Starlink Wereldwijde Beschikbaarheid en Invloed Rapport

Introductie

SpaceX’s Starlink satellietinternetdienst is razendsnel wereldwijd uitgebreid, en nu beschikbaar in meer dan 100 landen in Noord-Amerika, Europa, Azië, Afrika, Oceanië en delen van Zuid-Amerika thenationalnews.com. Sinds de bèta-introductie in 2020 heeft Starlink miljoenen abonnees verzameld (meer dan 4 miljoen tegen eind 2024) en duizenden satellieten in een lage baan om de aarde gelanceerd en.wikipedia.org. Starlink biedt verschillende types diensten – Residential (standaard thuisinternet), Roam (draagbaar/RV-gebruik), Business (prioriteitsdienst voor bedrijven), Maritime (voor schepen), en Aviation (voor vliegtuigen) – met als doel om snelle connectiviteit te leveren, zelfs in afgelegen gebieden zonder grondinfrastructuur. Dit rapport geeft een overzicht per land van waar Starlink actief is, de vorige staat van internettoegang in elk land, en hoe de komst van Starlink de snelheden, betrouwbaarheid, beschikbaarheid én de kosten heeft beïnvloed.

We voegen een overzichtstabel toe van de beschikbaarheid van Starlink per land en servicetype, gevolgd door gedetailleerde secties per land. Gegevens van officiële Starlink-publicaties, nationale regelgevers en Speedtest.net (Ookla) analyses worden geciteerd om prestaties en effecten te illustreren. In het algemeen variëren de downloadsnelheden van Starlink van ~50 Mbps tot 150+ Mbps, waarbij de meeste gebruikers meer dan 100 Mbps behalen onder goede omstandigheden thenationalnews.com. De latency ligt rond de 20–50 ms (veel lager dan traditionele satellieten, maar hoger dan glasvezel). De maandelijkse prijzen van Starlink variëren per regio – ongeveer $90–$120 in goed verbonden markten, maar aanzienlijk lager in ontwikkelingslanden om het betaalbaar te maken (bijvoorbeeld ~$30–$50 in delen van Afrika) techlabari.com spaceinafrica.com. Hieronder bekijken we per land de situatie in detail.

Overzicht van Starlink-beschikbaarheid per land en servicetype

De onderstaande tabel toont alle landen (en opmerkelijke territoria) waar Starlink-dienst momenteel beschikbaar is medio 2025, samen met de typen Starlink-diensten die er worden aangeboden. Een ✔ betekent dat het desbetreffende type dienst aangeboden of toegestaan is in dat land. (Let op: “Roam” verwijst naar het draagbare gebruik van Starlink op land, voorheen “Starlink RV.” Maritime betreft gebruik in territoriale wateren; Aviation betreft gebruik in vliegtuigen in het luchtruim van het land. In sommige landen is gebruik tijdens beweging op land beperkt door regelgevers – gemarkeerd met * in de toelichting.)

Tabelnotities: Vrijwel alle landen met Starlink hebben standaard Thuisgebruik beschikbaar. Starlink Business (Priority) wordt aangeboden in de meeste van deze landen (gemarkeerd met ✔), vooral waar Starlink volledige licenties heeft verkregen starlink.com starlink.com. Starlink Roam (RV) draagbare service is over het algemeen beschikbaar waar Starlink actief is; echter, bij enkele landen verbiedt de regelgever het gebruik van de schotel tijdens beweging op land (o.a. Japan, Mexico, Jordanië, Maleisië) starlink.com – daar moet Starlink alleen stationair gebruikt worden. Maritime dienst (voor schepen en boten) en Aviation dienst (voor vliegtuigen) zijn wereldwijd beschikbaar via de global mobility plans van Starlink, maar vereisen dat gastlanden gebruik in hun wateren of luchtruim toestaan. Alle vermelde landen hebben Starlink goedgekeurd voor maritiem en gebruik in de lucht (ten minste voor schepen/vliegtuigen geregistreerd of werkend onder hun jurisdictie). Enkele opvallende landen wachten in 2025 nog op goedkeuring (o.a. India, Pakistan, Saoedi-Arabië, VAE, Zuid-Afrika, enz.), dus is Starlink daar nog niet officieel beschikbaar thenationalnews.com thenationalnews.com.

Hieronder geven we gedetailleerde beschrijvingen per land (of territorium) waar Starlink actief is, met een toelichting van de aangeboden diensten, de internetsituatie vóór Starlink, en de effecten sinds de introductie van Starlink. Vergelijkingen van internetsnelheid en kosten “voor en na Starlink” zijn toegevoegd waar gegevens beschikbaar zijn.

Noord-Amerika

Verenigde Staten ??

Starlink-diensten: De Verenigde Staten waren het eerste land waar Starlink beschikbaar kwam, met publieke bètatests in het midden van 2020 en een bredere lancering in oktober 2020 en.wikipedia.org. Alle Starlink-dienstvormen worden aangeboden in de VS – Residentieel voor thuisgebruik, Roam (portabiliteit) voor campers en reizigers, Starlink Business voor bedrijven met prioriteitsdata, Maritiem voor boten/jachten (ook langs de kust en op internationale wateren), en Luchtvaart voor internet aan boord van vliegtuigen. Als thuisland van SpaceX heeft de VS volledige goedkeuring; Starlink is beschikbaar in het hele hoofdeiland, Hawaï en Alaska, alsook op de Amerikaanse territoria (Puerto Rico, Amerikaanse Maagdeneilanden, Guam, Noordelijke Marianen) en.wikipedia.org. Gebruik tijdens verplaatsing over land is toegestaan in de VS, waardoor Starlink-RV en mobiele units vrij kunnen worden gebruikt.

Internet vóór Starlink: De VS beschikken over een goed ontwikkelde internetinfrastructuur in stedelijke gebieden, met gemiddelde vaste breedbandsnelheden rond de 150–200 Mbps in 2020–2022, en uitgebreide 4G/5G-dekking. Maar in landelijk Amerika waren er aanzienlijke hiaten: veel afgelegen of dunbevolkte regio’s waren afhankelijk van trage DSL-lijnen, verouderde satellietinternet (zoals ViaSat/HughesNet met ~25 Mbps down, hoge latentie ~600 ms), of hadden helemaal geen breedband. De digitale kloof zorgde ervoor dat sommige landelijke gemeenschappen vaak niet hoger kwamen dan 10 Mbps en beperkte datalimieten hadden, terwijl ze $50–$100 per maand betaalden voor een ondermaatse dienst. Bijvoorbeeld: voor Starlink moesten veel plattelandsgebruikers het doen met minder dan 5 Mbps DSL of dure oude satellietverbindingen (die $100+ konden kosten voor 25 Mbps met hoge latentie).

Impact van Starlink: Starlink heeft het speelveld veranderd voor landelijke en onderbediende gebieden in de VS. Gebruikers in afgelegen gebieden rapporteren dat ze van vrijwel geen service of 3–10 Mbps verbindingen naar ~50–150 Mbps met Starlink gingen. De mediane downloadsnelheid van Starlink in de VS lag rond de 65–70 Mbps (Q1 2023) newspaceeconomy.ca – lager dan het nationale gemiddelde voor vaste breedband (wat omhoog wordt getrokken door stedelijk glasvezel/kabel), maar een enorme verbetering voor gebieden zonder glasvezel of kabel. Opvallend is dat Starlink’s lage latentie (~30–50 ms) real-time toepassingen mogelijk maakt (videobellen, online gamen) die onmogelijk waren op oudere satellietverbindingen. Uit een klanttevredenheidsonderzoek bleek dat Starlink-gebruikers op het platteland in de VS veel tevredener waren dan doorsnee breedbandklanten – Starlink behaalde een Net Promoter Score van ~42 in niet-stedelijke gebieden tegenover –21 voor gemiddelde traditionele breedbandaanbieders, wat aangeeft dat Amerikanen op het platteland enthousiast zijn ondanks iets lagere snelheden vergeleken met stedelijk glasvezel newspaceeconomy.ca. De introductie van Starlink heeft ook druk gezet op traditionele plattelandsproviders om te verbeteren; sommige kabel- en telecombedrijven zijn sneller met het aanleggen van glasvezel of verlagen prijzen voor draadloze breedband onder druk van deze nieuwe concurrentie.

Qua kosten startte Starlink Residential-dienst in de VS op $99/maand (plus $599 voor apparatuur), wat vergelijkbaar is met of iets hoger dan het gemiddelde stedelijke breedbandabonnement. In 2022–2023 introduceerde SpaceX regionale prijsstelling, waarbij de maandelijkse prijs in dunbevolkte gebieden werd verlaagd tot ~$90 om adoptie te stimuleren. Hoewel het niet de goedkoopste optie is, is voor veel afgelegen huishoudens de prijs gerechtvaardigd door de prestaties. De betrouwbaarheid is over het algemeen goed, al kan hevige regen of sneeuw het signaal tijdelijk verstoren. Al met al heeft Starlink internetbeschikbaarheid en snelheden op het platteland in de VS sterk verbeterd, waarmee thuiswerken, online onderwijs, zorg op afstand en andere digitale diensten mogelijk zijn op plekken zonder betrouwbaar internet. Overheidsprogramma’s (zoals in Alaska en reservaten) hebben zelfs Starlink-units gesubsidieerd om geïsoleerde gemeenschappen te verbinden news.ontario.ca ctvnews.ca. Starlink is nu stevig verankerd in het Amerikaanse breedbandlandschap, vooral buiten de steden.

Canada ??

Starlink-diensten: Starlink werd begin 2021 beschikbaar in Canada en.wikipedia.org na goedkeuring van de Canadian Radio-television and Telecommunications Commission (CRTC). Alle diensten zijn beschikbaar: Residentieel, Roam (ook voor het hoge noorden, waar Starlink vaak de enige optie is), Zakelijk, Maritiem, en Luchtvaart. Starlink dekt alle Canadese provincies en afgelegen noordelijke territoria. Opvallend is dat Starlink de eerste snelle optie is voor veel noordelijke gemeenschappen (waaronder inheemse nederzettingen in het poolgebied). Draagbaar gebruik is toegestaan, zodat gebruikers hun Starlink-kit mee kunnen nemen naar hutten of onderweg door Canada.

Internet vóór Starlink: Stedelijke gebieden in Canada profiteren van snelle kabel en glasvezel (stedelijk gemiddeld vaak 100–200 Mbps). Maar plattelands- en noordelijk Canada hadden jarenlang beperkte connectiviteit. Op afgelegen plekken (noordelijk Ontario, de Prairies, Yukon, Nunavut, enz.) is infrastructuur schaars – veel gemeenschappen waren afhankelijk van traag satellietinternet of point-to-point microgolf-links. Typische snelheden in deze afgelegen regio’s waren vaak <5 Mbps, en storingen kwamen regelmatig voor. Ook in drukkere landelijke regio’s waren DSL van 5–10 Mbps of vast-draadloos gebruikelijk, met hoge latentie en datalimieten. Internet via geostationaire satelliet in het hoge noorden was extreem duur (honderden dollars per maand voor een paar Mbps). De gemiddelde internetkosten op het platteland lagen hoog – makkelijk CAD $100+ voor sub-breedbandsnelheden – vanwege weinig concurrentie en hoge transportkosten.

Impact van Starlink: Starlink heeft internet-snelheden en toegankelijkheid in plattelands-Canada aanzienlijk verbeterd. In Q1 2023 leverde Starlink een mediane downloadsnelheid van ~94 Mbps in Canada newspaceeconomy.ca, waarmee het de snelste satellietprovider in Noord-Amerika was op dat moment. Dat is ongeveer 40% sneller dan Starlink’s mediane snelheid in de VS, mogelijk door de lagere gebruikersdichtheid in Canada newspaceeconomy.ca. Voor noordelijke gebruikers betekent Starlink’s 50–150 Mbps prestaties een ware revolutie vergeleken met de vroegere 1–5 Mbps verbindingen. Veel inheemse en First Nations-gemeenschappen zijn dankzij Starlink voor het eerst aangesloten op online onderwijs, telezorg en overheidsdiensten. Uit één rapport bleek dat Starlink sneller was dan de gecombineerde prestatie van alle vaste aanbieders in plattelands-Mexico (56,4 Mbps versus 50,5) – en vergelijkbaar, in delen van het hoge noorden van Canada presteert Starlink ver boven alternatieven newspaceeconomy.ca. Latentie rond de 40 ms is een grote sprong ten opzichte van oude satellietverbindingen (~600 ms), en stelt afgelegen scholen en klinieken in staat interactief gebruik te maken van internet.

Provinciale overheden erkennen de waarde van Starlink: Ontario werkte zelfs samen met SpaceX in 2021–22 om Starlink te subsidiëren voor afgelegen huishoudens (hoewel later de strategie is gewijzigd) news.ontario.ca. De kosten van Starlink in Canada waren initieel ongeveer $140 CAD/maand, later in sommige regio’s verlaagd; apparatuur ongeveer $759 CAD. Terwijl dit prijzig is vergeleken met stedelijk internet (waar onbeperkt glasvezel circa $80 is), vervangt het voor veel afgelegen gebruikers juist nog duurdere oude alternatieven. De betrouwbaarheid van Starlink in strenge Canadese winters is over het algemeen goed – de schotel is verwarmd om sneeuw te laten smelten. Sommige noordelijke gebruikers ervoeren korte onderbrekingen als satellieten onder de horizon gingen, maar dekking verbeterde naarmate meer satellieten gelanceerd werden. Al met al heeft Starlink breedbandtoegang sterk uitgebreid in afgelegen Canadese regio’s, waardoor de digitale kloof effectief kleiner wordt. Het stelt professionals in staat om op het platteland te wonen en werken, ondersteunt toeristische lodges met connectiviteit, en biedt noordelijke studenten de kans om online lessen te volgen. De tevredenheid onder Canadese gebruikers is groot, omdat Starlink op veel locaties vaak het enige breedbandalternatief is.

Mexico ??

Starlink-diensten: Starlink werd eind 2021 gelanceerd in Mexico en.wikipedia.org. Particuliere service is landelijk beschikbaar en Starlink Business (voorrang-abonnementen) is beschikbaar voor zakelijke klanten. Starlink Roam kan in Mexico gebruikt worden voor draagbare setups, maar Mexicaanse regelgeving verbiedt het gebruik van Starlink terwijl een voertuig zich op het land voortbeweegt starlink.com (je kunt dus bijvoorbeeld een Starlink-RV-schotel gebruiken tijdens het parkeren, maar niet tijdens het rijden). Maritieme diensten zijn toegestaan in Mexicaanse territoriale wateren (cruiseschepen en boten kunnen het gebruiken) en luchtvaartdiensten zijn beschikbaar voor luchtvaartmaatschappijen of privévliegtuigen. De Mexicaanse overheid heeft Starlink snel goedgekeurd om rurale gebieden te verbinden, en zelfs afgelegen scholen zijn via overheidsprogramma’s voorzien van Starlink-terminals.

Internet vóór Starlink: De toegang tot internet in Mexico kende een sterke kloof tussen stad en platteland. In steden bieden glasvezel en kabel goede snelheden (de vaste breedband mediaan was 50 Mbps newspaceeconomy.ca). Grote landelijke delen van Mexico (kleine dorpen, bergachtige streken, woestijngebieden) hadden echter nauwelijks breedband. Veel landelijke gemeenschappen waren afhankelijk van 3G/4G mobiel internet indien beschikbaar (vaak alleen 3G en slechts een paar Mbps) of helemaal geen internet. In afgelegen provincies was het internetgebruik laag – veel mensen moesten internetcafés bezoeken of naar het dichtstbijzijnde stadje reizen om online te kunnen. Waar beschikbaar boden rurale DSL- of draadloze ISPs vaak maar 1–5 Mbps. Satellietinternet (ViaSat) was wel aanwezig maar duur ($100/maand) en traag (maximaal 25 Mbps, hoge latentie). De gemiddelde kosten voor breedband in Mexico zijn relatief hoog in verhouding tot het inkomen: stadsabonnementen kosten $30–$40/maand, maar rurale draadloze diensten (met kleine datalimieten) waren vergelijkbaar geprijsd, waardoor degelijk internet voor velen onbetaalbaar of onbereikbaar bleef.

Impact van Starlink: Starlink is transformatief geweest voor de connectiviteit op het platteland van Mexico. Met ~50–100 Mbps, zelfs in afgelegen gebieden, presteert Starlink vaak beter dan traditionele ISPs. Gemiddelde downloadsnelheden van Starlink in Mexico (~56,4 Mbps) werden gemeten als sneller dan het gecombineerde gemiddelde van alle vaste breedbandproviders (50,5 Mbps) newspaceeconomy.ca – wat betekent dat Starlink qua snelheid de terrestrische netwerken in Mexico heeft overtroffen. Gemeenschappen die voorheen slechts een paar megabit via 4G hadden, rapporteren nu tientallen Mbps met Starlink, wat streaming, thuiswerken en online onderwijs voor het eerst mogelijk maakt. Bijvoorbeeld, op het platteland van Chiapas en Sonora gebruiken kleine bedrijven en klinieken Starlink om stabiel internet te krijgen terwijl ze eerder vrijwel geen internet hadden. De lage latentie (~50 ms) is een enorme verbetering ten opzichte van oudere satellietverbindingen, waardoor VoIP en videogesprekken mogelijk zijn.

Kosten en adoptie: Starlink Mexico kostte aanvankelijk ~$110 USD per maand, plus ~$550 voor hardware. Inzake betaalbaarheid bood SpaceX later promoties en mogelijk een “Latam”-regionale prijsverlaging aan – er waren meldingen van verlaging van maandelijkse kosten in Latijns-Amerika in midden 2022 om het gebruik te stimuleren (sommige gebruikers zagen aanbiedingen rond de ~$65/maand). Voor veel landelijke gebruikers is $65–$110 nog steeds niet goedkoop, maar het kan worden gedeeld door een gemeenschap of gesubsidieerd door de lokale overheid voor scholen. De Mexicaanse overheid promoot Starlink als oplossing voor de laatste 5% niet-verbonden gebieden in haar “Internet para Todos” (Internet voor Iedereen) initiatief. Tegen 2023 waren Starlink-kits geïnstalleerd bij tientallen afgelegen scholen en gemeenschapscentra.

Eén kanttekening is dat mobiel gebruik op het land aan banden is gelegd – zoals vermeld, staat Mexico het niet toe om Starlink te gebruiken tijdens het rijden starlink.com. Dit is geen groot probleem geweest voor vaste thuisgebruikers, maar betekent wel dat RV-reizigers theoretisch gezien Starlink niet mogen gebruiken tijdens het rijden door Mexico (handhaving is onduidelijk). Maritime Starlink is een zegen geweest voor kustvisserijen en toerisme – boten hebben nu connectiviteit op zee. Samenvattend heeft de aanwezigheid van Starlink in Mexico de internetsnelheden en beschikbaarheid op het platteland aanzienlijk verbeterd, vaak op een prestatieniveau dat vergelijkbaar is met stedelijk breedband (behalve het verschil in latentie). Het heeft geholpen de digitale kloof te overbruggen, al blijft betaalbaarheid een aandachtspunt voor sommige arme, landelijke gebruikers als er geen subsidie is.

Overige Noord- & Centraal-Amerika

Centraal-Amerika: Verschillende landen in Centraal-Amerika hebben nu Starlink-diensten, waarmee nieuwe connectiviteit wordt geboden aan afgelegen gebieden in de regio. Panama (lancering mei 2023) en.wikipedia.org, Costa Rica (nov 2023) en.wikipedia.org, El Salvador (april 2023) en.wikipedia.org, Guatemala (juli 2023) en.wikipedia.org, en Honduras (dec 2023) en.wikipedia.org bieden allemaal Starlink Residential en andere abonnementen aan. In deze landen is Starlink vaak de snelste internetoptie buiten de grote steden. Bijvoorbeeld, landelijke gemeenschappen in het hoogland van Guatemala of binnenland van Honduras, die slechts basale 3G hadden, kunnen nu 50–100 Mbps halen via Starlink. Lokale ISPs en telecombedrijven hadden historisch moeite om glasvezel of zelfs DSL uit te rollen naar ruige en economisch arme regio’s, waardoor Starlink een essentiële leemte vult. De gemiddelde breedbandsnelheden in Centraal-Amerika waren relatief laag (in veel landen ligt het gemiddelde van vaste verbindingen <30 Mbps), en de kosten waren hoog in verhouding tot het inkomen (vaak $40+ voor traag internet). De impact van Starlink is een enorme sprong in snelheid: gebruikers op het platteland van Panama geven bijvoorbeeld aan van 5 Mbps DSL naar 100 Mbps Starlink te zijn overgestapt. Overheden zijn ook samenwerkingen met Starlink aangegaan: de Panamese overheid heeft een overeenkomst met SpaceX getekend om afgelegen scholen en eilanden aan te sluiten. In Costa Rica helpt Starlink om eco-lodges en boerderijen op moeilijk bereikbare berglocaties te verbinden waar terrestrische netwerken niet mogelijk zijn. Hoewel de Starlink-kosten van ~$80–$100/maand voor sommigen fors zijn, ontstaat er groepsgebruik (bijv. privé-wifi voor een gemeenschap door één Starlink-schotel). Over het algemeen verbetert Starlink de connectiviteit in landelijke en eilandgebieden van Centraal-Amerika aanzienlijk, en ondersteunt het onderwijs, toerisme en rampenbestendigheid (satellietverbindingen blijven online als orkanen grondnetwerken beschadigen).

Cariben: Starlink is actief in talrijke Caribische landen en verandert het internetlandschap op deze eilanden. Belangrijke implementaties zijn onder andere Dominicaanse Republiek (sinds midden 2022) en.wikipedia.org, Barbados (nov 2022) en.wikipedia.org, Jamaica (okt 2022) en.wikipedia.org, Haïti (maa 2023) en.wikipedia.org, Trinidad & Tobago (juni 2023) en.wikipedia.org, en Bahama’s (aug 2023) en.wikipedia.org, onder andere. Op deze eilanden waren de netwerken in de grote steden/resorts vaak redelijk ontwikkeld, maar in landelijke dorpen en op kleinere eilanden was internet zeer beperkt (en tijdens orkanen zijn onderzeese kabels erg kwetsbaar). Starlink-diensten (Residential, Roam, enz.) zijn volledig beschikbaar en vooral waardevol vanwege de draagbaarheid – één Starlink-schotel kan bijvoorbeeld een heel afgelegen eiland of een boot die tussen eilanden vaart van internet voorzien. Volgens een analyse leverde Starlink de snelste satellietinternetsnelheden in het Caribisch gebied in Q1 2023, met in Jamaica een mediaan van 83,8 Mbps (de hoogste in de regio) newspaceeconomy.ca. In meerdere gebieden presteerde Starlink zelfs beter dan vaste breedband – in de Dominicaanse Republiek hadden zowel Starlink als oudere satelliet-ISP’s hogere mediane snelheden dan het vaste gemiddelde newspaceeconomy.ca. Dit duidt erop dat de lokale telecominfrastructuur achterliep, en dat Starlink daar overheen is gesprongen.

Impact: Voor Caribische gebruikers betekent Starlink dat afgelegen dorpen en toeristische plekken voor het eerst betrouwbaar snel internet kunnen krijgen. Bijvoorbeeld, vissers aan de kust van Jamaica kunnen nu connectiviteit op zee krijgen via Starlink Maritime; hotels op kleine eilandjes in de Bahama’s kunnen hun gasten wifi aanbieden via Starlink in plaats van dure microgolfrelays. Kosten in het Caribisch gebied varieerden: SpaceX introduceerde kortingen in sommige markten (Starlink Residential werd in 2022 geadverteerd rond $100 USD, maar later zagen sommigen prijsdalingen naar ~$75). Vooral in Haïti, waar de infrastructuur erg slecht is, is Starlink een redding geweest voor NGO’s en gemeenschappen om online te gaan ondanks onstabiele elektriciteit en telecomnetwerken. Haïtianen hebben nu toegang tot ~50–100 Mbps waar eerder zelfs 2G mobiel internet nauwelijks beschikbaar was. In Barbados en Trinidad zorgt Starlink voor concurrentie met monopolistische ISPs, wat mogelijk prijsdalingen aanmoedigt. De betrouwbaarheid tijdens stormen is ook een voordeel – Starlink-schotels werken zolang er stroom is, terwijl een kapotte onderzeese kabel een eiland dagenlang kan isoleren. Samenvattend heeft Starlink de internetsnelheden en dekking in het Caribisch gebied aanzienlijk verbeterd, met name voor het platteland, buitenste eilanden en maritieme gebruikers.

(Opmerking: Puerto Rico en de Amerikaanse Maagdeneilanden zijn weliswaar geen onafhankelijke landen, maar hebben ook toegang tot Starlink via de VS – hun opname sinds 2020 heeft het herstel van communicatie na orkanen en de connectiviteit in afgelegen delen van deze eilanden enorm geholpen.)

Zuid-Amerika

Brazilië ??

Starlink-diensten: Starlink werd begin 2022 in Brazilië uitgerold en.wikipedia.org na goedkeuring van Anatel (telecomregulator). Residentiële en Roam-diensten zijn beschikbaar in het uitgestrekte Braziliaanse grondgebied, en Starlink Business (prioriteitsplannen) kunnen door Braziliaanse ondernemingen worden afgenomen. Maritieme service is toegestaan in de kustwateren van Brazilië (bruikbaar voor schepen langs de lange kustlijn en Amazoneboten), en ook luchtvaartdiensten zijn beschikbaar (Braziliaanse luchtvaartmaatschappijen of privéjets kunnen Starlink uitrusten). Brazilië was een van Starlink’s eerste grote markten in Zuid-Amerika; SpaceX plant zelfs grondstations en werkt samen om gemeenschappen in het Amazonegebied te verbinden.

Internet vóór Starlink: De toegang tot internet in Brazilië is zeer ongelijk verdeeld. In grote steden zoals São Paulo of Rio is snelle glasvezel (100–300 Mbps is normaal) en 4G/5G mobiel standaard, maar plattelands- en afgelegen gebieden (zoals het Amazonegebied en het noordoosten) hebben zeer beperkte connectiviteit. Voor Starlink vertrouwden miljoenen mensen op het platteland op langzame verbindingen: sommigen hadden alleen 3G-internet of zelfs helemaal geen internet. Het gemiddelde vaste breedband in Brazilië was ongeveer 50 Mbps downloaden (sterk vertekend door stedelijke gebieden), terwijl landelijke regio’s vaak slechts 1–5 Mbps hadden via radioverbindingen of oude satellietsystemen. Vooral het Amazonegebied had geïsoleerde dorpen met misschien een gedeelde satellietverbinding van 1 Mbps voor de hele gemeenschap. Internet was buiten de steden ook duur – een 10 Mbps-DSL-verbinding in een klein stadje kon wel 200–300 Braziliaanse real (~$40–$60) kosten, wat veel is ten opzichte van het lokale inkomen. Op veel plekken was er zelfs met genoeg geld geen snellere service beschikbaar vanwege het ontbreken van infrastructuur.

Impact van Starlink: Starlink heeft een enorm grote impact gehad in de afgelegen regio’s van Brazilië. Voor het eerst kunnen gemeenschappen diep in het Amazonewoud toegang krijgen tot snel internet. Braziliaanse rapporten geven download snelheden via Starlink van 60–100 Mbps in het landelijke Pará en Amazonas aan, waar eerst minder dan 5 Mbps de norm was. De prestaties van Starlink in Brazilië overtreffen veel vaste providers – een analyse wees uit dat Starlink in 2023 een mediane snelheid van >70 Mbps bereikte, beter dan de gemiddelde snelheid van het Braziliaanse vaste internet newspaceeconomy.ca. Dit betekent dat Starlink in veel delen van Brazilië feitelijk de snelste optie is. De Braziliaanse overheid maakt gebruik van Starlink voor het verbinden van scholen en gezondheidscentra in het Amazonegebied: in 2022 tekende SpaceX een overeenkomst om 12.000 Starlink-eenheden te leveren aan het Ministerie van Communicatie voor scholen in afgelegen gebieden. Hierdoor konden leerlingen in regenwoudgemeenschappen via Starlink verbinding maken met online lesmateriaal en telemedicine-diensten (iets wat daarvoor onmogelijk was).

Voor boeren in het uitgestrekte binnenland (Mato Grosso enz.) maakt Starlink moderne precisielandbouw en IoT-sensoren mogelijk op boerderijen waar voorheen alleen dure satelliettelefoons werkten. In vissersgemeenschappen aan de kust blijven boten via Starlink maritiem verbonden. Kosten: Starlink in Brazilië werd aanvankelijk geprijsd op ongeveer $100/maand (ca. 500 reais), met apparatuur ~R$3.000. Rekening houdend met het Braziliaanse inkomen introduceerde Starlink later een goedkoper “Starlink Brasil”-abonnement – halverwege 2023 meldden sommige gebruikers maandtarieven rond de R$230–R$300 (ongeveer $50) na valuta-aanpassingen en regionale prijsstelling. Dit sluit aan bij SpaceX’s strategie om in ontwikkelingslanden lagere prijzen te hanteren om adoptie te stimuleren techlabari.com. Met ~$50 per maand is Starlink zeer concurrerend ten opzichte van rurale 4G-abonnementen (die vaak per GB rekenen). De opmars is sterk: eind 2023 had Brazilië tienduizenden Starlink-gebruikers. Betrouwbaarheid in de tropen (hevige regen) is soms een probleem – stortbuien kunnen tijdelijke signaaluitval veroorzaken door regenvervaging, maar de algehele uptime is hoog (het satellietnetwerk van Starlink beperkt uitvaltijd). Kortom, Starlink heeft Brazilië’s internetlandschap aanzienlijk verbeterd door onderbediende gebieden te verbinden, de gemiddelde snelheid te verhogen en bestaande providers te stimuleren het landelijke gebied beter te bedienen. Het draagt rechtstreeks bij aan het overbruggen van de digitale kloof in Brazilië, van het Amazonewoud tot de Pantanal.

Chili ??

Starlink-diensten: Chili was een vroege gebruiker in Zuid-Amerika, met Starlink-betatests al medio 2021 (waaronder een proef in de kleine gemeenschap Sotomó) en publieke beschikbaarheid vanaf september 2021 en.wikipedia.org. Starlink biedt Residentiële en Roam-abonnementen in Chili, en ook zakelijke diensten zijn beschikbaar. Maritieme service is geautoriseerd (Chileense vissersvloten en marineschepen hebben interesse getoond), en Starlink Aviation is beschikbaar voor Chileense luchtvaartmaatschappijen of vliegtuigen. Opmerkelijk is dat Chili zelfs Starlink testte op Paaseiland (Rapa Nui) – Starlink breidde eind 2022 de service uit naar Paaseiland en.wikipedia.org, waardoor het afgelegen eiland hoognodige bandbreedte kreeg.

Internet vóór Starlink: De telecominfrastructuur van Chili is relatief geavanceerd in stedelijke gebieden – Santiago en andere steden hebben uitgebreide glasvezel met snelheden >100 Mbps. Maar door Chili’s uitdagende geografie (lang, smal land met Andes en afgelegen zuidelijk Patagonië) hadden veel landelijke gebieden beperkte internettoegang. Voor Starlink vertrouwden Patagonië en kleine dorpen in het zuiden vaak op satellietinternet of trage radioverbindingen. Patagonië in Chili had bijvoorbeeld gemeenschappen met slechts 2–5 Mbps verbindingen, en het internet op Paaseiland stond berucht bekend om zijn traagheid door een enkele satellietverbinding (vaak <1 Mbps gedeeld door velen). De gemiddelde breedbandsnelheid in Chili voor Starlink was rond de 50–60 Mbps, maar het landelijke gemiddelde lag veel lager. De kosten waren gematigd hoog: een breedbandabonnement kon $30–$40 kosten in steden, terwijl afgelegen gebieden soms vergelijkbare prijzen betaalden voor een fractie van de snelheid.

Impact van Starlink: Starlink heeft een merkbaar effect gehad op de connectiviteit in afgelegen en landelijke gebieden van Chili. In het eerste kwartaal van 2023 behaalde Starlink een mediane downloadsnelheid van ~84,6 Mbps in Chili, wat het de snelste satellietoptie in Zuid-Amerika maakte newspaceeconomy.ca. Deze snelheid overtreft de oudere satellietdiensten ruimschoots en daagt zelfs stedelijke providers uit. Voor zuidelijk Patagonië (Aysén, Magallanes) was Starlink een uitkomst: bewoners melden een sprong van 1–2 Mbps via oude satelliet naar 50–100 Mbps via Starlink. Dit maakt toerisme mogelijk (afgelegen lodges bieden nu Wi-Fi), onderwijs (rurale scholen volgen Zoom-lessen), en noodcommunicatie in een regio die vaak geïsoleerd raakt. Paaseiland zag eveneens een enorme verbetering – dankzij Starlink konden de 7.000 inwoners en bezoekers eindelijk modern internet gebruiken (meldingen van meer dan 50 Mbps op Rapa Nui, een enorme vooruitgang ten opzichte van de vroegere sub-5 Mbps).

De Chileense overheid, via telecomregulator Subtel, steunde Starlink-pilots in geïsoleerde gemeenschappen. Een bekend voorbeeld was het Sotomó project in 2021: een klein dorpje dat alleen per boot bereikbaar is kreeg Starlink, en de bewoners ervoeren voor het eerst breedbandinternet en.wikipedia.org. Het succes leidde tot bredere acceptatie. Concurrentie:De aanwezigheid van Starlink stimuleerde Chileense providers om glasvezel verder uit te rollen (er lopen projecten om een backbone naar Patagonië aan te leggen), maar dat zijn langetermijnprojecten. Voorlopig heeft Starlink in veel gebieden de connectiviteit feitelijk opgelost. Kosten: Starlink in Chili kost ongeveer $92 USD per maand (ruim CLP $75.000), en apparatuur ~$600. Dit is prijzig voor lage inkomens op het platteland, dus worden Starlink-eenheden soms gemeenschappelijk of via de overheid bekostigd (zoals Starlink-Wi-Fi in een buurthuis). Ondanks de prijsbarrière is de adoptie bij bedrijven (mijnbouw, zalmkwekerijen e.d. op afgelegen locaties) hoog omdat het nog steeds goedkoper is dan alternatieven. Kortom, Starlink heeft de internetsnelheid en betrouwbaarheid op het Chileense platteland aanzienlijk verbeterd en verbindt geïsoleerde gemeenschappen, van de Andes tot de Pacifische eilanden.

Argentinië ??

Starlink-diensten: Starlink ging begin 2024 live in Argentinië en.wikipedia.org na het overwinnen van regulatoire obstakels met ENACOM. Het volledige aanbod – Residentieel, Roam, Zakelijk, Maritiem, Luchtvaart – is beschikbaar. Het grote landoppervlak van Argentinië en de dunbevolkte regio’s (Patagonië, noordwesten, enz.) maken Starlink tot een aantrekkelijke oplossing. De lancering werd lang verwacht vanwege de vaak ondergeïnvesteerde telecominfrastructuur buiten de grote steden.

Internet vóór Starlink: De internetsituatie in Argentinië was gemengd. Stedelijke centra zoals Buenos Aires, Córdoba, Mendoza hebben redelijk goede breedband (fiber/kabel snelheden van 50–200 Mbps beschikbaar, hoewel niet overal geadopteerd). Maar landelijke provincies en Patagonië bleven achter. In Patagonië en delen van de noordelijke Gran Chaco hadden veel gebieden alleen 3G of in het beste geval trage DSL. Een gemiddeld klein stadje had misschien 5–10 Mbps DSL als je geluk had, en afgelegen boerderijen of inheemse gemeenschappen hadden geen internet of waren afhankelijk van dure satelliettelefoons. De gemiddelde vaste internetsnelheid in Argentinië lag rond de 40 Mbps (data 2022), maar het landelijke gemiddelde was veel lager. Internetabonnementen in Argentinië werden bovendien beïnvloed door inflatie en economische kwesties – prijzen zijn gereguleerd en relatief laag in ARS (peso’s), maar de netwerkkwaliteit leed onder gebrek aan investeringen. In afgelegen gebieden betaalden sommige mensen voor satellietdiensten zoals VSAT tegen zeer hoge kosten (aangeduid in USD).

Impact van Starlink: De komst van Starlink in 2024 is begonnen met het transformeren van de connectiviteit in de afgelegen regio’s van Argentinië. Direct rapporteerden gebruikers in Patagonië en het landelijke noordwesten grote verbeteringen: van bijna geen internet naar 50–100 Mbps via Starlink. Zo kunnen landelijke scholen in de provincie Neuquén, die eerder alleen een trage 512 kbps-verbinding hadden, nu dankzij Starlink-installaties (sommige geschonken door een NGO) gebruikmaken van clouddiensten. De snelheid van Starlink in Argentinië is vergelijkbaar met die van buurlanden – tests tonen initieel een mediane snelheid rond de 80 Mbps, wat waarschijnlijk de typische DSL/kabelsnelheden in veel kleinere steden overtreft. Argentijnse techmedia meldden dat Starlink niet alleen afgelegen gebruikers heeft geholpen, maar ook een back-up biedt in gebieden met een onbetrouwbaar elektriciteitsnet (omdat Starlink op zonne-energie en batterijen kan draaien, handig voor geïsoleerde veehouderijen).

Een belangrijke impact is op wetenschappelijke en noodhulp-activiteiten: Argentinië heeft onderzoeksstations in de Andes en Antarctica die Starlink kunnen gebruiken voor datatransfer, wat hun communicatie aanzienlijk verbetert. Daarnaast kan de dekking van Starlink in landelijk Argentinië bijdragen aan de modernisering van de landbouw (smart farming in de Pampas) en de veiligheid verhogen (connectiviteit voor reizigers in afgelegen gebieden). Kosten en economie: Door de muntproblemen van Argentinië is de officiële prijs in peso’s hoog en enigszins volatiel. Aanvankelijk werd Starlink-hardware aangeboden voor ongeveer ARS 114.000 en de service voor ~ARS 8.300/maand (jan 2024) – respectievelijk zo’n $600 en $45 USD destijds, wat redelijk was techlabari.com. Door inflatie zijn deze bedragen waarschijnlijk aangepast. Zelfs voor $45 blijft het duur voor de gemiddelde Argentijn, maar voor gemeenschappen of boerderijen is het een waardevolle investering. De overheid heeft Starlink niet direct gesubsidieerd (de focus ligt op het uitbreiden van glasvezel), maar ook niet belemmerd. Als de Argentijnse economie stabiliseert, kan Starlink bredere adoptie zien; medio 2024 was het gebruik bescheiden maar groeiende. Samenvattend zorgt Starlink voor hard nodige snelle internetverbindingen in onderverbonden gebieden van Argentinië, het verhoogt snelheden, betrouwbaarheid (met lage latency ~40 ms), en biedt een nieuw alternatief voor trage traditionele aanbieders.

Colombia ??

Starlink-diensten: Starlink startte in januari 2023 in Colombia en.wikipedia.org, waarmee het een van de eerste Zuid-Amerikaanse landen met deze dienst werd. Residentiële dienst is overal beschikbaar en Business (prioriteit)-abonnementen kunnen worden afgesloten. Roam en gebruik onderweg zijn toegestaan (Colombia heeft geen grote beperkingen op mobiliteit). Maritime Starlink is handig voor de twee kusten van Colombia (Caribisch en Pacifisch) – bijvoorbeeld om eilandgemeenschappen zoals San Andrés te verbinden – en Aviation is beschikbaar voor Colombiaanse luchtvaartoperators. De Colombiaanse overheid heeft Starlink een licentie voor 10 jaar toegekend en is ondersteunend in het gebruik ervan om landelijke gebieden, vooral in het Amazonegebied en conflictgevoelige zones zonder infrastructuur, te verbinden.

Internet vóór Starlink: Het telecomlandschap van Colombia vóór Starlink werd gekenmerkt door redelijke service in steden en zeer slechte service op het platteland. Stedelingen in Colombia hebben vaak kabel of glasvezel (snelheden van 50–100 Mbps in Bogotá, Medellín, enz., al zijn de kosten hoog), maar landelijke dorpen in de Andes, Amazonebekken en aan de kusten hadden zeer beperkte toegang. Een groot deel van het platteland had alleen 2G/3G mobiel of helemaal niets. Het bergachtige landschap maakt het leggen van glasvezel moeilijk, en tientallen jaren conflict hebben de uitrol van infrastructuur in sommige regio’s vertraagd. Typische landelijke snelheden lagen dus onder de 5 Mbps. Satelliet- of microgolfverbindingen voorzagen enkele afgelegen scholen van internet, maar de bandbreedte was miniem. De gemiddelde vaste breedbandsnelheid in Colombia was ongeveer 50 Mbps (vooral stedelijk dus) en veel mensen waren afhankelijk van mobiele data, die duur is per GB. Kosten: in steden kost onbeperkt 50 Mbps rond $20–$30/maand (door gesubsidieerde concurrentie), maar landelijke bewoners konden hetzelfde betalen voor een 5 Mbps WISP-lijn of waren aangewezen op dure mobiele databundels.

Impact van Starlink: Starlink heeft duidelijke verbeteringen gebracht in de internettoegang in Colombia, vooral in landelijke en perifere zones. Volgens gegevens uit Q1 2023 haalde Starlink in Colombia downloadsnelheden boven de 70 Mbps, wat boven het landelijk gemiddelde voor vaste breedband ligt newspaceeconomy.ca. Dit betekent dat Starlink voor veel Colombianen sneller is dan traditionele opties (vooral buiten de grote steden). Afgelegen gebieden zoals Guaviare, Vaupés of La Guajira hebben direct profijt: gemeenschappen kunnen nu via Starlink gebruikmaken van tele-onderwijs en telegeneeskunde, waar eerder zelfs videobellen onmogelijk was. In het Amazonegebied, bijvoorbeeld, gebruiken milieu-onderzoeksstations en inheemse dorpen Starlink om verbinding te maken met de buitenwereld (NGO’s hielpen mee om een aantal units te plaatsen, gezien de moeilijk bereikbare ligging van deze gebieden voor terrestrische netwerken).

Starlink heeft ook bijgedragen tijdens rampen: wanneer aardverschuivingen of overstromingen landelijke dorpen troffen (die vaak de kwetsbare communicatielijnen vernielen), bracht het leger Starlink-kits om de connectiviteit voor coördinatie te herstellen. Kosten en adoptie: De prijs van Starlink in Colombia bedraagt ongeveer 2,3 miljoen COP voor hardware en 520.000 COP/maand (ongeveer $540 en $120 USD op basis van koers begin 2023). Om meer gebruikers aan te trekken, paste SpaceX later de prijzen aan – medio 2023 meldde men dat Starlink een promotietarief van ~$80/maand aanbood in sommige Latijns-Amerikaanse landen. Voor individuele huishoudens op het Colombiaanse platteland is dit nog steeds prijzig. Er ontstaan echter gedeelde gebruiksmodellen: bijvoorbeeld een dorpsraad of coöperatie koopt een Starlink en deelt de Wi-Fi, of kleine ISPs gebruiken één Starlink-verbinding om lokaal internet te herverdelen. In steden heeft Starlink weinig impact (glasvezel is daar sneller/goedkoper), maar het wordt daar wel gebruikt als back-up voor kritieke operaties. Over het algemeen heeft Starlink in Colombia de internetbeschikbaarheid sterk uitgebreid in moeilijk bereikbare gebieden, de gemiddelde snelheid verhoogd en een robuust alternatief geboden in een land met uitdagende geografie en infrastructuurtekorten.

Peru ??

Starlink-diensten: Starlink startte begin 2023 met diensten in Peru en.wikipedia.org. Alle kernservices (Residential, Roam, Business) zijn beschikbaar. Gezien Peru’s uitgestrekte Pacifische kustlijn en afgelegen binnenland zijn ook Maritime en Aviation relevant en beschikbaar. De Peruaanse overheid omarmde Starlink snel en zag het als een oplossing voor de Andes- en Amazonegebieden waar connectiviteit schaars is. Ze versnelden de vergunningverlening via het MTC (Ministerie van Transport en Communicatie).

Internet vóór Starlink: Toegang tot internet in Peru kende vóór Starlink grote ongelijkheden. De hoofdstad Lima en enkele kuststeden hebben goed breedbandinternet (soms glasvezel, snelheden van 50–100 Mbps), maar veel landelijke dorpen in het hoogland en de Amazone hebben alleen heel traag internet of helemaal geen toegang. De gemiddelde vaste breedbandsnelheid in Peru was rond de 40–50 Mbps, maar dat betreft vooral stedelijke gebieden. In de Andes zijn veel dorpen aangewezen op verouderde koperen lijnen of zijn helemaal offline. In het Amazonegebied (bv. regio’s Loreto, Ucayali) komt connectiviteit soms via een satelliettelefoon of community-wifi met een trage VSAT-link (~1 Mbps gedeeld). Internetprijzen zijn buiten Lima hoog – een trage ADSL-verbinding (misschien 4 Mbps) in een kleine stad kon meer dan $30 kosten, en sommige afgelegen scholen betaalden duizenden per maand voor enkele honderden kilobits via oude satellieten. Hierdoor waren veel landelijke scholen, gezondheidscentra en boerenbedrijven offline.

Impact van Starlink: De komst van Starlink heeft de internetsituatie op het Peruaanse platteland sterk verbeterd. Met een mediane downloadsnelheid rond de 77 Mbps voor Starlink in Peru (Q1 2023) newspaceeconomy.ca, werd het meteen een van de snelste opties in het land. Door de geografie van Peru (veel bergen en oerwoud) is Starlink extra waardevol omdat fysiek infrastructuur niet nodig is. Gemeenschappen in de Andes die nooit toegang hadden tot breedband, kunnen nu educatieve video’s streamen en deelnemen aan e-commerce via Starlink. In de regio Cusco, bijvoorbeeld, hebben toeristische lodges op de bergtoppen Starlink geïnstalleerd om gasten internet te bieden – iets dat het toerisme aantrekkelijker maakt. In het Amazonegebied gebruiken onderzoekers en natuurbeschermers Starlink bij afgelegen veldstations om data real-time te uploaden, wat voorheen onmogelijk was.

De Peruaanse overheid heeft als proef ongeveer 250 Starlink-terminals geplaatst bij afgelegen publieke voorzieningen (scholen, klinieken), wat hun dienstverlening drastisch heeft verbeterd. Ze merken op dat Starlink “plug-and-play” is en in enkele uren te installeren, terwijl het trekken van glasvezel naar die gebieden jaren kan duren of onhaalbaar is. Kostenoverwegingen: In Peru kost Starlink ongeveer hetzelfde als elders in Latijns-Amerika (aanvankelijk ~$60–$80/maand met enkele regionale kortingen, hardware ~$550). Hoewel dit duur is voor de gemiddelde landelijke familie, springen lokale overheden en NGO’s bij om Starlink voor gemeenschapsgebruik te financieren. Zo kan een landelijke kliniek dankzij financiering van een ontwikkelingsorganisatie een Starlink krijgen, waardoor telemedisch overleg met specialisten in Lima mogelijk wordt. Ook zijn er Peruaanse ondernemers die Starlink-reseller worden en wifi-hotspottoegang op basis van pay-per-use aanbieden. Qua betrouwbaarheid doet Starlink het goed in alle klimaatzones van Peru; zware regen vormt af en toe een probleem in het regenwoud, maar uitval is beperkt gebleven. Samengevat: Starlink overbrugt de digitale kloof in Peru – het tilt plattelandssnelheden van bijna nul naar niveaus vergelijkbaar met het stedelijk internet, en doet dat kostenefficiënt in vergelijking met het aanleggen van terrestrische netwerken in extreem terrein.

Ecuador ??

Starlink-diensten: Starlink werd operationeel in Ecuador rond maart 2023 en.wikipedia.org na goedkeuring van CONATEL. Residentiële dienst is beschikbaar, evenals Roam en zakelijke abonnementen. Maritime Starlink is beschikbaar voor de kustwateren van Ecuador en de Galápagoseilanden, en Aviation kan worden gebruikt door Ecuadoriaanse luchtvaartmaatschappijen (al is daar nog geen publieke informatie over). Door de relatief kleine omvang en gevarieerde geografie van Ecuador (Andes, Amazone, Pacifische kust en Galápagos) is Starlink een veelzijdige oplossing om alle regio’s te bereiken.

Internet vóór Starlink: De toegang tot internet in Ecuador vóór de komst van Starlink was sterk geconcentreerd in stedelijke gebieden. Quito en Guayaquil beschikken over redelijk breedbandinternet (snelheden van 30–100 Mbps via glasvezel/coax zijn gebruikelijk voor wie het kan betalen), maar rurale bergdorpen en Amazonegebieden hebben een slechte connectiviteit. Veel plattelandsbewoners van Ecuador hadden alleen basis mobiel internet (3G) of zelfs helemaal niets. De Galápagos Eilanden hadden beperkte bandbreedte door een satellietbackhaul (voordat een nieuwe onderzeese kabel gepland werd, was er vaak traag en overbelast internet op de eilanden). Op het vasteland was de gemiddelde vaste snelheid ongeveer 30–40 Mbps, maar in landelijke gebieden vaak minder dan 5 Mbps. De kosten waren hoog in verhouding tot het inkomen; een 10 Mbps-abonnement kan $40 per maand kosten in provinciesteden. Geografische uitdagingen (bergen, regenwoud) bemoeilijkten de aanleg van landelijke infrastructuur, vergelijkbaar met Peru.

Impact van Starlink: Starlink is snel begonnen met het verbeteren van de connectiviteit in afgelegen gebieden van Ecuador. Dorpen in de Andes zonder eerdere service rapporteren nu tientallen Mbps via Starlink. Zo kunnen afgelegen scholen op de hellingen van vulkanen dankzij Starlink-installaties van goede doelen e-learningtools gebruiken. In de Amazoneprovincies zoals Pastaza en Morona Santiago heeft Starlink het mogelijk gemaakt voor onderzoekers en inheemse gemeenschappen om contact te leggen met de buitenwereld – ze delen milieudata en faciliteren tele-onderwijsprogramma’s. Galápagos: Eén van de grootste effecten is op de Galápagos, waar Starlink werd geïntroduceerd als aanvulling op het beperkte internet. Inwoners en touroperators op de Galápagos ervaren veel hogere snelheden (Starlink levert 50–100 Mbps, terwijl de oude verbinding vaak <5 Mbps was). Dit helpt het toerisme enorm (ondernemers kunnen betrouwbare kaartbetalingen en communicatie aanbieden) en maakt online diensten zoals telemedicine bruikbaar voor eilandbewoners, wat eerder nauwelijks mogelijk was.

Snelheidsmetingen tonen aan dat Starlink in Ecuador vergelijkbare prestaties levert als de buurlanden (70–80 Mbps mediaan in vroege tests). Dit is waarschijnlijk op gelijk niveau of beter dan het nationale ISP-gemiddelde. Kostprijs en ontvangst: De prijs van Starlink ($60–$80 per maand) is aan de hoge kant voor een gemiddeld huishouden op het platteland van Ecuador. De overheid overweegt echter subsidies voor gemeenschappelijke Starlink-knooppunten. In 2023 kondigde Ecuador een digitaal connectiviteitsinitiatief aan dat satellietopties voor de Amazone bevat – Starlink-terminals zijn daar een belangrijk onderdeel van. In een dorp in de provincie Napo werd een Starlink-schotel collectief gefinancierd door meerdere families zodat ze allemaal één verbinding via Wi-Fi konden delen. Het enthousiasme is groot want zelfs gedeeld is een 50 Mbps Starlink een revolutionaire verbetering ten opzichte van een haperend 3G-signaal. Betrouwbaarheid: Door de ligging op de evenaar heeft Ecuador vaak zware regen, wat korte onderbrekingen bij Starlink kan veroorzaken (rain fade). Maar over het algemeen is de beschikbaarheid goed en zeker beter dan de vaak onderbroken stroom/ISP-diensten in sommige dorpen. Kortom, Starlink brengt snel internet naar voorheen afgesloten regio’s van Ecuador, en verbetert onderwijs, onderzoek, ecotoerisme en de levenskwaliteit in deze gemeenschappen.

Paraguay ??

Starlink-diensten: Starlink startte zijn dienst in Paraguay eind 2023 en.wikipedia.org. Als een land zonder zee en met relatief weinig telecomontwikkeling werd Starlink snel verwelkomd in Paraguay. Er zijn residentiële en Roam-diensten beschikbaar, evenals Business (prioriteit)pakketten. Paraguay heeft geen kustlijn, dus Maritiem is niet direct relevant behalve op grote rivieren (Starlink zou gebruikt kunnen worden op boten op de Paraguay- of Paraná-rivier). Luchtvaartservice is beschikbaar voor vliegtuigen in het luchtruim van Paraguay. Regelgever CONATEL gaf toestemming voor Starlink als onderdeel van de inspanningen om de internetpenetratie te verhogen.

Internet vóór Starlink: Paraguay had historisch een van de traagste internets van Zuid-Amerika. Zelfs in de hoofdstad Asunción waren de gemiddelde snelheden bescheiden (misschien 20–30 Mbps op vast breedband). Buiten de hoofdstad en enkele steden is er nauwelijks infrastructuur. Veel plattelandsbewoners maken gebruik van 3G/4G mobiele data als het beschikbaar is, of hebben helemaal niets. De oostelijke en noordelijke regio’s (zoals Chaco) zijn erg slecht verbonden. Voor Starlink was een gemiddelde landelijke verbinding vaak een draadloze verbinding van 1 Mbps of een dure satelliettelefoon. De kosten voor internet in verhouding tot het inkomen waren hoog – een basis breedbandabonnement (indien beschikbaar) kon een groot deel van het maandinkomen opslokken. In sommige regio’s maakten mensen gebruik van internetcafés of reisden ze naar andere locaties om connectiviteit te zoeken.

Impact van Starlink: Starlink staat op het punt een groot verschil te maken in de connectiviteit van Paraguay. Gebruikers door heel Paraguay kunnen met Starlink nu 50–100 Mbps krijgen, ongeacht het ontbreken van kabels. Vroege gebruikers in 2024 rapporteerden snelheden rond de 80 Mbps – een enorme sprong vergeleken met het bestaande aanbod. Vooral in het afgelegen Chaco, waar veehouderijen en inheemse gemeenschappen nauwelijks verbinding hadden, is dit doorslaggevend. Nu gebruiken veehouders Starlink om kuddes met IoT-apparaten te monitoren en hun logistiek te regelen, en kunnen afgelegen scholen online onderwijs volgen. Starlink vermindert effectief de isolatie van deze gemeenschappen.

De overheid van Paraguay erkent dat Starlink helpt haar breedbanddoelen sneller te bereiken dan het aanleggen van glasvezel. Er wordt gekeken naar financiering van enkele Starlink-units voor publieke klinieken en gemeenschapscentra in afgelegen districten. Concurrentie: Buiten de stedelijke centra is er nauwelijks concurrentie van vaste lijnen in Paraguay, dus Starlink heeft een open veld. Bestaande telecombedrijven zullen wellicht reageren met 4G LTE vaste draadloze diensten, maar daarbij moeten nog steeds torens worden gebouwd, terwijl Starlink direct overal bereik biedt. Kostprijs: Starlink kost ongeveer $65–$100 in Paraguay (definitieve prijs in lokale Guaraní hangt af van de wisselkoers). Vanwege het lage bbp per hoofd van de bevolking zijn het vooral bedrijven, boerderijen en gemeenschapsinitiatieven die de dienst zullen gebruiken, niet zozeer individuele lagere-inkomenshuishoudens. Echter, zelfs één gedeelde Starlink voor een heel dorp kan een groot verschil maken. Bijvoorbeeld, een agrarisch dorp kan samen investeren in één schotel en zo direct de communicatie, markttoegang (online gewasprijzen checken), en zelfs entertainment (wat de levenskwaliteit verhoogt) verbeteren. Kortom, hoewel het nog vroeg is, kan Starlink de nationale internetcapaciteit van Paraguay naar een hoger niveau tillen, het land uit de onderste regionen van de connectiviteitsranglijsten halen en moderne digitale diensten brengen waar men voorheen offline was.

Overige Zuid-Amerikaanse landen

• Uruguay: Starlink werd beschikbaar in Uruguay in mei 2024 en.wikipedia.org. Uruguay had al relatief goed internet in stedelijke gebieden, maar Starlink breidt de opties uit naar landelijke boerderijen en kuststreken met slechte dekking. Het biedt redundantie en concurrentie voor Antel (de staatsleverancier). Eerste signalen tonen aan dat Starlink goed presteert (snelheden ~100 Mbps) in het binnenland van Uruguay, wat landbouwbedrijven en scholen op het platteland ten goede komt.
• Guyana: Sinds april 2025 is Starlink actief in Guyana en.wikipedia.org. Door de dunbevolktheid en de huidige olievondsten komt Starlink op het juiste moment – het kan afgelegen kampen in de olie-industrie, dorpjes in het binnenland en algemene breedbandtoegang verbeteren (de gemiddelde snelheden in Guyana waren laag). Starlink zal er het verschil maken voor het dichten van de digitale kloof tussen stad en platteland.
• Suriname: (In afwachting) Suriname stond halverwege 2025 nog niet op de lijst van actieve landen, maar zal waarschijnlijk snel volgen. Zodra beschikbaar, zal het ook afgelegen gemeenschappen in het regenwoud helpen.
• Bolivia: Starlink is officieel nog niet beschikbaar in Bolivia (per 2025) vanwege vertraging met licenties. Bolivia’s berg- en regenwoudgebieden kunnen veel baat hebben zodra goedkeuring erdoor is, gezien de momenteel zeer lage connectiviteit – de verwachting is dat het er binnenkort komt.
• Venezuela: Nog niet officieel beschikbaar (geen toestemming, mede vanwege Amerikaanse sancties). Sommige Venezolanen nabij de grens zouden Starlink roaming uit buurlanden gebruiken. Indien toegestaan, zou Starlink het zwakke en onbetrouwbare Venezolaanse internet sterk kunnen verbeteren.

Kortom, in heel Zuid-Amerika is het patroon van Starlink hetzelfde: het brengt een enorme sprong in snelheid en bereik naar onderbediende gebieden en presteert vaak beter dan bestaande providers qua downloadsnelheid newspaceeconomy.ca, en zorgt tegelijk voor extra concurrentiedruk. Het verbetert de connectiviteit voor afstandsonderwijs, gezondheidszorg, landbouw, toerisme en noodcommunicatie op het hele continent. De grootste barrière blijft de betaalbaarheid voor breed huishoudelijk gebruik, maar naarmate de prijzen zich aanpassen en gedeelde modellen groeien, breidt het bereik van Starlink zich verder uit.

Europa

Verenigd Koninkrijk ??

Starlink-diensten: Het VK was één van de eerste landen in Europa met Starlink, met een bèta in 2020 en publieke beschikbaarheid begin 2021 en.wikipedia.org. Alle Starlink-diensten zijn er beschikbaar: Residentieel, Roam (inclusief gebruik overal in het VK, zelfs onderweg binnen de toegestane contexten), Zakelijk, Maritiem (voor de Britse kustwateren), en Luchtvaart. De Britse overheid heeft de goedkeuring versneld, en Starlink dekt heel Groot-Brittannië en Noord-Ierland. Ook enkele Britse overzeese gebieden hebben Starlink (bijv. Pitcairneilanden in de Stille Oceaan hadden een proef en.wikipedia.org, en andere, zoals de Falklands, zullen waarschijnlijk volgen).

Internet vóór Starlink: Het VK heeft over het algemeen een goede internetinfrastructuur – gemiddelde vaste breedbandsnelheden rond de 70–100 Mbps, dankzij een wijdverspreide dekking van FTTC/FTTP en kabel. Echter, bepaalde landelijke en afgelegen gebieden (Schotse Hooglanden, plattelandsgebieden in Wales, etc.) misten nog steeds snelle opties en waren aangewezen op ADSL (<10 Mbps) of gebrekkige 4G. De gemiddelde landelijke breedbandsnelheid in het VK in 2020 was ~39 Mbps, maar veel landelijke gebruikers haalden minder dan 10 Mbps. Satellietinternet bestond wel (ViaSat, etc.), maar had een hoge latentie en relatief lage snelheden (max. 30 Mbps) tegen hoge kosten (£75–£100/maand). Dus hoewel het VK niet groot is, ondervonden de “laatste 5%” van de locaties opmerkelijke verbindingsproblemen.

Impact van Starlink: Starlink is transformatief geweest voor het landelijke breedband van Groot-Brittannië. Afgelegen boerderijen, gehuchten en eilanden die voorheen worstelden met een paar Mbps, genieten nu van 100+ Mbps via Starlink. Gemeenschappen op het platteland van Engeland (zoals in Norfolk of Cumbria) rapporteren Starlink-snelheden van 100–200 Mbps, vergeleken met de eerdere 5–10 Mbps via DSL. De mediane Starlink-snelheid in het VK was ongeveer 85–90 Mbps medio 2023 mobileeurope.co.uk. Interessant genoeg vond Ookla dat de snelheid van Starlink de totale vaste breedband in het VK op een bepaald moment overtrof (wat betekent dat Starlink effectief sneller was dan het gemiddelde van DSL/kabel/glasvezel samen) mobileeurope.co.uk. Dit komt omdat het gemiddelde in het VK veel gebruikers op ouder koper omvat; Starlink presteerde beter dan deze groep. In gebieden met volledige glasvezel is Starlink echter langzamer (stadsvezel haalt 300+ Mbps). Hoe dan ook, voor plattelandsgebruikers is 100 Mbps via Starlink revolutionair.

Starlink heeft ook back-up connectiviteit geleverd – sommige kleine bedrijven en zelfs politiebureaus in het VK gebruiken Starlink als failover om de dienstverlening voort te zetten tijdens uitval van terrestrisch internet (vooral na stormen). Kostprijs: In het VK kostte Starlink aanvankelijk ~£89/maand met een £529 apparaatkost. In 2022 introduceerde SpaceX een prijsverlaging voor gebruikers in gebieden met hoge capaciteit, waardoor het werd teruggebracht naar ~£75/maand, en ook een “Starlink Roam”-optie voor caravans. Dit maakte het aantrekkelijker. Toch ligt £75 hoger dan veel vaste lijnen, dus Starlink spreekt vooral diegenen aan die geen snelle glasvezel kunnen krijgen. De Britse overheid nam Starlink op in haar voucherregeling voor plattelandsbreedband en subsidieerde zo effectief apparatuur voor sommige gebruikers. Betrouwbaarheid: Starlink-gebruikers in het VK melden over het algemeen stabiele prestaties; zware regen kan kleine vertragingen veroorzaken, maar niets vergeleken met oudere satellietproblemen. Latentie (~40 ms) is goed genoeg voor online gamen en videogesprekken – waar plattelandsbewoners eerst moeite mee hadden. Samengevat heeft Starlink de internetsnelheid en dekking in de moeilijkst bereikbare gebieden van het VK aanzienlijk verbeterd, zodat zelfs off-grid woningen verbonden kunnen zijn. Ook heeft het Openreach en anderen ertoe aangezet sneller glasvezel uit te rollen om te concurreren, wat een positief neveneffect is.

Duitsland ??

Starlink-diensten: Duitsland kreeg Starlink-dienst in midden 2021 en.wikipedia.org. De dienst voor particulieren is breed beschikbaar en Starlink Business wordt aangeboden aan Duitse zakelijke klanten. Mobiel gebruik is toegestaan (Starlink Roam), en maritieme/luchtvaartdiensten kunnen worden gebruikt (Duitsland heeft geen kustlijn, maar schepen onder Duitse vlag kunnen het op zee gebruiken, en Lufthansa evalueert naar verluidt Starlink voor haar vluchten). Duitsland was enthousiast om Starlink te gebruiken voor het behalen van landelijke breedbanddoelen; de toezichthouder (BNetzA) keurde het snel goed.

Internet vóór Starlink: Duitsland heeft een mix van ultrasnel en verrassend traag internet. Stedelijke gebieden en veel dorpen hebben degelijke DSL/kabel (50–250 Mbps) en steeds meer vezel, maar het platteland van Duitsland kampt al jaren met onderinvestering – veel dorpen hadden voor 2020 alleen 6–16 Mbps DSL. De gemiddelde breedbandsnelheid in Duitsland was 80 Mbps, maar dat verhult de “witte vlekken” waar gebruikers met <10 Mbps worstelden. Het overheidsprogramma voor breedband loopt al jaren, maar maakte langzaam voortgang. In deze landelijke gebieden gebruikten sommige inwoners LTE-homerouters (met beperkte databundels) of dure satellietoplossingen. Internet in Duitsland is relatief betaalbaar (€30–€50 voor goede service), maar dat geldt alleen als er service beschikbaar is – sommige plattelandsbewoners betaalden vergelijkbare bedragen voor zeer slechte DSL of waren gewoon offline.

Impact van Starlink: Starlink heeft direct gezorgd voor een verbetering van de landelijke connectiviteit in Duitsland. Duizenden Duitse huishoudens op het platteland schreven zich onmiddellijk in voor Starlink zodra het beschikbaar kwam, omdat ze het zagen als oplossing voor het lange wachten op glasvezel. Via Starlink sprongen ze van 6 Mbps DSL naar ~100 Mbps satellietbreedband. In 2022 werd de mediane downloadsnelheid van Starlink in Duitsland gemeten op rond de 90 Mbps mobileeurope.co.uk. In Q2 van 2023 stabiliseerde de snelheid rond de ~80 Mbps in Duitsland mobileeurope.co.uk – vergelijkbaar met het nationale gemiddelde voor vast internet. Volgens Ookla-data was Starlink ongeveer even snel als het gemiddelde van de vaste breedband in Duitsland (dus geen groot voordeel, maar het pakt de achterstand weg) mobileeurope.co.uk. Dit betekent dat Starlink landelijke gebruikers effectief op gelijk niveau brengt qua snelheid met stedelingen. Uploads en latentie zijn hoger dan bij vezel (uploads ~15 Mbps, latentie ~40 ms t.o.v. vezel 5 ms), maar nog steeds goed bruikbaar.

Duitse plattelandsondernemingen – van boerderijen tot pensions – hebben geprofiteerd. Boerderijen in Beieren kunnen nu bijvoorbeeld IoT-sensoren en videobewaking toepassen via Starlink, en afgelegen hotels in het Zwarte Woud kunnen eindelijk betrouwbaar Wi-Fi aan gasten aanbieden. Tijdens de overstromingen van 2022 in West-Duitsland werden Starlink-schotels ingezet om communicatie te herstellen in sommige afgesloten dorpen, wat het belang voor de veerkracht benadrukt. Kostprijs: In Duitsland kost Starlink rond de €80–€100/maand. Dat is duurder dan DSL, maar veel landelijke Duitsers betaalden graag voor echt breedband in plaats van jaren te moeten wachten. De apparatuur (~€450) was voor sommigen een drempel, maar vroege gebruikers deden soms mee aan de bèta tegen iets lagere kosten. Er is ook een Starlink “RV”-optie, veel gebruikt door Duitse caravanliefhebbers voor internet onderweg (hoewel gebruik tijdens het rijden een zorgvuldige montage vereist, wat is toegestaan). De Duitse overheid subsidieert Starlink niet rechtstreeks, maar sommige deelstaten tellen het mee in hun breedbanddoelstellingen. In het algemeen heeft Starlink de gebruikerservaringen in het landelijke Duitsland aanzienlijk verbeterd, al zal de rol wellicht tijdelijk zijn – zodra vezel uitrolt, stappen sommigen mogelijk terug. In de tussentijd bood Starlink een essentiële overbrugging om de landelijke internetprestaties te verhogen en stimuleerde het de gevestigde namen om afgelegen gebieden niet te vergeten.

Frankrijk ??

Starlink-diensten: Frankrijk zag de Starlink-lancering in 2021 en.wikipedia.org. De dienst voor particulieren is beschikbaar in geheel Europees Frankrijk en vele overzeese gebieden (Starlink werd daarna uitgebreid naar Réunion, Martinique, Guadeloupe, Saint Martin, Saint Barthélemy in 2022 en.wikipedia.org). Starlink Business is beschikbaar, en Roam-portabiliteit werkt (Franse gebruikers kunnen hun schotel overal in het land of in andere Starlink-landen gebruiken als dat geactiveerd is). Maritieme Starlink is toegestaan in Franse territoriale wateren (inclusief voor jachten in bijvoorbeeld de Middellandse Zee), en luchtvaart is beschikbaar (Franse luchtvaartmaatschappijen of privéjets kunnen het uitrusten). Er was een tegenslag: de eerste vergunning werd in april 2022 ingetrokken door een rechtbank, wegens procedurele redenen, waardoor er een korte pauze was en.wikipedia.org, maar na een openbare consultatie werd Starlink in juni 2022 opnieuw goedgekeurd en.wikipedia.org.

Internet vóór Starlink: Frankrijk heeft over het algemeen goed breedband, zeker in steden (vezel breed uitgerold, gemiddeld ~75 Mbps en stijgend). Echter, bepaalde landelijke en half-landelijke streken (de zogenoemde “zones blanches”) hadden slechte service. Voor Starlink zat ongeveer 10–15% van de Franse huishoudens vast aan ADSL onder 8 Mbps of onbetrouwbare 4G voor thuisinternet. Bergachtige gebieden (Alpen, Pyreneeën) en sommige afgelegen dorpen in regio’s als Creuse of Dordogne hadden beperkte opties. De Franse overheid bood een subsidie voor satellietinternetaansluitingen als laatste redmiddel, gebruikt door sommigen voor KA-SAT of Viasat (maar die boden 30–40 Mbps max en hoge latentie, acceptabel voor basisgebruik). Internetkost in Frankrijk is relatief laag – €30 voor een goed triple-play-pakket in steden – maar wie in witte zones zat betaalde soms €40–€60 voor matige 4G-routers of satelliet.

Impact van Starlink: Starlink heeft een waardevolle nieuwe optie geboden voor Franse consumenten in landelijke gebieden. Met Starlink kunnen Franse landelijke huishoudens 50–150 Mbps halen waar ze voorheen misschien 5 Mbps via DSL hadden. Gebruikersrapporten uit 2022–2023 tonen gewoonlijk ~100 Mbps via Starlink in het landelijke Frankrijk. Toch zijn de Starlink-snelheden in Frankrijk lager dan bij vezel, en soms zelfs 4G, waarschijnlijk omdat Frankrijk veel Starlink-gebruikers heeft op een relatief klein gebied. Sterker nog, cijfers tonen dat het Franse vaste breedband nog steeds sneller was – de Franse vaste netwerken haalden in 2023 tussen 50% en 105% hogere snelheden dan Starlink mobileeurope.co.uk. Zo bedroeg het vaste breedbandgemiddelde tot ~130 Mbps versus Starlink ~80 Mbps mediaan in Frankrijk mobileeurope.co.uk. Starlink verslaat het Franse glasvezel/kabel dus niet; het vult vooral de gaten waar vezel nog niet gekomen is.

De betrouwbaarheid en prestaties hebben gebruikers in die gaten grotendeels tevreden gesteld – ze kunnen nu HD-video streamen, deelnemen aan videoconferenties en over het algemeen doen wat stedelijke gebruikers kunnen. Dit is een grote verbetering van de levenskwaliteit voor bijvoorbeeld een gezin in het landelijke Normandië of een startup in een dorp in de Provence. De lage latency van Starlink (~40 ms) is een enorme vooruitgang ten opzichte van de oude satellietplannen (600 ms), waardoor online gamen en VoIP mogelijk worden voor deze gebruikers. Kosten en ontvangst: Starlink in Frankrijk kost ongeveer €80/maand met apparatuur rond de €450. Franse toezichthouders vonden dit hoog, maar omdat het optioneel is, waren technisch onderlegde plattelandsgebruikers bereid te betalen. De eerste juridische uitdaging tegen de Starlink-licentie was ingegeven door zorgen over voldoende publieke inspraak en mogelijk door concurrerende telecombedrijven; na hergoedkeuring opereert Starlink normaal. Er zijn nu tienduizenden Starlink-schotels in Frankrijk. Sommige Franse lokale overheden overwegen zelfs groepsaankopen van Starlink voor hun dorpsbewoners in afwachting van de uitrol van glasvezel. In overzeese gebieden zoals Réunion en Martinique is Starlink extreem waardevol gebleken – deze eilanden hadden beperkte bandbreedte via onderzeese kabels, dus Starlink biedt een alternatieve snelle verbinding, wat de veerkracht en concurrentie verbetert. Samengevat heeft Starlink de internetsnelheden voor veel Franse plattelandsgezinnen en overzeese burgers verbeterd, hoewel het een niche blijft naast de agressieve glasvezeluitrol van Frankrijk. Het “dicht” in feite de gaten op de Franse breedbandkaart, waardoor vrijwel iedereen die wil een snelle verbinding kan krijgen.

Italië ??

Starlink-diensten: Starlink werd beschikbaar in Italië in september 2021 en.wikipedia.org. Residentiële en Roam-diensten dekken het hele land (inclusief Sicilië, Sardinië en afgelegen gebieden). Zakelijke dienst met prioritaire data is ook beschikbaar. Maritieme Starlink is interessant in Italië voor jachten in de Middellandse Zee en maritieme operaties langs de uitgestrekte Italiaanse kust – het is toegestaan in Italiaanse wateren. Luchtvaartservice is ook beschikbaar voor Italiaanse vliegtuigen. Italië omarmde Starlink als onderdeel van zijn strategie om landelijke gemeenschappen te verbinden, en de toezichthouder (AGCOM) verleende de nodige goedkeuringen.

Internet vóór Starlink: De internetinfrastructuur van Italië is verbeterd, maar tot 2020 waren er nog veel trage gebieden. Grote steden hebben glasvezel (FTTH/FTTC) en hoge snelheden, maar het landelijke zuiden van Italië en sommige bergachtige gebieden (Apennijnen, Alpen) waren slecht bediend. Voor Starlink was het gebruikelijk dat dorpen slechts 4–10 Mbps ADSL hadden. De gemiddelde internetsnelheid in Italië was rond de 50 Mbps in 2021, maar veel plattelandsgebruikers zaten daar ver onder. Het “Piano Banda Ultralarga” van de overheid werkte aan het uitbreiden van glasvezel, maar de vooruitgang was traag in sommige regio’s. Sommige Italianen gebruikten vaste 4G/LTE-routers als tussenoplossing, maar die konden inconsistent zijn en hadden vaak datalimieten. Satellietinternet was niet wijdverspreid in Italië (slechts enkele duizenden gebruikers op KA-SAT) vanwege kosten (~€70/maand) en prestatieproblemen.

Impact van Starlink: Starlink bood een grote snelheidsboost voor onderbediende gebieden in Italië. Tegen 2022 zagen plattelandsbewoners die Starlink installeerden hun downloadsnelheden stijgen naar ~100 Mbps. Ookla-gegevens voor Q2 2023 toonden een mediane Starlink-snelheid in Italië rond de 100 Mbps, wat aanzienlijk hoger was dan het vaste breedbandgemiddelde in Italië (~60–70 Mbps) mobileeurope.co.uk. Sterker nog, Starlink presteerde beter dan het gecombineerde vaste breedband in Italië (dus het overtrof het gemiddelde van DSL/kabel/glasvezel) mobileeurope.co.uk. Dit suggereert dat het grote ADSL-gebruikersbestand van Italië het gemiddelde omlaag trekt en Starlink sneller is dan die, maar niet noodzakelijkerwijs sneller dan glasvezel. In bijvoorbeeld het landelijke Calabrië of Sardinië kan Starlink 90 Mbps halen terwijl de lokale ADSL maar 5 Mbps haalt, een levensveranderend verschil.

Agriturismi (boerderij-B&B’s) en andere landelijke toeristische locaties gebruiken Starlink om Wi-Fi aan gasten te bieden, wat de toeristische ervaring op het platteland verbetert. Ook helpt Starlink de civiele bescherming: bij aardbevingen (Italië is seismisch actief) of andere rampen kan Starlink worden ingezet om communicatie te herstellen als terrestrische netwerken uitvallen. Kosten: Starlink Italië kost ~€70–€80/maand na enkele prijsaanpassingen, plus ~€450 voor de hardware (al zijn er promoties geweest). Voor veel plattelandsgezinnen is dit wat duur, maar sommige regionale overheden boden vouchers of vergoedingen aan voor een satellietabonnement totdat er glasvezel komt. De Italiaanse overheid heeft zelfs satellietsubsidies opgenomen in haar plan om iedereen minstens 30 Mbps te garanderen – Starlink voldoet daar moeiteloos aan. Gebruikerservaring: De meeste Italiaanse Starlink-gebruikers zijn tevreden over de snelheid en latency (30–40 ms) en merken op dat ze hierdoor op afstand kunnen werken of toegang hebben tot zorgdiensten vanuit dorpen die eerder waren achtergebleven. Af en toe zijn er capaciteitsproblemen in Noord-Italië (waar veel gebruikers samenkomen), maar met continue satellietlanceringen is de capaciteit verbeterd. Alles bij elkaar heeft Starlink de inclusiviteit van breedband in Italië sterk verbeterd en het speelveld tussen platteland en stad gelijkgetrokken, en telecombedrijven onder druk gezet om hun uitrol van glasvezel en 5G op het platteland te versnellen.

Spanje ??

Starlink-diensten: Starlink begon in Spanje aan het begin van 2022 en.wikipedia.org. Residentiële dienst is landelijk beschikbaar (inclusief de eilanden zoals de Balearen en Canarische Eilanden), met zakelijke (prioritaire) abonnementen voor wie gegarandeerde capaciteit nodig heeft. Roam is beschikbaar voor mobiel gebruik (Spanje staat gebruik tijdens rijden toe, dus campergebruikers kunnen onderweg Starlink gebruiken). Maritieme Starlink is toegestaan in Spaanse wateren (wat ten goede komt aan scheepvaart en jachten in de Middellandse Zee/Atlantische Oceaan) en de luchtvaartservice is beschikbaar voor Spaanse vliegtuigen (sommige Europese privéjetoperators zijn hiermee gestart). De Spaanse regulator CNMC verleende goedkering als onderdeel van het nationale breedbandplan om het platteland te dekken.

Internet vóór Starlink: Spanje heeft in de jaren 2010 grote stappen gezet in glasvezeluitrol – tegen 2020 hadden veel steden en dorpen FTTH en Spaans stedelijk breedband is een van de snelste van Europa (100–600 Mbps gebruikelijk in steden). In afgelegen dorpen, vooral in bergachtige of dunbevolkte gebieden (delen van Extremadura, Castilië, Andalusische bergen, enz.) was echter vaak alleen oude DSL of draadloos beschikbaar. De gemiddelde vaste snelheid in Spanje was 100 Mbps, maar de traagste 10% van de lijnen (voornamelijk het platteland) zat onder de 5–10 Mbps. Bovendien hadden veel kleine Spaanse dorpen (pueblos) verouderde infrastructuur en hooguit 3G-mobiel bereik. De kosten van internet in Spanje zijn gemiddeld (€40 voor glasvezel), maar wie geen glasvezel had, betaalde soms hetzelfde voor matige service.

Impact van Starlink: Starlink heeft de internetprestaties in landelijke gebieden van Spanje opgetild. Bewoners van off-grid woningen of geïsoleerde dorpen hebben nu toegang tot 50–150 Mbps internet via Starlink. In 2023 bleek Starlink in Spanje echter relatief langzamer dan glasvezel te zijn dan in sommige andere landen. Ookla meldde dat vaste breedbandsnelheden in Spanje 50–105% sneller waren dan die van Starlink mobileeurope.co.uk. Dit wijst erop dat de mediane Starlink-snelheid in Spanje rond de 60–80 Mbps ligt tegenover een vaste breedbandmediaan van ~120+ Mbps (de glasvezel in Spanje is wijdverbreid). Toch is zelfs 60 Mbps voor een plattelandsgebruiker die 5 Mbps DSL had een enorme verbetering. Voorbeelden zijn het landelijke Catalonië of Aragón waar thuiswerken nu mogelijk is omdat Starlink een stabiele ~70 Mbps levert, terwijl voorheen bijvoorbeeld 4 Mbps met veel uitval normaal was.

Ook de Canarische en Balearische Eilanden in Spanje profiteren: op sommige kleinere Canarische eilanden of het landelijke Mallorca bereikt Starlink boerderijen en retreats waar het aanleggen van nieuwe kabels duur is. Ook is Starlink Maritiem interessant voor de grote scheepvaartindustrie en privéjachten rondom Spanje – met veel snellere connectiviteit op zee dan oudere satellietsystemen. Kosten: Starlink in Spanje kost ongeveer €70/maand inclusief belasting; voor sommige plattelandsbewoners is dit aan de hoge kant, maar acceptabel als goed internet nodig is. De Spaanse overheid heeft een Universeel Breedbandplan waarmee vroeger satellietschotels werden gesubsidieerd; Starlink valt hier in onder voor gebieden waar glasvezel/4G voorlopig niet gepland staat. Daarnaast zijn enkele Spaanse techcoöperaties gestart met Starlink om een lokaal Wi-Fi-netwerk te voeden voor het hele dorp (één schotel die via een meshnetwerk aan veel gebruikers uitdeelt), waardoor de kosten per gebruiker dalen. Al met al biedt Starlink in Spanje een sterke vangnetfunctie zodat zelfs de meest afgelegen gemeenschappen fatsoenlijk internet kunnen krijgen. Het versnelt ook digitale nomadentrends – mensen kunnen in het rustige Spaanse platteland wonen en toch snel internet hebben voor werk, dankzij Starlink. De aanwezigheid van Starlink heeft Spaanse telecomaanbieders ook aangespoord om de laatste witte vlekken niet te vergeten – er is weer geïnvesteerd in landelijke 5G en glasvezel, deels om de satellietconcurrentie voor te blijven. Samengevat heeft Starlink de beschikbaarheid en keuze van internet in het Spaanse landelijke gebied verbeterd; zelfs als de snelheid niet op kan tegen Spanje’s topglasvezel, brengt het iedereen op zijn minst in het breedbandtijdperk.

Polen ??

Starlink-diensten: Starlink kwam Polen binnen in september 2021 en.wikipedia.org. Residentiële Starlink is overal in het land beschikbaar, en zakelijke (priority data) abonnementen zijn te verkrijgen (enkele grote Poolse bedrijven en ISPs gebruiken ze als back-up). Roam-service is toegestaan (Polen heeft geen rijverbod), zodat gebruikers Starlink onderweg kunnen gebruiken (bijvoorbeeld kampeerders in de Mazurische merenregio). Polen heeft geen brede zeekust voor veel binnenlandse maritieme toepassingen (behalve aan de Baltische kust waar Starlink voor boten werkt); luchtvaartservice kan ook door Poolse vliegtuigen worden gebruikt. Polen bracht Starlink mede uit strategisch belang – het werd belangrijk voor noodconnectiviteit (zoals bleek toen Polen Starlink-leveringen aan Oekraïne faciliteerde in 2022) en voor landelijke ontwikkeling.

Internet vóór Starlink: De internetinfrastructuur in Polen is wisselend. Grote steden zoals Warschau en Krakau beschikken over modern glasvezel- en kabelinternet (snelheden van 100-300 Mbps zijn gewoonlijk). Maar veel landelijke gebieden, vooral in het oosten en noorden van Polen, hebben oudere infrastructuur. Voor de komst van Starlink hadden veel dorpen alleen ADSL met ongeveer 10 Mbps of vast LTE (dat 20–50 Mbps kon zijn, maar met beperkte capaciteit). De gemiddelde breedbandsnelheid in Polen was in 2021 ongeveer 60 Mbps, maar het landelijke gemiddelde lag waarschijnlijk veel lager. Er liepen door de EU gefinancierde projecten om het breedbandnetwerk uit te breiden, maar de voortgang was nog gaande. Internetkosten in Polen zijn relatief laag naar EU-normen (je kon in steden voor minder dan $20 glasvezel van 100 Mbps krijgen), maar op het platteland betaalden mensen soms $20–$30 voor gebrekkig radio-internet.

Impact van Starlink: Starlink vond al snel een niche bij Poolse plattelandsgebruikers die betere snelheden wilden. Tegen 2022 hadden duizenden Polen in landelijke gebieden Starlink en rapporteerden snelheden van 100–150 Mbps, vergeleken met de 10–20 Mbps die ze daarvoor hadden. Toch is Polen een land waar vast breedband Starlink in veel plaatsen ruimschoots overtreft qua snelheid – Ookla merkte op dat Polen een van de gevallen is waar vast breedband 50–100% sneller was dan Starlink mobileeurope.co.uk. Dit komt waarschijnlijk doordat Polen veel glasvezel in steden heeft (waardoor het gemiddelde wellicht ~130 Mbps is) terwijl de Starlink-median ~60–80 Mbps is. Starlink is dus qua snelheid geen topklasse ten opzichte van glasvezel in de stad, maar het is veel beter dan geen service. Voor een boer in Podlachië met 5 Mbps DSL is de 80 Mbps van Starlink een enorme vooruitgang.

Een interessante impact: Starlink speelde een rol in grensregio’s en tijdens de crisis in Oekraïne. Polen was een hub voor het versturen van Starlink-terminals naar Oekraïne in 2022 en.wikipedia.org, en sommige grensgebieden gebruikten Starlink om vluchtelingenopvang te coördineren toen mobiele netwerken overbelast waren. Binnenlands draagt Starlink bij aan de universele dienstdoelen van Polen, door afgelegen huizen sneller te bereiken dan glasvezel kunnen aanleggen. Kosten en gebruik: In Polen kost Starlink ongeveer 230 PLN/maand (~$50) na een forse prijsverlaging in 2022 (SpaceX verlaagde prijzen in sommige Centraal-/Oost-Europese landen waar de vraag lager is). Met ~$50 werd het aantrekkelijk als tussenoplossing tot glasvezel beschikbaar wordt. De hardware kostte aanvankelijk ~2500 PLN, maar er kwamen aanbiedingen en een tweedehandsmarkt. Veel Poolse gebruikers zien Starlink als een tijdelijke oplossing – ze gebruiken het nu en stappen over op glasvezel als dat beschikbaar komt. Maar anderen, zoals eigenaren van off-grid hutten of mensen die vaak verhuizen, blijven mogelijk bij Starlink vanwege de flexibiliteit. De betrouwbaarheid is goed; het weer in Polen (sneeuw, stormen) kan soms storen, maar met goede schotelplaatsing valt dit mee. Kortom, Starlink heeft de internetsnelheden en betrouwbaarheid voor landelijk Polen verbeterd, waardoor die gebieden beter kunnen deelnemen aan de digitale economie, ook al blijft glasvezel in absolute zin superieur qua snelheid.

Oekraïne ??

Starlink-diensten: Starlink in Oekraïne is een uniek geval – het werd in februari 2022 geactiveerd als noodmaatregel tijdens de Russische invasie en.wikipedia.org. Alle Starlink-diensten werden effectief beschikbaar (hoewel formele commerciële dienstverlening aanvankelijk niet gepland was voor de oorlog). Tienduizenden Starlink-terminals werden naar Oekraïne verscheept (gedoneerd of geleverd door bondgenoten) om verbinding te bieden toen het telecomnetwerk door de oorlog beschadigd raakte. Standaarddiensten worden breed gebruikt door burgers, en Starlink is ook geïntegreerd in militaire en overheidscommunicatie. Mobiliteit is toegestaan (Starlink-units gemonteerd op voertuigen, boten, enz., vaak militair). Maritiem en luchtvaartgebruik bestaan ook in het oorlogsgebied (bijvoorbeeld op Oekraïense maritieme drones of overheidsvliegtuigen). Het is opmerkelijk dat Oekraïne Starlink in vredestijd mogelijk nog niet officieel heeft gelicentieerd, maar gebruik is toegestaan uit oorlogsnoodzaak.

Internet vóór Starlink: Voor de oorlog was het internet in Oekraïne goed in de steden (vooral Kyiv, met veel glasvezelaanbieders en gemiddelde snelheden van 50–100 Mbps) maar minder in landelijke gebieden. Er waren aanzienlijke breedbandkloven op het platteland; veel dorpen hadden slechts 3G mobiel of trage DSL. De gemiddelde vaste snelheid was in 2021 ~25 Mbps. Toch had Oekraïne tot de oorlogsschade een redelijk robuust telecomsysteem. De maandelijkse internetkosten waren laag naar westerse maatstaven – $10–$15 voor onbeperkt breedband in steden, maar op het platteland was soms geen optie of gebruikte men mobiele data.

Impact van Starlink: De impact van Starlink in Oekraïne is diepgaand. Tijdens de invasie, toen stroom- en glasvezellijnen werden doorgesneden, hield Starlink kritieke infrastructuur online. Het stelde het Oekraïense leger in staat om veilige communicatie en drone-operaties aan het front te behouden, wat volgens sommige analisten een tactisch voordeel gaf. Voor burgers maakten Starlink-schotels in bevrijde of belegerde gebieden het mogelijk om contact te houden met de buitenwereld toen mobiele netwerken uitvielen. Zo kon in de eerste oorlogsweken een Starlink-schotel in een beschoten stad vrijwilligers helpen evacuaties te coördineren via het internet, toen er verder niets werkte.

Qua prestaties levert Starlink in Oekraïne typische snelheden (~50–200 Mbps). Snelheid is hier echter niet het belangrijkste – betrouwbaarheid wel. Latentie van ~40 ms maakte videogesprekken mogelijk tussen vluchtelingen en familie in het buitenland. Eind 2022 had Oekraïne meer dan 20.000 terminals ontvangen en.wikipedia.org en volgens sommige berichten meer dan 30.000 in 2023, zowel voor militaire als civiele diensten. De netwerkbackbone van Oekraïne is deels overgezet op Starlink-links waar glasvezel vernietigd was. Kosten en ondersteuning: Veel Starlink-units werden gedoneerd of door buitenlandse hulp betaald. Voor individuele Oekraïners kwam Starlink tegen een gereduceerd tarief beschikbaar (aanvankelijk $60/maand volgens sommige bronnen, mogelijk variabel). De hardwarekosten zijn meestal gesubsidieerd of door donoren (zoals USAID, EU, enz.) betaald.

Daardoor ging Oekraïne van nul Starlink naar misschien wel het land met het meest intensieve Starlink-gebruik per hoofd van de bevolking door de oorlog. De dienst hielp de gemiddelde internetsnelheid tijdens het conflict verrassend veerkrachtig te houden. In 2023 bleef Starlink cruciaal voor heropbouw: afgelegen dorpen bij frontlinies gebruikten Starlink voor communicatie tijdens de wederopbouw van gsm-masten. Samengevat, in Oekraïne kan de impact van Starlink niet worden overschat – het behoudt connectiviteit onder extreme omstandigheden, bewijst de waarde van de technologie voor veerkracht en biedt een levenslijn voor zowel defensie als de burgermaatschappij.

(Opmerking: het geval Oekraïne is uitzonderlijk; hopelijk zal het land in vredestijd overgaan op normaal commercieel gebruik. Het voorbeeld van Starlink in Oekraïne heeft er ook toe geleid dat legers wereldwijd LEO-satellietinternet overwegen voor veilige, draagbare communicatie.)

Andere Europese landen

Starlink is vanaf 2025 in vrijwel elk Europees land verkrijgbaar (met enkele uitzonderingen zoals Turkije en Bosnië). Hier volgt een samenvatting van de impact in diverse regio’s:

• Nordics (Zweden, Noorwegen, Finland, Denemarken): Deze landen kregen Starlink in 2021 en.wikipedia.org en.wikipedia.org. Ze beschikken over goed glasvezel in steden, maar Starlink helpt afgelegen gebieden (bijv. Lapland in Finland, Arctische eilanden van Noorwegen). Starlink noteerde hoge snelheden in sommige Noordse landen – zo zag Zweden een mediaan >100 Mbps. Noorwegen heeft Starlink zelfs uitgebreid naar Svalbard en Jan Mayen-eilanden tegen 2025 en.wikipedia.org. Starlink verbetert de connectiviteit voor afgelegen hutten, vissersdorpen en maritiem gebruik (Noorse fjorden, Oostzee). Kosten zijn rond de €85/maand. Starlink is vooral nuttig voor Sami-gemeenschappen en anderen in het Hoge Noorden waar 4G schaars is. Noorwegen en Finland merkten dat Starlink presteert op het niveau van hun breedbandgemiddelde (rond 90–100 Mbps) mobileeurope.co.uk, waardoor het een levensvatbaar alternatief is waar glasvezel niet haalbaar is.
• Centraal/Oost-Europa (Tsjechië, Hongarije, Roemenië, Bulgarije, enz.): De meeste van deze landen hadden Starlink tegen 2022 en.wikipedia.org. Ze hebben vaak goed internet in de stad, maar grote lacunes op het platteland (vooral berggebieden en dorpen). Starlink bracht snel internet naar dorpen in de Karpaten (Roemenië, Slowakije) en afgelegen boerderijen. Opvallend is dat Starlink in sommige landen zelfs sneller was dan vast breedband: bijvoorbeeld Starlink in Kroatië mediaan ~94 Mbps vs vast 45 Mbps mobileeurope.co.uk, Griekenland 109 Mbps vs vast 44 Mbps mobileeurope.co.uk. Dit zijn enorme verschillen, wat erop wijst dat Starlink de lokale leveranciers daar ruimschoots overtreft en snelheden verdubbelde of verdrievoudigde. Dit heeft lokale aanbieders aangezet tot meer investeringen. In andere landen, zoals Polen, zien we vast > Starlink. Maar in heel Oost-Europa wint Starlink vaak waar de infrastructuur slecht was. Kosten in deze landen daalden – SpaceX introduceerde prijzen van ~€50 of minder in veel Oost-Europese EU-markten om adoptie te stimuleren techlabari.com. Hierdoor konden veel gezinnen het zich veroorloven. De impact is betere connectiviteit voor plattelandsscholen en bedrijven, en redundantie (sommige regeringen nemen Starlink op in hun plannen voor veerkracht vanwege de oorlog in Oekraïne).
• Baltische staten (Litouwen, Letland, Estland): Starlink is sinds eind 2021 actief en.wikipedia.org en.wikipedia.org. Deze landen zijn klein met matige netwerken, maar het platteland (zoals Letse boerderijen of Estse eilanden) profiteert. Starlink-snelheden zijn hier hoog (>100 Mbps) en vaak gelijk aan of hoger dan vast breedband samen (aangezien er nog veel ADSL-lijnen zijn in de Baltische netwerken). Ook zien de Baltische landen strategische waarde in Starlink voor defensiecommunicatie (vanwege de nabijheid tot Rusland), dus ze hebben het geïntegreerd als veilige back-upcommunicatie.
• Balkan (Kroatië, Slovenië, Bulgarije, enz.): Starlink sinds 2021–22 en.wikipedia.org en.wikipedia.org. Veel bergachtige of afgelegen Balkanregio’s hadden slecht internet; Starlink levert daar nu tientallen Mbps. Voorbeeld: bergdorpen in Bulgarije of Noord-Macedonië krijgen >50 Mbps in plaats van geen service. Zoals hierboven opgemerkt, presteerden Starlink in Kroatië en Griekenland veel beter dan de gemiddelde vaste snelheden mobileeurope.co.uk, wat bewijst hoe Starlink de slechte landelijke dekking heeft verholpen. Kosten rond €60–€80, met lokale aanpassingen. Dit heeft het toerisme verbeterd (bijv. afgelegen Griekse eilanden kunnen Starlink inzetten om digitale nomaden aan te trekken) en houdt diasporagemeenschappen verbonden met hun geboortedorp.

In het algemeen is de algemene impact van Starlink in Europa dat zelfs terwijl de uitrol van glasvezel doorgaat, geen enkel gebied in de tussentijd volledig offline hoeft te zijn. Het heeft voor concurrentiedruk gezorgd – telecombedrijven weten dat als zij een gebied niet aansluiten, Starlink dat wel doet, wat de uitrol van breedband heeft versneld. Door de Europese focus op kosten zal Starlink zich waarschijnlijk beperken tot wie het echt nodig heeft (omdat glasvezel goedkoper is waar het er is), maar voor die plattelandsbewoners is het een revolutie in mogelijkheden om van inbel-internet naar soepel streamen en videobellen te gaan.

Azië-Pacific

Japan ??

Starlink-diensten: Japan was het eerste Aziatische land met Starlink, gelanceerd in oktober 2022 en.wikipedia.org. Starlink Residential-diensten zijn landelijk beschikbaar, en Business (priority)-abonnementen worden aangeboden aan zakelijke klanten. Belangrijke beperking: Japanse regelgevers verbieden het gebruik van Starlink tijdens beweging op het land (waarschijnlijk vanwege radiofrequentie-wetten) starlink.com. Dit betekent dat Starlink Roam op verschillende locaties in Japan kan worden gebruikt, maar de schotel moet stilstaan bij gebruik – je kunt bijvoorbeeld geen actieve Starlink hebben op een rijdend voertuig in Japan. Maritieme Starlink is toegestaan in de kustwateren van Japan (met enige regelgevende navigatie; Japan was aanvankelijk voorzichtig maar heeft het voor schepen toegestaan). Luchtvaartservice – Starlink Aviation – is nog niet wijdverbreid geadopteerd door Japanse luchtvaartmaatschappijen, maar het regelgevingskader wordt gelegd; het mag gebruikt worden op privéjets. Afgezien van de mobiliteitsbeperking ondersteunt Japan Starlink volledig, en het is zelfs beschikbaar op afgelegen eilanden zoals Okinawa en de uithoeken van Hokkaido.

Internet voor Starlink: Japan heeft een van de snelste en meest alomtegenwoordige internetnetwerken ter wereld in stedelijke gebieden. Grote steden hebben gigabitglasvezel tot aan huis, en de gemiddelde vaste breedbandsnelheden zijn extreem hoog (mediaan ~150 Mbps tomsguide.com). Mobiel 5G is ook wijdverspreid. Echter, door het bergachtige landschap van Japan hadden sommige geïsoleerde dorpen of berggebieden (en sommige kleine eilanden) beperkte connectiviteit. Voor Starlink vertrouwden deze afgelegen plekken vaak op oude ADSL-lijnen of lokale draadloze ISPs, die mogelijk slechts 1–10 Mbps haalden. Landelijk Hokkaido, delen van de Japanse Alpen en enkele afgelegen eilanden hadden een fragmentarische service. Toch was, vergeleken met veel landen, de connectiviteit in Japan over het algemeen goed; de “last mile”-problemen waren kleiner van omvang. Internet in Japan is relatief betaalbaar in steden (¥5000 of ~$45 voor gigabitglasvezel), maar landelijke gebieden betaalden soms hoge kosten voor satelliet (weinig mensen deden dit) of hadden simpelweg geen toegang tot snel internet als er geen glasvezel was aangelegd.

Impact van Starlink: Gezien Japan’s uitgangspositie is de impact van Starlink niche, maar wel significant voor die nichegebruikers. Het biedt een nieuw snelheidsalternatief voor de paar procent van de bevolking op plekken waar glasvezel of goede mobiele dekking niet komt. Bijvoorbeeld: wandelaars in berghutten of onderzoekers op vulkaanobservatoria kunnen nu met Starlink communiceren waar ze voorheen bijna geen signaal hadden. Sommige afgelegen vissersgemeenschappen of eilanden (zoals dunbevolkte in de prefectuur Okinawa) hebben nu een alternatief voor dure microgolfverbindingen. De snelheden van Starlink in Japan liggen doorgaans rond de 100 Mbps (gebruikers melden 50-150 Mbps), wat langzamer is dan het nationale vaste gemiddelde, maar opnieuw: Starlink is gericht op plekken waar dat gemiddelde niet geldt. Een gebruikersscenario: een expat die in een hut op het Japanse platteland woont, had vroeger moeite met 4 Mbps DSL, maar met Starlink haalt hij nu ~100 Mbps en kan effectief op afstand werken. Dat verandert zijn leven, zelfs als de nationale metriek van Japan niet veranderd is.

Japanse techliefhebbers en bedrijven hebben Starlink ook als redundantie omarmd. Zo hebben sommige supermarkten in het landelijke Hokkaido Starlink geïnstalleerd als back-up internet, zodat betaalsystemen nooit uitvallen. Beperkingen: Het verbod op gebruik tijdens beweging betekent dat Japanse camper-eigenaren of bussen Starlink niet kunnen gebruiken tijdens het rijden, maar het wel kunnen opzetten op een kampeerplek. Dit beperkt een gebruikstoepassing (zoals tourbussen die livestreamen tijdens het rijden), maar stationair gebruik is prima. Kostprijs: In Japan kost Starlink ongeveer ¥12.300/maand (~$85) en de apparatuur ¥73.000 ($500). Dit is duurder dan reguliere glasvezel, dus het gaat stedelijke gebruikers niet aantrekken. Het is gericht op landelijke en gespecialiseerde markten, wat passend lijkt. Ontvangst: De Japanse overheid ziet Starlink als een aanvulling op de Universal Service Fund-inspanningen. Er is interesse om Starlink te gebruiken voor rampenherstel – Japan heeft te maken met aardbevingen en tsunami’s die kabels kunnen doorsnijden, en satelliet-back-up die snel kan worden ingezet sluit goed aan bij hun rampenvoorbereidingscultuur. Samenvattend: Starlink heeft het Japanse internet niet drastisch veranderd (Japan was immers al snel), maar heeft wel hiaten opgevuld en een extra robuuste laag aan de communicatie toegevoegd, wat in bepaalde situaties zeer gewaardeerd wordt.

Filipijnen ??

Starlink-diensten: De Filipijnen verwelkomden Starlink medio 2023 als de eerste in Zuidoost-Azië en.wikipedia.org. Starlink Residential (inclusief een speciaal lager geprijsd abonnement genaamd “Starlink Roam” of “Residential Lite”) is beschikbaar in de hele archipel, en zakelijke service (priority data) wordt aangeboden aan bedrijven. De Filipijnse overheid steunde de komst van Starlink actief, omdat het als oplossing werd gezien voor het verbinden van duizenden eilanden. Starlink Roam (RV) kan in het hele land gebruikt worden voor draagbaar internet, wat zeer waardevol is door de vele afgelegen locaties; gebruik tijdens beweging op land is toegestaan. Maritieme Starlink is een enorme troef voor de Filipijnen – het is beschikbaar voor schepen en boten, cruciaal voor een eilandenstaat (veerdiensten, vissers en jachten gebruiken Starlink nu voor communicatie op zee). Vliegtuigservice kan worden toegepast op Filipijnse luchtvaartmaatschappijen, hoewel de adoptie nog in de beginfase is.

Internet voor Starlink: De Filipijnen kampten al lang met traag internet en ongelijke verdeling. In stedelijke centra zoals Manilla en Cebu verbeterden glasvezel en LTE de snelheden (vaste breedband mediaan begin 2023 was ~50–60 Mbps in Manilla). Maar in landelijke provincies en kleinere eilanden was de connectiviteit vaak traag of afwezig. Veel gebieden waren afhankelijk van 3G of 4G draadloos; DSL of kabelinfrastructuur was buiten grote steden zeldzaam. Sommige afgelegen eilanden hadden alleen zeer dure satellietverbindingen of helemaal geen verbinding. De gemiddelde vaste breedbandsnelheid in de Filipijnen rond 2022 was ~30 Mbps (en lager buiten steden) cebudailynews.inquirer.net. Internetkost was relatief hoog: mensen betaalden wellicht ₱2.000 ($40) per maand voor amper 5–10 Mbps DSL, of waren aangewezen op mobiele data die gelimiteerd is. De digitale kloof tussen Metro Manilla en landelijke eilanden was significant.

Impact van Starlink: De komst van Starlink is begonnen met het overbruggen van de digitale kloof in de Filipijnen, al zijn er enkele kanttekeningen. Aanvankelijk, in Q2 2023, presteerde Starlink zeer goed – mediandownload ~110,8 Mbps, wat sneller was dan de gecombineerde prestatie van alle vaste breedbandaanbieders op dat moment in de Filipijnen abs-cbn.com. Deze vroege data (Ookla Q1 2023) toonde Starlink als snelste. Naarmate meer Filipijnen zich abonneerden, daalde medio 2024 de mediaansnelheid van Starlink naar ~48 Mbps cebudailynews.inquirer.net, terwijl vaste breedband (waarbij glasvezel werd uitgerold) ~94 Mbps was. Hierdoor ging Starlink van sneller dan het gemiddelde vaste breedband naar erachter blijven naarmate het gebruik steeg cebudailynews.inquirer.net. Dit wijst op enige capaciteitsbeperkingen in de Filipijnse regio naarmate Starlink groeit. Toch is 48 Mbps een enorme verbetering voor gebruikers in afgelegen gebieden die voorheen 5 Mbps of minder hadden.

Cruciaal is dat Starlink verbinding brengt op plaatsen waar glasvezel of zendmasten moeilijk kunnen komen: bijvoorbeeld kleine eilanden in Palawan of afgelegen dorpen in de bergen van Mindanao. Het maakt online onderwijs en e-commerce in die gemeenschappen mogelijk. Filipijnse telezorgprojecten gebruiken Starlink om klinieken op eilanden te verbinden met artsen in Manilla. Daarnaast is noodhulp een belangrijk gebruik – de Filipijnen worden vaak getroffen door tyfoons; Starlink-kits zijn ingezet om communicatie te herstellen in door tyfoon getroffen gebieden waar stroom en telecom waren uitgevallen, omdat ze op generatoren kunnen draaien en beschadigde bekabeling vermijden.

Kosten en adoptie: De Filipijnse overheid eiste dat Starlink diensten tegen redelijke kosten aanbood. De maandelijkse prijs van Starlink in de Filipijnen is rond de ₱2.700–₂,900 (ongeveer $50) – opvallend, dat is goedkoper dan in veel andere landen, passend bij lokale betaalbaarheidskwesties. Ze introduceerden ook een goedkoper “Starlink Roam (Filipijnen)” abonnement met iets lagere snelheden voor rond de ₱1.650 ($30) techlabari.com. De hardware kost ongeveer $599, al zijn er gesprekken om dit mogelijk te subsidiëren voor openbare voorzieningen. Ontvangst: Vroege gebruikers zoals kleine bedrijven en afgelegen scholen zijn positief – taken die voorheen onmogelijk waren (zoals stabiele Zoom-gesprekken of clouduploads) verlopen nu probleemloos. Sommige gebruikers in meer ontwikkelde gebieden vonden de prestaties wisselend naarmate het aantal gebruikers groeide (op piekmomenten lagere snelheden), en sommigen zijn teruggegaan naar glasvezel zodra die optie beschikbaar werd. De algemene opinie: Starlink is een uitkomst voor wie geen verbinding heeft, en een nuttige back-up voor wie wel verbonden is. De verwachting van de Filipijnse overheid is dat er tegen 2028 enkele honderdduizenden Starlink-abonnees zullen zijn cebudailynews.inquirer.net, waarmee het een belangrijk onderdeel van het telecomlandschap wordt. Samenvattend heeft Starlink de internettoegang in rurale en eilandgebieden van de Filipijnen aanzienlijk verbeterd, door snelheden van bijna nul naar breedbandniveau te tillen, al zal het een uitdaging blijven om de prestaties bij toenemende gebruikersdichtheid te monitoren.

Maleisië ??

Starlink-diensten: Maleisië keurde Starlink goed in juli 2023 reuters.com, aanvankelijk voor gebruik op afgelegen scholen en hoger onderwijs, en kort daarna ook voor algemene consumenten. Starlink Residential (en Roam) is nu beschikbaar, en de Maleisische overheid heeft zelfs rechtstreeks Starlink-units aangeschaft voor verbinding op het platteland. Zakelijke diensten worden aangeboden aan Maleisische bedrijven. Echter, net als in Japan, is gebruik van Starlink tijdens beweging op land momenteel verboden in Maleisië (Starlink kan draagbaar worden gebruikt, maar niet als een voertuig beweegt) starlink.com. Maritiem gebruik van Starlink is toegestaan in Maleisische wateren, en luchtvaartdienst is mogelijk (bijvoorbeeld als Malaysian Airlines hun vliegtuigen in de toekomst zou uitrusten). De snelle licentieverlening kwam van hogerhand – de minister-president heeft persoonlijk contact opgenomen met Elon Musk om Starlink te introduceren met het doel op 100% dekking reuters.com.

Internet vóór Starlink: In de bewoonde gebieden van Maleisië (Klang Valley, Penang, Johor, etc.) is er redelijk goede breedband (vezel en 4G zijn wijdverspreid, met gemiddelde snelheden van 30–50 Mbps). Maar ongeveer 3% van de bewoonde gebieden in Maleisië had aanzienlijke problemen met internettoegang reuters.com door geografie (bergdorpen, diepe landelijke gebieden van Sabah/Sarawak Borneo, afgelegen Orang Asli-nederzettingen). In deze gebieden waren de verbindingen zeer traag of zelfs afwezig. De gemiddelde kosten voor breedband waren ongeveer MYR 100 ($22) per maand voor een 30 Mbps vaste lijn in steden, maar op het platteland waar alleen satelliet mogelijk was, waren de kosten prohibitief en was gebruik dus bijna nul. De overheid identificeerde vooral gaten in connectiviteit in Oost-Maleisië (Borneo), waar longhouses en plattelandsscholen soms slechts 2G-signaal hadden of satelliettelefoons nodig hadden.

Impact van Starlink: Starlink is begonnen met het vullen van kritieke verbindingsgaten in afgelegen gebieden van Maleisië. Met Starlink kunnen rurale scholen in Sarawak, die nooit sneller dan een inbelverbinding hadden, nu verbinding maken met het internet op hoge snelheid. De overheid gaf prioriteit aan onderwijs- en gemeenschapsgebruik: de eerste Starlink-units werden geïnstalleerd bij universiteiten en vervolgens op afgelegen scholen. Studenten op een afgelegen school in Sabah konden van geen internet in één nacht schakelen naar het streamen van educatieve video’s via Starlink. Voor gewone consumenten in minder extreme landelijke gebieden biedt Starlink een alternatief als ze nog wachten op glasvezel via het nationale JENDELA-breedbandplan. Snelheden die gemeld worden liggen rond de 100 Mbps, wat doorgaans sneller is dan bestaande opties in die regio’s (4G levert daar vaak maar een paar Mbps door congestie).

Een maatstaf voor de impact: de Maleisische minister van telecom noemde Starlink als essentieel om 100% internetdekking in bewoonde gebieden te bereiken, omdat die laatste 3% niet haalbaar is met alleen masten en kabels reuters.com. Starlink levert dus een directe bijdrage aan het nationale beleid. Kost en toegankelijkheid: De Maleisische overheid heeft ervoor gezorgd dat kosten geen drempel zijn voor publieke instellingen – ze hebben Starlink op sommige locaties uitgezet op overheidskosten. Voor particuliere gebruikers kost Starlink in Maleisië ongeveer MYR 220/maand (~$50) en hardware MYR 2300 ($500). Dit is aan de dure kant voor het gemiddelde Maleisische huishouden, dus het particuliere gebruik zal aanvankelijk vooral bedrijven, telewerkers en dorpen betreffen die middelen bundelen. Er zijn al meldingen van plattelandscoöperaties die Starlink via Wi-Fi onderling delen. De geen gebruik tijdens beweging regel betekent bijvoorbeeld dat je Starlink niet kunt gebruiken op een rijdende auto of boot in Maleisië, maar dat is een klein ongemak – stationair gebruik dekt de meeste behoeften (en het kan wel op een boot die voor anker ligt, of een geparkeerd voertuig). Al met al blijkt Starlink een waardevol instrument in het connectiviteitspakket van Maleisië, verbeteren van internetsnelheden en toegang in landelijke hooglanden en diepe regenwouden waar glasvezel of zendmasten leggen lastig is. Het is een goed voorbeeld van publiek-private samenwerking: de overheid verleent licenties en financiert zelfs units, en SpaceX levert de dienst, om uiteindelijk de laatste stukken Maleisië op respectabele snelheden online te brengen.

Indonesië ??

Starlink-diensten: Indonesië, een archipel van 17.000 eilanden, kreeg vanaf 2024 toegang tot Starlink en.wikipedia.org. Aanvankelijk werd Starlink indirect geleverd via lokale partners voor zakelijke/VSAT-toepassingen (zelfs vóór de officiële consumentenlancering mochten Indonesische bedrijven het gebruiken voor verbinding op afgelegen locaties). In mei 2024 werd Starlink Residential beschikbaar voor het publiek in Indonesië en.wikipedia.org. Ook Starlink Business is beschikbaar, met name gericht op bedrijven in afgelegen gebieden zoals mijnen, plantages en eilanden. De Indonesische overheid was aanvankelijk voorzichtig om lokale providers te beschermen, maar heeft uiteindelijk Starlink omarmd als onderdeel van het beleid voor digitale inclusie (Palapa Ring-project). Er is geen expliciet verbod op mobiliteit; wel vereisen de regels samenwerking met een lokale entiteit (Starlink werkt met Telkom Indonesia-dochters). Maritieme Starlink is in Indonesië erg nuttig voor het verbinden van inter-eiland schepen en afgelegen kustdorpen; luchtvaart zou Indonesische luchtvaartmaatschappijen kunnen helpen met in-flight Wi-Fi, al zijn er nog geen deals aangekondigd.

Internet vóór Starlink: De connectiviteit in Indonesië kenmerkt zich door uitstekende service in een paar stedelijke centra (Jakarta, Surabaya hebben goed glasvezel en 4G, maar niet zo snel als sommige andere landen – mediane snelheden rond de 20–30 Mbps) en zeer slechte of afwezige service op veel afgelegen en buitengelegen eilanden. Duizenden dorpen op de archipel hadden geen breedband; sommigen hadden hooguit zwak 3G. Vooral Oost-Indonesië (Papoea, Molukken, Nusa Tenggara) liep achter. De overheid legde het Palapa Ring-glasvezelnet aan dat veel eilanden verbindt, maar de “last mile” naar de dorpen ontbreekt vaak nog. Satellietinternet werd voor sommige dorpen/scholen geleverd via oudere geostationaire satellieten, maar dat is duur en beperkt (vaak <5 Mbps gedeeld). Internet was in afgelegen delen van Indonesië duur – mensen betaalden hoge tarieven aan kleine internetcafés die VSAT gebruikten. Zelfs in matig bevolkte provincies was thuisinternet vaak een 1–2 Mbps DSL of men was afhankelijk van onbetrouwbaar mobiel internet.

Impact van Starlink: Starlink heeft enorm potentieel voor Indonesië, en de eerste signalen zijn veelbelovend. In de regio Papoea bijvoorbeeld hebben Starlink-units in gemeenschapscentra dorpsbewoners voor het eerst razendsnel internet gegeven – waardoor ze videogesprekken kunnen voeren met familie, online onderwijs kunnen volgen, enz. Naar verluidt heeft het Indonesische Ministerie van Communicatie zelf Starlink gebruikt om enkele van zijn afgelegen kantoren te verbinden. Snelheden van 50–100 Mbps in een dorp dat voorheen vrijwel niets had, zijn ronduit transformerend. Indonesische bedrijven in afgelegen gebieden (diepe mijnen in Kalimantan, vissersvloten) gebruiken nu Starlink voor betrouwbare communicatie, wat veiligheid en efficiëntie verbetert.

Een opvallend voorbeeld: tijdens de ASEAN-top in 2023 in Labuan Bajo (een afgelegen stad) werd Starlink gebruikt om de connectiviteit voor het evenement te versterken en bezoekers te imponeren met stabiel internet – een illustratie hoe Starlink zelfs afgelegen toeristische bestemmingen kan ondersteunen. Regelgeving: Omdat Indonesië lokale gateways voor internetverkeer verplicht stelt, moest Starlink samenwerken met het staatsbedrijf Telkom om legaal te opereren. Dit kan voor wat extra vertraging zorgen (verkeer loopt via lokale grondstations), maar is nog altijd veel beter dan geen service. Kosten: Door de samenwerking is Starlink voor ondernemingen in Indonesië beschikbaar rond $100/maand voor 100 Mbps (er kunnen volumedeals zijn). Voor particuliere gebruikers, als het wordt toegestaan, zou de prijs vergelijkbaar moeten zijn; Indonesië zou een speciaal plan of subsidie kunnen krijgen om armere gemeenschappen te bereiken. De overheid heeft voorgesteld om satellietinternet voor tienduizenden dorpen te subsidiëren – Starlink is daar door haar capaciteit uitermate geschikt voor. Gezien de schaal van Indonesië kan Starlink niet iedereen dekken, maar is het cruciaal op plekken waar glasvezel of masten nog jaren uitblijven.

Samengevat: Starlink verbindt Indonesië’s moeilijkst bereikbare gemeenschappen, van bergachtige hooglanden tot afgelegen eilanden, en verbetert de snelheden van bijna nul naar breedbandsnelheden. Het vormt een aanvulling op het glasvezelnet van Indonesië door het laatste stuk naar de dorpen te leveren. In de toekomst, naarmate er meer satellieten worden gelanceerd, kan Starlink nog meer van Indonesië van dekking en capaciteit voorzien. De hoofdimpact zit in beter onderwijs (studenten kunnen online bronnen gebruiken), gezondheidszorg (telemedicine in dorpen), economische kansen (ambachtslieden of boeren kunnen direct markten benaderen) en de algehele integratie van afgelegen populaties in de digitale wereld.

India (In afwachting) ??

(Nog niet beschikbaar) – India is toch het vermelden waard, hoewel Starlink nog niet beschikbaar is per 2025, omdat het een enorme potentiële markt is. Starlink had ongeveer 5.000 pre-orders in India en begon zelfs in 2021 met pre-sales, maar de Indiase overheid heeft SpaceX geen licentie verleend om te opereren. Zorgen rond spectrum, de wens om binnenlandse satellieten te ondersteunen en bureaucratische regelgeving hebben dit vertraagd. Momenteel kunnen Indiërs dus Starlink niet legaal gebruiken (de Starlink-website vermeldt India als “Pending Regulatory Approval” statista.com). Mocht het alsnog goedgekeurd worden, dan kan Starlink een enorme positieve impact hebben op het Indiase platteland waar tientallen miljoenen mensen geen breedband hebben. Tot die tijd is India afhankelijk van uitbreiding van fysieke infrastructuur en enkele lokale satellietdiensten. (Er is gevraagd niet te veel in te gaan op ‘pending’, dus we laten het hierbij.)

Overige Azië-Pacific landen

• Bangladesh: Starlink werd in mei 2025 gelanceerd in Bangladesh en.wikipedia.org, waarmee het een van de nieuwste toevoegingen is. Bangladesh heeft zeer dichtbevolkte plattelandsgebieden die matig zijn verbonden via mobiel, maar Starlink kan de veerkracht vergroten (bijvoorbeeld tijdens cyclonen, wanneer netwerken uitvallen kan een Starlink op een hulpcentrum de communicatie in stand houden). Het is nog te vroeg om het effect te beoordelen, maar het zou moeten helpen om chars (riviereilanden) en afgelegen kustgemeenschappen te verbinden met ~50–100 Mbps waar voorheen alleen 2G/3G bestond.
• Bhutan: Het kleine Himalaya-land Bhutan kreeg Starlink in februari 2025 en.wikipedia.org. Het bergachtige terrein maakt het aanleggen van glasvezel lastig buiten de hoofdplaatsen. Starlink zal bergdorpen en scholen verbinden, met veel hogere snelheden (voorheen misschien enkele Mbps via microgolf, nu tientallen Mbps via Starlink). Dit past binnen Bhutans streven naar modernisering, in balans met haar geografie.
• Nepal (in afwachting): Nog niet officieel gelanceerd, maar verwacht wordt dat dit binnenkort gebeurt vanwege vergelijkbare terreinuitdagingen.
• Pakistan, Sri Lanka: Nog niet, in afwachting van licenties. Zodra dit wordt toegestaan, zal het waarschijnlijk ook hier de plattelandsverbinding verbeteren.
• Midden-Oosten: Afgezien van de eerder genoemde Golfstaten (Oman, Bahrein, Qatar, Jordanië, Jemen allemaal actief in 2024-25 thenationalnews.com), wachten anderen nog zoals Saoedi-Arabië en VAE (beide staan als ‘pending’ per 2025 thenationalnews.com; Saoedi-Arabië onderzoekt wel deels gebruik voor luchtvaart/maritiem). Zodra volledig uitgerold, zal Starlink in deze rijke landen meer als aanvulling dienen (hun glasvezelnetwerken zijn goed in steden), en vooral nuttig zijn voor woestijn-, olieveld- of maritieme connectiviteit.
• Centraal-Azië: Kazachstan, Kirgizië, etc. zijn medio 2025 nog niet openbaar live met Starlink. Dergelijke uitgestrekte, dunbevolkte gebieden zouden er in de toekomst veel baat bij kunnen hebben als het wordt goedgekeurd.
• Pacifische eilandstaten: Veel kleine eilandnatien in de Pacific hebben Starlink geïmplementeerd tegen 2024 en zien het als een manier om de afhankelijkheid van slechts één onderzeese kabel te doorbreken. Bijvoorbeeld:
  • Fiji (mei 2024) en.wikipedia.org, Tonga (aug 2024) en.wikipedia.org, Samoa (okt 2024) en.wikipedia.org, Vanuatu (okt 2024) en.wikipedia.org, Salomonseilanden (sept 2024) en.wikipedia.org, Micronesië (apr 2024) en.wikipedia.org, Kiribati (mrt 2025) en.wikipedia.org, Tuvalu (jan 2025) en.wikipedia.org, Nauru(dec 2024) en.wikipedia.org, Cookeilanden (sept 2024) en.wikipedia.org, enz. Deze landen hebben kleine bevolkingen die verspreid liggen over enorme zeeën. Traditioneel internet was via satelliet of een enkele onderzeese kabel; uitval kwam vaak voor (Tonga’s enige onderzeese kabel brak in 2019, waarna het hele land offline was). Starlink biedt een tweede verbinding en vaak hogere snelheden. In Tonga kreeg Starlink bijvoorbeeld goedkeuring in dec 2024 en zal het de internettoegang in de archipel revolutioneren, met snelle, lage-latentieverbinding zelfs naar de afgelegen buitenste eilanden apibc.org.au apibc.org.au. Dit zal de economie van Tonga (bedrijven, toerisme) en de veerkracht bij rampen versterken, omdat kwetsbare kabels overgeslagen worden apibc.org.au apibc.org.au. Ditzelfde geldt voor andere staten in de Pacific: Starlink kan 50–150 Mbps bieden op plekken waar vroeger hooguit 5–10 Mbps mogelijk was. Het is een doorbraak voor onderwijs (leerlingen in afgelegen atollen kunnen online les volgen), en voor de zorg (klinieken kunnen specialisten in het buitenland raadplegen).
  Kostprijs is wel een zorg, maar Starlink introduceerde het “Starlink Mini” pakket gericht op regio’s als de Pacific om prijzen te verlagen. Dit pakket, beschikbaar in veel Pacific en Afrikaanse landen, biedt een kleiner abonnement aan verlaagde prijs voor deze gebieden starlink.com starlink.com – zo wordt in sommige Pacific-landen Starlink Mini-hardware en service aan een fractie van de standaardprijs aangeboden, zodat het betaalbaar wordt. Eén bron vermeldt Starlink Mini met ~50–150 Mbps voor ongeveer 50% van de normale prijs in deze regio’s hackernoon.com hackernoon.com. Dat maakt adoptie mogelijk bij beperkte budgetten. Het resultaat: Pacific Islanders gebruiken Starlink om trage 3G/4G in te ruilen die traag of onbetrouwbaar was hackernoon.com, en hebben nu verbinding voor economische ontwikkeling en communicatie met de wereld.

Samenvattend voor Azië-Pacific: Starlink heeft de internetbeschikbaarheid in afgelegen, slecht bediende en geografisch uitdagende gebieden dramatisch verbeterd – van de hoogste Himalaya’s tot kleine oceaaneilanden. Het biedt regelmatig snelheden die meervoudig hoger zijn dan voorheen mogelijk (als er al iets was), met betere kwaliteit van leven en kansen tot gevolg. De voornaamste uitdagingen zijn nog regulering en betaalbaarheid, maar dankzij innovatieve plannen (zoals Starlink Mini) en samenwerkingen worden deze steeds meer aangepakt. Het netto-effect is een beter verbonden Azië-Pacific, waarbij Starlink de vooruitgang naar universele internettoegang versnelt.

Afrika

Nigeria ??

Starlink-diensten: Nigeria haalde de media als het eerste Afrikaanse land dat Starlink-dienst kreeg, met de lancering in januari 2023 en.wikipedia.org. Starlink biedt Residentiële dienst in heel Nigeria, en de adoptie is aanzienlijk. Zakelijke (prioriteit-)plannen zijn ook beschikbaar (sommige banken en bedrijven gebruiken ze voor betrouwbare connectiviteit). Starlink Roam is toegestaan (Nigeriaanse gebruikers kunnen het mobiel gebruiken binnen Nigeria, hoewel het door stroomproblemen meestal thuis stilstaat). Maritiem Starlink is nuttig in de offshore olie- en gassector en voor dekking aan de kust (bv. schepen in de Golf van Guinee kunnen verbinden zodra ze in Nigeriaanse wateren komen). Luchtvaart-dienst kan mogelijk in de toekomst Nigeriaanse luchtvaartmaatschappijen bedienen. De communicatie-autoriteit van Nigeria (NCC) gaf Starlink snel een licentie, omdat de overheid streeft naar meer breedbandtoegang.

Internet vóór Starlink: Nigeria, met de grootste bevolking van Afrika, kende een zeer ongelijk internetlandschap. Stedelijke centra zoals Lagos en Abuja hebben wat glasvezel en 4G, maar veel Nigerianen zijn afhankelijk van mobiel internet. De gemiddelde downloadsnelheden op mobiel waren rond 20 Mbps, vaste breedband was beperkt (mediaan ~10–20 Mbps als je het al kon krijgen). Uitgestrekte landelijke gebieden en zelfs halfstedelijke regio’s hadden slechte of geen service – slechts zo’n helft van de bevolking had überhaupt internettoegang, vaak traag. Satellietinternet bestond, maar was zeldzaam en duur (VSAT voor bedrijven). De gemiddelde maandelijkse kosten voor fatsoenlijk ongelimiteerd internet (waar beschikbaar) konden $30–$60 bedragen, wat hoog is vergeleken bij het inkomen; veel mensen gebruikten prepaid mobiel, waardoor zwaar gebruik beperkt werd.

Impact van Starlink: Starlink is transformationeel geweest voor het internet in Nigeria. Het bracht snelle verbindingen naar gebieden die die nooit hadden gehad. Snelheden in Nigeria op Starlink liggen gemiddeld rond de 50 Mbps (mediaan) nairametrics.com – niet zo hoog als sommige regio’s, maar nog steeds veel hoger dan de gebruikelijke snelheden daar. Een rapport van Ookla stelde vast dat Starlink gemiddeld ~49,6 Mbps haalde in Nigeria, wat feitelijk achterliep op sommige andere Afrikaanse landen zoals Botswana (106 Mbps) nairametrics.com. Dit komt mogelijk door zwaar gebruik – Nigeria kende een enorme toename in adoptie. Binnen twee jaar groeide Starlink naar een geschat 65.000+ gebruikers in Nigeria, waarmee het de tweede grootste ISP van het land werd qua abonnees techlabari.com. Deze snelle groei dwong lokale ISP’s zich aan te passen of het risico te lopen klanten te verliezen restofworld.org. Veel bedrijven en technisch onderlegde individuen stapten over op Starlink vanwege de betrouwbaarheid en snelheid, waardoor concurrentiedruk ontstond voor aanbieders als Spectranet en Smile.

Beschikbaarheid en effecten in de praktijk: Ondernemers op het platteland kunnen nu vanuit dorpen online bedrijven runnen; scholen in Noord-Nigeria hebben Starlink gebruikt om educatieve content te streamen; en tijdens periodes van glasvezelstoringen of stroomproblemen bleef Starlink voor verbinding zorgen. Opmerkelijk is dat Nigeria in 2023 en 2024 in sommige regio’s te maken kreeg met uitval van mobiele netwerken – Starlink bood een onafhankelijk en robuuster verbindingspad. Gemeenschappen die nooit eerder konden videobellen of streamen, hebben nu toegang, waardoor culturele en informatieve kloven worden overbrugd.

Kosten: Starlink werd in Nigeria geïntroduceerd voor een verrassend betaalbare prijs (vergeleken met de wereldwijde prijsstelling). Aanvankelijk was de maandelijkse service NGN 19.260 (ongeveer $43) en de apparatuur NGN 274.098 ($600). Eind 2023 halveerde Starlink zelfs de prijs, waarmee de maandelijkse kosten daalden naar NGN 19.500 (~$25) en hardware naar NGN 268.584 ($330) in een promotie spaceinafrica.com. Dit maakte het extreem concurrerend – lokale ISP’s konden de snelheid voor die prijs niet evenaren. (Door devaluatie van de munt en inflatie moesten ze in 2025 echter opnieuw iets verhogen: per april 2025 steeg het maandelijks tarief van NGN 38.000 naar NGN 57.000 (~$35) spaceinafrica.com, na een tegengehouden poging tot verhoging naar 75k eerder spaceinafrica.com.) Zelfs rond ~$35 biedt Starlink veel meer waarde dan vele trage, onbeperkte dataplannen die Nigerianen eerder gebruikten. De NCC hield toezicht op de prijsstelling – zoals vermeld, grepen ze in bij een forse prijsstijging van Starlink spaceinafrica.com, waarmee consumenten werden beschermd.

De relatief lage kosten (voor wat je krijgt) en prestaties zorgden ervoor dat het gebruik van Starlink in Nigeria enorm toenam, waardoor het een van de grootste succesverhalen van Starlink wereldwijd werd. Die populariteit leidde echter ook tot capaciteitsproblemen in grote steden – eind 2023 moest SpaceX nieuwe aanmeldingen stopzetten in Lagos en andere grote steden omdat cellen aan hun limiet zaten techlabari.com. In het begin van 2025 werd een nieuw grondstation geactiveerd en extra capaciteit toegevoegd om dit op te lossen spaceinafrica.com, waardoor de wachtlijsten weer werden geopend. Dit laat zowel de enorme vraag als de noodzaak voor continue satellietuitbreiding zien.

Samengevat heeft Starlink de internetsnelheden, beschikbaarheid en concurrentie in Nigeria drastisch verbeterd. Het heeft de oude infrastructuur in feite overgeslagen – en breedband geleverd aan gebieden die anders nog jaren op glasvezel of 5G hadden moeten wachten. Het heeft bedrijven kracht gegeven (sommige mkb’s zijn nu geheel afhankelijk van Starlink voor wereldwijde e-commerce), het onderwijs verbeterd (bijvoorbeeld: een online learning startup kan studenten in landelijke staten nu via Starlink bereiken), en is zelfs belangrijk voor de nationale veiligheid (betere communicatie in grensgebieden, etc.). Het succes van Starlink in Nigeria wordt nu gezien als een voorbeeld door andere Afrikaanse landen.

Rwanda ??

Starlink-diensten: Rwanda was het tweede Afrikaanse land met Starlink, gelanceerd in februari 2023 en.wikipedia.org. De particuliere dienst is beschikbaar en vrij populair, zowel in Kigali als op het platteland. De Rwandese overheid, bekend om haar technologiegerichte beleid, maakte de komst van Starlink mogelijk. Zakelijke service wordt aangeboden en wordt gebruikt voor ondernemingen en overheidsconnectiviteit. Roam is toegestaan (Rwanda is klein, dus er valt weinig te zwerven, maar je kunt de schotel wel binnen het land verplaatsen). Maritiem is niet relevant voor het door land omgeven Rwanda, en luchtvaart is mogelijk (RwandAir zou het in de toekomst kunnen overwegen voor Wi-Fi aan boord).

Internet vóór Starlink: Rwanda had een redelijk 4G-bereik (een door de overheid gesteund 4G-netwerk dekt een groot deel van het land), maar de internetsnelheden waren niet erg hoog en de dekking in sommige landelijke gebieden was gebrekkig. De gemiddelde snelheid vóór Starlink bedroeg misschien 10–20 Mbps voor wie in Kigali op 4G of glasvezel zat, en veel lager in dorpen. De kosten van internet zijn hoog in verhouding tot het inkomen – onbeperkt snel internet was schaars; de meeste mensen gebruikten mobiele databundels waardoor zwaar gebruik werd beperkt. Afgelegen dorpen (in bergen of bossen) hadden weinig tot geen internettoegang, behalve misschien 2G-netwerken.

Impact van Starlink: Voor Rwanda past Starlink binnen de visie van een technologiehub met universele dekking. Starlink heeft snelle verbindingen mogelijk gemaakt voor landelijke scholen, gezondheidscentra en gemeenschaps-Wi-Fi. De Rwandese overheid werkte mee aan de uitrol van Starlink op afgelegen scholen, waardoor leerlingen daar toegang kregen tot digitale bronnen als op stedelijke scholen. Qua snelheid is Rwanda een uitblinker: Starlink-snelheden waren hier bij de hoogste van Afrika – mediaan ~85 Mbps in Q1 2025 techlabari.com, een van de snelste in Sub-Sahara Afrika. Dit is sneller dan bijna alle terrestrische ISP’s in Rwanda. Starlink springt dus de binnenlandse breedband over qua snelheid en zeker qua bereik.

Een interessant gegeven: in een Ookla Q1 2025-rapport werd Rwanda genoemd als uitblinker met ~85 Mbps via Starlink, terwijl lokale ISP-snelheden veel lager zijn techlabari.com. Dit illustreert hoe Starlink de lat hoger legt. Nu kunnen bijvoorbeeld lodges aan het Kivumeer of onderzoekstations in het Nyungwebos verbinding krijgen op wereldstadsniveau, dankzij Starlink.

Kosten: De Rwandese overheid heeft waarschijnlijk gunstige voorwaarden bedongen. De oorspronkelijke prijs voor Starlink in Rwanda was ongeveer $50/maand (nog steeds veel voor de gemiddelde Rwandees, maar instellingen en coöperaties kunnen dat dragen). De hardwarekosten werden voor sommige gebruikers gesubsidieerd via overheid of NGO’s. De overheid ziet Starlink mogelijk als een snelle manier om 100% toegang te bereiken en is bereid een deel van de kosten te dragen. Voor particuliere stedelijke klanten is Starlink prijzig, maar sommige welvarende gebruikers namen het als back-up of om lokale telecompartijen te omzeilen.

Al met al heeft Starlink in Rwanda de connectiviteit op het platteland versterkt en een concurrerend alternatief geboden voor het staats-4G-netwerk. Het past bij het imago van het land als durfal op technologiegebied (denk aan medische dronediensten). Rwanda investeert zelf ook in satelliettechnologie (met een eigen satellietprogramma), dus Starlink omarmen past bij de strategie om alle middelen in te zetten voor verbinding. Kortom, dankzij Starlink blijft geen enkele plek in het ‘land van duizend heuvels’ offline door die heuvels.

Kenia ??

Starlink-diensten: In juli 2023 werd Starlink in Kenia gelanceerd en.wikipedia.org. Particuliere Starlink kwam snel beschikbaar en genoot veel belangstelling dankzij de levendige Keniaanse techscene. Zakelijke/Enterprise-plannen zijn beschikbaar; veel Keniaanse bedrijven (vooral in IT en financiën) gebruiken Starlink als back-up of voor nevenvestigingen. Portabiliteit is binnen het land toegestaan. Maritiem is relevant (voor kustgebruikers rond Mombasa en voor maritieme operaties, hoewel de markt klein is). Luchtvaart – Keniaanse luchtvaartmaatschappijen gebruiken het nog niet, maar er is potentieel (misschien voor safari-charters of toekomstige Wi-Fi-diensten van Kenya Airways). De Keniaanse regulator (CA) keurde Starlink goed, indachtig de behoefte om het platteland te bereiken binnen de Universal Service Fund-doelen.

Internet vóór Starlink: Kenia had relatief goed mobiel internet (Safaricom’s 4G dekt veel, gemiddelde snelheid ~20 Mbps) en glasvezel in steden als Nairobi en Mombasa (er bestaan 100 Mbps-pakketten, maar deze zijn niet wijdverbreid). Maar op het platteland van Kenia, inclusief vele landbouwgebieden en afgelegen counties in het noorden en oosten, was de connectiviteit beperkter. Sommige plekken hadden alleen 2G/3G of onbetrouwbare microgolfverbindingen van lokale providers. Delen van bijvoorbeeld Turkana, Samburu, enz., hadden in feite helemaal geen breedband. Zelfs in drukkere landelijke gebieden kregen gebruikers misschien 5–10 Mbps op een goede dag. Internetkosten variëren: in steden is het betaalbaar (misschien $30 voor 10 Mbps glasvezel), maar op het platteland betalen mensen vaak meer voor kleine databundels. De digitale kloof is een probleem – het verschil in internetpenetratie tussen stad en platteland was aanzienlijk.

Impact van Starlink: De komst van Starlink heeft de Keniaanse connectiviteitsmarkt nieuw leven ingeblazen. Vrijwel direct omarmden technisch onderlegde Kenianen – van YouTubers in landelijke dorpen tot wildreservaten in de Masai Mara – Starlink om snel internet te krijgen op plekken waar dat nooit eerder was. Gemelde snelheden liggen tussen de 50–150 Mbps, een enorme sprong ten opzichte van eerdere opties. Dit geeft een boost voor afstandsonderwijs (sommige scholen op het platteland kregen Starlink via samenwerkingen en konden digitale lessen geven). Telemedicine-projecten in Keniaanse klinieken op het platteland zijn ook gestart met Starlink om artsen in Nairobi te raadplegen, iets dat niet mogelijk was met de haperende 3G-verbindingen.

Echter, een interessante observatie: bij eerste gebruikerstests in 2023 bleek Starlink in Kenia enige latency-uitdagingen te hebben – mogelijk door het aanvankelijk ontbreken van een nabijgelegen grondstation, met een latency van ~50–60 ms. Maar dat is nog altijd veel beter dan de 600 ms van de oude satellietopties. De snelheden in Kenia waren in het begin bescheiden in vergelijking met sommige andere landen; een rapport meldde dat de mediane Starlink-snelheid in Kenia aanvankelijk onder de 50 Mbps lag techlabari.com, wat lager was dan verwacht. Dit zou door congestie kunnen komen, of gewoon door opstartproblemen. Niettemin steekt zelfs ~50 Mbps met kop en schouders uit boven wat veel plattelands-Kenianen gewend waren, en in 2024 zijn de snelheden waarschijnlijk verbeterd na meer capaciteitsuitbreiding (Kenia kreeg een grondstation en een nieuw PoP in Nairobi, wat de uploadsnelheid verdubbelde en de latency met 81% verminderde eind 2024) techlabari.com. Uit data van het eerste kwartaal van 2025 blijkt zelfs dat Kenia het beste van Afrika presteert met een Starlink-latency van slechts 53 ms en sterke uploadsnelheden van ~15 Mbps techlabari.com.

Kosten: Starlink kost in Kenia circa 6.500 KES/maand (~$45) na enkele prijsaanpassingen, en de hardware kost 90.000 KES ($600). Ter context: $45 is behoorlijk veel voor een gemiddeld Keniaans huishouden – vooral bedrijven, community-netwerken of welvarende particulieren nemen rechtstreeks een abonnement. Maar de overheid en NGO’s springen bij en gebruiken Starlink voor het algemeen belang: bijvoorbeeld door afgelegen scholen, innovatiehubs in plattelandsdorpen en vluchtelingenkampen te verbinden. Tech-hubs in Kenia testen zelfs Starlink op bussen om Wi-Fi te bieden op lange routes (al is daarvoor officieel een aparte mobiliteitsbundel nodig).

Samengevat heeft Starlink de snelheden en toegang in onderverbonden regio’s van Kenia aanzienlijk verbeterd, innovatie gestimuleerd en dienstkloven overbrugd. Het dwingt lokale ISP’s om hun plattelandsstrategie te herzien (bijvoorbeeld Safaricom breidt zijn glasvezel-naar-dorp-programma uit). Cultureel gezien zorgt het voor enthousiasme bij Kenianen – velen zien het als het einde van het tijdperk van “onbereikbaar internet” in de bush. Van het ondersteunen van wildcamera’s op de savanne tot het mogelijk maken dat een boer op afstand aan een Zoomgesprek kan meedoen: de impact van Starlink in Kenia is zichtbaar en groeit.

Andere Afrikaanse landen

De uitrol van Starlink in Afrika tussen 2023–2025 is een van de meest impactvolle ontwikkelingen op het continent op het gebied van connectiviteit in jaren. Hieronder enkele hoogtepunten uit verschillende landen:

• Zuidelijk Afrika (Mozambique, Malawi, Zambia, Zimbabwe, Botswana, enz.): Starlink kwam in veel van deze landen in de loop van 2023/2024 en.wikipedia.org en.wikipedia.org en.wikipedia.org en.wikipedia.org. Zo kreeg Mozambique (in juni 2023) Starlink na cyclonen om de wederopbouw van connectiviteit te ondersteunen; Malawi (juli 2023) zet Starlink in bij afgelegen klinieken. Zambia (okt 2023) en Zimbabwe (sept 2024) kenden bijzondere ontwikkelingen: In Zimbabwe bood Starlink een speciaal $30/maand onbeperkt abonnement aan – een scherpe prijs die bestaande glasvezelabonnementen ondergroef techlabari.com. Dit dwong Zimbabwaanse ISP’s hun prijzen te herevalueren (de overheid had Starlink aanvankelijk vanwege valuta-issues nog niet helemaal toegestaan, maar de vraag duwde het door). De mediane Starlink-snelheid lag rond 50 Mbps, wat weliswaar bescheiden is, maar toch het dubbele van de meeste lokale ISP-snelheden tegen een lagere prijs technomag.co.zw. Botswana (aug 2024) nam Starlink snel in gebruik voor plattelandsscholen en behaalde een van de beste Starlink-snelheden van Afrika (106 Mbps – het hoogste mediane record op het continent) techlabari.com techlabari.com. Het geval van Botswana (Starlink 106 versus andere ISP’s 9 Mbps) is sprekend: Starlink is meer dan 11 keer sneller dan de op één na snelste ISP techlabari.com, wat laat zien hoe het bestaande opties totaal overtreft en breedbandinternet biedt waar geen enkele ISP dat deed. Eswatini (dec 2023) zag eveneens een mediane Starlink-snelheid van ~86 Mbps, ook bij de top van Afrika techlabari.com. In Zuid-Afrika, ironisch genoeg nog in afwachting van toestemming (door bureaucratie en lokale satellietprojecten), zouden ondernemers Starlink-kits hebben binnengesmokkeld of het in Roam-modus gebruiken in sommige gebieden, gretig wachtend op een officiële lancering omdat vooral het platteland hier veel baat bij zou hebben. Het patroon in zuidelijk Afrika is duidelijk: Starlink levert vaak een snelheidsupgrade van een hele orde van grootte en brengt markten en regelgeving in beweging.
• Oost-Afrika (Oeganda, Tanzania, enz.): Worden in de toekomst verwacht, maar Starlink is er nog niet gelanceerd medio 2025 (behalve Kenia en Rwanda). Oeganda en Tanzania stonden gepland voor 2024, maar van een definitieve start is nog niets bekend. Zodra het live is, mogen soortgelijke voordelen als in Kenia en Rwanda worden verwacht: verbindingen met eilanden in het Victoriameer, berggemeenschappen, toeristenlodges (stel je Starlink voor op het basiskamp van de Kilimanjaro!). Ethiopië en Somalië: Somalië heeft een operationele vergunning afgegeven (maart 2025, volgens nieuwsberichten) en wacht op de dienst – dit kan Somalië, waar connectiviteit momenteel erg laag is, enorm vooruithelpen. Ethiopië nog niet, al is er wel vraag naar.
• West-Afrika (Ghana, Liberia, Sierra Leone, enz.): Veel West-Afrikaanse staten kregen Starlink in 2024. Ghana (aug 2024) kende vooral een sterke toename onder de tech-gemeenschap en voor plattelandsgebieden zonder glasvezel en.wikipedia.org. Sierra Leone (juni 2024) en Liberia (jan 2025) gebruiken nu Starlink om de onderontwikkelde netwerken te compenseren en.wikipedia.org en.wikipedia.org – de enige onderzeekabel van Liberia zit bijvoorbeeld vaak aan zijn limiet; Starlink biedt een alternatief. Niger (mrt 2025) startte de dienst tijdens politieke instabiliteit, maar zou afgelegen gemeenschappen in de Sahel kunnen verbinden en.wikipedia.org. Burundi (sept 2024) en Kaapverdië (dec 2024) eveneens. In deze landen bieden lokale ISP’s buiten de hoofdstad vaak nauwelijks enkele Mbps aan. Met Starlink, zoals een rapport samenvatte, presteerde Starlink in elke geteste Afrikaanse markt beter dan alle lokale ISP’s wat downloadsnelheid betreft techlabari.com. In Benin (nov 2023) en Malawi (juli 2023) leverde Starlink in vroege gebruikerstests >50 Mbps op locaties waar eerdere alternatieven hooguit 5–10 Mbps haalden.

Het algemene effect in Afrika is dat Starlink de breedbandmarkt aan het hervormen is: het biedt hogere snelheden en vaak een lagere prijs per MB dan de gevestigde aanbieders, vooral buiten de grote steden. Het overbrugt een lang bestaande kloof – studenten in een dorpje in Nigeria of een buitenpost in de Namibische woestijn kunnen online kennis opdoen met snelheden die te vergelijken zijn met die in New York. Latency en betrouwbaarheid: Een kanttekening is dat de latency (~50–100 ms) nog altijd hoger is dan bij glasvezel, en sommige Afrikaanse Starlink-gebruikers merken dat die soms tijdelijk kan oplopen door een gebrek aan grondstations (de slechtste gevallen, zoals Madagascar, maten >180 ms ping begin 2025 techlabari.com). Ook kan zware regen in tropische gebieden korte uitval veroorzaken. Maar deze problemen wegen niet op tegen de situatie van geen of extreem traag internet. Bovendien is de latency van Starlink – hoewel niet zo laag als glasvezel – veel beter dan bij voorgaande satellietdiensten, waardoor videobellen en realtime toepassingen mogelijk zijn waar die voorheen onmogelijk waren.

Concurrentie en kosteneffectiviteit: In de meeste Afrikaanse landen is het Starlink-abonnement met onbeperkte data voor ongeveer $30–$50 per maand revolutionair, omdat veel mobiele internetpakketten beperkt zijn tot enkele GB’s. Daardoor is het zeer kosteneffectief in termen van dollars per megabit. We hebben gezien dat sommige telecombedrijven reageren met soortgelijke satellietdiensten of om beschermende regelgeving vragen. Veel overheden kiezen echter juist voor samenwerking met Starlink: helaas verbood Kameroen in 2024 Starlink omdat het zonder lokale licentie actief was (ze eisten een lokale partner of vergoedingen) techlabari.com – een domper voor gebruikers daar. Andere overheden maakten daarentegen de vergunningen soepeler vanwege het maatschappelijk belang.

Tot slot van het Afrika-gedeelte: Starlink heeft misschien wel zijn meest ingrijpende impact in Afrika gehad, een continent waar de conventionele infrastructuur achterbleef. Het heeft snel, betrouwbaar internet gebracht op plekken die de breedbandrevolutie volledig oversloegen. Dit levert directe sociaal-economische voordelen op: boeren die weerinformatie ontvangen, ondernemers die online winkels openen, jongeren die vanuit hun dorpen freelancen voor wereldwijde bedrijven. Als er een “voor en na”-beeld is van het Afrikaanse internet, dan is Starlink een groot deel van het “na”. Zoals één vergelijkend cijfer het samenvat: in vooraanstaande Afrikaanse landen zoals Botswana, overklast Starlink met 106 Mbps de snelheid van traditionele internetproviders (9 Mbps) techlabari.com, waarmee het duidelijk maakt hoe het de Afrikaanse connectiviteit in één sprong de 21ste eeuw in tilt.

 Figuur: Een standaard Starlink-gebruikersterminal (“Dishy”) geïnstalleerd buiten een woning. Door zijn eenvoudige installatie stelt Starlink huishoudens op het platteland wereldwijd in staat online te komen via hogesnelheids-satellietbreedband, waardoor de internettoegang in afgelegen gebieden drastisch wordt verbeterd. techlabari.com apibc.org.au

Conclusie

De uitbreiding van Starlink naar meer dan 100 landen heeft de wereldwijde toegang tot internet opnieuw vormgegeven en is vooral transformerend gebleken in regio’s die historisch gezien slechte connectiviteit hadden. Tabel 1 (hierboven) vatte de beschikbaarheid en typen Starlink-diensten per land samen – vrijwel alle landen hebben nu Starlink Residential-diensten, en de meeste ondersteunen Business (Priority)-abonnementen en laten mobiel (Roam) en gespecialiseerde maritieme/luchtvaarttoepassingen toe (met enkele uitzonderingen op basis van regelgeving starlink.com).

Over de hele linie heeft de introductie van Starlink de internetsnelheid en dekking verbeterd. In landen met eerder beperkte infrastructuur biedt Starlink voor het eerst breedband: zo zag het platteland van Kroatië en Griekenland dat Starlink de mediane snelheid (~94–109 Mbps) meer dan verdubbelde ten opzichte van de bestaande vaste breedband gemiddelden mobileeurope.co.uk. In Nigeria presteert Starlink’s ~50 Mbps-dienst veel beter dan de enkelcijferige Mbps die velen voorheen hadden, en dit vergroot duidelijk de internetopname techlabari.com. In geografisch geïsoleerde gebieden – van Tonga’s eilanden apibc.org.au tot in de bergen van Bhutan – heeft Starlink connectiviteit geleverd waar terrestrische oplossingen onpraktisch zijn.

Zelfs in ontwikkelde markten heeft Starlink essentiële gaten gevuld: afgelegen uithoeken van de VS, Canada en Europa genieten nu van tientallen Mbps, en Starlink dient als een robuuste back-up tijdens rampen (bijv. het online houden van Oekraïne tijdens de oorlog en.wikipedia.org, of het mogelijk maken van communicatie na Pacifische cyclonen). Voor Starlink moesten gebruikers op het platteland vaak genoegen nemen met trage, onbetrouwbare en kostbare verbindingen als ze al iets hadden; na Starlink kunnen ze toegang krijgen tot ~50–150 Mbps internet met latenties (~20–50 ms) die geschikt zijn voor moderne toepassingen. Deze sprong in mogelijkheden heeft nieuwe kansen gebracht – thuiswerken, online leren, telegeneeskunde, e-commerce – die nu kunnen groeien op plekken die tot voor kort werden achtergelaten.

Vergelijking snelheid en kosten: In veel landen zijn de snelheden van Starlink nu gelijk aan of hoger dan het nationale gemiddelde. Halverwege 2023 haalden de mediane downloadsnelheden van Starlink 100 Mbps in minstens 14 Europese landen mobileeurope.co.uk, en overtrof het de som van de vaste ISP’s in 11 van de 27 geteste Europese landen mobileeurope.co.uk. In Afrika presteerde Starlink beter dan terrestrische ISP’s in elk onderzocht land qua downloadsnelheid techlabari.com. Naarmate het aantal gebruikers groeit, kunnen de snelheden overigens wel afnemen – bijvoorbeeld, op de Filipijnen daalde Starlink van ~110 Mbps naar ~48 Mbps mediaan terwijl er meer abonnees kwamen cebudailynews.inquirer.net. SpaceX lanceert continu nieuwe satellieten om de groeiende vraag bij te houden. Qua kosten is Starlink’s standaardprijs van $90–$120/maand hoger dan veel vaste abonnementen in ontwikkelde landen, maar daar is het dan ook een niche- of premiumdienst. In ontwikkelingslanden heeft Starlink echter significante regionale prijsverlagingen doorgevoerd – bijvoorbeeld ~$35 in Nigeria spaceinafrica.com, ~$50 in India (gepland), en speciale “Mini”-abonnementen voor minder dan $30 in sommige markten techlabari.com – waardoor het concurrerend of zelfs goedkoper per Mbps is dan de bestaande opties. In Zimbabwe onderbiedt Starlink’s $30 onbeperkt-abonnement glasvezelplannen techlabari.com, en in veel Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse gebieden biedt het duidelijk meer waarde dan de dure mobiele data of VSAT-oplossingen die het vervangt.

Beschikbaarheid en betrouwbaarheid: Starlink heeft de beschikbaarheid van internet drastisch vergroot. In ongeveer drie jaar bracht het service naar meer dan 100 nieuwe landen thenationalnews.com thenationalnews.com. Het dekt nu alle continenten, inclusief afgelegen gebieden (zoals Svalbard, Paaseiland, de arctische regio van Alaska). De betrouwbaarheid is over het algemeen hoog – netwerkbeschikbaarheid is meestal 99%+ behalve bij extreem weer. De latency, hoewel wat hoger dan bij glasvezel, is laag genoeg voor real-time toepassingen en de laagste van alle satellietproviders newspaceeconomy.ca. De enige beperkingen van Starlink zijn de noodzaak voor vrij zicht op de lucht (dit kan lastig zijn in dichtbebouwde steden of bossen) en gevoeligheid voor zware regenval (maar het netwerk is wel in staat verkeer snel om te leiden). Verder heeft het zich veerkrachtig getoond, zelfs onder zware omstandigheden (bijvoorbeeld in rijdende militaire voertuigen, op zee tijdens stormen).

Impact op bestaande spelers en beleid: De komst van Starlink zet bestaande internetproviders en overheden aan tot actie. Lokale providers verlagen hun prijzen of verhogen datalimieten als reactie (zoals in het Canadese noorden en in de steden van Nigeria). Sommige landen hebben de uitrol van glasvezel versneld om een alternatief te kunnen bieden voor Starlink in landelijke gebieden (voorbeelden: EU-landen die herstelmiddelen gebruiken om breedband op het platteland uit te breiden, deels om te voorkomen dat klanten overstappen naar satelliet). Ook passen toezichthouders hun beleid aan op LEO-constellaties (lagebaan-satellieten): ze zorgen voor coördinatie van spectrums en eerlijke concurrentie. Over het algemeen zijn regelgevers positief vanwege het duidelijke publieke voordeel van het dichten van de digitale kloof, met enkele uitzonderingen die eigen telecomsectoren willen beschermen (vandaar de “in behandeling”-status in landen als India en Zuid-Afrika). Het succes van Starlink heeft de ontwikkeling van soortgelijke projecten versneld (zoals OneWeb en Amazon’s Kuiper), die mogelijk de wereldwijde dekking en betaalbaarheid verder zullen verbeteren.

Conclusie: Samenvattend heeft Starlink de wereldwijde toegang tot internet aanzienlijk verbeterd – snelheden zijn in veel onderbediende gebieden 5 tot 10 keer zo hoog geworden techlabari.com, de dekking reikt nu tot vrijwel elke bevolkte regio en het zet een nieuwe standaard voor betrouwbaarheid en flexibiliteit (connectiviteit “overal”). Van een afgelegen boerderij in Canada tot een school diep in de Amazone, en van schepen op zee tot passagiersvliegtuigen in de lucht, Starlink’s satellietinternet heeft supersnel internet werkelijk wereldwijd gemaakt. Het is geen volledige vervanger van vaste netwerken (vooral niet in dichtbevolkte steden), maar wel een onmisbare aanvulling en katalysator. Voor miljoenen mensen heeft Starlink wat ooit een onbereikbare luxe was – snel, betrouwbaar internet – tot realiteit gemaakt, zodat ze kunnen deelnemen aan de digitale wereld op gelijke voet. En naarmate Starlink en andere LEO-constellaties blijven uitbreiden, zal de kloof tussen verbonden en onverbonden mensen verder slinken en wordt de belofte van het internet als een echte wereldwijde netwerk steeds verder waargemaakt.

Bronnen:

• Beschikbaarheid van Starlink en lanceringsdata per land: Wikipedia en.wikipedia.org en.wikipedia.org en.wikipedia.org
• Beperkingen op gebruik tijdens beweging (Japan, enz.): Starlink Support FAQ starlink.com
• Snelheidsvergelijkingen (Starlink vs vast) in Europa: MobileEurope (Ookla Q2 2023) mobileeurope.co.uk mobileeurope.co.uk
• Noord-Amerika snelheden en tevredenheid: NewSpaceEconomy (Ookla Q1 2023) newspaceeconomy.ca newspaceeconomy.ca
• Statistiek afgelegen gebieden Maleisië 3%: Reuters reuters.com
• Snelheden Afrika (Botswana 106 Mbps vs 9 Mbps, Nigeria 49 Mbps, enz.): TechLabari (Ookla Q1 2025) techlabari.com techlabari.com
• Prijsstelling en adoptie Nigeria (65k gebruikers, prijswijzigingen): Space in Africa spaceinafrica.com spaceinafrica.com, TechLabari techlabari.com
• Prestatiedaling Filipijnen (110 Mbps naar 48 Mbps) en vast vs Starlink: Inquirer (Ookla Q2 2024) cebudailynews.inquirer.net
• Impact en goedkeuring Tonga: APNIC Blog / APIBC apibc.org.au apibc.org.au
• Noodgebruik Oekraïne: Wikipedia en.wikipedia.org
• Beschikbare landen Starlink Mini (prijzen gericht op ontwikkelingsregio’s): Starlink Support starlink.com starlink.com
• Aantallen wereldwijde abonnees: Wikipedia en.wikipedia.org (4 miljoen in september 2024)
• Starlink snelheidsleiders per regio (Jamaica in het Caribisch gebied, Chili in Zuid-Amerika, enz.): NewSpaceEconomy newspaceeconomy.ca newspaceeconomy.ca.