10 najlepszych myśliwców dominujących na niebie w 2025 roku

Izraelski myśliwiec stealth F-35I startuje podczas ćwiczeń Red Flag (2023). Odrzutowce F-35 Lightning II i inne reprezentują szczyt możliwości w dominacji powietrznej w roku 2025.

Nowoczesne myśliwce łączą stealth, supermanewrowość, zaawansowaną awionikę i potężną siłę ognia, aby zapewnić sobie przewagę w powietrzu. Od myśliwców piątej generacji wykorzystujących technologie stealth po unowocześnione legendy czwartej generacji – te maszyny stanowią szczyt technologii wojskowej w 2025 roku aviationa2z.com. Poniżej prezentujemy 10 najlepszych myśliwców dominujących niebo w 2025 roku, porównując ich pochodzenie, możliwości oraz cechy, które czynią je imponującymi maszynami. Tabela porównawcza pozwala na szybką analizę, a następnie znajdują się szczegółowe opisy każdego myśliwca.

Szybka tabela porównawcza 10 najlepszych myśliwców (2025)

*(Przybliżona pierwsza dostawa F-15EX miała miejsce w latach 2021–2022; pierwsza jednostka operacyjna do 2024.)

1. Lockheed Martin F-35 Lightning II (USA) – Wielozadaniowy mistrz stealth

F-35 Lightning II to myśliwiec wielozadaniowy piątej generacji z technologią stealth opracowany przez firmę Lockheed Martin (przy współpracy międzynarodowej). Po raz pierwszy wzbił się w powietrze w 2006 roku, a do służby wszedł w połowie lat 2010 en.wikipedia.org. Zaprojektowany do wykonywania zarówno misji powietrze-powietrze, jak i powietrze-ziemia, jedno-silnikowy F-35 jest produkowany w trzech wersjach (A, B, C) dla Sił Powietrznych, Korpusu Piechoty Morskiej oraz Marynarki Wojennej USA. Charakteryzuje się stealthową konstrukcją widoczną ze wszystkich kierunków, wewnętrznymi komorami uzbrojenia oraz zaawansowaną fuzją czujników, co czyni go trudnym do wykrycia i zapewnia pilotowi wyjątkową świadomość sytuacyjną aerotime.aero. Silnik Pratt & Whitney F135 (najmocniejszy silnik odrzutowy w myśliwcu na świecie) pozwala osiągnąć prędkość maksymalną Mach 1,6 (≈1 975 km/h) aviationa2z.com. Jego promień bojowy przy wewnętrznych zbiornikach paliwa to ponad 1 090 km w przypadku F-35A lockheedmartin.com, co umożliwia ataki głęboko na terytorium przeciwnika. Stealth i radar AN/APG-81 AESA oraz elektrooptyczny system celowniczy (EOTS) pozwalają F-35 wykrywać i razić cele, zanim zostanie on sam zauważony. Maszyna przenosi nowoczesne uzbrojenie, takie jak pociski AIM-120 AMRAAM i precyzyjne bomby kierowane wewnątrz, aby zachować cechy stealth, lub na zewnętrznych pylonach w trybie „beast mode”, gdy skrytość nie jest priorytetem.

Pomimo wczesnej krytyki związanej z kosztami (początkowy koszt jednostkowy około 100 mln USD, obecnie około 80–85 mln USD za F-35A aviationa2z.com) oraz trudnościami rozwojowymi, F-35 stał się najbardziej rozpowszechnionym myśliwcem V generacji. Do 2025 roku dostarczono ponad 1 000 egzemplarzy F-35 w 17 krajach aviationa2z.com, tworząc trzon wielu sojuszniczych sił powietrznych. Globalna produkcja i adopcja (planowane ponad 3 000 egzemplarzy) przyczyniły się do obniżenia kosztów i ciągłych ulepszeń. F-35 brał udział w walkach w ostatnich latach: Siły Powietrzne Izraela jako pierwsze użyły go bojowo w 2018 roku, a amerykańskie F-35 przeprowadziły naloty na ISIS w 2019 roku en.wikipedia.org. W służbie izraelskiej myśliwce F-35I „Adir” nawet przechwyciły wrogie drony defensenews.com. Dzięki połączeniu cech stealth, sieciocentrycznej wymiany danych i wielozadaniowości F-35 Lightning II uchodzi za najlepszy myśliwiec świata w 2025 roku – platformę, która dominuje w walkach powietrznych, atakuje cele naziemne i pełni rolę węzła wywiadowczego w sieciocentrycznej wojnie aviationa2z.com.

2. Lockheed Martin F-22 Raptor (USA) – Niewidzialny Myśliwiec Przewagi Powietrznej

F-22 Raptor pozostaje legendarnym myśliwcem i złotym standardem przewagi powietrznej, nawet po dwóch dekadach służby aviationa2z.com. Opracowany przez Lockheed Martin z Boeingiem jako pierwszy amerykański myśliwiec piątej generacji, F-22 z dwoma silnikami po raz pierwszy poleciał w 1997 roku i wszedł do służby w 2005 en.wikipedia.org. Został zaprojektowany, by opanować przestrzeń powietrzną dzięki niezrównanej niewidzialności, prędkości i zwrotności. Kadłub i powłoki F-22 zapewniają mu ekstremalnie mały przekrój radarowy – rzekomo tak mały jak „kulkę” na radarze aerotime.aero – czyniąc go najtrudniejszym do wykrycia myśliwcem w historii aerotime.aero. Napędzany dwoma silnikami Pratt & Whitney F119 z dyszami sterowania wektorem ciągu (2D), Raptor może supercruise’ować z prędkością Mach 1.8 (lot naddźwiękowy bez użycia dopalacza) oraz osiągać maksymalną prędkość Mach 2.25 aviationa2z.com. Ma doskonałą manewrowość (stosunek ciągu do masy >1 i sterowanie wektorem ciągu), dającą mu przewagę w walkach manewrowych. Promień działania bojowego F-22 to około 800+ km (może przemieścić się ~1 600 Mm z dodatkowymi zbiornikami) aerotime.aero, co wystarcza do patroli i głębokich uderzeń przy użyciu tankowania w powietrzu.

Pod względem awioniki Raptor wyposażony jest w radar AN/APG-77 AESA oraz zaawansowane systemy fuzji sensorów i bezpieczne łącza danych (choć wewnętrzna łączność myśliwców F-22 była ograniczona wyłącznie do innych F-22 ze względów stealth). Uzbrojenie obejmuje sześć pocisków AIM-120 AMRAAM i dwa AIM-9 Sidewinder przenoszone wewnętrznie do walki powietrznej oraz opcjonalnie JDAM lub Small Diameter Bombs do misji uderzeniowych. Jednostkowy koszt F-22 był bardzo wysoki (około 150 mln USD aviationa2z.com), a zbudowano tylko 195 egzemplarzy zanim program został zakończony w 2011 r. z powodu ograniczeń budżetowych i zakazu eksportu aerotime.aero. Mimo to jest powszechnie uważany za najpotężniejszy myśliwiec do walki powietrze-powietrze. W służbie F-22 nigdy nie został pokonany w symulowanych walkach powietrznych, a jego sama obecność odstraszała przeciwników. Raptory brały ograniczony udział w walkach naziemnych nad Syrią – w latach 2014–2015 atakowały cele ISIS i egzekwowały strefy zakazu lotów, operując pod parasolem zaawansowanej obrony powietrznej przeciwnika bez uszkodzeń aviationa2z.com. Piloci często relacjonują, że podczas ćwiczeń F-22 mogą zaatakować przeciwnika „zanim ten w ogóle go zauważy”. Jego jedyne realne wady to złożona obsługa i starzejąca się elektronika. Siły Powietrzne USA prowadzą programy modernizacyjne polegające na wdrożeniu lepszych łączy danych, ulepszenia systemów walki radioelektronicznej oraz nowej amunicji (np. AIM-260 JATM), aby utrzymać Raptora jako groźną broń do lat 30. XXI w. aviationa2z.com. W 2025 roku F-22 pozostaje praktycznie nietykalny w dominacji powietrznej, działając w parze z nowszym F-35, by zapewnić przewagę lotniczą USA.

3. Chengdu J-20 „Mighty Dragon” (Chiny) – Chiński Niewidzialny Myśliwiec Przewagi Powietrznej

Chiński Chengdu J-20 Mighty Dragon szybko awansował do grona najlepszych myśliwców świata, ukazując skok technologiczny chińskiego przemysłu lotniczego. To myśliwiec piątej generacji o dwóch silnikach, który po raz pierwszy wystartował w 2011 roku i trafił do służby w PLAAF w 2017 commons.wikimedia.org. J-20 to duży myśliwiec (~ponad 20 metrów długości) zaprojektowany do dalekiego zasięgu w przewadze powietrznej oraz uderzeniach. Konstrukcja stawia na niewidzialność od przodu – wyprofilowany nos, bezramkowa owiewka, zintegrowany kadłub i konfiguracja deltowo-kaczkowa z ruchomymi statecznikami, by zmniejszyć odbicie radarowe od przodu aviationa2z.com aviationa2z.com. Chociaż prawdopodobnie jest mniej niewidzialny z boków i od tyłu niż F-22, to jednak od przodu pozostaje bardzo trudno wykrywalny. Początkowo pierwsze J-20 korzystały z rosyjskich silników AL-31F, lecz nowe egzemplarze mają chińskie WS-10C, a potężniejsze WS-15 z wektoryzacją ciągu są w fazie rozwoju aviationa2z.com. Na obecnych silnikach J-20 prawdopodobnie może supercruise’ować z prędkością około Mach 1,7+; prędkość maksymalna szacowana jest na Mach 2.0 aerotime.aero. Dzięki dużej ilości paliwa w kadłubie zasięg jest ogromny – około 3 000 Mm (≈5 550 km zasięgu przebazowania) aerotime.aero – co daje Chinom możliwość projekcji siły daleko na zachodni Pacyfik. Promień bojowy prawdopodobnie przekracza 1 500 km, co jest kluczowe przy osłonie rejonów takich jak Morze Południowochińskie, czy Cieśnina Tajwańska.

J-20 wyposażony jest w radar AESA oraz zaawansowaną elektronikę, choć szczegóły pozostają tajemnicą. Prawdopodobnie posiada IRST (podczerwony system wykrywania i śledzenia) do pasywnej detekcji oraz sieciocentryczne łącze danych do współpracy z innymi platformami (być może w przyszłości także z dronami stealth). We wnętrzu komory uzbrojenia J-20 może przenosić dalekiego zasięgu rakiety powietrze-powietrze PL-15 (szacowany zasięg ponad 200 km) oraz nowoczesne rakiety IR PL-10, zapewniając przewagę w pierwszym strzale. Co istotne, J-20 może również przenosić duże pociski przeciwokrętowe lub manewrujące w komorze wewnętrznej, stanowiąc podwójne zagrożenie zarówno dla myśliwców, jak i okrętów. Dzięki naciskowi Chin na produkcję ponad 200 egzemplarzy J-20 jest już w służbie – przekroczono tym samym liczbę wyprodukowanych F-22 aviationa2z.com – a miesięczna produkcja utrzymuje się na wysokim poziomie aerotime.aero. Chiny zachowują J-20 dla własnych potrzeb (bez eksportu), wdrażając go w taktykach mających podważać amerykańską przewagę w regionie Azji aviationa2z.com. Choć nie był jeszcze używany bojowo, J-20 aktywnie uczestniczy w operacjach pokojowych, takich jak patrole w pobliżu Tajwanu i przechwytywanie amerykańskich samolotów rozpoznawczych nad Morzem Wschodniochińskim. Podczas jednego bliskiego spotkania w 2022 r. miał niespodziewanie pojawić się na skrzydle amerykańskiego F-35 – co świadczy o rosnącej pewności siebie chińskich pilotów. Mighty Dragon to symbol dojrzewania Chin na arenie militarnej: niewidzialny myśliwiec zaprojektowany, by rzucić wyzwanie F-22 i F-35, o dalekim zasięgu i zaawansowanym uzbrojeniu, który zasadniczo zmienia równowagę sił w powietrzu nad zachodnim Pacyfikiem aviationa2z.com.

4. Suchoj Su-57 „Felon” (Rosja) – Myśliwiec V generacji o ponadprzeciętnej manewrowości

Suchoj Su-57, o kryptonimie NATO „Felon”, to wielozadaniowy myśliwiec piątej generacji i rosyjska odpowiedź na F-22 oraz F-35. Su-57 odbył swój pierwszy lot w 2010 roku, a wstępną gotowość operacyjną osiągnął pod koniec 2020 roku en.wikipedia.org en.wikipedia.org. Jako pierwszy rosyjski myśliwiec stealth, Su-57 oferuje kompromis pomiędzy obniżoną wykrywalnością a tradycyjnymi rosyjskimi atutami w dziedzinie kinetyki. Samolot wyposażono w cechy obniżonej wykrywalności – spłaszczony kadłub, wewnętrzne komory uzbrojenia, pochylone stateczniki oraz kompozyty – mające zmniejszyć przede wszystkim czołowy przekrój radarowy aviationa2z.com. Jednak według zachodnich standardów, właściwości stealth Su-57 są ograniczone; eksperci podkreślają, że samolot jest mniej „niewidzialny” od F-22 oraz F-35, zwłaszcza z boku i od tyłu 19fortyfive.com 19fortyfive.com. Najważniejszą cechą, na którą postawił Suchoj, jest ponadprzeciętna manewrowość: dzięki silnikom AL-41F1 z wektorowaniem ciągu Su-57 jest zdolny do ekstremalnych manewrów i lotu za granicą przeciągnięcia (np. ostre pętle, słynna „kobras”). Osiąga prędkość maksymalną ok. Mach 2 (≈2 470 km/h) i może lecieć z prędkością przelotową Mach 1,6 bez dopalacza aviationa2z.com. Przypuszczalny zasięg bojowy to 1 500–2 000 km, z możliwością wydłużenia dzięki tankowaniu w powietrzu. Pod względem awioniki, Su-57 posiada radar wielozakresowy AESA Sh121 (z bocznymi antenami radarowymi dla szerszego pola detekcji) oraz nowoczesny system IRST do pasywnego śledzenia celów. Fuzja sensorów i wyposażenie kabiny to duży skok dla Rosji: HUD oraz system celowania na hełmie umożliwiają odpalanie pocisków w dużych kątach od osi samolotu.

Su-57 może przenosić znaczny zapas uzbrojenia: do czterech pocisków powietrze–powietrze dalekiego zasięgu R-77M (AA-12) lub nadchodzących R-37M wewnątrz kadłuba, plus dwa pociski bliskiego zasięgu w bocznych komorach. Może też przenosić pociski przeciwokrętowe, rakiety powietrze–ziemia oraz bomby kierowane wewnętrznie lub na podwieszeniach zewnętrznych (kosztem stealth). Dużym atutem jest cena – szacunkowo 40–50 mln USD za egzemplarz, czyli ok. 1/3 ceny F-35 aviationa2z.com – choć idą za tym rosyjskie ograniczenia gospodarcze i sankcje. Na koniec 2024 roku jest tylko ok. 20 operacyjnych Su-57 19fortyfive.com 19fortyfive.com – znacznie mniej niż pierwotnie planowano, co wynika z problemów finansowych i produkcyjnych. Mimo to Rosja użyła Su-57 w ograniczonych zadaniach bojowych: samolot miał przeprowadzić ataki w Syrii w 2018 roku (odpalenie amunicji z dystansu), a podczas wojny w Ukrainie był używany głównie do odpalania pocisków rakietowych z bezpiecznej przestrzeni powietrznej 19fortyfive.com. Moskwa unika wystawiania Felonów na silne zagrożenia, aby nie utracić maszyn ani nie ujawnić ich technologii. Pomimo ograniczonej liczby, Su-57 to ważny technologicznie krok naprzód dla Rosji – łączenie cech stealth z niesamowitą manewrowością 19fortyfive.com. Sam fakt jego istnienia jest wyrazem ambicji Rosji do pozostania graczem w zaawansowanej walce powietrznej. Przyszłe ulepszenia (np. nowe silniki Izdielije 30 dla lepszych osiągów i niezawodności) oraz eksport do Indii (lub innych krajów, jeśli na to pozwolą stosunki) mogą zwiększyć jego znaczenie. W 2025 roku Su-57 „Felon” pozostaje zabójczą maszyną „na papierze” – i choć nie sprawdził się jeszcze w starciu z zaawansowanym przeciwnikiem, jest dowodem, że Rosja potrafi skonstruować myśliwiec piątej generacji gotowy rzucić wyzwanie zachodniej potędze lotniczej.

5. Boeing F-15EX Eagle II (USA) – Najciężej Uzbrojony Nowoczesny „Eagle”

F-15EX Eagle II to najnowsza wersja legendarnego F-15 Eagle – myśliwca przewagi powietrznej IV generacji, debiutującego w latach 70., a dziś odrodzonego z technologią XXI wieku. Pierwsze egzemplarze trafiły w 2021 roku, a przez lata 2022–2024 zastępują wyeksploatowane F-15C/D w US Air Force aviationa2z.com. Na zewnątrz wygląda niemal identycznie jak protoplasta, lecz „pod skórą” F-15EX ma najnowocześniejszą awionikę i olbrzymią pojemność uzbrojenia. Wyposażony jest w nowy radar APG-82 AESA, cyfrową kabinę z dużymi wyświetlaczami, nowoczesny układ fly-by-wire oraz system walki radioelektronicznej EPAWSS dla poprawy przeżywalności aviationa2z.com. Najważniejsze cechy silnikowe pozostały: dwa turbiny Pratt & Whitney F100 (lub opcjonalnie GE F110) zapewniają prędkość do Mach 2,5 – czyniąc F-15EX jednym z najszybszych samolotów bojowych świata aviationa2z.com. Zasięg operacyjny także robi wrażenie: z dodatkowymi zbiornikami konforemnymi może przelecieć ponad 2 100 NM (≈3 900 km) aerotime.aero, a promień bojowy z uzbrojeniem przekracza zdecydowanie 1 000 km – to doskonała cecha przy obronie kraju lub eskortach dalekiego zasięgu.

Prawdziwy wyróżnik F-15EX to udźwig. Samolot ten bywa nazywany „ciężarówką na rakiety” – potrafi przenosić do 22 pocisków powietrze–powietrze (przy zastosowaniu najnowszych wyrzutni) lub kombinację bomb i pocisków o łącznej masie do 13,6 tony uzbrojenia aviationa2z.com. To najwyższy możliwy udźwig uzbrojenia spośród wszystkich produkcyjnych myśliwców świata aviationa2z.com. W walce powietrznej przeniesie więcej AMRAAM-ów czy przyszłych AIM-260 niż jakikolwiek myśliwiec stealth, co predysponuje go do roli „latającej zbrojowni” współpracującej z F-35/F-22 (wyszukujących cele) aerotime.aero. Ponadto może atakować cele naziemne (JDAM, SDB, pociski przeciwokrętowe itd.), gwarantując wysoką skuteczność uderzeniową. Braki stealth rekompensuje prędkością, pułapem oraz elektroniką – nie wkrada się niepostrzeżenie, lecz wchodzi z hukiem, zasypując przeciwnika lawiną rakiet, po czym natychmiast się oddala aerotime.aero. Amerykanie chcą zakupić co najmniej 144 F-15EX (w cenie ok. 87 mln USD aviationa2z.com za sztukę) jako uzupełnienie floty aviationa2z.com, zapewniając kontynuację linii Eagle aż do lat 50. XXI wieku. Pierwsze egzemplarze już latają (dostawy od 2021 r., do połowy 2024 r. przekazano już osiem maszyn, kolejne są na produkcji aerotime.aero). F-15EX nie brał jeszcze udziału w walce, lecz poprzednie wersje (F-15C/E) mają najlepszy na świecie zapis: ponad 100 zestrzeleń bez strat własnych oraz bogate doświadczenie bojowe od Pustynnej Burzy po wojnę z terroryzmem. To dziedzictwo plus nowoczesne możliwości czynią Eagle II potężnym odstraszaczem. W praktyce, F-15EX będą współdziałały ze stealthami, rażąc rakietami z daleka lub broniąc nieba przy pomocy ogromnego zapasu uzbrojenia. W 2025 roku F-15EX dowodzi, że odświeżona klasyka wciąż króluje – to najpotężniej uzbrojony myśliwiec operacyjny świata i najszybszy w amerykańskiej flocie, zapewniając USAF zdolność prowadzenia misji tam, gdzie stealth nie jest wymagany, ale liczy się czysta siła aerotime.aero.

6. Suchoj Su-35S „Flanker-E” (Rosja) – Ponadprzeciętnie Manewrowy Myśliwiec Generacji 4++

Suchoj Su-35S uznawany jest za ukoronowanie rozwoju klasycznych myśliwców niestealth – nowocześnie zmodernizowany wariant Su-27 Flanker, wyposażony w zaawansowaną awionikę i zachwycającą manewrowość. Oznaczony jako samolot „generacji 4++”, jednoosobowy Su-35S pierwszy raz wystartował w 2008 roku, a do sił rosyjskich wszedł w połowie lat 2010. (Około 2014 r.) Jest to kluczowy myśliwiec przewagi powietrznej Rosji i służy także w Chinach oraz Egipcie aviationa2z.com. Su-35S napędzają dwa turbofanowe silniki AL-41F1S z trójwymiarowym wektorowaniem ciągu, co gwarantuje niezwykłą zwrotność. Samolot potrafi wykonać imponujące manewry poza granicą przeciągnięcia – jak słynna „Kobra Pugaczowa” czy pętla „Kulbit” – idealne do unikania rakiet lub wygrywania walk manewrowych aviationa2z.com. Każdy silnik generuje 14,5 tony ciągu – Su-35S może osiągnąć Mach 2,25 (ponad 2 500 km/h) oraz ma stosunek ciągu do masy powyżej 1 nawet z pełnym obciążeniem aviationa2z.com. Szybkość wznoszenia i przyspieszenie to jedne z najlepszych wśród myśliwców. Zasięg również imponuje: dzięki dużym zbiornikom wewnętrznym Su-35 ma zasięg przebazowania ponad 3 500 km (ok. 1 900 NM) aerotime.aero i może prowadzić długie patrole; promień bojowy (na uzbrojeniu powietrze-powietrze) to około 1 500 km – bardzo praktyczne dla rozległej Rosji.

Pod względem awioniki, Su-35S wyposażony jest w radar Irbis-E z pasywną elektronicznie skanowaną anteną (PESA), który — choć nie jest typu AESA — jest niezwykle potężny: potrafi wykryć cel wielkości myśliwca z odległości do 400 km w optymalnych warunkach aviationa2z.com. Ten radar dalekiego zasięgu, w połączeniu z systemem IRST (Infrared Search and Track), zapewnia Su-35 zdolność śledzenia trudniej wykrywalnych celów zarówno za pomocą radaru, jak i sygnatury cieplnej. Kokpit zmodernizowano, wyposażając go w cyfrowe wyświetlacze oraz sterowanie HOTAS, chociaż rosyjska awionika nadal nieco odstaje pod względem interfejsu od zachodnich odpowiedników. Su-35 przenosi imponujący ładunek uzbrojenia na 12 zewnętrznych węzłach — do 8 000 kg uzbrojenia aviationa2z.com. Może być to uzbrojenie takie jak pociski powietrze-powietrze R-77 i R-27, ultradługozasięgowe R-37M do zwalczania AWACS czy cele o wysokiej wartości, a także różnego rodzaju pociski powietrze-ziemia, przeciwokrętowe oraz rakiety. W istocie, to prawdziwy myśliwiec wielozadaniowy, choć jego głównym przeznaczeniem jest przewaga w powietrzu. Przy szacowanym koszcie jednostkowym ok. 85 mln dolarów aerotime.aero, Su-35S jest kosztowny jak na samolot nieposiadający technologii stealth, ale wyraźnie tańszy od maszyn 5. generacji. Rosja posiada ok. 100 Su-35S w służbie aviationa2z.com i eksportowała część z nich (Chiny używają 24, Egipt rozpoczął odbiory własnych). Warto podkreślić, że Su-35 brały udział w walkach w Syrii, zapewniając osłonę powietrzną i atakując cele naziemne, a także są intensywnie zaangażowane w konflikt rosyjsko-ukraiński 2022–2023 — gdzie przypisuje się im liczne zwycięstwa poza zasięgiem wzroku nad ukraińskimi maszynami, co jest zasługą potężnych sensorów i rakiet (choć odnotowano również jedno zestrzelenie Su-35 przez ukraińską OPL). Podczas ćwiczeń Su-35 udowodnił, że potrafi stawić czoła nawet F-15 i Eurofighterom w zwarciu dzięki swojej zwrotności. Połączenie prędkości, zasięgu, zwrotności i siły ognia czyni go prawdopodobnie najsprawniejszym myśliwcem 4. generacji w służbie. Nie potrafi znikać jak maszyna stealth, ale w dobrych rękach i przy odpowiednim wsparciu Su-35S „Super Flanker” pozostaje realnym zagrożeniem nawet dla nowszych konstrukcji aviationa2z.com, zapewniając Rosji i jej odbiorcom ostrze szpicy w powietrzu.

7. Dassault Rafale (Francja) – Myśliwiec „Omnirole” z mistrzowską walką elektroniczną

Dassault Rafale to flagowy myśliwiec Francji, znany ze swojej wszechstronności („omnirole”) i zaawansowanej elektroniki. Rozwijany pod koniec zimnej wojny jako następca kilku typów francuskich samolotów, Rafale pierwszy raz wzbił się w powietrze w 1986 roku, a do służby wszedł na początku lat 2000 (2001 – wersja marynarki F1, 2004 – siły powietrzne). To dwusilnikowy myśliwiec generacji 4.5 z skrzydłem typu delta i przednimi usterzeniami, co zapewnia mu doskonałą zwrotność i siłę nośną. Jest w stanie osiągnąć prędkość maksymalną Mach 1,8 (około 2 000 km/h) i supercruise poniżej górnego zakresu prędkości naddźwiękowych w konfiguracji do walki powietrznej aviationa2z.com. Zasięg bojowy Rafale’a jest znakomity: z dodatkowymi zbiornikami paliwa może realizować misje uderzeniowe na dystansie ponad 1 850 km oraz korzystać z tankowania w powietrzu dla jeszcze większego zasięgu aerotime.aero. Kluczową cechą projektu jest olbrzymia elastyczność uzbrojenia – posiada 14 węzłów podwieszeń (wersja Rafale B/C) i może przenosić ok. 9,5 tony uzbrojenia/paliwa, co umożliwia łączenie różnych typów uzbrojenia (rakiety powietrze-powietrze, bomby, zasobniki itp.) na jednej misji.

Prawdziwą przewagą Rafale’a jest awionika i fuzja sensorów. W najnowszych wersjach F3R/F4 znajduje się radar Thales RBE2 AA AESA, pozwalający na zaawansowane śledzenie wielu celów oraz dużą odporność na zakłócenia. Rafale był też jednym z pierwszych myśliwców z wbudowanym sensorem IRST (optronika OSF) i pełną fuzją danych, dzięki czemu pilot otrzymuje przejrzysty obraz sytuacyjny. Sztandarowym elementem Rafale’a jest pokładowy system walki elektronicznej SPECTRA, który wykrywa, zakłóca lub wprowadza w błąd radary i pociski przeciwnika. Dzięki SPECTRA Rafale osiąga poziom przeżywalności zbliżony do stealth — niektórzy mówią, że jest „elektronicznie niewidzialny”, zdolny zmylić sensory agresora i znacznie utrudnić trafienie aviationa2z.com. Rafale może więc prowadzić działania w trudnym środowisku pomimo braku kadłuba stealth. Uzbrojenie Rafale’a to m.in. rakiety powietrze-powietrze MBDA Meteor dalekiego zasięgu (ponad 100 km w BVR) oraz MICA (z naprowadzaniem radarowym i termicznym – skuteczne w walce wręcz). W atakach naziemnych korzysta z pocisków SCALP-EG, bomb kierowanych AASM „Hammer”, bomb laserowych i nawet pocisków z głowicą jądrową (wersja dla sił powietrznych przenosi pocisk ASMP-A). Rafale może też zwalczać okręty za pomocą pocisków Exocet lub AM39, co czyni go prawdziwie uniwersalnym. Najnowszy standard Rafale F4 zwiększa łączność (sieciocentryczność) i poprawia sensory dla wykrywania celów trudnowykrywalnych z daleka aerotime.aero.

Rafale potwierdził swoją wartość bojową w ostatnich dwóch dekadach. Francuskie Rafale brały udział m.in. w działaniach w Afganistanie, Libii (2011), Mali, Iraku, Syrii i innych rejonach aviationa2z.com, często wykonując precyzyjne uderzenia i misje przewagi powietrznej tego samego dnia. Niezawodność i skuteczność spowodowały sukces eksportowy: Indie, Egipt, Katar, Grecja, a ostatnio także ZEA i Indonezja zakupiły Rafale, zwiększając zamówienia do ponad 500 sztuk aviationa2z.com. Cena za egzemplarz to ok. 100 mln dolarów (w zależności od kontraktu i uzbrojenia) aviationa2z.com, co czyni go jednym z droższych myśliwców generacji 4.5, lecz klientom odpowiada „dwa w jednym” (możliwość zastąpienia osobnych flot myśliwców i bombowców). W latach 20. XXI wieku Rafale pozostaje jednym z najlepszych zbalansowanych myśliwców – szybki, zwrotny, z ogromnym wachlarzem uzbrojenia i nowoczesną walką elektroniczną. Nie jest klasy stealth, ale francuska pomysłowość i SPECTRA sprawiają, że Rafale potrafi zaskoczyć każdego, kto sądzi, że go namierzył. Rafale pokazuje klasę również podczas ćwiczeń i Red Flag, dorównując lub przewyższając inne myśliwce generacji 4.5. Jako omnirole, Rafale dowodzi, jak wiele potrafi nie-stealthowy myśliwiec najnowszej generacji: dostosowuje się do każdego zadania i błyszczy, jak „powiew wiatru” zamiatający pole walki.

8. Eurofighter Typhoon (Wielka Brytania/Niemcy/Włochy/Hiszpania) – Europejska Wielozadaniowa Potęga

Eurofighter Typhoon to czołowy europejski myśliwiec generacji 4.5, powstały dzięki konsorcjum czterech państw (Wielka Brytania, Niemcy, Włochy, Hiszpania), mającemu stworzyć zaawansowaną maszynę przewagi powietrznej o zdolnościach uderzeniowych. Jego pierwszy lot odbył się w 1994 roku, a do służby wszedł na początku lat 2000; od tego czasu jest stale rozwijany. Charakteryzuje się skrzydłem typu delta z przednimi usterzeniami i zaprojektowany został z „celową niestabilnością” oraz systemem fly-by-wire dla wysokiej zwrotności aviationa2z.com. W efekcie uzyskano znakomitą manewrowość i przyspieszenie. Napędzany jest dwoma silnikami Eurojet EJ200 z dopalaniem, pozwalającymi na supercruise w okolicach Mach 1,5 oraz osiągnięcie maksymalnej prędkości Mach 2,0+ (odnotowano przyspieszenie do Mach 2,0–2,2 w locie poziomym) aerotime.aero. Stosunek ciągu do masy należy tu do najwyższych wśród myśliwców (około 1,15 przy typowym ładunku aerotime.aero), co umożliwia szybkie wznoszenie i długotrwałe manewry. Typhoon dysponuje przyzwoitym zasięgiem na wewnętrznym paliwie — ok. 1 389 km promienia bojowego przy przechwyceniu — a z dodatkowymi zbiornikami przebiega do 1 800 mil morskich (3 300 km) aerotime.aero. Nowe konforemne zbiorniki paliwa są w fazie rozwoju i wydłużą ten zasięg jeszcze bardziej.

Początkowo pomyślany wyłącznie jako myśliwiec przewagi powietrznej, Typhoon został później przystosowany do operacji wielozadaniowych. Wyposażony jest w radar CAPTOR (mechanicznie skanowany w starszych Tranche 1/2, obecnie modernizowany do CAPTOR-E AESA w nowszych transzach) zapewniający solidne możliwości wykrywania celów powietrznych i naziemnych. Jednym ze znaków rozpoznawczych Typhoona jest zestaw sensorów i fuzja danych: integruje on sensor podczerwieni PIRATE (infrared search and track) (niezwykle przydatny do pasywnej detekcji trudnowykrywalnych lub nisko lecących celów) oraz system DASS (Defensive Aids Sub-System) do walki elektronicznej aerotime.aero. Zapewnia to pilotowi doskonałą orientację sytuacyjną. Uzbrojenie Typhoona robi wrażenie: zazwyczaj przenosi do 8 rakiet powietrze-powietrze (np. 4 dalekiego zasięgu Meteor i 4 bliskiego zasięgu ASRAAM/IRIS-T) oraz działko na linii środkowej. Może ponadto podwieszać szeroki wachlarz bomb (Paveway, JDAM) i pocisków dalekiego zasięgu (Storm Shadow, Brimstone). Planowana jest integracja nowych pocisków Spear-3 oraz innych zaawansowanych systemów. Udźwig do ~9 ton uzbrojenia pozwala mu dorównać Rafale w ilości zabieranych bomb. Cechą wyróżniającą Typhoona jest jego wydajność w walce powietrznej: piloci często chwalą jego możliwości na dużych wysokościach i prędkościach, a w walkach treningowych Typhoony radziły sobie bardzo dobrze nawet przeciw F-22 (korzystając, gdy wymagała tego sytuacja, z pocisków o szerokim kącie odpalania).

Typhoon brał udział w aktywnych działaniach związanych zarówno z misjami patrolowymi, jak i bojowymi. Eurofightery wielu państw wykonywały zadania Baltic Air Policing (przechwytywanie rosyjskich samolotów nad Europą), zostały rozmieszczone podczas interwencji w Libii 2011 (Wielka Brytania i Włochy używały Typhoonów zarówno w roli powietrze-powietrze, jak i powietrze-ziemia), a także atakowały cele ISIS w Syrii i Iraku (brytyjskie Typhoony prowadziły precyzyjne bombardowania). W służbie operacyjnej znajduje się ponad 570 Typhoonów w Europie i na Bliskim Wschodzie aviationa2z.com, m.in. w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Włoszech, Hiszpanii, Austrii (jedynie obrona powietrzna), Arabii Saudyjskiej, Katarze i Kuwejcie. Szacunkowy koszt samolotu to 90–120 milionów dolarów (klienci eksportowi płacą bliżej górnej granicy) aerotime.aero, więc jest to bardzo kosztowny system. Jednak model konsorcjum pozwala państwom partnerskim uzyskać nowoczesne możliwości techniczne po kosztach własnych. Program Eurofightera zakłada utrzymanie samolotu na czasie do lat 2040., dzięki trwającym modernizacjom – m.in. nowy radar AESA, ulepszona elektronika, a być może w przyszłości nawet wektorowanie ciągu aviationa2z.com. W roku 2025 Typhoon jest kluczowym elementem sił powietrznych NATO, łącząc zwrotność, zaawansowane sensory i silne uzbrojenie wielozadaniowe. Może nie jest stealth, ale dzięki taktyce i wojnie elektronicznej Typhoony udowodniły, że stanowią poważne wyzwanie dla każdego przeciwnika i gwarantują skuteczną ochronę europejskiego nieba.

9. Saab JAS 39 Gripen (Szwecja) – Zwinny i Przystępny „Inteligentny Myśliwiec”

Szwedzki Saab JAS 39 Gripen to wyjątkowa propozycja wśród czołowych myśliwców – lekki, ekonomiczny, a jednocześnie wysoce zaawansowany odrzutowiec generacji 4+ często nazywany „inteligentnym myśliwcem”. Zaprojektowany tak, by być przystępnym cenowo, łatwym w utrzymaniu i śmiercionośnym zgodnie z koncepcją obronną Szwecji, Gripen pierwszy raz wzbił się w powietrze w 1988 r., a do służby wszedł w 1996 r. en.wikipedia.org. Skrót „JAS” oznacza Jakt (powietrze-powietrze), Attack (powietrze-ziemia), Spaning (rozpoznanie) – odzwierciedlając wielozadaniowy charakter maszyny. Najnowsza wersja, Gripen E (jednomiejscowy) i F (dwumiejscowy), to ogromny krok naprzód, sprawiający, że samolot śmiało rywalizuje z cięższymi myśliwcami generacji 4,5. Kształt delta z przednimi statecznikami (jak Rafale i Typhoon) daje Gripenowi znakomitą zwrotność i krótkodystansowe możliwości startu/lądowania. Pomimo zastosowania jednego silnika (Volvo RM12 w wcześniejszych wersjach C/D oraz GE F414 w nowej wersji E), osiąga Mach 2.0 na pułapie aerotime.aero. Dzięki niewielkim rozmiarom i wydajnej konstrukcji ma promień działania bojowego ok. 800 km (z zapasem), a na przelocie z dodatkowymi zbiornikami – nawet 4000 km en.wikipedia.org. Co znamienne, Gripen od początku projektowano tak, by mógł operować nawet z autostrad przy minimalnej obsłudze naziemnej – co wpisuje się w koncepcję rozproszenia szwedzkiej obrony. Czas obsługi (przezbrojenia i tankowania) jest rekordowo krótki – grupa kilku techników potrafi przezbroić Gripena w mniej niż 10 minut.

Avionika to mocna strona Gripena. Był jednym z pierwszych myśliwców z sieciocentrycznym systemem wymiany danych, pozwalającym maszynom dzielić się danymi celowniczymi w czasie rzeczywistym – rozwiązanie tak skuteczne, że piloci NATO podczas ćwiczeń Red Flag twierdzili, iż szwedzkie Gripeny „widzą” wszystko w powietrzu. Najnowszy Gripen E wyposażony jest w radar AESA Leonardo Raven ES-05, nowoczesny IRST (SkyWard-G) i zaawansowany system walki elektronicznej, bardzo skuteczny w swojej klasie aerotime.aero. Saab mocno stawia na walkę elektroniczną i systemy przeciwdziałania, przez co Gripen ma wyjątkowo rozbudowane środki samoobrony jak na swoją masę. Kokpit jest bardzo ergonomiczny, z nowymi szerokoformatowymi wyświetlaczami (w Gripen E) i systemami wsparcia decyzyjnego pilota (z elementami AI sugerującymi taktykę, stąd określenie „smart fighter” aerotime.aero). Jeśli chodzi o uzbrojenie – Gripen przenosi większość zachodnich typów broni: AIM-120 AMRAAM, AIM-9X/IRIS-T oraz – co bardzo ważne – dalekosiężny pocisk MBDA Meteor (Szwecja była pierwszym użytkownikiem Meteora, który daje nawet lżejszym myśliwcom przewagę zasięgu równą większym konstrukcjom). Może również używać bomb kierowanych, pocisków przeciwokrętowych (RBS-15) i zasobników rozpoznawczych – jest w pełni wielozadaniowy. Udźwig Gripena jest mniejszy (ok. 5–6,5 tony na 8 węzłach), ale jego mniejsza sygnatura radarowa i zwrotność pozwalają walczyć na własnych zasadach.

Jednym z głównych atutów Gripena są koszty eksploatacji i niezawodność. Koszt godziny lotu (ok. 7 500 dolarów) stanowi ułamek wydatków w porównaniu z dwusilnikowymi konkurentami bulgarianmilitary.com. To mocny argument dla mniejszych sił powietrznych. Szwecja używa ok. 90 myśliwców C/D i przechodzi na 60 nowych Gripenów E. Do krajów eksportowych należą Brazylia (odbiór Gripenów E od 2022–2023), Republika Południowej Afryki, Węgry, Czechy i Tajlandia. Na ćwiczeniach NATO Gripeny osiągały wysokie współczynniki zwycięstw, wykorzystując własną awionikę i Meteory. Szwedzi nie używali Gripenów w wojnie wysokiej intensywności, ale maszyny brały udział w kampanii w Libii w 2011 (szwedzkie lotnictwo latało tam na misje rozpoznawcze). Gripeny strzegą także nieba nad Europą w ramach misji leasingowych NATO (np. węgierskie i czeskie Gripeny nad Bałtykiem). Cena jednostkowa najnowszego Gripena E to ok. 85 milionów dolarów aerotime.aero – nie określilibyśmy jej jako „tanią”, ale to nadal mniej niż większość konkurencji o zbliżonej technologii. Podsumowując: JAS 39 Gripen to ultra-zwinny, sieciocentryczny myśliwiec, który pokazuje, że nie trzeba wielotonowego ciężkiego płatowca, by rządzić w powietrzu. W 2025 roku Gripen wyróżnia się jako wybór numer jeden dla krajów chcących topowe zdolności w rozsądnym budżecie, oferując znakomite połączenie nowoczesnej awioniki, niskich kosztów i elastyczności zastosowań – atuty nie do przecenienia nawet w erze maszyn stealth.

10. General Dynamics F-16 Fighting Falcon (USA) – Ikoniczny „Wół Roboczy” z Nowymi Kłami

F-16 Fighting Falcon, często nazywany przez pilotów „Viper”, to najstarsza konstrukcja na tej liście – lecz dzięki ciągłej modernizacji i olbrzymiej liczbie wyprodukowanych maszyn, wciąż dominuje w światowych siłach powietrznych. Opracowany w latach 70. XX w. jako lekki myśliwiec manewrowy, jednosilnikowy F-16 pierwszy raz wzniósł się w powietrze w 1974 r., a wszedł do służby USAF w 1978 r. Przenieśmy się do roku 2025 – F-16 rozwinął się do postaci pełnoprawnego, wielozadaniowego myśliwca generacji 4+, a najnowsza wersja F-16V (Viper) Block 70/72 ma zaawansowaną awionikę, dzięki czemu wciąż nadaje się na pole walki aerotime.aero. W służbie czynnej jest ponad 2000 F-16 – więcej niż jakiegokolwiek innego typu myśliwca aerotime.aero – w ponad 25 państwach. Tak szerokie użycie i ciągłe modernizacje zapewniają F-16 miejsce wśród najlepszych myśliwców także w roku 2025.

Konstrukcję F-16 charakteryzuje zintegrowany układ kadłub-skrzydło, charakterystyczna „bańkowa” owiewka zapewniająca świetną widoczność i sterowanie FBW (fly-by-wire) – spore nowatorstwo w chwili debiutu. Samolot nadal pozostaje zwrotnym „dogfighterem”, zdolnym wykonywać manewry z przeciążeniem 9G. Dzięki silnikowi Pratt & Whitney F100 (lub GE F110) F-16 osiąga prędkość Mach 2.0 i współczynnik ciągu do masy bliski 1:1 w czystej konfiguracji aerotime.aero. Promień działania bojowego to ok. 500–600 km (w misji uderzeniowej), ale zbiorniki podwieszane oraz nowe dające się zintegrować zbiorniki konforemne (CFT) wydłużają zasięg operacji. F-16V Block 70/72 otrzymały radar AESA Northrop Grumman AN/APG-83, nowy komputer misji i wskaźniki kokpitowe, celownik nahełmowy JHMCS oraz integrację nowoczesnego uzbrojenia aerotime.aero. Zasadniczo czyni to z F-16 samolot 4,5 generacji pod względem elektroniki. Maszyna używa pocisków AIM-9X i AIM-120D, bomb JDAM, JSOW, pocisków antyokrętowych (Harpoon), przeciwradarowych (HARM), oraz zasobników celowniczych (np. SNIPER) – obejmując wszystkie misje od SEAD, przez uderzenia precyzyjne, po patrole myśliwskie. F-16 może zabrać do 7700 kg uzbrojenia na 9 węzłach aerotime.aero – np. 6 bomb po 500 funtów + pociski, lub większe bomby, co daje sporą siłę rażenia jak na rozmiary myśliwca.

Bojowa karta F-16 jest imponująca. Służył jako główny „wół roboczy” USA i wielu sojuszników w konfliktach: od wojny w Zatoce Perskiej 1991 (gdzie F-16 wykonywały niezliczone loty uderzeniowe), przez Kosowo 1999, wojny w Iraku i Afganistanie, po różne konflikty na Bliskim Wschodzie. Izraelskie lotnictwo wykorzystywało F-16 w wielu wojnach i nalotach (w tym słynny atak na reaktor Osirak w 1981 r. i liczne późniejsze operacje). Myśliwce F-16 zdobyły potwierdzone zwycięstwa powietrzne (ponad 70 zestrzeleń w różnych siłach powietrznych, przy minimalnych stratach w walkach powietrznych). Najnowsze wersje nie uczestniczyły dotąd w wojnie z równorzędnym przeciwnikiem, lecz modernizacje jak F-16V zapewniają im przewagę zwłaszcza w kooperacji sojuszniczej. Przystępność cenowa (ok. 70–80 mln USD za nowy egzemplarz aerotime.aero) oraz łatwość obsługi sprawiają, że F-16 prawdopodobnie pozostanie w służbie przez lata 30. XXI w. Warto zauważyć, że w latach 2023–2024 pojawiła się inicjatywa przekazania F-16 Ukrainie celem wzmocnienia jej obrony – co pokazuje, że nawet dziś, wobec nowoczesnych zagrożeń, eskadra dobrze wyposażonych F-16 stanowi poważne wzmocnienie sił powietrznych.

W 2025 roku Fighting Falcon wciąż szybując wysoko: To najpowszechniej używany myśliwiec na świecie aerotime.aero, a ciągłe udoskonalenia (radar AESA, nowe uzbrojenie, łącza danych) utrzymują jego śmiercionośność. F-16 to przykład elastyczności – pierwotnie prosty myśliwiec do walki manewrowej stał się wielozadaniowym potworem. Piloci chwalą jego manewrowość i potężny silnik F100/F110, które czynią z niego przyjemność (i postrach) w walce powietrznej. Tysiące sztuk w służbie sprawiają, że obecność F-16 jest odczuwalna niemal w każdym globalnym punkcie zapalnym, czyniąc go prawdziwie filarem światowej potęgi lotniczej i ikonicznym myśliwcem naszych czasów.

Podsumowanie: Zdominowanie nieba w 2025 roku należy do tych dziesięciu myśliwców – każdy to szczyt inżynierii w swojej kategorii. Od wszechwidzącej niewidzialności F-35 i J-20 po surową moc kinetyczną Su-35 i F-15EX, te odrzutowce definiują współczesne możliwości walki powietrznej aviationa2z.com aviationa2z.com. Pochodzą z różnych krajów, ale łączy je jedno: duża prędkość, zaawansowane sensory, potężne uzbrojenie i zdolność do wielozadaniowości w zadaniach przewagi powietrznej, uderzeniowych i innych. Wiele z nich mierzyło się pośrednio w strefach konfliktów lub na ćwiczeniach, co napędzało stałą ewolucję techniki i taktyki. Gdy napięcia geopolityczne trwają, te myśliwce służą nie tylko jako broń, ale też jako strategiczne odstraszacze i symbole siły narodowej. Trwający rozwój – jak aktualizacje oprogramowania, nowe pociski (np. Meteor, AIM-260) czy ulepszona walka elektroniczna – sprawia, że nawet platformy 4. generacji pozostają wiarygodne obok najnowszych maszyn stealth. Patrząc w przyszłość, choć myśliwce szóstej generacji rysują się na horyzoncie lat 30., maszyny z tej listy jeszcze przez wiele lat stanowić będą trzon lotnictwa wojskowego na świecie. Ich dominacja w 2025 roku to wynik dekad innowacji i nieustannego dążenia do panowania w powietrzu, zapewniając, że kto panuje w powietrzu, ten może kształtować wynik każdego konfliktu.

Źródła: Powyższe informacje zostały zebrane i zweryfikowane na podstawie raportów analitycznych branży obronnej, oficjalnych kart charakterystyki oraz komentarzy ekspertów, w tym Aviation Week, AeroTime, Aviation A2Z oraz ogólnodostępnych danych wojskowych aviationa2z.com aerotime.aero aerotime.aero 19fortyfive.com. Charakterystyka każdego myśliwca i jego historia służby potwierdzona jest wskazanymi źródłami, jak pokazano w tekście.