Międzygwiezdna kometa 3I/ATLAS dziś: ćwiczenia ONZ w zakresie obrony planetarnej, nowe obrazy „anomalii” i jak ją zobaczyć

Opublikowano: 26 listopada 2025

Międzygwiezdny kometa 3I/ATLAS właśnie przeszła od „fajnej historii z kosmosu” do centrum ćwiczeń w zakresie obrony planetarnej, naukowej debaty i ekscytacji wśród obserwatorów nieba.

Dziś wspierana przez ONZ Międzynarodowa Sieć Ostrzegania o Planetoidach (IAWN) potwierdziła, że 3I/ATLAS jest przedmiotem formalnej kampanii obserwacyjnej, która jednocześnie stanowi ćwiczenie z zakresu obrony planetarnej, rozpoczynające się 27 listopada. ^[1] Jednocześnie nowe zdjęcia amatorskie i analizy astrofizyka z Harvardu Avi Loeb podsycają świeżą dyskusję na temat tego, czy dżety i ogon komety zachowują się „zbyt dziwnie”, jak na obiekt całkowicie naturalny, nawet jeśli NASA i ESA stanowczo utrzymują, że 3I/ATLAS wygląda i zachowuje się jak niezwykle ekstremalna, ale wciąż naturalna kometa. WIRED+4TS2 Tech+4NASA Science+4

Poniżej znajduje się podsumowanie najnowszych informacji dzisiaj, a także kluczowy kontekst, którego potrzebujesz, jeśli śledzisz 3I/ATLAS w Google News lub planujesz polować na nią teleskopem.

Czym właściwie jest 3I/ATLAS

3I/ATLAS – skatalogowana także jako C/2025 N1 (ATLAS) – to dopiero trzeci potwierdzony obiekt międzygwiezdny zaobserwowany podczas przelotu przez nasz Układ Słoneczny, po 1I/ʻOumuamua (2017) i 2I/Borisov (2019). Została odkryta 1 lipca 2025 przez teleskop przeglądowy ATLAS w Río Hurtado w Chile, gdy jej orbita hiperboliczna i duża prędkość wskazały, że jest gościem spoza grawitacyjnego uścisku Słońca. ^[2]

Kluczowe fakty fizyczne, głównie na podstawie NASA i ESA:

Typ: Aktywna kometa międzygwiezdna z lodowym jądrem i otaczającą je komą. ^[3]
Rozmiar: Jądro ma od kilkuset metrów do około 5–6 km (do ~3,5 mili) średnicy; obecnie najlepsze szacunki wskazują na mniej niż ~1 km, ale koma utrudnia dokładne określenie. ^[4]
Prędkość: Około 68 km/s (około 250 000 km/h, czyli >130 000 mph) przy najbliższym zbliżeniu do Słońca – to jeden z najszybszych gości Układu Słonecznego, jakich kiedykolwiek śledzono. ^[5]
Najbliżej Słońca (peryhelium): 29–30 października 2025, w odległości ~1,36–1,4 AU (~203–210 milionów km), tuż wewnątrz orbity Marsa. ^[6]
Najbliżej Ziemi: 19 grudnia 2025, w odległości około 1,8 AU (~270 milionów km / 170 milionów mil) – bezpiecznie po przeciwnej stronie Słońca względem nas. ^[7]
Wiek: Badania kinematyczne i dynamiczne sugerują, że może być starsza niż nasz Układ Słoneczny, potencjalnie około 7–8+ miliardów lat, co czyni ją najstarszą zaobserwowaną kometą. ^[8]

Zarówno NASA jak i ESA podkreślają, że 3I/ATLAS nie stanowi zagrożenia dla Ziemi; jej minimalna odległość to prawie dwukrotność odległości Ziemia–Słońce, a jej trajektoria nigdy nie przecina orbity naszej planety. ^[9]

Dzisiejsze ważne wydarzenie: Ćwiczenia obrony planetarnej wspierane przez ONZ

Najbardziej konkretna „nowa wiadomość” z 26 listopada to fakt, że 3I/ATLAS jest teraz oficjalnie centralnym punktem globalnych ćwiczeń obrony planetarnej:

Międzynarodowa Sieć Ostrzegania o Planetoidach (IAWN) ogłosiła „Kampanię astrometryczną komety 3I/ATLAS” trwającą od 27 listopada 2025 do 27 stycznia 2026. ^[10]
Ćwiczenie jest koordynowane w ramach szerszego programu ONZ dotyczącego obrony planetarnej, który obejmuje IAWN, Grupę Doradczą ds. Planowania Misji Kosmicznych (SMPAG) oraz Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Przestrzeni Kosmicznej (UNOOSA). ^[11]
Cel: przeszkolenie obserwatoriów na całym świecie w zakresie uzyskiwania bardzo precyzyjnych pomiarów pozycji (astrometrii) na podstawie zdjęć komety, pomimo rozmytych kom i długich warkoczy, które utrudniają precyzyjne określenie jądra. ^[12]

Oficjalny komunikat IAWN jasno stwierdza, że 3I/ATLAS nie jest zagrożeniem, lecz idealnym przypadkiem testowym właśnie dlatego:

Jest jasna i aktywna.
Pozostaje widoczna przez wiele miesięcy.
Jego szybka, międzygwiezdna trajektoria jest naukowo interesująca, ale bezpiecznie odległa. ^[13]

Dla agencji zajmujących się obroną planetarną to rzadka, rzeczywista okazja, by przećwiczyć, jak śledziłyby nietypowy, szybko poruszający się obiekt, gdyby istniała niepewność co do ryzyka uderzenia w przyszłości.

Nowe zdjęcia z Marsa, sond obserwujących Słońce i teleskopów amatorskich

W ciągu ostatnich kilku dni z całego Układu Słonecznego napłynęły bardziej szczegółowe zdjęcia 3I/ATLAS – i to one są głównym powodem, dla którego obiekt znów jest dziś na topie.

Zbliżenia z Marsa: MRO, MAVEN i Perseverance

Ponieważ 3I/ATLAS przeleciał stosunkowo blisko Marsa na początku października, trzy misje NASA na Marsie dały nam jedne z najbliższych widoków, jakie prawdopodobnie uzyskamy: ^[14]

Mars Reconnaissance Orbiter (MRO)
- Wykorzystał kamerę HiRISE do sfotografowania komety z odległości około 30 milionów km dnia 2 października 2025.
- Pokazuje zwartą, rozmytą komę, co pomaga doprecyzować szacunki rozmiaru jądra i rozkładu pyłu. ^[15]
Orbiter MAVEN
- Obserwował 3I/ATLAS przez dziesięć dni, począwszy od 27 września 2025 za pomocą Imaging Ultraviolet Spectrograph (IUVS).
- Wykrył wodór wokół komety, co jest kluczowym śladem cząsteczek związanych z wodą rozbijanych przez światło słoneczne, pomagając naukowcom badać jej skład. ^[16]
Łazik Perseverance
- Z powierzchni Marsa Perseverance wykonał zdjęcia komety z długim czasem naświetlania dnia 4 października 2025, śledząc ją na niebie, przez co gwiazdy wyglądają jak smugi. Kometa jest słaba, ale te dane stanowią kolejny punkt widzenia w wielomisyjnej kampanii. ^[17]

W połączeniu z wcześniejszymi danymi z Hubble’a i JWST, te obserwacje z Marsa dają trójwymiarowy, wielozakresowy obraz komy i dżetów 3I/ATLAS. ^[18]

Sondy obserwujące Słońce: SOHO, STEREO i PUNCH

Trzy misje heliograficzne, które zwykle obserwują Słońce – STEREO‑A, SOHO i nowa misja NASA PUNCH – również zarejestrowały kometę jako słabą, poruszającą się kropkę w pobliżu blasku Słońca: ^[19]

Złożone obrazy z PUNCH wykonane 20 września – 3 października, ukazujące słaby warkocz, mimo że sonda została zaprojektowana głównie do obserwacji korony słonecznej i wiatru słonecznego. ^[20]
SOHO i STEREO wykorzystały zaawansowane nakładanie obrazów, aby wyodrębnić kometę z zaszumionych pól, pokazując, jak misje „pogody kosmicznej” mogą również pełnić rolę obserwatorów komet. ^[21]

Te dane pomagają mapować, jak warkocz oddziałuje z wiatrem słonecznym – to kluczowy element zrozumienia każdej komety, a zwłaszcza tej przelatującej z prędkościami międzygwiazdowymi.

Widok ESA z Marsa i spoza niego

Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) ExoMars Trace Gas Orbiter (TGO) obserwowała 3I/ATLAS z Marsa na początku października, uzyskując znacznie bliższy i inny punkt widzenia niż teleskopy naziemne. Dzięki triangulacji danych TGO z obserwacjami z Ziemi, ESA zmniejszyła niepewność przewidywanej pozycji komety o czynnik dziesięć. ^[22]

Obecnie ESA Jupiter Icy Moons Explorer (JUICE) próbuje prowadzić obserwacje, podczas gdy kometa jest wciąż bardzo aktywna. JUICE nie jest zoptymalizowany do obserwacji komet i obecnie znajduje się w trudnej geometrii blisko Słońca, więc jego dane dotrą na Ziemię dopiero na początku 2026 roku, ale powinny dostarczyć kolejnego spojrzenia na dżety i komę komety. ^[23]

Chemia: Dziko bogaty w CO₂ międzygwiezdny gość

Obserwacje spektroskopowe za pomocą JWST, Hubble’a i Bardzo Dużego Teleskopu ukazały 3I/ATLAS jako chemicznie ekstremalną nawet jak na standardy komet: ^[24]

Jego koma jest zdominowana przez dwutlenek węgla (CO₂), z znacznie mniejszą ilością pary wodnej niż typowe komety Układu Słonecznego; jedna z analiz wskazuje na stosunek CO₂ : H₂O około 8:1, jeden z najwyższych kiedykolwiek zmierzonych. TS2 Tech+1
Dane z JWST sugerują, że miliardy lat ekspozycji na promieniowanie kosmiczne mogły przekształcić zewnętrzne warstwy tlenku węgla w CO₂, tworząc przetworzoną skorupę o grubości około 15–20 metrów. TS2 Tech+1
Kometa wykazuje silną emisję cyjanowodoru (CN) oraz pary niklu; w niektórych obserwacjach nikiel wydaje się wyjątkowo wyraźny w porównaniu z CN, co jest dziwne, ale nie niespotykane. ^[25]

Większość specjalistów od komet interpretuje te osobliwości jako dokładnie to, czego można by się spodziewać po starożytnym obiekcie powstałym w innej gwiezdnej „żłobce” – interesujące i skrajne, ale wciąż zgodne z naturalnymi procesami. TS2 Tech+2Reuters+2

Debata o „sondzie obcych” i anomalii Jowisza

Dzisiejsze relacje odzwierciedlają także rosnący podział między sensacyjnymi interpretacjami a głównym nurtem naukowym.

Najnowsze zdjęcia i twierdzenia Loeba o utracie masy

W nowym eseju i zestawie zdjęć opublikowanych w tym tygodniu, astrofizyk z Harvardu Avi Loeb podkreśla amatorskie fotografie z 22–24 listopada pokazujące świecącą komę, długi ogon i ściśle skolimowany „antyogon”, który wydaje się wskazywać w stronę Słońca. ^[26]

Na podstawie tych zdjęć i zaktualizowanych danych o trajektorii Loeb twierdzi, że:

Ogon i antyogon są tak rozległe (miliony km), że gdyby były napędzane wyłącznie przez normalne odgazowywanie kometarne, 3I/ATLAS musiałaby stracić dużą część swojej całkowitej masy w zaledwie kilka miesięcy. ^[27]
Wykryte w okolicach peryhelium przez system Horizons JPL przyspieszenie niegrawitacyjne jest statystycznie istotne i, przy naturalnych założeniach, ponownie wymagałoby bardzo dużej utraty masy. ^[28]

Sugeruje, że technologiczne napędy (chemiczne lub jonowe) mogłyby pogodzić zaobserwowane przyspieszenie i strukturę dżetu z znacznie mniejszą utratą masy, niż wymagałaby tego naturalna kometa, i wzywa do bardziej szczegółowych pomiarów spektroskopowych, aby sprawdzić, czy prędkości dżetu przekraczają to, co może zapewnić sublimujący lód. ^[29]

„Zbieg okoliczności sfery Hilla Jowisza”

Szeroko komentowana dziś analiza IBTimes powraca do tego, co Loeb nazywa swoją „13. anomalią”: według jego odczytu danych JPL, niegrawitacyjny impuls w okolicach peryhelium wydaje się umieszczać 3I/ATLAS na trajektorii, która przejdzie bardzo blisko promienia Hilla Jowisza – strefy, gdzie dominuje grawitacja Jowisza – w dniu 16 marca 2026, w odległości zaledwie kilkudziesięciu tysięcy kilometrów. ^[30]

Loeb twierdzi, że to zbliżenie do promienia Hilla jest mało prawdopodobne przypadkowo i spekuluje, że kometa może wykorzystywać manewr Obertha przy Jowiszu – zasadniczo strategię asysty grawitacyjnej – jako statek-matkę, który mógłby wypuścić mniejsze sondy. ^[31]

Plotki o „obrocie” w Economic Times i doniesienia o wyciekłych nagraniach

Inne ostatnie relacje, zwłaszcza w indyjskich i tabloidowych mediach, nagłaśniają twierdzenia, że:

Nowe nagrania pokazują „wirujące struktury”, pierścienie pyłu lub nawet „duży statek” w pobliżu 3I/ATLAS.
NASA „aktywowała sieć obrony planetarnej” właśnie z powodu tych nagrań. ^[32]

Jak dotąd te twierdzenia są niezweryfikowane i są traktowane ostrożnie przez zawodowych astronomów; kampania IAWN i zaangażowanie ONZ były planowane na długo przed tym, jak jakiekolwiek wyciekłe nagrania stały się viralem, a oficjalne dokumenty podkreślają, że kometa jest wykorzystywana jako cel treningowy, a nie zagrożenie awaryjne. ^[33]

NASA, ESA i większość astronomów: Zdecydowanie po stronie „naturalnej komety”

Na tym tle NASA, ESA i większość ekspertów od komet wypowiadają się wyjątkowo jasno:

Oficjalna strona NASA dotycząca 3I/ATLAS opisuje go jako normalnie wyglądającą aktywną kometę na trajektorii hiperbolicznej, podaje bezpieczne odległości i wymienia liczne misje badające jej pył, gaz i jądro. ^[34]
FAQ ESA powtarza, że jest miliardy lat stara, ma od kilku setek metrów do kilku kilometrów średnicy i nie stanowi zagrożenia dla żadnej planety. ^[35]
Podczas briefingu prasowego NASA 19 listopada, przedstawiciele agencji stwierdzili, że nie znaleziono żadnych technosygnatur, a jej jasność i emisja gazów są zgodne z ogrzewaniem lodów przez Słońce. Niezależni astronomowie cytowani przez Reuters i Wired odrzucili hipotezę o statku kosmitów jako niezgodną z pełnym zestawem danych. ^[36]

Podsumowując:

Na dzień dzisiejszy, nie ma twardych dowodów, że 3I/ATLAS jest czymkolwiek innym niż bardzo nietypową naturalną kometą, choć niektóre jej szczegóły pozostają zagadkowe i wywołują zdrową debatę naukową.

Gdzie jest 3I/ATLAS dzisiaj i jak ją zobaczyć

Na dzień 26 listopada 2025, 3I/ATLAS ponownie pojawiła się zza Słońca i wspina się coraz wyżej na niebie przed świtem dla obserwatorów z Ziemi:

Według narzędzi obserwacyjnych, takich jak TheSkyLive, kometa znajduje się obecnie w gwiazdozbiorze Panny, świecąc z jasnością około ~9–10 magnitudo, co jest zbyt słabe, by zobaczyć gołym okiem, ale osiągalne dla średniej wielkości teleskopów amatorskich pod ciemnym niebem. ^[37]
Przykład dla średnich szerokości geograficznych półkuli północnej (czasy różnią się w zależności od lokalizacji): wschodzi wcześnie rano, góruje na południowy zachód po świcie i pozostaje dobrze nad horyzontem przez kilka godzin. ^[38]

Praktyczne wskazówki obserwacyjne zebrane z porad profesjonalistów i amatorów: ^[39]

Sprzęt
- Celuj w co najmniej teleskop 150–200 mm (6–8 cali) do obserwacji wizualnych.
- Czuły aparat i składanie wielu krótkich ekspozycji ujawni znacznie więcej niż samo oko.
Kiedy obserwować
- Koniec listopada i początek grudnia: najlepsza jest przedświtowa pora, gdy kometa jest nisko na wschodnim niebie i stopniowo przesuwa się w kierunku Lwa w grudniu.
Co zobaczysz
- Spodziewaj się słabej, rozmytej plamki z subtelnym warkoczem, a nie dramatycznego widowiska widocznego gołym okiem.
Jak ją znaleźć
- Korzystaj z aktualnych map na renomowanych stronach astronomicznych lub narzędzi takich jak NASA “Eyes on the Solar System”, które obecnie zawiera dedykowany tryb 3I/ATLAS powiązany z tą samą orbitą, której używa JPL. TS2 Tech+1

Pamiętaj, że prognozy jasności komet są notorycznie zawodne, zwłaszcza w przypadku nigdy wcześniej nieobserwowanego obiektu międzygwiazdowego – dlatego obserwatorzy uważnie śledzą 3I/ATLAS przez grudzień, by sprawdzić, czy zachowuje się zgodnie z przewidywaniami modeli.

Dlaczego 3I/ATLAS ma znaczenie poza nagłówkami

Nawet jeśli 3I/ATLAS okaże się „tylko” kometą, to niezwykle cenny gość:

Fizyczna próbka z innego układu planetarnego
Jej nietypowa chemia i wielki wiek dają astronomom namacalny fragment pozostałości po innej gwieździe, pomagając udoskonalać modele powstawania i ewolucji układów planetarnych w całej Drodze Mlecznej. ^[40]
Próba generalna obrony planetarnej
Kampania kometarna ONZ/IAWN doskonali globalną koordynację w śledzeniu trudnych celów, budując pamięć mięśniową potrzebną, jeśli kiedykolwiek zostanie odkryty rzeczywiście niebezpieczny obiekt na mniej przyjaznej trajektorii. ^[41]
Laboratorium ekstremalnej fizyki komet
Od bogatej w CO₂ komy i widma z przewagą niklu po dużą prędkość i nietypową geometrię dżetów, 3I/ATLAS przesuwa granice modeli pyłu, lodu i uwalniania gazów – dokładnie tego oczekują naukowcy od rzadkiego międzygwiazdowego przypadku testowego. ^[42]
Studium przypadku: nauka kontra sensacja
Kontrast między skrupulatnymi obserwacjami wielu misji a wiralowymi narracjami o obcych już staje się przykładem dydaktycznym, jak kształtuje się konsensus naukowy w dobie natychmiastowych spekulacji online. USA Herald – The People’s Voice+3TS2 Tech+3WIRED+3

W ciągu najbliższych kilku tygodni ćwiczenie IAWN, najbliższe podejście do Ziemi 19 grudnia oraz kontynuowane obserwacje z Marsa i Słońca zapowiadają jeszcze lepsze dane. To te pomiary – a nie memy – zdecydują, czy 3I/ATLAS jest po prostu najdziwniejszą kometą, jaką kiedykolwiek widzieliśmy, czy też czymś jeszcze bardziej zaskakującym.

Why COMETS☄️100X Dangerous Than ASTEROIDS w/ Neil deGrasse Tyson #neildegrassetyson #astrophysics