15 november 2025 – Interstellaire komeet 3I/ATLAS heeft zijn nauwe zwaai langs de Zon overleefd, een spectaculaire ionenstaart ontwikkeld, zijn eerste gedetecteerde radiosignaal uitgezonden, en zijn baan is nauwkeurig vastgesteld met hulp van een ruimtesonde bij Mars. Tegelijkertijd zorgt het object voor een nieuwe ronde online speculatie over een “buitenaardse probe” – wat door nieuwe gegevens sterk wordt weerlegd.
Hier is een diepgaand, nieuwsachtig overzicht van alles wat we tot nu toe weten over 3I/ATLAS vandaag en wat waarnemers er vanavond daadwerkelijk mee kunnen doen.
Belangrijkste feiten over 3I/ATLAS in één oogopslag (15 november 2025)
- Wat het is: Een echt interstellaire komeet – het derde bekende object van buiten ons zonnestelsel, na 1I/ʻOumuamua en 2I/Borisov. [1]
- Ontdekking: Voor het eerst gemeld op 1 juli 2025 door het door NASA gefinancierde ATLAS (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System) in Chili. [2]
- Baan: Op een hyperbolisch traject – het komt alleen langs en zal nooit terugkeren. [3]
- Dichtst bij de Zon (perihelium): 29–30 oktober 2025 op ongeveer 1,36–1,4 AE (net buiten de baan van Mars). [4]
- Dichtst bij de Aarde (toekomst): Rond 19 december 2025, nog steeds op een afstand van ~1,8 AE (≈270 miljoen km) – geen inslagrisico. [5]
- Waar het nu is: In het sterrenbeeld Maagd, ongeveer 2,1 AE van de Aarde, met een laatst gerapporteerde magnitude van ongeveer 9,8 – uitsluitend een telescoopobject. [6]
- Waarom het bijzonder is: Chemie en kleur zijn zeer vreemd (CO₂-rijk, nikkelrijk, “rood en stoffig”) en zijn baan suggereert dat het ouder dan het zonnestelsel kan zijn – mogelijk enkele miljard jaar oud. [7]
De headlines van vandaag: overleving, speculatie en een duidelijker beeld
1. “Overleefde de Zon” – en veroorzaakte meer buitenaards gepraat
Indiase en internationale media benadrukken vandaag dat 3I/ATLAS ongeschonden is teruggekeerd van achter de Zon na zijn perihelium eind oktober, met behoud van zijn heldere blauwgroene coma en stoffige staart. [8]
Een artikel in The Economic Times beschrijft hoe het overleven van de komeet, sterke stralen en ongewone kleur de discussies over zijn oorsprong levend houden, met citaten van mensen die zijn structurele stevigheid “vreemd” noemen, terwijl ook wordt opgemerkt dat radio-observaties wijzen op normaal kometair waterverlies. [9]
Zee News richt zich op nieuwe beelden die laten zien dat 3I/ATLAS “de Zon heeft overleefd tegen alle verwachtingen in,” wat speculatie op sociale media over een “geconstrueerd” object opnieuw aanwakkert. [10]
Cruciaal is dat geen van de nieuwe gegevens een kunstmatige oorsprong ondersteunt, en verschillende grote studies die de afgelopen dagen zijn gepubliceerd wijzen juist in de tegenovergestelde richting (daarover hieronder meer).
2. NASA’s nieuwe FAQ: “Het is een komeet, het is interstellair, en het is niet gevaarlijk”
Gisteren heeft NASA stilletjes een gedetailleerde “3I/ATLAS Feiten en FAQ’s”-pagina gepubliceerd – nu een van de meest gezaghebbende samenvattingen van wat er bekend is. [11]
Belangrijkste punten:
- 3I/ATLAS is ondubbelzinnig een komeet, met een ijzige kern omgeven door een actieve coma van gas en stof.
- Hij reist met meer dan 150.000 mph (≈246.000 km/u) nabij het perihelium en beweegt te snel om gebonden te zijn aan de zwaartekracht van de Zon – vandaar de interstellaire status. [12]
- Zijn kleinste afstand tot de aarde zal nog steeds bijna tweemaal de afstand Aarde–Zon zijn op 19 december 2025. Er is geen scenario waarin hij de aarde raakt. [13] NASA benadrukt dat eventuele kleine afwijkingen van het voorspelde pad kleine, verwachte verstoringen zijn veroorzaakt door normale uitgassing, niet door mysterieuze krachten. [14]
Voor iedereen die zich afvraagt of 3I/ATLAS een bedreiging zou kunnen vormen, is de bijgewerkte pagina van NASA in feite een duidelijk “nee.”
3. ESA bepaalt de baan met behulp van een ruimtesonde bij Mars
Op 14 november 2025 maakte de European Space Agency (ESA) bekend dat het de voorspellingen van de positie van 3I/ATLAS met een factor tien heeft verbeterd, dankzij slim gebruik van de ExoMars Trace Gas Orbiter (TGO) die om Mars draait. [15]
- Tussen 1–7 oktober richtte TGO zijn camera weg van Mars en op 3I/ATLAS terwijl deze op ongeveer 29 miljoen km van de Rode Planeet passeerde. [16]
- Door dat gezichtspunt te combineren met waarnemingen vanaf de aarde konden wetenschappers het pad van de komeet trianguleren en de positionele onzekerheid drastisch verkleinen. [17]
- ESA benadrukt dat dit een planetaire-defensie-oefening is, ook al is 3I/ATLAS zelf onschadelijk. Het is de eerste keer dat astrometrische metingen van een ruimtesonde rond een andere planeet officieel zijn gebruikt door het Minor Planet Center. [18]
Betere baanschattingen betekenen betere wetenschap: observatoria kunnen nauwkeuriger richten op dit snel bewegende doelwit nu het zich van de zon verwijdert.
4. Eerste radiosignaal van 3I/ATLAS – en wat het echt betekent
De meest besproken ontwikkeling deze week was de aankondiging dat astronomen met de Zuid-Afrikaanse MeerKAT radiotelescoop het eerste radiosignaal van 3I/ATLAS hebben gedetecteerd. [19]
Wat is er eigenlijk gedetecteerd?
- MeerKAT ving radio-emissie op van hydroxyl (OH) radicalen in de coma van de komeet – de gas- en stofwolk rond de kern. [20]
- OH wordt geproduceerd wanneer zonlicht waterdamp afbreekt die uit de komeet ontsnapt – een klassiek kenmerk van normale komeetactiviteit.
- Het signaal is op bekende frequenties (rond 1665 en 1667 MHz) die al bekend zijn van kometen in ons eigen zonnestelsel. [21]
De Times of India merkt expliciet op dat deze radiodetectie bevestigt dat 3I/ATLAS een natuurlijke komeet is, geen buitenaardse sonde, en benadrukt tevens dat het waarschijnlijk miljarden jaren geleden in een ander sterrenstelsel is gevormd. [22]
ScienceAlert benadrukt in een aparte analyse hetzelfde punt: radio-“signalen” zijn precies wat je verwacht wanneer je een radiotelescoop op een uitgassende komeet richt. Er is niets in de data dat lijkt op een kunstmatig communicatiesignaal. [23]
5. “Niet-gravitationele versnelling” verklaard zonder exotische natuurkunde
Een recent onderzoek, gisteren behandeld door IFLScience, pakt een ander geliefd discussiepunt van buitenaardse-sondefans aan: de kleine maar meetbare niet-gravitationele versnelling van 3I/ATLAS. [24]
- Met behulp van thermofysische en Monte Carlo-modellen toont onderzoeker Florian Neukart aan dat de waargenomen versnellingen kunnen worden verklaard door gewone uitgassing van CO en CO₂ van een klein deel van het oppervlak. [25]
- Het artikel concludeert dat een “puur fysisch, door vluchtige stoffen aangedreven mechanisme” zowel de grootte als de richting van de versnelling reproduceert – geen exotisch “lichtzeil” of buitenaardse technologie vereist. [26] Hetzelfde artikel merkt op dat de OH-detectie van MeerKAT mooi past in het beeld van een zeer actieve komeet die water verliest terwijl hij opwarmt. [27]
Samen met de FAQ van NASA versterkt de nieuwe modellering de komeet-niet-ruimtevaartuig interpretatie sterk.
6. Staartgroei, straalstromen en spectaculaire nieuwe beelden
Visueel gezien zorgt 3I/ATLAS voor een spektakel – althans voor grote telescopen.
- Op 12 november belichtte Space.com een nieuwe afbeelding van het Virtual Telescope Project waarop te zien is dat de ionenstaart van de komeet dramatisch langer en gestructureerder wordt naarmate hij zich van de zon verwijdert. De staart strekt zich ongeveer 0,7° aan de hemel uit, met een zwakke “anti-staart” zichtbaar in de tegenovergestelde richting. [28]
- Een EarthSky-rapport toont dat 3I/ATLAS in het begin van november, kort na het perihelium, meerdere straalstromen vertoont – dunne stromen materiaal die uit de kern waaieren. [29]
- BBC Sky at Night Magazine heeft een galerij samengesteld met beelden van Hubble, de Very Large Telescope, Gemini en andere faciliteiten, die de komeet volgen vanaf de ontdekking in juli tot aan de huidige, veel actievere fase. [30]
Deze kenmerken – lange ionenstaart, anti-staart, meerdere straalstromen – zien er spectaculair uit, maar zijn normaal voor actieve kometen, vooral voor kometen die veel zonnewarmte ontvangen. Wetenschappers zijn vooral geïnteresseerd omdat dit de eerste interstellaire komeet is die we zo gedetailleerd kunnen bestuderen vanaf de aarde. [31]
7. HiRISE-beelden vanaf Mars: binnenkort beschikbaar
In een nieuw artikel dat vandaag is gepubliceerd, schrijft astrofysicus Avi Loeb dat NASA naar verwachting HiRISE-beelden van 3I/ATLAS “binnen een paar dagen” zal vrijgeven, genomen door de Mars Reconnaissance Orbiter toen de komeet begin oktober dicht bij Mars kwam. [32]
Volgens Loeb:
- HiRISE zou een zijaanzicht van de anti-staart en de stralen van de komeet moeten opleveren met een resolutie van ongeveer 30 km per pixel, als aanvulling op eerdere Hubble-beelden. [33]
- Die gegevens zullen helpen om de schattingen van de grootte van de kern te verfijnen en de geometrie van de stofstructuren te verduidelijken.
Loeb is een van de luidruchtigste voorstanders van een mogelijke kunstmatige oorsprong, maar zelfs in dit artikel beschouwt hij de nieuwe beelden als een manier om de fysische eigenschappen te beperken, niet als bewijs van buitenaardse technologie. [34]
Waar is 3I/ATLAS vandaag en hoe kun je hem zien?
Huidige positie en helderheid
Live efemeride van TheSkyLive toont 3I/ATLAS vandaag (15 november 2025): [35]
- Sterrenbeeld: Maagd
- Afstand tot de aarde: ~2,1 AE (~315 miljoen km)
- Afstand tot de zon: net buiten de baan van Mars, naar buiten bewegend
- Schijnbare magnitude: ongeveer 9,8 (kan veranderen naarmate de activiteit evolueert)
Die helderheid is veel te zwak voor het blote oog, maar bereikbaar met goed amateurgereedschap.
Kijktips (voor ervaren waarnemers)
Gebaseerd op richtlijnen van NASA, EarthSky, BBC Sky at Night en recente efemeriden: [36]
- Wanneer kijken:
- Het beste in de uren voor zonsopkomst, een paar uur voor lokale zonsopgang, terwijl Maagd boven de oostelijke of zuidoostelijke horizon staat (exacte tijd hangt af van je locatie).
- Wat heb je nodig:
- Minstens een kleine tot middelgrote telescoop; EarthSky raadt een ~8-inch (20 cm) opening of groter aan voor een betrouwbare visuele detectie. [37]
- Wat je zult zien:
- Een zwakke, wazige “ster” met een kleine coma. Fotografie met lange belichtingstijden kan de slanke ionenstaart onthullen; visueel zal de staart onder de meeste omstandigheden subtiel zijn. [38]
NASA merkt op dat 3I/ATLAS waarneembaar zou moeten blijven met kleine telescopen tot in het voorjaar van 2026, en geleidelijk zwakker wordt terwijl het richting de baan van Jupiter en verder beweegt. [39]
Wat maakt 3I/ATLAS zo bijzonder?
Verschillende aanwijzingen tonen aan dat dit niet zomaar een komeet is – het is zelfs onder interstellaire bezoekers een fysiek buitenbeentje.
- Vreemde chemie
- Waarnemingen van de James Webb Space Telescope en andere faciliteiten tonen aan dat 3I/ATLAS ongewoon rijk is aan koolstofdioxide ten opzichte van water, met een merkbare hoeveelheid nikkel en een tekort aan sommige veelvoorkomende koolstofketenmoleculen. [40]
- Die samenstelling suggereert dat het ver van zijn moederster is gevormd, voorbij de CO₂ “vorstlijn”, onder extreem koude omstandigheden. [41]
- Kleur en stralingsgeschiedenis
- De komeet lijkt rood en stoffig, waarschijnlijk omdat het oppervlak geïrradieerd is door kosmische straling gedurende miljarden jaren in de diepe ruimte. [42]
- Oude oorsprong
- Dynamische en populatiestudies suggereren dat 3I/ATLAS 3–14 miljard jaar oud kan zijn en mogelijk tot de dikke schijfpopulatie van de Melkweg behoort – wat impliceert dat het ouder dan het zonnestelsel kan zijn en mogelijk een van de oudste ooit waargenomen kometen. [43]
- Extreme snelheid
- De inkomende snelheid en de hyperbolische baan tonen aan dat het niet door een planeet in ons systeem tot deze snelheden is gebracht; het werd lang geleden uit het planetenstelsel van een andere ster geworpen en zwerft sindsdien door het sterrenstelsel. [44]
- Anti-staart en straalstromen
- Beelden met hoge resolutie tonen een anti-staart (schijnbare staart die door perspectief naar de zon wijst) en meerdere straalstromen, waardoor de komeet een complex, bijna ontworpen uiterlijk krijgt – maar elk van deze kenmerken heeft goed begrepen, natuurlijke verklaringen. [45]
Met andere woorden: 3I/ATLAS is diep vreemd, maar op een astrofysisch bevredigende manier.
Buitenaardsen of ijs? Hoe wetenschappers omgaan met de speculatie
Het “buitenaards ruimteschip”-verhaal is grotendeels aangewakkerd door opvallend commentaar, met name van Avi Loeb en het Initiative for Interstellar Studies, die eerder beweerden dat sommige eigenschappen van 3I/ATLAS “anomalieën” waren. [46]
In de afgelopen week echter hebben een reeks onafhankelijke resultaten:
- Het radiosignaal verklaard als standaard OH-emissie door wateractiviteit (MeerKAT). [47]
- De versnelling verklaard met normale CO/CO₂-uitgassing (modellering van Neukart). [48]
- De komeetsamenstelling bevestigd met gedetailleerde spectroscopie (JWST, Hubble, VLT, Gemini). [49]
- Verduidelijkt dat het structurele gedrag tot nu toe eruitziet als een “gezonde komeet,” geen star vaartuig, volgens komeetexperts geciteerd door ScienceAlert en andere media. [50]
ScienceAlert vatte deze week de stemming onder veel astronomen samen: elk datapunt tot nu toe is consistent met “een echt eigenaardige komeet” in plaats van iets dat is gemaakt. [51]
Voor lezers is het belangrijk om speculatieve opiniestukken te onderscheiden van de verzameling van observationeel bewijs die nu binnenkomt van radiotelescopen, deep-space observatoria en planetaire missies.
Verwar het niet met de andere “komeet ATLAS”
Om de publieke verwarring te vergroten, is er op dit moment nog een actieve komeet aan de hemel: C/2025 K1 (ATLAS), soms de “andere ATLAS-komeet” genoemd. [52]
- C/2025 K1 is een zonnestelsel-komeet die onlangs een gouden gloed heeft ontwikkeld en is begonnen met uiteenvallen na een veel dichtere passage langs de zon. [53]
- Koppen over een “gouden” ATLAS-komeet of een die “in stukken breekt” verwijzen meestal naar C/2025 K1, niet 3I/ATLAS. [54]
3I/ATLAS is de interstellaire – ouder, sneller en op een eenmalige doortocht door het zonnestelsel.
Wat staat er nu te wachten voor 3I/ATLAS?
Hoewel het perihelium achter ons ligt, begint de wetenschap pas net:
- JWST-waarnemingen in december zullen de gedetailleerde samenstelling van de komeet onderzoeken terwijl deze afkoelt en zich van de zon verwijdert. [55]
- ESA’s JUICE-ruimtesonde observeert momenteel de komeet vanaf zijn verre uitkijkpunt, met gegevens die worden verwacht in begin 2026. [56]
- HiRISE-beelden van de Mars Reconnaissance Orbiter worden binnenkort verwacht te worden vrijgegeven, wat een uniek zijaanzicht geeft op de jets en de anti-staart. [57]
- Aardse telescopen en amateurwaarnemers zullen 3I/ATLAS volgen tot in het voorjaar van 2026, waarbij ze elk foton opvangen voordat het buiten praktisch bereik vervaagt. [58]
- Sommige missieconcepten worden al besproken in de literatuur voor toekomstige ontmoetingen met interstellaire kometen, geïnspireerd door objecten zoals 3I/ATLAS. [59]
Voor nu is 3I/ATLAS een once‑in‑a‑civilisation laboratorium: een stuk van een ander planetair systeem, ouder dan het onze, dat zijn oeroude ijs onder onze zon laat ontsnappen.
Als je toegang hebt tot een telescoop en donkere hemel, betekent zelfs een zwakke glimp van zijn wazige gloed opvangen in de komende weken dat je materiaal ziet dat rond een compleet andere ster is gevormd, miljarden jaren geleden – geen buitenaardse wezens nodig.
References
1. science.nasa.gov, 2. science.nasa.gov, 3. science.nasa.gov, 4. science.nasa.gov, 5. science.nasa.gov, 6. theskylive.com, 7. en.wikipedia.org, 8. m.economictimes.com, 9. m.economictimes.com, 10. zeenews.india.com, 11. science.nasa.gov, 12. science.nasa.gov, 13. science.nasa.gov, 14. science.nasa.gov, 15. www.esa.int, 16. www.esa.int, 17. www.esa.int, 18. www.esa.int, 19. www.discovermagazine.com, 20. timesofindia.indiatimes.com, 21. www.sciencealert.com, 22. timesofindia.indiatimes.com, 23. www.sciencealert.com, 24. www.iflscience.com, 25. www.iflscience.com, 26. www.iflscience.com, 27. www.iflscience.com, 28. www.space.com, 29. earthsky.org, 30. www.skyatnightmagazine.com, 31. www.space.com, 32. avi-loeb.medium.com, 33. avi-loeb.medium.com, 34. avi-loeb.medium.com, 35. theskylive.com, 36. science.nasa.gov, 37. earthsky.org, 38. www.space.com, 39. science.nasa.gov, 40. weather.com, 41. en.wikipedia.org, 42. www.sciencealert.com, 43. en.wikipedia.org, 44. science.nasa.gov, 45. www.space.com, 46. en.wikipedia.org, 47. timesofindia.indiatimes.com, 48. www.iflscience.com, 49. www.sciencealert.com, 50. www.sciencealert.com, 51. www.sciencealert.com, 52. www.livescience.com, 53. www.livescience.com, 54. www.livescience.com, 55. weather.com, 56. www.esa.int, 57. avi-loeb.medium.com, 58. science.nasa.gov, 59. www.esa.int
