Japonya’da İnternet Erişimi: Kapsamlı Bir Genel Bakış

Önemli İnternet Servis Sağlayıcıları (ISP) ve Pazar Payı

Japonya’nın internet pazarı, eski tekel sahiplerinin ve yeni girişimcilerin birleşimi ile hizmet vermekte olup, birkaç büyük sağlayıcı abone payını domine etmektedir. Sabit internet erişimi için en önde gelen ISP’ler arasında hem geleneksel telekom şirketleri hem de kablo operatörleri bulunmaktadır. Pazar payına göre önde gelen sağlayıcılar şunlardır​: pulse.internetsociety.org:

• SoftBank Corp. – İnternet erişim pazarında ~%21 pay​ pulse.internetsociety.org. SoftBank (Yahoo! BB hizmetini de dahil ederek) erken DSL öncüsüydü ve şimdi fiber (“SoftBank Hikari”) ve mobil geniş bant hizmetleri sunmaktadır.
• KDDI Corporation – ~%19 pay​ pulse.internetsociety.org. KDDI (markası “au”) eve kadar fiber (au Hikari) ve mobil hizmetler sunuyor ve broadband tabanını genişletmek için Biglobe gibi ISP’leri satın aldı.
• NTT Communications (OCN) – ~%12 pay​ pulse.internetsociety.org. OCN, NTT’nin en büyük perakende ISP markası olup, NTT’nin fiber altyapısından faydalanmaktadır. (NTT’nin grup payı, NTT Docomo’nun geniş bant hizmeti gibi diğer bölümleri de dahil edildiğinde daha yüksektir.)
• NTT Docomo – ~%8 pay​ pulse.internetsociety.org. En büyük mobil operatör olmanın yanı sıra, NTT Docomo evler için “Docomo Hikari” fiber hizmetini (NTT’nin FLET’S fiber hizmetini tekrar satarak) sunmaktadır.
• J:COM (Jupiter Communications) – ~%4 pay​ pulse.internetsociety.org. J:COM, interneti özellikle kentsel alanlarda kablo TV ağları üzerinden sunan en büyük kablo geniş bant sağlayıcısıdır.

Onlarca daha küçük ISP (örneğin So-net, @nifty ve bölgesel sağlayıcılar), çoğunlukla yukarıda bahsedilen devlerin altyapısını yeniden satarak ya da kullanarak kalan pazarı temsil etmektedir. Genel olarak, Japonya’nın internet hizmeti pazarı oldukça rekabetçidir ve en üstteki beş sağlayıcı yaklaşık olarak abone sayısının üçte birini kapsamaktadır​ pulse.internetsociety.org. Pazar rekabeti “mükemmel” olarak değerlendirilmektedir ve bu durum tüketicilere çoğu bölgede çoklu seçenekler sunmaktadır​ pulse.internetsociety.org. Önemli mobil ağ operatörleri (NTT Docomo, KDDI au, SoftBank ve yeni girişimci Rakuten Mobile) de mobil geniş bant ve paketli ev interneti teklifleri aracılığıyla internet erişiminde rol oynamaktadır. 2022 itibarıyla mobil segmentte NTT Docomo yaklaşık %42 abone hissesi ile lider durumdadır, ardından KDDI (~%30), SoftBank (~%26) ve Rakuten (~%2) gelmektedir​ content.twimbit.com, bu da akıllı telefonlar döneminde bile en üstteki üç operatörün uzun süreli egemenliğini yansıtmaktadır.

Geniş Bant Altyapı Gelişimi ve Kapsama (Kentsel vs. Kırsal)

Japonya, dünyanın en gelişmiş geniş bant altyapılarından birine sahip olup, kırsal alanlarda bile son derece yüksek bir kapsama alanına sahiptir. Sabit geniş bant (fiber, kablo veya DSL üzerinden) neredeyse tüm hanelere ulaşılabilir. Hükümetin erken dönem girişimlerinden biri olan “e-Japonya” Planı (2001), geniş bant yayılımı için agresif hedefler belirleyerek hızlı bir ağ gelişimine katkı sağladı​ journals.openedition.org. 2008 yılı itibarıyla hükümet geniş bant erişimine sahip hanelerin %98.3 olduğunu ve %86.5’inin yüksek hızlı geniş bant (özellikle fiber) alabileceğini bildirmiştir​ journals.openedition.org. Bugün fiber optik ağlar etkili bir şekilde evrensel kapsama ulaşmıştır – 2024 yılı sonu itibarıyla yaklaşık %99.9 oranında yerleşim fiber ile kaplanmıştır​ budde.com.au. Bu geniş fiber-eve yayılımı, çoğu kentsel ve banliyö alanında birden fazla yüksek hızlı seçenek olmasını sağlamaktadır. Şehirlerde, apartman binalarının fiber, kablo veya her ikisiyle önceden kablolandırılmış olması yaygındır.

Japonya’nın zorlu coğrafyasına (14,000’den fazla ada ve birçok dağlık bölge) rağmen, internet erişiminde kentsel-kırsal fark görece küçüktür. Kırsal ve uzak bölgeler, hedeflenmiş altyapı programlarından faydalanmıştır. Hükümetin “Coğrafi Dijital Bölünme Alanlarının Tam Çözüm Projesi” (Geniş Bant Sıfır Alanları İyileştirme Projesi), seyrek nüfuslu bölgelerde bağlantıyı sübvanse etmiştir​ journals.openedition.org. Bu tür çabalar sayesinde, en uzak dağ köyleri ve uzak adalar, mümkün olduğunda fiber genişletilerek ya da kablo döşemenin pratik olmadığı yerlerde sabit kablosuz ve uydu bağlantıları kullanarak bağlanmıştır​ journals.openedition.org. Örneğin, Hokkaido ve diğer illerdeki küçük uzak topluluklar, hükümet destekli FTTH ağları veya kablo yükseltmeleri ile dijital eşitsizliği gidermek için örnekler oluşturmaktadır​ journals.openedition.org​ journals.openedition.org.

Kentsel vs. Kırsal: Kentsel alanlarda, tüketiciler tipik olarak yalnızca fiber değil, aynı zamanda kablo internete ve yüksek kapasiteli mobil ağlara da erişim sağlamaktadır. Şehirlerde rekabet oldukça yoğundur ve bu da yüksek hızlar ve rekabetçi fiyatlarla sonuçlanmaktadır. Bunun aksine, kırsal kullanıcılar geçmişte daha az seçenekle karşı karşıya kalmışlardır (örneğin, 2000’lerin başında daha eski DSL veya dial-up bağlantıları gibi), ancak bu durum dramatik bir şekilde değişmiştir. 2010’larda, kırsal geniş bant kapsama alanı devlet yardımı ve operatör yatırımları ile yakalamıştır. Günümüzde, %1’den az hanenin karasal geniş bant kapsama alanı olmayan yerlerde kaldığı tahmin edilmektedir ve bu kullanıcılar giderek daha fazla uydu veya diğer alternatiflerle hizmet alabilmektedirler​ budde.com.au. Ulaşılması en zor alanlara (uzak adalar, dağ köyleri ve deniz bölgeleri) kapsama sağlamak için Japon telekom operatörleri, uydu ortaklıklarına kadar başvurmuşlardır (ileride tartışılacaktır)​ budde.com.au. Özetle, kentsel ve kırsal Japonya arasındaki altyapı farkı, temel geniş bant erişiminin neredeyse evrensel hale gelmesiyle o kadar daralmıştır ki, kırsal alanların sağlayıcı seçiminde daha az tercih yapma veya en büyük şehirlerden biraz daha düşük ortalama hızda olma durumu bile söz konusudur.

İnternet Hızı ve Fiyatlandırma Karşılaştırmaları

Sabit Geniş Bant Hızları: Japonya’nın geniş bant hızları dünyanın en hızlıları arasında yer almaktadır. 2023 yılının başında, ortalama sabit internet indirme hızı yaklaşık 150 Mbps​ datareportal.com, bu rakam gigabit fiberin norm haline gelmesiyle hızla artmaktadır. Uluslararası sıralamalarda Japonya, sabit geniş bant hızları için genellikle ilk beşte yer almakta olup, son karşılaştırmalarda ortalama (ortalama) indirme hızının yaklaşık 212 Mbps olduğu tahmin edilmektedir​ en.wikipedia.org. Sabit hat kullanıcılarının büyük çoğunluğu fiber bağlantılar üzerindedir ve genellikle 100 Mbps ile 1 Gbps arasında reklam edilen hızlarla hizmet sunmaktadırlar. Aslında, 1 Gbps planları, on yılı aşkın bir süredir konut fiberi için standart hale gelmiştir ve yakın zamanda sağlayıcılar, özellikle talepkar kullanıcılar için birçok şehirde 10 Gbps fiber hizmetleri sunmaya başlamıştır. Gerçek hızlar değişiklik göstermektedir, ancak Wi-Fi üzerinden bile birçok müşteri gerçek yaşam performansında yüzlerce Mbps hızı görmektedir. Kablo internet (koaksiyel) mevcut olduğu bölgelerde 100 ile 300 Mbps arasında hız sunabilmektedir. Tek haneli Mbps’lardan ~50 Mbps’ye kadar sınırlı olan eski DSL, büyük ölçüde aşamalı olarak kaldırılmıştır – NTT’nin bölgesel şirketleri resmi olarak 2023 yılı itibarıyla ADSL hizmetlerini kapatmış, kullanıcıları fibre geçişe yönlendirmiştir​ omdia.tech.informa.com​ flets-w.com. Bu geçiş, küçük kasabalardaki müşterilerin artık genellikle FTTH veya kablo kullanmasını sağlamaktadır.

Mobil Geniş Bant Hızları: Japonya’daki mobil internet de yüksek kalitededir. 4G LTE  ağları kullanıcılarına sıklıkla onlarca Mbps sunmaktadır. 2023 yılının başında, medyan mobil indirme hızı yaklaşık 40.9 Mbps olarak kaydedilmiştir​ datareportal.com. 4G ağlarında, güçlü kapsama alanlarına sahip kullanıcılar genellikle modern cihazlarda 50–100+ Mbps hızlarını görebilmektedir. 5G’nin devreye alınmasıyla, tepe hızları dramatik bir şekilde artmıştır: Japonya’nın 5G ağları (özellikle mmWave kapsama alanlarında) gigabit sınıfı hızlara ulaşabilir, ancak tipik 5G kullanıcı deneyimleri 100–300 Mbps aralığındadır. Mobil operatörler arasında son testler, Rakuten’in (en yeni taşıyıcı) son 2023’te medyan 5G hızında küçük bir avantaja sahip olduğunu (yaklaşık ~51 Mbps) göstermiştir​ speedtest.net, ancak genel olarak büyük taşıyıcıların performansları karşılaştırılabilir olmaktadır. Japonya’nın şehirlerindeki geniş fiber geri dönüş ve yoğun hücre ağı, tutarlı mobil veri hızlarını desteklemektedir. Tren veya metro gibi ulaşım araçlarında bile kapsama genellikle sağlamdır, bu da mobil internetin pek çok kullanıcı için sabit geniş banta alternatif ya da tamamlayıcı bir seçenek olmasını sağlar.

Fiyatlandırma: Japonya’daki internet hizmeti fiyatlandırması, küresel standartlara göre nispeten uygun olmaktadır. Tipik bir fiber geniş bant planı (100 Mbps ile 1 Gbps sınırsız) için bir hane ortalama ¥5,000–¥6,000  (yaklaşık $35–$50 USD) civarında bir maliyete sahiptir. Küresel bir karşılaştırmaya göre, Japonya’daki geniş bantın ortalama aylık maliyeti yaklaşık $38 USD’dir​ worldpopulationreview.com. Bu da, temel internet bağlantısı için ortalama hane gelirinin yalnızca %1’ine denk gelmektedir​ pulse.internetsociety.org, iyi bir uygun fiyatlılığı yansıtmaktadır. Japonya’nın megabit başına maliyeti oldukça düşüktür – aylık yaklaşık $0.06 per Mbit/s ​ worldpopulationreview.com – yüksek hızlar ve makul fiyatlar sayesinde. Örneğin, yüksek kaliteli 1 Gbps fiber planı bile ayda ¥6,500 (~$45) fiyatla sunulmaktadır, bu da yalnızca $0.045 per Mbps eder. ISP’ler arasındaki rekabet fiyatları kontrol altında tutmaktadır; örneğin 100 Mbps’den 1 Gbps’ye geçiş yapmak genellikle küçük bir fiyat farkı oluşturmaktadır. Müşteriler uzun zamandır hız artışları için düşük marjinal maliyetlere alışkındır; bu durum 2009 yılına kadar uzanmaktadır ve o zamanlar birkaç dolar daha ödendiğinde hızların 8 Mbps’den 50 Mbps’ye kadar çıkabildiği gözlemlenmiştir.

newamerica.org​

newamerica.org.

Mobil veri fiyatlandırması, son yıllarda hükümet baskısı ve Rakuten’in girişi sayesinde azalmıştır. 2022 itibarıyla, mobil hizmet için ortalama kullanıcı başına gelir (ARPU) yaklaşık ¥4,000 (~$30) aylık​ content.twimbit.com, bu durum makul fiyatlı mobil planlar sunduğunu (genellikle büyük veya sınırsız veri paketleriyle) göstermektedir. Büyük operatörler, sınırsız 4G/5G veri planları sunmakta olup fiyat aralığı ¥6,000–¥7,000 ($45–$55), hafif kullanıcılar veya alt markalar (MVNO’lar) için ise sınırlı veri planları yaklaşık ¥2,000 ($15) civarından başlamaktadır. Genel olarak, Japon tüketicileri internet erişimi konusunda yüksek değer sunma imkanına sahiptir – gigabit ev fiberi ve hızlı mobil veri fiyatları, genellikle Kuzey Amerika veya Avrupa’daki megabit başına fiyatlardan daha düşüktür​.

newamerica.org.

Hükümet Düzenlemeleri ve İnternet Erişimi Üzerindeki Kısıtlamalar

İnternet Yönetimi ve Açıklığı: Japonya, minimum hükümet içeriği filtrelemesi ile serbest ve açık internet ortamı sağlamakta ve ifade özgürlüğünü güvence altına alan Anayasa, çevrimiçi iletişimleri de kapsamaktadır​ giswatch.org. Telekomünikasyon İşletmeciliği Yasası, iletim gizliliğini korumaktadır; bu, ISP’lerin ve telekom operatörlerinin kullanıcı trafiğini keyfi olarak izleyip sansürleyemeyeceği anlamına gelir​ giswatch.org. Sosyal medya veya siyasi web siteleri üzerinde ulusal düzeyde herhangi bir yasak yoktur; Japonya’daki kullanıcılar, tüm büyük küresel internet hizmetlerine kısıtlama olmaksızın erişim sağlayabilmektedir​ refworld.org​ refworld.org. İnternet özgürlüğüne yönelik bu taahhüt, Japonya’nın küresel internet özgürlüğü indekslerinde sürekli olarak yüksek sıralamalara sahip olmasına yansımaktadır (çok düşük engellerle “Serbest” olarak kategorize edilmektedir)​ refworld.org. Şebeke tarafında net tarafsızlığı da politikaya dahil edilmiştir – Japonya, ISP’leri ortak taşıyıcı olarak görmekte ve hukuka aykırı hizmetlerin haksız kısıtlanmasına ya da engellenmesine izin vermemektedir, bu ilke yasayla güvence altına alınmıştır​ en.wikipedia.org. Bu, makul ağ yönetimi dışında, sağlayıcıların genellikle açık bir internet sunması gerektiği ve rekabeti zedeleyecek şekilde belirli siteleri veya uygulamaları tercih edemeyecekleri anlamına gelir.

İçerik Düzenlemesi ve Uygulaması: Doğrudan sansür yasak olsa da hükümet çevrimiçi yasadışı içerik ile ilgili önlemlerin alınması için harekete geçirmektedir. Japon ISP’leri, endüstri dernekleri aracılığıyla, evrensel olarak kınanmış içerikleri isteğe bağlı bir şekilde filtrelemekte ve 2011 yılından bu yana, tanınmış çocuk pornografisi sitelerine erişimi engellemek için ISP’ler polise destek vermektedir, bu süreçte engelleme listeleri kullanılmaktadır; bu filtreleme ilkesini dikkate alarak dikkatlice dengelenmelidir. Bir başka örnek ise telif hakkı korsanlığı siteleri; 2018 Nisan ayında, artan korsan manga/anime web siteleri ile karşılaşınca, hükümet, ISP’lerden bazı korsan web sitelerini isteğe bağlı olarak engellemelerinin isteklerini (özellikle Mangamura, AniTube ve MioMio)​ japantimes.co.jp​ japantimes.co.jp. Bu talep, belirli yasaların yerinde olmadan yapıldığında, yasak yetkisi ve ifade özgürlüğü hakkında tartışmalara neden olmuş, ancak çoğu büyük ISP’ler entelektüel mülkiyeti korumak amacıyla uyum sağladı. Ardından, Japonya, korsanlıkla mücadele etmek için telif hakkı yasalarını gözden geçirdi (örneğin, 2021’de mangaların izinsiz indirilmesini yasakladı) ve bu tür sitelerle mücadele için daha sağlam bir hukuki temel oluşturdu. Korsanlık ve çocuk koruma dışında, politik veya sosyal içerik sistematik olarak engellenmemektedir​ refworld.org. Tartışmalı konuşmalar ya da muhalif web siteleri de erişilebilir durumda olup, Japonya’da politikaları ve toplumu eleştiren güçlü bir çevrimiçi medya ve blog ortamı bulunmaktadır. Hizmet sağlayıcılar ve hükümet belirli standartları uygulamak için işbirliği yapmaktadır – örneğin, mobil operatörlerin, reşit olmayanlar için varsayılan olarak filtreleme sağlaması zorunludur (2009 yılından beri) ve reşit olmayan kullanıcıların telefonlarda pornografi veya diğer zararlı içeriklere erişim sağlamasını önlemektedir​ giswatch.org. Ancak yetişkinler bu tür filtrelerden çıkma seçeneğine sahip olup, Japonya’da büyük bir güvenlik duvarı benzeri bir sistem yoktur.

Gözetim ve Gizlilik: Japon yasaları gizlilik hakları ve kanun uygulama ihtiyaçları arasında bir denge sağlamaktadır. Bir yandan gizlilik güçlü bir şekilde korunmakta; iletişim gizliliğini ihlal eden telekom operatörleri (örneğin, kullanıcı iletişimlerini yetkisiz olarak ifşa etmek) cezai yaptırımlarla karşılaşabilmektedir​ giswatch.org. Diğer yandan, belirli koşullar altında yetkililere internet etkinliğini izleme yetkisi veren yasalar mevcuttur. Suç Soruşturması İçin Dinleme Yasası (2000)  polislerin belirli ciddi suçlarla ilgili iletişimleri (internet trafiği dahil) aramayla izlemesini sağlamaktadır​ giswatch.org. 2017 yılında, yeni bir komplo yasası dinleme emirlerinin talep edilebileceği suçların kapsamını genişletti (görünüşe göre terörize ilgili planları da kapsamak için)​ refworld.org. Bu gelişmeler bazı aşırılık endişelerini doğursa da, genellikle gözetim hedeflenmiştir ve yargı onayı gerektirmiştir. Günlük internet kullanıcılarının kitlesel gözetim yapıldığına dair herhangi bir rapor yoktur; ancak 2013-2014 yıllarında, bazı istihbarat ajanslarının gelişmiş gözetim ekipmanlarını edindiğine dair sızıntılar yaşanmıştır​ refworld.org. Ek olarak, Japonya’nın ISP Sorumluluğunun Sınırlandırılması Yasası (2001), bildirim ve kaldırma çerçevesini sağlamaktadır – ISP’ler, kullanıcı içeriği hakkında bildirim alındığında yasadışı içerikleri kaldırma prosedürlerini takip ederse kullanıcı içeriği dolayısıyla sorumlu tutulmamaktadır​ giswatch.org. Bu yasa, sağlayıcıları talep üzerine iftira veya ihlal içeren içerikleri kaldırmaya teşvik etmekte olup, bu durum bazı içeriklerin yasaları ihlal etme ihtimaline göre kaldırılabilir. Genel olarak, Japonya’daki internet düzenlemesi oldukça hafif kalmaktadır, kullanıcı eğitimi ve gönüllü ISP davranış kuralları aracılığıyla güvenli bir çevrimiçi ortam oluşturmayı amaçlanmaktadır; ağır kısıtlamalar uygulamak yerine. Hükümetin yaklaşımı, rekabeti teşvik etmek (örneğin, yeni girenler için numara taşınabilirliği ve mobil ağ dolaşımı zorunluluğu getirmek) ve evrensel hizmet sağlamak olacaktır; çoğunlukla içerik katmanını hükûmet kontrolünden uzak tutmak için. Kullanıcılar, bireysel faaliyetler ve medeni ihlallerle ilgili yasalar çerçevesinde çevrimiçi geniş bir özgürlüğe sahiptir.

Fiber Optik Ağların Büyümesi ve Genişlemesi

Japonya, fiber optik geniş bandın erken benimsenmesi ve genişletilmesinde dünya lideridir. FTTH (Fiber-to-the-Home) kurulumu, 2000’lerin başında başlamış ve hem hükümet politikası hem de rekabetçi dinamikler nedeniyle hızla ivme kazanmıştır. Hükümetin e-Japonya stratejisi (2000), yüksek hızlı internetin geniş çapta mevcut olmasını hedeflemiş; bu, u-Japonya (Ubiquitous Network) stratejisi ile takip edilmiş ve 2010 yılına kadar ulusal geniş bant için hedefler koymuştur​ journals.openedition.org. NTT, mevcut telekom operatörü (bölgesel NTT Doğu ve NTT Batı’ya bölünmüş) fiber yayılımını 2001-2002 civarında başlattığı B FLET’S hizmeti ile sürdü. Aynı dönemde, Yahoo! BB (SoftBank) gibi rakip ISP’ler, DSL müşterilerini hızla kayıt altına almakta idiler – bu rekabet NTT’yi sonraki nesil fiber yapmaya yatırım yapmaya zorlamıştır. 2005 yılı itibarıyla, fiber geniş bant abonelikleri 10 milyonu geçmiştir, bu başlangıç hedeflerini aşmıştır​ journals.openedition.org. Büyüme kesintisiz devam etmiştir: Japonya, 2008 yılı itibarıyla yaklaşık 15 milyon FTTH abonesine sahipti​ researchgate.net ve 2010 Mart itibarıyla 17.8 milyon aboneye ulaşmıştır​ econstor.eu, bu da onu gerçekten fiber erişimine toplu olarak geçiş yapan ilk ülke konumuna getirmiştir. Bu benimsemeyi, bağımsız ISP’lerin NTT’nin fiber hatları üzerinden hizmet sunmalarına olanak tanıyan ayrıştırma düzenlemeleri kolaylaştırmıştır, bu da tüketicilere kaliteli servis ve rekabeti güvence altına almıştır.

2010’lar boyunca, fiber sürdürülebilir bir şekilde DSL’yi değiştirmiş ve çoğu eve ulaşmıştır. NTT’nin bölgesel fiber ağları on milyonlarca evi geçmiştir; 2014 yılı itibarıyla 30 milyondan fazla ev, fiber ile ziyaret edilmiştir​ senko.com. Kablo TV şirketleri de sistemlerini güncellemiş, ancak birçok haliyle müşterilerini fiber geçişine yönlendirmişlerdir (bazen hibrit fiber-koaksiyel ağlar oluşturmakta veya NTT/KDDI fiber altyapısı ile ortaklık yapmaktadırlar). Hükümetin, kalan “geniş bant sıfır” alanlarını ortadan kaldırmak için desteklediği alternatif teknolojiler (WiMAX, LTE ve uydu gibi) bu süreçte önem kazanmıştır; bu sayede başlangıçta fiber alamayan bölgeler dahi bağlantı sağlanmaktadır​ journals.openedition.org. Zamanla, bu kablosuz çözümlerin bir kısmı geçici olmuştur – ilk olarak interneti WiMAX veya yerel kablosuz istemciler aracılığıyla alan topluluklar, bu projeler sürekli ilerledikçe fiber veya yüksek kapasiteli mikrodalga bağlantılarıyla ulaşılmıştır. Özellikle, NTT Doğu ve Batı, ADSL hizmetlerini 2023 yılı itibarıyla tamamen kapatacaklarını (ve SoftBank gibi diğer taşıyıcıları izlediğini) açıklamıştır ve bu durum DSL döneminin sonunu işaret etmektedir ve sabit internet için fiber veya kabloya geçilmesini tamamlamaktadır​ omdia.tech.informa.com.

Bugün, fiber optik ağlar Japonya’nın geniş bant manzarasını domine etmektedir. 2023 itibarıyla, yaklaşık 36.6 milyon FTTH abonesi aktif olup​ blog.apnic.net, toplamda ~44 milyon sabit geniş bant hattı arasında. Bu da %80’den fazla geniş bant bağlantısının fiber olduğu anlamına gelmektedir. Geri kalanlar çoğunlukla kablo internet (yaklaşık 6.5 milyon)​ blog.apnic.net olup, DSL veya FWA (sabit kablosuz erişim) payı giderek azalmaktadır. Kapsama neredeyse evrenseldir: %99’dan fazla hane FTTH hizmetine abone olabilir​ budde.com.au, ve mevcut planlar doğrultusunda %99.9’a ulaşmayı hedefliyorlar​ japan.go.jp. Fiber hizmetinin kalitesi da gelişmiştir – başlangıçtaki çoğu FTTH bağlantısı 100 Mbps iken, 2000’lerin ortalarına doğru sağlayıcılar 1 Gbps planlarına geçiş yapmışlardır (çoğu zaman aynı fiyatla). Son yıllarda, 10 Gbps fiber (bazen “cross-network” veya XG-PON hizmetleri olarak adlandırılmaktadır) NTT, KDDI ve diğerleri tarafından büyük metro alanlarında piyasaya sürülmüştür. Örneğin, NTT’nin “Hikari Cross” hizmeti, 10 Gbps’a kadar hız sunmaktadır. Bu ultra hızlı planlar, güç kullanıcılar ve işletmeler için hedeflenmektedir, ancak fiber kapasitesinin devam eden büyümesini göstermektedir.

Kırsal alandaki fiber genişlemesi, özel bir önem taşımaktadır: dijital bölünmenin kötü tarafında kalan birçok uzak köy, genellikle sübvansiyonlar sayesinde topluluk fiber ağlarına sahip olmuştur. Bazı durumlarda yerel hükümetler veya elektrik hizmetleri (örneğin, Kansai bölgesinde bir enerji şirketinin yan kuruluşu Optage) fiber döşemiş ve hizmet sunmaktadırlar. Elektrik şirketleri gibi Kansai Elektrik (Optage’nin “eo Hikari”) ve Chūbu Elektrik (CNS), fiber ISP pazarına girerek bölgelerinde güç altyapısıyla birlikte fiber uzatmıştır​ blog.apnic.net. Bu çabalar, NTT’nin ulusal yayılımını tamamlamaktadır. Bu özel ve kamusal girişimlerin birleşimi ile Japonya, iki on yıl içinde dünyanın en yüksek FTTH benimseme oranlarından birine ulaşmıştır.

İleriye doğru, Japonya’daki fiber ağlarının genişlemesi, temel kapsama alanından kapasite yükseltmeleri ve bakım üzerine kaymaktadır. Ülkenin her köşesine (veya 2030’a kadar ulaşması mümkün) fiberle ulaşılabilecek olduğundan, odak noktası fiberin “evrensel hizmet” haline gelmesidir (resmi olarak, hükümet internet bağlantısını – muhtemelen fiber veya eşdeğeri – evrensel hizmet yükümlülüğü olarak belirlemeye adım atmaktadır)​ japan.go.jp. NTT aynı zamanda, gelecek nesil optik ağ teknolojileri (örneğin, IOWN girişimi) üzerine araştırmalar yapmaktadır; bu tekniklerin gelecekteki hızları artırabileceği ve gecikmeyi azaltabileceği öngörülmektedir. Özetle, Japonya’nın fiber optik ağ genişlemesi, 2000 civarında neredeyse sıfır fiber bağlantıdan günümüzde birçok on milyon bağlantıya kadar olan bir başarı öyküsüdür ve Japon vatandaşlarının evde ve işte internete erişim biçimini köklü bir şekilde değiştirmiştir.

Mobil Ağ Kapsama Alanı ve Penetrasyonu (3G, 4G, 5G)

Mobil ağlar Japonya’da son derece yaygındır; abone sayıları birçok kullanıcının birden fazla cihaza sahip olması nedeniyle nüfusun çok üzerinde kalmaktadır. Japonya, mobil teknolojide öncü olup, erken dönemde gelişmiş hizmetler sunmuş ve geniş kapsama alanına hızla ulaşmıştır. Aşağıda Japonya’daki mobil ağ nesillerinin bir dökümü ve mevcut durumu yer almaktadır:

• 3G Ağları: Japonya, 3G’yi devreye alan ilk ülkeler arasında yer aldı. NTT Docomo, 2001 yılında dünyanın ilk ticari 3G hizmetini (FOMA, W-CDMA tabanlı) başlattı ve 2000’lerin ortalarına gelindiğinde 3G, tüm büyük taşıyıcılar tarafından 2G’nin yerini tamamen aldı. 3G, ulusal düzeyde ses ve veri sunarak (telefonlar aracılığıyla internet erişimi) başlangıçta birkaç yüz kbps hızlar sundu ve sonrasında HSPA ile birkaç Mbps’ye kadar geliştirildi. Üç klasik taşıyıcı (Docomo, KDDI au, SoftBank) 2000’lerin sonuna kadar 3G ile neredeyse %100 nüfus kapsamasına ulaşmıştır; bu durum mobil e-posta ve internet erişiminin yaygınlaşmasını sağlamıştır​ refworld.org. Ancak, 2020’ler itibarıyla 3G, eski bir teknoloji haline gelmeye başlamıştır. Operatörler, 4G/5G için spektrumunu yeniden kullanmak amacıyla 3G ağlarını emekliye ayırma sürecindedir. KDDI (au), 3G hizmetini Mart 2022’de kapatmıştır, ve **SoftBank, 2024 Ocak ayında 3G’yi kapatacaktır**​ content.twimbit.com. NTT Docomo, 3G’yi uyumlu cihazlar için biraz daha uzun süre devam ettirmeyi planlamakta, ancak Mart 2026’ya kadar 3G’yi sonlandıracağını duyurmuştur​ content.twimbit.com. Sonuç olarak, 2024 yılı itibarıyla vast majority mobil kullanıcıları 3G’den diğer ağlara geçiş yapmış olmaktadır; Japonya’daki 3G kullanımı, mobil aboneliklerin %3’ünden az kalmakta ve azalmaktadır​ content.twimbit.com.
• 4G (LTE) Ağları: Dördüncü nesil mobil teknoloji Japonya’da 2010 civarında tanıtılmıştır (Docomo, LTE’yi 2010 sonlarında Xi markasıyla başlatmış ve diğer taşıyıcılar 2012’de başlamıştır). Japonya’nın 4G LTE yayılımı başlangıçta birkaç diğer ülkeden daha yavaş olsa da, hızla ilerleme kaydetmiştir. Bugün, 4G LTE ağları neredeyse tüm ülkeyi kapsamaktadır – Japonya’nın %100’ü, en az bir 4G sinyaline erişim sağlamaktadır​ pulse.internetsociety.org. LTE, mobil bağlantının bel kemiği olup, çoğu ses (VoLTE üzerinden) ve veri trafiğini yönlendirmektedir. Tüm taşıyıcılar, ideal koşullarda 300 Mbps’nin üzerinde zirve indirme hızları sunan geniş çaplı LTE Gelişmiş özelliklerini devreye almıştır. Pratikte, 4G kullanıcıları genellikle daha önce belirtilen birkaç on Mbps görmektedir. 2022 itibarıyla, Japonya’nın yaklaşık %67’si 4G üzerinde olan ~196.5 milyon mobil aboneliğe sahiptir (geriye kalanların çoğunu 5G oluşturmakta)​ content.twimbit.com. Pazarın doygunluğu nedeniyle, 4G abonelik sayıları pik yapmış ve artık 5G’ye geçiş yapılmaktadır. Bununla birlikte, 4G kapsaması, özellikle kırsal alanlarda ya da kapalı mekânlarda 5G sinyallerinin (özellikle yüksek bant olanların) zayıf olabileceği durumlarda önemli bir rol oynamaya devam edecektir. Üç büyük operatör, kırsal alanlarda güçlü 4G sunmaktadır; hatta uzak adalarda bile LTE baz istasyonları bulunmaktadır, bazen uydu geri dönüşümü ile beslenmektedir. MVNO’lar da bu 4G ağlarından yararlanmakta, daha ucuz SIM kartlı planlar sunarak fiyat hassasiyeti olan kullanıcılar (öğrenciler veya düşük gelirli haneler gibi) arasında mobil internet penetrasyonunu artırmaktadır.
• 5G Ağları: Japonya, Asya’da 5G’nin erken benimseyicilerinden biri olarak öne çıkmaktadır ve NTT Docomo, KDDI ve SoftBank, Mart 2020’de ticari 5G hizmetlerini başlatmıştır​ content.twimbit.com. Rakuten Mobile, yeni bir girişim olarak bir bulut tabanlı 4G ağı inşa ederek 2022 yılında 5G hizmetine başlamıştır​ content.twimbit.com. İlk 5G dağıtımları, büyük şehir merkezlerine (Tokyo, Osaka, Nagoya vb.) odaklanmış, orta bant frekansları (örneğin 3.7 GHz) ve sıcak noktalarda bazı yüksek bant mmWave kullanmıştır. Kapsama hızla genişlemiştir: hükümet, 5G’nin mali yıl 2023 sonunda (yani Mart 2024) nüfusun %95’ini kapsayacak hedefi koymuştur​ content.twimbit.com ve operatörler, bunu aşmayı ya da karşılamayı planlamaktadır. 2023 yılı itibarıyla, yaklaşık %94’ü en az bir sağlayıcıdan 5G sinyaline erişim sağlamaktadır​ pulse.internetsociety.org. Bu durum, çoğu şehir ve kasabanın 5G’ye sahip olduğu anlamına gelmektedir; ancak kırsal köylerde şimdilik yalnızca tek bir taşıyıcının 5G’si mevcut olabilir. 2022 itibarıyla, yaklaşık %30 mobil abonelik 5G üzerindeydi (birçok kullanıcı cihazlarını güncelledi, ancak bazıları hala 4G planlarında kalmıştı)​ content.twimbit.com. Bu oran hızla artmaktadır; 2025 yılı itibarıyla çoğunluğun 5G planlarında olması muhtemeldir ve 2028’de bu oranın %75 civarında olması beklenmektedir​ content.twimbit.com. Japonya’daki 5G hizmetleri önemli ölçüde daha yüksek bant genişliği ve kapasite sunmakta olup, yeni uygulamaları (HD akış, AR/VR, IoT) geliştirebilmektedir. Önemle, bazı durumlarda 5G’nin kırsal geniş bant için de bir çözüm olarak görüldüğü belirtilmiştir – her son eve fiber döşemek yerine, taşıyıcılar 5G sabit kablosuz erişim sağlayabilmektedirler. NTT Docomo ve diğerleri, özellikle fiber düşürmenin maliyetli olduğu bölgelerde, 5G tabanlı ev interneti için denemeler yapmaktadır.

Mobil Penetrasyon ve Operatörler: Japonya’da, insan sayısından daha fazla mobil abonelik bulunmaktadır; yaklaşık her 100 kişi için 155 mobil abonelik (196,5 milyon abonelik, 2022’de 125 milyon nüfus)​ content.twimbit.com. Bu, akıllı telefonlar, özellikli telefonlar (çiğneyen yaşlı kullanıcılar), tabletler ve dizüstü bilgisayar veri kartları gibi çeşitli cihazları kapsamaktadır. Akıllı telefon penetrasyonu çok yüksektir (nüfusun %80’inden fazlası akıllı telefon sahibidir), bu da mobil internet erişiminin günlük yaşamda yer bulduğu anlamına gelmektedir. Büyük mobil ağ operatörleri (MNO’lar) arasında şunlar bulunmaktadır: NTT Docomo, KDDI (au), SoftBank ve Rakuten Mobile. NTT Docomo en büyüğüdür ve mobil sözleşmelerin yaklaşık %42 pazar payına sahiptir​ content.twimbit.com. Bir zamanlar tekel olan mobil sağlayıcıdır (NTT’den ayrılmıştır) ve geniş kapsamı ile bilinir. KDDI (au) yaklaşık %30 ve güçlü bir rakip olup, özellikle banliyö ve kırsal piyasalarda (ikinci en eski mobil sağlayıcı DDI de dahil olmak üzere cep telefonu taşıyıcılarının birleşimi ile oluşmuştur). SoftBank (2006’da eski Vodafone Japonya’yı satın almıştır) yaklaşık %25–26 pay elde etmiştir​ content.twimbit.com ve kentsel pazarlara odaklanmış, internet ve medya hizmetlerini entegre etmeye çalışmaktadır. Yeni girişim Rakuten Mobile, 2020’de tam hizmeti devreye almış ve 2022’de yaklaşık %2 paya ulaşmıştır​ content.twimbit.com. Rakuten, tamamen sanal bir ağı sıfırdan inşa etmiş ve kullanıcıları çekmek için çok düşük fiyatlar sunmaktadır. Ancak, Rakuten’in kapsaması başlangıçta yetersiz kalmıştır çünkü ilk olarak sıfırdan kuleler inşa etmeleri gerekiyordu – bunu aşmak için KDDI’nin 4G ağını kullanmak üzere dolaşım anlaşması imzalamışlardır​ budde.com.au. Bu düzenleme, Rakuten’in ilk günden itibaren ulusal hizmet sağlamasını mümkün kılmakta ancak dolaşım ücretleri ile birlikte gelmektedir. Şu anda, Rakuten kendi 4G/5G tesislerinden binlerce inşa etmiş ve büyük şehirleri kapsamakta, fakat hâlâ bazı kırsal kesimde dolaşıma dayanmak zorunda kalmaktadır. Hükümet, Rakuten’in girişimini destekleyerek (spektrum tahsisi yapılması ve numara taşınabilirliği kurallarını basit hale getirme yoluyla müşterilerin taşıyıcı değiştirmelerini kolaylaştırmak)​ budde.com.au, bunu tüketicilere daha rekabetçi fiyatlar sunacak bir güç olarak görmekteydi. Gerçekten de, Rakuten’in gelişiyle, üç tekel de yeni düşük maliyetli markalar veya planlar tanıtmıştır (örneğin, NTT’nin ahamo’su, KDDI’nin povo’su, SoftBank’ın LINEMO’su) ve bu durum tüketicilere çıkmaktadır.

Aşama olarak şebeke teknolojileri, Japon operatörler en son teknolojiye sahiptir. Ülkede VoLTE genel olarak dağıtılmıştır (3G ses yedeği ile), taşıyıcı toplaması, 4×4 MIMO ve diğer LTE Gelişmiş Pro özelliklerini 4G’nin geliştirilmesi için kullanmaktadırlar. 5G’de ise, artık Non-Standalone (NSA) modundan Standalone 5G çekirdek ağlarına geçiş yapmaktadırlar, bu da gecikmeyi geliştirecek ve ağ dilimleme gibi özelliklerin devreye alınmasına olanak tanıyacaktır. Örneğin, NTT Docomo bağımsız 5G’yi başarıyla gerçekleştirmiş ve denemelerde 6.6 Gb/s hızlarını göstermiştir​ budde.com.au. Ayrıca, sağlayıcılar 5G’nin ötesindeki (6G) araştırmalara dair çalışmalar yapmaktadır – Japonya hükümeti ve sektör (özellikle NTT Docomo ve NEC), 2030 yılında dağıtımını amaçlayan 6G geliştirme sürecine yatırım yapmaktadır​ budde.com.au. Japonya, 6G standartlarına katkıda bulunmayı hedefleyerek bu süreçte önemli bir gelişim sağlamak istemektedir. Geçmişte 5G’de büyük uluslararası oyuncularla rekabet ettikten sonra, Japonya, 6G’de daha fazla yerli çözümlere odaklanmayı amaçlamaktadır. Deneme düzeyindeki 6G ağlarının 2020’lerin sonlarında test alanlarında ortaya çıkması beklenmektedir (belki de 2025 Osaka Dünya Fuarı veya diğer yüksek profilli olaylarla iş birliği içinde gösterim yapılabilir).