Cyfrowa przepaść i sygnały z nieba: dostęp do internetu w Salwadorze

Salwador znacząco rozszerzył dostęp do Internetu w ciągu ostatniej dekady – na początku 2025 roku około 4,88 miliona osób korzystało z Internetu (76,9% populacji) datareportal.com. Sektor telekomunikacyjny został sprywatyzowany w 1997 roku w celu pobudzenia konkurencji trade.gov, co doprowadziło do dynamicznego rozwoju sieci komórkowych. Obecnie s ieci mobilne obejmują około 93% terytorium, a 92% Salwadorczyków ma co najmniej zasięg 3G trade.gov. Liczba abonamentów komórkowych (11,5 mln w 2022 r.) przewyższa liczbę mieszkańców (6,5 mln) trade.gov – oznacza to penetrację na poziomie ok. 160% datareportal.com – ponieważ wiele osób korzysta z kilku kart SIM. Tymczasem tradycyjne linie telefoniczne i sieci DSL praktycznie się zatrzymały (poniżej 0,9 mln linii stacjonarnych) ze względu na przewagę mobilności trade.gov. Udział użytkowników Internetu wzrósł z ok. 30% w 2016 roku do ok. 63% w 2022 statista.com, a podczas pandemii i później nadal gwałtownie rósł, osiągając ok. 77% w 2025 roku. Wciąż jednak około 1,5 mln Salwadorczyków (23% populacji) nie korzysta z Internetu datareportal.com, co uwydatnia utrzymujący się podział cyfrowy pomiędzy podłączonymi ośrodkami miejskimi a zaniedbanymi obszarami wiejskimi.

Łączność międzynarodowa tradycyjnie opierała się na kilku łączach światłowodowych podmorskich przez sąsiednie kraje. Aby poprawić odporność sieci, realizowany jest nowy projekt podmorskiego światłowodu (prowadzony przez CAF, Bank Rozwoju Ameryki Łacińskiej), który ma bezpośrednio połączyć Salwador przez Panamę i inne kraje. Celem projektu jest rozwiązanie problemu braku niezależnej międzynarodowej przepustowości oraz zapewnienie szybkiej łączności dla kraju i całego regionu themcdf.org. Na poziomie krajowym infrastruktura szkieletowa to mieszanka światłowodowych i mikrofalowych łączy łączących miasta, jednak niektóre odległe obszary korzystają nadal z dostępu satelitarnego lub bezprzewodowego. Ogólnie infrastruktura internetowa poprawia swoją szybkość i pojemność – na przykład medianowy transfer w stacjonarnych łączach szerokopasmowych wzrósł prawie dwukrotnie (+49%) w latach 2024–2025, osiągając 71,15 Mbps datareportal.com. Jednak wyzwania związane z dostępem ostatniej mili i jakością usług utrzymują się, szczególnie poza stolicą.

Najwięksi dostawcy internetu i wykorzystywane technologie dostępu

Usługi internetowe w Salwadorze świadczone są przez kilku dużych operatorów telekomunikacyjnych, z których każdy wykorzystuje różne technologie (światłowód, kabel, DSL, telefonię mobilną), aby dotrzeć do klientów. Poniżej tabela prezentująca najważniejszych dostawców internetowych (ISP) wraz z ich głównymi technologiami dostępu oraz udziałem w rynku:

Dane dotyczące udziału rynkowego obejmują stacjonarne szerokopasmowe abonamenty według udziału ASN (Autonomous System) około 2025 r. pulse.internetsociety.org. Udziały rynkowe operatorów komórkowych są bardziej wyrównane pomiędzy Claro a Tigo, z Movistarem i Digicel jako mniejszymi graczami.

Firmy te wykorzystują mieszankę technologii. DSL (ADSL) po kablach miedzianych był historycznie domeną Claro (który odziedziczył infrastrukturę państwowego operatora) goantifraud.com. Claro wciąż oferuje plany DSL (np. 5 Mbps za 25 USD miesięcznie, 10 Mbps ~40 USD) na terenach pozbawionych nowocześniejszych sieci goantifraud.com. Szerokopasmowy internet kablowy oferuje głównie Tigo, który wywodzi się z telewizji kablowej – zmodernizowane sieci koncentryczne typu DOCSIS w miastach zapewniają prędkości od ok. 10 Mbps do ponad 100 Mbps. Światłowód dynamicznie się rozwija – zarówno Claro, jak i Tigo inwestują w światłowód w San Salvadorze i innych miastach, aby oferować wysokie prędkości (100–500 Mbps i więcej). Zasięg światłowodu obejmuje głównie dzielnice miejskie, ale rosnący popyt napędza inwestycje w FTTH (fiber-to-the-home), zwłaszcza dla biznesu i bogatszych dzielnic.

Jeśli chodzi o internet bezprzewodowy, szerokopasmowy dostęp mobilny jest kluczowy dla większości Salwadorczyków. Wszyscy czterej operatorzy (Claro, Tigo, Digicel, Movistar) oferują zasięg 3G/4G LTE na terenach zaludnionych. W 2022 roku Salwador był jednym z ostatnich krajów Ameryki Środkowej, które uruchomiły 4G LTE ze względu na opóźnienia w przydziale pasma; pełne wdrożenie LTE nastąpiło po nowych aukcjach częstotliwości w 2019 r. trade.gov. Obecnie zasięg 4G obejmuje ponad 90% mieszkańców, a operatorzy przygotowują się do 5G. Movistar (Telefónica) rozpoczął modernizację swojej sieci w 2022 r., by była „gotowa na 5G” i zadeklarował 280 mln USD inwestycji, planując objąć zasięgiem 5G 95% populacji, gdy tylko zostaną przydzielone częstotliwości samenacouncil.org samenacouncil.org. Jednak na początku 2025 roku usługa 5G nie jest jeszcze powszechnie dostępna (mniej niż 1% urządzeń korzysta z 5G) pulse.internetsociety.org, dopóki nie zostaną zatwierdzone właściwe częstotliwości. Tymczasem 3G i 4G nadal są podstawą mobilnego dostępu do Internetu.

Ważnym graczem w ekosystemie jest także Ufinet, hurtowy operator światłowodowy (wywodzący się z Hiszpanii), który wynajmuje przepustowość operatorom ISP i sieciom mobilnym. Regionalny światłowodowy szkielet Ufinet łączy kraje Ameryki Środkowej i obejmuje ok. 5% udziału w lokalnym rynku internetowym (głównie transfer ruchu innych operatorów) pulse.internetsociety.org. Ponadto kilku mniejszych lokalnych dostawców i operatorów telewizji kablowej obsługuje wybrane społeczności (np. Multicable, mały dostawca kablowy przejęty później przez Telefónica/Movistar telesemana.com). Ogólnie konkurencja na rynku konsumenckiego internetu jest umiarkowana – dwóch największych dostawców (Claro i Tigo) kontroluje ok. 65% abonamentów szerokopasmowych pulse.internetsociety.org. To skupienie sprawiło, że Internet Society ocenia wybór konsumenckiego ISP w Salwadorze jako „słabą” konkurencyjność pulse.internetsociety.org. Niemniej jednak, obecność kilku operatorów mobilnych i nowych graczy (np. operatorów satelitarnych) stopniowo poprawia wybór dla użytkowników w całym kraju.

Rola internetu satelitarnego (Starlink, HughesNet i inni)

Biorąc pod uwagę trudną topografię kraju oraz koszty rozbudowy sieci przewodowych na tereny oddalone, internet satelitarny stał się ważnym rozwiązaniem umożliwiającym dotarcie do wiejskich i niedoinwestowanych społeczności. Tradycyjnie szerokopasmowy internet satelitarny w Salwadorze był oferowany przez usługi satelitów geostacjonarnych, takie jak HughesNet i Viasat, które zapewniają ogólnokrajowy zasięg od wielu lat. Usługi te wykorzystują wysoko zawieszone satelity (~35 000 km), aby dostarczyć internet do małej anteny znajdującej się na posesji użytkownika. Dzięki nim dostęp do internetu stał się możliwy dla wiosek poza zasięgiem sieci DSL lub komórkowych, jednak cierpiały one z powodu wysokich opóźnień (600–800 ms) oraz stosunkowo niskich prędkości (często pakiety 10–25 Mbps) z restrykcyjnymi limitami danych. HughesNet, na przykład, oferuje w Salwadorze plany podobne do tych z amerykańskiej prowincji (ok. 20–50 GB danych miesięcznie). Jednak zainteresowanie tymi starszymi opcjami satelitarnymi pozostawało ograniczone przez wysokie koszty i ograniczenia wydajności; są one często traktowane jako rozwiązanie „ostatniej szansy”.

blog.telegeography.com blog.telegeography.comNa scenie pojawił się przełomowy gracz – Starlink, czyli satelitarna konstelacja Elona Muska na niskiej orbicie okołoziemskiej (LEO). Sieć Starlinka, złożona z tysięcy satelitów krążących na wysokości ok. 550 km, zapewnia niskie opóźnienia (<50 ms), wysokie prędkości (50–150 Mbps) praktycznie w dowolnym miejscu z czystą widocznością nieba blog.telegeography.com. W kwietniu 2023 roku Starlink zaczął działać w Salwadorze – był to jeden z pierwszych krajów Ameryki Centralnej, które otrzymały usługę ts2.tech blog.telegeography.com. Do lutego 2024 roku rząd oficjalnie przyznał Starlinkowi 10-letnią koncesję na częstotliwości internetu satelitarnego, otwierając drogę do pełnych operacji komercyjnych wqxc.com. Pojawienie się Starlinka jest okrzyknięte potencjalną rewolucją w zakresie łączności: może zapewnić szerokopasmowy internet w odległych regionach, gdzie położenie światłowodu lub budowa wież komórkowych jest niepraktyczna, oraz służyć jako niezawodne zapasowe łącze podczas klęsk żywiołowych (to istotne w kraju narażonym na trzęsienia ziemi i burze) blog.telegeography.com.

Usługa Starlink w Salwadorze jest dostępna w całym kraju – klienci kupują zestaw anteny satelitarnej i wykupują abonament. Sprzęt kosztuje obecnie około 500 USD za antenę Starlinka, a miesięczny abonament to około 50–60 USD (za nielimitowane dane) reddit.com. Choć te ceny są wysokie dla gospodarstw o niskich dochodach (a koszt początkowy przekracza miesięczne ustawowe minimum płacy w kraju), rząd i instytucje angażują się, aby wykorzystać Starlink do zapewnienia dostępu publicznego (więcej w kolejnym rozdziale). Parametry Starlink znacznie przewyższają dawne satelity – użytkownicy zgłaszają rzeczywiste prędkości pobierania często powyżej 100 Mbps i opóźnienia ~30 ms, co pozwala na streaming wideo, VoIP i inne aplikacje, które były problematyczne na starszych łączach satelitarnych.

Równolegle dostawcy usług geostacjonarnych nie zostali w tyle. Hughes Network Systems (HughesNet) nadal oferuje internet satelitarny w Salwadorze i być może wprowadzi satelity nowej generacji o większej przepustowości. W 2022 roku Salwador przyjął ustawę (Dekret nr 447) mającą zachęcić operatorów satelitarnych: zniesiono opłatę podstawową i roczne opłaty za częstotliwości dla operatorów internetu satelitarnego na 10 lat trade.gov trade.gov. Ten bodziec ma na celu przyciągnięcie dostawców usług satelitarnych na obszary wiejskie i o niskiej gęstości zaludnienia poprzez obniżenie kosztów wejścia na rynek. Ustawa wymaga od operatorów, aby oferowali internet końcowym użytkownikom (a nie tylko sieci prywatne) i zobowiązuje ich do corocznego raportowania liczby użytkowników regulatorom trade.gov. Przyjazne otoczenie regulacyjne nie tylko ułatwiło wejście Starlinka, ale może również otworzyć drogę do uruchomienia usług nowych konstelacji LEO, takich jak Amazon Project Kuiper lub innych w przyszłości.

Podsumowując, „sygnały z nieba” przesyłane przez satelity stają się ważnym uzupełnieniem sieci naziemnych w Salwadorze. Szerokopasmowe łącza Starlinka o niskich opóźnieniach mogą przyłączyć dotąd odcięte społeczności oraz zapewnić redundancję w krytycznych przypadkach. Polityka rządu sprzyjająca satelitom i szybkie wdrożenie Starlinka pokazują otwartość Salwadoru na nowe technologie, które mają zniwelować luki w łączności. Wraz z rozwojem satelitarnej oferty, usługi te odegrają kluczową rolę w zamykaniu cyfrowej przepaści, szczególnie dla około jednej czwartej Salwadorczyków ciągle odciętych od sieci.

Dostęp miejski vs. wiejski i cyfrowa przepaść

W Salwadorze wciąż wyraźnie widoczna jest przepaść miejsko-wiejska w zakresie dostępu do internetu. Większość infrastruktury sieciowej kraju – linie światłowodowe, sieci kablowe, nadajniki 4G – koncentruje się w miastach takich jak San Salvador, Santa Ana i San Miguel, gdzie gęstość zaludnienia i poziom dochodów uzasadniają inwestycje. Tym samym mieszkańcy miast mają znacznie większy wybór łączy (wielu dostawców, wyższe prędkości) w porównaniu z mieszkańcami wsi. W 2020 roku ok. 64% ludności miejskiej było użytkownikami internetu, podczas gdy na wsi zaledwie 40% pulse.internetsociety.org. Ta różnica, prawdopodobnie nieco zmniejszona w ostatnich latach, nadal oznacza, że osoby mieszkające na wsi znacznie rzadziej korzystają z internetu. Wiele społeczności wiejskich, zwłaszcza w górskich lub oddalonych regionach wschodu i północy, opiera się wyłącznie na podstawowym zasięgu 3G lub w ogóle nie ma stabilnego internetu. Nawet jeśli do wsi dociera sygnał 3G/4G, mieszkańcy mogą odczuwać niską przepustowość i mieć trudności z opłaceniem abonamentu lub zakupu urządzeń.

Cyfrowa przepaść nie ma tylko charakteru geograficznego – jest także społeczno-ekonomiczna. Niższe dochody i niższy poziom wykształcenia to niższy odsetek korzystających z internetu. Koszt łącza domowego (nawet jeśli dostępny) bywa barierą nie do przeskoczenia dla ubogich rodzin. Rząd uznaje, że zmniejszenie tych przepaści ma kluczowe znaczenie dla rozwoju gospodarczego i społecznego. Wprowadzane są różne inicjatywy i programy mające na celu rozszerzenie dostępu na obszarach wiejskich i wśród grup marginalizowanych:

• Wi-Fi społecznościowe w miejscach publicznych: W maju 2023 r. rząd uruchomił projekt „Conectando El Salvador” (Łączymy Salwador), który bezpłatnie zapewnia szybkie Wi-Fi w parkach i placach publicznych w całym kraju elsalvadorinenglish.com. Co istotne, projekt ten wdraża terminale satelitarne Starlinka, które zasilają lokalne hotspoty Wi-Fi, dzięki czemu nawet małe miejscowości bez światłowodowych łączy mogą oferować szybki internet w centralnych przestrzeniach społecznych. Każdy park może obsłużyć ponad 500 jednoczesnych użytkowników, a przepustowość „przekracza średnią krajową”, by zapewnić wysoką jakość usługi elsalvadorinenglish.com elsalvadorinenglish.com. Przekształcając parki w cyfrowe huby, program ten wspiera edukację, przedsiębiorczość i społeczną integrację w regionach bez domowego internetu.
• Programy łączności szkolnej: Rząd priorytetowo traktuje podłączanie szkół, by zlikwidować edukacyjną przepaść cyfrową. Pod koniec 2023 roku ogłoszono projekt wyposażenia 1 500 szkół publicznych w szybki internet poprzez Starlink elsalvadorinenglish.com. Na ten cel przeznaczono 6 milionów dolarów budżetu dla regulatora SIGET elsalvadorinenglish.com, a każda szkoła otrzyma środki (~4 000 USD) na sprzęt Starlinka oraz urządzenia Wi-Fi elsalvadorinenglish.com. Program ten zapewni łącze szerokopasmowe placówkom w odległych wioskach, umożliwiając e-learning, dostęp do zasobów online i komunikację tysiącom uczniów i nauczycieli. Zapewniając, że nawet wiejskie szkoły zostaną podłączone, rząd chce „nie zostawić żadnego ucznia z tyłu” w cyfrowej erze elsalvadorinenglish.com elsalvadorinenglish.com.
• Telecentra i szkolenia cyfrowe: Różne NGO oraz samorządy uruchamiają telecentra lub „cyfrowe kioski” w niektórych wsiach, gdzie mieszkańcy mogą skorzystać z komputerów i internetu bezpłatnie lub za minimalną opłatą. Dodatkowo, w ramach wspartego przez IDB Programu Społecznej Łączności Cyfrowej (2022) koncentruje się nie tylko na infrastrukturze, ale także na zmniejszaniu luki kompetencji cyfrowych w miejscach publicznych z dostępem iadb.org. Obejmuje to szkolenia dla nauczycieli, uczniów i mieszkańców, jak skutecznie korzystać z dostępnej łączności (np. podstawowe kursy kompetencji cyfrowych w bibliotekach i centrach społecznych na wsi).
• Rozbudowa zasięgu mobilnego: Chociaż sieci mobilne obejmują już większość zamieszkałych terenów, trwają działania mające na celu pokrycie pozostałych luk w zasięgu. Rząd współpracuje z operatorami w ramach obowiązków zasięgowych – np. wymagając, aby nowe rozdania częstotliwości objęły również wiejskie lub niedoinwestowane lokalizacje. Na rok 2025, 91,7% połączeń mobilnych w Salwadorze korzysta z sieci 3G lub 4G (oferujących szerokopasmowy dostęp) datareportal.com datareportal.com, co oznacza, że obszary pracujące wyłącznie w 2G są już minimalne. Jednak jakość tego zasięgu (siła sygnału, pojemność) może być problematyczna na terenach oddalonych. Ciągła budowa nowych masztów oraz potencjalnie tanie sieci społecznościowe (jak projekty Wi-Fi czy TV White Space testowane w niektórych krajach) mogą pomóc zwiększyć korzystanie z internetu na wsi.

Mimo powyższych wysiłków pozostają wyzwania. Wiejskim społecznościom często brakuje stabilnej energii elektrycznej, co utrudnia pracę sprzętu telekomunikacyjnego i ładowanie urządzeń. Niektóre oddalone wioski leżą w dolinach lub tak ukształtowanym terenie, że nawet sygnał satelitarny ma problem z dotarciem z powodu zasłoniętego widoku nieba. Kolejną istotną barierą jest przystępność cenowa: mimo że ceny mobilnego internetu w Salwadorze należą do najniższych w regionie, nawet abonament za 10 USD miesięcznie może być poza zasięgiem rodzin utrzymujących się z rolnictwa podrzędnego. Zniesienie podatków na urządzenia telekomunikacyjne i promocja tanich smartfonów przez rząd mają obniżyć tę barierę. Według wskaźników Internet Society, podstawowy pakiet mobilnego internetu (1,5 GB) kosztuje w Salwadorze 2,93% średnich miesięcznych dochodów pulse.internetsociety.org, co spełnia cel ONZ (<5% GNI), lecz nadal oznacza obciążenie dla najmniej zarabiających.

Podsumowując, cyfrowa przepaść w Salwadorze się zmniejsza, ale nie jest jeszcze zamknięta. Mieszkańcy miast, zwłaszcza stolicy, korzystają z internetu światłowodowego do domu i szybkiej sieci 4G, podczas gdy wielu wiejskich mieszkańców Salwadoru wciąż polega na słabym sygnale komórkowym lub publicznych hotspotach Wi-Fi. „Powietrzne” rozwiązania satelitarne i ukierunkowane programy publicznego dostępu to obiecujące drogi, które mogą pozwolić na przeskoczenie tradycyjnej infrastruktury i połączenie trudno dostępnych obszarów. Kontynuowanie inwestycji zarówno w infrastrukturę, jak i w kompetencje cyfrowe będzie kluczowe, aby wiejskie społeczności mogły w pełni uczestniczyć w gospodarce i społeczeństwie online, zamiast być pozostawionymi w tyle.

Ceny Internetu, Prędkości i Niezawodność w Różnych Regionach

Prędkości internetu w Salwadorze znacznie się poprawiły w ostatnich latach, choć różnią się w zależności od technologii i lokalizacji. Na początku 2025 roku mediana prędkości pobierania wynosiła 33,2 Mbps dla internetu mobilnego i 71,1 Mbps dla szerokopasmowego internetu stacjonarnego datareportal.com. Te liczby oznaczają ogromny skok względem zaledwie kilku lat wstecz – przykładowo typowa prędkość pobierania przez łącze stacjonarne wynosiła tylko ~48 Mbps w 2023 roku pulse.internetsociety.org. Modernizacja sieci (zwłaszcza rozbudowa światłowodów i sieci 4G) przyczyniła się do wzrostu prędkości. Nawet połączenia mobilne odnotowały 21% wzrost mediany prędkości z 2024 na 2025 rok datareportal.com. Jednak prędkości różnią się w zależności od regionu i dostawcy. Miejski użytkownik światłowodu lub kablówki może uzyskiwać 100–200 Mbps lub więcej na wyższych abonamentach, podczas gdy wiejski użytkownik 3G może otrzymać <5 Mbps. Według jednego z raportów z 2024 roku, stacjonarna sieć Movistar osiągnęła najszybsze wyniki (średnio ~66 Mbps pobierania / 60 Mbps wysyłania w testach), podczas gdy Claro zajmowało trzecie miejsce media.nperf.com media.nperf.com. Wskazuje to, że nowi operatorzy opierający się na światłowodach (Movistar kupił lokalnych ISP światłowodowych) przewyższają pod względem szybkości i opóźnień dotychczasowych liderów rynku.

Dla zobrazowania pozycji Salwadoru: globalna średnia prędkość internetu stacjonarnego w styczniu 2025 roku wynosiła około 113 Mbps (mediana ~78 Mbps), a sąsiednia Panama osiągała średnio ~169 Mbps – ponad dwukrotnie więcej niż średnie ~78 Mbps w Salwadorze en.wikipedia.org en.wikipedia.org. Oznacza to, że prędkości internetu w Salwadorze, mimo dużej poprawy, nadal ustępują najszybszym krajom Ameryki Łacińskiej (Chile, Brazylia, Panama), które korzystają z rozbudowanej infrastruktury światłowodowej. W zakresie mobilnego internetu, średnia prędkość pobierania (~40 Mbps) jest przyzwoita, lecz nie należy do światowej czołówki – przykładowo Kostaryka i Panama wdrożyły już sieci 4.5G/5G i notują wyższe prędkości w zatłoczonych miejscach, podczas gdy Salwador dopiero rozpoczyna tę transformację.

Ceny usług internetowych w Salwadorze są zgodne z regionalnymi standardami, choć stosunek ceny do wydajności (prędkość za dolara) poprawia się. Domowe łącza szerokopasmowe kosztują zwykle 20–30 USD miesięcznie za podstawowe pakiety, a za wyższe opcje trzeba zapłacić 50–70 USD. Na przykład, pakiety DSL od Claro (w 2018) kosztowały: 5 Mbps za 25 USD, 10 Mbps za 40 USD, 30 Mbps za 65 USD goantifraud.com. Obecnie światłowód czy kablówka 50–100 Mbps kosztuje około 40–50 USD/mies. (indeks kosztów życia Numbeo podaje średnio ~$41 za plan 60 Mbps nielimitowany w San Salvadorze) numbeo.com. Dla porównania usługa satelitarna Starlink kosztuje ~$50–$60/mies. (z nielimitowanym transferem), czyli praktycznie tyle samo, co szybkie miejskie łącza – co może zmuszać lokalnych ISP do obniżenia cen, choć barierą jest wysoki koszt zakupu sprzętu reddit.com. Internet mobilny jest zwykle przedpłacony i bardziej dostępny dla osób o niskich dochodach: wszyscy operatorzy oferują dzienne lub tygodniowe pakiety danych, i można kupić np. 2 GB danych za ok. 5 USD lub jeszcze tańsze pakiety tylko na social media. Bardziej wymagający kupują abonamenty miesięczne (np. 10 GB za ok. 20 USD). Konkurencja czterech operatorów komórkowych utrzymuje ceny transmisji danych na niskim poziomie. Salwador spełnia nawet kryteria Alliance for Affordable Internet – 1 GB mobilnych danych kosztuje znacznie poniżej 2% średniego miesięcznego dochodu.

Jednym z problemów pozostaje niezawodność i jakość sieci. Użytkownicy często zgłaszają, że mimo wysokich deklarowanych prędkości, w rzeczywistości doświadczenia mogą być zaburzone przez spowolnienia i przerwy w działaniu. Przerwy w dostawie prądu (częste podczas burz) powodują całkowity brak internetu domowego, chyba że ktoś posiada awaryjne zasilanie. Sieci mobilne bywają przeciążone w godzinach szczytu lub w zatłoczonych miejscach, co skutkuje spadkiem prędkości. Opóźnienia w sieciach krajowych są zwykle niskie (czasy ping na światłowodzie 10–30 ms), ale opóźnienia międzynarodowe potrafią gwałtownie wzrosnąć, gdy ruch kierowany jest przez przeciążone łącza – tu pomóc ma nowy projekt kabla podmorskiego themcdf.org. Mała liczba połączeń międzynarodowych w Salwadorze była określana jako słaby punkt, choć obecnie tzw. „różnorodność ścieżek wyjściowych” oceniana jest jako Bardzo Dobra (wiele niezależnych połączeń międzynarodowych) według Internet Society Pulse pulse.internetsociety.org, bo kraj posiada co najmniej dwie lub więcej osobnych tras (prawdopodobnie przez Gwatemalę/Honduras oraz bezpośredni kabel podmorski).

Jeśli chodzi o niezawodność usług, Salwador nie doświadcza celowych wyłączeń internetu (0 przypadków w ostatnich 12 miesiącach) pulse.internetsociety.org. Jednak poważnym zagrożeniem są katastrofy naturalne. Trzęsienia ziemi lub huragany mogą uszkodzić podmorskie kable czy wieże telekomunikacyjne, powodując regionalne przerwy. Rząd rozważa rozwiązania awaryjne – w tym wymienione wyżej systemy satelitarne, które zapewnią łączność oddalonym terenom nawet w przypadku awarii infrastruktury naziemnej. Na co dzień operatorzy ulepszają systemy awaryjne. Główni dostawcy mają już dziś wiele światłowodowych ringów i rezerwowe łącza mikrofalowe. Infrastruktura centrów danych jest minimalna (w kraju tylko jedno centrum Tier-III do hostingu lokalnego) pulse.internetsociety.org, przez co spora część treści pobierana jest zza granicy; caching się poprawia (~15% popularnych treści cache’owanych lokalnie), ale to wciąż niewiele w porównaniu do średniej regionalnej 71% pulse.internetsociety.org, co może wpływać na czas ładowania stron.

Podsumowując, usługa internetowa w Salwadorze staje się coraz szybsza i nadal jest względnie przystępna względem dochodów, ale jakość bywa nierówna. Mieszkańcy miast mają prędkości, które, choć nie są światowym rekordem, wystarczają do streamingu i pracy zdalnej. Wiejscy i mniej zamożni użytkownicy często polegają na mobilnych połączeniach o ograniczonej przepustowości. Dalsze inwestycje w infrastrukturę – światłowody, 4G/5G, nowe kable – oraz wejście innowacyjnego internetu satelitarnego mają szansę jeszcze bardziej zwiększyć prędkości i potencjalnie obniżyć ceny dzięki konkurencji. Użytkownicy w całym kraju zyskają na bardziej stabilnym, wyższej jakości dostępie do internetu, gdy te zmiany się zadomowią.

Inicjatywy rządowe, regulacje i programy na rzecz zwiększenia dostępu

W ostatnich latach rząd Salwadoru aktywnie angażuje się w poszerzanie dostępu do internetu w ramach szerszej strategii transformacji cyfrowej. Mając świadomość, że łączność to silnik wzrostu gospodarczego i integracji społecznej, władze wdrożyły szereg polityk, inwestycji i zmian regulacyjnych na rzecz poprawy infrastruktury telekomunikacyjnej i jej dostępności:

• Krajowe programy na rzecz łączności: Administracja prezydenta Nayiba Bukele uruchomiła inicjatywę „Conectando El Salvador” (opisaną wcześniej) w celu udostępniania darmowego Wi-Fi w przestrzeniach publicznych za pomocą satelitów. To część większej strategii Sekretariatu ds. Innowacji pod hasłem „#ElSalvadorDigital”, zakładającej możliwość coraz szerszego załatwiania usług, edukacji i handlu przez internet. Kolejny program to „Digital Classroom” (Cyfrowa Klasa), którego celem jest rozdysponowanie tabletów i laptopów uczniom i podłączanie szkół (wspiera to projekt Starlink w szkołach) – jest to element Ministerstwa Edukacji wspierającego technologie w edukacji.
• Partnerstwa publiczno-prywatne: Rząd często współpracuje z prywatnymi operatorami telekomunikacyjnymi w formule PPP (partnerstwa publiczno-prywatnego). Przykładowo koordynuje z operatorami mobilnymi rozbudowę zasięgu na terenach wiejskich, czasem subwencjonując budowę wież w miejscach niedoinwestowanych lub dopuszczając zamiany częstotliwości w zamian za określone zobowiązania do zwiększenia zasięgu. Przykładem jest wykorzystanie Funduszu Usług Powszechnych (finansowanego z małego odpisu od przychodów telekomów) do budowy stacji bazowych na wsiach oraz centrów dostępowych w społecznościach.
• Reformy regulacyjne: Sektor nadzorują regulator SIGET (Superintendencia General de Electricidad y Telecomunicaciones) oraz urząd antymonopolowy. W ostatnich latach regulacje miały na celu obniżenie barier wejścia dla nowych usług. Ustawa o internecie satelitarnym z 2022 roku (Decreto 447) jest dobrym przykładem – znosi ona opłaty za częstotliwości dla operatorów satelitarnych takich jak Starlink trade.gov trade.gov. Dodatkowo wprowadzano przepisy rejestracji kart SIM i regulacje konsumenckie, aby pogodzić bezpieczeństwo z dostępnością – klient musi łatwo uzyskać kartę SIM, a jednocześnie ogranicza się oszustwa. Regulator uwalnia także kolejne pasma: np. licytacje AWS i 1900 MHz dla 4G w 2019 r. trade.gov, a w planach jest refarming pasm pod 5G.
• Finansowanie infrastruktury i pożyczki: Salwador pozyskał środki międzynarodowe na poprawę infrastruktury cyfrowej. Inter-American Development Bank (IDB) (Bank Rozwoju Ameryki Łacińskiej) przyznał grant na Social Digital Connectivity w listopadzie 2022, koncentrując się na odporności infrastruktury i kompetencjach cyfrowych iadb.org iadb.org. Osobno Central American Bank for Economic Integration (CABEI) oraz CAF udzieliły pożyczek na telekomunikację. W latach 2021–2022 CABEI sfinansował rozbudowę krajowej sieci światłowodowej i poprawę łączności dla usług administracji publicznej. Multilateral Investment Fund i inni wspierali pilotaże, takie jak szerokopasmowy internet na wsi poprzez TV White Space (plan krajowy z 2020 roku przewidział to rozwiązanie dla wiosek) s41713.pcdn.co.
• E-administracja i cyfryzacja usług: Rozwój dostępu do internetu idzie tu w parze z cyfrowymi usługami rządowymi. Inicjatywy takie jak Gobierno Digital mają na celu przeniesienie coraz większej liczby usług obywatelskich (od podatków po rejestrację wizyt lekarskich) do internetu, co generuje dodatkowy popyt na sieć. Rząd szeroko promuje też użycie Bitcoina i portfeli cyfrowych (w szczególności portfela Chivo, wprowadzonego w 2021 z okazji uznania Bitcoina za legalny środek płatniczy). W tym celu zainstalowano bankomaty Bitcoin i punkty dostępu nawet w małych miejscowościach. Pośrednio wymusiło to modernizację infrastruktury oraz wymaga dobrej łączności – sukces finansów cyfrowych na wsiach zależy więc również od rozbudowy internetu.
• Prawo telekomunikacyjne i konkurencja: Salwadorska ustawa telekomunikacyjna należy tradycyjnie do najbardziej liberalnych w regionie (od prywatyzacji w 1997 r.) trade.gov. Inwestycje zagraniczne są dozwolone, a w przeciwieństwie do wielu krajów nie istnieje państwowy operator. Regulator promuje konkurencję, np. zatwierdzając przejęcie IBW przez Telefónikę w 2024 r. uznając, że nie ograniczy to znacząco konkurencji w segmencie biznesowym telesemana.com telesemana.com. W ten sposób walczy się z monopolem, utrzymując ceny w ryzach i poprawiając jakość usług. Przeciwdziałając temu, np. próba przejęcia Movistara w Salwadorze przez América Móvil (Claro) w 2019 roku została zablokowana przez regulatora z obawy o koncentrację rynku reuters.com. Utrzymanie przynajmniej trzech aktywnych operatorów sieci mobilnych to od lat priorytet państwa, by zapobiec zawyżaniu cen.
• Projekty powszechnego dostępu: Przez SIGET oraz Sekretariat Innowacji państwo zidentyfikowało ok. 2 200 lokalizacji publicznych – szkoły, kliniki, domy kultury – do podłączenia w ramach planu powszechnego dostępu (plan za 85 mln USD finansowany z IDB, raportowany w 2023) themcdf.org elsalvadorinenglish.com. W ciągu kilku lat przewiduje on doprowadzenie łączności (światłowód, mikrofalówka, satelita) do tych punktów oraz wyposażenie ich w Wi-Fi dla okolicznych mieszkańców. To ambitny plan potwierdzający, że „Internet dla wszystkich” jest priorytetem rozwojowym państwa.

Podsumowując, rola państwa to aktywator i katalizator. Aktualizując prawo (np. uwalnianie częstotliwości i legalizacja nowych technologii), inwestując bezpośrednio w infrastrukturę i programy dostępu oraz współpracując z międzynarodowymi instytucjami finansowymi, rząd przyspieszył poprawę dostępu do internetu w Salwadorze. Wysiłki te są stosunkowo świeże, ale przynoszą rezultaty: szybki wzrost liczby abonentów internetu (wzrost o 60% w latach 2020–2022) trade.gov, coraz więcej publicznego Wi-Fi i szybkie wdrożenie nowoczesnych rozwiązań, takich jak Starlink. W przyszłości kluczowa będzie determinacja polityczna i dalsze finansowanie, by utrwalić te programy – szczególnie by zapewnić, że poza dostępem pojawi się także szkolenie oraz lokalne treści, które pozwolą w pełni wykorzystać możliwości internetu. Do tej pory salwadorski rząd wydaje się konsekwentnie dążyć do wykorzystania potencjału „sygnałów z nieba” i światłowodów w celu zamknięcia cyfrowej przepaści i budowy bardziej połączonego społeczeństwa.

Historyczny rozwój i najnowsze trendy

Rozwój dostępu do internetu w Salwadorze można prześledzić od końca lat 90. XX wieku, z wyraźnie odróżnialnymi fazami:

• Lata 90. – Wczesny dostęp przez dial-up i prywatyzacja: Internet pojawił się po raz pierwszy za pośrednictwem usług dial-up w połowie lat 90., gdy państwowy monopol telekomunikacyjny ANTEL oferował ograniczony dostęp. W 1997 roku Salwador sprywatyzował sektor telekomunikacyjny trade.gov, dzieląc ANTEL na konkurencyjne podmioty i sprzedając udziały zagranicznym inwestorom. Te reformy otworzyły drogę dla prywatnych dostawców internetu i operatorów komórkowych. Do 2000 roku kilka tysięcy Salwadorczyków było online za pośrednictwem dial-up lub wczesnego internetu kablowego, głównie w San Salvadorze.
• Lata 2000. – Ekspansja mobilna i ADSL: Lata dwutysięczne przyniosły gwałtowny wzrost telefonii komórkowej – zadebiutowało kilku operatorów GSM, m.in. Telemovil (później Tigo), Personal (później Claro), Digicel oraz Movistar. Penetracja telefonów komórkowych błyskawicznie wzrosła, choć początkowo usługi danych ograniczały się do prędkości 2G GPRS/EDGE. Po stronie stacjonarnej szerokopasmowy ADSL po liniach miedzianych został wprowadzony na początku lat 2000. przez Telefónikę i Claro, dając umiarkowaną opcję stale dostępnego internetu (na początku typowe były pakiety 256 kbps do 1 Mbps). Firmy telewizji kablowej (później Tigo) również zaczęły oferować internet przez modem kablowy. Jednak adopcja pozostawała niska – w 2010 roku jedynie ok. 11% społeczeństwa korzystało z internetu statista.com. Ograniczeniami były cena, brak komputerów i uboga infrastruktura na obszarach wiejskich.
• Lata 2010. – Wzrost internetu mobilnego i powolny postęp stacjonarnego: Wprowadzenie 3G (UMTS/HSPA) ok. 2009–2010 było przełomem. Wielu Salwadorczyków mogło wreszcie korzystać z internetu na smartfonach lub przez modemy USB, bez potrzeby posiadania linii stacjonarnej. Liczba abonamentów na internet mobilny gwałtownie wzrosła, wielokrotnie przewyższając liczbę szerokopasmowych łączy stacjonarnych. Boom na smartfony w latach 2010.–2010. (tanie telefony z Androidem) sprawił, że miliony osób mogły po raz pierwszy połączyć się z siecią przez komórkę. W 2016 roku korzystanie z internetu osiągnęło 29% statista.com, ciągle jednak było niskie, choć tempo wzrostu przyspieszało. Stacjonarny internet rozwijał się wolniej; dominujący operatorzy niechętnie inwestowali w wiejski DSL czy kablówkę poza miastami. Pod koniec dekady pojawiły się pierwsze wdrożenia światłowodu dla firm i zamożnych klientów indywidualnych. Warto zauważyć, że Salwador opóźniał się względem regionu w uruchamianiu 4G – podczas gdy wiele krajów Ameryki Łacińskiej startowało LTE na początku lat 2010., Salwador wprowadził LTE dopiero ok. 2016–2017, a dostęp był ograniczony do czasu nowych aukcji pasma w 2019 trade.gov. Opóźnienie wynikało z barier regulacyjnych i sporów prawnych o częstotliwości. W rezultacie przez większość dekady dominowało 3G, z przeciętnymi prędkościami poniżej 5 Mbps i nierówną dostępnością na prowincji.
• Koniec lat 2010. – Konsolidacja i poprawa jakości: W końcówce dekady nastąpiła konsolidacja rynku. Telefónica (Movistar) próbowała wyjść z Ameryki Środkowej: sprzedała działalność w sąsiedniej Gwatemali i miała sprzedać Movistar El Salvador firmie Claro (América Móvil) developingtelecoms.com. Jednak regulatorzy zablokowali lub opóźnili transakcję, obawiając się monopolizacji rynku przez Claro. Ostatecznie, do 2021 roku Telefónica sprzedała część aktywów w Salwadorze (jak kablówkę) do Claro es-us.noticias.yahoo.com, lecz marka Movistar w segmencie mobilnym pozostała niezależna. Tigo umocniło pozycję lidera na rynku, łącząc swoje usługi kablowe i komórkowe. Jakość usług zaczęła się poprawiać: wydzielenie dodatkowego pasma LTE w 2019 umożliwiło Claro, Tigo i Digicel rozszerzanie zasięgu 4G, a operatorzy zaczęli promować „4.5G” LTE-Advanced w większych miastach (2019–2020). To przygotowało grunt pod szybsze połączenia.
• 2020–2022 – Pandemiczny impuls i cyfrowy boom: Pandemia COVID-19 w 2020 roku gwałtownie przyspieszyła przechodzenie Salwadorczyków do online. Lockdowny i zdalna nauka wymusiły wejście do sieci. Abonamenty internetowe wzrosły o 60% między 2020 a 2022 rokiem trade.gov (wg SIGET), co jest jednym z najszybszych wzrostów w regionie. Ruch danych mobilnych eksplodował, więc firmy zwiększyły przepustowość swoich sieci. Rząd potraktował pandemię jako impuls do inwestycji w infrastrukturę cyfrową (np. uruchomienie usług e-administracji, rozdawanie urządzeń uczniom). W 2022 roku penetracja internetu przekroczyła 60% statista.com, a świadomość znaczenia łączności była większa niż kiedykolwiek wcześniej.
• 2023–2025 – Era satelitów i 5G na horyzoncie: Obecny okres (połowa lat 2020.) charakteryzuje się konwergencją technologiczną i nowymi graczami. Wejście Starlink w 2023 r. było kamieniem milowym, czyniąc Salwador jednym z pierwszych krajów Ameryki Centralnej z dostępem do internetu satelitarnego LEO elsalvadorinenglish.com. Wpisuje się to w pro-technologiczny wizerunek prezydenta Bukele (Salwador przyjął także Bitcoina w 2021 r., demonstrując otwartość na nowinki technologiczne). Jednocześnie dotychczasowi operatorzy szykują się do wprowadzenia 5G – modernizacja sieci Movistar wskazuje, że komercyjne usługi 5G mogą pojawić się wkrótce (po przydziale częstotliwości). Jeśli 5G zostanie wdrożone, umożliwi gigabitowe prędkości bezprzewodowe i nowe scenariusze (IoT, smart cities) w lepiej rozwiniętych częściach Salwadoru. Kolejny trend to nacisk na odporność i niezależność: nowy projekt kabla podmorskiego (wspierany przez CAF) zmniejszy zależność od pojedynczych zagranicznych łącz themcdf.org, poprawiając stabilność. Odbywają się także rozmowy o budowie większej liczby Internet Exchange Points (IXPs) w kraju, by ruch lokalny pozostał w Salwadorze – obecnie wiele danych „wraca” przez Miami.
• Ostatnie trendy polityczne to silny nacisk na „gospodarkę cyfrową”. W 2023 r. rząd i IDB uruchomili platformę „Digital Economy” elsalvadorinenglish.com dla wsparcia innowacji i przedsiębiorczości, sygnalizując, że poprawa dostępu do internetu wpisuje się w szerszą strategię gospodarczą (przyciąganie firm IT, outsourcing, fintech itd.). Równocześnie cyberbezpieczeństwo i prawa cyfrowe stają się coraz ważniejsze w miarę wzrostu liczby użytkowników; Salwador dopiero buduje swoje kompetencje w tej dziedzinie (uzyskał 13/100 pkt w ITU Global Cybersecurity Index w 2023) pulse.internetsociety.org pulse.internetsociety.org, więc rozwój kompetencji i infrastruktury w tym zakresie to trend do obserwowania.

Podsumowując, historia internetu w Salwadorze to opowieść o późnym starcie, ale szybkim nadgonieniu zaległości. Po powolnym początku kraj jest dziś na progu powszechnego dostępu do szerokopasmowego internetu, wykorzystując zarówno tradycyjne technologie (światłowód, 4G/5G), jak i najnowocześniejsze rozwiązania (satelity LEO). Historyczne bariery – ograniczona infrastruktura i wysokie koszty – stopniowo maleją dzięki działaniom zarówno rynku, jak i państwa. Obecne trendy wskazują, że kolejny rozdział będzie oznaczał jeszcze głębszą integrację internetu z codziennością, z nadzieją na objęcie korzyściami całego społeczeństwa.

Porównania z sąsiadami i globalnymi wskaźnikami

Aby lepiej zrozumieć sytuację Salwadoru, warto zestawić kluczowe wskaźniki z innymi krajami Ameryki Środkowej i świata:

• Penetracja internetu: Przy ok. 77% populacji online Salwador jest przed wieloma sąsiadami. Na przykład, Gwatemala (61% online) i Honduras (66%) są w tyle datareportal.com datareportal.com, co odzwierciedla wyższy odsetek ludności wiejskiej i biedy w tych krajach. Nikaragua jest na podobnym poziomie, ok. 61% (dane z 2022) statista.com. Z kolei Kostaryka osiąga ponad 85% penetracji internetu (najwyżej w Ameryce Łacińskiej) freedomhouse.org, a Panama ok. 74% (dane z 2022) statista.com. Salwador plasuje się więc w górno-środkowym przedziale regionalnym – poczynił duże postępy i nawet wyprzedza średnią Ameryki Łacińskiej (~74%) statista.com. Nadal jednak ustępuje liderom. W ujęciu globalnym Salwador wyprzedza obecnie średni światowy poziom penetracji internetu (~64% w 2023 r.), lecz ustępuje Ameryce Północnej czy Europie (powyżej 90% online).
• Prędkości i przepustowość: Jeśli chodzi o prędkości, Salwador może się pochwalić średnimi (~71 Mbps dla łączy stacjonarnych i ~33 Mbps mobilnych), które są umiarkowane w zestawieniu z rozwiniętymi rynkami. Na przykład, średnia dla internetu stacjonarnego w Kostaryce w połowie 2022 wynosiła 56 Mbps freedomhouse.org i prawdopodobnie obecnie jest wyższa, dzięki rozbudowie światłowodów. Panama, dysponując szeroką siecią kabli i światłowodu, osiąga średnio ~169 Mbps pobierania en.wikipedia.org, co plasuje ją w czołówce Ameryki Łacińskiej (Panama korzysta z funkcji regionalnego węzła telekomunikacyjnego). Globalni liderzy, jak Singapur czy USA, osiągają ponad 200 Mbps en.wikipedia.org – jest więc pole do rozwoju. Niemniej, Salwador wypada lepiej niż biedniejsi sąsiedzi tacy jak Honduras czy Nikaragua, gdzie szerokopasmowy internet jest rzadkością – mieszkańcy korzystają głównie z wolniejszych sieci mobilnych. Wartym odnotowania jest, że prędkości mobilne w Salwadorze (33 Mbps mediana) przewyższają nawet te w większych krajach (np. na początku 2023 r. w Meksyku mediana wynosiła ok. 28 Mbps, a w Brazylii 30 Mbps). Wynikać to może z małych rozmiarów kraju i dużego zagęszczenia masztów 4G w kluczowych strefach. Jednak do poziomu np. Kostaryki (gdzie po pilotażu 5G odnotowano ponad 45 Mbps) jeszcze trochę brakuje.
• Ceny i dostępność: Pod względem kosztów internet w Salwadorze jest generalnie tańszy w stosunku do dochodów niż u wielu sąsiadów. Według danych ITU Salwador spełnia cel dostępności (1 GB danych mobilnych <2% GNI na osobę), podczas gdy w Gwatemali czy Hondurasie z tym wskaźnikiem bywają problemy. Jeśli chodzi o abonament stacjonarny, koszt podstawowego pakietu (~20–25 USD) jest podobny w całej Ameryce Środkowej, ale parametry (prędkości) się różnią. W Salwadorze za 25 USD można uzyskać 5–10 Mbps goantifraud.com; w Kostaryce – 20 Mbps; a w Gwatemali/Hondurasie – czasem tylko 2–5 Mbps. Zatem stosunek jakości do ceny w Salwadorze poprawia się, zwłaszcza wraz z konkurencją kablowo-światłowodową.
• Cyfrowe wykluczenie: Miejsko-wiejska przepaść w Salwadorze (opisana wyżej) jest mniejsza niż u niektórych sąsiadów. Około 24% ludności żyje na wsi datareportal.com datareportal.com, a 40% z nich korzysta z internetu pulse.internetsociety.org – czyli co czwarty użytkownik internetu pochodzi z terenów wiejskich. Dla porównania, w Gwatemali i Hondurasie aż 50% populacji żyje na wsi i znacznie mniej tej grupy korzysta z internetu. Kostaryka znowu wypada najlepiej (w 2020 r. korzystanie z internetu na wsi powyżej 55% dzięki ambitnej polityce universalu), ale Salwador sukcesywnie zmniejsza przepaść dzięki programom dla szkół i parków. Średnia regionalna dla Ameryki Środkowej to ok. 79% internautów do 2025 r. statista.com – Salwador zbliża się do tego poziomu, co jest imponujące biorąc pod uwagę gospodarcze wyzwania.
• Indeksy globalne: W złożonych indeksach Salwador zwykle osiąga wyniki ze środka stawki. Przykładowo, ITU ICT Development Index i WEF Networked Readiness Index sytuowały Salwador za Kostaryką i Panamą, ale przed Hondurasem i Nikaraguą. W raporcie Freedom House „Freedom on the Net” Salwador jest zazwyczaj określany jako „częściowo wolny” (partly free) z pewnymi uwagami dot. ram prawnych, podczas gdy Kostaryka uzyskuje „wolny”, a część sąsiadów ma więcej ograniczeń. Tego typu jakościowe czynniki (cenzura, cyberbezpieczeństwo) wykraczają poza surową statystykę dostępu, ale wpływają na ogólny krajobraz cyfrowy. Warto odnotować próbę utworzenia przez Salwador wizerunku państwa przyjaznego nowym technologiom (wdrożenie Bitcoina, duża aktywność w social mediach – 61% penetracji datareportal.com) – to wyróżnia go na tle bardziej konserwatywnych sąsiadów.

W ujęciu globalnym Salwador to wciąż kraj na rozwijającym się rynku internetowym – nie jest jeszcze technologicznym hubem pokroju Estonii czy Singapuru, ale nie jest już też „cyfrowym zapleczem” regionu. Przewyższa np. znacznie większe Indie czy Indonezję pod względem penetracji internetu i technologii mobilnych (w Indiach ok. 50% online; w Indonezji 77%, podobnie jak w Salwadorze). Wypadanie na tle krajów Karaibów czy Afryki jest tym lepsze, że internet jest tu szerzej dostępny i bardziej przystępny cenowo. Celem rządu jest dalsze zbliżanie się do wskaźników światowych: już pojawiły się zapowiedzi osiągnięcia 85–90% penetracji internetu w drugiej połowie dekady i dogonienia przeciętnych światowych prędkości. Nowe technologie (5G, satelity) oraz regionalna integracja (nowy kabel podmorski, transgraniczne łącza światłowodowe) mają dać Salwadorowi impuls do awansu w rankingach.

Podsumowując, w porównaniu do swoich sąsiadów z Ameryki Środkowej, Salwador nie znajduje się ani na szczycie, ani na dole stawki – jest rosnącym średnim graczem. Korzysta na mniejszym terytorium (łatwiejszym do pokrycia) i wysokiej penetracji telefonii komórkowej, ale wciąż nadrabia dystans do najbardziej rozwiniętych cyfrowo krajów Ameryki Łacińskiej. Globalnie Salwador osiągnął znaczące postępy w łączeniu swoich obywateli i obecnie wyprzedza światową średnią pod wieloma względami, choć będzie potrzebował dalszych, systematycznych wysiłków, aby osiągnąć powszechność i ultra-szybkie prędkości charakterystyczne dla wiodących cyfrowo państw. Kierunek rozwoju jest jednak wyraźnie wzrostowy, a kraj jest gotowy, by nadal zmniejszać swoje wewnętrzne różnice oraz dystans do szerszego, cyfrowego świata.

Źródła: Informacje zawarte w tym raporcie pochodzą z wielu aktualnych źródeł, w tym oficjalnych danych i analiz. Kluczowe referencje obejmują przewodnik amerykańskiej Administracji Handlu Międzynarodowego dotyczący sektora ICT w Salwadorze trade.gov trade.gov, statystyczne raporty DataReportal „Digital 2025” dla Salwadoru i krajów sąsiednich datareportal.com datareportal.com, benchmarking wydajności nPerf i Ookla media.nperf.com datareportal.com, aktualności TeleSemana i Reuters dotyczące zmian prawnych telesemana.com wqxc.com i inicjatywy lokalne opisywane przez blog El Salvador in English elsalvadorinenglish.com elsalvadorinenglish.com. Te oraz inne źródła zostały przywołane w tekście, by zapewnić transparentność danych i statystyk. Celem było zapewnienie kompleksowego, aktualnego i precyzyjnego obrazu dostępu do Internetu w Salwadorze – postępów, wyzwań oraz perspektyw rozwoju. trade.gov datareportal.com