Vuur, IJs en Glasvezel: Hoe het Internet van IJsland de Rest van de Wereld Achterlaat

IJsland mag dan een klein, afgelegen eiland in de Noord-Atlantische Oceaan zijn, het beschikt over een van ’s werelds meest geavanceerde interneteconomieën. Vrijwel de gehele bevolking is online – meer dan 99% van de IJslanders gebruikt internet en.wikipedia.org – en zij genieten van enkele van de snelste verbindingen ter wereld. Dit rapport verkent de internetinfrastructuur van IJsland, van ultrasnelle glasvezelnetwerken tot ver reikende mobiele dekking. Daarbij komen de belangrijkste aanbieders, snelheden, toegankelijkheid, overheidsinitiatieven, satellietopties en de wereldwijde (en Noordse) vergelijking uitgebreid aan bod.

Overzicht van de internetinfrastructuur in IJsland

Breedband en glasvezel-backbone: IJsland heeft agressief ingezet op glasvezelbreedband in het gehele land. Volledige glasvezel (FTTH) verbindingen zijn nu de norm en vormen ongeveer 88,7% van alle vaste breedbandlijnen en.wikipedia.org. Daardoor heeft meer dan 93% van de IJslandse huishoudens toegang tot gigabit-geschikte glasvezel en.wikipedia.org en.wikipedia.org. In de praktijk zijn minstens 1 Gbps downloadsnelheden voor alle inwoners beschikbaar, met 10 Gbps in de meeste gebieden en.wikipedia.org. Dit wijdvertakte glasvezelnetwerk plaatst IJsland aan de Europese top qua glasvezeldoordringing – in 2020 werd IJsland de #1 van Europa voor fiber-to-the-premises (FTTP) adoptie globenewswire.com. De glasvezel-backbone (vooral geëxploiteerd door Míla en Ljósleiðarinn) bereikt gemeenschappen in het hele land, waardoor zelfs afgelegen plaatsen aangesloten zijn via hogecapaciteitslijnen. Internationaal is IJsland verbonden via vier onderzeese glasvezelkabels met Europa en Noord-Amerika, met een flinke 208,8 Tbit/s totale internationale bandbreedtecapaciteit anno 2023 en.wikipedia.org en.wikipedia.org. (Ter vergelijking: IJsland gebruikt momenteel maar een fractie daarvan – circa 3 Tbit/s – er is dus enorm veel groeipotentieel en.wikipedia.org.) Deze onderzeese kabels (waaronder FARICE-1, DANICE, Greenland Connect en de nieuwe IRIS-kabel naar Ierland van 2023) zorgen voor redundantie en snelle wereldwijde verbindingen, wat ook datacenters naar IJsland heeft gelokt en.wikipedia.org.

Afbeelding: Kaart van de IJslandse glasvezelnetwerk-routes (hoofdlijnen), volgens de nationale telecomdatabase commons.wikimedia.org. De glasvezel-backbone verbindt vrijwel alle bewoonde gebieden, waardoor nationaal breedbandinternet met hoge snelheid mogelijk is.

Mobiele netwerken (4G/5G): De IJslandse mobiele telecominfrastructuur is even robuust. Drie hoofdoperators – Síminn, Vodafone Iceland (Sýn) en Nova – bieden mobiele spraak- en datadiensten met competitieve overlapping in dekking. Het land heeft al jaren landelijke 3G/4G en was een vroege 5G-adoptant. Nova lanceerde de eerste 5G-dienst in 2020, gevolgd door Síminn en Vodafone in 2021, met het doel van snelle uitrol en.wikipedia.org. Vandaag de dag is 4G- en 5G-dekking uitgebreid in de bewoonde gebieden freedomhouse.org. Alle drie de providers rapporteren sterke dekking rondom de kustregio’s waar de meeste IJslanders wonen (dekkingskaarten tonen vrijwel volledige 4G/5G-dekking langs de kusten), met wat slechter signaal in het onbewoonde centrale hoogland. Vanwege deze geografie woont het overgrote deel van de mensen in steden en dorpen aan de kust, waardoor providers meer dan 99% van de bevolking dekken zelfs als het onherbergzame binnenland geen signaal heeft lavacarrental.is. Oudere netwerken (2G/3G) worden tegen 2025 uitgefaseerd waarna de focus volledig op 4G LTE en 5G ligt en.wikipedia.org. Mobiele internetsnelheden in IJsland behoren tot de snelste ter wereld – mediaan downloadsnelheid mobiel is circa 214 Mbps, waarmee IJsland in de globale top 10 staat qua mobiele datasnelheden worldpopulationreview.com. Met de groei van 5G stijgt de gemiddelde mobiele bandbreedte nog steeds. In 2022 waren er meer dan 521.000 actieve mobiele abonnementen (in een land met ~370.000 mensen), wat duidt op veelgebruik van meerdere apparaten of data-only SIM’s en.wikipedia.org. Nog eens 64.000 data-only 4G/5G abonnementen zijn actief voor laptops, tablets, IoT, en als thuisbreedband in zomerhuizen/afgelegen regio’s en.wikipedia.org. Deze hoge mobiele penetratie (141% t.o.v. de bevolking) laat zien hoe toegankelijk draadloze connectiviteit is in IJsland freedomhouse.org.

Connectiviteit op het platteland: Het bereiken van de meest afgelegen boerderijen en dorpen heeft prioriteit gehad. Terwijl grote steden nu kunnen genieten van glasvezel, moesten sommige kleinere of geïsoleerde nederzettingen aanvankelijk vertrouwen op VDSL of zelfs oude ADSL-lijnen. Om deze gaten te dichten voerde de overheid het “Ísland Ljóstengt” (IJsland Optisch Verbonden) programma (2016–2022) uit, dat glasvezelaanleg in dunbevolkte gebieden subsidieerde en.wikipedia.org. Dankzij dit initiatief werden circa 5.500 rurale locaties via FTTH verbonden die anders economisch niet haalbaar waren en.wikipedia.org. Door zulke inspanningen zaten in 2022 slechts 1,3% van de aansluitingen (ongeveer 1.800 afgelegen woningen) nog op oude ADSL onder 10 Mbps en.wikipedia.org. De meesten daarvan hebben inmiddels VDSL of vast-draadloos. De overheid gaat verder: in 2024 is het doel gesteld: 100% glasvezelbreedband in alle huizen en bedrijven in 2026, ondersteund door nieuwe subsidies voor de laatste dorpen en.wikipedia.org. Dit betekent dat zelfs een boerderij of vissersdorp binnenkort gigabit-internet heeft. Voor écht afgelegen plekken zonder netstroom vullen vast-mobiel 4G/5G en opkomende satelliet-opties de gaten (zie Satellietinternet hieronder). Kortom, geografie is geen barrière meer: of je nu in het centrum van Reykjavík of in een ver fjord woont, je krijgt breedband. Niet verrassend dus dat in 2021 98% van de IJslandse huishoudens thuis internettoegang had freedomhouse.org – een topniveau binnen Europa.

Samenvattend, de typen internettoegang die worden gebruikt: veruit de meeste IJslanders zitten op glasvezel, DSL en draadloos zijn nu zeer zeldzaam:

Deze sterke focus op glasvezel illustreert de sprong van IJsland naar next-gen infrastructuur. Tegelijkertijd is de servicekwaliteit overal hoog – meer dan 97,9% van de vaste verbindingen biedt minstens 30 Mbps downloadsnelheid freedomhouse.org, en de meerderheid zit op 500 Mbps tot multi-gigabit en.wikipedia.org. Bijna de helft van de verbindingen adverteert zelfs 1 Gbps of meer en.wikipedia.org. Zelfs winterstormen (vaak voorkomend) veroorzaken zelden langdurige storingen; alleen zware weersituaties kunnen stroomuitval veroorzaken waardoor lokaal internet tijdelijk uitvalt tot de stroom terug is freedomhouse.org.

Belangrijkste ISP’s en telecomaanbieders

De telecomsector in IJsland is concurrerend en vooruitstrevend. Het monopolie van de voormalige staatsprovider Síminn is al jaren geleden doorbroken. Tegenwoordig domineren drie bedrijven de retail-internetmarkt: Síminn, Vodafone Iceland (Sýn) en Nova en.wikipedia.org. Kleinere ISP’s zoals Hringdu en regionale aanbieders nemen het resterende marktaandeel voor hun rekening en.wikipedia.org. Síminn (de voormalige staatsprovider) is nog steeds de grootste, maar Nova – aanvankelijk alleen mobiel – is snel gegroeid en daagt nu de top-2 uit in zowel mobiel als breedband globenewswire.com. Nova is zelfs marktleider mobiel geworden qua gebruikersaantallen, en breidt uit in glasvezel-breedband globenewswire.com. Vodafone Iceland heet nu Sýn en blijft sterk op de tweede plek. Zie onderstaande tabel voor de grootste aanbieders en hun marktaandeel:

Síminn was historisch de staatsprovider (afkomstig van het postbedrijf), en exploiteert nog steeds veel infrastructuur. De afgelopen jaren heeft Síminn zijn netwerkassets afgesplitst in het bedrijf Míla, dat nu de nationale glasvezel/koper-infrastructuur beheert (Míla werd in 2022 zelfs verkocht aan een investeerder, waardoor de markt verder is opengegaan) globenewswire.com. Míla is de belangrijkste wholesalenetwerkprovider en biedt toegang tot haar glasvezelnetwerk op neutrale basis aan retail-ISP’s. Ljósleiðarinn (Reykjavík Fiber Network), oorspronkelijk een gemeentelijk netwerk, is uitgegroeid tot de op één na grootste glasvezelprovider, met dekking in het zuidwesten en regionale steden en.wikipedia.org. Andere lokale netwerken (zoals Tengir in het noorden, Snerpa in de Westfjorden) vullen regionale gaten en.wikipedia.org en.wikipedia.org. Dankzij dit open-access-model mogen veel klanten hun ISP (Síminn, Nova, enz.) kiezen, ongeacht wie het glasvezellijntje naar hun huis bezit. Dit stimuleert gezonde concurrentie in diensten, zelfs als de infrastructuur wordt gedeeld.

Al met al toont de IJslandse ISP-markt effectieve concurrentie op zowel mobiel als breedband, waardoor prijzen redelijk blijven en de kwaliteit hoog is globenewswire.com. Internet thuis kost doorgaans tussen de 5.000 ISK (€ 32) voor een basisabonnement tot 10.000+ ISK (€ 65+) voor topklasse gigabit, hetgeen – gezien het hoge inkomensniveau – internettoegang breed betaalbaar maakt (rond of onder 1% van het mediaan huishoudinkomen) shrine-dev-node02.catalyst.harvard.edu camperrentaliceland.com. Alle drie toonaangevende ISP’s bundelen IPTV en telefonie met breedband en er zijn geen datalimieten op vaste verbindingen, zodat IJslanders het internet onbeperkt kunnen gebruiken. Ook openbare wifi is overal (cafés, publieke gebouwen, zelfs bussen) – ideaal voor bewoners én bezoekers lavacarrental.is lavacarrental.is.

Enkele reguleringsnotities: Het Electronic Communications Office (ECOI) (voorheen Post and Telecom Admin) houdt toezicht op de sector. In 2024 wees de overheid Neyðarlínan (de staats-noodcommunicatieprovider) aan als universele telecomdienstverlener in plaats van Míla en.wikipedia.org. Dit garandeert dat de staat basis-telefonie en internet voor alle burgers betaalbaar maakt, als vangnet als de markt de laatste afgelegen gebruikers niet bereikt. In praktijk heeft het marktmodel gecombineerd met doelgerichte overheidssteun al geleid tot universele connectiviteit.

Razendsnelle internetsnelheden en wereldwijde ranking

De internetsnelheden in IJsland zijn wereldtop, dankzij het volglazenvezel-netwerk en moderne mobiele techniek. Bij vaste breedband staat IJsland steevast in de wereldtop. Begin 2024 was het 6e wereldwijd qua gemiddelde downloadsnelheid (~242 Mbps) volgens Speedtest.net en.wikipedia.org. Januari 2025 lag het gemiddelde nog hoger: ca. 282 Mbps, goed voor de 5e snelste ter wereld (enkel Singapore, VAE, Hong Kong en Frankrijk liggen iets hoger) en.wikipedia.org en.wikipedia.org. In Europa is IJsland overtuigend koploper – bijvoorbeeld de 281,95 Mbps gemiddeld overtreft Denemarken (247,6 Mbps) en ligt ver boven het Europese gemiddelde en.wikipedia.org en.wikipedia.org. Mediaansnelheden bevestigen dit: ~214 Mbps plaatst IJsland in de globale top 10 worldpopulationreview.com. Wat ooit “toekomstige” snelheden waren (honderden Mbps) is nu dagelijkse realiteit; gigabit-plannen zijn breed verkrijgbaar en veel gebruikers halen zelfs méér. 73% van de aansluitingen adverteert 500 Mbps of meer en.wikipedia.org. Uploadsnelheden zijn eveneens top (vaak symmetrisch via glasvezel), wat ideaal is voor grootverbruikers, streamers en bedrijven.

Mobiele snelheden zijn eveneens indrukwekkend. Op 5G-netwerken in Reykjavík en andere steden zijn downloads boven 200 Mbps heel gewoon. IJslands mediane mobiele downloadsnelheid (~129–214 Mbps) levert wereldwijd top-10 posities op worldpopulationreview.com worldpopulationreview.com. Zelfs 4G LTE haalt routineus tientallen Mbps dankzij ongecongestioneerde netwerken en goede landelijke dekking. Het wereldgemiddelde voor mobiel is maar 63 Mbps worldpopulationreview.com – het verschil is dus enorm. De latency (vertraging) is laag (belangrijk voor gaming/videobellen), mede dankzij de vier onderzeese kabels (<20ms naar Londen, ~60ms naar New York). Doordat 2G/3G voor 2025 wordt uitgefaseerd, wordt spectrum herverdeeld voor meer 4G/5G capaciteit en.wikipedia.org. Alle providers investeren in 5G; Síminn werkt met Ericsson aan landelijke 5G-dekking in 2022 globenewswire.com, en sinds 2023 zijn de meeste steden en routes met 5G gedekt. In 2021 had al 50% van de inwoners 5G-dekking, dat aandeel groeit snel freedomhouse.org. Kortom, of via glasvezel of mobiel: IJslanders hebben snelle en betrouwbare verbindingen die wereldwijd bijna onovertroffen zijn.

Om te tonen hoe ver IJsland voorop loopt in breedband: 97,9% haalt minstens 30 Mbps downlink freedomhouse.org (praktisch iedereen), en meer dan de helft heeft 1 Gbps beschikbaar en.wikipedia.org. In veel rijke landen is universele 30 of 100 Mbps nog het doel; IJsland hanteert 100 Mbps als minimum en stuwt door naar multi-gigabit. Het doel van 100 Mbps voor 99,9% van de bevolking in 2021 is ruimschoots gehaald globenewswire.com freedomhouse.org – een “ambitieus doel volgens internationale maatstaven”, bereikt dankzij snelle glasvezeluitrol globenewswire.com. Nu ligt de lat zelfs op 100% gigabit.

Toegankelijkheid en betaalbaarheid

Internet in IJsland is niet alleen snel – het is ook breed toegankelijk en relatief betaalbaar, waardoor de samenleving zeer digitaal inclusief is. Zoals gezegd kan vrijwel elk huis online, en kiest bijna iedereen daar ook voor (~99% internetgebruik en.wikipedia.org). Problemen met “digitale kloof” zijn in feite nauwelijks aanwezig qua connectiviteit. Zelfs lage-inkomenshuishoudens en rurale bewoners kunnen terecht dankzij universele dienstverlening en gesubsidieerd netwerk. In afgelegen gebieden zijn de installatiekosten van glasvezel of draadloos deels door het staatsfonds of het Ljóstengt-programma gedragen en.wikipedia.org. Overheidsinstellingen als bibliotheken, scholen en dienstencentra bieden overal internet, zelfs als er thuis geen aansluiting is (een kleine minderheid, vaak uit eigen keuze). Openbare wifi is gebruikelijk in steden, en mobiele databundels zijn zo goedkoop dat de meeste mensen smartphones onderweg gebruiken lavacarrental.is.

Qua prijzen valt, ondanks de hoge kosten in IJsland, breedband binnen Europese normen. Basisabonnementen (onbeperkt data) zijn te vinden rond 5–6 duizend ISK per maand (≈ € 32–40), met doorgaans ~100 Mbps snelheden. De overheid monitort consumentenprijzen en greep in het verleden actief in via regulering om tarieven op het landelijke netwerk te verlagen globenewswire.com. Sinds 2017 zijn er geen datalimieten of snelheidsbeperkingen op breedband – diensten zijn echt onbeperkt, wat mensen aanmoedigt de voordelen van internet maximaal te benutten (voor entertainment, onderwijs, e-health enzovoorts) zonder zorgen over overlimit-boetes. Uit enquêtes blijkt dat IJslanders erg tevreden zijn over de internetkwaliteit: internet is feitelijk alomtegenwoordig in het dagelijks leven, van bankieren en overheid tot streaming en contact met de wereld.

Overheidsbeleid en digitale initiatieven

De IJslandse overheid speelt een proactieve rol bij het digitale succes. Een heldere nationale digitale strategie ziet breedband als cruciale infrastructuur. Een vlaggenschip was het “IJsland Optisch Verbonden”-initiatief dat in 2020 minstens 100 Mbps bij iedereen thuis moest krijgen freedomhouse.org. Met subsidies (meer dan 400 miljoen ISK in 2020, 180 miljoen in 2021) hielp de overheid providers en gemeenten om glasvezel naar gebieden te brengen waar private investeringen niet toereikend waren freedomhouse.org freedomhouse.org. Dit publiek-private model werkte goed en bracht landelijke dekking. In 2024 is een nieuw doel gesteld: volledige glasvezeldekking in 2026, met subsidies voor de laatste gebieden en.wikipedia.org. Het Telecommunications Fund (Fjarskiptasjóður) financiert deze rurale projecten globenewswire.com.

Regulering heeft een gelijk speelveld afgedwongen. De telecomregulator (ECOI) verplichtte het “local loop unbundling” voor Míla, zodat nieuwe ISP’s hun netwerk konden gebruiken. Ook het toewijzen van frequenties voor 4G/5G is zodanig verlopen dat alle drie providers landelijke dekking konden bouwen freedomhouse.org. Zo krijgen zelfs dunbevolkte gebieden meestal een keuze tussen aanbieders of technologieën. Digitale inclusie-programma’s verbeteren het gebruik en de vaardigheden – zoals training voor senioren en zorgen dat publieke websites toegankelijk zijn voor iedereen. Gezien de hoge adoptie in IJsland is de digitale kloof vooral nog een kwestie van gebruikskwaliteit (ouderen die enkel basistoepassingen benutten) en nauwelijks van toegang.

Een ander beleidsaspect is weerbaarheid en veiligheid. IJsland heeft één Internet Exchange Point (RIX in Reykjavík) om binnenlands verkeer lokaal te houden en.wikipedia.org, en de overheid werkt met providers aan redundantie (meerdere kabels, noodstroom voor zendmasten). Na een storm in 2019 die enige tijd communicatie in het oosten platlegde freedomhouse.org zijn de backup-links verbeterd. Cyberveiligheid is in handen van nationaal team CERT-IS en.wikipedia.org. Hiermee wordt internet gezien als vitale infrastructuur.

Tot slot geldt: IJsland volgt dankzij het EU/EEA-lidmaatschap (IJsland is geen EU-lid maar volgt wel de regels via de EER) de Europese standaarden voor netneutraliteit, roaming en privacy. Zo geldt de EU-‘Roam Like at Home’-regel, waardoor IJslanders in Europa mobiel internet tegen thuistarief gebruiken en omgekeerd lavacarrental.is. Deze samenwerking maakt de IJslandse internetmarkt extra aantrekkelijk voor consumenten.

Satellietinternet in afgelegen gebieden

Hoewel glasvezel en mobiel vrijwel geheel IJsland dekken, is satellietinternet als nieuwe optie toegevoegd – met name nuttig voor de ultraverafgelegen locaties en niches. In februari 2023 werd SpaceX’s Starlink beschikbaar in IJsland en.wikipedia.org. Dankzij honderden satellieten kan Starlink overal snel internet bieden aan elk huisje of schip met vrij zicht op de lucht. Dit is een uitkomst voor o.a. bergcabines, onderzoeksstations, vissersboten en boerderijen waar glasvezel/kabels niet haalbaar zijn. Vroege gebruikers halen snelheden van 150–200 Mbps, vergelijkbaar met stadsbreedband. Starlink begon in IJsland zonder lokaal grondstation; al het internetverkeer verloopt nu via grondstations in het buitenland (iets meer latency), maar met ~60–70 ms is dat al een enorme verbetering t.o.v. klassieke (geostationaire) satellietinternet en.wikipedia.org.

Gebruik van Starlink is nog beperkt – slechts een fractie van de bevolking heeft écht geen alternatief voor internet of mobiel. Maar voor die groep biedt het verbinding waar niets anders werkt. Zo maken afgelegen toeristencamps en vissersschepen nu gebruik van Starlink. De aanwezigheid van satelliet brengt ook extra redundantie in het netwerk. Bij een natuurramp, bijvoorbeeld een vulkaanuitbarsting of gletsjerdoorbraak die kabels vernielt, kan Starlink als noodback-up dienen. Andere satellietopties (Inmarsat, Iridium, e.d.) zijn er al langer, maar waren traag/duur en vooral noodoplossingen. Starlink bracht als eerste betaalbaar, snel satellietinternet naar gewone IJslanders. Naarmate constellaties groeien, zullen de laatste “zwarte gaten” op de internetkaart verdwijnen. De overheid ziet deze diensten als waardevolle aanvulling – iedereen, overal kan in principe internet krijgen.

Innovaties en toekomstige ontwikkelingen

Het IJslandse internet blijft zich ontwikkelen met het oog op toekomstige technologie. Enkele trends en ontwikkelingen:

• Volledige glasvezeldekking & uitfasering koper: Binnen een paar jaar bereikt IJsland 100% glasvezel-breedband in woningen en bedrijven en.wikipedia.org. Dit valt samen met de uitfasering van het koperen (telefonie)-netwerk. Síminn/Míla is hier al mee gestart (uitfasering PSTN en ADSLAMs) globenewswire.com globenewswire.com. Midden jaren 2020 is IJsland een van de weinige landen met volledig glasvezel als vast netwerk – ideaal voor standaard multi-gigabit en eenvoudig onderhoud.
• Mobiel van de toekomst (5G en verder): Nu 5G mainstream is, werken providers door aan 6G-voorbereiding. 5G maakt bijvoorbeeld fixed wireless access (internet thuis via 5G-routers) mogelijk – handig voor afgelegen gebieden zonder glasvezel. Operators zetten 5G ook in voor IoT, zoals monitoring van geothermische centrales. Door 2G/3G uit te faseren komt spectrum vrij voor meer 5G-capaciteit en in de toekomst 6G. De IJslandse bevolking is bijzonder tech-minded en zal toekomstige mobiele netwerktech daarom snel aannemen.
• Internationale verbinding & datacenters: De nieuwe IRIS-kabel naar Ierland (2023) versterkt de externe connectiviteit van IJsland en vormt een derde verbinding met Europa en.wikipedia.org. Verder verbindt Greenland Connect IJsland via Groenland met Noord-Amerika en.wikipedia.org. Dankzij deze diversificatie trekt IJsland steeds meer datacenters en clouddiensten aan. Bedrijven als Verne Global en atNorth bouwen grote datacenters op basis van duurzame energie en koel klimaat. Het sterke internationale netwerk maakt van IJsland een echte datahub.
• Nieuwe technologieproeven: IJsland aarzelt niet om met nieuwigheden te testen. Het was een van de eerste landen met 10 Gbps glasvezel voor consumenten (Míla en Ljósleiðarinn bieden dit al in enkele wijken) en.wikipedia.org en.wikipedia.org. Ook wordt overal IPv6 ingevoerd. Er lopen onderzoeken naar Arctische satellietcommunicatie en high-altitude-platforms voor connectiviteit op gletsjerschepen. Providers vergroten de netwerkweerbaarheid met onder meer radio-backups en edge computing nabij de gebruiker voor lagere latency.

Kortom, de trend is duidelijk: sneller, betrouwbaarder en overal connectiviteit – aangedreven door 100% duurzame energie (geothermie en waterkracht). Weinig plekken zijn zo klaar voor de digitale toekomst als IJsland.

Internationale en Noordse vergelijking

Hoe doet IJsland het ten opzichte van de wereldstandaard en Scandinavië? Uitzonderlijk goed. IJsland hoort vaak bij de top wereldwijd qua internetgebruik, snelheid, dekking. De adoptiegraad van 99%+ is de hoogste ter wereld, vergelijkbaar met Noorwegen (~99%) en.wikipedia.org explodingtopics.com. Qua snelheid klopt IJsland alle Noordse landen: Denemarken, Zweden, Finland en Noorwegen liggen lager (Zweden heeft bv. ~175 Mbps tegen ~282 Mbps in IJsland) en.wikipedia.org en.wikipedia.org. Dit is te danken aan de sprong naar glasvezel: waar Zweden en Noorwegen nog veel mensen op kabel/DSL hebben, heeft IJsland 85–93% glasvezelverbindingen oecd.org en.wikipedia.org. Een OECD-studie uit 2023 plaatste IJsland, samen met Korea en Japan, in de kleine topgroep met meer dan 80% glasvezelverbindingen oecd.org. Ook is het aandeel gigabitaansluitingen in IJsland hoger dan in vrijwel elk ander land.

Qua mobiel hebben alle Noordse landen sterke 4G/5G-dekking en hoge penetratie. Het IJslandse voordeel: kleine populatie en geografie maakten snel 5G mogelijk, met weinig overbelasting. Noorwegen en Finland hebben lagere bevolkingsdichtheid, maar niet zo’n centrale kustbevolking – al rapporteren ook zij top-penetratie en vergelijkbare snelheden (soms leidde Noorwegen mondiaal in 2021, maar IJsland loopt in) worldpopulationreview.com worldpopulationreview.com. Qua prijzen zijn de Noordse landen allemaal relatief betaalbaar t.o.v. het inkomen – IJsland zit qua instapprijzen gelijk aan Noorwegen/Denemarken en is iets duurder dan Zweden/Finland. Verschillen zijn echter klein (benaderd naar koopkracht). Netneutraliteit en universele toegang worden overal gewaarborgd.

Waar IJsland écht in uitblinkt: de puurheid én allesomvattendheid van snelle dekking. Waar het Finse Lapland of Noord-Noorwegen soms nog zonder glasvezel zit (enkel radioverbindingen), is in IJsland zelfs het platteland voorzien dankzij het agressieve netwerk. Het streven naar 100% gigabit in 2026 is een zeldzaam ambitieus doel. Daarnaast zijn IJslanders erg tech-minded – het gebruik van social media en internetbankieren is wereldwijd top, soms zelfs hoger dan bij andere Noordse landen grapevine.is. Kortom, IJsland is een voorbeeld van hoe een kleine natie haar beleid en technologie slim gebruikt om zich met de grootste internetlanden te meten. Het presteert veel beter dan je op basis van omvang zou verwachten: als echte wereldleider in connectiviteit en digitalisatie.

Ten slotte: het internetverhaal van IJsland is er een van ambitie en verwezenlijking. Van glasvezel leggen over een bevroren vulkanisch eiland, het bouwen van een van de snelste netwerken ter wereld, tot het garanderen dat bijna elke burger profiteert: IJsland heeft een interneteconomie opgebouwd die die van veel grotere landen evenaart of overtreft. Het “land van vuur en ijs” bewijst dat zelfs de meest afgelegen plekken hyperverbonden kunnen zijn. Het succes van IJsland laat zien hoe slimme investeringen, concurrentie en toekomstgericht beleid kunnen leiden tot een inclusieve, high-performance internetsamenleving voor iedereen. en.wikipedia.org