- Trzeci potwierdzony międzygwiezdny gość. Odkryty 1 lipca 2025 przez przegląd ATLAS, 3I/ATLAS jest dopiero trzecim znanym obiektem spoza naszego Układu Słonecznego (po 1I/ʻOumuamua i 2I/Borisov) [1]. Jego orbita jest silnie hiperboliczna (mimośród ≈6,14) i porusza się z prędkością ~58 km/s, co potwierdza, że nie jest związany z Słońcem [2].
- Bezpieczna trajektoria. Kometa nigdy nie zbliży się do Ziemi na mniej niż około 1,8 AU (270 milionów km) [3]. Osiągnie peryhelium 29–30 października 2025 w odległości ~1,4 AU od Słońca [4] (między Ziemią a Marsem), a następnie wróci na zewnątrz, przecinając orbitę Jowisza do marca 2026 [5] [6]. NASA i ESA podkreślają, że ta trajektoria jest „łagodna” – 3I/ATLAS nie stanowi żadnego zagrożenia dla Ziemi [7] [8].
- Aktywna kometa. Wczesne zdjęcia z Hubble’a (lipiec 2025) pokazują komę i ogon w kształcie łzy, co wskazuje, że 3I/ATLAS uwalnia lotne substancje będąc jeszcze poza Jowiszem [9]. Jej stałe jądro jest niewielkie – Hubble oszacował je na od ~0,44 do 5,6 km średnicy [10] – ale już jest bardzo aktywna, wyrzucając pył w tempie dziesiątek kilogramów na sekundę [11].
- Starożytna, bogata w węgiel kompozycja. Widma w podczerwieni (uzyskane przez JWST 6 sierpnia) ujawniają komę niezwykle bogatą w CO₂ i lód wodny [12]. Stosunek CO₂/H₂O jest niezwykle wysoki (~8:1) [13] [14] – jeden z najwyższych kiedykolwiek zaobserwowanych w komecie – co sugeruje, że 3I/ATLAS powstała w środowisku bogatym w węgiel. Naukowcy szacują, że może mieć ponad 7 miliardów lat, być może powstała przed naszym Słońcem [15] [16].
- Zaobserwowano dżet skierowany ku Słońcu. Nowe zdjęcie z Ziemi (kompozyt z 2 sierpnia) pokazuje dramatyczny dżet gazu i pyłu wystrzeliwujący z komety w stronę Słońca [17] [18]. Wachlarzowaty dżet (widoczny jako fioletowy ślad na wstawce) rozciąga się na ~6 200 mil (10 000 km) od powierzchni [19] [20]. Astrofizyk Miquel Serra-Ricart zauważa, że jest to normalne zachowanie komet: „Dżety są skierowane w stronę Słońca, a ogon komety [wskazuje] w kierunku przeciwsłonecznym” [21]. Dżet składa się głównie z CO₂ i pyłu, podobnie jak dżety obserwowane w innych kometach.
- Duża kampania obserwacyjna. 3I/ATLAS był monitorowany przez flotę teleskopów. Orbitery Mars Express i ExoMars ESA sfotografowały go podczas przelotu obok Marsa 3 października (z odległości ~30 milionów km) [22] [23] – „bardzo trudna obserwacja”, ponieważ kometa była „10 000 do 100 000 razy słabsza” niż typowe cele [24]. Kosmiczne teleskopy Hubble’a i Jamesa Webba NASA, obserwatoria naziemne, a nawet łaziki marsjańskie śledziły ją [25] [26]. W listopadzie 2025 sonda JUICE ESA zaobserwuje kometę po peryhelium [27] [28]. Co niezwykłe, dwie inne sondy – Hera ESA i Europa Clipper NASA (już w drodze do innych misji) – przelecą przez długi ogon komety pod koniec października/początkiem listopada, potencjalnie pobierając próbki jonów od międzygwiezdnego gościa [29].
- Bez niespodzianki, bez zagrożenia, bez obcych. 3I/ATLAS zachowuje się jak normalna kometa z innej gwiazdy. Naukowiec ESA, dr Michael Küppers, podkreśla, że „wygląda jak kometa i zachowuje się jak kometa” [30]. NASA i ESA publicznie obaliły sensacyjne twierdzenia, zauważając, że kometa „nie stanowi zagrożenia” i oferuje „rzadką okazję do zbadania międzygwiezdnego gościa” [31] [32]. Wczesne uwalnianie gazów i słabe świecenie wywołały poruszenie w mediach społecznościowych (nawet błędnie przypisany cytat Michio Kaku), ale badacze przypisują tę aktywność ogrzewaniu lodów przez Słońce [33]. (Rzeczywiście, astrofizyczka z Northeastern, Jacqueline McCleary, zauważa, że badanie składu 3I/ATLAS „daje nam wgląd w warunki panujące w innym układzie słonecznym” [34] – żadna obca technologia nie jest potrzebna.)
Teleskopy naziemne również uchwyciły aktywność 3I/ATLAS. Nowe zdjęcia opublikowane w połowie października pokazują jądro otoczone dużą, wachlarzowatą komą z wąskim dżetem lodu i pyłu wybuchającym po stronie zwróconej ku Słońcu [40] [41]. Jak donosi Space.com, „międzygwiezdna kometa dramatycznie wyrzuca lód i pył w przestrzeń” w kierunku Słońca [42]. Dżet (wyróżniony na fioletowo przez astronomów) rozciąga się na około 10 000 km od powierzchni [43]. Współautor Serra-Ricart (obserwatorium Light Bridges) wyjaśnia: „To jest normalne. … Dżety są skierowane w stronę Słońca, a ogon komety [wskazuje] w kierunku przeciwnym do Słońca” [44]. Innymi słowy, ogrzewanie słoneczne powoduje powstawanie lokalnych gejzerów na powierzchni komety – całkowicie normalne zjawisko.
Obserwacje NASA zbadały skład komety. W sierpniu 2025 roku Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba przyjrzał się 3I/ATLAS i odkrył niezwykłą obfitość dwutlenku węgla. Widma wykryły stały lód H₂O oraz H₂O, CO₂ i CO w fazie gazowej [45]. Stosunek CO₂ do H₂O jest jednym z najwyższych zaobserwowanych w jakiejkolwiek komecie [46], co wskazuje na bardzo bogate w węgiel wnętrze. Ten chemiczny sygnał sugeruje, że 3I/ATLAS powstała w bogatym w lód CO₂ regionie dysku odległej gwiazdy i mogła być przez eony silnie podgrzewana („wypiekana”) [47] [48]. W połączeniu z analizą trajektorii, naukowcy podejrzewają teraz, że 3I/ATLAS może mieć miliardy lat, a nawet przekraczać 7–10 miliardów lat [49] [50] – czyniąc ją starożytną „kapsułą czasu” z wczesnej Drogi Mlecznej.
Pomimo swojego egzotycznego pochodzenia, eksperci podkreślają, że 3I/ATLAS nie jest tajemniczą sondą obcych. W sieci krążyły plotki o końcu świata i spekulacje o kosmitach, ale renomowani astronomowie stanowczo je zdementowali. Jak zauważono w TechStock² (ts2.tech), wiralowe posty skłoniły NASA i ESA do wydania oświadczeń wyjaśniających, że kometa „nie stanowi zagrożenia”, a zamiast tego oferuje bezprecedensową okazję badawczą [51] [52]. Avi Loeb (Harvard) nawet wysunął teorię o sondzie stworzonej przez obcych, ale większość naukowców się z tym nie zgadza. Michael Küppers z ESA stwierdza jednoznacznie: 3I/ATLAS „wygląda jak kometa i zachowuje się jak kometa” [53], nie wykazując żadnych oznak technologii. W rzeczywistości ten gość napędza światową kampanię mającą na celu poznanie innych układów planetarnych. „Badanie składu tej komety daje nam wgląd w warunki panujące w innym układzie słonecznym” – mówi Jacqueline McCleary z Northeastern University [54].
Patrząc w przyszłość, astronomowie będą mieli rzadką okazję, by obserwować, jak 3I/ATLAS zmienia się po spotkaniu ze Słońcem. Pod koniec października kometa przejdzie za Słońce (koniunkcja ze Słońcem), stając się na krótko niewidoczna z Ziemi. Jednak w połowie listopada powinna ponownie pojawić się zza blasku słonecznego, ukazując swoje po-peryheliumowe poświaty, a być może także dłuższy warkocz. Sonda JUICE, krążąca wokół Jowisza (ESA), sfotografuje ją wtedy, a nawet NASA Europa Clipper i ESA Hera (przeznaczone do innych misji) przelecą przez jej słaby warkocz pod koniec października/początkiem listopada [55]. Tymczasem uwaga pozostaje skupiona na rzetelnej nauce. Jak zauważył Colin Wilson, szef misji ExoMars w ESA, to „szczególnie ekscytujące”, że orbitery marsjańskie i inne sondy zwracają się ku badaniu tak nieoczekiwanego gościa jak 3I/ATLAS [56]. Daleki od zagrożenia, ten lodowy międzygwiezdny wędrowiec to prawdziwy skarb – pierwszy tego rodzaju, który możemy badać szczegółowo, ucząc się o odległych światach poza zasięgiem naszego Słońca [57] [58].
Źródła: Najnowsze obserwacje i analizy komety 3I/ATLAS przeprowadzone przez NASA, ESA oraz niezależnych astronomów są podsumowane na stronie Science NASA oraz w doniesieniach prasowych [59] [60]. Szczegóły techniczne pochodzą z komunikatów misji i artykułów naukowych [61] [62]. Cytaty ekspertów pochodzą z wywiadów ESA i Live Science [63] [64]. Należy zauważyć, że sensacyjne twierdzenia internetowe (np. memy o spisku kosmitów) zostały obalone przez te oficjalne źródła [65] [66].
References
1. ts2.tech, 2. ts2.tech, 3. ts2.tech, 4. ts2.tech, 5. ts2.tech, 6. ts2.tech, 7. ts2.tech, 8. ts2.tech, 9. ts2.tech, 10. ts2.tech, 11. ts2.tech, 12. science.gsfc.nasa.gov, 13. science.gsfc.nasa.gov, 14. ts2.tech, 15. ts2.tech, 16. ts2.tech, 17. www.space.com, 18. www.livescience.com, 19. www.space.com, 20. www.livescience.com, 21. www.livescience.com, 22. www.esa.int, 23. ts2.tech, 24. www.esa.int, 25. ts2.tech, 26. ts2.tech, 27. www.esa.int, 28. ts2.tech, 29. www.livescience.com, 30. ts2.tech, 31. ts2.tech, 32. ts2.tech, 33. ts2.tech, 34. ts2.tech, 35. ts2.tech, 36. ts2.tech, 37. ts2.tech, 38. www.esa.int, 39. www.esa.int, 40. www.space.com, 41. www.livescience.com, 42. www.space.com, 43. www.space.com, 44. www.livescience.com, 45. science.gsfc.nasa.gov, 46. science.gsfc.nasa.gov, 47. science.gsfc.nasa.gov, 48. ts2.tech, 49. ts2.tech, 50. ts2.tech, 51. ts2.tech, 52. ts2.tech, 53. ts2.tech, 54. ts2.tech, 55. www.livescience.com, 56. www.esa.int, 57. www.esa.int, 58. ts2.tech, 59. science.gsfc.nasa.gov, 60. ts2.tech, 61. www.esa.int, 62. ts2.tech, 63. www.esa.int, 64. www.livescience.com, 65. ts2.tech, 66. ts2.tech
