Vanaf 22-12-2025 is de interstellaire komeet 3I/ATLAS—pas het derde bevestigde object van buiten ons zonnestelsel—alweer op weg naar buiten. De dichtste nadering tot de aarde vond enkele dagen geleden plaats, en hoewel de komeet nooit in de buurt kwam van “dichtbij” in menselijke zin, heeft de passage een golf aan nieuwe datavrijgaven, snelle waarnemingen en (onvermijdelijk) wat internetmythologie veroorzaakt.
Dit is wat er nu nieuw is: wat wetenschappers daadwerkelijk hebben gezien, wat ze niet hebben gezien, en wat er volgt nu 3I/ATLAS richting de buitenste regionen van het zonnestelsel gaat. [1]
Het grote nieuws van vandaag: 3I/ATLAS vertrekt—maar de beste data komt nog binnen
3I/ATLAS maakte zijn dichtste nadering tot de aarde op 19 december 2025, op een afstand van ongeveer 1,7–1,8 AE (ongeveer 167–170 miljoen mijl / 269–270 miljoen km). Dat is bijna twee keer de afstand tussen de aarde en de zon—dus geen gevaar, geen bijna-botsing, slechts een zeldzame wetenschappelijke kans. [2]
Hoewel de komeet nu weer verder weg beweegt, zitten onderzoekers nog steeds in de fase van “downloaden, kalibreren, analyseren”. Enkele van de meest opwindende waarnemingen kwamen van ruimtevaartuigen en ruimtetelescopen die het object eerder observeerden of een kansgrepend kijkje namen toen de geometrie gunstig was. [3]
Wat maakt komeet 3I/ATLAS anders dan “gewone” kometen?
3I/ATLAS wordt geclassificeerd als interstellair omdat zijn baan hyperbolisch is—hij beweegt te snel om door de zon te worden vastgehouden, wat betekent dat hij slechts passeert en weer terugkeert naar de interstellaire ruimte. [4]
NASA zegt dat de komeet waarschijnlijk is gevormd rond een andere ster, buitengewoon lang door de interstellaire ruimte heeft gedwaald, en ons zonnestelsel naderde vanuit de algemene richting van Boogschutter (richting het centrale deel van de Melkweg). [5]
Dat oorsprongsverhaal is het punt: elk spectrum en elke zwakke gloed is in feite een klein, stoffig ansichtkaartje uit een ander planetenstelsel.
Actueel nieuwsoverzicht voor 22-12-2025: de belangrijkste nieuwe waarnemingen en publicaties
1) Radiotelescopen zochten naar “technosignaturen”. Resultaat: geen kunstmatig signaal gedetecteerd.
Een piek in krantenkoppen over een “radiosignaal” van 3I/ATLAS is grotendeels een verhaal van misverstanden (en soms sensationele framing).
De realiteit: het Breakthrough Listen-programma en partners observeerden 3I/ATLAS met meerdere faciliteiten en melden geen bewijs van kunstmatige radio-emissies geassocieerd met het object. Hun verslag is ongewoon expliciet: “Geen kunstmatige radio-emissie gelokaliseerd bij 3I/ATLAS werd gedetecteerd.” [6]Belangrijke details uit de Breakthrough Listen-update:
- Green Bank Telescope (GBT): Observeerde de komeet op 18 december 2025, net voor de dichtste nadering, met ontvangers die 1–12 GHz beslaan. Ze rapporteren gevoeligheid voor extreem lage zendervermogens (uitgedrukt als EIRP) en vonden nog steeds geen kunstmatige emissie. [7]
- MeerKAT: Detecteerde hydroxyl (OH)-signaturen—precies wat je zou verwachten wanneer zonlicht watergerelateerde moleculen in komeetmateriaal afbreekt. Parallel daaraan vond hun analyse geen kunstmatige radio-emissie tot aan een gerapporteerde limiet over 900–1670 MHz. [8]
- Allen Telescope Array (ATA) + andere campagnes: Observaties begonnen binnen enkele dagen na ontdekking en gingen door tot het dichtste-naderingsvenster, opnieuw met geen technosignaturen gerapporteerd. [9]
Dus als je vandaag “radiosignaal” voorbij hebt zien komen, is de meest verdedigbare vertaling: radiotelescopen detecteerden normale chemie en deden een gevoelige zoektocht naar kunstmatige transmissies—en rapporteerden vervolgens geen enkele. [10]
2) Een naar Jupiter vliegend ruimtevaartuig (JUICE) zag 3I/ATLAS zich gedragen als… een komeet
ESA’s Jupiter Icy Moons Explorer (JUICE) maakte een zeer “ruimte is vreemd en wonderbaarlijk” cameo in dit verhaal.
In november 2025 gebruikte JUICE vijf wetenschappelijke instrumenten om 3I/ATLAS te observeren, en maakte ook een opname met zijn Navigation Camera (NavCam). ESA zegt dat het team slechts een kwart van één NavCam-afbeelding vroegtijdig heeft gedownload—en verrast was door hoe duidelijk de activiteit van de komeet zichtbaar was. [11]
Wat ESA zegt te hebben gezien in die NavCam-opname:
- Een coma (de halo van gas rond de kern) Een hint van twee staarten: een plasmastaart (geïoniseerd gas) en een zwakkere stofstaart [12]
ESA geeft ook een concreet “wat volgt er nu” tijdspad: de volledige JUICE-instrumentdata (inclusief JANUS, MAJIS, UVS, SWI, en PEP) wordt verwacht op aarde te arriveren op 18 en 20 februari 2026, met de vertraging toegeschreven aan het gebruik van JUICE’s high-gain antenne als hitteschild, waardoor een tragere downlink via een kleinere antenne nodig is. [13]
3) Röntgenstraling van een interstellaire komeet: XRISM en XMM-Newton voegen een nieuwe laag natuurkunde toe
Optische beelden tonen stof en zonlicht. Röntgenstralen daarentegen zijn een indicator van gewelddadige micro-interacties—vooral waar de zonnewind botst op ontsnappend komeetgas.
ESA zegt dat 3I/ATLAS de eerste interstellaire komeet is die in röntgenlicht is vastgelegd, met behulp van het Xtend-instrument van XRISM, en vergelijkt dit met ESA’s XMM-Newton, die ook een diffuse röntgengloed waarnam. [14]
Wat XRISM (JAXA) uitlegt over zijn waarneming:
- XRISM voerde een Target of Opportunity-waarneming uit van 23:20 26 nov. tot 20:38 28 nov. 2025, met een effectieve belichting van 17 uur. [15]
- Een voorlopige analyse suggereert een zwakke röntgengloed die zich uitstrekt over ongeveer 400.000 km rond de kern—maar XRISM benadrukt dat het nog steeds beïnvloed kan zijn door instrumenteffecten of ruis, dus zorgvuldige analyse is gaande. [16]
- Het spectrum toont kenmerken die overeenkomen met charge exchange—een proces waarbij zonnewindionen interageren met komeetgas en karakteristieke röntgenemissie produceren—wat wijst op bijdragen van elementen zoals koolstof, stikstof en zuurstof. [17]
Dit is een van de meest wetenschappelijk waardevolle invalshoeken: het is niet alleen “een mooi plaatje,” het is een diagnose van hoe het materiaal van een interstellaire komeet zich gedraagt wanneer het chemisch en elektrisch wordt belaagd door onze zon.
4) NASA-ruimteschepen deden ook mee aan de jacht: Europa Clipper en Parker Solar Probe
Europa Clipper (onderweg naar Jupiters maan Europa) observeerde 3I/ATLAS op 6 november 2025 vanaf ongeveer 164 miljoen km (102 miljoen mijl) afstand. NASA zegt dat het Europa-UVS-instrument gegevens verzamelde gedurende zeven uur, bedoeld om de samenstelling en verdeling van materiaal in de coma te bepalen. [18]
Ondertussen heeft Parker Solar Probe—een missie gebouwd om de Zon te bestuderen—ook een interstellaire komeet waargenomen. NASA meldt dat Parker 3I/ATLAS observeerde van 18 oktober tot 5 november 2025 met het WISPR-instrument, waarbij ongeveer 10 beelden per dag werden vastgelegd tijdens een periode waarin het ruimtevaartuig zich van de Zon verwijderde na een nauwe passage. [19]
Dit zijn niet zomaar extra kiekjes. Ze verbreden de kijkhoek—en helpen onderzoekers te onderscheiden wat eigen is aan de komeet en wat een artefact is van kijkhoek, zonlicht en instrumentgevoeligheid.
Kun je komeet 3I/ATLAS vanavond zien?
Niet met het blote oog. Maar je kunt hem nog steeds volgen en observeren als je weet wat je doet (of als je bereid bent software het moeilijke werk te laten doen).
NASA zegt dat 3I/ATLAS na zijn passage achter de Zon in oktober weer vanaf de aarde waarneembaar is en “zelfs met een kleine telescoop, in de ochtendschemering kan worden waargenomen,” en waarneembaar blijft tot het voorjaar van 2026. [20]
Voor het volgen wijst NASA lezers specifiek op de Eyes on the Solar System-simulatie voor de huidige locatie en baan van de komeet. [21]
Wat gebeurt er nu: Jupiterpassage, vertraagde ruimtevaartgegevens en het lange afscheid
Hoewel de passage langs de aarde achter de rug is, staan er nog twee grote mijlpalen op de planning:
- Februari 2026: ESA verwacht de volledige wetenschappelijke data van JUICE’s instrumenten op 18 en 20 februari 2026—waarschijnlijk een schat aan informatie voor samenstellings- en activiteitsanalyse. [22]
- Maart 2026: 3I/ATLAS zal naar verwachting veel dichter langs Jupiter vliegen, waarbij de afstand rond de 53 miljoen km (33 miljoen mijl) ligt. [23]
Daarna beweegt de komeet verder naar buiten. Volgens AP wordt verwacht dat hij het zonnestelsel zal verlaten rond het midden van de jaren 2030—en tenzij er extreem futuristische voortstuwing wordt gebruikt, zal hij niet terugkeren voor een toegift. [24]
Een snelle “mythe versus meting”-controle (omdat het internet nu eenmaal het internet is)
Twee beweringen steken vaak de kop op rond interstellaire objecten:
“Het zendt een radiosignaal uit.”
De sterkste huidige rapportage van SETI-gelieerde waarnemers is het tegenovergestelde: ze hebben gezocht, en ze hebben geen kunstmatige emissie gevonden. Wat er wel is gedetecteerd (zoals hydroxyl-signaturen) past bij normale komeetchemie. [25]
“Het gedraagt zich te vreemd om natuurlijk te zijn.”
NASA gaat hier direct op in op het niveau van de baanmechanica: kometen kunnen kleine baanveranderingen ondervinden door uitgassing, en NASA zegt dat de waargenomen verstoringen bij 3I/ATLAS klein en compatibel zijn met dat proces. [26]
Wetenschappelijk scepticisme is niet de vijand van verwondering—het is de methode die verwondering aan de realiteit verbindt.
Waarom dit verder reikt dan één komeet
Interstellaire objecten zijn zeldzaam in bevestigde vorm, en elk exemplaar geeft astronomen de kans om te testen hoe “overblijfselen van planeetvorming” kunnen verschillen tussen sterrenstelsels—samenstelling, vluchtige chemie, stofproductie, interactie met sterrenwinden, en meer. NASA benoemt 3I/ATLAS expliciet als wetenschappelijk belangrijk omdat verschillen met lokale kometen iets kunnen onthullen over de chemie van andere zonnestelsels. [27]
En de bredere les is praktisch: de hectiek rond 3I/ATLAS is een generale repetitie voor de volgende interstellaire bezoeker—waarbij betere vroege waarschuwing en snellere coördinatie nog rijkere data kunnen opleveren.
Bronnen voor deze roundup van 22-12-2025 zijn onder andere updates en persberichten van NASA, ESA, JAXA/XRISM, het SETI Institute/Breakthrough Listen, en Associated Press. [28]
References
1. science.nasa.gov, 2. science.nasa.gov, 3. science.nasa.gov, 4. science.nasa.gov, 5. science.nasa.gov, 6. www.seti.org, 7. www.seti.org, 8. www.seti.org, 9. www.seti.org, 10. www.seti.org, 11. www.esa.int, 12. www.esa.int, 13. www.esa.int, 14. www.esa.int, 15. www.xrism.jaxa.jp, 16. www.xrism.jaxa.jp, 17. www.xrism.jaxa.jp, 18. science.nasa.gov, 19. science.nasa.gov, 20. science.nasa.gov, 21. science.nasa.gov, 22. www.esa.int, 23. apnews.com, 24. apnews.com, 25. www.seti.org, 26. science.nasa.gov, 27. science.nasa.gov, 28. science.nasa.gov
