2025 Haziran AI Haber Özeti: Atılımlar, Sürprizler ve Küresel Gelişmeler

Haziran 2025, yapay zeka için dönüm noktası niteliğinde bir ay oldu; üretici yapay zeka, robotik, sağlık, savunma, regülasyon ve iş dünyasında büyük ilerlemeler ve beklenmedik gelişmeler yaşandı. Yeni nesil yapay zeka modellerinden fabrikalara giren robotlara, sağlıkta yeni yapay zeka araçlarından gözetim çağrılarına kadar yapay zeka alanı hızlıca evrildi. Aşağıda, ayın en önemli yapay zeka gelişmelerini ve sürprizlerini özetleyen kapsamlı bir haber tarzı rapor yer alıyor.

Üretici Yapay Zekada Kilometre Taşları ve Yeni Modeller

OpenAI, CEO Sam Altman’ın GPT-5’in yolda olduğunu duyurmasıyla üretici yapay zekada yeni bir sıçrama sinyali verdi. Altman, resmi bir podcast’te GPT-5’in 2025 yazında piyasaya sürülmesinin beklendiğini söyledi (henüz kesin bir tarih yok) adweek.com. İlk test edenler, bunun GPT-4’ten “kayda değer ölçüde daha iyi” olduğunu bildiriyor adweek.com ve bu da önemli bir yetenek yükseltmesine işaret ediyor. OpenAI aynı zamanda yeni para kazanma yolları da araştırıyor: Altman, ChatGPT’de reklamlara tamamen karşı olmadığını açıkladı; ancak reklamveren ödemelerine göre bir modelin cevaplarını değiştirmesinin “güven yıkıcı bir an” olacağını vurguladı adweek.com. Herhangi bir reklam muhtemelen sohbet botunun yanıtlarının dışında gösterilecek, böylece dürüstlükten ödün verilmemesi sağlanacak.

Bu arada, üretici yapay zeka alanındaki rekabet her cephede kızışıyor. Yaratıcı yapay zeka şirketi Midjourney, kullanıcılara istemlerden kısa animasyon klipler oluşturma olanağı tanıyan ilk metinden videoya üretim sistemi Model V1’i tanıttı crescendo.ai. İlk kullanıcılar, 16 saniyelik videoların hareket ve stil üzerinde gelişmiş kontrol sunduğunu bildiriyor ve bu da Midjourney’i Runway ve OpenAI’ın deneysel video modeli (“Sora”) ile rekabete sokuyor crescendo.ai. Açık kaynak tarafında ise Çinli girişim MiniMax, yeni M1 büyük modelini bir açık kaynak rakibi olarak piyasaya sürdü. MiniMax, M1’in çok daha az hesaplama gücüyle son teknoloji performansa ulaştığını ve onu endüstride yaygın kullanım için Apache 2.0 lisansı altında yayımladığını iddia ediyor winbuzzer.com. Meta’nın yeni nesil modeli LLaMA 4 “Behemoth” ise performans sorunları nedeniyle 2025 sonuna ertelendi winbuzzer.com winbuzzer.com, ancak genel ekosistem yeni katılımcılar ve geliştirmelerle kaynıyor.

Robotik ve Otomasyon Atılımları

Haziran ayında, yapay zeka dijital dünyadan fiziksel dünyaya cesur adımlar attı. Google DeepMind, robotlarda bulut yerine yerel olarak çalışan bir robotik yapay zeka modeli olan Gemini Robotics On-Device’ı tanıttı deepmind.google. Bu verimli görsel-dil-eylem modeli, genel amaçlı çeviklik sergiliyor – doğal dil komutlarını takip edebiliyor ve bir robotun tamamen üzerinde çantaları açmak ve kıyafetleri katlamak gibi karmaşık görevleri yerine getirebiliyor deepmind.google. İnternet bağlantısı olmadan çalışabilmesi sayesinde, bağlantının zayıf olduğu ortamlarda bile robotlar için düşük gecikme ve güvenilirlik vaat ediyor. Google, geliştiricilere bu modeli en az 50 örnekle yeni görevlere uyarlayabilmeleri için bir araç seti sunarak daha uyarlanabilir ve otonom robotlara işaret ediyor deepmind.google deepmind.google.

Robotlar artık fabrika bantlarına da giriyor. Sektörde bir ilk olarak, Tayvanlı Foxconn ve ABD’li çip üreticisi Nvidia, bir elektronik üretim hattında insansı robotlar kullanmayı planladıklarını açıkladı reuters.com. Kaynaklara göre Foxconn’un ABD Houston’daki yeni fabrikası, gelecek yıl Nvidia’nın yapay zeka sunucularını üretmeye başlarken montaj ve malzeme taşıma işlerinde insan görünümlü robotlar kullanılacak. Plan gerçekleşirse, bu Nvidia ürünlerinin ilk kez insansı robot yardımıyla üretilmesi ve Foxconn’un da üretimde bu tür robotları ilk kez kullanması olacak reuters.com. Şirketler, robotları parça toplama, kablo takma ve diğer rutin montaj işlerindeki eğitimden sonra 2026’nın ilk çeyreğinde faaliyete geçirmeyi hedefliyor reuters.com reuters.com. Gözlemciler bunu, şirketlerin iki ayaklı ya da tekerlekli insansı makinelerin insan işgücünü destekleyip destekleyemeyeceğini veya yerine geçip geçemeyeceğini test edeceği bir üretimde dönüşüm eşiği olarak nitelendiriyor.

Daha eğlenceli bir gelişme olarak, yapay zeka destekli robotlar spor sahasına da çıktı. Çin’deki araştırmacılar, insanlarla badminton oynayabilen dört ayaklı bir robot tanıttı; bu robot, görüş ve gerçek zamanlı yapay zeka karar alma yeteneğiyle karşılıklı vuruş yapabiliyor ve topu karşılayabiliyor crescendo.ai. Robotun hamleleri öngörüp stratejisini ayarlayabilmesi, yapay zekanın fiziksel görevlerdeki büyüyen yetkinliğini gözler önüne seriyor. Henüz sadece bir araştırma demosu olsa da, bu gelişme gelecek için, eğlencede, antrenmanda ve daha fazlasında insan-robot iş birliği konusunda bir önizleme sunuyor – robotların dinamik ortamlarda çeviklik ve el-göz koordinasyonunda ustalıklarını gösteren şaşırtıcı bir örnek crescendo.ai.

Sağlık ve Biyoteknolojide Yapay Zeka

Haziranda sağlık sektöründe önemli yapay zeka uygulamaları ve yönergeleri gözlemlendi. ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), ilk kurum içi yapay zeka sistemi olan “Elsa” adlı büyük dil modelini hayata geçirdi. FDA’ya göre Elsa, olumsuz ilaç yan etkisi raporlarını özetleme, ürün etiketlerini karşılaştırma ve hatta ilaç verisi analizi için bilgisayar kodu üretme gibi yeteneklere sahip – yani düzenleyicilerin devasa tıbbi veri kümelerinden içgörü çıkarmasına yardımcı oluyor healthcare-brew.com. Bu, FDA’nın kendi operasyonlarında yapay zekayı ilk kez kullanması anlamına geliyor ve kamusal sağlık denetimi için yeni teknolojiyi benimseme stratejisinin bir parçası.

Tıbbi otoriteler de daha güvenli ve şeffaf yapay zeka için bastırıyor. 11 Haziran’da Amerikan Tabipler Birliği (AMA) yeni bir politika benimsedi ve klinik yapay zeka araçlarının “açıklanabilir” olmasını talep etti. AMA, geliştiricilerden klinisyenler için bir yapay zekanın güvenliği, etkinliği ve işleyişi hakkında net bilgi vermelerini istiyor healthcare-brew.com. Bu politika, doktorların yapay zeka önerilerini yalnızca algoritmik sonuç olarak kabul etmeden önce anlamaları gerektiğine dair artan endişeyi yansıtıyor – hasta güvenliğini sağlamak için şeffaflık çağrısı niteliğinde. Hastanelerde yapay zeka tabanlı tanı ve karar araçlarının yaygınlaşmasıyla bu çağrı öne çıkıyor.

Özel sektörde ise sağlık şirketleri, hasta hizmetlerinde yapay zeka kullanımını artırıyor. Örneğin, sigorta devi Cigna, hastaların sigorta kapsamını ve bakım seçeneklerini uygulama üzerinden yönlendirmelerine yardımcı olan sanal bir asistan sohbet botu başlattı healthcare-brew.com. Dijital sağlık girişimleri de yapay zekayı entegre ediyor: Hinge Health, hastaları ortopedi uzmanlarıyla eşleştiren yapay zeka destekli bir platform sundu ve zihinsel sağlık uygulaması Wysa, terapistler ile sigortacılar arasındaki görüşmeleri kolaylaştırmak için “AI Gateway” sohbet botunu hayata geçirdi healthcare-brew.com. Bu araçlar, idari işleri kolaylaştırmayı ve bakımı daha kişiselleştirmeyi hedefliyor ve yapay zekanın hasta deneyimindeki rolünün artmakta olduğunu gösteriyor.

Yapay zeka aynı zamanda ilaç keşfini de hızlandırıyor. Haziran başında MIT ve biyoteknoloji firması Recursion, ilaç araştırmalarına yardımcı olmak için açık kaynaklı bir yapay zeka modeli olan Boltz-2‘yi piyasaya sürdü healthcare-brew.com. Boltz-2, önerilen küçük moleküllü bir ilacın ne kadar etkili olacağını tahmin ederek bilim insanlarının daha etkili ilaçlar tasarlamasına yardımcı oluyor. Araştırmacılar bu aracı açık kaynaklı hale getirerek ilaç geliştirmeyi sektör genelinde hızlandırmayı umuyor. Bu, yapay zekanın biyokimyasal verileri analiz etmek ve yeni tedaviler keşfetmek için daha hızlı ve düşük maliyetle kullanıldığı çeşitli girişimlerden sadece biri.

Savunma, Güvenlik ve Yapay Zeka Kötüye Kullanımı

Yapay zekanın ulusal güvenlik ve suç üzerindeki etkisi – hem stratejik hem de endişe verici şekillerde – manşetlere taşındı. Doğu Avrupa’daki bir çatışma bölgesinde, Ukrayna’nın, yüksek değerli bir askeri hedefe yönelik gizli bir operasyonda yapay zeka destekli drone sürüleri kullandığına dair haberler ortaya çıktı. “Örümcek Ağı Operasyonu” adı verilen bu görevde, yarı otonom dronelar bir Rus uzun menzilli bombardıman uçağını hedef aldı ve her bir drone’nun maliyetinin bir iPhone kadar olduğu bildirildi crescendo.ai. Eğer doğrulanırsa, bu düşük maliyetli, yapay zeka destekli bir savaş çağının başlangıcı anlamına geliyor; nispeten ucuz otonom silahlar, pahalı askeri varlıklara meydan okuyabiliyor. Savunma analistleri, yapay zeka güdümlü droneların, pilotları riske atmadan hassas saldırılar gerçekleştirmesine olanak tanıyarak, askeri taktiklerin yeniden şekillenebileceğini ve daha küçük güçlere asimetrik avantaj sağlayabileceğini belirtti.

Batılı teknoloji şirketleri de giderek artan bir şekilde savunma alanında yer alıyor. Hatta Meta (Facebook’un ana şirketi)nin, ABD ordusu için yapay zeka destekli artırılmış gerçeklik savaş gözlükleri geliştirdiği bildiriliyor crescendo.ai. Bu özel AR başlıkları, askerlere yapay zeka aracılığıyla canlı savaş alanı verileri ve karar desteği sağlayarak, tüketici AR teknolojisini askeri ihtiyaçlarla birleştiriyor. Proje ilerlerse, bu, Büyük Teknoloji şirketlerinin savunma teknolojisi alanına girdiğini ve Silikon Vadisi ile Pentagon arasındaki çizgileri bulanıklaştıran bir hamle olduğunu ortaya koyuyor. Ayrıca, ordunun görüş algılama ve AR gibi gelişmiş yapay zekaları kullanarak askerlerin saha içindeki durumsal farkındalığı ve iletişimini artırmaya olan ilgisini de yansıtıyor.

Yurt içi güvenlik cephesinde, yapay zeka suçla mücadelede kullanılırken – aynı zamanda yeni suçlar da işleniyor. Kanada’da, Nova Scotia’daki bir hastane, şiddet olaylarını önlemek için girişlerine yapay zeka destekli silah tespit sistemi kurdu crescendo.ai. Sistem, ziyaretçilerin üzerinde gerçek zamanlı olarak ateşli silah veya bıçak tespit edebilen görüntü işleme kullanıyor; bu sayede gizli tarama ve güvenliğe hızlı uyarılar sağlanıyor. Bu deneme, sağlık sektöründe artan şiddet endişeleri karşısında hastane güvenliğini artırmayı amaçlıyor ve yapay zekanın geleneksel metal dedektörlere gerek kalmadan kamu güvenliğini güçlendirebileceğini gösteriyor.

Öte yandan, ABD’de rahatsız edici bir vaka, yapay zekanın suç alanındaki karanlık yüzünü gözler önüne serdi: 17 yaşındaki bir erkek, bir “yapay zeka ile cinsel şantaj” dolandırıcılığının kurbanı oldu. Suçlular, yapay zeka ile onun sahte çıplak fotoğraflarını üreterek mesaj yoluyla şantaj yaptı – psikolojik saldırı sonucu genç Şubat ayında intihar etti. Haziran ayında, kamuoyunun tepkisiyle, ABD’li milletvekilleri olayı gündeme taşıyarak “Take It Down Act” (İndir Yasası) adlı, yapay zekanın şantaj ve müstehcen içerik oluşturmadaki kötüye kullanımını hedef alan bir yasa tasarısını ilerletti crescendo.ai. Önerilen yasa, yapay zeka destekli cinsel şantaja verilen cezaları ağırlaştıracak ve yapay zeka ile üretilmiş yasa dışı görüntülerin kaldırılması süreçlerini iyileştirecek. Bu üzücü olay ve ardından gelen iki partili girişim, siber suçlarda yapay zeka kötüye kullanımına karşı acil önlem alma ihtiyacını vurguluyor.

Yapay Zekada Büyük İş Hamleleri ve Yetenek Savaşları

Yapay zeka sektörü Haziran 2025’te dev yatırımlar, yetenek transferleri ve stratejik ittifaklarla şekillenirken, şirketler hızla büyüyen yapay zeka ekonomisinde liderlik için rekabet ediyor. En dikkat çekeni ise Sam Altman’ın Meta’yı, OpenAI’ın en iyi mühendislerini 100 milyon dolarlık imza bonusları ile transfer etmeye çalışmakla suçlamasıydı winbuzzer.com. Haziran ortasında yapılan bir röportajda OpenAI CEO’su, Meta’nın (Facebook’un ana şirketi) yeteneklerini cezbetmek için astronomik maaş tekliflerinde bulunduğunu, Meta’nın ise yapay zeka alanında ayakta kalmak için çabaladığını iddia etti. “Meta bizi en büyük rakibi olarak görüyor,” diyen Altman, bildiği kadarıyla “en iyi çalışanlarının” bu teklifleri henüz kabul etmediğini belirtti winbuzzer.com winbuzzer.com. Bu iddia, yapay zeka sektöründeki büyük riskli yetenek savaşını açıkça gözler önüne seriyor; tecrübeli araştırmacılar günümüzde neredeyse yıldız sporcular kadar değerli, dokuz haneli kontratlar kapıyor.

Meta’nın agresif işe alımları, teknolojik açıdan yetişme çabasıyla yaptığı büyük harcamalarla örtüşüyor. Haziran ortasında şirket, önde gelen veri etiketleme firması Scale AI’da %49 hisse için 14 milyar dolar yatırım yaptı winbuzzer.com. Temelde kilit bir yapay zeka veri akışının neredeyse yarısını satın alan bu anlaşma, Scale’in kurucusunun Meta’da yeni bir “süperzekâ” ekibini yönetici olarak göreve getirilmesiyle pekiştirildi winbuzzer.com. Bu, daha fazla eğitim verisi ve yetenek sağlamak için atılmış iddialı bir adım. Ancak bu hamlenin yankıları oldu – bir gün içinde, Scale’in en büyük müşterilerinden olan Google’ın, Meta’nın sahipliği nedeniyle Scale’in tarafsızlığının zarar göreceğinden endişelenerek ilişkiyi keseceğine dair haberler çıktı winbuzzer.com. Bu olay, büyük yapay zeka laboratuvarlarının artık veri ve yeteneği stratejik bir kaynak olarak kapmak için mücadele ettiğini gösteriyor, bu durum sektör ortaklıklarını germiş olsa da. Ayrıca maliyetlerin ne kadar yükseldiğini de gösteriyor: yakın tarihli analizler, öncü yapay zeka modellerinin eğitim maliyetinin artık her biri 100–200 milyon dolar civarında olduğunu öngörüyor winbuzzer.com. Bu bağlamda milyarlar harcamak – ya da tek bir araştırmacıya 100 milyon dolar teklif etmek – gelecekte üstünlük için hesaplanmış (ve nefes kesici) bir bahis gibi görünüyor.

Bu silahlanma yarışında, yeni oyuncular ve ortaklıklar ortaya çıktı. Eski OpenAI CTO’su Mira Murati, yeni girişimi Thinking Machines Lab için 2 milyar dolarlık fon turuyla ve şaşırtıcı 10 milyar dolar değerleme ile dikkat çekti crescendo.ai. En iyi risk sermayedarları tarafından desteklenen bu girişim, otonom akıl yürütme ve karar verme için gelişmiş ajan yapılı yapay zeka sistemleri kurmayı hedefliyor; bu da yatırımcıların sohbet robotlarının ötesinde yeni nesil yapay zekaya olan güvenini gösteriyor. Kurumsal alanda, Hindistan’ın IT devi TCS, Microsoft ile ortaklık kurarak 100.000 çalışanını Azure OpenAI hizmetlerinde eğitecek ve yapay zeka odaklı iş çözümleri geliştirecek crescendo.ai. Eğitim teknolojisinde ise İngiliz yayıncı Pearson, Google ile işbirliğine giderek sınıflara yapay zeka destekli akıllı öğretmenlik özellikleri getirecek. Çok yıllık bu anlaşma, Google’ın yapay zeka modellerini her öğrencinin ihtiyacına uyarlanan kişiselleştirilmiş öğrenme araçları oluşturmak için kullanacak ve öğretmenlerin öğrenci takibini kolaylaştıracak reuters.com reuters.com. Pearson’ın CEO’su, yapay zekanın herkes için aynı olan derslerin yerine her çocuk için kişiselleştirilmiş öğrenme yolları sunabileceğini söyledi reuters.com. Bu işbirlikleri, geleneksel sektörlerin yapay zekayı ittifaklarla nasıl benimsediğini ve yapay zeka girişimlerinin tüm alanlarda rekor yatırım çektiğini gösteriyor.

Temel donanım ortaklıklarında bile değişim rüzgarı esiyor. Sürpriz bir gelişmeyle, OpenAI, ChatGPT ve diğer servislerini desteklemek için rakibi Google’dan yapay zeka çip kapasitesi kiralamaya başladı reuters.com. Reuters kaynaklarına göre, normalde çoğunlukla Microsoft’un Azure bulutunu ve Nvidia GPU’larını kullanan OpenAI, artık Google Cloud üzerinden Google’ın ileri TPU (Tensor İşlem Birimi) çiplerini de kullanıyor reuters.com reuters.com. Bu durum, OpenAI’ın ilk kez Nvidia dışı işlemcileri anlamlı ölçekte kullanmasını ve iki rakip yapay zeka şirketi arasında nadir görülen bir işbirliğini işaret ediyor. Bu anlaşma, iki taraf için de faydalı görülüyor: OpenAI, artan talebi karşılamak için ilave (ve muhtemelen daha uygun fiyatlı) bilişim gücü elde ederken, Google eskiye kıyasla TPUsunu (daha önce Apple, Anthropic vb. firmalara da kiralamıştı) yüksek profilli bir müşteriye sunmuş oluyor reuters.com reuters.com. Bu gelişme, yapay zekanın en büyük oyuncularının bile ürünlerini ölçeklendirme yarışında çip kıtlığı ve altyapı ihtiyaçlarını aşmak için bazen perde arkasında işbirliği yapmak zorunda olduğunu gösteriyor.

Yapay zekânın işler üzerindeki etkisi de önemli bir odak noktası haline geldi. Amazon, üretici yapay zekânın şirkette bazı beyaz yakalı işleri ortadan kaldıracağını açıkça kabul ederek manşetlere çıktı. CEO Andy Jassy, yapay zekâ ve otomasyondaki ilerlemelerin önümüzdeki yıllarda Amazon’un kurumsal çalışan sayısını azaltacağını duyurdu crescendo.ai. Birçok rolün yapay zekâ güdümlü sistemlerle değiştirileceğini, diğer rollerin ise evrilerek çalışanların yeni beceriler kazanmasını ve yapay zekâ ile yan yana çalışmasını gerektireceğini belirtti crescendo.ai. Amazon, iş gücünü yapay zekâ araçlarını ve eğitim programlarını benimsemeye çağırdı. Bu tutum, şirketlerin yeniden yapılanıp çalışanların yapay zekâ nedeniyle yeniden eğitim aldığı daha geniş bir eğilimi yansıtıyor. Bu açık itiraf, medyada yaşanan benzer hareketleri (örneğin, Insider’ın yapay zekâ içerik üretimine yatırım yaparken çalışanlarının %21’ini işten çıkarması) takip ediyor ve yapay zekânın iş gücü piyasalarını nasıl dönüştürdüğünü gösteriyor. Nvidia’nın CEO’su Jensen Huang’ın Mayıs ayı sonlarında yaptığı doğrudan açıklamada dediği gibi, “İşinizi, yapay zekâ kullanan birine kaptıracaksınız” – yani adapte olmayanların geride kalacağı uyarısı crescendo.ai.

Yapay Zekâda Etik, Politika ve Denetim

Yapay zekâ bu kadar hızlı ilerlerken, etik ve düzenlemeler Haziran ayında sıcak gündem maddeleri arasındaydı. Bir grup teknoloji hesap verebilirliği savunucusu, üretici yapay zekâ patlamasını başlatan, kapalı yapıda çalışan girişimi gündeme taşımak için “OpenAI Dosyaları” başlıklı bir inisiyatif başlattı. Midas Project ve Tech Oversight Project tarafından yürütülen bu çalışma, OpenAI’nın yönetişim ve etik konularıyla ilgili belgeleri bir araya getiriyor – kâr amacı gütmeyen köklerinden kâr amaçlı modele geçişi, güvenlik önlemlerinin yönetimi ve yatırımcı etkisi dahil olmak üzere techcrunch.com techcrunch.com. OpenAI Dosyaları, şirketlerin genel yapay zekâyı geliştirirken daha fazla şeffaflık ve hesap verebilirlik çağrısında bulunuyor. Kar baskısı nedeniyle “aceleyle yapılan güvenlik değerlendirmeleri” ve OpenAI’da “sorumsuzluk kültürü” oluştuğu endişelerine dikkat çekiliyor techcrunch.com. Özellikle, 2023’te CEO Sam Altman’ın çalışanlar tarafından görevden alınmaya çalışılması gibi geçmişte yaşanan iç huzursuzluklara da değiniliyor. Eski OpenAI araştırma başkanı Ilya Sutskever, “Sam’in AGI düğmesine basacak kişi olması gerektiğini düşünmüyorum,” şeklinde alıntılandı techcrunch.com. Her ne kadar OpenAI pek çok iddiayı reddetse de, gözetmenlerin yapay zekâ şirketleri hakkında “dosya” yayımlaması, AI yarışında denetim talebinin arttığını gösteriyor.

Benzer şekilde, eski bazı OpenAI çalışanları kamuoyuna açık bir mektup yayımlayarak şirketi güvenliği hız ve kara feda etmekle suçladı crescendo.ai. Liderliğin, şirket içerisinde dile getirilen etik kaygıları görmezden geldiği ve uyarıda bulunanlara karşı misilleme yaptığı iddia ediliyor. Muhbirler, sesini çıkaran yapay zekâ araştırmacılarına daha güçlü korumalar talep ediyor ve düzenleyicileri yapay zekâ şirketlerini daha sorumlu tutmaya çağırıyor. Bu gelişme, Washington ve Brüksel’de devam eden ve yeniliği boğmadan yapay zekânın nasıl düzenleneceğine dair hararetli tartışmaları alevlendiriyor. Nitekim Amerika’da, siyasi yelpazenin her kesiminden isimler yapay zekâ liderliği ve güvenliğini vurguluyor. Eski Başkan Trump’ın teknoloji danışmanlarından biri, Amerika’nın gerekli adımları hızla atmazsa on yıl içinde AI üstünlüğünü Çin’e kaptırabileceği konusunda uyardı crescendo.ai. Kongrede ise komiteler, derin sahtekarlıklardan iş kaybına kadar uzanan AI risklerini tartışıyor ve yapay zekâ için yeni yasaların gerekliliğini araştırıyor.

Avrupa ise dünyanın ilk kapsamlı yapay zekâ yasasını yürürlüğe sokmaya hazırlanıyor – ama bu son dakika tartışmalarını da beraberinde getiriyor. AB’nin dönüm noktası niteliğindeki Yapay Zekâ Yasası, yapay zekâ için kapsamlı bir yasal çerçeve getiren bu düzenlemenin Ağustos 2025’te yürürlüğe girmesi planlanıyor. Son tarih yaklaşırken, sektör temsilcileri şirketlerin ve denetçilerin hazır olmadığı uyarısını yapıyor. Haziran sonunda, Avrupa Bilgisayar ve İletişim Sektörü Birliği (CCIA) AB liderlerine AI Yasasının uygulamasının durdurulması çağrısında bulundu ccianet.org. CCIA’den Daniel Friedlaender, “Avrupa, bir ayağı frende AI liderliği yapamaz,” diyerek, uygulama başlamasına haftalar kala ana rehberlerin halen tamamlanmamış olması nedeniyle aceleyle düzenleme getirmenin “yeniliği tümüyle durdurabileceği” uyarısında bulundu ccianet.org. AB yetkilileri bazı zorlukları kabul ediyor – örneğin, bazı yüksek riskli AI sistemleri için ayrıntılı standartlar gecikti – fakat şu ana kadar takvimde değişiklik sinyali yok. AI Yasası, “yüksek risk” görülen (sağlık hizmeti veya ulaşım gibi) alanlarda yapay zekâya özel gereklilikler getirecek ve gerçek zamanlı yüz tanıma gibi bazı uygulamaları kısıtlayacak. AB denetçileri ayrıca bir Yapay Zekâ Ofisi ve uzman paneli de kuruyor. AB’nin yeni düzenlemeleri ne kadar sıkı şekilde uygulayacağı ve şirketlerin nasıl uyum sağlayacağı önümüzdeki aylarda yakından takip edilecek konular arasında yer alıyor.

Yapay zekâ alanında hukuki mücadeleler de kızıştı. ABD’de OpenAI, The New York Times ile telif hakkı ve gizlilik davasında mahkemeye çıkıyor. Haziran ayında bir federal yargıç, OpenAI’nın davayla ilgili tüm ChatGPT çıktı kayıtlarını saklaması gerektiğine karar verdi – buna silinmesi istenenler ve genellikle veri koruma yasalarının silmesini gerektirdiği kayıtlar da dahil adweek.com. Bu sıra dışı karar, haber içeriği dahil, AI modellerinin devasa internet metinleriyle eğitilmesiyle ilgili hukuki gerilimleri öne çıkarıyor. NY Times davası, ChatGPT çıktılarını telif haklarını ihlal olarak görüyor; veri saklama kararı ise mahkemenin sohbet robotunun “hafızasını” ana delil olarak değerlendirdiğini gösteriyor. OpenAI, silinen kullanıcı sohbetlerinin dava için saklanmasının aşırıya kaçan bir uygulama olduğunu öne sürdü ve kararı temyize götürmeyi planlıyor adweek.com adweek.com. Dava, telif hakkının ötesinde, ChatGPT etkileşimlerinde çoğunlukla hassas kullanıcı verisi bulunduğundan gizlilik boyutunu da gündeme taşıyor. Altman da karara uymanın kullanıcı gizliliğini baltaladığını ve bunun gazete tarafından yapılan “çılgınca bir aşırılık” olduğunu söyledi adweek.com. Bu davanın sonucu, AI şirketlerinin kullanıcı verisi ve fikri mülkiyeti nasıl yöneteceği açısından önemli bir emsal teşkil edebilir.

Toplumda Yapay Zekâ: Empati ve Beklenmedik Kullanımlar

Manşet olan anlaşmalar ve yeniliklerin ötesinde, Haziran 2025 yapay zekânın toplum üzerindeki etkisine ve bazı niş kullanımlarına dair da içgörüler sundu. Sürpriz bir araştırmada, bilim insanları yapay zekânın algılanan empati konusunda insanlardan daha iyi olabileceğini gördü. Bir psikoloji deneyinde, katılımcılar kişisel itiraflara verilen yapay zekâ yanıtlarını insan yanıtlarından daha ilgili ve empatik olarak derecelendirdi crescendo.ai. Her ne kadar bir yapay zekâ duygu hissetmese de, gelişmiş dil modelleri empati dilini etkili şekilde taklit edebiliyor – öyle ki, insanlar bazen sohbet robotunun teselli eden sözlerini tercih edebiliyor. Bu bulgu, insanların empatiyi nasıl algıladıklarına ve yapay zekânın danışmanlık ya da duygusal destek alanında rol oynayıp oynayamayacağına dair ilgi çekici sorular doğuruyor. Ayrıca, insanların AI “arkadaşlarına” veya terapistlerine bağlanabileceği konusunda uyarıyor ve bu sistemlerin hassas ortamlarda etik şekilde kullanılmasının ne kadar önemli olduğunu vurguluyor.

Vahşi yaşamı koruma alanında ise yapay zekâ, iyi amaçlar için umut verici bir araç olduğunu gösterdi. Teknoloji devi Microsoft, yapay zekâ araçlarının Afrika’daki nesli tükenme tehlikesi altındaki zürafaları koruma çabalarına destek verdiğini açıkladı crescendo.ai. Koruma ekipleri, Microsoft’un görüntü işleme yapay zekâ modellerini kullanarak, dron ve kamera görüntülerinde zürafaları otomatik olarak tespit edip izleyebiliyor. Bu da doğru nüfus sayımları ve hareket desenleri sağlayarak, yaban hayatı kuruluşlarının hayvanları kaçak avcılıktan ve yaşam alanı kaybından korumasına yardımcı oluyor. Aynı yapay zekâ teknolojilerinin iş dünyasında kullanılırken çevre sorunlarının çözümüne nasıl hizmet edebildiğine dair ilham verici bir örnek. Yağmur ormanlarının sağlığının izlenmesinden okyanusların temizlenmesine kadar “İyi İçin AI” projeleri yaygınlaşıyor; bu da AI’nın insan ve ekolojik sorunları çözebilme potansiyelini göstererek felaket senaryolarına karşı olumlu bir karşı ağırlık sunuyor.

Özetle, Haziran 2025, yapay zekânın dünyayı ne kadar derin ve kapsamlı şekilde dönüştürdüğünü bir kez daha gözler önüne serdi. Öncü yapay zekâ modellerinin yaratıcılığın ve teknolojinin sınırlarını zorladığına, robotların daha akıllı ve işlevsel hale geldiğine ve yapay zekânın sağlık hizmetlerinden savaşa kadar kritik alanlara nüfuz ettiğine tanık olduk. Endüstrinin ağır topları milyarlarca doları yapay zekâya yatırırken, etik, güvenlik ve düzenleme konusunda endişeler de giderek arttı. Ayın şaşırtıcı hikâyeleri – ister savaşta bir yapay zekâ drone sürüsü, ister trajik bir yapay zekâ destekli dolandırıcılık, ister bir sohbet robotunun “kalp” göstermesi olsun – yapay zekânın etkilerinin artık teori ya da teknoloji çevreleriyle sınırlı kalmadığını; gerçek, küresel ve ciddi boyutlara ulaştığını gösteriyor. Politikacılar ve halk, değişim hızına ayak uydurmak için çabalıyor. Yapay zekâ devrimi 2025’in ikinci yarısına ilerlerken, dünya bu faydaların nasıl kullanılabileceğini ve risklerin daha iyi bir gelecek için nasıl yönetilebileceğini izliyor olacak.

Kaynaklar:

• OpenAI’nin GPT-5 planları ve Altman’ın açıklamaları adweek.com adweek.com; Midjourney video modeli lansmanı crescendo.ai; MiniMax M1 modelinin açık kaynak olarak sunulması winbuzzer.com; Meta’nın LLaMA gecikmeleri winbuzzer.com.
• Google DeepMind’in Gemini Robotics On-Device duyurusu deepmind.google deepmind.google; Reuters – Foxconn/Nvidia insansı robotların fabrikada kullanımı reuters.com reuters.com; Yapay zekâ robotunun badminton oynaması crescendo.ai.
• Healthcare Brew’dan sağlıkta yapay zekâ güncellemeleri (FDA’in “Elsa” LLM’i, AMA politikası) healthcare-brew.com healthcare-brew.com; MIT/Recursion Boltz-2 ilaç keşfi yapay zekâsı healthcare-brew.com.
• Operasyon “Spider Web” – Yapay zekâ drone hikayesi crescendo.ai; Nova Scotia hastanesinde silah tespiti yapan yapay zekâ crescendo.ai; Yapay zekâ ile şantaj skandalı ve yasa tasarısı crescendo.ai; Meta askeri AR başlık raporu crescendo.ai.
• Winbuzzer – Altman ve Meta arasında yetenek savaşı (transfer iddiaları) winbuzzer.com; Meta’nın $14 milyar Scale AI yatırımı winbuzzer.com; Google’ın cevabı winbuzzer.com; Epoch AI’ın eğitim maliyeti verileri winbuzzer.com; Mira Murati girişiminin aldığı yatırım crescendo.ai; Amazon’un yapay zekâdan kaynaklı işten çıkarmaları crescendo.ai; Pearson-Google eğitim ortaklığı reuters.com reuters.com; Reuters – OpenAI Google TPU kiralaması reuters.com reuters.com.
• TechCrunch – “OpenAI Files” denetim projesi techcrunch.com techcrunch.com; Ilya Sutskever alıntısı techcrunch.com; Eski OpenAI çalışanlarının mektubu (AI News) crescendo.ai; Trump danışmanının uyarısı (Fox Business) crescendo.ai; CCIA, AB Yapay Zekâ Yasası durdurma çağrısı ccianet.org; Reuters – OpenAI ve NYT veri koruma kararı adweek.com adweek.com.
• Empati çalışması (Neuroscience News) crescendo.ai; Microsoft’un nesli tehlike altındaki zürafaların korunmasına yönelik yapay zekâsı crescendo.ai.