwoleń na lokalizacje anten oraz ewentualne wykorzystanie infrastruktury publicznej (np. latarni ulicznych) do małych stacji bazowych. Powołano krajową grupę zadaniową ds. 5G do koordynacji kwestii, takich jak komunikacja zdrowotna (by rozwiać obawy obywateli wobec 5G). Dzięki rozwiązywaniu problemów prawnych te inicjatywy umożliwiły Belgii wyjście z wcześniejszego opóźnienia w 5G, obecnie zasięg dynamicznie rośnie.
• Regulacja i konkurencja: Belgijski Instytut Usług Pocztowych i Telekomunikacji (BIPT) egzekwuje politykę prokonkurencyjną. Nakazał otwarcie sieci kablowych (co jest rzadkością w Europie), dzięki czemu Orange mogło świadczyć usługi na sieciach Telenet/VOO budde.com.au. W latach 2021–2022 wprowadzono również regulację dostępu do światłowodu, zobowiązując Proximus (i jego spółki Fiberklaar/Unifiber) do udostępniania FTTH konkurentom po uczciwych cenach depp.oecd.org bipt.be. Celem tych działań jest zapobieganie monopolom na nowych sieciach. Belgia jest chwalona za to zrównoważone podejście – konkurencja infrastrukturalna tam, gdzie to możliwe, regulowany dostęp tam, gdzie trzeba. Rząd zatwierdził także dzielenie widma (np. wspólne wdrożenie 5G przez Proximus i Orange w ramach JV „MWingz” – dopuszczalne, bo poprawia efektywność bez ograniczania konkurencji usługowej proximus.com).
• Wysiłki na rzecz integracji cyfrowej: Wysoki odsetek dostępu nie oznacza, że każdy ma możliwości lub umiejętności, by korzystać z internetu. W Belgii działa kilka programów integracyjnych:
  • Socjalna taryfa internetowa (jak opisano, oferta za 19 euro/miesiąc) uruchomiona w 2024 roku, by uczynić internet szerokopasmowy przystępnym cenowo dla gospodarstw domowych o niskich dochodach proximus.com. Rząd rozszerzył kryteria tej taryfy (np. o osoby pobierające określone świadczenia społeczne), co w praktyce podwoiło liczbę uprawnionych gospodarstw domowych telecompaper.com. Oferta jest stale oceniana – być może zmieni się limit danych, by zachęcić do skorzystania telecompaper.com.
  • Dofinansowania do komputerów i urządzeń: Niektóre programy regionalne zapewniają zniżki na komputery lub tablety dla uczniów czy grup defaworyzowanych. Na przykład Digital Wallonia realizuje projekty polegające na refurbishingu laptopów dla uczniów z ubogich rodzin.
  • Kompetencje cyfrowe i szkolenia: Projekty takie jak BeCentral (cyfrowy kampus na stacji Bruksela Centralna) oraz inne inicjatywy szkoleniowe uzyskują wsparcie. Według raportów ponad 425 000 uczniów zostało przeszkolonych cyfrowo od 2017 roku dzięki tym projektom en.wikipedia.org. Rząd współpracuje z NGO i bibliotekami, by oferować podstawowe kursy ICT dla seniorów, migrantów itp., aby mogli bezpiecznie korzystać z usług online i internetu.
  • Publiczne Wi-Fi i dostęp społeczny: W ramach programu WiFi4EU UE, dziesiątki belgijskich gmin zainstalowały darmowe hotspoty Wi-Fi w przestrzeni publicznej. Niektóre miasta (np. Gandawa, Charleroi) utrzymują również darmowe Wi-Fi w centrach. Gwarantuje to dostęp do podstawowych usług (np. portale pracy, usługi e-administracji) także dla osób bez własnego abonamentu.
• Koordynacja infrastruktury szerokopasmowej: Ponieważ Belgia jest państwem federalnym z regionami, koordynacja jest kluczowa. Powstały portale jak KLIP (Flandria) i Osiris (Bruksela) dla koordynacji inwestycji infrastrukturalnych (w tym światłowodu) przez różne branże, tak by uniknąć wielokrotnego rozkopywania dróg digital-strategy.ec.europa.eu digital-strategy.ec.europa.eu. Taka koordynacja obniża koszty i przyspiesza rozwój przez współdzielenie infrastruktury (np. układanie światłowodu razem z wodociągami lub siecią energetyczną). Wprowadzono też ustawę ułatwiającą dostęp do istniejących kanałów i słupów (zgodnie z Dyrektywą UE dot. obniżenia kosztów szerokopasmowych), co pozwala operatorom (np. Proximus czy Telenet) korzystać z rur kanalizacyjnych lub wspólnie używać słupów energetycznych przy trasach wiejskich, oszczędzając czas i środki.
• Monitorowanie i strategia na przyszłość: Postępy są monitorowane na podstawie wskaźników DESI i krajowych raportów. Wobec opóźnień światłowodu, Kancelaria Premiera w 2023 r. zainicjowała rozmowy o „przyspieszeniu rozwoju 5G i światłowodu w Belgii” agoria.be z udziałem branży (Agoria). Wskazano na usuwanie barier administracyjnych i możliwe zachęty dla światłowodu w rejonach rzadziej zaludnionych. Do 2024 r. Belgia była na 6. miejscu w UE w rankingu DESI (Indeks Gospodarki Cyfrowej i Społeczeństwa) dzięki dobrym wskaźnikom wdrożenia, wciąż jednak wymagała poprawy zasięgu 5G i FTTH dig.watch. Strategia rządu zakłada nie bezpośrednie budowanie sieci (rynek już intensywnie inwestuje), a umożliwienie i uzupełnianie: umożliwienie poprzez wspierające regulacje i politykę widma, uzupełnianie przez celowane dofinansowania na obszarach rynkowych białych plam. Plan Odbudowy Belgii jasno traktuje transformację cyfrową jako filar, co oznacza kontynuację finansowania szerokopasmowego internetu, 5G dla przemysłu i cyberbezpieczeństwa.

Podsumowując: belgijskie władze aktywnie dbają o to, by szybki i niezawodny internet był dostępny dla wszystkich obywateli. Łączą politykę inwestycyjną, regulacyjną i edukacyjną, maksymalizując wkład sektora prywatnego i interweniując tam, gdzie to konieczne, by zapewnić powszechność. Przed 2025 rokiem te działania pozwoliły Belgii nadrobić zaległości w światłowodzie, uruchomić 5G w skali kraju, utrzymać kontrolę nad cenami i zwiększyć digitalizację społeczeństwa oraz gospodarki.

Internet satelitarny w Belgii: dostępność, dostawcy i zastosowania

Mimo niewielkich rozmiarów Belgii i doskonałej infrastruktury naziemnej, internet satelitarny nie jest tutaj wyborem masowym, ale nadal stanowi ważny element krajobrazu łączności w określonych sytuacjach. Oto szczegółowy opis aktualnego stanu szerokopasmowego internetu satelitarnego w Belgii:

Dostępność i dostawcy: Wszystkie główne światowe usługi internetu satelitarnego obejmujące Europę są dostępne w Belgii. Na uwagę zasługuje Starlink (konstelacja satelitów LEO firmy SpaceX), który działa w Belgii od połowy 2021 r. worldpopulationreview.com. Klienci w dowolnym miejscu Belgii (przy widocznym niebie) mogą zamówić Starlink. Usługa nie sprawia problemów z lokalizacją – to właściwie „plug and play” w całym kraju. Starlink obecnie dominuje w rozmowach o internecie satelitarnym ze względu na dużą przepustowość i niskie opóźnienia. Poza Starlink, tradycyjni dostawcy satelitów geostacjonarnych (GEO) również obsługują Belgię: Viasat (po przejęciu europejskiego systemu KA-SAT od Eutelsat) oferuje pakiety do ~50–100 Mbps, a SES Astra (w ramach usługi ASTRA2Connect/FLYsat) miał oferty ok. 20 Mbps. Istnieje też Inmarsat/Global Xpress do potrzeb szerokopasmowej łączności mobilnej. Jednak usługi GEO wiążą się z opóźnieniami rzędu 600+ ms, co sprawia, że są znacznie mniej atrakcyjne do ogólnego użytku internetowego teraz, gdy dostępna jest opcja LEO.

Wydajność: Wydajność Starlinka w Belgii jest bardzo dobra – użytkownicy często zgłaszają prędkości pobierania 100–200 Mbps i wysyłania 15–30 Mbps, z opóźnieniami w zakresie 30–50 ms. Potwierdzają to dane: w IV kwartale 2024 r. mediana opóźnień Starlinka w Europie Zachodniej należała w Belgii do najniższych (~46 ms) ookla.com, dzięki bliskości kraju do wielu stacji naziemnych i dużemu zagęszczeniu satelitów nad terytorium. Takie opóźnienie jest tylko o ~20 ms gorsze niż w przypadku szerokopasmowego internetu przewodowego – to ogromna poprawa względem starego internetu satelitarnego. Prędkości Starlinka zmieniały się wraz ze wzrostem konstelacji; w połowie 2022 r. raportowano pewne spowolnienia z powodu pojemności, ale po uruchomieniu wielu nowych satelitów przez SpaceX pod koniec 2024 r. prędkości ponownie się zwiększyły ookla.com. Ogólnie użytkownicy Starlinka w Belgii mogą streamować wideo HD/4K, prowadzić wideokonferencje, a nawet grać (rekreacyjnie) bez większych problemów. Tradycyjny internet satelitarny (Viasat itd.) charakteryzuje się znacznie większym opóźnieniem (~0,6 s), co uniemożliwia zastosowania w czasie rzeczywistym, jak wideorozmowy czy gry online, choć jest wystarczający do przeglądania stron czy streamingu wideo z buforowaniem. Prędkości pobierania na GEO mogą być w porządku (do 50 Mbps), ale wysokie opóźnienia i często surowe limity danych (np. 100 GB na miesiąc) sprawiają, że to rozwiązanie ostateczne.

Koszt: Internet satelitarny był także relatywnie drogi. Starlink w Belgii kosztuje około 65 € miesięcznie za standardową usługę mieszkaniową (cena została obniżona w 2022 r. w wielu krajach Europy, gdy SpaceX próbował zwiększyć popularność usługi). Początkowy koszt zestawu Starlink (antena + router) to ok. 450–500 €. Jest też opcja przenośna dla kamperów i przyczep za podobną lub nieco wyższą opłatą miesięczną. Tradycyjni dostawcy jak Viasat oferują pakiety od ok. 70–100 € miesięcznie z limitem danych (plus instalacja i wynajem sprzętu). Satelita jest więc zwykle droższy od łączy naziemnych (gdzie za 50–60 € można mieć nielimitowany światłowód/kabel). Jednak tam, gdzie nie ma alternatywy, ludzie są skłonni zapłacić. Warto zauważyć, że w niektórych krajach UE rządy dotują sprzęt dla wiejskich użytkowników internetu satelitarnego – Belgia nie wdrożyła szerokiego programu dotacji, bo praktycznie wszędzie dostępny jest DSL lub 4G. Może zdarzyć się sytuacja indywidualna (np. odizolowane gospodarstwo), gdzie wsparcie pochodzi od władz prowincji, ale nie jest to polityka ogólnokrajowa.

Zastosowania w Belgii: Kto korzysta z internetu satelitarnego w kraju o tak dobrej infrastrukturze przewodowej? Jest kilka scenariuszy:

• Odległe domy wiejskie: Niewielka liczba domów w Ardenach lub w innych odizolowanych miejscach, które są zbyt oddalone, by otrzymać dobry DSL, i poza zasięgiem kabli, może wybrać Starlink zamiast słabego DSL (<10 Mbps). Na przykład wiejska Walonia ma miejsca, gdzie DSL ogranicza się do ~5 Mbps; dla nich Starlink jest rewolucyjny, choć drogi. To właściwie dostarczenie „prawdziwego szerokopasmowego internetu” do gospodarstwa.
• Użytkownicy mobilni/morscy: W Belgii wiele osób podróżuje kamperami albo łodziami (wybrzeże Morza Północnego jest blisko). Przenośność Starlinka jest atrakcyjna dla cyfrowych nomadów lub do wyposażenia jachtów itd. Belgijski kamper podróżujący po Europie może mieć internet off-grid przez Starlink. Podobnie, Starlink Maritime jest używany na statkach na Morzu Północnym. Port Antwerpia-Brugia rozważał Starlink do poprawy łączności na holownikach i platformach offshore.
• Internet zapasowy dla firm: Niektóre przedsiębiorstwa lub agendy rządowe wymagają redundantnego łącza (na wypadek awarii sieci naziemnej). Antena Starlink może być łączem zapasowym w kluczowych lokalizacjach. Dzięki przyzwoitym opóźnieniom transfer z światłowodu na Starlink nadal pozwala na korzystanie z VPN, co nie było możliwe przy starych satelitach. Służby ratunkowe (np. cywilna ochrona) w Belgii także testowały Starlink podczas scenariuszy kryzysowych z niedziałającą lokalną infrastrukturą.
• Technologiczni entuzjaści: Istnieje społeczność hobbystów, którzy kupili Starlinka, bo to nowa technologia. Wysokie dochody belgijskiej populacji sprzyjają wczesnym adaptatorom: subskrybują Starlinka z ciekawości lub dla elastyczności (np. internet w drugim domu). Na forach (np. Reddit r/belgium) pojawiają się relacje o przejściu na Starlink przez niezadowolenie z cen duopolu lub obsługi – forma protestu połączona z nowością. Ze względu na cenę, to jednak mniejszość.

Regulacje i perspektywy na przyszłość: Belgia napotkała niewiele barier regulacyjnych dla Starlinka; BIPT szybko autoryzował usługę i nie było poważnych zastrzeżeń (w przeciwieństwie do krajów obawiających się zakłóceń). W najbliższych latach pojawią się kolejne konstelacje LEO: Amazonie Project Kuiper planuje rozpocząć obsługę Europy ok. 2025–26, co może wprowadzić konkurencję dla Starlinka na rynku satelitarnym. Własna, planowana przez UE bezpieczna konstelacja (IRIS²) także może odegrać rolę w przyszłości, choć najpierw raczej w zastosowaniach rządowych. Dla konsumentów w Belgii większa konkurencja może oznaczać niższe ceny i lepsze pakiety. Wyzwanie stanowi fakt, że do 2030 r., przy niemal pełnym pokryciu światłowodem i 5G, nisza dla satelitarnego internetu jeszcze się zwęzi. Ale satelity mogą integrować się z 5G (np. łączność satelitarna bezpośrednio do telefonu na odludziu lub dla IoT). Belgia może wykorzystać takie technologie np. do łączenia czujników w rolnictwie lub obsługi transgranicznych tras 5G.

Podsumowując, internet satelitarny w Belgii jest niewielkim, ale istotnym elementem układanki dostępności – korzystają z niego głównie osoby poza zasięgiem doskonałej sieci naziemnej lub ze specyficznymi potrzebami mobilnymi. Obecność Starlinka oznacza, że nawet jeśli jesteś na farmie w Wysokich Fensach bez światłowodu w zasięgu wzroku, możesz uzyskać szybkie łącze konkurujące z miejskim internetem (kosztem wyższej ceny). Pokazuje to, że dziś nikt nie musi być naprawdę offline – nawet w Ardenach, jeśli ma widoczność nieba i prąd.

Ważne trendy i wydarzenia (2024–2025) oraz perspektywy na przyszłość

Okres 2024–2025 to dynamiczny czas dla belgijskiego ekosystemu internetowego, naznaczony szybkimi modernizacjami infrastruktury, wstrząsami rynkowymi i zmieniającymi się potrzebami użytkowników. Oto najważniejsze trendy i ich potencjalne konsekwencje:

• Przyspieszenie światłowodu: Po latach zapóźnienia, Belgia przechodzi obecnie prawdziwy boom światłowodowy. Skok pokrycia światłowodem z ok. 17% w 2022 r. do ~43% na początku 2025 r. finance.yahoo.com jest spektakularny. Proximus, który już poprowadził światłowód do 2,3 mln lokali proximus.be, podłącza nowe domy co 15 sekund proximus.be. Do końca 2025 r. ok. połowa wszystkich belgijskich domów będzie gotowa na światłowód, co oznacza moment zwrotny, gdy światłowód prześcignie pod względem zasięgu DSL. Intensywnie trwa budowa nie tylko w dużych miastach, ale i mniejszych miejscowościach. Reintegracja Fiberklaar z Proximusem w 2024 r. (przejęcie udziałów EQT) proximus.com może przyspieszyć wdrożenia we Flandrii. Perspektywa: do 2030 r. światłowód do domu może objąć ~90% Belgii, jeśli obecne tempo się utrzyma (Proximus + partnerzy osiągnie 70% do 2028 r., do tego wkład Telenet/Orange). To pozwoli stopniowo wycofać stare sieci DSL (Proximus deklaruje lata 2025–2030 jako okres pilotażu wygaszania miedzi tam, gdzie jest już światłowód). Wyzwanie dla sieci kablowych: Telenet będzie musiał albo wdrożyć DOCSIS 4.0 (gigabit przez kabel koncentryczny), albo samodzielnie rozbudować FTTH w segmencie premium, aby utrzymać konkurencyjność. Więcej światłowodu to szanse na wyższe prędkości symetryczne i ostrzejszą konkurencję (np. Orange będzie mogło korzystać z sieci światłowodowej Proximus we Flandrii, oferując alternatywę dla kabla Telenet).
• Ekspansja 5G i nowe usługi: Do 2025 r. sieci 5G w Belgii obejmą niemal cały kraj. Proximus deklarował pokrycie 75% w I kwartale 2025 r. finance.yahoo.com; można się spodziewać blisko 99% pokrycia populacji do 2026 r., gdy powstaną nowe stacje. Jednocześnie rośnie pojemność – pasmo 3,6 GHz, początkowo ograniczone, będzie szerzej wykorzystywane wraz z przybywaniem anten i wymianą starych, niskomocnych pozwoleń 5G na pełne licencje. Rozwój 5G otwiera drogę dla dostępu bezprzewodowego (FWA) tam, gdzie światłowód jeszcze nie dotarł. Telenet mógłby świadczyć FWA klientom wiejskim w oczekiwaniu na światłowód, a Proximus zaoferuje FWA jako rozwiązanie tymczasowe w „białych plamach”. Wkrótce będą komercyjne sieci 5G standalone (SA) – uruchomienie rdzenia planowane na 2024–25, co umożliwia bardzo niskie opóźnienia i „network slicing”. To przyda się przemysłowi (porty, fabryki w Antwerpii już pilotażują prywatne 5G) i może znaleźć zastosowanie konsumenckie (cloud gaming, AR/VR). Belgia uczestniczy też w paneuropejskich korytarzach 5G (dla pojazdów autonomicznych na głównych autostradach) – np. E40 i inne ważne trasy otrzymają dedykowane wzmocnienia 5G.
• Wstrząs konkurencyjny – „efekt Digi”: Wejście Digi/Citymesh to chyba największe wydarzenie rynkowe. Startując pod koniec 2024 r., prawdziwy wpływ firmy będzie widoczny w 2025 r. i później, w miarę ekspansji zasięgu. Skrajnie niskie ceny Digi (np. 15 € za gigabit światłowodu csimagazine.com) mogą wywołać wojnę cenową lub przynajmniej lokalne akcje obronne dotychczasowych operatorów. Proximus i Orange/VOO mogą wprowadzić marki rabatowe lub promocje, by lokalnie konkurować z Digi. Telenet/Liberty Global także może zmodyfikować strategię (Liberty raczej nie konkuruje ceną, ale może postawić na wartość dodaną). Większe znaczenie będą miały pakiety konwergentne: wszyscy czterej operatorzy (Proximus, Telenet, Orange, Digi) oferują już zarówno usługi stacjonarne, jak i mobilne, więc każdy będzie starał się „związać” klienta pakietem. Przykładowo Proximus wprowadził nowe pakiety Flex z dodatkami contentowymi, Telenet oferuje zestawy z serwisami VOD, Orange może sprzedawać kabel VOO razem z usługami mobilnymi, a Digi zapewne powiąże mobilny internet za grosze (już mają 5 € za pakiet, może da się go dodać do światłowodu za darmo). Ostatecznie konsumenci na tym zyskają – przez niższe ceny lub lepszą wartość pakietów. Jednak rentowność incumbentów może ucierpieć, wymuszając cięcia kosztów, współdzielenie sieci lub nawet dalszą konsolidację (choć każda fuzja największej trójki byłaby pod lupą regulatorów).
• Konsolidacje i partnerstwa: Mieliśmy już przejęcie VOO przez Orange, Liberty Global przejęło w pełni Telenet, Proximus tworzy wspólne przedsięwzięcia światłowodowe. W przyszłości możliwa jest dalsza współpraca: pojawiły się rozmowy o potencjalnej wspólnej inwestycji światłowodowej Proximus i Orange na terenach wiejskich telcotitans.com – chodzi o współdzielenie kosztów dotarcia światłowodem do ostatnich 10–20% gospodarstw. Może to skutkować powołaniem nowych spółek lub wzajemnymi umowami hurtowymi. W miarę modernizacji sieci mogą zniknąć stare podziały – przy powszechnym światłowodzie „kabel vs telco” przestaje mieć znaczenie, wszyscy będą korzystać z podobnej infrastruktury; możliwa nawet konsolidacja samej infrastruktury (np. NetCo od Fluvius mógłby kiedyś połączyć się z JV światłowodowymi Proximus, by uniknąć dublowania sieci). W mobilu Citymesh i Digi mogą zacieśniać współpracę (Citymesh stawia na B2B, Digi na klientów indywidualnych, ale razem budują sieć). Jeśli Digi sobie nie poradzi, kiedyś może zostać przejęte, na razie jednak są zdeterminowani do walki o udziały.
• Trendy zachowań użytkowników: Belgijski ruch internetowy stale rośnie w ujęciu rocznym (dwucyfrowy procent wzrostu). Streaming wideo (Netflix, YouTube, Disney+ itd.) dominuje – ISP raportują, że ponad 60% wieczornego ruchu downstream to streaming. Szybsze łącza umożliwiają streaming 4K, a nawet 8K, cloud gaming, oraz duże pobierania (patche do gier, aktualizacje systemów). Przeciętny belgijski użytkownik zużywa setki GB miesięcznie (ok. 250–300 GB, ale „heavy userzy” nawet kilka TB), choć dane różnią się zależnie od raportu. Rezygnacja z klasycznej TV (cord-cutting) nabiera tempa: Telenet i Proximus podkreślają, że rośnie liczba klientów wybierających wyłącznie internet lub internet+mobile, rezygnując z tradycyjnej telewizji. ISP mogą więc oferować szczuplejsze pakiety lub samodzielną aplikację TV (Proximus już to ma). Praca z domu pozostaje popularna po pandemii, więc rośnie popyt na niezawodny upload i niskie opóźnienia (wideorozmowy) – stąd Proximus podwoił uploady na światłowodzie, a operatorzy kablowi rozważają upgrady (np. tryb mid-split). Do 2025 r. można oczekiwać, że routery Wi-Fi 6/6E będą standardem (Proximus daje urządzenia Wi-Fi 6, Telenet – „pody” Wi-Fi 6), co poprawi łączność domową i pozwoli w pełni wykorzystać gigabitowe łącza.
• Przyszłe technologie i perspektywy po 2025 r.: Patrząc dalej, Belgia przygotowuje się do testów DOCSIS 4.0 w sieciach kablowych (który umożliwia 5 Gbps+ down i znacznie wyższy upload) – Telenet chce uruchomić testy w latach 2025–26 zanim całkowicie przejdzie na światłowód. 10 Gbps XGS-PON jest już wdrażany przez Proximus w nowych inwestycjach, a nawet 25 G-PON był testowany (pierwsze na świecie połączenie 25 Gbps w Antwerpii w 2021 r.) proximus.com proximus.com. Super szybkie możliwości istnieją – kwestia, kiedy będą dostępne szeroko. Spodziewamy się niszowych ofert 10 Gbps dla klientów indywidualnych (Digi już ma pakiet za 20 €, choć na razie dla nielicznych) – to może skłonić Proximus do wypuszczenia premium 10G, przynajmniej dla prestiżu w miastach. W mobilu kolejnym krokiem będzie 5G Advanced i 6G w dalszej perspektywie (rozmowy o 6G już się toczą, choć na razie w kontekście lat 30.). O ile Belgia była ostrożna przy 5G, teraz może ruszyć śmielej – krajowe uczelnie i firmy biorą już udział w badaniach 6G.
• Wyzwania: Mimo pozytywnych trendów pozostają trudności: zapewnienie pokrycia światłowodem do naprawdę wszystkich – ostatnie procenty to bardzo wysoki koszt. Druga kwestia to przystępność cenowa – Belgia nie chce utrwalać reputacji kraju z drogim internetem. Międzynarodowe porównanie cen BIPT 2023 pokazało, że Belgia wciąż jest droższa od sąsiadów w wielu profilach bipt.be; do 2025–26 miejmy nadzieję, że sytuacja się poprawi wraz ze wzrostem konkurencji. Kolejnym wyzwaniem jest cyberbezpieczeństwo – wraz z coraz większym znaczeniem sieci Belgia inwestuje w ich ochronę (np. wykluczając wysokiego ryzyka dostawców z rdzenia 5G). Oraz prywatność i neutralność sieci – Belgia co do zasady przestrzega neutralności sieci i nie było poważniejszych naruszeń; wszyscy główni dostawcy oferują otwarty internet, z wyjątkiem ograniczenia prędkości po przekroczeniu „fair use” na nielimitowanych mobilnych pakietach danych.

Podsumowując, perspektywy dla internetu w Belgii do 2025 r. i później są bardzo obiecujące. Określenie „boom szerokopasmowy” jest prawdziwe: dynamicznie rośnie dostępność światłowodu, 5G i nawet konkurencja po okresie stagnacji. Do końca 2025 r. Belgia prawdopodobnie przestanie być ostatnia w Europie pod względem światłowodów – może gwałtownie awansować, bo wdrożenia często przebiegają wykładniczo. Użytkownicy mogą spodziewać się większego wyboru: gigabit od różnych dostawców, nowe plany taryfowe i zapewne niższe ceny dzięki Digi i innym. Do 2030 r. Belgia zakłada, że praktycznie wszyscy obywatele będą cieszyć się gigabitową łącznością – światłowodem w wioskach Ardenów, kablówką nowej generacji na brukselskich wieżowcach albo łączem 5G na odległych farmach. Kraj jest na dobrej drodze, by osiągnąć ten cel i zamienić swój wizerunek z „marudera światłowodowego w lidera cyfrowych łączności”. „Zadziwiająca prawda” jest taka, że w 2025 r. historia belgijskiego internetu to dynamiczny rozwój i optymizm – może Belgia spóźniła się kilka lat na „imprezę światłowodową”, ale biegnie teraz do mety Gigabit Society table.media w tempie, które daje szansę wszystkim użytkownikom internetu w Belgii na przyszłość pełną innowacji i konkurencji.

Źródła: Do sporządzenia tego raportu wykorzystano najnowsze raporty i dane dotyczące belgijskich sektorów szerokopasmowego internetu i telefonii komórkowej, w tym raporty Komisji Europejskiej na temat łączności point-topic.com point-topic.com, statystyki krajowe datareportal.com, analizy wydajności Speedtest i OpenSignal ookla.com ookla.com, wiadomości z branżowych publikacji telekomunikacyjnych csimagazine.com budde.com.au, oraz oficjalne komunikaty operatorów i regulatorów proximus.be proximus.com. Są one cytowane w całym tekście do celów referencyjnych.