Twee dagen voordat het zijn dichtstbijzijnde punt bij de aarde bereikt, biedt de interstellaire komeet 3I/ATLAS astronomen en serieuze amateursterrenkijkers een zeldzame, tijdsgebonden kans: een bezoeker observeren die rond een andere ster is gevormd en vervolgens ons zonnestelsel is binnengewandeld op een enkele reis terug naar de interstellaire ruimte.
De flyby zelf is niet dichtbij in de alledaagse zin—NASA zegt dat 3I/ATLAS ongeveer 1,8 astronomische eenhedenvan de aarde zal blijven op 19 december 2025 (ongeveer 170 miljoen mijl / 270 miljoen kilometer, bijna tweemaal de afstand tussen de aarde en de zon). Maar voor wetenschappers is het nog steeds “dichtbij” genoeg om intensieve observatiecampagnes uit te voeren, metingen te vergelijken tussen veel telescopen en ruimtevaartuigen, en nieuwe manieren te testen om snel bewegende objecten te volgen. [1]
Wat is er nieuw vandaag (17 december 2025)
Dit is wat vandaag de berichtgeving en wetenschappelijke aandacht rond 3I/ATLAS aanstuurt:
- Het is nu binnen twee dagen van de dichtste nadering. Space.com meldt dat op 12:00 uur ET op 17 december, 3I/ATLAS ongeveer 166,9 miljoen mijl (268,6 miljoen km) van de aarde is en nog steeds dichterbij komt. [2]
- Nieuwe waarneemgidsen verschijnen vandaag op grote wetenschappelijke platforms, met de nadruk dat dit een telescoopdoel is—geen spektakel voor het blote oog—en wijzen lezers op de huidige positie van de komeet nabij Leo en de ster Regulus. [3]
- Een nieuw onderzoeksresultaat verandert het gesprek over de “vreemde beweging”: een studie met behulp van interplanetaire ruimtevaartuig-astrometrie rapporteert een meetbare niet-zwaartekrachtsversnelling die overeenkomt met gewone komeetuitgassing, waardoor onzekerheden worden verkleind en nieuwe schattingen van massa/straal worden geproduceerd. [4]
- Nieuwe beeldvorming en multi-golflengtewaarnemingen voegen letterlijk kleur toe. Een rapport van 17 december benadrukt een groenachtige gloed in recente Gemini North-gegevens, gekoppeld aan veranderende chemie in de coma. [5]
Wat is 3I/ATLAS, en waarom astronomen het als een grote gebeurtenis beschouwen
3I/ATLAS (ook bekend als komeet C/2025 N1) is pas het derde bevestigde interstellaire object dat ooit is waargenomen terwijl het door ons zonnestelsel trok, na 1I/ʻOumuamua (2017) en 2I/Borisov (2019). In tegenstelling tot kometen die in ons eigen zonnestelsel zijn ontstaan, volgt een interstellair object een baan die niet zwaartekrachtgebonden is aan de zon—wat betekent dat het slechts passeert en niet zal terugkeren. [6]
De komeet werd begin juli voor het eerst gemeld door de door NASA gefinancierde ATLAS-surveytelescoop in Río Hurtado, Chili, en onderzoekers herkenden al snel aan zijn baan dat hij van buiten het zonnestelsel kwam. [7]
Dat oorsprongsverhaal is waarom de naderende passage belangrijk is: elke meting—gas samenstelling, stofgedrag, hoe zijn activiteit zich ontwikkelt na het perihelium—biedt een directe vergelijking met “eigen” kometen, en een aanwijzing voor hoe andere planetaire systemen ijzige objecten vormen en opslaan.
Dichtste nadering betekent niet “dichtbij” — NASA zegt dat er geen gevaar is voor de aarde
De publieke belangstelling neemt vaak toe wanneer de term “dichtste nadering” in het nieuws verschijnt. Maar in dit geval blijft “dichtst” zeer ver weg.
NASA stelt duidelijk dat 3I/ATLAS geen bedreiging vormt, en dat het op 19 december ongeveer 1,8 AE van de aarde zal zijn—ongeveer 170 miljoen mijl (270 miljoen km) ver weg. [8]
NASA merkt ook op dat de komeet nu weg beweegt, zich verwijdert van de zon na het perihelium—dus het is een waarneembaar, niet gevaarlijk, evenement. [9]
“Is het echt een komeet?” NASA en nieuwe gegevens zeggen ja
Als je online speculatie hebt gezien dat 3I/ATLAS iets kunstmatigs zou zijn, dan spreken het huidige nieuws en de nieuwste wetenschap dat krachtig tegen.
In de live verslaggeving van Space.com op 17 december wordt NASA Associate Administrator Amit Kshatriya geciteerd met de nadruk op de eenvoudige conclusie: “Het ziet eruit en gedraagt zich als een komeet, en alle bewijzen wijzen erop dat het een komeet is.” [10]
Wat sommige van het gepraat aanwakkert, is een technische term die vreemder klinkt dan hij is: niet-gravitationele versnelling. In de komeetwetenschap betekent dat meestal uitgassing— straalstromen van gas en stof die van het oppervlak afkomen wanneer zonlicht vluchtige ijzen opwarmt, wat kleine “raketachtige” duwtjes veroorzaakt die de beweging lichtjes veranderen. NASA’s eigen FAQ vermeldt expliciet dat uitgassing kleine verstoringen kan veroorzaken, en dat waarnemingen van 3I/ATLAS laten zien dat deze klein en compatibel zijn met normaal komeetgedrag. [11]Het belangrijkste wetenschappelijke punt van vandaag: gegevens van ruimtevaartuigen helpen om de “duw” nauwkeuriger te meten
Een opmerkelijk recent resultaat komt uit een Research Notes of the AAS-paper dat via Spaceweather’s gehoste PDF is verspreid. De auteurs melden dat ze zes waarnemingen van twee interplanetaire ruimtevaartuigen hebben toegevoegd om de baanbepaling te verbeteren en de onzekerheden in de niet-gravitationele versnellingsparameters te verkleinen. [12]
Hun belangrijkste uitkomsten zijn onder andere:
- Een meetbaar niet-gravitationeel versnellingssignaal (consistent met komeetactiviteit), met verbeterde formele fouten ten opzichte van alleen-aardse gegevens [13]
- Een ruwe massa-schatting van ongeveer 44 miljoen metrische ton en een afgeleide kernstraal van ongeveer 260–374 meter (afhankelijk van de aangenomen dichtheid) [14]
Verschillende verklarende artikelen van 17 december vertalen dat naar gewone taal: de beweging van de komeet lijkt alleen “vreemd” als je verwacht dat hij zich gedraagt als een perfect inert stuk steen. Voor een actieve komeet zijn kleine, meetbare koersveranderingen onderdeel van de natuurkunde. [15]
Nieuwe waarnemingen: een groene gloed, plus röntgenstraling door interacties met de zonnewind
Naarmate 3I/ATLAS afkoelt en evolueert op zijn weg naar buiten, kan de chemie van zijn coma veranderen—en dat kan zichtbaar worden als kleur in bewerkte beelden.
Een rapport van Universe Today van 17 december belicht nieuwe Gemini North-waarnemingen waarin de komeet een zwakke groene gloed vertoont, toegeschreven aan diatomisch koolstof (C₂) dat groen licht uitzendt terwijl de activiteit van de komeet verandert door opwarming en vertraagde effecten in de kern. [16]
Ondertussen wordt de komeet ook bestudeerd buiten het zichtbare licht. ESA meldt dat haar röntgenobservatorium XMM-Newton op 3 dec ongeveer 20 uur 3I/ATLAS heeft waargenomen en laag-energetische röntgenstraling heeft gedetecteerd die ontstaat wanneer gas dat uit de komeet stroomt, botst met de zonnewind—een verwacht en goed begrepen mechanisme in de komeetwetenschap. [17]
NASA’s multi-missie waarnemingscampagne: dit is een “alle hens aan dek”-moment
Omdat interstellaire bezoekers vluchtig zijn, stapelen agentschappen de waarnemingen op zolang het kan.
NASA heeft een brede inspanning beschreven waarbij meerdere missies worden ingezet om 3I/ATLAS te observeren en te karakteriseren voordat deze vervaagt en voorgoed vertrekt. [18]
Enkele van de meest opvallende bijdragen van ruimtevaartuigen tot nu toe zijn onder andere:
- Mars Reconnaissance Orbiter (HiRISE) die de komeet begin oktober tijdens zijn Mars-vlucht fotografeerde, samen met ultravioletbeelden van MAVEN en een zwakke waarneming van Perseverance—gegevens die volgens NASA kunnen helpen om de grootte beter te schatten en vrijgekomen gassen, waaronder waterdamp, te bestuderen. [19]
- Lucy, op weg naar de Trojaanse asteroïden, maakte halverwege september beelden waarop de coma en staart te zien zijn. [20]
- Voortdurende ondersteuning van NASA’s ruimtetelescopen, waaronder herhaalde waarnemingen door Hubble (waarbij NASA een herwaarneming op 30 november opmerkt, toen de komeet ongeveer 178 miljoen mijl van de aarde verwijderd was). [21]
Hoe je komeet 3I/ATLAS vanaf de aarde kunt zien op 18–19 december
Als je hoopt op een heldere feestdagenkomeet, is dit hem niet. Maar als je het juiste materiaal hebt—of toegang tot een donkere hemel en geduld—dan is het een realistisch waarneemproject.
Waar te kijken
Meerdere waarnemingsgidsen voor 17 december komen uit op hetzelfde praktische advies: kijk voor zonsopgang, in het algemeen oost tot noordoost, waarbij de komeet verschijnt in het gebied van Leo en onder Regulus (de helderste ster van Leo). [22]
Wat je nodig hebt
- Niet zichtbaar met het blote oog (en alleen telefooncamera’s zijn niet voldoende). [23]
- Verwacht dat het verschijnt als een zwakke, wazige vlek of een lichtjes onscherpe “sterachtige” veeg in veel amateur-opstellingen. [24]
- Space.com merkt op dat het een uitdaging zal zijn voor kleine telescopen, waarbij 8-inch-klasse telescopen onder donkere hemel vaak worden genoemd als een praktische drempel voor een betere kans op detectie. [25]
Als je het op de traditionele manier doet (zonder GoTo/smart telescoop), benadrukt BBC Sky at Night zorgvuldig ster-hoppen nabij Regulus—en waarschuwt dat het gemakkelijk is om de komeet te verwarren met zwakke achtergrondstelsels in hetzelfde gebied. [26]
Hoe kun je 3I/ATLAS online bekijken
Als het weer, lichtvervuiling of apparatuur het lokaal waarnemen moeilijk maken, kun je het evenement nog steeds in realtime volgen.
Space.com meldt dat astrofysicus Gianluca Masi en het Virtual Telescope Project een gratis livestream plannen vanaf 11 p.m. EST op 18 dec. (0400 GMT 19 dec.), die doorgaat tot het moment van de dichtste nadering (afhankelijk van het weer). [27]
Smithsonian Magazine wijst lezers ook op dezelfde livestream-optie als een “blijf warm”-alternatief voor waarnemen vóór zonsopgang. [28]
Hoe snel beweegt 3I/ATLAS?
NASA’s FAQ geeft duidelijke referentiecijfers die vandaag door veel media worden geciteerd:
- Ongeveer 137.000 mph (221.000 km/u) toen ontdekt binnen de baan van Jupiter
- Piekend rond 153.000 mph (246.000 km/u) bij het perihelium (het dichtst bij de zon)
- Nu vertraagt het terwijl het van de zon weg beweegt, en het wordt verwacht het zonnestelsel te verlaten met ongeveer dezelfde snelheid als waarmee het binnenkwam [29]
Wat gebeurt er na 19 december?
Na de dichtste nadering tot de aarde op vrijdag, beweegt de komeet verder naar buiten.
NASA zegt dat het ruimtevaartuig 3I/ATLAS zal blijven observeren terwijl het zich verwijdert, en merkt op dat het zich zal verplaatsen naar (en vervolgens voorbij) het gebied van de reuzenplaneten—en in het voorjaar van 2026 de baan van Jupiter zal passeren. [30]
AP voegt toe dat de komeet naar verwachting veel dichter langs Jupiter zal komen in maart (nog steeds een veilige, astronomische afstand), en citeert Paul Chodas, directeur van NASA’s Center for Near-Earth Object Studies, die een lang vertrektraject beschrijft—uiteindelijk zal de komeet voorgoed verdwijnen in de interstellaire ruimte. [31]
Waarom deze flyby belangrijk is, zelfs op 1,8 AE
Interstellaire objecten herinneren ons eraan dat zonnestelsels zich niet in isolatie ontwikkelen. Ze stoten materiaal af—kometen, asteroïden, fragmenten—dat miljoenen of miljarden jaren kan rondzweven voordat het kort het pad van een andere ster kruist.
En hoewel 3I/ATLAS geen spektakel voor het blote oog zal zijn, verandert het in iets dat misschien nog waardevoller is: een goed geobserveerde, multi-golflengte, multi-ruimtevaartuig casestudy. Tussen geüpdatete baansoplossingen, chemische aanwijzingen uit veranderende coma-emissies, en gecontroleerde metingen vanaf de aarde en de diepe ruimte, bouwt de campagne van december 2025 aan een gedetailleerd “exit-interview” met een bezoeker die we nooit meer zullen zien. [32]
References
1. science.nasa.gov, 2. www.space.com, 3. www.smithsonianmag.com, 4. www.spaceweather.com, 5. www.universetoday.com, 6. www.space.com, 7. science.nasa.gov, 8. science.nasa.gov, 9. science.nasa.gov, 10. www.space.com, 11. science.nasa.gov, 12. www.spaceweather.com, 13. www.spaceweather.com, 14. www.spaceweather.com, 15. www.vice.com, 16. www.universetoday.com, 17. www.esa.int, 18. science.nasa.gov, 19. www.nasa.gov, 20. science.nasa.gov, 21. science.nasa.gov, 22. www.smithsonianmag.com, 23. www.skyatnightmagazine.com, 24. www.skyatnightmagazine.com, 25. www.space.com, 26. www.skyatnightmagazine.com, 27. www.space.com, 28. www.smithsonianmag.com, 29. science.nasa.gov, 30. science.nasa.gov, 31. apnews.com, 32. science.nasa.gov
