Przepisy dotyczące dronów w Turcji: Kompleksowy raport 2025

Turcja opracowała kompleksowe ramy regulacyjne dla Bezzałogowych Statków Powietrznych (BSP lub „dronów”), aby zapewnić bezpieczną i odpowiedzialną integrację dronów w swojej przestrzeni powietrznej. Użytkowanie dronów – zarówno rekreacyjne, komercyjne, jak i rządowe – jest legalne w Turcji ale podlega ścisłym regulacjom przez krajowy organ lotnictwa cywilnego. Dyrekcja Generalna Lotnictwa Cywilnego (Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, SHGM) podlegająca Ministerstwu Transportu i Infrastruktury jest głównym organem nadzorującym operacje dronów. Od 2016 roku Turcja wdrożyła szczegółowe przepisy dotyczące dronów (w szczególności Instrukcję dotyczącą Systemów Bezzałogowych Statków Powietrznych – „SHT-İHA”), które klasyfikują drony według wagi, nakładają obowiązek rejestracji i licencjonowania operatorów oraz wprowadzają ograniczenia operacyjne lexology.com lexology.com. Ostatnie aktualizacje na lata 2024–2025 jeszcze bardziej doprecyzowały te zasady i znacząco zwiększyły kary za nieprzestrzeganie przepisów donanimhaber.com. Niniejszy raport przedstawia aktualne przepisy dotyczące dronów w Turcji na rok 2025 – obejmujące użytkowanie rekreacyjne i komercyjne, operacje rządowe, wymagania dla pilotów i sprzętu, ograniczenia lotów (wysokość, odległość, strefy zakazu lotów), kwestie prywatności, środki egzekwowania prawa, kary za naruszenia, obowiązki ubezpieczeniowe i pozwolenia oraz ostatnie zmiany. Zawarte jest także krótkie porównanie do norm międzynarodowych (ramy UE EASA i amerykańskie FAA). Na końcu zamieszczono przydatne oficjalne źródła dla operatorów dronów w Turcji.

Ramy regulacyjne i organy nadzoru

Podstawowe przepisy: Drony w Turcji są regulowane na mocy Tureckiej Ustawy o Lotnictwie Cywilnym (Ustawa nr 2920) z późniejszymi zmianami oraz przez rozporządzenia i dyrektywy wydawane przez SHGM lexology.com. W 2016 roku SHGM wydał Instrukcję dotycząca Bezzałogowych Systemów Powietrznych (SHT-İHA), która wprowadziła operacje cywilnych dronów wprost pod przepisy lotnicze lexology.com. We wrześniu 2016 roku artykuł 144 Ustawy o Lotnictwie Cywilnym został znowelizowany w celu uwzględnienia BSP, dając podstawę prawną dla wielu przepisów dotyczących dronów lexology.com. W przypadku jakiegokolwiek konfliktu, ustawa (będąca wyżej w hierarchii prawnej) ma pierwszeństwo przed instrukcją lexology.com. Razem ustawa i SHT-İHA obejmują wszystkie cywilne drony operujące w tureckiej przestrzeni powietrznej, a także osoby i podmioty importujące, sprzedające, obsługujące lub pilotujące drony lexology.com.

Organy regulacyjne: Dyrekcja Generalna Lotnictwa Cywilnego (SHGM) jest główną agencją odpowiedzialną za regulacje dotyczące dronów i nadzór nad bezpieczeństwem. SHGM prowadzi krajowy rejestr dronów oraz wydaje wytyczne operacyjne i pozwolenia. Dyrekcja Generalna Państwowych Portów Lotniczych (DHMİ) również bierze udział, szczególnie w zarządzaniu przestrzenią powietrzną wokół lotnisk drone-laws.com. Inne organy, takie jak lokalne gubernatorstwa i organy ścigania, mogą nakładać ograniczenia lokalne (np. czasowe zakazy lub pozwolenia w określonych prowincjach lub podczas wydarzeń) na podstawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa. W zakresie egzekwowania przepisów SHGM współpracuje z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych (Policja/Żandarmeria), które mają uprawnienia do interwencji w przypadku nielegalnych lotów dronów (np. uziemienia dronów i wszczęcia postępowania prawnego) artvin.pol.tr.

Klasyfikacja dronów: Tureckie przepisy kategoryzują drony według masy (maksymalna masa startowa, MTOW) na cztery klasy maker.robotistan.com:

• İHA0 (UAV0): 500 g do 4 kg maker.robotistan.com. Obejmuje to większość dronów konsumenckich używanych do celów hobbystycznych (np. DJI Phantom itp.) maker.robotistan.com.
• İHA1 (UAV1): 4 kg do 25 kg maker.robotistan.com – zazwyczaj wyższej klasy drony półprofesjonalne lub przemysłowe.
• İHA2 (UAV2): 25 kg do 150 kg maker.robotistan.com – duże drony przemysłowe lub niektóre wojskowe/towarowe.
• İHA3 (UAV3): Powyżej 150 kg maker.robotistan.com – zasadniczo drony klasy lotniczej.

Te kategorie określają wymagania dotyczące licencji i wyposażenia. Warto zauważyć, że drony poniżej 500 g są w dużej mierze poza formalnym systemem – nie wymagają rejestracji ani licencji według tureckich przepisów maker.robotistan.com (podobnie modele samolotów i zabawkowe drony używane w pomieszczeniach są zwolnione z instrukcji SHT-İHAweb.shgm.gov.tr). Dodatkowo, bardzo lekkie i niskowydajne drony – te poniżej 4 kg, o maksymalnej prędkości <50 km/h i maksymalnej wysokości <100 m – są wyraźnie wyłączone z zakresu ścisłych przepisów SHT-İHAweb.shgm.gov.tr. W praktyce oznacza to, że latanie małym dronem (poniżej 4 kg) na niskiej wysokości w otwartym terenie w celach sportowych lub rekreacyjnych jest dozwolone bez potrzeby uzyskiwania specjalnego pozwolenia na lot drone-laws.com drone-laws.com, choć podstawowe zasady bezpieczeństwa nadal obowiązują (np. unikać stref zakazanych i tłumów).

Osoby odpowiedzialne: Tureckie prawo czyni zarówno operatora/właściciela drona, jak i w niektórych przypadkach pilota zdalnego odpowiedzialnymi za przestrzeganie przepisów. Firmy sprzedające drony muszą zarejestrować dane kupującego i drona (dla dronów ≥500 g) w systemie SHGM w dniu sprzedaży lexology.com, a osoby importujące drony muszą również zarejestrować je w ciągu 3 dni lexology.com. Te dane są udostępniane organom ścigania w celach bezpieczeństwa lexology.com. Brak rejestracji kwalifikującego się drona lub fałszowanie danych rejestracyjnych może skutkować nałożeniem kar administracyjnych lexology.com (wyjaśnionych później).

Przepisy dotyczące rekreacyjnego używania dronów

Rekreacyjne lub hobbystyczne latanie dronem w Turcji jest dozwolone, ale podlega wielu zasadom podobnym do tych dla użytkowania profesjonalnego. Wszyscy użytkownicy dronów ważących ponad 500 gramów muszą zarejestrować się jako pilot drona oraz zarejestrować drona w urzędzie przed lotem uavcoach.com. Rejestracja odbywa się online przez system rejestracji UAV SHGM (İHA Kayıt Sistemi) i jest bezpłatna droneweather.com.tr. Po rejestracji dron otrzymuje kod klasy İHA (np. „İHA0”), który należy umieścić na urządzeniu droneweather.com.tr. Drony poniżej 500 g nie wymagają rejestracji, ale nawet hobbystyczne drony poniżej 500 g podlegają ogólnym zasadom bezpieczeństwa i strefom zakazu lotów (a zagraniczni goście muszą uzyskać pozwolenie niezależnie od wagi – patrz poniżej) uavcoach.com.

Dla pilotów hobbystycznych, licencja ani certyfikat zazwyczaj nie są wymagane dla najmniejszej klasy dronów. Tureckie poziomy licencjonowania odpowiadają kategoriom dronów: dron klasy İHA0 (0,5–4 kg) może być używany rekreacyjnie bez licencji pilota droneweather.com.tr. Jednak pilot musi mieć co najmniej 12 lat, aby latać samodzielnie w tej klasie lexology.com. Drony powyżej 4 kg (İHA1 i wyższe) wymagają od operatora uzyskania odpowiedniej licencji pilota BSP dla tej kategorii droneweather.com.tr – dotyczy to jednak głównie większych i komercyjnych dronów, ponieważ większość dronów rekreacyjnych waży poniżej 4 kg. (Na przykład, rekreacyjne użycie İHA1 wymagałoby licencji pilota İHA1 oraz minimalnego wieku 15 lat lexology.com, co jest rzadkością wśród czystych hobbystów.)

Nawet jako hobbysta, wszystkie operacje lotnicze muszą być zgodne z rygorystycznymi ograniczeniami operacyjnymi ustalonymi przez SHGM i tureckie przepisy przestrzeni powietrznej:

• Maksymalna wysokość: 120 metrów (około 400 stóp) nad poziomem gruntu to maksymalny pułap lotów dronów uavcoach.com drone-laws.com. Jest to zgodne z normami międzynarodowymi i pomaga unikać kolizji z załogowymi statkami powietrznymi.
• Lot w zasięgu wzroku (VLOS): Piloci muszą utrzymywać drona w zasięgu nieuzbrojonego wzroku przez cały czas. Loty poza zasięgiem wzroku lub używanie wyłącznie gogli FPV nie są dozwolone w celach rekreacyjnych bez specjalnego zezwolenia. Dodatkowo, minimalna widzialność pogodowa wynosi 2 km dla bezpiecznych operacji droneweather.com.tr – loty we mgle, podczas ulewy lub w chmurach są zabronione.
• Loty tylko w dzień: Drony rekreacyjne mogą latać wyłącznie w ciągu dnia (między wschodem a zachodem słońca). Loty nocne są nielegalne, chyba że uzyskano specjalne zezwolenie na loty nocne od SHGM droneweather.com.tr. Ma to na celu zapewnienie, że pilot może utrzymać kontakt wzrokowy i dostrzec wszelkie zagrożenia.
• Zakaz lotów nad tłumem: Zabrania się latania nad lub w bliskiej odległości od osób postronnych, zgromadzeń lub gęsto zaludnionych obszarów. Zachowaj co najmniej 50 metrów odległości od tłumów oraz terenów mieszkalnych lub ruchliwych ze względów bezpieczeństwa i prywatności droneweather.com.tr. Latanie bezpośrednio nad festiwalami, koncertami, wydarzeniami sportowymi lub ruchliwymi ulicami jest surowo zabronione bez specjalnego zezwolenia.
• Obszary ograniczone: Rekreacyjne drony muszą trzymać się z dala od stref zakazu lotów takich jak lotniska, strefy wojskowe i bezpieczeństwa oraz inne wrażliwe miejsca (szczegóły poniżej w sekcji „Strefy zakazu lotów”). Piloci rekreacyjni powinni zachować co najmniej 9 km odległości od pasów startowych każdego lotniska maker.robotistan.com. Zaleca się również unikanie lotów w pobliżu budynków rządowych, obiektów policji lub wojska, infrastruktury krytycznej (elektrownie, składy paliw), więzień oraz terenów przygranicznych, ponieważ są one często niedostępne maker.robotistan.com. Wiele z tych ograniczeń jest określonych w Zbiorze Informacji Lotniczej (AIP) dla Turcji (Sekcja ENR 5.1) oraz w Notamach (NOTAM) maker.robotistan.com. System rejestracji dronów udostępnia interaktywną „mapę stref lotów” wskazującą zielone (dozwolone) i czerwone (ograniczone) obszary jako odniesienie.
• Zezwolenia na lot: Chociaż piloci rekreacyjni latający małymi dronami w niezatłoczonych „zielonych” strefach nie muszą składać formalnego planu lotu, tureckie przepisy technicznie wymagają uzyskania zezwolenia na lot przez system SHGM dla każdego lotu dronem powyżej 500 g donanimhaber.com. W praktyce, po rejestracji, pilot rekreacyjny korzysta z portalu internetowego lub aplikacji mobilnej, aby zgłosić amatorski lot w dozwolonej strefie (zielona strefa); system automatycznie zatwierdzi zgłoszenie lub będzie wymagał dodatkowej zgody w zależności od lokalizacji. Latanie zarejestrowanym dronem bez zgłoszenia lotu jest uznawane za „nieautoryzowane” i może skutkować grzywną donanimhaber.com. (Proces ten zapewnia, że władze wiedzą, kto i gdzie lata, nawet w celach rekreacyjnych.)

Poza tymi zasadami, od hobbystów oczekuje się zachowania zdrowego rozsądku: nie należy nękać ludzi ani dzikich zwierząt dronem, należy ustępować pierwszeństwa wszystkim załogowym statkom powietrznym oraz natychmiast lądować, jeśli w pobliżu znajduje się statek ratunkowy (np. nisko lecący helikopter). Turcja nie wymaga obecnie nadajników zdalnej identyfikacji dla dronów (w przeciwieństwie do nowego przepisu Remote ID FAA w USA), więc piloci rekreacyjni nie muszą wyposażać swoich dronów w moduły nadawcze od 2025 roku. Jednak piloci powinni zawsze mieć przy sobie dowód rejestracji drona oraz własny dokument tożsamości podczas lotu, na wypadek kontroli przez organy ścigania.

Przepisy dotyczące komercyjnego użytkowania dronów

Tureckie przepisy dotyczące dronów nakładają dodatkowe wymagania na komercyjne lub profesjonalne operacje UAV, odzwierciedlając wyższe ryzyko i odpowiedzialność, gdy drony są wykorzystywane do celów biznesowych. Lot dronem jest zazwyczaj uznawany za „komercyjny”, jeśli odbywa się za wynagrodzeniem lub w jakimkolwiek celu biznesowym/organizacyjnym (takim jak usługi fotografii lotniczej, inspekcje, dostawy itp.), nawet jeśli używany jest mały dron. Wszystkie zasady dotyczące lotów rekreacyjnych mają również zastosowanie do dronów komercyjnych, a ponadto obowiązują następujące dodatkowe warunki:

• Licencjonowanie: Komercyjni operatorzy dronów muszą posiadać licencję odpowiednią do klasy drona. W Turcji istnieją trzy poziomy certyfikatów pilota BSP: Pilot İHA0, Pilot İHA1 oraz Pilot İHA2 (dla ciężkich dronów, İHA3 może być grupowany z İHA2). Aby prowadzić jakąkolwiek działalność komercyjną, pilot potrzebuje co najmniej licencji İHA1 jeśli dron waży 4–25 kg, lub licencji İHA2 dla większych dronów droneweather.com.tr. Warto zauważyć, że jeśli dron poniżej 4 kg (İHA0) jest używany do celów komercyjnych, prawo wymaga jego dostosowania do standardów İHA1 maker.robotistan.com. W praktyce oznacza to, że dron klasy rekreacyjnej musi być obsługiwany przez licencjonowanego pilota (licencja İHA1) i wyposażony w określone funkcje bezpieczeństwa większych dronów lexology.com. Natomiast posiadacz licencji İHA1 może również komercyjnie obsługiwać mniejsze drony İHA0. Uzyskanie licencji wymaga odbycia formalnego szkolenia w autoryzowanej przez SHGM organizacji szkoleniowej BSP i zdania wymaganych egzaminów. Na przykład, szkolenie İHA1 trwa około 36 godzin i wymaga wieku ≥15 lat, podczas gdy szkolenie İHA0 (podstawowe) to 12 godzin i wiek ≥12 lat lexology.com. Szkolenie obejmuje prawo lotnicze, zasady lotu, nawigację, meteorologię, procedury operacyjne oraz praktyczne umiejętności pilotażu. Po szkoleniu certyfikat pilota wydaje SHGM. (Wymagania te są podobne do amerykańskiego certyfikatu FAA Part 107, choć proces w Turcji jest bardziej wymagający dla większych dronów). Obecnie nie jest wymagane posiadanie „licencji operatora” (zezwolenia na poziomie firmy) – tzn. nie trzeba mieć osobnego certyfikatu działalności gospodarczej, aby prowadzić firmę dronową web.shgm.gov.tr web.shgm.gov.tr, ale każdy pilot i dron muszą być indywidualnie certyfikowani/zatwierdzeni.
• Rejestracja i inwentaryzacja: Wszystkie drony >500 g używane komercyjnie muszą być zarejestrowane w systemie SHGM (tak jak w przypadku użycia rekreacyjnego) i dodatkowo oznaczone numerem rejestracyjnym. Firmy posiadające wiele dronów muszą upewnić się, że każdy z nich jest wpisany do systemu na koncie firmy. Każdy dron sprowadzony z zagranicy do użytku komercyjnego musi również przejść kontrolę zgodności technicznej w SHGM (w tym dostarczenie specyfikacji, numerów seryjnych i deklaracji zgodności) lexology.com lexology.com. Służby celne mogą zatrzymać importowane drony ≥500 g do czasu, aż operator uzyska Certyfikat Zgodności Technicznej Importu z SHGM. Zaleca się, aby operatorzy komercyjni kupowali drony lokalnie u zarejestrowanych dealerów lub proaktywnie koordynowali import z SHGM.
• Pozwolenia na loty: Zgoda SHGM jest wymagana przed wszystkimi komercyjnymi lotami dronów w Turcji uavcoach.com. W praktyce operatorzy komercyjni muszą składać szczegółowe wnioski o pozwolenie na lot za pośrednictwem systemu online dla każdej operacji (lub serii operacji). Jeśli lot odbywa się w strefie ograniczonej (czerwonej) lub powyżej określonych wysokości, SHGM skoordynuje się z odpowiednimi władzami cywilnymi i wojskowymi przed wydaniem pozwolenia drone-laws.com drone-laws.com. Może być wymagane przesłanie planów lotu, oceny ryzyka i dowodu ubezpieczenia. Po uzyskaniu zgody (często poprzez wydanie NOTAM na ten lot), operacja może się odbyć na warunkach określonych w pozwoleniu (np. określone okno czasowe lub wysokość). Od operatorów komercyjnych oczekuje się planowania z wyprzedzeniem – zazwyczaj wnioski o pozwolenie należy składać z kilkudniowym wyprzedzeniem (20 dni roboczych wcześniej dla operatorów zagranicznych, patrz poniżej) drone-laws.com.
• Ograniczenia operacyjne: Drony komercyjne są generalnie ograniczone do tego samego pułapu wysokości 120 m AGL oraz operacji w zasięgu wzroku co drony rekreacyjne uavcoach.com. Operacje wykraczające poza te limity (np. loty BVLOS lub misje nocne) wymagają specjalnej autoryzacji rozpatrywanej indywidualnie. Turcja nie posiada jeszcze ogólnych przepisów dotyczących zaawansowanych operacji, takich jak inspekcje rurociągów na dużą odległość czy dostawy dronami; są one rozpatrywane w ramach pozwoleń kategorii „specyficznej”, podobnie jak w koncepcji kategorii Specific UE. W przypadku operacji wysokiego ryzyka, SHGM może wymagać przedłożenia analizy ryzyka lub Oceny Bezpieczeństwa przed wydaniem pozwolenia drone-laws.com. Geofencing nie jest wymagany prawem, ale wiele dronów komercyjnych (np. modele DJI) posiada wbudowane mapy geofencingowe dla Turcji – należy je aktualizować, aby nie wlecieć przypadkowo w strefy zakazu lotów.
• Wymagania dotyczące wyposażenia: Drony komercyjne, zwłaszcza w klasie İHA1 (4–25 kg) i wyższych, muszą być wyposażone w określone obowiązkowe urządzenia bezpieczeństwa. Instrukcja SHT-İHA określa, że drony İHA1 (i wyższe) muszą posiadać: system awaryjnego odzyskiwania (lub automatyczne lądowanie w przypadku utraty łączności), ciągły monitoring poziomu baterii, migające światło stroboskopowe oraz automatyczny rejestrator logów lotu lexology.com lexology.com. Każdy mniejszy dron (İHA0) używany do celów komercyjnych musi zostać zmodernizowany o te same funkcje lexology.com. W praktyce, dron o masie 2 kg wykonujący prace komercyjne powinien mieć światło stroboskopowe i możliwość rejestrowania danych z lotu, tak samo jak dron 5 kg. Ponadto, drony w kategoriach İHA1 i wyższych muszą uzyskać certyfikat zdatności do lotu lub specjalne pozwolenie na lot od SHGM (drony ÍHA0 nie potrzebują certyfikatu zdatności do lotu, chyba że są używane komercyjnie poza swoją klasą) lexology.com. Przeglądy techniczne i kontrole przed lotem muszą być wykonywane zgodnie z wytycznymi producenta, a dokumentacja wszystkich przeglądów/napraw musi być przechowywana przez co najmniej 3 lata lexology.com lexology.com. Operatorzy komercyjni często tworzą „organizację operującą İHA”, co w praktyce oznacza posiadanie wewnętrznych procedur szkoleniowych, serwisowych i bezpieczeństwa – choć nie jest to formalny certyfikat, SHGM oczekuje od firm przestrzegania wyższych standardów nadzoru.
• Ubezpieczenie: Komercyjne operacje dronami muszą posiadać ważne ubezpieczenie. Tureckie przepisy zabraniają latania jakimkolwiek statkiem powietrznym cywilnym (w tym dronem) bez polisy ubezpieczenia OC obowiązującej web.shgm.gov.tr. Wymagane sumy ubezpieczenia są określone w rozporządzeniu z 2005 roku (z późn. zm.) w zależności od wagi/kategorii BSP web.shgm.gov.tr. W skrócie, operator komercyjny musi wykupić polisę ubezpieczeniową obejmującą potencjalne szkody wyrządzone osobom trzecim (osobom lub mieniu na ziemi), które mogą powstać w wyniku wypadku. (Ubezpieczenie jest wysoce zalecane nawet dla pilotów rekreacyjnych, ale dla operacji komercyjnych jest praktycznie obowiązkowe – szczegóły w sekcji „Ubezpieczenie i odpowiedzialność”.)
• Prowadzenie rejestrów: Operatorzy komercyjni powinni rejestrować szczegóły każdego lotu (data, czas trwania, lokalizacja, pilot itp.) i przechowywać te zapisy do wglądu. Zaleca się również lub wymaga rejestrowania wszelkich incydentów lub usterek. SHGM może zażądać dzienników lotów, zwłaszcza jeśli zgłoszono incydent. Podobnie piloci muszą posiadać przy sobie licencję/certyfikat oraz okazać dowód uzyskania zgody SHGM na lot w razie kontroli przez władze.
• Powiadomienia lokalne: Oprócz zgody SHGM, niektóre operacje komercyjne wymagają powiadomienia lokalnych władz (np. lot w pobliżu lotniska może wymagać koordynacji z kontrolą ruchu lotniczego; lot w mieście może wymagać poinformowania lokalnej policji lub urzędu gubernatora, jeśli nie zostało to już zrobione przez SHGM). Zawsze sprawdź, czy wymagane jest osobne zezwolenie od władz lokalnych – na przykład filmowanie w centrum miasta do filmu może wymagać pozwolenia miejskiego oprócz zgody SHGM.

Ogólnie rzecz biorąc, podejście Turcji do komercyjnego użycia dronów jest dość restrykcyjne, ale zasadniczo zgodne z praktykami międzynarodowymi: pilot musi być wykwalifikowany, dron bezpieczny i ubezpieczony, a każda operacja sprawdzona pod kątem bezpieczeństwa i konfliktów w przestrzeni powietrznej. Samo ogólne „zezwolenie Part 107” nie wystarcza – nadal trzeba uzyskać zgodę SHGM na każdy lot (lub projekt) komercyjny. To różni się od USA, gdzie licencjonowany pilot Part 107 może samodzielnie autoryzować loty w nieograniczonej przestrzeni powietrznej (choć w pobliżu lotnisk wymagane są osobne zgody). W Turcji praktycznie każdy lot komercyjny traktowany jest jako indywidualna autoryzacja.

(Wykorzystanie dronów przez rząd i służby porządkowe omówione jest w następnej sekcji, ponieważ obowiązują tam inne zasady.)

Wykorzystanie dronów przez rząd i służby porządkowe

Agencje rządowe i organy ścigania w Turcji coraz częściej włączają drony do swoich działań – na przykład policja używa dronów do monitorowania ruchu drogowego i kontroli tłumów, a zespoły poszukiwawczo-ratownicze wykorzystują drony do reagowania na katastrofy. Jednak ramy prawne dotyczące wykorzystania dronów przez państwo nie są tak jasno określone jak przepisy cywilne. Drony wojskowe podlegają odrębnym przepisom lotnictwa wojskowego i nie są objęte zakresem niniejszego raportu (choć warto zauważyć, że Turcja jest czołowym producentem i użytkownikiem dronów wojskowych). W przypadku krajowych organów ścigania i cywilnych agencji rządowych obecnie nie istnieje dedykowane prawo publiczne/regulacja, która kompleksowo regulowałaby ich operacje z użyciem dronów, co wywołało pewne debaty prawne medya.barobirlik.org.tr medya.barobirlik.org.tr.

W praktyce podmioty rządowe zazwyczaj koordynują działania z SHGM i władzami lokalnymi podczas wykorzystywania dronów, ale mogą otrzymywać przyspieszone zgody lub zwolnienia ze względu na charakter swojej pracy. Na przykład wydział policji planujący użycie dronów podczas wydarzenia publicznego zazwyczaj współpracuje z lokalnym gubernatorem w celu wydania NOTAM-u zamykającego przestrzeń powietrzną dla innych dronów, co w praktyce daje organom ścigania wyłączność na użycie dronów w tym obszarze i czasie. Gubernatorzy prowincji mają uprawnienia na mocy ogólnych przepisów bezpieczeństwa do czasowego zakazywania lub ograniczania prywatnych lotów dronami (i korzystali z nich w okresach wrażliwych, takich jak po próbie zamachu stanu w 2016 roku lub podczas wydarzeń o podwyższonym poziomie bezpieczeństwa). W takich sytuacjach, jeśli w ogóle, dozwolone są jedynie drony obsługiwane przez rząd.

Z prawnego punktu widzenia, policyjne drony nadal powinny respektować prywatność i prawa konstytucyjne. W tureckim środowisku prawniczym toczy się dyskusja na temat potrzeby wyraźnych przepisów dotyczących użycia dronów przez policję medya.barobirlik.org.tr. Obawy obejmują nadzór bez nakazu sądowego oraz sposób postępowania z nagraniami wideo (dowodami) zebranymi przez drony. Na rok 2025 dowody zebrane przez policyjne drony są generalnie dopuszczalne w postępowaniach, ale jeśli drony były używane w sposób naruszający konstytucyjną ochronę prywatności, obrońcy mogą podważać takie dowody. Brak jasnej „podstawy prawnej” wyraźnie upoważniającej do rutynowego nadzoru policyjnego przy użyciu dronów sprawia, że ten obszar opiera się na przepisach ogólnych (Ustawa o Policji, Ustawa o Ochronie Prywatności itp.), co powoduje niepewność medya.barobirlik.org.tr. Turecka Izba Adwokacka zwróciła nawet uwagę na ten problem, apelując, by użycie dronów przez organy ścigania było uregulowane prawnie, aby zapobiec nadużyciom medya.barobirlik.org.tr.

W praktyce jednak organy ścigania szeroko wykorzystują drony i ustaliły wewnętrzne wytyczne. Drony obsługiwane przez policję są powszechnie używane do: monitorowania wykroczeń drogowych (zawisanie nad drogami w celu wykrywania naruszeń), nadzorowania demonstracji publicznych lub zgromadzeń (zarządzanie tłumem i bezpieczeństwo) oraz wsparcia taktycznego w operacjach (zapewnienie perspektywy z powietrza podczas nalotów lub poszukiwań). Zasady prywatności, które dotyczą każdego nadzoru (np. generalnie nie można filmować kogoś w prywatnej przestrzeni bez upoważnienia prawnego), mają również zastosowanie do dronów – policja musi mieć odpowiednie upoważnienie, jeśli używa dronów do długotrwałego nadzoru osób.

Agencje rządowe (poza organami ścigania) również wykorzystują drony w Turcji do zadań takich jak mapowanie (katastralne, badania rolnicze), monitorowanie środowiska i pomoc w sytuacjach kryzysowych. Operacje te zwykle odbywają się pod auspicjami odpowiedniego ministerstwa, przy koordynacji SHGM. Na przykład podczas pożaru lasu Dyrekcja Leśnictwa może używać dronów z kamerami lub nawet większych BSP do mapowania rozprzestrzeniania się ognia – działania te są koordynowane przez SHGM w razie potrzeby, ale często podczas sytuacji kryzysowych przestrzeń powietrzna jest wydzielana do użytku oficjalnego.

Jedna istotna kwestia: Drony rządowe i organów ścigania nie podlegają wymogowi rejestracji w SHGM w taki sam sposób jak drony prywatne. Internetowy rejestr SHGM dotyczy operatorów cywilnych; policja lub inne agencje mają własne ewidencje i zazwyczaj nie rejestrują się w systemie publicznym (ich drony często korzystają z zaszyfrowanych częstotliwości itp.). Zamiast tego istnieje koordynacja między agencjami. Jeśli nieautoryzowany prywatny dron zostanie wykryty w strefie zakazanej, organy ścigania mają uprawnienia do jego unieruchomienia lub konfiskaty. Turecka policja stosowała czasami środki przeciwdronowe – od zagłuszania sygnału po użycie własnych dronów przechwytujących – aby egzekwować strefy zakazu lotów. Na przykład Policja Prowincji Artvin poinformowała, że każdy dron latający nielegalnie zostanie zmuszony do lądowania przez jednostki policji, a wobec operatora zostaną podjęte kroki prawne artvin.pol.tr.

Ochrona danych: Wykorzystanie dronów przez rząd musi być zgodne z turecką ustawą o ochronie danych osobowych (KVKK, ustawa nr 6698), gdy rejestrowane są dane osobowe (takie jak twarze, tablice rejestracyjne). Zazwyczaj dla organów ścigania istnieją wyjątki pozwalające na przetwarzanie danych w celu zapobiegania przestępczości i zapewnienia bezpieczeństwa publicznego, jednak nadużycia lub wycieki takich nagrań mogą nadal skutkować konsekwencjami prawnymi.

Podsumowując, drony stały się cennymi narzędziami dla tureckich organów państwowych, jednak reżim prawny pozostaje w tyle za praktyką. Pod koniec 2024 roku wprowadzono podobno nowe wytyczne mające na celu zapewnienie, że operacje dronów organów ścigania „szanują prywatność… zgodnie z praktykami UE” blog.zysec.ai, choć nie były to formalne ustawy, lecz wewnętrzne polityki częściowo dostosowujące Turcję do standardów europejskich. W przyszłości możemy spodziewać się wyraźnych zapisów w ustawach (lub dedykowanej „Ustawy o wykorzystaniu dronów przez policję”), które określą, co jest, a co nie jest dozwolone w przypadku dronów państwowych.

(Uwaga: Latając w Turcji, hobbyści i piloci komercyjni powinni zawsze ustępować miejsca wszelkim oficjalnym dronom, jeśli je napotkają, i natychmiast zastosować się do polecenia lądowania wydanego przez władze. Przeszkadzanie w operacjach dronów rządowych może skutkować poważnymi sankcjami.)

Wymogi rejestracyjne i licencyjne

Rejestracja dronów: Turcja prowadzi krajowy system rejestracji BSP (dostępny pod adresem iha.shgm.gov.tr), w którym należy zarejestrować zarówno drony, jak i pilotów. Kluczowe kwestie to:

• Które drony muszą być zarejestrowane: Wszystkie drony o maksymalnej masie startowej 500 gramów lub więcej muszą być zarejestrowane przed lotem w tureckiej przestrzeni powietrznej uavcoach.com. Dotyczy to zarówno obywateli i rezydentów Turcji, jak i zagranicznych operatorów przywożących drony do Turcji (choć obcokrajowcy mają inny proces – patrz poniżej). Próg 500 g jest nieco wyższy niż w niektórych krajach (na przykład UE i USA wymagają rejestracji od 250 g), co oznacza, że bardzo małe drony-zabawki mogą być używane bez rejestracji. Jednak jeśli dron poniżej 500 g jest zdolny do rejestrowania obrazu lub stwarza jakiekolwiek ryzyko, warto mimo wszystko przestrzegać wszystkich zasad i rozważyć dobrowolną rejestrację. Pod koniec 2024 roku pojawiły się dyskusje o obniżeniu progu do 250 g, aby dostosować się do norm europejskich, ale na 2025 rok 500 g pozostaje granicą prawną lexology.com.
• Proces rejestracji: Aby się zarejestrować, należy założyć konto w systemie SHGM IHA, a następnie przesłać informacje o pilocie i szczegóły dotyczące drona. Rejestracja pilota wymaga podania danych osobowych (imię, kontakt, adres), przesłania zdjęcia dokumentu tożsamości oraz – dla osób powyżej 18 roku życia – zaświadczenia o niekaralności maker.robotistan.com (uzyskanego przez e-Devlet). Osoby niepełnoletnie (poniżej 18 lat) potrzebują notarialnej zgody rodziców maker.robotistan.com. Po zatwierdzeniu profilu pilota i nadaniu numeru identyfikacyjnego pilota, użytkownik rejestruje każdy dron, podając jego markę, model, numer seryjny, wagę itp. Każdy zatwierdzony dron otrzymuje numer rejestracyjny (oraz klasyfikację kategorii İHA0/1/2/3). Rejestracja jest bezpłatna i dość szybka, jeśli dokumenty są poprawne droneweather.com.tr. Po rejestracji właściciel powinien oznaczyć drona jego kodem rejestracyjnym (szczególnie w przypadku dronów İHA0, jak wspomniano) droneweather.com.tr.
• Licencjonowanie pilotów: Jak omówiono w sekcjach dotyczących rekreacji i działalności komercyjnej, Turcja wymaga licencji dla pilotów dronów obsługujących większe drony lub jakiekolwiek drony komercyjnie. System licencjonowania jest podzielony według kategorii wagowych: brak licencji dla czysto hobbystycznego użycia dronów <4 kg, Certyfikat Pilota İHA1 dla dronów 4–25 kg oraz Certyfikat Pilota İHA2 dla dronów powyżej 25 kg (obejmujący również klasę İHA3) droneweather.com.tr. Aby uzyskać licencję İHA1 lub İHA2, należy zapisać się do certyfikowanej szkoły pilotażu dronów (organizacji szkoleniowej upoważnionej przez SHGM). Program nauczania obejmuje przepisy lotnicze, zasady lotu, procedury operacyjne, bezpieczeństwo oraz praktyczne szkolenie w lataniu. Na końcu przeprowadzany jest egzamin i ocena praktyczna. Po pozytywnym wyniku szkoła wydaje zaświadczenie o ukończeniu kursu, a SHGM wydaje oficjalny certyfikat/licencję pilota. Licencja wskazuje kategorię, do której pilot jest uprawniony. Co ważne, nawet hobbyści mogą dobrowolnie przejść szkolenie i uzyskać certyfikat, co jest zalecane ze względów bezpieczeństwa. Do 2020 roku Ministerstwo Edukacji przejęło zatwierdzanie programów kursów dronowych w celu standaryzacji szkoleń web.shgm.gov.tr, więc obecne programy szkoleniowe są dość solidne.
• Minimalny wiek: Przepisy w Turcji pozwalają na stosunkowo młodych pilotów w przypadku małych dronów: 12 lat dla operacji klasy İHA0 (zalecany nadzór) lexology.com. Dla İHA1 (4–25 kg) minimalny wiek to 15 lat lexology.com, a dla İHA2 to 18 lat. Wiek ten odzwierciedla rosnące ryzyko/skomplikowanie większych dronów.
• Operatorzy zagraniczni: Obywatele obcych państw nie mogą bezpośrednio rejestrować się jako piloci dronów w systemie SHGM (do logowania wymagany jest turecki numer identyfikacyjny). Dlatego, jeśli gość chce latać dronem w Turcji, obowiązuje specjalna procedura. Turyści lub zagraniczni piloci dronów muszą złożyć wniosek o Zezwolenie na Lot za pośrednictwem kanałów dyplomatycznych co najmniej 20 dni roboczych przed lotem uavcoach.com uavcoach.com. Obejmuje to kontakt z turecką ambasadą/konsulatem lub przesłanie formalnej prośby przez organ lotnictwa cywilnego kraju wnioskującego do SHGM. Operator zagraniczny musi wypełnić Wniosek o Zezwolenie na Lot UAV (Formularz FR-23) drone-laws.com, dostarczyć kopie rejestracji/licencji drona z kraju pochodzenia oraz okazać dowód ubezpieczenia drona drone-laws.com. Wymagana jest zgoda tureckich władz lotnictwa cywilnego i wojskowych; jeśli zostanie udzielona, obszar lotu operatora zagranicznego zostanie opublikowany poprzez NOTAM drone-laws.com. Dodatkowo, wszystkie loty operatora zagranicznego musi nadzorować obywatel Turcji posiadający co najmniej licencję pilota İHA2 jako pilot bezpieczeństwa drone-laws.com. Zagraniczne drony ≥500 g mogą zostać zatrzymane na granicy; celnicy często proszą o „Dokument Zgodności Technicznej” z SHGM (Formularz FR-03) dla drona. Dlatego podróżni zagraniczni powinni załatwić to wcześniej lub być gotowi do złożenia wniosku na lotnisku. Ogólnie rzecz biorąc, latanie jako turysta jest możliwe, ale wymaga znacznej ilości formalności. Wielu turystów z małymi dronami (np. <500 g DJI Mini) nadal nieformalnie lata w rejonach turystycznych, ale oficjalnie oczekuje się od nich posiadania tych zezwoleń. Bezpiecznym zaleceniem jest przejście przez odpowiednie procedury lub wynajęcie lokalnego licencjonowanego operatora do wszelkich poważnych prac z dronem.
• Rejestracja sprzedaży i przekazania: Tureckie prawo (artykuł 144) zobowiązuje również sprzedawców dronów do rejestrowania danych nabywcy dla dronów ≥500 g lexology.com. Jeśli sprzedajesz lub przekazujesz drona innej osobie, nowy właściciel musi zarejestrować go na swoje nazwisko, a najlepiej, abyś zaktualizował system. Nieudokumentowane przekazania mogą prowadzić do problemów z odpowiedzialnością, jeśli dron zostanie później użyty w niewłaściwy sposób.

Podsumowując, każdy operator drona w Turcji musi zarejestrować się w systemie, a jeśli dotyczy, uzyskać licencję. Lataniem bez spełnienia tych wymogów nie warto ryzykować, biorąc pod uwagę egzekwowanie przepisów i kary finansowe. System integruje zarządzanie pilotami, dronami i pozwoleniami na loty w jednym portalu, co jest dość zaawansowane w porównaniu z wieloma krajami. Operatorzy powinni na bieżąco aktualizować swoje dane w systemie i zawsze upewniać się, że zarówno oni, jak i ich statki powietrzne są odpowiednio udokumentowani.

Ograniczenia wysokości, odległości i geofencingu

Tureckie przepisy dotyczące dronów obejmują ścisłe limity operacyjne dotyczące wysokości i obszaru lotu, aby zmniejszyć ryzyko dla innych statków powietrznych i osób na ziemi. Oto kluczowe ograniczenia:

• Maksymalna wysokość: 120 m (400 stóp) AGL. Jest to twardy limit dla prawie wszystkich cywilnych lotów dronami w Turcji uavcoach.com drone-laws.com. Limit wysokości jest zgodny z międzynarodowymi standardami (EASA i FAA również stosują ~120 m jako ogólny limit dla niekontrolowanych operacji dronami). Utrzymywanie się poniżej 120 m znacznie zmniejsza ryzyko napotkania załogowych statków powietrznych (które zwykle latają wyżej, z wyjątkiem startu/lądowania). Ogranicza to także potencjalną energię uderzenia drona. Wyjątek: Wyższe wysokości mogą być zatwierdzone indywidualnie dla specjalnych operacji w wydzielonej przestrzeni powietrznej – na przykład, dozwolony projekt mapowania w odległym rejonie może uzyskać zgodę na lot na 200 m, ale będzie to wyraźnie zaznaczone w pozwoleniu lotniczym SHGM. Bez wyraźnej zgody, loty powyżej 120 m są nielegalne.
• Przestrzeń kontrolowana i okolice lotnisk: Drony są generalnie wykluczone z lotów w kontrolowanej przestrzeni powietrznej wokół lotnisk bez koordynacji. Tureckie przepisy wprowadzają bufor 9 km od lotnisk/lotniskowisk, gdzie loty dronami są zabronione, chyba że uzyskano specjalne zezwolenie maker.robotistan.com. Ten 9-kilometrowy (~5 NM) promień od najbliższego progu pasa startowego to w większości przypadków całkowita strefa zakazu lotów dla dronów. Lataniem dronem w pobliżu ścieżek podejścia/odlotu lotniska jest niezwykle niebezpieczne i surowo karane. Nawet poza 9 km piloci dronów muszą uważać na statki powietrzne; jeśli operują np. w odległości 15 km od dużego lotniska, powinni utrzymywać się znacznie poniżej 120 m i być gotowi ustąpić miejsca nisko lecącym śmigłowcom. Najlepiej korzystać z mapy SHGM lub zapytać w razie wątpliwości – niektóre mniejsze lotniska/lądowiska mogą mieć inne lokalne ograniczenia opublikowane.
• Odległość pozioma od ludzi/mienia: Jak wspomniano wcześniej, piloci muszą zachować bezpieczną odległość od osób postronnych, budynków, pojazdów i statków. Zalecenie to co najmniej 50 metrów od wszelkich osób lub mienia niebędących pod kontrolą pilota droneweather.com.tr. W praktyce nie należy latać bezpośrednio nad domami, drogami ani tłumami. Jeśli operujesz na otwartym terenie (pole, park), powinieneś zachować 50 m odstępu od osób postronnych. W przypadku małych dronów poniżej 2 kg dopuszczalna jest pewna elastyczność (krótkotrwałe zbliżenie może nie być karane, jeśli odbywa się bezpiecznie), ale ogólna zasada to unikanie przelotów nad kimkolwiek. Pamiętaj, że „osoby postronne” obejmują także widzów, którzy mogą obserwować twojego drona, ale nie wyrazili zgody na udział w operacji.
• Strefy zakazu lotów (strefy czerwone): Tureckie władze wyznaczają niektóre obszary jako całkowite strefy zakazu lotów dla dronów. Zgodnie z instrukcją SHGM i publikacjami AIP obejmują one:
  • Strefy wojskowe: Bazy, poligony i obiekty wojskowe (w tym zakłady przemysłu obronnego) są niedostępne maker.robotistan.com.
  • Obiekty o znaczeniu bezpieczeństwa/wrażliwe: Obejmuje to komisariaty policji, więzienia, budynki służb wywiadowczych, przejścia graniczne, rafinerie i magazyny paliw, składy amunicji, elektrownie i podobną infrastrukturę krytyczną maker.robotistan.com. Są one uznawane za obiekty o wysokim poziomie bezpieczeństwa; lot dronem w ich pobliżu może być uznany za poważne zagrożenie.
  • Budynki rządowe: Obszary wokół Pałacu Prezydenckiego, parlamentu, ministerstw itp. często mają ograniczenia w przestrzeni powietrznej (czasami tymczasowe, czasami stałe). Na przykład w centrum Ankary istnieje wiele stref ograniczonych dla dronów.
  • Obiekty historyczne: Niektóre główne atrakcje turystyczne lub zabytki mają lokalne zasady zakazu lotów, aby chronić zarówno obiekt, jak i odwiedzających. (Np. loty nad zatłoczonymi zabytkami, takimi jak Pałac Topkapı w Stambule lub w pobliżu stref balonów na gorące powietrze w Kapadocji mogą być ograniczone bez zezwolenia – zawsze sprawdzaj lokalne wytyczne.)
  • Parki narodowe/rezerwaty przyrody: Niektóre ekologicznie wrażliwe obszary zakazują lotów dronami, aby nie zakłócać dzikiej przyrody (nie jest to zasada ogólna, ale niektóre parki mogą ją mieć).
  • „Specjalne strefy bezpieczeństwa”: Czasami lokalni gubernatorzy ustanawiają tymczasowe strefy zakazu lotów (np. podczas dużych wydarzeń publicznych, wizyt VIP lub w odpowiedzi na zagrożenia bezpieczeństwa). Są one zazwyczaj ogłaszane przez NOTAM lub lokalne media.
  W systemie SHGM są one oznaczone jako strefy czerwone, gdzie loty są albo całkowicie zabronione, albo wymagają specjalnej zgody na wysokim szczeblu. Zezwolenie na lot w strefie czerwonej nie zostanie wydane, chyba że wystąpią wyjątkowe okoliczności i uzyskane zostaną zgody wszystkich właściwych organów lexology.com. Zasadniczo, jeśli złożysz wniosek o lot w strefie czerwonej, SHGM przekaże go do wojska/policji/wywiadu w zależności od strefy; bez ich wyraźnej zgody zostanie on odrzucony.
„Zielone” vs „Czerwone” vs „Żółte” strefy: Mapa lotów dronów używana przez SHGM kategoryzuje przestrzeń powietrzną dla dronów:Zielone strefy: Obszary generalnie dostępne do latania dronem do 120 m, po dokonaniu odpowiedniego zgłoszenia/uzyskania zgody przez system. Są to miejsca oddalone od lotnisk i obiektów wrażliwych, zazwyczaj tereny wiejskie lub wyznaczone parki. Nadal musisz użyć systemu, aby potwierdzić obszar i uzyskać automatyczną zgodę, ale nie jest wymagana dalsza koordynacja lexology.com.Żółte lub pomarańczowe strefy: Mogą to być obszary wymagające pewnej koordynacji lub mające określone ograniczenia czasowe. Na przykład obszar blisko, ale poza strefą kontrolowaną lotniska, może być oznaczony na żółto – co oznacza, że możesz uzyskać pozwolenie, jeśli zgodzisz się na określone limity wysokości lub czas (np. tylko w niedziele itp.). System może wymagać ręcznej weryfikacji przez urzędnika.Czerwone strefy: Jak omówiono, są to obszary zakazane lub dostępne wyłącznie za specjalnym pozwoleniem. Zazwyczaj użytkownik nie może nawet wybrać tych obszarów do lotu w aplikacji; a jeśli to zrobi, uruchamia to ręczny proces wniosku, który prawdopodobnie zakończy się odmową, chyba że masz współsponsora rządowego.Dodatkowo, gęstość zaludnienia lokalnego jest brana pod uwagę w analizie ryzyka. Instrukcja SHGM definiuje typy obszarów jako „bardzo zatłoczone”, „zatłoczone” i „niezamieszkane” lexology.com lexology.com. Loty nad bardzo zatłoczonymi obszarami (centra miast, zatłoczone plaże itp.) niosą najwyższe ryzyko i są zazwyczaj zabronione dla hobbystów oraz wymagają silnego uzasadnienia dla profesjonalistów. Mniej zaludnione obszary mogą pozwalać na większą swobodę.Linia widoczności i obserwator wizualny: Jak wspomniano, musisz zawsze utrzymywać drona w zasięgu wzroku. Jeśli operacja wymaga lotu poza zasięg wzroku (np. za budynkiem), powinieneś mieć obserwatora wizualnego, który widzi drona i komunikuje się z tobą. Operacje BVLOS nie są legalne bez specjalnego zwolnienia SHGM lub w ramach projektów pilotażowych.Noc i pogoda: Drony nie mogą być używane w nocy bez wyraźnego pozwolenia. Jeśli zostanie ono udzielone (zazwyczaj dla operacji komercyjnych z odpowiednim oświetleniem UAV), dron musi mieć oświetlenie antykolizyjne (jasny stroboskop widoczny z daleka), a pilot powinien zachować szczególną ostrożność. Ponadto dronów nie należy używać w trudnych warunkach pogodowych – silny wiatr przekraczający możliwości drona, opady mogące uszkodzić elektronikę lub jakiekolwiek warunki, w których nie możesz utrzymać orientacji. Choć nie wszystkie te zasady są zapisane w prawie, istnieje ogólna klauzula bezpieczeństwa, że operacje nie mogą stwarzać zagrożenia dla innych statków powietrznych ani osób lexology.com lexology.com, a lot w niebezpiecznych warunkach pogodowych może to naruszać.
• Brak wyścigów FPV w przestrzeni publicznej: Wyścigi dronów First-Person-View mają niszowe grono zwolenników; jednak w Turcji wyścigi FPV (które obejmują użycie gogli i często latanie poza bezpośrednią linią wzroku wokół przeszkód) są dozwolone tylko w zamkniętych/prywatnych miejscach lub podczas zorganizowanych wydarzeń z zachowaniem środków bezpieczeństwa. Organizowanie spontanicznych wyścigów FPV w parku naruszałoby zasadę VLOS oraz prawdopodobnie zasadę „zakazu lotów nad ludźmi”.
• Geofencing: Chociaż tureckie prawo nie nakazuje wprost stosowania technologii geofencingu, wielu producentów wprowadza blokady geograficzne (zwłaszcza w pobliżu lotnisk). Jako operator nie powinieneś próbować omijać ani hakować tych zabezpieczeń. SHGM zachęca pilotów do aktualizowania oprogramowania drona, aby posiadać najnowsze dane geofencingowe dotyczące stref zakazu lotów w Turcji. Baza danych DJI „No-Fly Zone” na przykład obejmuje wiele tureckich lotnisk i obiektów wrażliwych. Jeśli twój dron sygnalizuje ostrzeżenie o strefie zakazanej, nie powinieneś tam latać, chyba że posiadasz kody uprawniające od producenta oraz prawne zezwolenie od SHGM.

Podsumowując, zasady dotyczące przestrzeni powietrznej Turcji dla dronów mają na celu odzwierciedlenie ostrożności stosowanej w lotnictwie załogowym. Lataj nisko (poniżej 120 m), z dala od miejsc wrażliwych i ludzi, oraz utrzymuj drona w zasięgu wzroku. Dzięki temu hobbyści mogą cieszyć się lataniem w dozwolonych miejscach (jak otwarte tereny wiejskie czy wyznaczone lotniska modelarskie), a operatorzy komercyjni mogą realizować misje z akceptowalnym ryzykiem. Ignorowanie tych ograniczeń – na przykład latanie wysoko nad Stambułem lub w pobliżu lotniska – jest niezwykle niebezpieczne i szybko spotka się z reakcją organów ścigania.

Prywatność i ochrona danych

Prywatność jest istotną kwestią przy użytkowaniu dronów, a tureckie przepisy odnoszą się do niej zarówno poprzez ogólne ustawy, jak i szczegółowe wytyczne dla użytkowników dronów. Chociaż w Turcji nie ma odrębnej ustawy o prywatności dotyczącej dronów, obowiązują istniejące ramy prawne:

• Ochrona danych osobowych (KVKK): Turecka ustawa o ochronie danych osobowych nr 6698 (znana jako KVKK) reguluje zbieranie, przetwarzanie i przechowywanie danych osobowych, w tym obrazów lub nagrań wideo osób możliwych do zidentyfikowania dlapiperdataprotection.com. Jeśli dron jest wyposażony w kamerę, każde nagranie obejmujące ludzi może być uznane za dane osobowe. Zgodnie z KVKK (podobnie jak w unijnym RODO), co do zasady należy mieć podstawę prawną do zbierania danych osobowych (np. zgodę, uzasadniony interes itp.) i szanować prawo do prywatności. Dla hobbystów dronowych oznacza to, że należy unikać rejestrowania wyraźnych ujęć osób bez ich zgody, zwłaszcza w miejscach prywatnych. Publikowanie lub udostępnianie nagrań z drona, na których można zidentyfikować osoby (twarze, tablice rejestracyjne itp.) bez zgody, może skutkować skargami do Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Operatorzy komercyjni (np. wykonujący zdjęcia lotnicze) powinni uzyskać podpisane zgody od osób lub przynajmniej poinformować je o nagraniu.
• Turecki kodeks cywilny (prawo do prywatności): Kodeks cywilny i powiązane ustawy chronią prawo do prywatnego życia i wizerunku jednostki. Używanie drona do zaglądania do czyjegoś domu lub ogrodu, albo nagrywania kogoś w prywatnej chwili, może stanowić naruszenie prywatności. Ofiary mogą dochodzić odszkodowania na drodze cywilnej. Istnieją także przepisy karne: Turecki kodeks karny zawiera artykuły przeciwko bezprawnemu nagrywaniu danych osobowych oraz naruszaniu prywatności życia osobistego. Jeśli dron jest używany w sposób naruszający te przepisy (na przykład filmowanie kogoś w domu przez okno), operator może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej lub ukarany grzywną.
• Publikowanie wideo/zdjęć: Poza ochroną danych, rozpowszechnianie zdjęć lotniczych może podlegać innym przepisom. Na przykład publikowanie zdjęć lotniczych niektórych strategicznych miejsc może naruszać zasady bezpieczeństwa narodowego (Turcja w przeszłości ograniczała fotografowanie obiektów wojskowych lub chronionych). Zaleca się, aby nie udostępniać publicznie szczegółowych ujęć instalacji wojskowych lub infrastruktury krytycznej. Dodatkowo, publikując nagrania z drona w internecie, rozmycie twarzy lub tablic rejestracyjnych może pomóc uniknąć problemów z prywatnością.
• Szczególne uwagi: Nadzór nad tłumem – Jeśli latasz nad publicznym protestem lub plażą, nawet jeśli nie jest to „strefa zakazu lotów”, możesz naruszyć uzasadnione oczekiwanie prywatności osób. Tureckie władze nie wydały szczegółowych wytycznych dotyczących prywatności dla hobbystów, ale zasada „nie szpieguj ludzi” powinna być przestrzegana. W praktyce latanie dronem z kamerą w turystycznych miejscach (np. wzdłuż wybrzeża) jest tolerowane, o ile nie nękasz nikogo; jednak jeśli pojawią się skargi, możesz zostać poproszony o lądowanie.
• Nagrywanie dźwięku: Rzadki przypadek, ale jeśli twój dron nagrywałby dźwięk (niektóre zaawansowane drony mogą rejestrować dźwięk przez wbudowane mikrofony lub po podłączeniu urządzeń), pamiętaj, że przepisy dotyczące nagrywania dźwięku są jeszcze bardziej rygorystyczne. Nagrywanie czyjejś rozmowy bez zgody jest nielegalne. Większość dronów hobbystycznych nie nagrywa dźwięku, ale warto o tym pamiętać przy zaawansowanych konfiguracjach.
• Nadzór rządowy a prywatność: Jak wspomniano, organy ścigania mogą używać dronów do nadzoru w określonych przypadkach, ale osoby nadzorowane zgłaszają obawy dotyczące prywatności. Jeśli jesteś osobą prywatną, generalnie nie możesz używać drona do nadzorowania innych. Na przykład prywatny detektyw używający drona do śledzenia kogoś może naruszać wiele przepisów. Zawsze upewnij się, że masz zgodę właściciela nieruchomości, jeśli filmujesz nad terenem prywatnym (np. wykonując zdjęcia nieruchomości).
• Bezpieczeństwo danych: Jeśli zbierasz jakiekolwiek dane osobowe za pomocą drona (np. podczas inspekcji dachu przypadkowo nagrałeś sąsiadów), KVKK zobowiązuje cię do zabezpieczenia tych danych i niewykorzystywania ich w niewłaściwy sposób dlapiperdataprotection.com. Komercyjni operatorzy dronów powinni mieć polityki dotyczące przechowywania i usuwania nagrań.
• Zgoda i powiadomienia: Dobrą praktyką jest poinformowanie osób w pobliżu przed lotem, zwłaszcza jeśli latasz nisko z kamerą. Na przykład, jeśli planujesz fotografię dronem w parku publicznym, uprzejme ogłoszenie („Będę robić zdjęcia z powietrza dronem, proszę dać znać, jeśli ktoś ma zastrzeżenia”) może znacznie pomóc w rozwiązaniu kwestii prywatności i bezpieczeństwa. Oczywiście w zatłoczonym mieście nie jest to praktyczne, więc domyślnie należy trzymać się zasad (brak lotów nad tłumem itp., co z założenia chroni prywatność przez zachowanie dystansu).
• Wrażliwość kulturowa: Pamiętaj, że w niektórych miejscach (np. obiekty religijne) mogą obowiązywać niepisane zasady dotyczące fotografowania. Zawsze lepiej jest uszanować prywatność i lokalne zwyczaje podczas lotu.

Podsumowując, chociaż Turcja wspiera innowacje związane z dronami, oczekuje również od operatorów poszanowania prywatności i praw do danych osobowych. Połączenie ogólnych przepisów dotyczących prywatności oraz szczegółowych zasad operowania dronami (takich jak zakaz lotów nad tłumem czy terenami prywatnymi) wspólnie ogranicza naruszenia prywatności. W razie wątpliwości najlepiej założyć, że dana osoba nie chce być nagrywana przez twojego drona, chyba że wyrazi na to zgodę. Latając odpowiedzialnie i skupiając się na krajobrazach lub własnej posesji, możesz uniknąć problemów z prywatnością. Pamiętaj: to, że twój dron fizycznie może zajrzeć na czyjeś podwórko, nie oznacza, że masz do tego prawo – takie działanie może prowadzić zarówno do problemów prawnych, jak i niechęci społeczności.

Strefy zakazu lotów i środki egzekwowania przepisów

Turcja poważnie traktuje nieautoryzowane loty dronami i istnieją solidne mechanizmy egzekwowania przepisów, aby zapobiegać i karać naruszenia w strefach zakazu lotów lub inne wykroczenia. Wiele stref zakazu lotów omówiliśmy już w sekcji o ograniczeniach; tutaj podsumowujemy i omawiamy egzekwowanie przepisów:

Zdefiniowane strefy zakazu lotów: Są to obszary, w których operacje dronami są kategorycznie zabronione bez specjalnego zezwolenia rządowego. Podsumowanie najważniejszych z nich:

• Lotniska i ścieżki podejścia/odlotu statków powietrznych: Jak wspomniano, ~9 km wokół lotnisk to strefa zakazu lotów. Jest to niepodważalne dla hobbystów i większości profesjonalistów. Dodatkowo nie wolno latać w korytarzu podejścia do lotniska nawet poza 9 km, jeśli samolot jest na podejściu. Przestrzeń powietrzna nad pasami startowymi i ich bezpośrednim otoczeniem jest kontrolowana i dostępna dla dronów tylko w przypadku wyraźnej koordynacji (co jest niezwykle rzadkie, być może tylko przy oficjalnej inspekcji pasa za zgodą ATC).
• Obiekty wojskowe i bezpieczeństwa: Wszystkie strefy wojskowe są zazwyczaj publikowane jako zabronione lub ograniczone w AIP (z identyfikatorami). Lot w tych miejscach może skutkować natychmiastową reakcją wojska lub policji. Turcja używała nawet broni zakłócającej drony na bazach wojskowych do zestrzeliwania niezidentyfikowanych dronów. To samo dotyczy okolic budynku Narodowego Wywiadu itp.
• Regiony przygraniczne: Loty w pobliżu granic Turcji (z Syrią, Irakiem, Iranem itp.) mogą być postrzegane jako zagrożenie dla bezpieczeństwa, zwłaszcza w kontekście konfliktów regionalnych. Jeśli nie masz zezwolenia, unikaj tych obszarów.
• Infrastruktura krytyczna: Zakaz lotów nad elektrowniami, tamami, rurociągami naftowymi, węzłami telekomunikacyjnymi itp., jak wymieniono przez władze maker.robotistan.com.
• Obszary z tymczasowymi ograniczeniami lotów: Obejmują one miejsca akcji ratunkowych (np. strefy katastrof po trzęsieniu ziemi mogą być ogłoszone strefami bez dronów, aby umożliwić pracę helikopterom), duże wydarzenia publiczne (takie jak coroczne obchody Dnia Republiki, wielkie finały sportowe – często NOTAM zakazuje wszystkich UAV w mieście w określonych godzinach) oraz przemieszczanie się VIP-ów (gdy podróżuje Prezydent, często obowiązuje szeroki zakaz UAV w ramach środków bezpieczeństwa).
• Obszary objęte NOTAM: Piloci muszą sprawdzać NOTAM-y (Notices to Airmen – obecnie także dla „airmen and airwomen”) – czasami wyraźnie wspominają o ograniczeniach dla UAV. Mapa dronów SHGM lub strona internetowa mogą to ułatwić, ale obowiązkiem pilota jest być na bieżąco. Lot w obszarze objętym ograniczeniem NOTAM jest równoznaczny z naruszeniem strefy zakazu lotów droneweather.com.tr.

Egzekwowanie i wykrywanie:
Tureckie władze stosują kilka metod egzekwowania przepisów dotyczących dronów:

• Patrole policyjne: W obszarach miejskich jednostki policji są szkolone do reagowania na zauważone drony. Jeśli funkcjonariusz zobaczy drona tam, gdzie nie powinien się znajdować (np. nad tłumem lub w pobliżu wrażliwego obiektu), spróbuje zlokalizować operatora (często szukając osoby z kontrolerem) i zatrzymać lot. Policja ma prawo zażądać okazania dowodu rejestracji pilota i pozwolenia na lot. W przypadku ich braku może nałożyć mandat na miejscu lub zabrać cię na komisariat w celu podjęcia dalszych działań.
• Elektroniczne systemy wykrywania: Niektóre wrażliwe miejsca (lotniska, budynki rządowe) posiadają systemy wykrywania i zagłuszania dronów. Mogą one wykrywać częstotliwości radiowe dronów lub śledzić typowe sygnatury dronów na radarze. Na przykład na lotniskach w Turcji wdrożono systemy, które mogą wykrywać i automatycznie zagłuszać/zmuszać do lądowania drony, które zbliżą się do ich okolicy. Służby ochrony podczas wydarzeń używają także przenośnych zagłuszaczy RF, które mogą zestrzelić drona poprzez przerwanie łącza sterującego (to jeden z powodów, dla których utrata łącza wymaga, by dron automatycznie lądował lub wracał – to obowiązkowa funkcja dla większych dronów lexology.com).
• Drony przechwytujące: Turecka policja i wojsko eksperymentowały z UAV antydronowymi – dronami, które mogą przechwytywać inne drony w sieci lub w inny sposób je unieszkodliwiać. Choć nie są powszechne, takie systemy istnieją na potrzeby scenariuszy o wysokim poziomie bezpieczeństwa (np. w celu ochrony zgromadzenia masowego lub VIP-a mogą mieć drona przechwytującego w gotowości).
• Zgłaszanie przez obywateli: Obywatele często zgłaszają nielegalne loty dronów, zwłaszcza jeśli dron wydaje się filmować ludzi lub szpiegować. W Turcji społeczeństwo jest dość wyczulone na kwestie bezpieczeństwa, więc dron zawieszony w dziwnym miejscu może skłonić kogoś do wezwania policji. W mniejszych miastach jest to jeszcze bardziej prawdopodobne.
• Inspekcje administracyjne: SHGM może samodzielnie przeprowadzać kontrole zarejestrowanych operatorów. Na przykład mogą skontrolować szkołę szkolącą operatorów dronów lub dzienniki operatora komercyjnego. Jeśli stwierdzą, że loty odbywały się bez odpowiedniego pozwolenia, mogą ukarać operatora po fakcie.

Kary i działania prawne:
Gdy ktoś zostanie przyłapany na naruszeniu przepisów dotyczących dronów, mogą go spotkać różne konsekwencje (szczegółowe kary w następnej sekcji). Działania egzekucyjne obejmują:

• Kary administracyjne: To najczęstsze sankcje. Od 2025 roku latanie dronem bez rejestracji lub bez uzyskania wymaganego pozwolenia na lot może skutkować wysoką grzywną w wysokości 78 701 lir tureckich donanimhaber.com za każde naruszenie. Kara ta została zaktualizowana na 2025 rok (wzrost o 43,94% w stosunku do poprzedniego roku, zgodnie z inflacją) donanimhaber.com. Podkreśla to, jak poważnie Turcja podchodzi do obowiązku rejestracji pilotów i składania planów lotu. Osobne grzywny (od 19 668 TL do 131 176 TL) mają zastosowanie, jeśli lot drona faktycznie zagraża załogowym statkom powietrznym lub ruchowi lotniczemu donanimhaber.com. Na przykład, jeśli Twój dron wleci na ścieżkę podejścia do lotniska i samolot pasażerski będzie musiał zmienić kurs, spodziewaj się maksymalnej kary za zagrożenie (~131 tys. TL) i możliwych zarzutów karnych.
• Konfiskata drona: Organy ścigania mają prawo skonfiskować drony używane niezgodnie z przepisami. Często dron zostaje zatrzymany jako dowód i może nie zostać zwrócony, zwłaszcza jeśli został użyty w poważnym wykroczeniu. Policja w niektórych prowincjach wyraźnie ostrzegała, że nieautoryzowane drony będą zabierane na miejscu artvin.pol.tr. Sąd może również orzec o trwałym przepadku drona.
• Cofnięcie/zawieszenie licencji: Jeśli licencjonowany pilot rażąco naruszy przepisy, SHGM może zawiesić lub cofnąć jego certyfikat pilota drona. Może się to zdarzyć na przykład, gdy certyfikowany operator komercyjny latał lekkomyślnie i spowodował wypadek. Wtedy będzie musiał przejść ponowne szkolenie lub może zostać czasowo pozbawiony możliwości ponownej certyfikacji.
• Zarzuty karne: Niektóre wykroczenia związane z dronami mogą osiągnąć poziom przestępstw. Artykuł 179(2) Tureckiego Kodeksu Karnego dotyczący narażania bezpieczeństwa ruchu może potencjalnie mieć zastosowanie do incydentów z udziałem dronów – przewiduje on karę dla każdego, kto naraża bezpieczeństwo transportu lotniczego kandemir.av.tr tbbdergisi.barobirlik.org.tr. Jeśli dron poważnie zakłóci pracę statku powietrznego, prokuratorzy mogą postawić operatorowi zarzuty na podstawie tego przepisu, który przewiduje możliwość pozbawienia wolności. Dodatkowo, jeśli dron jest używany celowo do nielegalnej inwigilacji, prześladowania lub wspierania działalności przestępczej, mogą pojawić się zarzuty takie jak naruszenie prywatności, szpiegostwo lub pomocnictwo w przestępstwie. W czasie stanu wyjątkowego lub w strefach wojskowych o ograniczonym dostępie, nieautoryzowane loty dronem mogą być nawet traktowane jako przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu narodowemu. Są to przypadki skrajne, ale warte odnotowania.
• Odpowiedzialność cywilna: Oprócz kar nakładanych przez władze, operatorzy dronów ponoszą odpowiedzialność cywilną za wszelkie szkody wyrządzone przez ich drona. Jeśli dron rozbije się o czyjś samochód lub zrani osobę, operator (a potencjalnie także zarejestrowany właściciel) może zostać pozwany o odszkodowanie. To jeden z powodów, dla których wymagane jest ubezpieczenie – aby pokryć takie szkody wobec osób trzecich. Przepisy SHGM wyraźnie stanowią, że operator i/lub pilot drona odpowiada za szkody wyrządzone osobom trzecim lexology.com lexology.com.

Przykłady egzekwowania przepisów: W latach 2023–2024 tureckie władze zajmowały się różnymi incydentami z udziałem dronów. Na przykład turyści latający dronami w Kapadocji (popularnym, ale wrażliwym rejonie ze względu na balony na gorące powietrze) zostali ukarani grzywną za zbliżanie się zbyt blisko balonów. W Stambule policja uziemiła drony latające nad dużymi tłumami podczas meczów piłkarskich (prawdopodobnie byli to ciekawscy hobbyści, ale jest to zabronione). W poprzednich latach odnotowano grzywny w wysokości około 8 000 TL za drobniejsze wykroczenia, takie jak lot bez zezwolenia w centrum miasta nevsehir.pol.tr – były to kary sprzed podwyżki mandatów w 2025 roku. Obecnie to samo wykroczenie kosztuje 78 tys. TL, co stanowi ogromny środek odstraszający. W zasadzie egzekwowanie przepisów przeszło od upomnień lub niewielkich grzywien do naprawdę dotkliwych kar finansowych, aby zapewnić przestrzeganie prawa.

Jak unikać kłopotów: Najlepszym podejściem jest prewencja. Zawsze sprawdzaj SHGM „Uçuş Bölgeleri Haritası” (Mapa Stref Lotów), która jest dostępna po zalogowaniu się do systemu IHA drone.net.tr. Mapa pokazuje Twoje miasto/obszar z oznaczeniem stref kolorami, dzięki czemu wiesz, gdzie możesz latać po uzyskaniu prostej zgody online, a gdzie nie możesz. Wnioskuj o niezbędne pozwolenia na lot – zajmuje to tylko chwilę online, a Ty masz wtedy dokument potwierdzający legalność. Noś przy sobie kopię pozwolenia (lub zrzut ekranu) podczas lotu. Jeśli podejdzie do Ciebie policja, bądź współpracujący, pokaż rejestrację/pozwolenie i bądź gotów natychmiast wylądować, jeśli zostaniesz o to poproszony. Przestrzegając zasad i korzystając z oficjalnego systemu, bardzo mało prawdopodobne jest, że spotka Cię jakiekolwiek postępowanie egzekucyjne. Tureckie władze ds. dronów nie są przeciwne lataniu dronami; po prostu nalegają, aby odbywało się to w ramach ustalonych zasad bezpieczeństwa.

Kary i grzywny za naruszenia

Turcja posiada system kar administracyjnych za naruszenia przepisów dotyczących dronów, które są aktualizowane corocznie. Kary te zostały znacznie podwyższone pod koniec 2024 roku, aby nadążały za inflacją i nadal skutecznie zniechęcały do lekkomyślnego używania dronów. Poniżej znajdują się kluczowe kary na rok 2025 (kwoty w tureckich lirach, TL):

• Lot bez rejestracji lub pozwolenia: Jeśli obsługujesz drona, który nie jest zarejestrowany (a powinien być) lub latasz bez uzyskania wymaganego zezwolenia/zgody SHGM na lot, możesz zostać ukarany grzywną w wysokości ₺78,701 donanimhaber.com. To drastyczny wzrost w porównaniu do kar z poprzednich lat (np. kilka lat temu wynosiła ok. ₺8,500 nevsehir.pol.tr). Grzywna nakładana jest za każdy incydent, więc każdy nieautoryzowany lot może teoretycznie skutkować osobną karą. Zasada ta oznacza, że każdy lot dronem powyżej 500 g musi być rozliczony, albo jako zatwierdzony lot w systemie, albo ryzykujesz bardzo wysoką grzywnę.
• Lot w strefach zakazanych/ograniczonych: Osoby, które latają BSP z naruszeniem zasad przestrzeni powietrznej lub poza wyznaczonymi strefami, również mogą zostać ukarane grzywną. Chociaż ₺78,701 obejmuje ogólnie brak pozwolenia, istnieją też szczegółowe, stopniowane kary za narażenie lub zakłócanie ruchu innych statków powietrznych:
  • Jeśli dron zakłóci lub utrudni operacje załogowych statków powietrznych, grzywna może wynosić od ₺19,668 do ₺131,176 w zależności od powagi sytuacji donanimhaber.com. ₺131 tys. to prawdopodobnie kara za najpoważniejsze przypadki, gdy dron niemal doprowadzi do wypadku lotniczego lub podobnego zdarzenia.
  Nawet świecenie laserami na samoloty lub odpalanie nieautoryzowanych fajerwerków (wspomniane w tym samym rozporządzeniu) wiąże się z karą ₺19 668, co wskazuje, że podstawowa kwota za stworzenie jakiegokolwiek zagrożenia bezpieczeństwa to ta suma donanimhaber.com. Tak więc dron na trasie lotu może zacząć od ₺19 tys. i wzrosnąć, jeśli byłby naprawdę niebezpieczny.

Brak rejestracji sprzedaży/importu: Jak wspomniano, sprzedawcy i osoby prywatne muszą zarejestrować drony (≥500 g) w ciągu 3 dni od przekazania lub importu. Jeśli ktoś tego nie zrobi lub poda fałszywe informacje, kary administracyjne na podstawie art. 144 Prawa Lotnictwa Cywilnego mają zastosowanie lexology.com. Dokładna kwota nie jest określona w tym fragmencie, ale również podlega taryfikatorowi kar SHGM. Prawdopodobnie są to również kwoty rzędu dziesiątek tysięcy lir po aktualizacjach z 2024 roku.

Pilotowanie bez licencji: Komercyjne użytkowanie drona bez odpowiedniej licencji pilota może skutkować grzywną, a nawet nakazem zaprzestania działalności do czasu uzyskania licencji. Prawo nie podaje osobnej kwoty grzywny w dostępnych źródłach, ale SHGM może potraktować to jako nieautoryzowany lot (₺78 tys.) lub inne naruszenie przepisów.

Naruszenie zasad operacyjnych: Jeśli np. latasz powyżej 120 m lub w nocy bez zezwolenia, możesz zostać ukarany na podstawie ogólnego przepisu o nieprzestrzeganiu zasad SHGM lexology.com. Zazwyczaj egzekwowanie tych przepisów sprowadza się do grzywny za nieautoryzowany lot lub niższej kary, jeśli było to drobne wykroczenie. Ponieważ większość lotów będzie albo całkowicie legalna, albo całkowicie nielegalna, rzadko nakłada się grzywnę np. za lot na 130 m zamiast 120, chyba że było to częścią incydentu.

Prywatność/inne przepisy: Oprócz kar lotniczych można ponieść konsekwencje na podstawie innych przepisów:

• Naruszenie prywatności: Nielegalne nagrywanie kogoś może skutkować grzywną lub nawet więzieniem na podstawie tureckiego kodeksu karnego (np. bezprawne nagrywanie danych osobowych może skutkować karą pozbawienia wolności od 1 do 3 lat, a rozpowszechnianie tych danych ją zwiększa). Urząd Ochrony Danych Osobowych może również nakładać kary administracyjne za naruszenia danych, od dziesiątek tysięcy do milionów lir, choć dotyczy to zazwyczaj poważnych przypadków związanych z firmami.
• Sprowadzenie zagrożenia karalnego: Jak omówiono, TCK 179 (sprowadzenie zagrożenia w ruchu) może wiązać się z karami karnymi – potencjalnie karą więzienia do 3 lat (lub więcej, jeśli udowodniono umyślność) tbbdergisi.barobirlik.org.tr. Jednak aby to nastąpiło, incydent z dronem musiałby być dość poważny (np. zmusić pilota samolotu do wykonania manewru unikowego lub spowodować wypadek).
• Naruszenie rządowego zakazu: Podczas tymczasowego zakazu (np. zakazu używania dronów wydanego przez lokalnego gubernatora), latanie dronem może podlegać dodatkowym lokalnym karom lub postępowaniu za nieposłuszeństwo wobec oficjalnych poleceń.

Naruszenia ubezpieczeniowe: Jeśli operator komercyjny lata bez wymaganego ubezpieczenia, oprócz zakazu lotów, może zostać ukarany grzywną na podstawie przepisów ubezpieczeniowych. Rozporządzenie o ubezpieczeniu OC z 2005 roku prawdopodobnie przewiduje grzywny lub sankcje za loty bez ubezpieczenia, choć szczegóły nie są cytowane w naszych źródłach. W najgorszym wypadku, operowanie bez ubezpieczenia oznacza, że osobiście odpowiadasz za wszelkie szkody i łamiesz także zasady SHGM web.shgm.gov.tr.

Inne środki administracyjne: SHGM może wydać ostrzeżenie lub zawiesić twoją licencję pilota za drobniejsze wykroczenia. Na przykład, jeśli pilot podał nieprawidłowe informacje we wniosku o lot, ale nie doszło do szkody, może najpierw otrzymać tylko ostrzeżenie.

Warto zauważyć, że Turcja dostosowuje te grzywny co roku na podstawie „wskaźnika ponownej wyceny” (który wyniósł 58,46% na 2024 rok z powodu inflacji) donanimhaber.com. Tak więc kwoty prawdopodobnie jeszcze wzrosną w 2026 roku itd. Zasada jest taka, by odstraszanie było skuteczne. ₺78 701 to około 2 900–3 000 USD na początku 2025 roku, co jest bardzo wysoką karą za wykroczenie hobbystyczne – wyraźnie ma zniechęcać do łamania przepisów.

Proces egzekwowania kar: Zazwyczaj, jeśli zostaniesz złapany, policja lub inspektorzy SHGM wystawią protokół (tutanak). Trafia to do systemu i ty (lub twój zarejestrowany numer ID) otrzymasz rachunek za grzywnę od odpowiedniego organu (może pochodzić z Ministerstwa Finansów). Jeśli się nie zgadzasz, zwykle możesz odwołać się od kary administracyjnej do sądu w określonym czasie. Ale odwołanie pomoże tylko, jeśli masz dowody, że faktycznie miałeś pozwolenie lub coś podobnego. W większości przypadków fakty (latałeś tam/gdzie nie powinieneś) są oczywiste.

Nieopłacenie grzywien może skutkować egzekucją komorniczą i problemami z twoim numerem podatkowym. Ponadto, jeśli cudzoziemiec zostanie ukarany grzywną i wyjedzie bez zapłaty, może to skomplikować ponowny wjazd do Turcji w przyszłości.

Podsumowanie kar:

• Nieautoryzowany lot (brak rejestracji/pozwolenia): grzywna ₺78 701 donanimhaber.com.
• Loty zagrażające statkom powietrznym: grzywna do ₺131 176 donanimhaber.com.
• Mniejsze naruszenia bezpieczeństwa (laser itp.): ~₺19,668 grzywny donanimhaber.com.
• Konfiskata drona za poważne naruszenia.
• Zawieszenie/odebranie licencji dla certyfikowanych pilotów łamiących zasady.
• Odpowiedzialność cywilna i karna za szkody lub umyślne wykroczenia.

Te surowe kary podkreślają znaczenie przestrzegania przepisów. Na szczęście, przechodząc przez właściwy proces rejestracji i uzyskania zezwoleń, można znacznie zmniejszyć ryzyko otrzymania grzywny. System w Turcji jest surowy, ale też przejrzysty – osoby przestrzegające przepisów mają bardzo niskie ryzyko kar, podczas gdy ci, którzy próbują latać „pod radarem” (zamierzona gra słów), narażają się na poważne konsekwencje.

Wymagane ubezpieczenie i pozwolenia

Ubezpieczenie: Turcja jest jednym z krajów, które wymagają od operatorów dronów posiadania ubezpieczenia, szczególnie w przypadku lotów niehobbystycznych. Wynika to z faktu, że drony, jako „statki powietrzne”, mogą wyrządzić szkody osobom trzecim, a ubezpieczenie zapewnia rekompensatę dla poszkodowanych i ochronę finansową operatorów. Zgodnie z artykułem 7 SHT-İHA, żaden BSP nie może być używany bez ważnej polisy ubezpieczenia OC zgodnie z przepisami o ubezpieczeniach lotniczych cywilnychweb.shgm.gov.tr. Wymóg ten dotyczy szeroko „operatorów İHA”, czyli zarówno podmiotów komercyjnych, jak i potencjalnie osób fizycznych, jeśli działają w kontekście, gdzie oczekiwane jest ubezpieczenie. W praktyce:

• Dla hobbystów z małymi dronami (<25 kg) egzekwowanie wymogu ubezpieczenia było łagodne. Wielu okazjonalnych operatorów nie wykupuje osobnej polisy. Podsumowania SHGM wskazują, że ubezpieczenie OC nie jest obowiązkowe dla rekreacyjnych lotów BSP poniżej 25 kg, choć jest zdecydowanie zalecane l2baviation.com. W praktyce, choć prawo mówi „musisz mieć ubezpieczenie”, wdrożenie wydaje się zwalniać lub nie kontrolować ściśle pilotów hobbystycznych. Niemniej jednak, warto mieć ubezpieczenie. Niektóre polisy mieszkaniowe lub OC w życiu prywatnym mogą obejmować użycie drona – operatorzy powinni to sprawdzić.
Dla operatorów komercyjnych ubezpieczenie jest absolutnie wymagane. Podczas składania wniosku o pozwolenie na lot, operatorzy komercyjni często muszą przesłać dowód ubezpieczenia (numer polisy, nazwę ubezpieczyciela, limity pokrycia) dla drona. Wymagana kwota ubezpieczenia może się różnić w zależności od wagi/kategorii drona. Wcześniejszy oficjalny dziennik urzędowy (Resmi Gazete, 27 lipca 2017) prawdopodobnie określał minimalne wymagane pokrycie dla dronów drone-laws.com. Na przykład drony poniżej określonej wagi mogą wymagać np. 100 000 ₺ pokrycia, podczas gdy większe drony potrzebują więcej. Operatorzy zagraniczni są wyraźnie zobowiązani do okazania ubezpieczenia, a jego kwota musi spełniać tureckie przepisy drone-laws.com.
• Co obejmuje ubezpieczenie: Ubezpieczenie OC obejmuje szkody lub obrażenia wyrządzone osobom trzecim przez twojego drona. Nie obejmuje ono uszkodzenia twojego własnego drona. Dlatego operatorzy mogą również zdecydować się na zakup ubezpieczenia kadłuba dla swojego drona, ale to jest opcjonalne. Wymagane jest tylko OC. W przypadku, gdy twój dron rozbije się o okno lub zrani kogoś, polisa wypłaci odszkodowanie do wysokości sumy ubezpieczenia.
• Egzekwowanie ubezpieczenia: Jeśli będziesz uczestniczyć w incydencie i okaże się, że nie masz ubezpieczenia, oprócz sankcji prawnych, będziesz osobiście odpowiedzialny za wszystkie szkody. Ponadto SHGM może zabronić ci przyszłych operacji do czasu uzyskania ubezpieczenia. Zagraniczni piloci muszą nawet przesłać swoje dokumenty ubezpieczeniowe do SHGM przed lotem drone-laws.com.

Podsumowanie dotyczące ubezpieczenia: Chociaż prawo tego wymaga, wielu hobbystów lata bez ubezpieczenia na własne ryzyko. Operatorzy komercyjni i zagraniczni jednak praktycznie nie mają wyboru – potrzebują ubezpieczenia, aby uzyskać pozwolenia. Biorąc pod uwagę potencjalne szkody, jakie może wyrządzić nawet mały dron (wyobraź sobie uderzenie w osobę lub samochód na autostradzie), posiadanie ubezpieczenia to rozsądny krok dla wszystkich poważnych użytkowników dronów w Turcji.

Zezwolenia i specjalne upoważnienia:
Oprócz standardowych pozwoleń na lot wydawanych przez system online SHGM (wymaganych dla większości lotów, jak opisano), istnieją inne zezwolenia lub upoważnienia, które operatorzy mogą być zobowiązani uzyskać:

• Pozwolenie na lot (Uçuş İzni): To najczęstsze „zezwolenie” – uzyskiwane przez system SHGM IHA lub integrację z e-Devlet turkiye.gov.tr. Dla lotów amatorskich w zielonych strefach to niemal formalność (rejestrujesz planowany lot). W przypadku bardziej złożonych lotów to formalny wniosek oceniany przez Departament Operacji Lotniczych SHGM (i Departament Nawigacji Powietrznej w kwestii przestrzeni powietrznej). Zawsze planuj z wyprzedzeniem, aby uzyskać to pozwolenie. Dla turystów jest to kanał dyplomatyczny, jak omówiono.
• Pozwolenie na lot nocny: Jeśli musisz latać w nocy, musisz specjalnie wystąpić o Gece Uçuş İzni (pozwolenie na lot dronem w nocy). SHGM prawdopodobnie zażąda, aby dron miał odpowiednie oświetlenie, a pilot uzasadnił konieczność lotu. Takie pozwolenia mogą być łatwiej przyznawane np. ekipom filmowym nagrywającym scenę nocną z odpowiednią koordynacją.
• Pozwolenie na loty poza zasięgiem wzroku (BVLOS): Obecnie loty BVLOS dla cywilnych operacji dronami są w Turcji rzadkością. Tylko niektóre operacje eksperymentalne (takie jak testy monitoringu rurociągów na dużą odległość prowadzone przez firmy we współpracy z SHGM) uzyskują zwolnienia BVLOS. Jeśli uważasz, że Twój projekt wymaga BVLOS, musisz złożyć szczegółowy wniosek i ocenę ryzyka do SHGM. To wykracza poza codzienne użytkowanie i zalicza się do „kategorii szczególnej” operacji, które SHGM rozpatruje indywidualnie.
• Pozwolenie na korzystanie z lotniczej częstotliwości radiowej: Jeśli Twój dron używa określonej częstotliwości radiowej do sterowania/telemetrii, która nie jest standardowym pasmem ISM, możesz potrzebować zgody od Urzędu ds. Technologii Informacyjnych (BTK). Większość dronów rekreacyjnych korzysta ze standardowych częstotliwości (2,4 GHz, 5,8 GHz), które są pasmami nielicencjonowanymi. Jednak drony wyższej klasy lub konstrukcje niestandardowe używające innych pasm (np. nadajniki dalekiego zasięgu o dużej mocy) mogą wymagać pozwolenia na przydział częstotliwości. To jednak rzadki przypadek.
• Pozwolenie na import (zgodność techniczna): Jak wspomniano, przywóz drona do Turcji (lub wysyłka) wymaga Certyfikatu Zgodności Technicznej, jeśli dron waży ≥500 g. Turecka służba celna może poprosić o ten dokument na lotnisku. Aby go uzyskać, należy złożyć wniosek do SHGM (Formularz-336 dla obywateli przez e-Devlet lub Formularz FR-03 dla cudzoziemców) uavcoach.com uavcoach.com z danymi technicznymi drona, fakturą itp. SHGM następnie wydaje dokument, który przedstawiasz celnikom, aby odebrać drona. Wielu podróżnych zgłaszało, że celnicy nie zwracali uwagi na małe drony, ale oficjalnie taki przepis istnieje. Jest on bardziej rygorystycznie egzekwowany w przypadku większych lub droższych dronów.
• Lokalne pozwolenie na filmowanie: Niezwiązane z lotnictwem, ale warte uwagi: jeśli wykonujesz komercyjne nagrania (filmy, dokumenty) dronem, możesz potrzebować pozwolenia na filmowanie od lokalnych władz lub ministerstw (szczególnie na terenach historycznych lub w centrach miast). Na przykład filmowanie na historycznym półwyspie Stambułu często wymaga pozwolenia od Ministerstwa Kultury/władz turystycznych. Jest to równoległe do pozwoleń lotniczych – potrzebujesz obu, aby legalnie filmować.
• Potwierdzenie ubezpieczenia: To nie jest dokładnie pozwolenie, ale upewnij się, że masz dokumentację polisy ubezpieczeniowej, ponieważ możesz być zobowiązany do jej okazania lub podania jej w zgłoszeniach o pozwolenie na lot lub w razie incydentu.
• Zatwierdzenia szkoleń i organizacji operatorów: Podmioty komercyjne czasami starają się zostać certyfikowanymi operatorami dronów lub organizacjami szkoleniowymi. SHGM autoryzuje szkoły szkolące operatorów dronów, a od 2020 roku szkoły te muszą mieć zatwierdzenie Ministerstwa Edukacji web.shgm.gov.tr. Jeśli ktoś chciałby założyć akademię dronową lub dużą firmę świadczącą usługi dronowe, musi uzyskać odpowiednie certyfikaty od SHGM. Zwykli piloci nie muszą się tym martwić, chyba że planują rozszerzyć działalność o usługi dronowe z wieloma operatorami.

W istocie, głównym zezwoleniem, którego prawie każdy pilot rutynowo potrzebuje, jest pozwolenie na lot uzyskiwane przez system SHGM dla każdego lotu lub projektu. Wszystkie inne zezwolenia są sytuacyjne. Przestrzeganie tych wymogów pozwoleniowych zapewnia, że Twoje operacje są legalne i zazwyczaj przebiegają sprawnie – władze są poinformowane, NOTAM-y wydane w razie potrzeby, a Ty możesz latać ze spokojem.

Najnowsze aktualizacje i zmiany (2024–2025)

Krajobraz regulacyjny dotyczący dronów stale się zmienia. W 2024 i na początku 2025 roku Turcja wprowadziła kilka aktualizacji:

• Znaczący wzrost kar (2024): Jak omówiono, Turcja podniosła swoje kary administracyjne za naruszenia związane z dronami o około 44% na rok 2024 (obowiązuje od 1 stycznia 2025) donanimhaber.com. Kara za nieautoryzowany lot dronem wzrosła do 78 701 ₺ donanimhaber.com. Odzwierciedla to zaangażowanie Turcji w odstraszanie w obliczu rosnącego użycia dronów. To istotna zmiana, o której wszyscy operatorzy muszą wiedzieć – to, co wcześniej mogło być stosunkowo niewielką karą, teraz może być finansowo druzgocące. Coroczna rewaloryzacja oznacza, że kary mogą dalej wzrosnąć w 2026 roku, jeśli inflacja się utrzyma.
• Integracja z zasadami EASA: Chociaż Turcja nie jest członkiem UE i nie jest zobowiązana do przestrzegania zasad EASA, tureccy regulatorzy wykazali chęć dostosowania niektórych przepisów do standardów europejskich. Pod koniec 2024 roku pojawiły się doniesienia o nowych wytycznych dotyczących dronów autonomicznych i nadzoru opartego na AI, mających na celu dostosowanie się do podejścia UE w zakresie prywatności i bezpieczeństwa blog.zysec.ai. Dodatkowo, tureckie kategorie (İHA0/1/2) i limity operacyjne już odzwierciedlają wiele z ram EASA sprzed 2020 roku. Spekuluje się, że Turcja może wprowadzić coś na wzór podkategorii EASA „Open” (A1/A2/A3), a nawet obniżyć próg rejestracji do 250 g, aby zharmonizować się z Europą. Na 2025 rok nie opublikowano jeszcze oficjalnych przepisów w tym zakresie, ale wzmianka na platformie DroneWeather o „rejestracji od 250 gramów wzwyż” droneweather.com.tr sugeruje, że społeczność spodziewa się wprowadzenia zasady 250 g (być może błędnie lub przed wejściem w życie przepisów). Operatorzy powinni śledzić ogłoszenia SHGM w sprawie takich zmian. Jeśli Turcja przyjmie zasady podobne do unijnych, możemy spodziewać się łagodniejszych przepisów dla dronów <250 g (np. brak rejestracji, możliwość latania bliżej ludzi, jeśli są bardzo lekkie itp.) oraz większego rozróżnienia według oznaczenia klasy drona, ale jak dotąd nie zostało to jeszcze sformalizowane.
• Remote ID i nowe technologie: Do 2025 r. w USA wprowadzono wymóg Remote ID dla dronów, a UE ustaliła termin, do którego nowe drony muszą posiadać zdalną identyfikację na styczeń 2024 r. (dla klas C1–C3). Turcja nie wprowadziła jeszcze obowiązku nadajników Remote ID w dronach skywardwings.com. Jednak SHGM prawdopodobnie ocenia tę technologię. Istnieje możliwość, że w przyszłości drony sprzedawane w Turcji będą musiały spełniać pewien standard identyfikacji, zwłaszcza jeśli nastąpi dostosowanie do przepisów UE. W 2024 r. nie pojawiła się oficjalna aktualizacja wymagająca Remote ID, ale jest to temat, który warto obserwować.
• Ulepszenia elektronicznego systemu pozwoleń: Integracja z tureckim e-government (e-Devlet) umożliwia teraz pilotom składanie wniosków o pozwolenia na loty dronem cyfrowo turkiye.gov.tr. W 2024 r. SHGM wprowadziło pewne ulepszenia do İHA Kayıt Sistemi, aby był bardziej przyjazny dla użytkownika i zintegrowany. Na przykład użytkownicy mogą zobaczyć „Uçuş Bölgeleri Haritası” po zalogowaniu się, aby bezpośrednio wybrać współrzędne do swojego planu lotu drone.net.tr. Te aktualizacje technologiczne nie są zmianami prawa, ale poprawiają zgodność z przepisami. Rząd zasadniczo ułatwia przestrzeganie zasad, udostępniając przejrzyste mapy i formularze online.
• Standaryzacja szkoleń (2020–2021): Choć to nieco wcześniejsze, warto zauważyć, że od 2021 r. wszystkie programy szkolenia pilotów dronów musiały być zgodne z zatwierdzeniami programów nauczania Ministerstwa Edukacji web.shgm.gov.tr. Do 2024 r. jakość szkoleń oferowanych przez różne licencjonowane szkoły stała się bardziej jednolita. Oznacza to, że nowi piloci wchodzący do systemu w 2025 r. powinni mieć solidną bazę wiedzy, co stanowi poprawę w stosunku do wcześniejszych lat, gdy standardy szkoleń były zróżnicowane.
• Wykorzystanie dronów w reagowaniu kryzysowym: W 2023 r. Turcję nawiedziły tragiczne trzęsienia ziemi. Drony były szeroko wykorzystywane w akcjach poszukiwawczo-ratowniczych i ocenie szkód. To wywołało w 2024 r. dyskusje na temat rozszerzenia autoryzowanych sieci dronów do reagowania kryzysowego. Choć nie jest to zmiana prawa, SHGM i władze pracują nad ramami umożliwiającymi szybsze uzyskiwanie zezwoleń na loty dronów (w tym dronów pomocy zagranicznej) podczas sytuacji kryzysowych. Może to w przyszłości doprowadzić do formalnego „protokołu operacji dronów w sytuacjach awaryjnych”.
• Rosnący przemysł dronów: Do 2025 roku turecki krajowy przemysł dronów nadal się rozwijał, zwłaszcza w sektorze wojskowym, ale także w sektorze prywatnym (startup’y dronowe itp.). Rząd wspierał rozwój technologii dronowych. W nadchodzących latach możemy zobaczyć dostosowanie przepisów do nowych kategorii, takich jak drony dostawcze lub miejska mobilność powietrzna (taksówki powietrzne). Zaawansowana mobilność powietrzna to już gorący temat na całym świecie; prawdopodobnie Turcja pójdzie w tym kierunku, tworząc korytarze lub programy pilotażowe, choć do 2025 roku żaden z nich nie został publicznie uruchomiony dla cywilnych dostaw dronami.

Podsumowując, najnowsze zmiany wzmacniają bezpieczeństwo (poprzez wyższe grzywny) i pokazują ruch w kierunku harmonizacji międzynarodowej. Operatorzy dronów w Turcji powinni być na bieżąco, śledząc oficjalne komunikaty SHGM (na stronie internetowej i w mediach społecznościowych). Podstawy prawa pozostają niezmienne od 2016 roku, ale egzekwowanie i szczegóły są zaostrzane wraz ze wzrostem użycia dronów.

Porównanie z międzynarodowymi przepisami dotyczącymi dronów

Dla kontekstu warto porównać tureckie przepisy dotyczące dronów z niektórymi normami międzynarodowymi, w szczególności z regulacjami Unii Europejskiej (EASA) i Stanów Zjednoczonych (FAA):

• Unia Europejska (EASA): Od 2020 roku kraje UE stosują jednolity system EASA, który klasyfikuje operacje dronów na kategorie Open, Specific i Certified. Kategoria Open (dla lotów niskiego ryzyka) jest częściowo analogiczna do podejścia Turcji dla dronów rekreacyjnych i małych komercyjnych: pozwala na loty do 120 m, w zasięgu wzroku, z podkategoriami w zależności od masy drona i bliskości ludzi easa.europa.eu easa.europa.eu. Jednak zasady UE różnią się tym, że skupiają się na ryzyku i mają konkretne progi: np. drony <250 g mogą latać nad ludźmi (podkategoria A1) easa.europa.eu, drony do 25 kg w A3 muszą zachować 150 m od zabudowań mieszkalnych itd. UE wprowadziła także oznaczenia klas dronów (C0, C1, C2…) i wymaga, by nawet piloci rekreacyjni zdali test online dla większości dronów oraz rejestrowali się, jeśli dron >250 g lub ma kamerę. Przepisy Turcji są nieco bardziej rygorystyczne, wymagając rejestracji od 500 g (czyli węższy zakres, podczas gdy w UE to 250 g, ale z zastrzeżeniem kamery, co w praktyce obejmuje większość dronów), a Turcja wymaga szkolenia/licencji dla >4 kg, podczas gdy w UE może wystarczyć test online lub praktyczny w zależności od podkategorii. Można powiedzieć, że reżim Turcji dla hobbystów jest umiarkowanie restrykcyjny – bardziej niż np. unijne pozwolenie na niemal swobodne loty dronami <250 g, ale podobny w ogólnych limitach bezpieczeństwa. W przeciwieństwie do unijnej kategorii „Specific”, gdzie można przeprowadzić ocenę ryzyka operacyjnego dla bardziej złożonych operacji, Turcja rozpatruje takie przypadki indywidualnie, ale bez formalnego procesu SORA dostępnego publicznie. W kwestii stref zakazu lotów Turcja i UE respektują m.in. strefy lotniskowe, ale kraje UE często mają interaktywne mapy (np. francuski Géoportail dla dronów). Integracja mapy w tureckim systemie jest na poziomie europejskich standardów. Pod względem prywatności RODO w UE i turecka KVKK są podobne, więc tu nie ma większych różnic. Jeśli Turcja bardziej dostosuje się do EASA, być może przyjmie zwolnienia dla <250 g lub nawet koncepcję EASA A1/A2/A3, ale na 2025 rok Turcja wciąż stosuje własny model kategorii wagowych.
• Stany Zjednoczone (FAA): USA mają nieco prostsze kategorie: latanie rekreacyjne na podstawie FAA Part 44809 (wymagania takie jak zdanie testu TRUST i przestrzeganie wytycznych bezpieczeństwa ustalonych przez społeczność) oraz latanie komercyjne na podstawie Part 107 (wymaga zdania egzaminu teoretycznego w celu uzyskania Certyfikatu Pilota Zdalnego). Próg rejestracji w USA to 250 g (0,55 funta) dla każdego drona latającego na zewnątrz, co jest niższą wartością niż tureckie 500 g. USA wprowadziły także Remote ID od września 2023 – drony muszą nadawać sygnał identyfikacyjny lub pilot musi użyć modułu nadawczego albo latać w wyznaczonym przez FAA obszarze identyfikacyjnym. Turcja nie ma jeszcze wymogu Remote ID skywardwings.com. Limit wysokości w USA to te same 400 stóp (120 m) AGL w przestrzeni niekontrolowanej. Jedna różnica: w USA pilot Part 107 może samodzielnie autoryzować loty (w określonych granicach) w przestrzeni niekontrolowanej, a nawet wnioskować o zgodę ATC w przestrzeni kontrolowanej przez zautomatyzowany system (LAANC). W Turcji zawsze wymagane jest uzyskanie zgody SHGM – co oznacza bardziej scentralizowaną kontrolę. W USA nie ma wymogu posiadania ubezpieczenia na poziomie federalnym (choć niektóre stany lub miejsca mogą tego wymagać). W Turcji ubezpieczenie jest wymagane web.shgm.gov.tr. Kary w USA dla hobbystów są zwykle niższe lub kończą się na upomnieniu, chyba że doszło do poważnego incydentu, podczas gdy Turcja jest bardziej proaktywnie karząca (FAA zwykle nakłada grzywny głównie za rażące naruszenia Part 107 lub incydenty, i mogą one wynosić kilka tysięcy dolarów – porównywalnie do tureckich kar, ale Turcja może ukarać nawet hobbystę taką kwotą, czego FAA zwykle nie robi, chyba że doszło do realnego zagrożenia). W USA nie ma wymogu uzyskania zgody dyplomatycznej przez zagranicznych pilotów – zagraniczni goście mogą latać na tych samych zasadach (nie mogą tylko zarejestrować się jako właściciel, jeśli nie są obywatelami USA lub stałymi rezydentami, co ciekawe, ale zwykle latają dronem <250 g, by tego uniknąć). Podejście Turcji do zagranicznych pilotów jest bardziej restrykcyjne.
• Inne kraje: Przepisy wielu krajów przypominają jedną z powyższych opcji. Na przykład Kanada wymaga rejestracji dronów >250 g oraz podstawowego lub zaawansowanego certyfikatu pilota w zależności od operacji – podobnie jak turecki wymóg licencji według masy, choć egzamin w Kanadzie na poziomie podstawowym jest online. Wielka Brytania wymaga rejestracji od 250 g i identyfikatora pilota (test online) dla większości. Mają też zasady minimalnej odległości 50 m od tłumów jak Turcja (z wyjątkiem, że w UK drony poniżej 250 g mogą latać bliżej). Turecka zasada 50 m droneweather.com.tr i 120 m wysokości są zasadniczo zgodne z normami UK/UE. Australia pozwala latać dronami <2 kg bez licencji, ale wymaga rejestracji itd. Tak więc Turcja nie jest wyjątkiem; jej przepisy mieszczą się w spektrum światowych praktyk, skłaniając się ku bardziej rygorystycznym/formalnym zasadom dla lotów rekreacyjnych.

Ciekawostka międzynarodowa: Turcja, będąc dużym krajem z gęsto zaludnionymi miastami i rozległymi obszarami wiejskimi, technicznie rzecz biorąc, stosuje przepisy jednolicie wszędzie. W praktyce latanie w odległej części Kapadocji lub w górach jest mniej prawdopodobne, że przyciągnie egzekwowanie przepisów niż w centrum Stambułu. Podobnie jest na całym świecie – egzekwowanie przepisów koncentruje się tam, gdzie są ludzie i ryzyko. Jednak prawnie Turcja może nałożyć grzywnę nawet na środku pustkowia, jeśli nie złożyłeś wniosku o pozwolenie na lot, podczas gdy w niektórych krajach nikt by tego nie zauważył. Tak więc obciążenie administracyjne w Turcji jest nieco wyższe.

Podróże międzynarodowe z dronami: Omówiliśmy już zagranicznych pilotów w Turcji. Tureccy piloci dronów podróżujący za granicę muszą przestrzegać przepisów kraju docelowego – na szczęście wiele z nich jest podobnych, ale należy zwrócić uwagę na różnice (np. UE wymaga szkolenia online dla >250 g, niektóre kraje zakazują importu dronów bez pozwolenia). Z drugiej strony, gościnność Turcji wobec zagranicznych dronów jest ograniczona; cudzoziemcy powinni współpracować z tureckimi pilotami przy poważniejszych projektach.

Podsumowując, tureckie przepisy dotyczące dronów są zasadniczo zgodne z podstawowymi zasadami bezpieczeństwa UE i FAA (nisko, w zasięgu wzroku, unikać ludzi/lotnisk), ale Turcja bardziej rygorystycznie egzekwuje rejestrację i pozwolenia. Na arenie międzynarodowej trend zmierza w kierunku jeszcze większej integracji dronów (Remote ID, U-space w Europie itd.), a Turcja prawdopodobnie dostosuje się do tych trendów w odpowiednim czasie, zachowując jednocześnie swoje względy bezpieczeństwa narodowego.

Przydatne linki i zasoby dla operatorów dronów w Turcji

Dla osób chcących latać dronami w Turcji, oto kilka kluczowych zasobów i odniesień:

SHGM posiada FAQ (Sıkça Sorulan Sorular)

na swojej stronie IHA, gdzie odpowiada na najczęstsze pytania (po turecku).
• Strona
DroneRules.eu nie obejmuje Turcji, ponieważ nie jest w UE, ale niektóre zasady się pokrywają.
• Strona UAV Coach o Turcji (nieoficjalne, ale przydatne podsumowanie po angielsku): UAV Coach – Drone Laws in Turkey
uavcoach.com uavcoach.com
• – zawiera angielskie podsumowanie podstawowych zasad i dane kontaktowe. Strona Drone-laws.com o Turcji (nieoficjalna): Drone-laws.com – Turkey
drone-laws.com drone-laws.com
• – szczegółowa i aktualizowana na 2025 rok, zawiera także informacje dla turystów.
• Lokalna społeczność dronowa: Rozważ nawiązanie kontaktu z lokalnymi klubami lub forami dronowymi (np. Droneturk, Drone Academy Turkey) w celu uzyskania praktycznych wskazówek. Często omawiają doświadczenia z systemem rejestracji, najlepsze miejsca do latania itp. Chociaż większość dyskusji odbywa się po turecku, wielu członków mówi po angielsku i może pomóc obcokrajowcom. Czasami mają grupy na Facebooku lub strony internetowe (np. droneturk.com.tr).
• Interaktywne mapy przestrzeni powietrznej: Po rejestracji korzystaj z mapy SHGM. Dodatkowo aplikacje takie jak Drone Hub Turkey lub UAV Forecast mogą nakładać strefy zakazu lotów (upewnij się, że są zaktualizowane dla stref w Turcji). Istnieje także prywatna inicjatywa DroneWeather, która dostarcza informacje o pogodzie i niektórych zasadach (droneweather.com.tr) – jej blog zawiera podsumowania zasad w języku tureckim droneweather.com.tr droneweather.com.tr.
• Dostawcy ubezpieczeń: Jeśli potrzebujesz ubezpieczenia, niektóre tureckie firmy oferują ubezpieczenie OC dla dronów (na przykład Halk Sigorta i inne mają polisy UAV). Brokerzy mogą pomóc w znalezieniu odpowiedniej polisy dla wagi i zastosowania twojego drona.
• Turecki AIP (Aeronautical Information Publication): Dla tych, którzy chcą szczegółowych informacji technicznych o ograniczonej przestrzeni powietrznej: AIP (dostępny przez DHMİ lub EUROCONTROL) zawiera wykaz stref zakazanych/ograniczonych (zobacz AIP ENR 5.1). To raczej dla zaawansowanych użytkowników, ponieważ używa współrzędnych i terminologii lotniczej.
• Aktualizacje i wiadomości: Śledź wiadomości z Anadolu Agency (AA) lub portali technologicznych takich jak DonanımHaber, które informowały o podwyżkach kar donanimhaber.com i innych wiadomościach dotyczących dronów. Często szybko informują o nowych przepisach lub ważnych incydentach.

Korzystając z tych zasobów, operatorzy dronów mogą mieć pewność, że działają zgodnie z prawem i w pełni wykorzystują swoje doświadczenia z latania w Turcji. Bezpiecznego i odpowiedzialnego latania!

• System rejestracji SHGM İHA (Rejestracja BSP w lotnictwie cywilnym): To oficjalny portal do rejestracji jako pilot drona, rejestracji dronów i składania wniosków o pozwolenia na lot. Strona internetowa: iha.shgm.gov.tr (Turecki system BSP lotnictwa cywilnego) drone-laws.com – dostępny po turecku (niektóre części mają tłumaczenie na angielski). Przez ten portal można również znaleźć „Uçuş Bölgeleri Haritası” (mapę stref lotów) po zalogowaniu oraz formularze do różnych wniosków.
• Główna strona Tureckiego Urzędu Lotnictwa Cywilnego (SHGM): Przepisy, ogłoszenia i dokumenty do pobrania. Strona internetowa: shgm.gov.tr – sekcja Drony – przejdź do Mevzuat > Talimatlar i poszukaj SHT-İHA aby znaleźć pełny tekst instrukcji BSP (po turecku). Publikują tam także Duyurular (ogłoszenia) dotyczące dronów (np. zmiany procedur).
• Instrukcja SHT-İHA (22.02.2016, ostatnia zmiana 22.04.2016): Oficjalny dokument regulacyjny dotyczący operacji BSP. Bezpośredni link do PDF: SHGM SHT-İHA (turecki)web.shgm.gov.tr. Ten 15-stronicowy dokument (po turecku) obejmuje definicje, kategorie, wymagania, strefy zakazane itd. (W razie potrzeby użyj tłumacza online – lub zobacz podsumowania kancelarii prawnych poniżej po angielsku.)
• Odpowiednie tureckie ustawy:
  • Tureckie Prawo Lotnictwa Cywilnego nr 2920 (w szczególności artykuł 144 dotyczący BSP).
  • Dekret z mocą ustawy nr 674 (2016), który zmienił powyższe przepisy.
  • Turecki Kodeks Karny, artykuł 179 – o narażeniu ruchu na niebezpieczeństwo (dotyczy także przestrzeni powietrznej).
  • Ustawa KVKK nr 6698 – Ustawa o ochronie danych osobowych, w kwestiach prywatności.
    (Można je znaleźć na oficjalnych stronach z aktami prawnymi lub po angielsku w bazach danych prawa.)
• Kontakt SHGM w sprawie dronów: Jeśli masz konkretne pytania, możesz skontaktować się z SHGM.
  • E-mail: iletisimmerkezi@dhmi.gov.tr (zapytania ogólne) drone-laws.com lub ihaucusizni@shgm.gov.tr (w sprawie zezwoleń na loty zagraniczne) iha.shgm.gov.tr.
  Telefon:
  • +90 312 204 20 00 (centrala tureckiego urzędu lotnictwa cywilnego) drone-laws.com.
E-Devlet – Wniosek o pozwolenie na lot BSP: Obywatele Turcji mogą korzystać z portalu e-government, aby ubiegać się o pozwolenie na lot dronem.
• Link: turkiye.gov.tr – SHGM İHA Uçuş İzni Talep Et turkiye.gov.tr (wymaga logowania na konto e-Devlet).
Przewodniki i FAQ:
• SHGM posiada FAQ (Sıkça Sorulan Sorular)
  na swojej stronie IHA, gdzie odpowiada na najczęstsze pytania (po turecku).
  • Strona
  DroneRules.eu nie obejmuje Turcji, ponieważ nie jest w UE, ale niektóre zasady się pokrywają.
  • Strona UAV Coach o Turcji (nieoficjalne, ale przydatne podsumowanie po angielsku): UAV Coach – Drone Laws in Turkey
  uavcoach.com uavcoach.com
  • – zawiera angielskie podsumowanie podstawowych zasad i dane kontaktowe. Strona Drone-laws.com o Turcji (nieoficjalna): Drone-laws.com – Turkey
  drone-laws.com drone-laws.com
  • – szczegółowa i aktualizowana na 2025 rok, zawiera także informacje dla turystów.
  • Lokalna społeczność dronowa: Rozważ nawiązanie kontaktu z lokalnymi klubami lub forami dronowymi (np. Droneturk, Drone Academy Turkey) w celu uzyskania praktycznych wskazówek. Często omawiają doświadczenia z systemem rejestracji, najlepsze miejsca do latania itp. Chociaż większość dyskusji odbywa się po turecku, wielu członków mówi po angielsku i może pomóc obcokrajowcom. Czasami mają grupy na Facebooku lub strony internetowe (np. droneturk.com.tr).
  • Interaktywne mapy przestrzeni powietrznej: Po rejestracji korzystaj z mapy SHGM. Dodatkowo aplikacje takie jak Drone Hub Turkey lub UAV Forecast mogą nakładać strefy zakazu lotów (upewnij się, że są zaktualizowane dla stref w Turcji). Istnieje także prywatna inicjatywa DroneWeather, która dostarcza informacje o pogodzie i niektórych zasadach (droneweather.com.tr) – jej blog zawiera podsumowania zasad w języku tureckim droneweather.com.tr droneweather.com.tr.
  • Dostawcy ubezpieczeń: Jeśli potrzebujesz ubezpieczenia, niektóre tureckie firmy oferują ubezpieczenie OC dla dronów (na przykład Halk Sigorta i inne mają polisy UAV). Brokerzy mogą pomóc w znalezieniu odpowiedniej polisy dla wagi i zastosowania twojego drona.
  • Turecki AIP (Aeronautical Information Publication): Dla tych, którzy chcą szczegółowych informacji technicznych o ograniczonej przestrzeni powietrznej: AIP (dostępny przez DHMİ lub EUROCONTROL) zawiera wykaz stref zakazanych/ograniczonych (zobacz AIP ENR 5.1). To raczej dla zaawansowanych użytkowników, ponieważ używa współrzędnych i terminologii lotniczej.
  • Aktualizacje i wiadomości: Śledź wiadomości z Anadolu Agency (AA) lub portali technologicznych takich jak DonanımHaber, które informowały o podwyżkach kar donanimhaber.com i innych wiadomościach dotyczących dronów. Często szybko informują o nowych przepisach lub ważnych incydentach.

  Korzystając z tych zasobów, operatorzy dronów mogą mieć pewność, że działają zgodnie z prawem i w pełni wykorzystują swoje doświadczenia z latania w Turcji. Bezpiecznego i odpowiedzialnego latania!