Zdjęcia satelitarne zapierające dech w piersiach ujawniają tajne uderzenia Izraela na Iran — co pokazują obrazy, dlaczego cele miały znaczenie i co będzie dalej
Nowa seria komercyjnych zdjęć satelitarnych zerwała zasłonę tajemnicy z ośmiodniowej wojny powietrznej Izraela na terytorium Iranu, potwierdzając poważne uszkodzenia instalacji nuklearnych, rakietowych oraz centrów dowodzenia. Niezależni analitycy twierdzą, że główny kompleks reaktora ciężkowodnego w Teheranie, liczne warsztaty wirówek oraz co najmniej dwie utwardzone bazy rakietowe zostały „zneutralizowane”, podczas gdy irański odwet ostrzelał izraelskie miasta ponad 450 rakietami. Poniżej znajduje się szczegółowa analiza łącząca zdjęcia satelitarne z relacjami z terenu, opiniami ekspertów oraz ostrzeżeniami ONZ dotyczącymi bezpieczeństwa nuklearnego, ukazująca, jak ta kampania zmienia układ sił na bliskowschodniej szachownicy.
1. Co pokazują najnowsze zdjęcia satelitarne
1.1 Ośrodki wzbogacania w Natanz i Isfahanie
Zdjęcia Maxar wykonane 24 godziny po pierwszej fali izraelskich ataków pokazują, że dwie główne hale w Natanz zawaliły się, a na sąsiadujących budynkach montażu wirówek widoczne są ślady spalenizny businessinsider.com. Podobne ujęcia Isfahanu ujawniają precyzyjne kratery na warsztacie produkcji wirówek, który w 2023 roku odwiedzili inspektorzy MAEA reuters.com iaea.org.
1.2 Reaktor ciężkowodny Arak/Khondab
Zdjęcia opublikowane przez USA Today i RFE/RL ukazują otwory po odłamkach w kopule budowanego reaktora Khondab oraz powalone wieże destylacyjne w sąsiednim zakładzie ciężkiej wody eu.usatoday.com rferl.org reuters.com. Szef MAEA Rafael Grossi powiedział Radzie Bezpieczeństwa ONZ, że reaktor był pusty i „nie oczekuje się skutków radiologicznych”, ale ostrzegł, że powtórne uderzenia w pracujące reaktory mogłyby być „katastrofalne” iaea.org.
1.3 Tunele rakietowe i dronowe w Kermanszah
Kompozyty zdjęć Haaretz i Guardiana wskazują na przełamane wejścia do tuneli w gnieździe rakietowym Strażników Rewolucji w zachodnim Iranie; spalone budynki pomocnicze i pracujący sprzęt ziemny sugerują szybkie próby ratunkowe haaretz.com theguardian.com.
2. Izraelskie cele i logika wojskowa
- Wąskie gardła nuklearne – Planiści izraelscy skupili się na warsztatach wirówek, produkcji i rozwoju ciężkiej wody oraz laboratoriach B+R, których nie da się szybko odbudować, nawet jeśli głębsze, utwardzone hale jak Fordow przetrwały timesofisrael.com theguardian.com.
- Węzły ataku dalekiego zasięgu – Naloty na Kermanszah i Khorramabad miały osłabić irańską broń rakietową na paliwo stałe, stanowiącą zagrożenie dla izraelskiego centrum reuters.com.
- Symbole reżimu – Ataki w Teheranie uderzyły w siedzibę policji, studia telewizji państwowej oraz apartamenty dowódców Korpusu Strażników Rewolucji (IRGC), sygnalizując front psychologiczny wymierzony w „podważenie rządów Najwyższego Przywódcy Alego Chameneiego”, według specjalnej analizy Reuters reuters.com.
Izrael twierdzi, że blitz „cofnął irański program nuklearny o dwa do trzech lat” i zabił dwóch starszych dowódców Sił Al-Kuds theguardian.com.
3. Dotychczasowa odpowiedź Iranu
Iran wystrzelił dziewięć salw rakiet balistycznych i roje dronów jednokierunkowych, zabijając 24 cywilów w Izraelu i raniąc 592 osoby, podczas gdy jego własne ministerstwo zdrowia raportuje 430 zabitych i 3 500 rannych w wyniku izraelskich uderzeń reuters.com aljazeera.com. Prezydent Iranu Masud Pezeshkian zapowiedział „jeszcze bardziej druzgocący odwet”, jednak zdolność IRGC do nasycenia Izraela wydaje się ograniczona w porównaniu do wcześniejszych salw Hezbollahu theguardian.com.
4. Zagrożenia nuklearne i środowiskowe
- Orzeczenie MAEA: Brak wycieków promieniowania do tej pory, lecz Grossi ostrzega, że powtarzające się ataki zwiększają ryzyko katastrofy na wzór elektrowni w Buszehr, jeśli uderzony zostanie pracujący reaktor iaea.org aljazeera.com.
- Regionalny niepokój: Państwa Zatoki Perskiej naciskały na Grossiego w sprawie obaw o skażenie; Katar nazwał szkody w irańskich obiektach „niebezpiecznymi dla całego regionu Zatoki” reuters.com.
- Zapewnienie Izraela: Rzecznik IDF powiedział Times of Israel, że atakowano jedynie obiekty bez paliwa i wszelkie „straty uboczne” w szpitalach były przypadkowe timesofisrael.com.
5. Opinie ekspertów
„Izrael stara się dokonać trwałego rozbrojenia zdolności wojskowych Islamskiej Republiki, a nie tylko zatrzymać zegar nuklearny,”
— dr Heather Williams, RAND Corporation rand.org
„Zbombardowanie Fordo postawiłoby Stany Zjednoczone na celowniku Iranu i mogłoby wciągnąć Waszyngton z powrotem w politykę zmiany reżimu,”
— ambasador Dennis Ross, były amerykański wysłannik pokojowy, dla Politico politico.com
„Mam wrażenie, że reżim irański jest stabilniejszy, niż się wydaje… wiedzy proliferacyjnej nie da się usunąć bombą,”
— prof. Toby Dodge, London School of Economics, dla The Guardian theguardian.com
Strateg RAND Raphael Cohen dodaje, że każdy atak „tylko opóźnia – a nie trwale zatrzymuje – irański program nuklearny”, podkreślając ryzyko regionalnej reakcji łańcuchowej, jeśli dyplomacja zawiedzie rand.org.
6. Region i skutki globalne
6.1 Szachy dyplomatyczne
- Teheran uznał europejskie propozycje deeskalacji za „nierealistyczne” po rozmowach w Genewie reuters.com.
- Turcja, Rosja i Chiny żądają natychmiastowego zawieszenia broni, podczas gdy monarchie Zatoki rozważają korzyści osłabienia Iranu wobec widma chaosu reuters.com.
6.2 Decyzja Stanów Zjednoczonych
Prezydent Donald Trump dał sobie „dwa tygodnie” na decyzję o przystąpieniu do kampanii; Pentagon przeniósł już bombowce B‑2 do Guamu reuters.com. Ośmioro ekspertów ds. bezpieczeństwa narodowego, ankietowanych przez Politico, ostrzega, że ataki USA mogą sięgać od ograniczonych uderzeń w bunkry po regionalną wojnę windującą ceny ropy politico.com.
6.3 Rynki energetyczne
Cena ropy naftowej na krótko przekroczyła 115 dolarów po pierwszej fali izraelskiej i pozostaje zmienna z powodu obaw o zakłócenia w cieśninie Ormuz, zauważa ekonomista z RAND, Howard Shatzrand.org.
7. Scenariusze na najbliższe dni
| Prawdopodobny scenariusz | Kluczowe czynniki | Ocena ekspertów |
|---|---|---|
| Krótka pauza, rozmowy kanałami nieoficjalnymi | Presja USA–UE oraz inspekcje MAEA | „Znikająca dyplomatyczna ścieżka wyjścia”, ale nadal możliwa—Middle East Institutemei.edu |
| Długotrwałe działania odwetowe | Iran aktywizuje sojuszników; Izrael zachowuje przewagę powietrzną | Najbardziej prawdopodobne; podnosi ryzyko dla przepływu ropy z Zatoki Perskiej (panel Politico)politico.com |
| Pełne zaangażowanie USA i atak na Fordo | Trump autoryzuje użycie bomb penetrujących MOP | Może „poszerzyć konflikt i wzmocnić determinację Iranu” (Ross)politico.com |
| Spirala upadku reżimu | Stała presja Izraela + niepokoje wewnętrzne | Reuters podaje, że Izrael zamierza „złamać fundamenty rządów Chameneiego”, ale analitycy oceniają niskie szanse szybkiego upadku reżimureuters.comtheguardian.com |
8. Wnioski końcowe
Zdjęcia satelitarne nie pozostawiają wątpliwości, że Izrael odniósł poważny sukces operacyjny, paraliżując kluczowe węzły irańskiej sieci nuklearnej i rakietowej. Jednak efekt strategiczny pozostaje niepewny: wiedza o wzbogacaniu paliwa jądrowego jest przenośna, Teheran nadal dysponuje tysiącami rakiet, a jawna wojna postawiła Waszyngton i stolice krajów Zatoki na niebezpiecznym rozdrożu między eskalacją a dyplomacją. Jak przypomina profesor Dodge, „modernizacja technologiczna i proliferacja… nie mogą zostać po prostu usunięte za pomocą bomby.”theguardian.com
